necip fazıl kısakürek _ rapor cilt2

7/31/2019 Necip Fazl Ksakrek _ Rapor Cilt2

1/51

Necip Fazl Ksakrek - Rapor Cilt2

www.kitapsevenler.com

MerhabalarBuraya Yklediim e-kitaplar Aada Ad Geen Kanuna stinadenGrme zrller in HazrlanmtrEkran Okuyucu, Braille 'n Speak Sayesinde Bu Kitaplar DinliyoruzAmacm Yayn Evlerine Zarar Vermek DeildirBu e-kitaplar Normal Kitaplarn Yerini TutmayacandanKitaplar Beyenipte Engelli Olmayan Arkadalar Sadece Kitap Hakknda Fikir Sahibi OlduundaAada Ad Geen Yayn Evi, Sahaflar, Ktphane, ve Kitaplardan Temin Edebilirler

Bu Kitaplarda Hi Bir Maddi karm Yoktur Byle Bir eyide DnmemBu e-kitaplar Kanunen Hi Bir ekilde Ticari Amal KullanlamazBilgi Paylatka oalrYaar MutluNot: 5846 Sayl Kanunun "altnc Blm-eitli Hkmler " blmnde yeralan "EK MADDE 11.- Ders kitaplar dahil, alenilemi veya yaymlanm yazl ilimve edebiyat eserlerinin engelliler iin retilmi bir nshas yoksa hibir ticar ama gdlmeksizinbir engellinin kullanm iin kendisi veya ncbir kii tek nsha olarak ya da engellilere ynelik hizmet veren eitim kurumu, vakf veya dernekgibi kurulular tarafndan ihtiya kadar kaset, CD, braillalfabesi ve benzeri 87matlarda oaltlmas veya dn verilmesi bu Kanunda ngrlen izinleralnmadan gerekletirilebilir."Bu nshalar hibir ekilde


2/51

satlamaz, ticarete konu edilemez ve amac dnda kullanlamaz ve kullandrlamaz. Ayrca bunshalar zerinde hak sahipleri ile ilgili bilgilerin bulundurulmasve oaltm amacnn belirtilmesi zorunludur." maddesine istinaden web sitesinde deneme yaynnageilmitir.T.C.Kltr ve Turizm Bakanl Bilgi lem ve Otomasyon Dairesi Bakanl

AnkaraBu kitaplar hazrlanrken verilen emeye harcanan zamana sayd duyarakLtfen Yukardaki ve Aadaki Aklamalar SilmeyinNot bu kitaplar Grme engelliler iin taranm ve dzenlenmitir.TarayanHasan [email protected]

Necip Fazl Ksakrek _ Rapor Cilt2Necip Fazl Ksakrek

RaporHOCA VEYS KTPHANESb.d. yaynlar22iimiz

b. d. Yaynlan sahibi : Mehmed Ktsdkrek' Kapafc, desen ve kompozisyonu : Mehmed Ktsdkrek Her hakk mahfuz ve b. d. Yaynlanana aittir Adres : Alaykk Caddesi 2-4 Caalolu/st. Dizgi-bask : zkaya Matbaaclk, Ekim 1976

KARARRapor 1 kal birka mevsim geti. Bu arada kpr altndan geen sular bize nice (mesaj) lartad ve Byk Dou mevzuunda u son karar telkin etti : Byk Dou kamaz! Onun, gnlk, haftalk, aylk vesaire, bunca kt zentileri vetaklitilerinin ortal marsk dumanna boduu ve bir trl alevlenemedii hengmede, o,mcerret bir k fskiyesi ve mnezzeh bir fikir aknts gibi, bulutlarn stnde ve kitaplk tecelli

plnnda kalmal ve yere inmemelidir. Gnlk hadiselerin, patlam (kanalizasyon) borularhalinde meydan yerini pislie boduu artlara kar da ana dvann mdafaalarn ve temizlikiiliini ite bu Rapor larla yrtmeli ve sal, sollu, topyekn verim gcn kaybetmi budiyarda, muhteem bir (solo) ve sultan bir inziva (yalnzlk) edasna brnmekten baka yoltanmamaldr.Evet; karar budur; ve artk mzminleen bnyeleen bu vaziyet karsnda baka her davran helakolmaya mahkmdur.

BUZ DA VE...Tebihimiz eski: Tam 33 yl ncesinden balayarak kfr buz dan yepyeni bir nefes; veslmdan gayr tek hviyeti olmakszn dnya apnda bir (ideoloji) havasiyle hohlaya hohlaya

eriten Byk Dou, nihayet, dva arsasn amur deryasnn kapladna ve her eyi dibe ekicibir bataklk ikliminin doduuna ahit olmutur.


3/51

Aclarn acs'...Vk bu bir hilkat kanunudur; safkan ngiliz at Arap atndan ald a tesiriyle kvamnbuluncayadek nice rnekleriyle bugnkler arasnda, kerpi ev ve billur kk fark vardr. Suborusu ilk alnda bulank cereyana yol verir. Fakat bizim durumumuz yle mi ya?..Misallerimiz-deki hikmetler, bir oluun, olduktan sonraki tekmllerine iaret... Bizdeyse olu tam

yerine geldikten sonra onun (dejenere) edilii, tereddiye uratl... Bir nevi eski Ta-vif-i Mlkeklinde istikll iln etmeler ve yol ameleliinden ayrlp herbiri kendi yolunu izme ve amagayretinde mhendislik ve kiftik sevdasna kaplmalar...TASLAKLARTaslaklarmz snf :1 Sf fikir, ilim ve edebiyatta taslaklar... Bu ubeye bal olmak da, ellerine (Don Kiot) unuyuz at eklinde birer neir organ geiren yel deirmeni avclar... Anadolu'nun bazyerlerindeki masum, heveskr ve iddiasz tecrbeler mstesna, stanbul ve Ankara gibi bykmerkezlerde, gya bizden, baz gnlk gazetelerle birlikte srngen hayat yaayan bu (argon)lar arasnda, kendilerini yeni bir nesil yuurmu olmak derecesinde grenler ve btn slmhikmet eserleri kaybolsa kendi tek sahiple-

rinin her eyi ihyaya yeteceini iddia etmeye kadar gidenler vardr. Ruh tababeti, bylesine, vasfbulmaktan cizdir. Vaktiyle Byk Dou etrafnda, kanatlan tutuasya kavisler izen bupervanelerin imdi kara sinekler gibi ktan kamalar, kurbaa dilini Trke saymalar, insanaancak sayklamalarda musallat ruh ve mna ihtilllerinden kopma sesleri alt alta dizmeye iirdemeleri, stelik islm tefekkrde nefslerjne yenileyici payesini kondurmalar okuryazarlarounlukla geri zekl bu memlekette tmarhanelik bir levhadr.Bunlar arasnda Mtehid Taslaklar bahsinde ayrca dokunacamz yleleri vardr ki, ne Dou,ne Bat, hibir irfan sofrasndan pay almadklar halde onba kltr nden ibaret kafahamulelerine bakmayp stste kitapklar rptrmakta, ruhen amk fakrddem-derinkanszlk illetine giriftar olmalarna ramen insanla kan datmaya kalkmakta; iktisad,itima, u, bu anlaymz edas makam ifadesiyle islm nizamna vekletnamesiz ve icazetsizavukatlk etmektedir.Ona ve benzerlerine demek lzmdr ki : Ayol; sen bu dvay anlamak yle dursun, anlayamayacan anlamak iin, byk bir velnintabiriyle toprak ve kepei kartrp btn bir mr yemelisin!radesiz hkmet, samimiyetsiz politikac, jandarmasz edebiyat, bekisiz dil, zabtasz ilim,inzibatsz mektep, bilgisiz profesr, murakabesiz piyasa, dizginsiz (enflsyon), otoritesiz dinhkmleri ve her trl ruh, ahlk, idar ve siyas kargaalk devrinde bu tip insanlar, eermuhitlerinde kk de olsa menfi cereyanlara yol ama mevkiinde olmasalar ve cinslerini retme

tehlikesini arzetVneselerdi, lepiska sata bir kepek zerresi kadar kymet d ahslarn hatrlatcherhangi bir iarete demezdi:Fakat!.. 33 yllk bir kanal ama emei sonunda bugn milyonluk bir genlie mal ettiimiz bykakm ve aknn

gn belediye dairelerinde kylan nikhlarn ou st akrabalar arasnda evlenmeler, iki ahidinde kadn olmas gibi baz istisnalar bir tarafa slm hukuku bakmndan da muteber birevlenmedir.inde, Allah huzurunda, Allahn emri ve Resulnn kavli uur ve iln bulunmayan her

evlenme slm indinde btl ve herhangi bir iftlemeden farksz olduuna gre, rejim hesabnane sylenirse sylensin, fakat din adna byle bir fetva nasl verilebilir? yleyse, orap


4/51

zerine mesh vermeyi caiz gren (El merdud) Mevdud Efendi gibi, abdest almaya sadece manevbir temizlik gzyle bakp sere parman suya daldrmak kfidir! diye dneceklere, yahutda her eyi madd temizlikte toplayarak niyet ve uuru; iptal ve ayr ayr mna ve srlarn ifresiabdest ve ibadet hareketlerini lzumsuz addedeceklere yol alm olmaz m? Badullah sfatnyaktrdmz Hamdullah da ayn kafa yapsnn adam deil midir? O da, Allahn kudretini

pazarla ekercesine mrac sadece rya ve ruhan bir seyahatten ibaret farzedip cisman tarafninkr edenlerden olmam mdr? Ruhlarnda zerrece (mistik-srr) bir nasip bulunmayan bukafalara, eriatn, ili ve dl tek cz'n feda etmez bir btn olduu ve hibir akl tefti vemuayeneye ekilemeyecei nasl izah olunabilir? Bu izah mam- Gazal yapm, ama ne are ki,nasipsizlii ortadan kaldramamtr. Ona ancak Allah kaadir... 3 eyh ve mrid taslaklar...Ksa keselim: Bunlar gnmzde (damping) halindedir. Trk liras kadar, ucuzlam halde...Erzurumlu brahim Hakk'ya sorarsanz, 40 lokma ekmekten 1 damla kan, 40 damla kandan 1damla men olur; 40 damla menden 1 damlas tutar, 40 tutandan 1 damlas rahimde geliir, 40geliinden 1 tanesi doar, 40 doandan 1 tanesi olgunluk yana erer, 40 erenden 1 tanesi istidatlkar, 40 istidatldan 1 tanesi tarikate girer; 40 girenden 1 tanesi orta, 40

ortadan 1 tanesi yksek, 40 ysekten de biri irada salih...Kurduu nispeti aa yukar ifadeye altmz brahim Hakk Hazretlerinin bu lsn sadecebir etinlik remzi diye ele almak ve 40 mridden de yalnz birinin kutup olabilecei hesabiylegerek velnin ka lokma ekmekten meydana gelebileceini hayal etmek gzel olur.Allah hibir devri bo brakmamtr ama, gnmzn, herbiri tasavvuf pazarnda sergi kurmu vegz plnna kmeyhlerini, en aa onda dokuziyle, kulaktan ve kitaptan kapma vellik tavr veedalar iinde birtakm hokkabazlar kabul etmekte hat yoktur.Asl dvamz bu gibiler olmad, itima fikir meydannda perende atmaya kalkanlar olduuiin, onlar maneviyat ticaretlerinde inananlariyle ba baa brakalm ve hkmmz basalm :Biz tam 40, Byk Dou'dan beri 33 yldr o zamann parasiyle ayda 500 bugnn kymetiyle de50.000 lira gelir saladmz Banka mfettiliinden ayrlp ve hocalktan kovulup, ekmeimizi,salmz, haysiyetimizi, babadan kalma eyamz, her eyimizi feda ederek ve hibir zaman vemeknda madd kazanla Allah tarafndan imtihan edilmeyerek, Allah ve ahlk demenin resmenyasak olduu ve bugnk (parazit) lerin tahtakurusu srfeleri halinde deliklerinde uyuduudemlerde, plak tahtal evimiz ve akrep yuvas zindan aras giritiimiz mcadeleyi ve gkdeleneklinde kurduumuz ideolocya binasn, u teredd manzarasna ahit olmak iin mi yaptk?Hayr; asla mitsiz deiliz; Hak bize ihsann ltfetmi ve yzde yz hasb ve samim, milyonlukbir yksek tahsil genliinin 24 ayar altun halinde kalplarmzda ekillendiini dnya gziylegstermitir. Bugn aralarnda profesrler, retmenler, yksek mhendisler, memurlar ve milletvekilleri, hatt Bakanlar bulunan bu genliktir ki, zlediimiz, ruh, ahlk, hars, siyas, idardisiplini kuracak

8

itima, iktisad, ve aziz dvamz, parti olsun, krs olsun, meydan olsun, basn olsun, minberolsun, kitap olsun, sefilharcamalardan kurtaracaktr.Bunun iin de, kalbten balayarak dil ve elle muazzam bir aksiyona gemenin yollarn aramaktanve uykuda bile onu dnmekten baka usul yoktur.K KURTARI VE KURTULU

Dmz


5/51

yk Mlu.dj^ ,**. ^bu vatan,bnyesi iinde bir silkinii r yekprelen...rinde oynatan f birler ve kadro a ak ar, b, y p^ ^Ondan sonra nbet buyuk kurtulu ^V

ahedeyle balayalm ...m^M^ I fikirde tek metod,

VAZYETDemin, Taslaklar bahsinde z kadromuzu belirtmek iin hep nefy edatlariyle giden uzunca bircmle kullanrdk. mdi de bu cmleyi, baz ilaveleriyle, memleketi ifade etmek iin rahatakullanabiliriz.Bu cmleyi, her eyi belirtmesi ve btn eksikleri g^s-termsi bakmndan, gz iyice trmalamasiin, son moda iirler gibi alt alta ve majsklle yazabiliriz':SIHHATSZ DEVLET (Uzunlar yanl dikilmi) OTORTESZ MECLS (Kanun koyma hakk

engelli) RADESZ HKMET (Hak ve kudretinden gafil) GDMSZ MLLET (Seimdenseime hatrlanan) SAHPSZ CEMYET (Hibir gayeye bal deil) TEMELSZ PART (dealak yerine iktidar h'rs) FKRSZ BASIN (Fuh albm, hava-cva panayr)ZABITASIZ LM (arlatanlk ve aparma marifeti)BEKSZ DL (Kurbaalar bile gldrr)JANDARMAS1Z EDEBYAT (Ne mnekkit, ne l)NZBATSIZ MEKTEP (Yenierilik talimgah)11

10

GIDASIZ ETMEN (Beslemeye memur a adam) EHLYETSZ PROFESR (Srmal cehaletcbbesi) SAMMYETSZ POLTKACI (Hakikat kalpazan demagog) MURAKABESZPYASA (htikr ve apul niversitesi) DZGNSZ ENFLSYON (Masraf ann karlkszsenedi) STNATSIZ SANAY (Makine ve ana temel anlay yok) HEDEFSZ BANKA (Hedefihalkn paras) ADALETSZ PATRON (Servet birikim kp) NSAFSIZ (En zalimpatronlardan daha zalim ellerde) MEMURYETSZ NSAN GC (Memuriyet d lkelerde)HUDUTSUZ RVET (Vazifelinin tek geim faktr) KORUYUCUSUZ DN (DalkavukBakanlar ve taslaklar meydan) DRAKSZ MSLMAN (Agora'dan kovulmu, camietklm)Herbiri kitaplk apta tahlil ve terike muhta bu 24 adet terkib ve telhis maddenin tek cmlede

ifadesi de yledir :Ruh ve fikir, ilim ve irfan, ahlk ve vicdan, zevk ve terbiye, fert ve cemiyet, kiyaset ve siyaset,metod ve sistem, idare ve inzibat, maliye ve iktisat, tarih ve anne, din ve mukaddesat, her sahadamthi bir teredd, k ve eriyi... Ve duvarlarda, Yedikule surlarndan cami kaplarna,Dolmabahe saray cephesinden trbelere, btn alma ve oturma yerlerine, asfaltlara,tabellara, kilometre ve mezar talarna, kurbaa diliyle (dikey ve yatay) nerede bir zemincik varsaoralara kadar bu k ve eriyiin Hancs mstekreh yazlar... Yarn bu kusmuk yazlar idaremirlerinin alnlarna ziftle karalanacak olursa amayn! bu hale gelmitir!LEVHALAR VE MNALARBnye emrinde bnye kontrol ve adaletsiz kuvvete toplu mukavemet cihaz sendika, bazistirmarclar elinde.

bnye kaatili mikrop yuvas olmutur.


6/51

Hak arama vastas grev, hakk kknden baltalayc siyasantaj davran haline getirilmitir.Allahn, zaman dairesi zerinde incecik bir izgiyle her n dn izleyerek ve nbet deitirerekzaman fethetmesi iin yaratt sonsuzluk bayraktar genlik, imdi, iman, vecd ve heyecangdaszl yznden birbirini yiyen yamyamlara dndtrlmtr.Kimse bu neticenin mes'ullerini son 50 ksur yl iinde aramaz, kabahati rejimde bulmaz ve solcu

fikir yamyamlarnn tepesine klla inilmez.Hkmet sitesinde, idare merkezinin anahtarn kuana asm ve halk hizmetlerininvekletnamesini klahna takm bir Belediye Reisi kar, resmen ve alenen Nzm Hikmet'in vatand leine vatan topran serper, beni Stalin yaratt! diyen adamn yarat olmay kabul eder,nihayet ehrini mzahfarat deryasnda bodurmaya kadar gider de hl hak ve kanundan, selhiyetve imkndan bahsedilir ve kulandan tutulup tek sorumlusu olduu plerin iine atlmaz velklkasnda devam ettirirler.Demokrasi anlayn, mikrop, il, ate, su, kfr, iman, btn ztlar bir arada alkalayc bir(kokteyl)e balayan devrin TRT'si, el deitire deitire, taraf tutmakla sulandrdklar ve zor-belalaa edebildikleri mahut tipin idaresinden beter hale getirilmitir.O ve yoldalar iman ve slama (ekran) larn kapatmlard; bunlarsa atklar (ekran) zerinde

iman ve slm adna ne kadar yanl varsa hepsini birden ynlatran ve tek bed lsne,(estetik) fikrine, telkin bysne in olmayan ve iyi niyetten ileriye geemeyen profesrefendiler...Parti, ilk kuruluu Gen Osmanllar rneinden beri hep yerinde bayat bir folluk yumurtas gibiBatllama, ada uygarlk, ilkeler, lkler, gerekilik, kalknma, sa-13

12

nayileme, ar ulara kar koyma gevelemeleri d, zrnk miktar ideolocya haysiyetigsterememitir. Aralarnda, Batnn iporta eyas ve yerli bir mamul olmak deerini hayal ettirenmodel ise Taslaklarmz bahsinin bu sahada dk ocuk ve dvay kstekleyici ve harcaycteekkl olmaya doru gitmenin bizce kara habercisidir. Dva yolunda hibir k yapamayan,hkmete girmekle hkmetin btn acz ve ihmalleri yannda yer almaya mecbur bulunan buPartinin, makina ve fabrika vakas zerinde hibir hikmet ilesi ekmeksizin ii hayalyatrmlara dkmesi ve 500 milyarlk yatrm programlarndan dem vurmas, eer haylgerekleecek olursa (enflsyon) un nereye varacann ilndr. O da deil!.. Yatrm boyuncaTrk paras derece derece deceine gre bu projeye, en aa 20 misil ilvesiyle on trilyon(rakamla 10.000.000.000.000) lira lzm. ocuk uurtmasiyle Merih'e mi gidiyoruz? Ne gn birnefs, memleket ve dnya murakabesine kavuacaz?Nihayet bu memlekette kfr, Trk'n ruh kkne ihaneti tun kolonlar halinde rekzetmi ve tam

27 yl ruh ve ahlk talancs bir ekya etesi roln oynam malm Parti... Onu solcu bir(Voronof) asiyle genletirmek ve halkn unutkanlndan faydalanp gze yeni ve tazegrnmek taktiinde, acemi air ve usta (demagog) bir liderin idare ettii, hak ve hakikatbakiresinin rzna gememessesesi...Btn dolaplarn kr onun elindedir; ve bir talebe - yurdunu bile kapatrken ter dken hkmet,hakk kknden kaznmak olan bu Partiye bir ey yapamaz.Bir Partinin lideriyle hkmet Bakan, yle bir (diyalog) tuttursalar yeridir; vHer zaman syledikleri gibi: Hkmet yok!

Var! Yok!


7/51

Var! Eer olsayd Halk Partisini, yani bizi kapatmannaresini bulurdu!

imdi sylesin karga burunlu gen lider : Hkmet, olsun mu, olmasn m?Geelim!brlerinden bahsetmeye demez... Hkmet Partisiy-se, teden beri mhrlediimiz tehis iinde:Renksiz, rayi-hasz, tadsz, tuzsuz, ekilsiz, maksatsz, hamlesiz, gayretsiz gnn gn etmetezgh...Kanunlarn Anayasa modeline uygun olup olmadn muayene vazifesinden teye bir selhiyetiolmayan Mahkemeye niin kanun koyucusu sen misin, Meclis mi? diye sorulmaz? Niin;sadece alt kademelere mahsus muamele hakszlklarn dzeltmek memuriyetindeki Dantay,siyas hkmet tasarruflarna kadar el atar da devlet politikas sana m, hkmete mi ait? diyebir ihtara hedef tutulmaz? Bu, zirvesi zerinde tepetaklak muvazene ehramn kim ve ne gn yerine

oturttacak? Bu dnyada her ey snr meselesine bal olduuna gre, hele 1960'dan beri hertrl ineyen hadler ne zaman yerli yerine oturtulacak?.. Bu udur ki, her sahada haddini bilenhibir fert, teekkl ve messese kalmamtr.Gnldalarmz grmektedir ki; bizim yanls olduumuz ve houna gitme gayretini beslediimizveya tevecchn kaybetme korkusuna dtmz hibir taraf yoktur. Biz, btn insanlkuatc ve 21. Asr eiinde her meseleye devasn gsterici bir ideolocya apnda ve islm olancasaffet ve asliyetiyle yeniden bulma dvasnda, sadece Haktan yanayz ve onun ebediyen tazekalacak genliini yuurma ahdindeyiz.15

14

BU ARADA

Rapor 1den beri aylar geti. Bu arada, d muhitimize ait hadiseler malm... Devlet GvenlikMahkemeleri meselesine ait patrdlar, grevler, cehennemi fiat ykselileri, canl insan hedeflipoligon talimleri, banka soygunlar, Bulgaristan yoliyle Halk Kurtulu Ordusuna bir orduluk silhkaaklklar, Moskova'nn Trkiye'de ihtill ve i harp hazrladndan habersiz bir hava, falan,filn... Bunlarn kymet hkmleri, yukardaki hlsadan szlebilir. Hikyelerine de ihtiyayoktur.Bize, kendi i erevemize gelince: imdilik namluda ve emniyette bir kurun gibi bekleyen ve

ok kr, para ve mark davranlardan ekinen, Anadolu'nun 150 ksur yerinde tekiltlM.T.T.B. evresindeki faaliyetler en bata...Bu biricik, som ve halis, byk ve merkez genlik teekklnn, stanbul'dan Van'a kadartertipledii Genlik Geceleri ni bir bir dolatk.Namluda bir kurun canlln muhafaza etmesine ramen; evet, her seslenite rperdii yrtnd,manen ahland halde, lfta ve nazariyede kalmak, aksiyon zaman ve meknn bulamamak,vaziyete almak, tavsamak ve gevemek tehlikesini de peinden srkleyen bu genlie ylehitap ettik: Muazzez mn Genlii'.Bugne kadar ok lf ettik!Kelm, lh nimet... Ama her ilh nimet gibi bir de ters taraf var... Ya gkleri iki akkeder, yahut,bir sinein kanadn bile kprdatamaz. Ve ite o zaman, seviyesi lf olur. Elverir ki, muhatabnda,

gereken elektrik nkiliyetini bulsun...Benim bir tabirim var: Artk sz yalama oldu!...


8/51

16

!U

Anm yivler zerinde^omtfnun, olduu yerde dnmesi, hibir noktaya varamadan zaman

boyunca yerinde saymas... Bu hal, fikir, sz ve hareket aras muhteem elektrik sey-yalesinin,memleketimizdeki elektrik ebekelerine e, her n kesikliini, kopukluunu, ksrln iln eden entehlikeli akbet... Kanksama hali... Hem fert ve hem cemiyet hesabna, byle! Gafilin ibadeti,memurun rehaveti, cahilin inad ahman rahat gibi, her n akamete uratan fec bir alkanlk,kabuk tutma, kendisini koyuverme hali...Allahn, mahlklarna kurduu bir tuzaktr bu... mtihan tuza... Bu tuzaa dmemenin uurunu,ruhumuzda, ateten ekillerle billrlatrmadka ne yapsak, ne etsek, ne desek bo!..Bu dikkat ve uur, akla billurlar. Ve ak yarasnn kabuunu her n demek ve szsn her nekmekle geliir.Ben Yunus-u bireyim,Batan ayaa yareyim;

Gel gr beni ak neyledi?Buraya kadar sylediklerim, esas derecesinde kymetli usl icb... Bu hayat metod lsndensonra asker bir kumanda uslbiyle doldur ve kapa! biiminde ve en sert ve kat realite temasiinde, esasa geebiliriz.Evet, doldur ve kapa!...Kulan, iindeki ve dndaki gklere verip de bu sesi duymayana gerek mslman denilemez.slm 1396 ylnn bu nzik gnnde, Trk yurduna ve slm lemine avaz avaz haykryoruz ki,artk silhmz

17

doldurup mekanizmasn kapamann, daha dorusu namluda uyuyan kuruna hedef aramann veher n tetikte bulunmann zaman gelmitir.Bu silh manevdir ve en byk aksiyonun eiinde maddeyle iiedir. Ve artk ulv mcerrettenad m-ahhasa dnmenin, kylarda ve kelerde ciz ciz derf yanmaktan byk ameliyeyegemenin ve (Agora)ya kmann hem zaman gelmi, hem de mekn heykelle-mitir.Allah Sevgilisinin, Veda Haccinde, Kzl Tyl bir devenin stnde, akam gnei ufka yaslanpmercan rengi gzyalarn dkerken, yzbin sahabye kar syledikleri bir sz var... Bir ngiliztarihisinin insan kelm hibir devirde bu ykseklie varamad! dedii bir sz...u sz : te zaman, devrini yapa yapa, kt noktaya' ulat!

Gerekten kelm bu noktaya kamaz. Bu noktada erir, k olur, ahenk olur. Bu szde, kinatn,ite o gn, yaratl gayesine vard, bu gayenin de slm ve Son Resul* olduu hikmetiprldyor.Ve ite, esas noktas, muazzez mn Genlii!u nokta :slm takviminin 15. Asrna 4; ve 21. Asra ?,4 yl kala* bugn, zaman, ana gaye etrafnda 1396sene trl helezonlarla devrini yapa yapa, insanln maddede en marifetli, ruhtaysa en hafakanldemine, kurtarc bekleyen ikinci gaye noktasna, sana kadar geldi!Fkrdayan bir zift denizinde gvdeleri ve kafalar kayp, kollar ge doru imdat isteyiciinsanlk ne bulursa^

slmn 15. Asrnda bulacak ye bulduu Trk kaynakl olacaktr.


9/51

Kaynak tek ve mutlak... O... Kinatn Efendisi... O'nun mukaddes emanetini asrlarca koruduktan,zaman ve meknn zirvesine kardktan sonra, iki felketli devre halinde, nce hikmetsiz yobazve peinden nasipsiz kfir elinde pr-stlm ve ple atlm gren Trk, imdi onu, btnsaffet ve hakikatiyle ihya etmek ve bu muazzam hamlenin yeni kayna olmak memuriyet vemes'uliyeti altnda bulunuyor. Evvel kendisine, sonra slm alemine, en sonra da insanla

sunulacak kurtulu iksiri...Petrolden evvel, sondaj burgusunu beyin beyin ve yrek yrek daldrp bu iksiri bulmak... Buradabozulup btn slm aleminde bozulan, burada dzeltip btn slm aleminde dzeltmek... Vesonra, Allann Trk'e bahettii tarih kader tecellisindeki imtiyazla, tek noksan olmayan birtamamlk iinde Batnn karsna kmak ve ona yaanmaya deer hayatn rneini vermek...Trk, u perian haline ramen bu kadar byk bir teklif altndadr ve Ya ol, ya l! izgisininorta yerinde, imdi, lm gdclerinden sonra hayat gdclerini beklemektedir.Trkten daha halli olmayan baz slm lkelerince Trk'e atfedilen slm yitirmi olma gr, styapdaki yaptrma ekillere gre tam doru, alt yapda ve temeldeki mnalara grede gereeyzde yz zttr.Mbarek kubbemizi, tersine evrilen bir limon kabuu gibi ukurlatrp sarholarn kusmuk

hokkas haline getirenlere kar, alt ve temel yap, yepyeni, fakat slm llerinden zerre fedaetmez bir anlay emrinde ta tepeye oturtmay bilecek ve intikamn Allahn Mntkim isminesmarlayacaktr.Duamz udur: Y Mntkim! Bizi intikamna memur et!

18

19

Gnmzde, de de bitpazanndaki ocuk lzml seviyesine kadar alalan inklp vakasnnne demek ve nasl birey olduu da o zaman anlalacaktr.Bulutururlar bizi elbet birgn hesapta; Lfn ok dinledik imdi i inklpta...slmda her asrn bir yenileyicisi olduuna gre 15. Asr yenileyicisine evre tekil etmek erefitam krk yldr, suyu kan ve tuzu gzyandan ibaret olarak teknemizde hamurlamasnaaltmz ve imdi, krler olsun, saysnn milyonlar atn grdmz yeni nesle, Trkruh kknn davacs nesle, senin nesline, sana dyor!

Hsl, slm, topyekn geniliinde madde; ve derinliine ruh plnnda sen temsil edecek,

sevdirecek, sindire-recek, yayacak, deyecek, cihazlandracak naklandracak ve dipsiz fezayren bunca yol arasnda sen tekletire-ceksin!Sen sen, sen; 15. slm Asrnn eiinde btn insanla kar slm ve Trk' sen rnekletirecekye Allah Resulnn mukaddes emanetini sen ba tac edeceksin!Dikkat! Bu bir hitabe deil, bir beyannamedir!Ve ite yeri:Yolun O'nun, varlk O'nun gerisi hep angarya Yz st ok srndn, ayaa kalk, Sakarya...

Mazi, hal ve istikbl hkmn sen getireceksin!

Tarihinden, sahtelerle gerekleri ayklamay, baz ller zerindeki kubbeleri ykp bazlar stnealtundan kubbeler ekmeyi sen baaracaksn!


10/51

Bu zamana kadar kavanozunun camn yalayarak reelini yediklerine inandklar Bat marifetini,ilesini ekmek artiyle nefsine sen maledeceksin!Ruh tahakkm boyunduruundan syrlnca, insanolunu burnundan yakalayan ve halkalayan vekendisini put-latran makinenin burnuna Hkimiyet ruhundur ve makine kledir halkasn sengeireceksin!

slama ad diyen tarih ncesi hayvanlarn ad diye anlaca a sen aacaksn!Allaha ve Resulne yanar gibi olup da eriat reddetmeye kalkanlarn gnee evet ama nahayr! derecesinde bir abes temsil edici tmarhanelikler veya fikir yankesicileri olduunu senisbat edeceksin!nsann bu dnya ve tesine ait hesabn vermeyen herhangi bir rejimin, kubur farelerine gdahazrlamaktan baka bir i yapmadklarn sen yaftalayacaksn!

Peinden Van... Veller Diyarnda ve Vatanm Buldum! isimli iki rportajmn, mnasnbelirttii topraklarda, dnyamz ve mnamz sulayan iki hriet ve rahmet emesini ziyaretim...Bunlardan ilki bir yl nce, ikinciyse bu defa... Fakat bir gazetede tefrika edilen bu yazlarn ikisibirden Rapor 2 de toplanm oluyor, ite!..

21

20

Veliler DiyarndaVANAustos'un yirmiyedinci Sal sabah... aban ay'nnn sekizi... Cildi, mavi ve yeilin binbir tonuylarperen Van gl zerindeyiz...Bizi kanatlan stnde gtren oyuncak ku, gvdesinin altna bzd lastik trnakl ayaklarnindirerek Van Ha-vaalan'na kondu.Yanmda, birok eserimde ad geen ve mns prldayan dostum Muhibbullah Iklar... Efendimve mridim Abdlhakim Arvi Hazretlerinin yaknlarndan... Benimle yat... Ama, benim BykKapya otuz yanda balanma karlk, O, ondokuz-yirmi yalarnda bu saadete ermi... Yanibenden on-onbir yl kdemli... Son zamanlarda btn hayat seyahatlerle geen, Hindistan'danimali Afrika lkelerine kadar hemen btn slm lemini dolaan Avrupa ve Amerika'da bileMslman topluluklarn bulunduu her taraf gezen, hibir yerde mhlanp kalamayan, hatt aradabir vatanna dnnce de kendisine sabit bir mekn tutamayan, kelebek gibi utuu ve konduu yermehul, yalnz her hac mevsimi Mekke ve Medine'de yeri malum, stan-

bul'da ise nerede akam, orada sabah, iiyle hep yerli yerinde, dyla daima baka yerlerde birinsan...

Muhib, son seyahatinden dnd dneli haftalar getii halde beni aramam, hem de Erenkynekadar gelmiken evime uramam, nihayet koca stanbul'da ne kadar muhiti varsa hepsine birdena atmam zerine elime gemiti.O'na sormutum : Ramazan'i nerede geireceksin? Bende kalsan ol--imaz m? Niyetim imdiden Van'a gidip Ramazan sonuna ka-idar kalmak...Kk olarak Vanl olan Muhib'e dayatmtm : Hi olmazsa Ramazan'n yarsn bende geir!.. Bakalm... Nasip...

Van'da yaknlarndan kimler var? Ablam var... Dostlarm var... Efendi Hazretlerinin


11/51

bal bulunduklar koskoca Arvas ailesi var...Birdenbire iimde infilk eden bir bulula sarslmtm: Aman Muhib; beraber gidelim! Bu Pazar sabahkara yolundan Ankara'ya gidip o akam ve ertesi gece orada kalrz. Sal sabah da uakla doru Van... Sabahn do-

kuzbucuunda oradayz. Ertesi gn, ver elini, Arvas!..Seni Van'a brakr ve Perembe uayla stanbul'a dnerim.Her teklifi gnlsz karlayan Muhibbullah buna baylmt: Oldu! Pazar sabah yola kabiliriz!yle oldu! Pazartesi sabah Ankara'da, Balum nahiyesinde, kayna Van ve Arvas ky olanmterek Efendimiz ve Mridimizin mbarek topra karsndayz. Ben merkad ereveleyenbir kar yksekliindeki beton eddin ayak ucu tarafna sam vererek ilimi, bir nur fskiyesikarsnda btn melekelerimin kamatn hisseder-cesine kendimden geer gibi olmuken,Muhib, kelebek

22

23

gibi, ilerlerde yine ayn aileden baz mezarlarn yanna konmutur.Balum'dan ayrlrken O'na soruyordum: Nin benimle beraber mbarek merkadn yanba-ra kadar gelmedin? Haya (utan) hissimden...Diyor ve yanndaki haysz adamla beraber ertesi gn uaa atlayp veller diyar Van'a uuyor.Clk clk, aralarnda kendileriyle uyumaz glckler ve su birikintileri grnen, otsuz, aasz,koyu sar gurbet renkli, vicdan azab ekilli dalar zerinden uup gittik.MFTNN EVMuhib: Sen Arvas'a kendiliinden mi gittiini sanyorsun? Seni ekiyorlar oradan... Sen de tptp gidiyorsun!Dostumun uaktaki bu sz t cierime ilemi ve ensemden aaya doru bel kemiim zerindekayan bir buz paras gibi beni rpertilere bomutu.Evet, boynumda gze grnmez bir kement vard: bu kemendin ucu, Van'n Aryas kynde,mridimin mridi Seyyid Fehim Hazretlerinin nur yata banda, yine grnmez bir kra

balyd. krk dnyor, kemendin ipini saryor ve bizi, ister gkte, ister yerde, kendisine doruekiyordu.Byle miydi?Byleydi!Ve bu, sadaetlerin en stnyd.Van Havaalannda, bana ayn sz tekrarlayacak olan Van Mfts Seyyid Mehmed Kaasm,Arvas ve etrafnda Arvas ailesinin gzel mi gzel yzleri tarafndan karlandk.

Ak bir yaz gnnn aydnl iinde baka bir aydnlkla ldayan ehir...Bu, drdnc gidiim oraya... lk ikisi konferanslar vesilesiyle ve baz derneklerin davetiyle;ncs, Mridimin Mridi Seyyid Fehim Arvsi Hazretlerinin z olunun z olu Van

Mfts Mehmed Kaasm Arvas' ziyaret kastyla... Bu defaki de dorudan doruya SeyyidFehim Hazretlerinin nur szgecinden geme, mukaddes toprana yz srmek gayesiyle...


12/51

Mehmed Kaasm Arvas'a daha nce bir mektup yazm, ziyaretimizin herkese bilinmemesini,konferans veya ehir apnda tertipler ve karlamalardan kanlmasn ve sadece Arvas ailesiylebabaa kalnmasn dilemitim. O da isteklerimi ayniyle yerine getirmi ve beni, iinde hususidaire d kimse bulunmayan bir Arvasi halkas iine almt.Dedesi Seyyid Fehim Arvasi'nin yeryznde erevelenmi cennet geitine klavuzluk etmesi iin

evine indiim Mehmed Kaasm Arvas, dnyaya bakan gzle de son derece alkaya deer birinsan... Yirmi senelik mft, 48 yanda, fakat daha gen grnl; gzleri, kalar ve saclarsimsiyah, fakat bembeyaz yzl, gayet vekarl ve derin bakl...le yemeiyle kesilen ve sonra tekrar balayan sohbet... Byke salonda epevre Arvassoyadn tayan Seyyid'ler topluluu... Aralarnda, tatl, okayc gzleriyle dikkati eken Said Arave daima glmsemeli, dinledikle-diklerini tc haliyle emseddin Arvas... Belli ki, Arvasailesinden, en yaknndan en uzana kadar her ferdinde, her ferdinin ehresinde turas var...Seyyid'likten gelen asalet armas...Bahisler birbirini kovalyor. Biri de, Ramazan aynn ve bayramnn ilk gnn tespit etmektekullanlan usuln sakatl bahsi... Gya hesabi usul... yle ya; slm ve

24

25

Arap alemiyle hemen her defa bir, bazen de iki gn fark belirten bu usul, yiyip imenin haramolduu gnde Mslman Trklere henz Ramazan'in gelmedii zanniyle bu haram .irtikpettirirken, bayram balangcnda, yani yeme-menin ve imemenin haram olduu ilhi ziyafetgnnde, bu defa da Ramazan'in devam ettii zanniyle orulu olmann haramn iletmektedir.Ramazan'in girii ayn grlyle tespit edildiine gre, ayniyle grleni inkr edip ilim vehesapta grmeye almaktaki cehalet, hakamat ve hesapszlk nasl anlalmaz ve bunun bizzatilim ve idrake hakaret olduu nasl kestirilmez? Byle bir dava, gzle grlen bir limana girmekiin ille pusula kullanmakta srar etmek gibi bir cinnet olmaz m? lmin erime gayesini belirtenmehul, malm haline gelir de gayeyi bir tarafa brakp vastaya iltifat etmek, hangi kafaya sar?Dediler . Bizim Mft Efendi, ay' grmenin en msait sahalarndan biri olan Van dolaylarnda yksek noktalara ikidikkatli ve sadakatli mslman kartarak Ramazan'in tespit edilmesini teklif ettii halde aldran olmad.Dedim : \

Trkiye'de ayrca tespite ne lzum var?.. Btnslm lemi birlik olarak Ramazan' gzle tespit eder vebu telsiz radyo devrinde her tarafa yayarken, onlara uyulup Ramazan' balatmaktan kolay ne olabilir?u var ki, Biz bize benzeriz! ve ayna karsnda bile, gzle grlen bir gzellii ayan-beyan birirkinlie inat iin feda etmekten ekinmeyiz.AKAM YEMENDEMft Kaasm Arvas, hazrlatt^ her noktasndan s-

lm rengi ve kokusu szlen bir odada beni birka saatlik bir uyku ve istirahate terkederken dedi ki: Akam yemeine Said Arvas'a davetliyiz. Sizi saat bee doru uyandrr ve akam zeri Said

Arvas'n evine gideriz. Allah rahatlk versin!..


13/51

Deniz seviyesinden 1700 metre yksek Van'n erbet gibi havas cierimde, bam temizlik kokanyasta gml, dalmm. Ahmet Haim'in msralariyle:Yar yoldan ziyade mha yakn, Yar yoldan ziyade arza uzak...Mcerret sesler, renkler ve izgiler cmb iinde uuyorum. Ruhumda kelime st manhelezonlar kaynayor ve yle diyor:

Mridinin mridi seni Arvas'ta bekliyor!..imdeki o sese, renk ve izgi cmb, Seyyid Fehim Hazretleri ruhaniyetinin Van'dan Arvas'akadar uzanan ipek hals... O by takdir edebilmenin an, dnyann en sarp, dik, przl veengelli yolunda byle bir hal zerinden gemeyi gerektiriyor.Bunlar dnerek gidip geldiim uykunun salncanda birdenbire gzlerimi atm. Uykumda tozduman haline gelmi d leme dner dnmez bir anda btn ekiller yerine oturuverdi.Ben neredeyim? Van'da, yle mi; stanbul'dan 1000 ksur kilometre uzakta... Gnein 1 saat evveldoduu ve batt bir iklimde... Saat 4'e geliyor. Van'n ikindi saati... Pencerelerden szlenakam gneinin huzmeleri, uzaklardan, uzaklardan, ayrlklardan ve hasretlerden bahsediyor.Frladm, giyindim ve salona getim.Mftnn Ankara niversitesinde okuyan olu Vahi-dddin'in getirdii sade kahveyi iiyorum.

Salonun ak ka-

26

27

psndan grlen talkta da, herhalde Mftnn en kk olu, nur yzl bir yavru Seyyid, tekerlekli arabasn koturmakta...Mft Kaasm Arvas geldi. Mft Efendi Hazretleri! Duyduuma gre, bizimakir Van'daym, yle mi? Evet; Grpnar'n bir kynde... Mesafesi?... 25-30 kilometre kadar... Getirtemez miyiz?.. Yarn o da gelsin Arvas'a... Getirtelim!.. Hemen imdi bir araba gnderir vealp getirtirim...Bakndaki tatll pek az insanda grdm Said Ar-vas'n evinde, kocaman bir yer masasnnetrafndayz.

Mridimin ve yaknlarnn sofralarnda sk sk itiim yourtlu ve naneli Van orbas, baklakesilebilecek kadar koyu Van yourdu, lif lif maydanozlu Van peynirinden, en nadide etlere, fstklpilvlara ve baklavalara kadar, yer masasnda btn bir lezzet manzumesi... Bu sofra cmertlii,Mftnn evinden Arvas'a kadar her uramzda takn m takn!.. sste akam olancaiftarlklarn kaplarnda yiyecek isteyen birine verip su ile iftar eden Haz-ret-i Fatma evininocuklar...Biraz sonra baz retmenler de geldi ve 15-20 kiilik bir halka kuruldu.Hep beni syletiyorlar ve kendileri susuyorlar. Bilhassa emseddin Arvas'n beni dinleyiindekiderinlii unutamam.Kap ald ve gr bir ses Esselm aleykm diye grledi: Otomobille kynden getirtilenakir...

akir kim mi?


14/51

Efendim ve Mridimin tam 30 yl, yanndan hibir an ayrlmayan, onunla ayn odada yatan vekalkan, 1943'de beraber srgne gnderilen nedimi... Bir radyum madeni-28

nin yannda 30 yl kalacak bir teneke parasnn bile ne hale geleceini dnrseniz, akir'in ne

olmas gerektiini anlarsnz. Portresi O ve Ben adl eserimde izili...akir'le, Mft Kaasm Arvas'n evinde, karlkl iki somya zerinde geceyi geirdik ve EfendiHazretlerinin huzurunda geen anlarmz yadettik. Bu hayat hep kesiklik, kopukluk, yetersizlik,ayrlk... Hicran, hicran, hicran...YOL Eeee akir ne dersin bu hallere?... Allann hikmetleri derim!...Van'la Ara aras 140 kilometre... 125 kilometre ileride Mks diye bir nahiye... Mks'ten 15kilometre tede de Arvas ky...Eski Van ziyaretlerimde yle demilerdi: Ksa bir yol sonra atla gitmek lzm... Arazi son

derece dik ve sarp... 2700, 3000 metrelere kadar ykseliyor. Son derece yorucu ve zor... Hele kn imknsz gibibirey...Bu defa da yle dediler: Yol biraz dzeldi. Otomobille, ine ka, sarsla tit-reye, Arvas'a kadar gitmek mmkn... Ona gre ofr vearaba lzm...Ve o yolun ustas Sleyman isimli bir ofrle, dayankl bir araba saladlar.Saat 10.00'a doru yola ktk. ofrn yannda ben ve Muhib... Arkada da Mft, emseddinArvas, akir ve yine Arvas'lardan yalca bir zat...akir'in kyne yol veren Grpnar kazas nlerine kadar mkemmel bir asfalt... Derken asfalttansaa kvrl ve bu defa (stabilize )dedikleri, dzletirilmi ve pekleti-rilmi bir yol... Bizimistikametimiz bu...29

Yol hep byleyse, dedim; ok gzel, mesele yok... Biraz sonra grrsnz, dediler; hep arza, tmsekve prz...ehirden ayrlal 30 kilometre kadar mesafe amtk ki, birdenbire da eteklerinin kvrntl, yarklve kabartl patikasna dtk. Nihayet ova ve dzlk sahasn cendere iine alan dalar aras birberzahta ilerlemeye baladk. Hapishane avlusuna e, iki yksek duvar arasndayz. Dalarn

tepesini grebilmek iin bamz kaldrp 90 derece akuli bakmak lzm... ite Th'nn soyulduu yer!Dediler.Th, Efendimin torununun olu, ok sevdiim 30 yalarnda bir gen... stanbul'dan Arvas'agitmek zere Van'a geldii zaman bu yolda soyulmu...ktk, ktk, ktk... Dalarn gs ksmndayz.Arada bir lfa karan ve uyank bir adam olduu belli olan ofrmz Sleyman, bizi, samzuurum ve solumuz aka bir noktada durdurdu: Araba yoruldu! Burada o da biz de dinleneceiz.ndik. Sol taraftaki aklkta bir su ba... Etrafna -meldik. Vakit le... Hava Austos scanda hayli serin... Su da buz gibi... Paketler ald. Van

peyniri, trl kahvaltlar, zm, karpuz ve kavun...


15/51

Otomobille biraz ileride kk bir viraj dner dnmez ne grelim? Mthi bir hadise: Ancak birarabann zorlukla geebilecei dar yolda koca bir kamyon; biraz ilerisinde dadan dt bellibyk bir kaya ve bir yn ta, daha ileride de ta krmaya veya yolamaya mahsus bir makine vebirtakm adamlar... Kamyona yanap durduk. Grdnz m imdi ii?.. Yolun almas saatler,hatt gnler srebilir. Geri dnmek de bence imknsz... Zira dar, uurumlu ve dnemeli bir

yolda geriye manevra ok tehlikeli... Ho, geriye dnmek, nur yatana giderken mthi

bir engelle karlanp geriye dnmek, yani dndrlmek ne ac!.,Alayacak gibi oldum. Bizimkiler koup yolu amaya alan Karayollar iileriyle konumayagittiler. Otomobilde bir ben kaldm.iler ve bizimkiler bir insann kaldrabilecei kk kaya paralarn uuruma yuvarlyorlar ama,byk kaya olduu gibi yerinde duruyor. Ne yapacaz? lerideki ta krma makinesine bal burgualetleri boyuna iliyor, fakat bu i ineyle kuyu kazmaktan teye geemiyor. Krlan talaruurumdan atyorlar. Mthi manzara: Talar yuvarlanrken uurumdaki talara arpp tekrarhavalanyor ve kanat am kular gibi uurumun dibine doru szlyor. Talar kanat ambinlerce kueklinde gzmle grdm desem yalan olmaz.

Birden ofrmz arabaya geldi ve yerine atlayp makineyi iletti. Hayrola! Nereye? Biraz gerileyeceiz!

Sebep? Kayay dinamitle uuracaklar.Yolumuz amlt ve tam nur yatana giderken yolumuza dikilen engelin parampara edilmesi,ruhuma u many fsldyordu: Yolunuzdaki btn engeller devrilecek ve zaferyn alacak...HELEZON HELEZONBir elmay kabuunu hi koparmadan altndan stne doru soyunca elinize nasl bir erit geer?..Yiv yiv, helezon, helezon, alm bir yay ekli... Belki en dik nokta, kayann dt yerdenilerisi, koskoca bir da mahrutu-

30

31

nun kenarnda, etekten tepeye doru, helezon helezon kvrlan byle bir ekil belirtiyor. nk,drdnc, beinci bklmleri kat kat seyrediyor ve bazen 180 derecelik virajlardankvrlyorsunuz. Bir ylan gibi hayalinizi yutan uurumlar...Bir eye dikkat ettim: Bu yollarda otomobil, otobs,minibs yle dursun yolu amaya gelen iilerin, kamyonundan baka hibir vastaya rastlanmyor. Ne bir at, nebir merkep, ne' bir insan... lek yollarn trafii buraya gelsin de cinlerin kayalara verdii trafik emrinden baka birhareket arasn!... Uuruma dmekten kurtulmak iin sankibir areymi gibi otomobilin minderine tutunmu,-yol' alrken, dikkat ediyorum: Telgraf direkleri'de yok!... O, b

tn Anadoluyu rmcek a gibi saran, tepelerinde mnzevi kartallar tneyen ve tellerinden gurbet nlamalar ge


16/51

len, kimi dik, kimi eri, ihtiyar direkler... Onlardan da eser-yok!.. Allah Allah; bir -feza yolunda m ilerliyor ve bambaka bir (plnet)e doru .mu yol alyorsunuz? Anadolu'yagya meden dnya letlerinden hibir ey girmemiken,buraya, o sefil ve mahcup haliyle Anadolu bile girememi...

Bu tehis, iimde gitgide mnalayor ve yarmyamalakolulardan bu yoksunluu, muazzam bir varlk halinde grmeye balyorum. .ndik, indik, indik; ve bin metre stne ktmz Van seviyesinin daha da altna dtk. Artkbtn clk ve kel topraklar bitmi, gayet gr ve cmert bir yeillik balamtr.Soruyorum: Hayli alalm bulunuyoruz deil mi? Evet, diyorlar; Arvas'a kadar hep byle... Deniz seviyesine doru ini... imdi Mks'e varmak zereyiz.Nahiye merkezi Mks, kayalar denizinde beklenmedik bir sahil gibi karmza kt. Her taraf,ou ceviz, pehlivan edal aalarla dolu...

'Ortasndan, Fuzuli'nin:Ban tatan taa vurup gezer avare suDiye anlatt bir rmak geiyor.Ben ertesi gn Van'dan uaa atlayp dnebilmek ' iin acele etmekteyim. Vakit leyi birhayli gemiur. Arvas'a varo ziyaretten sonra geceye kalmadan Van'a yetimek zor grnmeyebalyor vbana...Buna ramen Mks'te bir ay molas veriyoruz. He-' men hepsi aydnlk yzl; . (klsik) Anadolukylsne benzemeyen ve aralarnda krte konuan Mksller, soylu Arvas sllesinintemsilcisi Mft efendiye takn bir sayg gsteriyorlar. Su kenarnda, beton bir set zerinde lenamaz klnyor ve'otomobile biniliyor. ' Arvas buraya ka kilometre?' 15...- ? Demek 15-20 dakikalk bir yolumuz kald. Ne mnasebet! en aa 1 saat... Nasl olur? . Yolun bundan tesi bsbtn berbad... ok tal,tmsekli ve kvrml... 15 kilometreyi ancak 1 saatte alabiliriz.Yanmzda, pembe yzl, tknaz, ehresi tebessm yuvas, rejimle alkas sadece kasketindenbelli bir zat soku-' luyor.

Mks'n muhtar...Ona soruyorum : Ka hane var Mkste?

kiyzn stnde ksurunu unuttuum bir rakam veriyor. Nfusu? 1700... Arvas buradan daha m kalabalk? Ne gezer? ok daha az!...nnde durduumuz dkknn bulank vitrininde n-


17/51

32

33

bet bekleyen petrol lmbalarna bakp sormay faydasz', buluyorum :

Tabii burada elektrik de yok? Deil mi?Evet; Mks'ten balayp Arvas'a doru uzanan yolda yle bir ey var ki, asla elektrie ihtiyacyok... Zira is elektrie kalsa, milyonlarca kilovat bile az...SON 15 KLOMETREYolun onda biri olduu halde alabilmesi iin te-biri kadar zaman gereken son 15kilometre zerinde ilk-defa yeillik... Ot ve aa, en zengin cmbleriyle yeil... Her eyin sudahayat bulduu hikmeti yannda,, yeilinde btn ekilleriyle sudan ttt hakikati... Bu hakikat,o, kangrenli yara kabuuna benzer clk dalardan sonra* iniverdiimiz saadet vadisine nakl...Ve bu ,yolda, yine-ilk defa, hayatiyet ve faaliyet... Koyun ve kei srleri, atlar, katrlar vesrcler...Otomobilimizi gren katrlar ejderha grmcesine kayorlar koyunlar ve keiler birbirine

giriyor, biz de aralarndan syrlmak iin dakikada birka metre hzla kesik kesik kesikilerliyoruz.Dedim : ? Bu hayvanlar hi otomobil grmemiler mi?emseddin Arvas cevap verdi : Acaba sahipleri grm m ki, onlar da grm-olsun?..Mks ve Arvas aras 15 kilometrelik yolu grdkten* sonra anladm ki, bu geide yol adnvermek ayptr. Yol deil bu, deta ayakla gide gele ve hilkatten dzlkler)' ekleye ekleyeuzatlm, kh kopacak gibi incelen, krv kalnlaan dml bir ukur... Ya bu yol zerindeotomobille gidip gelebilmek?... Avrupal otomobile gre yol d-

serken, bizim ofrler, bu dml ukura gre otomobil kullanmaya mecbur... Dnn aradakiofrlk mahareti farkn!ofrmze dedim ki:Sleyman Efendi; siz otomobili katr gibi kullanabilmenin maharetine ermi kimselersiniz.Hendese kafal Batlda ferdi zek yok, itimai deh vardr. Bizdeyse bir trlitimailetjrilemeyen ferdi buu.... Ve nian tertibat bozuk bir tfekle hat payn hesap ederek baka istikamette tetii ekip avnvuran Anadolu tipinden, denk pervanesi krk bir makinenin o noktasna bir ta paras veya birpostal asarak onu ileten alayl ustaya kadar misaller verdim.

Yanmda oturan Muhibbullah, edilen srarlar zerine, yank ve iten sesiyle ilhiler ve nameligazeller okumaya koyuldu. O anda gzmn nne Mridimiz geldi. Eyp sultanGmsuyundaki tekkede, hasr bir koltua oturmu, yanna melen Muhibbullah'n sanokayarak ona ilhi ve gazel okutan Efendim... te yaklatmz Arvas kynde Efendisi yatanEfendim...-Vadinin iki da etei /as skt, darald ve muazzam bir yeil nur havuzu haline geldii birnoktaya vardk. te Arvas!Hayetle doruldum: Nerede Arvas? Hibir dam alt gremiyorum!

Kar yamata birka evden ibaret, dediler; sa yamata da Arvas ailesinin evleri ve mescidi... Yamacn ini


18/51

zerinde alt ksmna doru da mbarek merkad ve etrafnda birka mezar... O halde burada durup dikine mi kacaz? Hayr! Son derece dik yamacn, ofrmzn mahareti sayesinde kp aaya ineceiz.

Grnrde, evet, yeil nur havuzu iki yama aras bir sahadan baka, ne bir ev, ne bir mezar,hibir ey yok...

34

35

Sol yamata kocaman aalarn arkasna saklanm birka toprak dam glkle farkedebildim.Trmanlmas imknsz denilecek kadar mthi kvrllarla, yoku yukar, sa yamacn stne

kyoruz.Ben, ameliyat masasna uzatlmcasna bir his iptali iindeyim.NUR YATAINur Yata evresinin st ksm... Dik aa yama... Yola 40-50 metre mesafede, ahap ve kagirkarm, eski' ve ahsiyetli bir sluba brl, birbirinin omuz banda iki bina... Daha iricesi veboylucas, Seyyid Fehim Hazretlerinin kona... br de mescidi... Fskiye fskiye aafkrtan bir toprak...ni ok dik... Nasl ineceim?... Sa ayamn bir parmanda 8-10 ay sren bir yarann derdinihenz atlattm iin ona pek gvenemiyorum ve kendjmi dermansz hissediyorum. Sizi omuzumuza alalm1.Dediler ve bir basamak inip arkalarn bana verdiler. Kabul etmedim ve yardmclarmnomuzlarna abanarak, kollarna tutunarak indim.Birdenbire, k parlam gibi bir hal... Devam eden iniin zerinde, dzletirilmi ve beton birereveyle snrlandrlm bir sed... Sed de, snr duvarna bitiik, kenarlar mermer izgili birkabir... Ba ucunda, yine saf mermerden, mermerlemi bir aydnlk saan kitabe ta... Ayakucunda da ayr bir kitabe... Yazlar, talarn oyuu iinde, yeil zemin zerine beyaz hatl...alayan ahenkli Farsa msralar...Tasavvuf ehlinin iki byk lisan zerinde yle bir ls vardr :

Arapa, nebilir dili; ve Farsa veller lisan...Dostlarm, sed kenarndaki beton erit zerine sralanm, diz st ve elleri kavuturulmu

vaziyette vecdle-rini belirtirken, ben de beton eritten atlayarak veliler velisinin ayak ucunailimi ylece bzlp kalm bulunuyorum.Bundan tesi Allah'la aramda... Hibir ey anlatamam ve ne sylesem hakikati incitmi olurum.u kadarn syleyeyim :Btn hayatmda bu kadar temiz, adeta elenmi toprak grmedim. Bu manzara dardan bir el iideil, ieriden bir yansma ii...Trl temizlik illar ve tozlariyle urasalar, mermere oradaki aydnl veremezler..: Nur Yataburas, Cennetten bir pencere...Seyyid Fehim Hazretlerinin yannda, yaknlarndan birine ait kabirle, onun biraz ykseinde birbaka kabir daha var... Seyyid Fehim Hazretlerinin Birinci Dnya Savanda Ermeniler tarafndankrlan ilk kabir ta, yanlarndaki mezarda...

Artk her biri mstakil hareket eden, irademin dna kan ve ruhumu kendi haline terkeden ellerimve ayaklarmn yardmiyle yukarya, konak binasna ktm ve toprak zeminli lo ve byk bir


19/51

sofadan geip muazzam Velinin madde hesabiyle kocaman salonuna, hcresine girdim. tarafyer sedirleriyle kapl, kap taraf da oymal dolaplar ve raflarla snrl, pencerelerinden akamgneinin, Van'daki gibi gurbet huzmeleri szlen bir salon...Salona bir rt serdiler ve etrafna minderler atarak Van'daki yemeklere ta kartan bir sofradzenlediler. Bir de yanbamzda koca bir semaver ve dolup boalan ay bardaklar...

Efendimin ile doldurduu hcrede oradaym... Sonradan rendim ve yerinde gremedim.

36

37

Konan sahibi, Van Mfts gibi Seyyid Fehim Hazretlerinin torunlarndan brahim Arvas vedelikanl ocuklar, yzlerinde kutsi imzalar tayan, ne ikram edeceini, nasl yardmgstereceini bilemeyen gerek Seyyidler...

Bunlardan birinin, otomobilimin yanna gelip, alabildiine derin akr gzleriyle bana iltifatediindeki sahabet mnasn daima kalbimde nakl tutacam.Otomobilimize yerletik. Etrafmz alan Seyyid ocuklarnn, kk seyyidlerin nur damgalyzleri grlecek ey...Dnyoruz.GECELEYN DALARDn yolunda Mft Mehmet Kaasm Arvas bana hitap etti : Yamacn daha alt ksmnda Seyyid Muhammed Kutup Hazretlerinin merkadi var. Ceddimiz ve Arvas'n kurucusu Seyyid Muhammed Kutup.. Hicri 676 ylnda Badat'tan ayrlp Anadolu'ya gelen Kaasm Badadi Hazretlerininolu... Sultan Orhan Gazi zamannda... kinci Osmanl Sultan Orhan Gazi'den, tacn kendisine terketmeyi teklifedesiye sayg gryor ve dnp dolaarak Van taraflarnagyor. Oradan Mks ve Arvas'a geip Arvas seyyidle-rinin kararghn kuruyor. Sizi onun merkadine kadar gtrmek isterdik ama yorgunluunuzu dnerek cesaret edemedik. Keke gtrseydiniz! zldm! Siz baka grlecek olan grdnz. zlecek bk-ey yok!...

Yine Mft Efendi, o gece Van'daki evinde bana diyecektir ki : Seyyid Fehim Hazretlerinin huzurunda, ayak ula-

?nda, ehrenizin halini grnce hayetler iinde kaldm. /Ben hi byle bir vecd haligrmedim. Ben de u cevab vereceim : Allah, insana, yzn karsna alp seyretmek im-iknn vermemitir. O anda kendimin farknda deildim.?Ne halde olduumun takdiri size ait...Dinamit patlatlan yksek noktaya geldiimiz zaman, dalar ve kayalar zerlerine geceninmantosunu ekmeye balamt.Farlarmz yaktk.

ofr Sleyman Efendi Muhibbullah'a seslendi: Sylemezsen uykuya dalarm!


20/51

Ne syleyecekmisin, Muhib?ofr cevaplandrd: Gndzki gazellerden ilhilerden...ofrn bizi uykuyla korkutmas uuruma yuvarlanmak mnasna geldiine gre hep birden: Haydi Muhib, dediler; bala!

Muhib'in sesi name, yollar da bklm bklm kvrla dursun; aban'n dokuz gnlk ay gkte,da kuyularnn .tepesinde..Bir dzlkte eda edilen akam namaz...Dilerimizi zangrdatan soukta, tam kbleye dneceim anda sahibini birdenbire gremediim ikielin altma serdii ceket... Bu, kendi ceketini karp da o soukta, srtnda tek bir gmlek namazaduran emseddin Arvas.. Ve hareketi, Seyyidliin ne demek olduuna dair- en arpc s misal...Nihayet, tmsekli ve atlakllardan daha dzgn onlar-


21/51

Dik, dik, dik bir da zirvesindeyim. Belki binlerce on-binlerce metre derinliklerde kyler veaalklar hurdebin camndaki noktacklar gibi grnyor. Bu ne ykseklik!.. Anlatlr gibi deil..Yanma, sol tarafma doru dnyorum. Orada, tam zirve noktasnda bir mezar... Topra elenmi,taranm, tertemiz... Beton bir ereve iindeki mezarn banda, drtke, topraa yatrlm birlevha ve zerinde islm harfleriyle iki kelime:

DERV MUHAMMEDDehet!Bulunduum nokta ve mezar, aynen Arvas dalarnda grdm manzarayd ve elenmi, taranmtopran yzme gzme srdm mukaddes merkade tpatp uygundu.O zaman bu ryann Seyyid Fehim Hazretlerine ait bir ruhaniyet belirtisi olduuna dikkatedememi; ve Kinatn Efendisine kadar varan Altun Silsile isimli ve 33 halkal zincir zerindebir de Dervi Muhammed adnda bir kolba bulunduu iin tecelliyi ona balamtm.Ayn Silsilenin her bynde cezb hassas ayn olduuna gre arada bir fark grlemezdi amaryamn fiil halinde madde lemine uymas istikameti Seyyid Fehim Hazretlerine balyor ve heleonun Muhammed Fehim adn rendikten sonra btn Silsile boyunca Efendimden ve onunEfendisinden yn aldm belli oluyordu.

Ziyaretten sonra bende kalan ve en tesirli ilacn yerine getiremiyecei intiba, mthi, mthi birhafiflikti. Ayn hafiflikle karanlk iklim stanbul'a dnyor ve daha nce be-

40

41

lirttiim gibi, uak beni uurtmuyor, ben onu uurtuyordum.Gzmn nnde artk son nefesime kadar benden ayrlmayacak olan o beyaz, o gelin odas beyaz,o nur beyaz, o beyazlk mayas beyaz, mbarek ereve ve iinde ba ve ayak ularndaki ikikitabeden manalar:Hazret-i Seyyid Fehim, o irfan ve din merkezi ki,Giyle topraktan eflake dek topyekun mekn matemle doldu.Alayan Gaipler alemi, ardndan nida etti ve dedi:Gitti.. Kinatn O var diye var olduu rahmet tacidar-nn yanna..Ve:O ki, Mesih nefesiyle gnllere ebedi hayat flerdi. Nakilik mesleinde Rabbani yolu, Haliditavr ve Seyyid Th tasarrufu zerindeydi. Gitti... Ve drt ey brakt: Rab-bi bilmek, hakkaramak, gnl sefa land rmak, vefa.

Beyazlar iindeyim... Beyaz, beyaz... Ba, sonu grnmez beyaz bulutlar... Sanki gkler, karadnyaya bembeyaz bir ihram geirmek istiyor... Mcerredin rengi beyaz; iinde hibir nispet vekyas rengine yer vermeyen bir beyaz... Kesiksiz vefa, sonsuz safa beyaz...

Vatanm BoldumGENN DAYANAIGeen yl veliler diyar Van havzasndan dnerken y-Je dnmtm: Haritadaki idari ve itibari taksimat dnda Anadolu'nun dou ve cenup dousunu noktalayanhususi ve manevi bir hudut izgisi var... Bir ucunda Van'n Arvas isimli mehul bir ky, brucunda da Hakkri vilyetine bal emdinli kazasnn ran ve Irak snrlarn birletirici ke

zerinde Nehri mevkii... te bu mevkide, geen yl Arvas'a gidip nur eleinden szlmtoprana kapandm Seyyid Fehim Hazretlerinin mridi Seyyid Th Hazretleri...


22/51

irad edicimin irad edicisinin irad edicisi... Yani manevi babamn, manevi babasnn, manevibabas. Ka bin baba onlarn topuuna yaklaabilir. Ve ite, bu iki nokta arasndaki madde hesabnagre 300 kilometrelik izgi, Ankara'nn Balum nahiyesiyle birletirilince meydana bir genkyor ve genin dayanan, eskilerin tabiriyle msellesin kaidesini tekil ediyor. Kaidenin banoktas Bzrk en yce unvanl Seyyid Th Hazretlerini ziyaret ve nuruna

43

42

dahalet etmeden, Ankara'da zirvesine yol verilen geni dolanm ve tamamlam olamam.Ve dncemi yle mhrlemitim: Nasip olursa gelecek sene tekrar Van'a dner ve budefa Cenub'a doru sarkp, ok meakkatli diye duyduumsarp yollarna ramen Nehri'ye ularm.stanbul'da, Efendimin yaknlarndan Nehri'yi ziyarete gitmi olanlar, yollar ve araziyi baka bakaanlatyorlard. Kimi emdinli'ye ve Nehri eteklerine kadar otomobille gidilebileceini ve oradan

ileriye basit bir patika zerinde, dikine de olsa almas kolay bir yol bulunduunu sylyor;kimi de emdinli'den teye Nehri eteklerine, Kpr denilen noktaya kadar uzanan yolun daotomobille alamayacan, hele ondan sonraki dik yamacn ancak trmanma slubuyle veya atsrtnda geilebileceini ne sryordu: Siz ancak atla kabilirsiniz! Nehri eteklerine kadarda, emdinli'den mtehasss bir ofr idaresinde hususi birvasta bulamazsanz yaya gitmek, yahut yine ata binmekzorundasnz. Yol kpr'ye kadar 7-8 kilometre, yamatanyukars da yaya 90, atla 45. dakika eker.Birbirine uymayan bu tarifler karsnda hayalimin gzleri manzaray billurlatramyor; bir tarafduvar, br taraf uurum, keilerin dikine trmand, geilmez geitlerden dolambal bir yumakcanlandryordu. Bu yuman sonunda, iplikleri krdm olmu ruh yumann zm ucuvard.HAYD, MUHP!Arvas ziyaretimde Van'a beraber gidip orada braktm ve sonra stanbul'a gelerek benimisafirliiyle mes'ut eden manev kap yoldam Muhibullah'la kar karyayz. Ne dersin, Muhip, 7 Haziran gn mnasip mi?

Tam zaman... Scaklarn da henz bastrmam olaca bahar mevsiminin son gnlerinden biri...Mays ay iinde Milli Trk Talebe Birliinin tertipledii Genlik gecelerinde, Ankara, Kayseri,

Eskiehir, Adapazar, zmit ve yeni genliin imn ve slm haykrlar karsnda beyaz sakalnabucak bucak beni takip etmi gzyalarndan inciler dizmi olan Muhibbullah karara pek sevindi veVan'daki Arvas evresine haberi hemen iletti: 7 Haziran gn oradayz!Nehri ve emdinli dn 11 Haziran gecesi de Van'da bir konferans tertiplenmesi iin M.T.T.B.Van Tekiltna haber...Biz yine Muhibullah ile konumaya devam edelim:

Hac'da beraberdik; Arvas'ta beraber ve imdi Neh-ri'de beraber... nallah...' Biliyorsun ki, ben seni kelebee benzetiyorum. Ne zaman ve nereye, hangi iein, hangi

yapran zerine konacan ve ne kadar kalacan belli deil... Ne zaman sabit bir meknnolacak?...


23/51

Sabit ne var ki bu dnyada... Pakistan'dan Afrika'ya kadar btn slm lkelerinidndn dolatn, deil mi? yle!...

Almanya, Fransa ve Amerika'daki Mslman mu

hitler de cabas... yle!..Hibir kemal rneine rastladn m bu yerlerden bi

rinde?...Hi bir yerde, Efendi Hazretlerinin ayak tozu olabi

lecek bir ferde rastlamadm!...Peki, gayen ne bu yerleri dolamaktan?

Glyor ve bir srr gizler gibi bir glmsemeyle cevap veriyor:45

44

te yle!... nsan senin sabit adresini tespit etmek istese, Hamevsiminin muayyen gnlerinde Kbenin muayyen bir mevkiinde diye gsterebilir. Arayan seni, tam bir mekn emniyetiyle yalnz orada bulabilir.Yine scak, bir tebessm: Evet yle... Seninle Mekke'den Medine'ye giderken yolda birarap ocuunun bize bakp Mecnin-deliler dediini hatrlyor musun? Nasl hatrlamam! Keke gerek mnasyle o delilerden olabilsek!...Ve birka gn sonra: Haydi Muhip! Yarn yola kyoruz! Uak biletlerimiz hazr...AYNI EVVan Havaalannda kum gibi insan... Bunlar, beni Van'da vereceim konferans mnasebetiylekarlayan genler..

Evet; bu defa Van'a gidiimde, biri resmi ve ak, br hususi ve kapal, iki sebep var... Van'agya konferans vermeye gidiyorum. Halbuki, malm...Muhib, karlayclar grnce sevincinden utu ve beni geride brakarak, adeta benim hesabmaonlara teekkr edercesine kalabala kotu. Bata, Van Mfts, Efendimin mridi Seyyid FehimHazretlerinin olunun olu Seyyid Mehmed Kaasm Arvas, karlayclardan nde bulunanlarla elskmak, belki yarm saate mal oldu. Dostum Muhib, Van' in, hususiyle Van'daki Arvasiler veSeyyidler evresinin bana gsterdii alka ve yaknlktan bahtiyar... Sanki hem onlarn gzylebana, hem de benim gzmle onlara bakyor.

Taksilere bindik. Herhangi bir parti genel bakannn zoraki karlayclarndan ve dzmekalabalndan daha youn bir gnll yn ve onlarn uzun eek konvoylarndan daha

yaygn bir kol... Yze yakn arabann korna -lklariyle Van'a girdik. Ana caddelerden geerek,


24/51

hayretle dnp bakan insanlara ve tezgahlarndan frlayan dkkanclara sanki yle bir ihtardabulunuyorsunuz: Mukaddesat, yeni Trk genliinin tek temsilcisive btn Anadolu'yu a iine alm Milli Trk Talebe Birlii, Necip Fazl Ksakrek'i takdim eder!

Burada Milli Trk Talebe Birliine kendi hakk ve yerinde vasflarn syletirken, onun banabitii, belki haksz ve yersiz sfatlar grmemezlikten grnmek istemem. Bu sfatlar, bugenliin, her yerde ve her vesileyle tekrarlad bir klie iindedir: Ruh hamurkrmz ve manev babamz...Cokun alklar ve takn tezahrler geidinden nihayet . tenha, bahe iinde ve tek katl evler dizisisokaklara kvr-labildik.te, Mft Efendinin, Arvas ziyaretinde de misafir edildiim sevimli evi... Bahe, aalar,bahenin bir kesinde ve evden uzaka, ykanma yeri... Ku kafesi gibi, tek katl, yze gler,duvarlar st beyaz ho geldin! diye glmseyen bir yuva... Sokak kapsnn yannda terasmsbir sed, ieride gcr gcr terlikler dizili. Bir avlu ve salon... Her ey yle yerli yerinde ki, meselgeen defa bir taburenin stne bir kitap brakm olsaydm, onu da ayn yerde ve ayn vaziyette

bulacakmm gibi bir muhafazakrlk ifadesi ttyor yerden... Aalar, yapraklar, iekler,terlikler, bardaklar, fincanlar bile bir an sokaa kp dnlmesine hallerinin sadakati iinde...Ne halis mekn, ne gzel ev... Ev demek, bu demek...

46

47

YEMEK ve SOHBETHal zerinde diz kp oturanlarla beraber 20-30 kiiyi rahata alabilecek aptaki salonda sadekahvemi ierken belki 20-30 defa fincanm taburenin stne brakp ziyarete gelenlerin elleriniskmak iin dorulmam gerekti. Gelenlerin ou Mslmanca selmdan sonra el pmek vepeinden halya melip sus-pus oturmak tavrnda insanlar... Koltuklarda oturanlar, MftEfendi, kardei emseddin Arvas, akrabadan Said Arvas, tccarlardan Kadri Perihanolu, EnverEkinci, Muhibbullah ve ben... Bunlar, yarnki Nehri kafilesinin kadrosu...Muhibullah'n kldrd akam namazndan sonra yemek. Yandaki odada 8-10 kiinin etrafnadizilebilecei bir yer masas ve stnde pideler ve kocaman yourt anaklar... tavuk, kuzu vekoyun, etin her nevinden lenger lenger yemek.. Ayrca st tarn, fstk ve ku zm delipilv... Brei ve tatls da ayr... Ya o, bata gelen yourtlu ve naneli... Van orbas?...

olduum, 33 yl evvel, Eyp'teki eski tekke binasnda Efendimle yanyana itiim ve onunbtnxyaknlarna ait evlerde tattm, o gzelim orba...Sonradan rendim ki, biz yemeimizi bitirip salona ekilince sofraya ken kene... Gelenyemi, giden yemi, belki 40-50 vnsan bu Seyyid sofrasndan nasibini alm... Seyyidlik an bu,kolay m; sadece kerem ve ikram... Cmertlik onlara, akam iftarlklarn bir fakire verip su ileyetinen, Allahn arslan ve ilim beldesinin kaps Hazret-i Ali'den geliyor.Gece, salonda, ge vakte kadar devam eden sohbet... (Diyalog) deil de (monolog)... Hep benkonuuyorum ve onlar dinliyor. Sanki ben bir gramofon plkym ve herkes beni dinlemeyememur... Aradaki, Mft Efendinin bir sz bahse yeni bir yn veriyor. emseddin Arvas'ndevaml

tebessm iinde yziyle, Said Arvas'n devaml bir i dnce ve dalgnlk belirtici ehresialkalarn en deriniyle beni kolluyor. Muhip sadece dinlemekte, Van'n ileri tccarlarndan Kadri


25/51

Perihanolu ile hizmet tavrlarnn en titiziyle hareketlerimi kontrol etmekte... yle ki, bensigaram daha paketimden karmadan onun akma parlyor ve ben daha koltuumdankmldamadan onun kolu uzanyor.Mft Efendi, bundan evvelki Arvas ziyaretimizde bana ait bir hali tasvir ediyor: Seyyid Fehim Hazretlerinin mbarek rnerkadierinde

ayak ucuna ekilip meldiiniz zaman gzlerim size mhland. Yznz evvel kpkrmz kesildi, btn kannz banza km gibiydi. Sonra birdenbire kire rengine dndnz. Bu defa da vcudunuzda kan dolam diye hibir eykalmad hissini veren bir yz... yle oldunuz ki, ruhunuzu teslim etmek zere bulunduunuz hissine vardm. Bir de bana sorun i halimi!... Biliyoruz, yazdnz! Yaziyle, tarifle ne anlatlabilir ki!... Bakalm bu defa Seyyid Th Hazretlerinin merkadibanda ne hale geleceksiniz?

Allah bilir... Byle bir ihtarn bana yapmack tavrvermesinden korkarm.Sohbet srd.Benim ve Muhip iin yanyana iki kabark yatak... Ve dalrken karar: Sabahleyin erkenden iki arabayla yola klacak...Demin isimlerini saydm 7 kiilik kadro, bir de mft efendinin ofr... O da yabanc saylmaz; Van'da din grevli- Jerinden biri.

48

49

TELGRAF DREKLER VE KARTALLARSabahleyin mkellef bir kahvealt... Yandan, peynirinden, balndan daha gz ekici bir unsur,ortaya konulan yourt...Muhip:- Ye u yourttan, dedi; bakalm nasl bulacaksn?Sabah kahvealtnda yourt yemeyi iime sindiremediim halde bir kak aldm; ondan sonra da

kak kak gittim. Van'n .yourdu bizzat kaymak...Ak hava, masmavi ve lekesiz, hibir phe bulutuna yer vermeyen gk... Aalar, yapraklar,iekler bir azdan Merhaba! diyor.Geldiler. Drderden sekiz kii arabalara yerletik. ehir dndayz. Oh; ehir hasretinin en azkt ve reklendii saha olsa da Van'dan kp yzde yz sf havaya ulamak ve baboyollardan baka hibir medeniyet bunalmr izine yol vermeyen bir bekret ve olduu gibilikzeminine kavumak ne tatl!...Yolumuzda drt kaza merkezi var: Grpnar, Bakale,. Yksek Ova, emdinli... Yol, YksekOvaya kadar arzasz ve (stabilize) dedikleri, tesviye edilmi de asfaltlanmam, soydan...imdilik saatte 70 kilometre hzn altna dmeksizin gidiyoruz.Yollarn armas, kh yaklaan, kh uzaklaan, kh saa ve kh sola doru kvrntlar izen telgraf

direkleri ve tepelerindeki kartallar... Bu direkler, omuz balarnda tuttuklart iskelet elleriyle,nereden balayp nerede bittii belirsiz telleri tayor. Bu tellerden geen rpertili nlamalar


26/51

dinler gibi de bir edalar var... Kimlerden gelip kimlere gittii ve neler mrldand belirsiz esrarlmesajlarn rpertili nlamalarn nakleden teller... Ve direklerin zerinde, yalnzl-

n ve kendi kendine yeterli olmann remz, muhteem kartallar... Her halde tellerin rpertilinlamalarndaki musikiyi derinden derine anlyorlar... Musiki durur gibi olunca da sultan

kanatlarn yayp yeni tellere, namelere ve ufuklara doru szlp gidiyorlar... Gagalar, kendikendisini yiyen, fakat darya hibir iz vermeyen byk yalnzlklarn vahi dileri...Aradabir, kei, koyun, sr ve manda srleri geiyor nmzden... Duruyor ve altmzdakimakine hayvana bakmaya bile tenezzl etmeyen sadece ekinme tavrlaryle tiksintilerini ilneden bu hisli mahluklarn geip gitmelerini bekliyoruz.Birden, arkamzdaki arabadan bir lk ykseldi: Eyvah! Geliyorlar!Yanmdakilere sordum! Kim geliyormu, ne geliyormu?..Gldler: Hi... Mandalar geliyormu!...

ok tuhaf! Ne karm mandalardan?... Arka otomobildeki arkadalardan biri keilerden,br de mandalardan korkar!.. Adi bir korku deil, sinirlenme...Mandalar, sinirlenince hak vermeyen bir cana yaknlkla masum gzlerini bize dikerek geti.Dikkat ettim: Yolumuzda, hilkatin bu taraflara hediye ettii muazzam bir nimet var... Su... Yandan,sadan, soldan hep sular akyor. Bu ne feyizli toprak, dedim. Her tarafndan u boanyor.Muhip: Biraz daha ileride grrsn, dedi. Yolumuzu kesecek:ve bizi hayli uratracak kadar su... Anadolu'nun birok yeri kavrulurken buras taar, durur ve btn bu (Enerji) hebaolur, gider.

50

51

Fuzuli'nin Su Kasidesini hatrladm.htiyat ile ier.Her kimde olsa yare, su...TEPEDE BR KALEDmdz bir zemin zerinde ilerler ve telgraf direklerini ufuk boyunca kovalarken birdenbire birtepe kenarndan inie getik ve seyrek, tek-tk birka evcikten ibaret ky gibi bir yere vardk. Buras Hoap, dediler; birka hanelik bir bucak merkezi. Suyu mehur..;Dedim:

Hoap ho b-hosu mansna geldiine gre herhalde lezzetli bir su bu iinden akan...


27/51

yle!... Zaten yol boyunca hem lezzetli, hem debuzdolabna ta kartacak sulardan geeceiz...Daha ilk girite insan karlayan bina, tek katl bir jandarma karakolu... Boyas dklm acemibir yazyle ne olduunu belli eden bir de tabel var zerinde... Ve yan banda birbakkal...'Kyn eczahanesi, tuhafiyecisi, ekercisi, nalburu, kitaps, zccaciyecisi, hatt

oyuncaks hep bu dkkn... Bir baraka penceresi kadar kk vitrininde petrol lmbalar, bilmemka yl ncesinden arta kalan ukulata ve biskvi paketleri ve bunlarn stnde ke kapmacaoynayan sinekler...Bir de bam kaldrp tepeye baknca ne greyim!... Bu sefalet dekorunun tepesindeki tepezerinde bir kal'a harabesi...Ama, yle ta yn halinde bir harabe deil... i kp de dnn btn dantels, mazgallarna,pencere deliklerine kadar maziyi tekilatlandran harikulade bir kabuk

ekil... Hisar ksmnn mazgallar gerisinde, elleri mzrakl ve balar miferli nbetiler gezdiihissini veriyor ve kye nispet edilince sarayla tavuk kmesi arasndaki fark ihtar ediyor.Seluklular zamanndan kalma, yznn btn izgileri belli bir mumyay andran Hoap Kalesi,

imdi telgraf direkleri zerindeki mnzevi kartal armalatrc ve burlarna dikici fetihlerdevrinin mahzun resmidir ve eteklerine serili kye karga yuvas gzyle bakmaktadr.Hoap suyu boyunca ilerledik. Suyun sa yakasnda bir dzlk ve birka mezar...Mft Efendi: Burada Seyyid Abdurrahman Kutup yatyor, dedi;ziyaret etsek iyi olur.Ve birden arabalardan inip, birka yz metre ilerideki kabre gittiler. Ben Seyyid AbdurrahmanKutup adnda byklerden birini tanmyordum. Fakat isminin bandaki sfat yeterdi.Byleyken olanca gcn Nehri ziyaretine sakladm rahatsz ayaklarm zorlayamadm veotomobilde kalarak bu bye ithaf ettiim sureleri uzaktan okudum.Hoap ukurundan ktk ve tabak gibi dmdz ufuklar kuatan ovada geni ve (stabilize) yolubulduk.Muhibullah'n bahsettii ve yolumuzu dikine kesen sular balad. Kk su kvrntlar, dere, ay,rmak derken nehir... stnden bir kpr geen nehrin yannda idik. le oldu, dediler; namazlarmz klalm ve nevalelerimizi yiyelim.Eli yakacak kadar souk ve kpk kpk, talarla birdirbir oynayarak akan sudan abdestlerimizialdk ve bir at: lama tahtas gibi suya uzanm, tertemiz ve mcell bir kaya zerinde kbleyeyneldik.Van'dan ne nevaleler almlard arabalara neler!...Silip sprdk...

52

53

TTAN PALASBakale'den geerken, yolun sanda kalan ve ovaya doru bir meyil zerinde kurulu bulunan,nazarmda kymeti byk Efendimin dnyaya geldii yer bu kasabaya dik^-katle bakm veonda Dou Anadolu'nun ahsiyetli mimarisini okumu, mnevi aristokrasi edasn hecelemitim.

Hemen ou ta ve eski slpta binalarla bir yama zerinde basamak basamak ykselen bukasaback, uygarlk dedikleri kat kat ve arsz (Botenarme) bozuntusu zentilerden ne kadar da


28/51

ayryd. Belki uzaktan byle grnyor ve iinden kimbilir ne yeltenilere yuva kuruyordu. Olsun;gvelerin sard nadide bir kuma, hi olmazsa d naklarn muhafaza ediyordu ya... Bu hal,denizde boulanlar arasnda bir tahta parasna tutunabilmi, en fazla mukavemet sahibi birkazazedeyi andryordu.Onu, kendisinde doup Arvas'ta yetien efendimin mnsna uygun bulmutum.

Muhib, demitim; Efendi Hazretlerinin doduklarev duruyor mu? Duruyor ama kimbilir ne halde?... 115 yl evvelki douma sahne olan eski ev... Ah oeski ev; ii ve d misk gibi slm kokan ev...kindiye doru, dpedz bir zemin zerinde, barakalarla dolu byk bir (antiye)ye benzer kkbir kasaba... Ad Yksekova... Son derece ahsiyetsiz ve eer mevcut idiyse gemitenkendisinde hibir iz kalmam... Uzunca bir ar zerinde malum ky dkkanlar ve Hoapbakkalnn trl metalarn ayr ayr satan barakalar... Ve bir meydanckta, ii ve diiyle enbaya slpta, bir Cumhuriyet devri camii...Hi de iyi bir intiba almadm bu kasabada, grdm bir manzara, menfi hissimi bsbtn

perinleyiverdi: Tek katl, gerekten fakir bir gecekondu klkl bir atnn kap-54

snda yle bir yaz: Titan Palas... Evet, Hotel Titan Palas...Gzlerime inanamadm. Gsne byle bir yafta takabilmesi iin bir otelin, 80 katl, yzszgkdelenlerden biri olmas bile yetersiz... (Titan) dev mansna; (Palas) ise, malm, saray...Avrupa'da (Titan) yle dursun, (Palas) adn takmak iin bile Dolmabahe Saray apnda binalargerek... stelik, bir de, eski Yunan efsanelerinden alnma bir isim; bir duda yerde ve bir dudagkte, dev hazretleri... Hatrma, artk tabiat kuvvetlerini yenecei iddiasiyle denize indirilip ilkseferinde bir buz dana arpp batan mehur (Titanik) vapuru geldi ve bu zentilerin en aaskarsnda midem buland.Bu teferruat stnde duruumun sebebi, zerinde ne kadar durulsa az olan bir hikmete bal...te, Dou Anadolu'nun bu cra kesindeki Yksekova kazasnn tek katl (Titan Palas) devrimler masalnn olanca cevherini ve iyzn ifadede ei bulunmaz bir misal...Biraz ileride, camlar krk ve bombo, kocaman bir bina... Ya bu ne? Lise binas... Ama ne rencisi var, ne de retmeni!...Yksekova'dan alaklara ve olduu gibi kalm istikametlere doru ykselirken, gzmnnnde, sazdan ve a-mudan yaplm bir kulbe ve kapsnda bir levha:Devrim Palas...

YILAN AZLARYksekova'dan sonra, yksek mi yksek, yce mi yce dalar... Tepesi yldzlarda bir mahrutunetrafn, kopartlmadan kesilen bir elma kabuu gibi epevre ve helezon helezon dolanyoruz.55

Anadolu btn ruhiyle bu dalardadr; ve onun, dev-lete kar ruhundan kopanFerman senin, dalar benimdir! l ite bu dalar zerinedir:Dalarn ardnda kalnca ile, Krolu yeniden gelmiti dile; Ak sal anadan geilse bileDalardan geilmez derdi Krolu...Bu msralar da benim...Uluda'dan, lgaz, Toroslar, Erciyes, Zigana, Koh, A'rv ve nihayet Arvas ve emdinli eteklerinde

nbet bekleyendalar...


29/51

Vatann iinde bulmak zere olduum vatann nbetileri...Ve uurumlar... .Uurum; sf ve gerek trkede bayldm kelimeler--den.. Umak filinin (antitez)ini verenmekn ismi... Yerden ge doru deil de gkten yere doru tepesi st umay billurlatran,insan ykselmeye, ykselemezse dipleri boylamaya, tuz-buz olmaya davet ve mahkm eden

uurumlar... Ykseldike o nispette alalma ihtimalinin birara-da insan takip ettiine remz, lhiazemeti ekillendiren dalar ve uurumlar. Nitekim, belki 1000 metrelik bir uurumunyanndan kl pay bir istinatla geerken otomobildeki--lerden birinin sesi ykseldi: Allah Ekber!...Her biri ylan az dehetiyle insan yutmaya bakan uurumlar boyunca indik, ktk. Soruyorum: Ziyaretine gittiimiz eyh Bzrk (Seyyid Th)Hazretlerinin merkadleri de byle bir da zerinde mi?... Hayr; o bir yama zerinde... Fakat baka trl ini

klar var... Kenar da hayli dik bir yar...nilerde berzahlar... klarda 180 dereceye yakn dnemeler... Ve su, su, su...

Her su banda abdest tazelemek merakndaki Muhib-bullah; yle oldu ki, bazlarn atlamakzorunda kald.Yollar sonu gelmez bir top kuma gibi motorumuzun altnda gizli bir silindire sarp gidiyoruz.Daha dorusu, emdinli tesinde Seyyid Tt Hazretleri'nin nur yata zerinde gizli bir krkbize bal bir ipi sara sara kendine ekiyor... Bu taraflarn ofrleri, engelli kou ustas atletlerebenziyor. Rastladmz sulardan, tmseklerden, yarklardan yle bir geileri var ki, insan,makinenin dmdz hendesesini bu trl bkmletirmi, deta makineye, canllara mahsus birduygu alam, makineyi mistikletirmi olmann hneri karsnda apr kalr. Bunlar,makineden matlup olan iin . kolaynda deil de, matlup olmayann zorunda hnerli insanlar...Tam ark tipleri... Bir tfei, horoz ve niangh aras, hendese anlay yerine, arpknamlusunun hat payn garip bir hisle hesaplayp hedefe uzak bir ynde kullanarak hedefi tamerkezinden vuran Anadolulu karekteri... Bizi Bat tipinden ayran ok ince bir farika noktas...yle sulardan getik, yle tmseklerden atladk, yle ukurlardan kvrldk ki, arabamzdaAvrupal bir ofr olsayd derhal verecei hkm: Buradan ileriye geilmez!Karar olurdu.timai plnda lzumlu kolaylarn acemisi ve ferd erevede lzumsuz zorlarn ustaskarakterimizin halis rnei ofrmz geilmezleri geti ve bizi iki yama aras bir dzlekard: emdinli...57

56

EMDNLEvet, iki yama aras aalkl bir kavis zerinde seyrek evler ve kavsin ortasnda tek bir sokak...emdinli budur. Bakale ve Yksekova gibi kazalarn 7-8 binlik nfusuna karlk 1300 nfuslu biryer... Sonradan rendiime gre bu nfusa oradaki jandarma birlii de dahil...Kavsin ortasndaki sokak, dedim. Nihayet 100 metrelik bu sokakta, elerini yoldaki rneklere gretarif ettiim teker katl dkknlar... Bakkal, tuhafiyeci, kahvehane, manav... Ve stanbul'daezberlediimiz baz firmalarn levhalar...Otomobillerimiz sokan orta yerinde durdu. Biri zayf, br semizce, zayf tam bir ehirliklnda ve br alvarl iki zat bize doru ilerlemeye balad. Mft Efendi ve brleri bu ikizata doru atlp karlana ihtimamla mukabele ettiler... Mft Efendi ikisiyle sarma-dola

pt. Ben de arabadan indim ve kendilerine doru ilerledim. Mft Efendi:


30/51

te size bahsettiim ve ilerini havale ettiim sey-yidler, dedi; Seyyid Th Hazretlerinintorunlarnn torunlar...Hayretle irkildim. Evet; Mft Efendi bana mektup gnderip Irak'tan gelen iki seyyiddenbahsetmi ve bunlarn Trk tebaalna gemeleri iin ettikleri mracaat desteklememi istemiti.Ben de vazifemi yapmtm. Fakat kendilerinin Seyyid Th soyundan geldiklerini bilmiyor,

sadece Ab-dlkaadir Geylni Hazretlerine ulaan neseplerinden bilgi sahibi bulunuyordum. Dahadorusu Seyyid Th Hazretlerinin Abdlkaadir Geylni nesebinden gelme ve erifolduklarn bilmiyordum. Nur neslinden ve en byk bir veliye nispetleri yeterken imdiyolumun en byklerinden birine balantlar beni bsbtn heyecanlandrd ve olanca alkamzerlerinde toplad.

Zayf ve ehirli klkls Mazhar Geylni, tknazca ve alvarls da Salih Geylni... En kk birazamet ve aa tavr taknmakszn yle bir vakar ve asalet ttyordu ki, zerlerinden, renk renkyapma iekler arasnda d atafatsz bir yasemin kokusu nerediyorlard edalariyle... Bu halianlamak iin bir kahvehanenin nndeki iskemlelerde yarm saat kadar oturmamz yetti.Geceyi nerede geireceimizi bilmiyorduk. Fakat Sey-yidler bizi brakmaz diye dnyorduk...

Akam ezan... Bizim grup ve emdinli'den iki Seyyid, yol boyunca ilerleyip biraz ileride ukur biryerde, basit, kiremit atl mescide girdik. Hayret!... 1300 nfuslu emdinli'de akam namaznagelen 13 kii yoktu. Bizim grubumuz ve iki Seyyid... Dnte bizi yine ayn kahvehanedeoturttular ve biraz sonra evlerine gitmek zere ho-be etmemiziistediler.Evlerinde bir hazrlk iinde olduklar belliydi. Fakaf geleceimizden nceden haberleri yokidiyse bu kadar ksa zamanda 8 kiiyi arlamak iin ne yapabilirlerdi?... Zahmet ve klfete hi lzum yok, dedim; arlanmaya deil, muhterem ceddiniz Seyyid Th Hazretlerini ziyarete geldik. Bize birer ke gsterebilirseniz olduumuzyerde kvrlr, sabah bekleriz.Cevaplan u oldu: Estafurullah...BR MESELEKalktk ve kasabaya girerken sol tarafta, gr aalkl yamacn stndeki evlerine doru yokuutrmandk. Belki yz metreyi gemeyen yoku ihtiyar dizlerimi ylesine yordu ki, yarnki, byktrmana nasl katlanabileceimi dnerek rperdim. Aa dallarn tepemizden ararak hertaraf yap-59

58

raklarla peeli kk eve girdik. Kk evde hemen btn ev erevesini kuatan byk bir salon...epevre yer min-derleriyle deli...Orta yerde, etrafna 10-15 kiinin dizilebilecei kocaman bir sini ve zerinde az tadnn hertrlsne cevap veren yemekler... Tatl ve tuzlularn birarada senfonisi... Bu kadar ksa zamandahazrlanan sofra, belliydi ki, seyyidlik ikramnn musluklarndan bir anda tabaklara boaltlmt.Yemekten sonra bana sigara kdna sarlp iilmek zere uzatlan altn renginde hususi bir ttn... emdinli ttndr bu... Sultan Abdlhamid Hna gnderilen ttn... Kk bir sahada ekiliyor;fazla bir hreti yok, fakat nefasette bir tane...Sarmay beceremedim, bakalarna havale ettim, ama tabakay koklarken tttrd rayihadan

mest oldum.


31/51

Seyyidlerin derdi bana ok dokundu. Yerleri Irak tarafnda kalan ve bu defa grdkleri tazyiktenana vatanlarna geip Trk tbiyetine girmek isteyen, aslnda kendilerine ait topraklarn frsatlarelinde yama edildiine ahit olan bu, maddede ve mnda en byk soy ballar, maddede vemnada haklarn istiyor ve:- u ayam bastm toprak maddede benimken ona sahip olmann mna hakkndan, Trk

vatandalndan da mahrum bulunuyorum! Gayem evvel mnann iadesidir. Madde tarafdeersiz ve zaten mnann hakk... Demek istiyordu.Ben burada, unun, bunun tebaalk veya mal hakk gibi hasis bir mesele zerinde deilim... Fakatmesnedini kaybeden ulvi mnalarn memleketimizde ne Amaz lara yol atn gstermek iinbu hadiseyi en ackl misal olarak ele alyorum.Irak ve ran snrlarnn Trkiye ile kavak kesi zerinde, emdinli'den 6-7 kilometre ilerideNehri tepesinden btn Trk yurduna asli mnasn fleyen bir ruhaniyetir.

torunlar, imparatorluk sicillerinde kaytl topraklarnn ya-maclarca yutulduunu grrler veBen Trkm ve Trke Trkln veren slledenim; imdi de, madde gayesi olmaz olsun,mnam, Trklm tescil ettirmek mevkiinde bulunuyorum! derler ve bu azametli hakka kar

bir hassasiyet bulamazlarsa yuf bu hale!..Dedim ya; benim miskin meselelerle alkam yok!.. Bu szleri bana Seyyid Th Hazretlerinin, iibasit mahhastan byk mcerrede ykselten ve ona gre mnalandran ruhaniyeti syletiyor.Kinatn Efendisi soyundan gelenlerin, oldum olas en byk Trkler sfatiyle Trkn kucandabulduklar hakk, imdi Nehri'deki Seyyid Th imzas ta-pulatrmaya yeterken onlar ahmak(Formalite) lerin a iinde rpndran anlayszlk havasdr ki, beni harap ediyor. Ve buhavadan faydalanan arkl erkan- harpler, Nehri tepesindeki mbarek merkade kadar menfaattuzaklarn kurmu bulunuyor. Bunlar da szde mslmanlar topluluunun kyl snfndan...MUKADDES TERLKMft Efendi, Seyyid Th Hazretlerini ve onun nazarnda para ve maln ne belirttiini anlatyor.Btn bu em-dnili, Nehri ve etraf, kabul iin padiahlardan gelen rica fermanlariyle eyhBzrk Hazretlerine aitmi... Byleyken mlklerine ve mlk sahipliine zerrece deer vermezler,gelirlerini fakirlere ve misafirlerine harcarlarm. Konaklar ziyaretilerle dolup taar ve bazgnler 400-500 kiinin birden sofra balarnda topland olurmu... Devir Sultan Ab-dlmecidHn zaman... O sralarda snr komusu olan ran ah da eyh Bzrk Hazretlerine birka kyhediye etmi... ' Seyyid Hazretlerinin mbarek dudaklarndan yalnz u kelime dklm.Elhamdlillah... Ksa bir zaman sonra Acem61

60

ah lyor ve yerine olu geiyor. O da, aradaki mezhep aykrlndan m nedir, babasnn hediyeettii kyleri geri alyor. eyhin karl yine ayni: Elhamdlillah...Babu Velilerden 33 isimli eserimin 31. halkas Sey-yid Th bahsinde bulunmayan bumenkbe beni fevkalde mtehassis etti ve gerek bir ermi gznde maln ne demek olduunaen keskin misallerden biri oldu:slmda makbul zenginlik, sahibine hkmeden para deil, sahibinin hkmettii ve alet diyekulland eydir. Yani gaye para deil, onun vastalk edecei byk ve ideal i... Bi menkbedaha: Bir gn eyh Bzrk Hazretlerinin kethdalar huzurakyor: Efendim; pencereden grdm, bir kafile insan hni-kaha doru geliyor!

Ka kii kadar var? 400-500...


32/51

Peki, ambara inin de erzak adna ne bulunduunabakn! Baktk efendim, u anda fazla hibir ey yok... Siz yine bakn!Gidiyorlar, bakyorlar ve gryorlar ki, uvallar, tencereler ve taslar, blk blk askere yetecek

apta dolu.Bahis hep bu mihver, vellik makamna mahsus harikalar etrafnda srp giderken, ev sahibiMazhar Geylni birdenbire yerinden frlad ve kp gitti. Birka dakika sonra dnen MazharGeylni'nin iki elinde, ihtiramla tad ilemeli bir boha... Boha doru bana getirildi veCennetten gelen bir niann mahfazasym gibi uzatld. Meer cennetten gelen bir niann deil,Kinat Efendiliine mahsus, tek ve mutlak bir makam sahipliinin ayakkablarym... Allah Resulnn terlikleri... Byle dediler ve bohadan stleri gayet sanatkrca ilenmi deribandajl, sandal eklinde bir ift ayakkab karp uzattlar...

Bu mukaddes terlik veya ayakkaby sa elimle alp nasl yzme, kafama ve kalbimin stnesrdm, nasl pp kokladm, grmeyen gze anlatabilmek iktidarnda.deilim...

Herkes, ayakta benim hareketlerimi tekrarlad ve bohaeller zerinde harem tarafna gtrld.imdi bir sual : Acaba bu terlik veya ayakkab gerekten Kinatn Efendisine ait, O'nun mukaddes ayaklarngerekten pm myd, yoksa yle gsterilmi ve sanlm, sonradanyaplma bir ey miydi?...pheyi, Mft Efendi, riyazi bir ifadeyle zd . Bu soydan, nesepleri kafi seyyidlerde,Allah Resulne ait uydurma bir eya bulunamaz!..Seyyid Th Hazretlerinin topran pmeye giderken, o byk ruhaniyet bana Allah Resulnnayaklarna ait mukaddes klf ptrd.PLE GE TIRMANISeyyidlerin byk salonunda at nal ekli . duvara dayal sedirler stne serilmi yataklardauyuduk veya sabah bekledik. Sabah kahvaltmz geceki yemekten daha muhteem oldu. Adeta baldenizinde yzdk... emdinli'nin bal da, ttn gibi pek nefis... O da, hususi surette SultanAbdlhamid'e gnderilen yerli kymetlerden... smi de beyaz bal... Hele peyniri!... Dnyannhibir yerindeo lezzet kvamlandrlamaz.En erken saatte, cemaatsiz cami yolunda hi kimsenin grnmedii anda hazrz. Bize arkas ak,kamyonete benzer bir araba verdiler. emdinli'den ileriye gven vdet-meyen otomobillerimiziorada braktk. Bizi emdinli'den takip edenlerle beraber kamyonete dolduk. Beni ofrn63

62

yanna bindirdiler. emdinli ve Nehri etekleri aras, Kpr denilen yerde biten 6-7 kilometrelikyolu, canbaz ofrlerden en iyisi idaresinde belki 1 saatte kesebildik.Yksekova'ya kadar geni ve (stabilize), emdinli'ye kadar da dar ve alabildiine sarp ve dikyollardan sonra artk makinenin araziye uyma takati sona eriyor ve i, ancak bu taraf kar karbilen, canbaz st canbaz bir ofre kalyordu. Eer bir kamyonette iki tekerlek aras faraza 1metreyse, genilii de o kadar olan bu yolu, samz tepe, solumuz ukur, tekerleklerimizin yargenilii ieride, yars darda, getik; ve birka ark zerinde eski zaman ii Kprye ulatk.Sa, sol ve cephe istikametinde yamacn snrlad bir berzah... Kar yama gayet dik, fakat

dmdz ve arzasz... Sadaki yama da, Nehri tepesinin kvrm kvrm ryal yoluna geitveriyor.


33/51

te buradan balyor Nehri yolu, dediler; buradanteye artk makine mflistir. Yaya, yahut at...Nehri tepesinin ilk meyli bana tatl grnd; yaya gidebileceimi sandm ve yrdm.Arkadalarmsa, yaya devam edemeyeceimi kestirdikleri iin, kar yamataki kyden bir atsalamlard.

40-45 yalarnda, kr sakall, yalnayak, ba kabak gl kuvvetli bir adama hitap ettiler: Haydi git at getir! Gster bakalm kendini, SofuTahir!Attm her adm avular iinde hafifletecek kadar efkatli, nezaketli ve riayetli Kadri Perihanolukoluma girdi ve ilk tatl meyilden beni karmaya balad. Fakat uzvi olmaktan ziyade ruhi halim,daha ilk admlarda btn gcm kesti. Kadri Perihanolu beni bir taa oturttu ve: At bekleyelim, dedi; yryemeyeceksiniz.Bir de baktk ki, Sofu Tahir kar yamaca hcum drt nalyle trmanyor ve yamac ayaklarnnatlndan storlu bir

perde gibi ekiyor. Arkadalar da etrafm aldlar ve dediler :

Atsz olmayacak! leri ok sarp ve engelli... Anlyordum! Yneldiim noktann ruhumdakitesiri, mevcut gcm de tketmi ve beni herkesin malik bulunduu her kuvvetten yoksunbrakarak semaya iple kmaya memur etmiesine bir hale uratmt. Bakalar hesabna pek ucuzolan bu ziyaretin bana tayin edilen bedeli, birdenbire bu kadar arlamt. Tek adm atmamaimkn kalmamt. Bilmem ki, bu hali, lehime mi aleyhime mi yormalydm? Yoksa gittiimyerden alacam hazinenin kymeti, aciz ahsma ait bir ltuf olarak byle bir ilk demeyi migerektiriyordu. Seyyid Bzrk Hazretleri beni bedavaclktan kurtaryorlar, bana bir ile hakk mbahediyorlard?.Sofu Tahir, ku gibi trmand yokutan, bir at zerinde, yldrm gibi indi ve yanmza geldi:At ki, at... Yularl, dizginsiz, gemsiz ve kantarmasz, stnde semerimsi bir yastk, zengisiz vezahmetsiz, doru ve tkz bir hayvan...AT SIRTINDA BR PAAVRABir zamanlarn svarisi, mania atlarken geirdii kaza-larden yznde yara izleri, 1934'den 1963ylna kadar oturduu yallar ve kklerde safkan atlar beslemi ve at'a dair byk bir eser yazm,karikatrleri bile izmeli olarak izilmi bu adam, imdi at diye nne getirdikleri bu beygire mibinecekti?.. Hem de nasl?.. Bakalar tarafndan kaldrlp atn srtna oturtulacak, semere benzeryastn ucundaki ip halkaya tutunmas ihtarn alacak ve yularn ipi Sofu Tahir'in elinde, srlpekilecek...Aynen byle oldu. Sofu Tahir yularn ipini eline ald65

64ve bana, atlkta en byk ayp olan, semere tutunmaktan baka i kalmad.Anlyordum! yle bir huzura gidiyordum ki, zerimde nefs emniyetlerinin en kne bile yerkalmamas gerekiyordu. Avrupa'da atl msabakalara giden (ekip) subaylarnn arkada vemeslekta ben, svarilik gururunu bile taa aldklar bir acze drlm ve at srtnda maskara-latrlmtm.Gzmn nnden yle bir levha geti: 40 yl kadar nce, ayamda Londra'da krallk izmecisineyaptrlm izmeler, elimde bir kam ve altmda nefis bir ngiliz at, yrye ktmz Stlcetepelerinden bir frsatn bulup Eyb'e kvrlm ve dikine kan mezarlk yolundan Efendiminoturduu eski Kgari tekkesine kmtm. At da tekkenin ak bahe kapsndan girmi ve orada

rastladm Efendime o vaziyette grnmtm. Mbarek yere byle pervaszca atla girmeninkstahln affettirecek bir harekette bulunmay da dnememitim. Efendim bana inefi


34/51

nazarlarla bakmlar, ama ben yine bir ey anlayamam ve at srtnda tekkeden ayrlmtm. Buhadise, vefatlarndan sonra kendilerine kar uygunsuz hallerimi muhasebe eder ve kendimi admbanda sularken bana ayrca dert olmutu. Nasl oldu da o huzura atla kabildim, o huzurda atsrtnda durabildim diye dvnmtm. te imdi o edep yanlm dyor, Efendimin MridininMridi huzuruna at srtnda bir paavra edsiyle kmaya memur edilmi bulunuyordum.

Bu trls de ne byk krd benim iin... Yediim tokat af ve kabul ediliimin iaretiydi.Ne gzel eydir ceza... Ancak demeye lyk grdklerine, detmek istediklerine verirler...srail oullarndan biri, ellerini ulvilikler lemine kaldrp Allaha hitap etmi :66

Yarabbi, ben ne gnahlar iledim, sana ne isyanlarda bulundum, cezam vermedin!Allah onun Peygamberine vahyetmi :? Git ona de ki, ben kendisine en byk cezay verdim, ama farknda deil... Ondan gzyan veduay kaldrdm!..Atmn yular Sofu Tahir'in elinde, sam duvar misali dik bir yar, solum daha dik bir uurum,

yolum da iki kar geniliinde ve uuruma meyilli bir geit... Ellerim semerde ve yreimlklar iinde, bazen ortasndan su akan ve ayak baslacak yeri 10-20 santimi gemeyen mcellve kaygan talar arasnda, ite mazideki anl svarinin hali!..Kimbilir yzmde ne okumu olacak ki, Sofu Tahir, geilmesi ok zor bir yerde durdu ve birkumandan slu-buyle haykrd : Attan in!...Ve bana srtn dnp emrini tamamlad : Atla srtma!...Ben bu hareketi attan inmemi kolaylatrmak iin yaplm sanrken, Sofu Tahir, yedeinde at,srtnda da ben, yol almaya balamaz m?...ZYARETSofu Tahir'in srtnda, der gibi olduum her defa onun beni hoplatp omuzlarna ekmesiyledengemi bularak, atlaya zplaya kk bir dzle vardk. Burada drt yaln duvardan ibaret,st kapal basit bir mekn... Binann nnde de, drt ke, st ak bir giri avlusu...Sofu Tahir beni bu avlumsu yer nnde topraa indirdi. Bir de bakaym ki, arkadalar, buradaayakkablarn karyorlar. Ben de kardm.67

Mft Efendi : Buras, Seyyid Abdullah Hazretlerinin merkadi, dedi; Seyyid Th Hazretleri biraz daha yukarda...

Seyyid Abdullah, byk kol ba Mevln Halid Hazretlerinden Seyyid Th'ya gelen iradizgisinin lahikas halinde, alc ve verici olarak her iki tarafa da baldr, ara yerdedir ve SeyyidTh'nn amcasdr. Yzlerce halife yetitirmi olan Mevlna Halid'den gelen nur, dorudandoruya Seyyid Th'dan geerken, ayrca ve ayn merkez ynnde Seyyid Abdullah'a dauramaktadr.Seyyid Th Hazretlerinin bir vasiyeti: Seyyid Abdullah Hazretlerinin arkasnda beni ylebir yere defnediniz ki, ziyaretime gelenler nce SeyyidHazretlerine urasnlar; ziyaret yolu kendilerinden gesin...orapla topraa basarak binaya girdik. Orta yerde, st parlak yeil bir rt kapl merkad... Mezarziyareti edebine gre evrelendik ve oturduk.

Bu noktada benim halim kelimenin stne kyor. 45 yl nce karaladm ve sonunugetiremediim msra:


35/51

Kelimenin stnde, Cmlelerin altnda, Benim byk meselem...Meer bugnk yangnmn kvlcmlarn o gnden tayormuum.Bir Fatiha ve onbir hls okuyup Veli'ye ithaf ettikten sonra gzlerimi yumdum ve kala kaldm.Sanki dondum. Anlatlabilecek hibir ihsasa malik deilim... Anlatabilsem veya anlayabilsembakalarndan evvel kendime anlatacam.

ktk. Ziyaretimin asl mihrak Seyyid Th Hazretle-. rine gidiyoruz... Sk aa dallarnn iinden syrlr syrlmazmuazzam bir saray harabesi... Ne o?... Periler diyarnda

myz? Nedir bu ii kp d kalm saray?.. Muhteem kaps gayet ince naklarla halelipencereleri ve heybetli duvarlariyle d mimarisini olduu gibi hi ypranmam ekildehenk[etiriyor.Sualime cevap verdiler : Seyyid Abdullah Hazretlerinin torunlarna ait konak...Konak deil, gerekten saray... Maneviyat sorgularnn saray...yle bir ahsiyet ifadesi iinde ki: te ben buyum ve Trk vatan buydu! diye haykryor; fakat

okyanus ortasnda ddk alan bir geminin l gibi kimse bir ey iitmiyor. Daha dorusukendisi iittirmek istemiyor.Dikine birka admdan sonra, st ak bir toprak erevesi iinde kabir... Biri nde, brarkasnda, daha br de ikisi arkasnda ve solda... ndeki Seyyid Th, arkasndaki SeyyidMuhammed Salih, yandaki de Seyyid Th Hazretlerinin ok sevdikleri olu...Byk bir muayede salonunda, binlerce sarkl ve nur yzl, ayak st ve el-pene divanvaziyetinde insanlara kar, muazzam tahtna yerlemi bir hakim huzuruna kar gibi, sulularn enzavalls edasiyle admlarm dolaa dola-a yrdm ve merkadin ayak ucuna yldm.VE ZYARETAyn cmudiyelemi hal... eyhimin eyhinin eyhi huzurunda, yle bir bolua bulanmbulunuyorum ki, ge mi kaldrlyor, denizin dibine mi indiriliyorum, farknda deilim. Bildiim,hissettiim u ki, her ey benden uzaklatrlyor ve bir ey, anlatlmaz bir ey, banayaklatrlyor. Ne ekil, ne renk ne ses... Her eyin mcerredinden gelen bir davet...

68

69

Bu duygudan bir an kaba akl hesabna

necip fazıl kısakürek _ rapor cilt2

Documents