Tema: Ndotja dhe mbrojtja e mjedisit.

Punoi: Erblin Isaku

NDOTJA DHE MBROJTJA E MJEDISITÇfare është mbrojtja e mjedisit?

• Mbrojtja e mjedis it është praktikë e mbrojtjes së mjedisit , në nivel individual , të organizatave ose të qeverisë, në dobi të mjedis it natyror dhe (ose) të qenieve njerëzore.

Mbrojtja e mjedis it nga aktivitete të ndryshme të njeriut është e nevojshme

Çfare është ndotja?• Ndotja paraqet hedhjen e

material it kontaminues (ndotës) në mjedis. Ajo shkaktohet kryesisht nga aktivitetet e njeriut, por gj i thashtu mund të jetë rezultat i fatkeqësive natyrore. Ndotja ka ndikim dëmtues në çfarëdo organizmash të gjal lë në mjedis, duke e bërë praktikisht të pamundur qëndrueshmërinë e jetës.

Ndotja vjen nga: Ndotesit:• Industria

• Transporti• Amvisëritë

• Ujërat e zeza

• Mbeturinat

• Bujqësia

• Pesticidet

• Aktivitet vullkanike 

Avulli (H2O)

Dioksidi I Karbonit (Co2)

Metani (CH4)

Dioksidi I Sulfurit (SO2)

Oksidi I nitrogjenit( Nox)

Ozoni (O3)

Kloroflurokarboni (CFCs)

Ndotja e TokesNdotja e tokës paraqet ndotjen e sipërfaqes natyrore të Tokës nga aktivitetet industriale, komerciale, shtëpiake dhe bujqësore.

Toka ku ne jetojme dhe zhvillojme veprimtarite tona eshte mjaft e rendesishme.Pa te nuk mund te kete jete ashtu si dhe uji.Toka eshte e rrezikuar nga ndotja.Te njejtet faktore qe ndotin ujin e ajrin e ndotin edhe token.Nga ana tjeter toka eshte e rrezikuar edhe nga humbja e shtreses se siperme qe perdoret prej njeriut per zhvillimin e bujqesise,blegtorise.Humbja e saj vjen nga fenomeni I shpyllezimit,erozionit,ndryshimit te temperaturave etj.

Mënyra më e mirë për të parandaluar ndotjen e tokës është përmes menaxhimit të mbeturinave në mënyrë adekuate, shfrytëzimit të tokës në mënyrë adekuate dhe praktikave adekuate bujqësore.

Ndotja e UjitNdotja e ujit paraqet hedhjen e materieve kimike, biologjike dhe fizike nëpër sasi të mëdha të ujit, të cilat materie shkatërrojnë cilësinë e gjallesave në të dhe që e shpenzojnë atë

Uji eshte nje nga elementet kryesore per jeten e njeriut pasi nepermjet tij ne gatuajme,pastrojme etj.Industria,bujqesia jane konsumatore te medhenj te ujit.Burimet ujore,po preken si nga faktore shoqerore ahtu edhe nga faktore natyrore.Nder faktoret natyrore jane:kalimi I ujit ne siperfaqe ose ne thellesi duke u pezrier me ujrat e ndotura etj.Nder faktoret shoqerore mund te permendim ndotja qe vjen nga perdorimi I kimikateve,derdhja e mbeturinave,derdhja e naftes etj.Ndotja e ujit sjell pasoja te renda per jeten si:zhdukja e gjallesave te ndryshme te ujit,mosperdorimi per nevojat jetike te ujit,perhapjen e semundjeve infective etj

Mënyra më e mirë për parandalimin e ndotjes së ujit është që të mos hedhim mbeturina dhe materie të tjera kimike të dëmshme në burimet tona të furnizimit me ujë.

Ndotja e AjritNdotja e ajrit paraqet grumbullimin e atyre substancave të rrezikshme në atmosferë të cilat substanca rrezikojnë jetën e njerëzve dhe të gjallesave të tjera

Zhvillimi I industrise dhe perdorimi I makinave ben qe ajri qe ne thithim te jete mjaft I ndotur sidomos ne zonat urbane ku eshe e perqendruar edhe popullsia me e madhe.Ajri qe ne thithim eshte I mbushur me elemente te rrezikshme per jeten si CO2,Pb etj.Kjo ka bere qe te shfaqen nje numer I madh semundjesh me rrezik te larte per jeten si p.sh. llojet te ndryshme te kancerit.Ndotja e ajrit eshte e ndryshme ne ambiente te ndryshme.Ka disa mjedise pune si ne shkrirjen e metaleve,ne dege te indudtrise ku perdoren kimikate etj, ku shkalla e ndotjes se ajrit eshte shume e larte dhe rrezikon shendetin e punetoreeve dhe te banoreve perreth.Burimet kryesore qe kane ndikuar ne rritjen e ndotjes se ajrit jane:djegia e mjeteve te transporteve dhe djegia pa rregulla e mbeturinave.

Ndotja ne Shqiperi• Prej disa vitesh, Shqipëria është përfshirë në zhvillime të vrrullshme urbane, gjë që është shoqëruar me

një faturë jo të vogël në planin mjedisor. Rritja e konsumit, transportit, mbeturinat urbane apo inerte, derdhja e ujërave të zeza në dete e lumenj, prerja pakriter e pyjeve, gërryerja e shtretërve të lumenjve, djegia e gomave, gërryerja e maleve, ndërtimet e pakontrolluara, etj, janë vetëm disa prej ndikimeve të ndodhura mbi mjedis. Shpesh njeriu nuk e kupton se ajo cfarë e rrethon, edhe nëse nuk mund ta shikoj (ajri), ndikon drejpërsëdrejti në cilësinë e jetës. Për rrjedhojë, ai tenton të bëhet indiferent ndaj cështjeve të mjedisit, deri në momentin që natyra reagon ashpër (përmbytje, psh). Në fakt, ndikimi negativ mbi mjedis, është një faturë që të gjitha shtetet po e paguajnë për zhvillimin. Për këtë arsye, shpesh, indikatorët e energjisë, trasportit dhe mjedisit trajtohen së bashku, pasi është pothuajse e pamundur që të mos ndikojnë te njëri-tjetri. Megjithatë, shtetet e zhvilluara kanë marrë angazhime serioze dhe po mundohen të japin shembullin e mirë se jo gjithmonë zhvillimi në përgjithësi dhe ai i industrisë në vecanti ecën paralel me ndotjen e mjedisit. Nënshkrimi i Protokolleve, të tilla si ai i Kyoto-s për uljen e emëtimit të gazrave, tregojnë se shtetet e kanë rritur ndjeshëm vëmendjen e tyre ndaj mjedisit, pasi kjo lidhet drejtpërsëdrejti me cilësinë e jetës së qytetarëve të tyre. Akoma më i rëndësishëm është Protokolli i Gothenburg-ut, i cili përcakton tavanet për emëtimin e katër ndotësve më të rrezikshëm të ajrit, që krijojnë shirat acide. Ndotja në disa zona bregadetare është 6-15 herë mbi parametrat e lejuar, mbeturinat urbane janë në rritje të vazhdueshme, ndërkohë që një pjesë fare e vogël e tyre riciklohet. Përgjithësisht, ato digjen. Probleme pa fund shfaqen në trajtimin e mbeturina spitalore, kimikateve të derdhura nëpër lumenj, në ajrin që thithin kryeqytetasit , pluhurat për shkak të ndërtimeve apo ndotjes akustike në qendrat e banuara.

Mbrojtja e MjedisitMBROJTJA E MJEDISIT PERBEN NJE KUSHT THEMELOR PER SIGURIMIN E ZHVILLIMIT TE SHOQERISE DHE ESHTE NJE PRIORITET KOMBETAR ELEMENTET KRYESORE TE TE CILIT JANE : PARANDALIMI DHE ULJA E NDOTJES SE UJIT,AJRIT,TOKES DHE NDOTJEVE TE TJERA TE CFARDOLLOJI.NJERIU DUHET TE JETOJE NE MJEDIS TE PASTER E JOT E NDOTUR NGA MBETURINAT.NE MJEDIS AJRI ESHTE KRYESOR NESE AI ESHTE I NDOTUR NUK KEMI SHENDET TE MIRE.UJRAT E ZEZA JANE TE DEMSHME NE MJEDIS,NJERIU DUHET TE JETE SHUME I KUJDESSHEM PER TE MOS E NDOTUR DHE TE BEJE SA ME SHUME GJELBRIME DHE PARQE TE BLERUARA.MJEDISI ESHTE QESHTJE SHUME E RENDESISHME I CILI DUHET TE JETE I MBROJTUR NGA MBETURINAT E NDRYSHME SI ATO TE NGURTA , TE LENGETEA DHE TE GAZTA.NDIKIMI I NDOTJES: NDOTJA DËMTON MJEDISIN NË TOKË DHE BANORËT NË SHUMË MËNYRA. TRI LLOJET KRYESORE TË NDOTJES JANË:NDOTJA E TOKES,NDOTJA E AJRIT DHE NDOTJA E UJIT.

Mendimi Personal• Mjedisi ne nje fare menyre perfaqeson vete njeriun. Ai pasqyron jeten e njeriut si nje liber i

hapur. Qe ne momentin qe lind e deri kur vdes njerezit jane kontakt te panderprere me mjedisin. Ne nga ai marrim te gjitha elementet e nevojshme per jeten. Me pak fjale ne ekzistojme sepse mjedisi ekziston. Natyra na ka falur nje te mire te jashtezakonshme. Si cdo gje tjetre te mire ne ia kuptojme rendesine vetem ne castin kur e humbasin. E njejta gje po ndodh edhe me mjedisin. Pak e nga pak mjedisi po shkaterrohet dhe nuk po i ploteson te tera nevojat tona. Ne te ardhmen nuk do te mund te plotesoje pothuajse asnje nga keto nevoja. Jemi pikerisht ne qe e kemi cuar ne kete stad, edhe pse deri pak pak kohesh nuk e kuptonim. Pothuajse çdo ditë ne dëgjojmë per ndonje problem tjetër që ndikon në mjedis -Ndotja, shiu acid, ndryshimi i klimës, shkatërrimin e pyjeve dhe habitateve të tjera, rënien dhe zhdukjen e mijëra llojeve të kafshëve dhe bimëve . . . . dhe kështu me radhë.Të gjitha tingëllojne kaq te trishtuara por ne sigurisht nuk duhet ta humbasim shpresën! Çdo njëri prej nesh, pavarësisht nga mosha mund të bëje diçka për të ndihmuar të ngadalësojë disa prej dëmeve.Ne nuk mund ta leme zgjidhjen e problemeve krejtësisht te ekspertëteve. Ne të gjithë kemi një përgjegjësi për mjedisin tonë. Ne duhet të mësojmë të jetojmë në një mënyrë të qëndrueshme domethene të përdorim burimet tona natyrore që përfshijnë ajrin, ujërat e ëmbla, pyjet, kafshët e egra,tokën bujqësore dhe detet pa i dëmtuar ato.Ne krijojme shume mbeturina. Do te kishte me shume kuptim te gjenim menyra per t’i ricikluar dhe riperdorur ne vend qe t’i hedhim ato . Ka shume gjera si keto qe ne mund te bejme, mjafton vetem te duam t’i bejme!!!

Foto