İÇİndekİler - bakaml-forum.com · hücre döngüsü m‹ t e v o t‹ k r e (m) 1 ... gametofit...

V

MitozveEşeysizÜreme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7

MayozveEşeyliÜreme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41

İnsandaÜremeSistemi-BüyümeveGelişme . . . . . . . . . . .79

KalıtımveBiyolojikÇeşitlilik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .119

ModernGenetikUygulamaları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .195

EkosistemEkolojisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .205

Biyomlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .241

EtkinlikYanıtAnahtarı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .265

İÇİNDEKİLER

ÜREME

KALITIMINGENELİLKELERİ

DÜNYAMIZ

ÜNİTE 1

ÜNİTE 2

ÜNİTE 3

SayfaNo

kardeflkromatitler

kinetokor iğ iplikleri

sentromer

Sitokin

ez

Mito

z

G1

G2

S(DNA sentezi)

Hücre döngüsü

M‹TOT‹KEVRE(M)

1 ÜREMEBÖLÜM-1 MİTOZ EE EYSİZÜREME .................... 7

Mitoz ve Eşeysiz Üreme ............................................... 7

Hücre Döngüsü ............................................................ 7

Hücre Döngüsünün Kontrolü ....................................... 9

Eşeysiz Üreme ............................................................ 10

MiniSınavlar(1-6) ............................................ 13

KonuTestleri(1-8) ........................................... 25

BÖLÜM-3 İNSANDAÜREMESİSTEMİ- BÜYÜME EGELİ ME ........................... 79

İnsanda Üreme Sistemi .............................................. 79

Dişi Üreme Sistemi ..................................................... 79

Erkek Üreme Sistemi .................................................. 82

Gamet Oluşumu ......................................................... 82

Döllenme ..................................................................... 84

Üreme Sağlığı ve Cinsel Yolla

Bulaşan Hastalıklar ................................................. 84

Tüp Bebek Yöntemi ve Mikroenjeksiyon ................... 85

Aile Planlaması ........................................................... 85

Büyüme ve Gelişme ................................................... 85

MiniSınavlar(1-4) ................................................. 89

KonuTestleri(1-8) ................................................ 97

ÜniversiteSınavSoruları ................................. 113

BÖLÜM-2 MAYOZ EE EYLİÜREME ................... 41

Mayoz ve Eşeyli Üreme .............................................. 41

Mayoz Bölünmenin Evreleri ....................................... 41

Eşeyli Üreme ............................................................... 44

Partenogenez ............................................................. 44

Konjugasyon ............................................................... 45

MiniSınavlar(1-4) ................................................. 47

KonuTestleri(1-8) ................................................ 55

ÜniversiteSınavSoruları ................................... 71

7

ÜREME

Mito

zEşeysizÜ

reme

ÜNİTE

BÖLÜ

M

Sitokin

ez

Mito

z

G1

G2

S(DNA sentezi)

Hücre döngüsü

M‹TOT‹KEVRE(M)

İNTERFAZ

MİTOZ EE EYSİZÜREME

➣ Prokaryot ve ökaryot hücreler sahip olduğu genetik bilgiyi bölünerek yavruhücrelerineaktarırlar.

➣ Tekhücrelicanlılardahücrebölünmesi;neslindevamınısağlaryaniüremeamaçlıgerçekleştirilir.

➣ Çokhücrelicanlılardahücrebölünmesi;büyüme,gelişme,yenilenmevedokuonarımıgibiişlevlerigerçekleştirir.

➣ Hücrebölünmesi,genetikmaddeolanDNA’nınikiyavruhücreyeeşitolarakbölüştürülmesinigerektirir.

➣ BirhücreningenetikbilgisinitaşıyanDNA’yagenomdenir.

➣ ÖkaryothücrelerdeDNAmolekülüçekirdekiçindeçeşitliproteinlerilebiraradabulunur.BuDNA–proteinkompleksinekromatinadıverilir.

➣ BölünmeyehazırlananbirhücredeDNAkendinieşlervekromatinipliklerkısalıpkalınlaşarakkromozomlaradönüşür.

➣ DNAeşlenmesisonucundaoluşanikiipliğinherbirinekromatitadıverilir.HerkromozomözdeşDNAtaşıyanikikardeşkromatittenoluşur.

ÜCREDÖNGÜSÜ➣ Hücredöngüsü,birhücrebölünmesininbaşlangıcındanonutakipedendiğer

hücrebölünmesininbaşlangıcınakadargerçekleşenolaylarıkapsar.

➣ Hücredöngüsü,interfazvemitozolmaküzereikievredenoluşur.

I İnterfaz➣ Bölünmesonucuoluşanbirhücreninyenidenbölünmekiçingeçirdiğihazırlık

evresidir.

➣ G1,SveG2olarakadlandırılanüçevredenoluşur.

➣ G1evresinde;hücrebüyür.Organelsayısıveproteinsenteziartar.

➣ Sevresinde;DNAkendinieşler.Buevreninsonundakromozomsayısıikikatınaçıkar.

➣ G2evresinde;hücrebölünmesiiçingereklisonhazırlıklartamamlanır.

➣ EmbriyonikhücredöngüsününinterfazsürecindeSevresigörülürken,G1yadaG2evrelerigörülmez.

➣ Olgunlaşmışsinirvekashücrelerigibiözelleşmişhücreler,G1evresindençıkarakG0 adı verilen durgun evreye girerler. G0 evresinde kalan bu tip hücrelerdebölünmedurmuştur.

MİTOZ VE EŞEYSİZ ÜREME 11

KONUÖZETİ

BölümBölüm

8

ÜREME

ÜNİTE

Mito

zEşeysizÜ

reme

BÖLÜ

M

kardeflkromatitler

kinetokor iğ iplikleri

sentromer

Eşlenmiş kromozomun genel yapısı:İğipliklerisentromerdekikinetokorlarabağlanır.Sentromer,kinetokorlarınbulunduğudaralmışbölgedir.

II MitozEvre M➣ Mitozvesitokinezolmaküzereikibölünmeevresindenoluşur.

a Mitoz ÇekirdekB lünmesi

➣ Mitoz aralarındakesin sınırlar bulunmayandört evredegerçekleşir.Art ardagerçekleşenbuevrelerprofaz,metafaz,anafaz,telofazadınıalır.

Profaz

➣ Kromatiniplikleryoğunlaşırvekromozomadınıalır.

➣ Belirginhaldegörülenkromozomlarınherbiri,sentromernoktalarındanbirbirinebağlanmışkardeşikikromatitesahiptir.

➣ İnterfazda eşlenmiş olan sentriyoller (hayvan hücrelerinde) hücrenin zıtkutuplarınadoğruçekilirvearalarında iğ ipliklerioluşur.Bitkihücrelerinde iğipliklerisitoplazmikproteinlerdenmeydanagelir.

➣ İğipliklerikinetokorbölgelerindenkromozomlarabağlanır.

➣ Çekirdekçikkaybolurveçekirdekzarıerir.

Metafaz

➣ Kinetokorlarındaniğipliklerinetutunankromozomlarhücreninekvatordüzleminde(metafazplağı)teksıralıolarakdizilir.

Anafaz

➣ Kinetokorlarabağlıiğipliklerininboylarıkısalırvekardeşkromatitlerbirbirindenayrılarakhücreninzıtkutuplarınadoğruhareketeder.

➣ Kendi sentromerine sahip kromatitler artık bağımsız birer kromozom halinegelmiştirve“kardeşkromozom”olarakadlandırılır.

➣ Kinetokorabağlıolmayaniğiplikleribuevredehücreninboycauzamasınısağlar.

‹NTERFAZ

METAFAZ

PROFAZ

ANAFAZ TELOFAZ

Hayvan hücresinde interfaz ve mitoz

KromatinSentrozomlar(sentriyol çiftleri içerir).

Çekirdekçik Çekirdek zarı

Hücre zar›

‹€ iplikleri

‹ki kardeflkromatit içerenkromozom

Sentromer

‹€ ipli€iKardeflkromozomlar

Kinetokoraba€l› olmayani€ iplikleri

Çekirdek zar›n›nparçalar›

Kinetokori€ ipli€i

Kinetokor

Oluflançekirdekçik

Bölünmeolu€u

Oluflançekirdek zar›

9

ÜREME

Mito

zEşeysizÜ

reme

ÜNİTE

BÖLÜ

M

Telofaz

➣ İğipliklerikaybolur.

➣ Hücreninzıtkutuplarındakikromozomlarınetrafındaçekirdekzarımeydanagelirveçekirdekçikyenidenoluşur.

➣ Kromozomlarçözülmeyebaşlarvetekrarkromatinhalinedöner.

Sitokinez Sito lazmaB lünmesi

➣ Sitokinezsitoplazmanınyavruhücrelerebölünmesiolaydır.

➣ Sitokinezhayvanhücrelerindeboğumlanmailegerçekleşirken,bitkihücrelerindehücreplağıoluşturularakgerçekleşir.

➣ Hayvanhücrelerindeboğumlanma,hücreninekvatorbölgesinde,karşılıklı ikitaraftandıştaniçedoğrubölünmeoluğuoluşumuylabaşlar.

➢ Bitkihücrelerindehücreplağıoluşumuhücreninortasındanbaşlarveçevreyedoğruilerler.

Yavru hücreler

Hücre duvar›

Hücre duvar› materyali içerenparçacıkları

Yavru hücreler

Yeni hücre duvar›

Hayvan hücresiBitki hücresi

Hücre pla€ı(Orta lamel)

Hayvan ve bitki hücrelerinde sitokinez

ÜCREDÖNGÜSÜNÜNKONTROLÜ

➣ HücredöngüsününevreleriarasındakidüzenisağlayanG1,G2veMadıverilenkontrolnoktalarıbulunur.

➣ “Siklinler”ve“siklinbağımlıkinaz”moleküllerininkontrolnoktalarındakietkileşimisonucuhücredöngüsünüdüzenleyen“dur”ve“devamet”sinyallerioluşur.

➣ G1kontrolnoktasında,DNA’dahasarbulunmuyorsavehücreyeterlibüyüklüğeulaşmışsa“devamet”sinyaliverilir.

➣ G2kontrolnoktasında,DNAhasarıvehücreninbüyüklüğükontroledilir.

➣ Mkontrolnoktasında,kinetokorlariğipliklerinetutunmazsa“dur”sinyaliverilirveanafazevresibaşlamaz.Businyal,bütünkinetokorlarıniğipliklerinetutunmasıylaortadankalkar.

G1 kontrol noktas›

M kontrol noktas›G2 kontrol noktas›

G1

G2M

SKontrolsistemi

Hücredöngüsününkontrolnoktaları

10

ÜREME

ÜNİTE

Mito

zEşeysizÜ

reme

BÖLÜ

M

Amiptebölünmeheryöndenolur.

Ana birey

Tomurcuk

Hidratomurcuklanarakeşeysizçoğalır.

Pufmantarımilyonlarcasporoluşturur.

E EYSİZÜREME

➣ Anacanlınınkendisiyleaynıgenetikbilgiyesahipyavrularımeydanagetirmesineeşeysizüremedenir.

➣ Eşeysizüremedemayozbölünmevedöllenmeolaylarıgörülmez.Dolayısıylagametoluşturmavezigotoluşumugerçekleşmez.

➣ Eşeysizüremenintemelimitozbölünmeyedayanır.

➣ Eşeysizüremesonucuoluşanbireyler,birbirleriyleveatasalcanlıylaaynıkalıtsalözellikleresahiptir.

➣ Eşeysiz üreme sonucu kalıtsal çeşitlilik ortaya çıkarsa, bu durum ancakmutasyonlaaçıklanır.

➣ Bölünereküreme,tomurcuklanma,sporlaüreme,vejetatifüremeverejenerasyongibiçeşitlereayrılır.

B lünerekÜreme

➣ Prokaryotlardanbakterivearkelerde,ökaryotlardanamip,paramesyum,öglenagibiprotistlerilebazımayatürlerindegörülür.

➣ Bölünereküreme,belirlibirbüyüklüğeulaşanhücreninkısmeneşitolarakikiyeayrılmasıdır.

➣ Ökaryotbirhücrelicanlılardabölünereküremenintemelimitozadayanır.

➣ Bölünereküremeparamesyumdaenine,öglenadaboyuna,amipteiseheryöndeolur.

Tomurcuklanma

➣ Butipüreme,biramayalarında,süngerlerde,hidra,denizanasıpoliplerigibibazısölenterlerdevebazıbitkilerdegörülür.

➣ Tomurcuklanmada,anabireyinvücudundandışarıyadoğrutomurcukşeklindeoluşanbirçıkıntıbüyürveyavrucanlıyımeydanagetirir.

➣ Tomurcukoluşumumitozilegerçekleşir.

➣ Butipüremedeoluşantomurcuklarbağımsızyaşayabildiğigibianabireyebağlıkalarak“koloni”adıverilentopluluklardaoluşturur.

S orlaÜreme

➣ Butipüreme,mantarlarda,bazıbirhücrelicanlılarda,bazıomurgasızhayvanlarda,eğreltiotlarıvekarayosunlarıgibitohumsuzbitkilerdegörülür.

➣ Sporlaüreme;olumsuzkoşullaradayanıklı,etrafıdayanıklıbirörtüilekaplıolanves oradıverilenözelleşmişhücrelerleolur.

➣ Sporlareşeysizveyaeşeyliüremeyoluylaoluşurlarvehaploitkromozomludurlar.

➣ Mayozbölünmesonucuoluşansporlara“eşeylispor”denir.Busporlarınüremehücrelerindenfarkı,döllenmedenyenibireyoluşturmalarıdır.

➣ Mitoz sonucu oluşan sporlara “eşeysiz spor” denir. Eşeysiz sporlar uygunkoşullardaçimlenerekyenibireyioluşturur.

➣ Sporlaüreyencanlılarınyaşamdöngülerindeeşeyliveeşeysizüremeninbirbirinitakipetmesined ldeğişimi metagenez adıverilir.

➣ Döldeğişimisırasındasporlarmayozbölünmeyle,gametlermitozbölünmeylemeydanagelir.

11

ÜREME

Mito

zEşeysizÜ

reme

ÜNİTE

BÖLÜ

M

Eğreltiotundasporoluşturansporkeseleri

Çilekbitkisisürünücügövdeileürer.

Zencefilbitkisirizomileürer.

➣ Çiçeksizbitkilerde;sporofitbitkimayozlasporlarıoluşturur.Sporlarınçimlenmesiiledişi veerkekgametofitleroluşur.Gametofitbitkilerinmitozbölünmesi ileoluşanspermve yumurtahücrelerinindöllenmesi sonucudiploit yapılı zigotoluşur.Zigotunmitozbölünmeleriilesporofitbitkimeydanagelir.

ejetatifÜreme

➣ Yüksekyapılıbitkilerdegörülür.

➣ Mitozbölünmeveyenilenmeesasınadayanır.

➣ Butipüreme,anabitkidenayrılanbirdokuparçasınıngelişerekyenibirbireyioluşturmasıylameydanagelir.

➣ Vejetatifüremesürünücügövde,yumrugövde,rizomgövdeveçelikleüremegibideğişikşekillerdegerçekleşir.

➣ Çilekbitkisindesürünücügövdeüzerindegöz(nodyum)adıverilenbölgelerdenyenibitkilergelişir.

➣ Ayrıkotu, zencefilgibibitkilerin rizomgövdeleriüzerindebulunangözlerdengelişensürgünler,yenibitkilerioluşturur.

➣ Patates,yerelmasıgibibitkilerinyumrugövdeleri ilesoğan,sümbül, lalegibibitkilerinyassıgövdeleriüzerindekigözlerdenyenibitkilergelişir.

➣ Çelikleüreme;kök,gövdeyadayapraktanalınanbitkiparçalarınınanabitkidenayrılarak,uygunkoşullardabaşkabiryerdeköklendirilmesidir.

➣ Aşılama;çoğaltılması istenilençeşittenalınanbitkiparçasının,başkabirbitkiüzerinekaynaştırılmasıdır.

➣ Aşılamailefarklıtürlerinyadaaynıtürünfarklıbireylerindekieniyiözelliklerintekbirbitkidebirleştirilmesisağlanır.

➣ Daldırmayöntemi,anabitkiningençbirdalının,kendisindenayrılmadantoprağagömülmesi ve gömülen kısmın köklenmesinden sonra ana bitkiden kesilipayrılmasıdır.

Rejenerasyon Yenilenme

➣ Rejenerasyoncanlıorganizmadakopanveyazarargörenbirparçanınyenidenyapılmasıdır.

➣ Genelolarakcanlınıngelişmişlikderecesiileyenilenmeyeteneğitersorantılıdır.

➣ Gelişmiş yapılı omurgalılarda ve insanda rejenerasyon doku düzeyindegerçekleşir.Rejenerasyonileyıpranandokularınonarımıveyaralarıniyileşmesisağlanır.

➣ Kertenkele,semender,yengeçgibibazıcanlılardarejenerasyonorgandüzeyindegerçekleşir. Kertenkele kopan kuyruğunu yenileyerek organ düzeyinderejenerasyonsağlar.

➣ Planarya,denizyıldızıgibicanlılardarejenerasyonsistemdüzeyindedirveeşeysizüremeolarakkabuledilir.Planaryadakopanvücutkısımlarınınherbirininyenibireyleredönüşmesişeklindegerçekleşenyenilenmeeşeysizüremebiçimidir.

13

MİNİ SINAV – 1 SoruMitoz Bölünme

ÜREME

Mito

zEşeysizÜ

reme

ÜNİTE

BÖLÜ

M

Birmikroskoparacılığıilehücreninortakesitiboyuncabirhücreplağıoluşmayabaşladığıvehücreplağınınher ikitarafındaçekirdeklerinyenidenoluştuğugözlenmiştir.

Bugözlemleredayanarakbölünenhücreileilgiliaşağıdakiifadelerden doğru olanların yanına “�”, yanlış olanlarınyanına“�”,doğruluğukesinolmayanlarınyanına“!”işaretikoyunuz.

1.Mitozbölünmegeçirmektedir.

2. Prokaryotyapıdakibircanlıyaaittir.

3.Bölünmeninsitokinezevresindedir.

4. Klorofilüretimindensorumlugenleresahiptir.

5. Bölünmesırasındahomologkromozomlarayrılmıştır.

6.Hücredöngüsününinterfazevresindedir.

Aşağıda mitoz evrelerinde gerçekleşen bazı olaylarverilmiştir. Bu olayların mitozun hangi evrelerindegerçekleştiğiniboşluklarayazınız.

a Kromozomlarınkromatinipliğihalinedönüşmesi

………………………………………………………………

Kromozomlarınekvatordüzlemindesıralanması

………………………………………………………………

c Eşlenmişsentriyollerarasındaiğipliklerininoluşması

………………………………………………………………

d Kardeşkromozomlarınhücreninzıtkutuplarınadoğruhareketetmesi

………………………………………………………………

3. Aşağıda eşlenmiş bir kromozomun genel yapısıgösterilmiştir.

I

II

IV

III

Şekilde gösterilen numaralandırılmış kısımların isimleriniyazınız.

I. ………………………………………………………………

II. ………………………………………………………………

III. ………………………………………………………………

IV. ………………………………………………………………

4. Aşağıdabirhayvanhücresininhayatdöngüsüneaitifadelerverilmiştir.Buifadelerdendoğruolanlarınyanına“D”,yanlışolanlarınyanına“Y”harfiyazınız.

1. İnterfazevresindeDNAkendinieşler.

2.HücredöngüsündeG1,G2veMkontrolnoktalarıvardır.

3.Mitozun profaz evresinde kardeş kromatitlerbirbirindenayrılır.

4.Mitozunmetafazevresindeiğipliklerinebağlanmışkromozomlarhücreninekvatordüzlemineyerleşir.

5. İnterfazsürecindesentriyolsayısıikikatınaçıkar.

14

ÜREME

ÜNİTE

Mito

zEşeysizÜ

reme

BÖLÜ

M

5. Şekliinceleyerekaşağıdakisorularıcevaplayınız.

a Verilenşekilhücredöngüsününhangievresineaittir?

………………………………………………………………

Buevredehangiolaylargerçekleşir?

………………………………………………………………

………………………………………………………………

………………………………………………………………

………………………………………………………………

Aşağıdabitki vehayvanlardakihücredöngüsüsırasındagerçekleşenbazıolaylarverilmiştir.

Venndiyagramıüzerindebuözelliklerikarşılaştırınız.

Bitki hücresi Hayvan hücresi

1. İnterfazevresinde,sentriyollerkendinieşler.

2. Profaz evresinde, kromatin iplikler yoğunlaşır vekromozomadınıalır.

3. Metafaz evresinde, kinetokorlarından iğ ipliklerinetutunmuşkromozomlarhücreninekvatordüzlemindedizilir.

4. Anafazevresinde,herbirkromozomunsentromeriikiyebölünürvetümkardeşkromatitlerbirbirindenayrılır.

5. Telofazevresinde,kromozomlartekrarkromatinipliğinedönüşürveçekirdekzarıoluşur.

6. Sitokinezdegolgi cisimciği tarafından ara plak (ortalamel)adıverilenyapıoluşur.

Numaralandırılmışkutucuklardahücredöngüsüsırasındameydanagelenbazıolaylarverilmiştir.

Kutucuk numaralarını kullanarak aşağıdaki sorularıcevaplayınız.

1. Kromozom sayısı ikikatınaçıkar.

2.Hücre plağı meydanagelir.

3. Sentriyollereşlenir. 4.Organellersentezlenir.

5. Bölünme oluğu mey-danagelir.

6. İğipliklerioluşur.

7. Kardeş kromatitlerbirbirindenayrılır.

8. Kromozomlar hücreninekvator düzlemindesıralanır.

a Hangisi ya da hangileri interfaz sırasında meydanagelir?

………………………………………………………………

Hangisi yadahangileri sitokinezsırasındameydanagelir?

………………………………………………………………

c Hangisi ya da hangileri bitkilerde hücre döngüsüsırasındagerçekleşmez?

………………………………………………………………

d Hangisi ya da hangileri hayvanlarda hücredöngüsüsırasındagerçekleşmez?

………………………………………………………………

e Hangisiyadahangilerimitozsırasındagerçekleşir?

………………………………………………………………

8. Bir canlının karaciğer hücresinde 20 kromozombulunmaktadır. Bu canlının bir deri hücresi üç mitozbölünmegeçirdiğindekaçhücreoluşurveherbirhücredekaçkromozombulunur?

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

15

MİNİ SINAV – SoruMitoz Bölünme

ÜREME

Mito

zEşeysizÜ

reme

ÜNİTE

BÖLÜ

M

Aşağıdamitoz bölünme ile ilgili özellikler verilmiştir. Buözelliklerdendoğruolanların yanına “D”, yanlışolanlarınyanına“Y”harfiyazınız.

1.Çokhücrelicanlılarınvücuthücrelerindegörülür.

2. Tekhücrelicanlılardabüyümeyive rejenerasyonusağlar.

3. İnsanda zigotun oluşumundan başlar ve ölümekadardevameder.

4. Bölünme sonucu oluşan hücreler birbirleriyle veatasalhücreylekalıtsalolarakaynıdır.

5. Bölünme sürecinde çekirdek ve sitoplazmabölünmesiikişerdefaolur.

6. Diploit hücrelerde görülürken haploit hücrelerdegörülmez.

7. Bölünme sırasında sinapsis ve tetrat oluşumu ilekrossingoverolayıgerçekleşmez.

8.Canlıolantümbitkihücrelerindegerçekleşir.

sentromer çekirdek kromatit

kromatin kromozom

Tabloda verilen anahtar kelimeleri kullanarak aşağıdakimetnitamamlayınız.

Ökaryotbirhücreninbölünmeöncesinde…………………

materyali içinde dağınık halde bulunan DNA ipliklerine

………………… denir. Bölünmeye hazırlanan bir hücre,

DNA’sını eşlediğinde bu ipliklerin sayısı iki katına çıkar.

………………… adı verilen bu iplikler …………………

noktalarından birbirlerine tutunarak ………………… ları

meydanagetirir.

Aşağıdahücredöngüsüsırasındagerçekleşenbazıolaylarverilmiştir.

Bu olayları gerçekleştikleri hücre döngüsü evreleriylekutucuknumaralarınıkullanarakeşleştiriniz.

1 Kromozomunkromatinipliğihalinedönüşmesi

2 DNAeşlenmesi

3 İğipliklerininoluşması

4 Kardeşkromatitlerinayrılması

5 Hücreplağınınoluşması

6 Sentriyollerinhücreninzıtkutuplarınahareketetmesi

7 Kromozomların hücrenin ekvator düzlemindesıralanması

8 Sentriyoleşlenmesi

9 Kromatin ipliğinin yoğunlaşarak kromozomadönüşmesi

10 Kardeşkromozomlarınzıtkutuplaraçekilmesi

11 Sitoplazmanınbölünmesi

12 Çekirdekzarınınoluşması

‹nterfazProfaz

Metafaz

AnafazTelofaz

Sitokinez

16

ÜREME

ÜNİTE

Mito

zEşeysizÜ

reme

BÖLÜ

M

Mitoz bölünme geçiren 2n = 4 kromozomlu bir hayvanhücresindemitozunmetafazveanafazevreleriniaşağıdabelirtilenbölümlereçiziniz.

Metafaz Anafaz

5.

Yukarıdaözelbirboyamatekniğiileeldeedilmiş,birinsanınkaryotipiverilmiştir.Karyotipileilgiliaşağıdakiifadelerdendoğruolanlarınyanına“D”,yanlışolanlarınyanına“Y”harfiyazınız.

1. Karyotiperkekbirbireyeaittir.

2. Karyotip analizleri kromozomun en net olarakgörüldüğümetafazevresindeyapılır.

3. Karyotip analizi yapılan bireyde 23 çift otozombulunmaktadır.

4. Bu yöntem kullanılarak Down sendromu gibianormalliklertespitedilebilir.

5. Karyotipanaliziyapılanbirey2n=46kromozomludur.

6. Vücut hücresindeki DNAmiktarı 2Xmg olan diploit birorganizmanınderihücresininhayatdöngüsünde;G1evresi,G2evresivemetafazevresindekiDNAmiktarınıaşağıdakiboşluklarayazınız.

G1

Telofaz

Anafaz

Profaz

G2 S

Metafaz

➢ G1evresi…………………………………………………

➢ G2evresi…………………………………………………

➢ Metafazevresi……………………………………………

7. Aşağıdakicümlelerdeboşbırakılanyerleritablodaverilenkavramlariletamamlayınız.

sentromer kinetokor S anafaz

gen genom kromatin sentrozom

1. Bir hücrenin genetik bilgisini taşıyan DNA’ya

………………………denir.

2. ……………………………… evresinde, kinetokorlara

bağlı iğ ipliklerinin boylarının kısalmasıyla, kardeş

kromatitlerhücreninzıtkutuplarınadoğruhareketeder.

3. DNA üzerinde bulunan ve canlının belirli bir kalıtsal

özelliğinibelirleyenbirime………………………………

denir.

4. Hücre bölünmesi içinde çekirdekte ağ, yumak

ya da ince, uzun iplik şeklinde görülen yapıya

…………………………denir.

5. Kardeş kromatitlerin birbirine bağlandığı boğum

noktasına…………………………………adıverilir.

6. Hayvanhücrelerininbölünmesisırasında………………

organeli tarafındanoluşturulan iğ iplikleri,kromozom

hareketinisağlar.

7. DNA sayısının ve ağırlığının iki katına çıktığı evre

interfazın………………………evresidir.

8. ………………………………… bölgesinebağlıolmayan

iğipliklerihücreninboyunauzamasınısağlar.

25

TEST–1Soru SoruMitoz ve Eşeysiz Üreme

ÜREME

Mito

zEşeysizÜ

reme

ÜNİTE

BÖLÜ

M

Mitozge irecek irhücre,

I. ATPsentezi,

II. DNAeşlenmesi,

III. büyüme

olaylarından hangilerini interfaz evresinde ger ek-leştirir

A) YalnızI B) YalnızII C) IveIII

D) IIveIII E) I,IIveIII

Aşağıdakilerden hangisimitoza ait zelliklerden irideğildir

A) Zigottanbaşlayıpcanlınınölümünekadardevametmesi

B) Oluşanhücrelerinbirbirleriyle ve atasal hücreyle aynıgenetikyapıyasahipolması

C) Kromozomsayısınındeğişmedenkalması

D) Eşeyliüremenindöllenmeilebirliktetemelolayıolması

E) Birhücredenbölünmesonucuikihücreninoluşması

Yukarıdaortadanbölünenbirplanaryanınrejenerasyonileüremesigösterilmiştir.

Buolaysırasında,

I. mitozbölünme,

II. farklılaşma,

III. mayozbölünme

olaylarındanhangileriger ekleşir

A) YalnızI B) YalnızII C) IveII

D) IveIII E) IIveIII

4. Zam ak itkisineaitk khücreleri lünmege irirken,

I. hücrezarınınboğumlanması,

II. sentriyollerineşlenmesi,

III. iğ ipliklerinin kromozomların kinetokor bölgelerinebağlanması

olaylarındanhangileriger ekleşmez

A) YalnızI B) YalnızIII C) IveII


Aşağıdakicanlılardanhangisi lünereküremeyoluylaoğalamaz

A) Topraksolucanı B) Öglena

C) Amip D) Paramesyum

E) Bakteriler

Birhücreninmitoz lünmesiyleilgiliolarak,

t t t

Kromozomsay›s› DNA miktar› Hücre say›s›

n

2n

x

2x

4x

1

2

4

I II III

grafiklerindenhangileridoğrudur



Sporadıverilenözelleşmişhücreleretrafıkalınbirörtüileçevriliolandayanıklıhücrelerdir.

Buhücreler,

I. mantarlartarafındanüretilebilme,

II. mitozsonucuoluşabilme,

III. döllenmedenyenibircanlıoluşturabilme

zelliklerindenhangilerinesahi tir



26

ÜREME

ÜNİTE

Mito

zEşeysizÜ

reme

BÖLÜ

M

M

G1G2

S

Mitoz

‹nterfaz

Yukarıdabirhücreyeaithücredöngüsüverilmiştir.

Belirtilenevrelerle ilgiliaşağıdaki ifadelerdenhangisidoğrudeğildir

A) İnterfazevresiG1,SveG2basamaklarınıiçerir.

B) G2evresindekiDNAmiktarıG1evresininikikatıdır.

C) Mevresindenükleotitdizilimifarklıolanikihücreoluşur.

D) S evresinde oluşan kardeş kromatitler M evresindeayrılır.

E) MitozilebölünenhücrelerG1evresinegirer.

9. Eşeysiz üremeyle ilgili olarak aşağıdaki ifadelerdenhangisiyanlıştır

A) Belirlibirortamauyumsağlamışcanlılarınkısasüredeveçoksayıdabireyüretebilmelerinisağlar.

B) Üreme sonucunda oluşan bireyler ata bireyle aynımiktardaDNA’yasahiptir.

C) Temelimitozbölünmeyedayanır.

D) Oluşan bireyler, ancak meydana gelebilecek birmutasyonlaanabireydenfarklıözelliklerkazanabilir.

E) Tekhücreliatasındanoluşanbireylerinherbirhücresineaynıorandasitoplazmaaktarımıolur.

ücre lünmesiyleilgiliolarakaşağıdakiifadelerdenhangisi, o hücrede ger ekleşen lünmenin mitozolmadığınıkesinlikleg sterir

A) Kromozomlarınikikromatitlidurumdaolması

B) Hücreninekvatordüzlemindekromozomlarınteksıralıdizilmesi

C) Bölünme sonunda bir hücreden dört yavru hücreninoluşması

D) Bölünmeye uğrayan hücrenin haploit kromozomtaşıması

E) Bölünme sırasında kardeş kromatitlerin birbirindenayrılarakzıtkutuplaraçekilmesi

Mitotikevredeger ekleşen,

– kromozomlarınkromatinipliğihalinedönüşmesi,

– iğipliklerininkaybolması,

– çekirdekçikveçekirdekzarınınoluşması

olayları, ekirdek lünmesinin mitoz hangievresindemeydanagelir

A) Profaz B) Metafaz C) Anafaz

D) Telofaz E) Sitokinez

Mitozge irmekteolan irhücreninanafazevresindehücrenin ir kut una ekilen kromatit sayısı olduğuna g re, lünme sonucunda oluşan yavruhücrelerinto lamkromozomsayısıka olur

A)6 B) 12 C) 24 D) 48 E) 96

idra’nın tomurcuklanma ile üremesi sırasındaaşağıdakilerdenhangisimeydanagelmez

A) DNAeşlenmesi B) Çekirdekbölünmesi

C) ATPtüketimi D) Sitoplazmabölünmesi

E) Kalıtsalçeşitlilik

arklı türlerin ya da aynı türe ait farklı ireylerin eniyi zelliklerini ir itkide to lamakamacıyla ya ılanvejetatifüremeti iaşağıdakilerdenhangisidir

A) Klonlama B) Sürünücügövde

C) Aşılama D) Daldırma

E) Yumrugövde

ücred ngüsününmitozevresindeg rülen,

I. iğipliklerininoluşması,

II. kromozomların hücrenin ekvator düzlemindesıralanması,

III. sitoplazmanınaralameloluşturarakbölünmesi,

IV. kromatinipliğinkısalıpkalınlaşması

olaylarından hangileri lünmekte olan karyot herhücreti indeger ekleşmez

A) YalnızI B) YalnızIII C) IveIII

D) II,IIIveIV E) I,IIIveIV

1. E 2.D 3. C 4. C 5.A 6. E 7. E 8. C 9. E 10. C 11.D 12.D 13. E 14. C 15. B

27

Soru SoruMitoz ve Eşeysiz Üreme

ÜREME

Mito

zEşeysizÜ

reme

ÜNİTE

BÖLÜ

M

TEST–2

Bir insana ait aşağıdaki hücre eşitlerinden hangisiha loittir

A) Epitel B) Kas C) Karaciğer

D) Yumurta E) Sinir

Aşağıda eşlenmiş bir kromozomun genel yapısıgösterilmiştir.

I

II

III

Bunag re ukromozomunnumaralandırılmışkısımlarıaşağıdakilerdenhangisindeverilmiştir

I II III

A) Kardeşkromatit Kinetokor Sentromer

B) Homologkromozom

Sentromer Kinetokor

C) Kardeşkromatit

Sentromer Kinetokor

D) Homologkromozom

Kinetokor Sentromer

E) Sentromer Kinetokor Homologkromozom

Eşeysizüreme ile ilgili aşağıdaki ifadelerdenhangisiyanlıştır

A) Yavrularıngenetikyapısıbirbirleriileaynıdır.

B) Mitozbölünmeilegerçekleşir.

C) Bireysayısınınartmasınısağlar.

D) Yavrularındeğişenkoşullarauyumyeteneğiaynıdır.

E) Mayozvedöllenmeolaylarıgörülür.

İnsanda mitoz lünme ger ekleşirken anafazevresindekikromozomsayısıka tır

A)46 B)23 C)92 D)184 E)12

ejetatifüremeyleilgili,

I. Tekbirbitkidengenetiközellikleribirbirindenfarklıbit-kilerineldeedilmesidir.

II. Bitkidenalınanbirparçadanmitozbölünmeveyenilemeesasınadayalıolarakyenibirbitkininoluşmasıdır.

III. Kazanılmış iyi özelliklerin değişmeden yeni nesillereaktarılmasınısağlar.

ifadelerindenhangileriyanlıştır

A) YalnızI B) YalnızIII C) IveII


Aşağıdamitozbölünmeninanafazevresindekromatitlerinbirbirindenayrılmasışematikolarakgösterilmiştir.

işaret

Bunag re,

I. Sentrozomlar arasındaoluşanher iğ ipliği kinetokorbölgesindenkromozomlarabağlanır.

II. İğipliklerininkısalmasıilekardeşkromatitlerbirbirindenuzaklaşır.

III. Kardeş kromatitlerin ayrılması sırasında kinetokortarafındaki lazerle işaretlenmiş iğ ipliklerinin boyukısalırken,sentrozomtarafındakilerinboyuaynıkalır.

ifadelerindenhangileridoğrudur

A) YalnızI B) YalnızII C) YalnızIII

D) IveII E) IIveIII

28

ÜREME

ÜNİTE

Mito

zEşeysizÜ

reme

BÖLÜ

M

1. D 2.A 3. E 4. C 5.A 6. E 7. B 8. C 9. B 10. E 11.D 12. C 13. B 14.D

Mitoz lünmenin,

I. profaz,

II. metafaz,

III. telofaz

evrelerindenhangilerindekardeşkromatitlersentromerkısımlarından ir irlerine ağlıolarak ulunurlar

A) YalnızI B) IveII C) IveIII


ücred ngüsününevrelerive uevrelerdeger ekleşenazıolaylarileilgiliaşağıdakieşleştirmelerdenhangisi

doğrudeğildir

Evre Gerçekleşenolay

A) İnterfaz Hücrehacmininartması

B) Profaz Çekirdekzarınınerimesi

C) Metafaz İğipliklerininkısalması

D) Anafaz Kardeşkromatitlerinayrılması

E) Telofaz Kromozomlarınkromatinipliğedönüşmesi

Aşağıda bazı hücrelerde gerçekleşen endomitoz olayıverilmiştir.

L

Bunag reendomitozda,

I. replikasyon,

II. karyokinez,

III. sitokinez


A) YalnızII B) YalnızIII C) IveII


Mitoz lünmenin telofaz evresinde orta lameloluşturulan irhücredeaşağıdakiolaylardanhangisiger ekleşemez

A) Profazevresindeiğipliklerininoluşumu

B) Telofaz evresinde kromozomların kromatin iplikleredönüşümü

C)Metafazevresindeiğipliklerininkinetokorlarabağlanması

D) İnterfazevresindeDNAmiktarınınikikatınaçıkması

E) Sitokinezsırasındasitoplazmanınboğumlanması

11. Aşağıdaki üreme i imlerinden hangisi ile oluşanireylerarasındagenetik eşitlilik ulunur

A) Bölünereküreme B) Vejetatif

C) Rejenerasyon D) Konjugasyon

E) Tomurcuklanma

Aynıcanlıyaaithücrelerinbazıbölünmeevreleriaşağıdakişekillerdegösterilmiştir.

I IIIII IV

İlgilicanlıdaki uevrelerdenhangilerimitoz lünmeyeaittir

A) IveII B) IveIII C) IIveIII

D) IIveIV E) IIIveIV

Tomurcuklanaraküreyen iramayalarında,

I. döllenmeilezigotoluşumu,

II. türiçindekikromozomsayısınınkorunması,

III. yenigenkombinasyonlarınınoluşması

olaylarındanhangileriger ekleşir



Canlılardag rülen,

I. canlıdankopanbirparçadanmitozbölünmeileyenibircanlıoluşması,

II. birhücrelibirorganizmanınmitozbölünmeileikiyenihücreoluşturması,

III. anacanlınınbirbölgesindenoluşançıkıntıdanyenibiryavrubireyinoluşması

eşeysiz üreme eşitlerini ger ekleştiren canlılaraşağıdakilerdenhangisindeverilmiştir

I II III

A) Biramayası Hidra Planarya

B) Denizyıldızı Planarya Biramayası

C) Hidra Planarya Paramesyum

D) Planarya Öglena Hidra

E) Bakteri Amip Öglena

29

Soru SoruMitoz ve Eşeysiz Üreme

ÜREME

Mito

zEşeysizÜ

reme

ÜNİTE

BÖLÜ

M

TEST–3

1. Aşağıdakilerden hangisi hücre lünmesinin hazırlıkevresiolaninterfazdager ekleşmez

A) mRNAsentezi

B) DNAeşlenmesi

C) Hücresolunumu

D) Proteinsentezi

E) İğipliklerininoluşumu

2. Ergenliğegirmiş irmemelide,

I. yumurtahücresininoluşturulması,

II. kesilenderininonarılması,

III. boycauzamanınsağlanması

olaylarındanhangilerimitoz lünmeileger ekleştirilir

A) YalnızII B) IveII C) IveIII


3. Aşağıdaki tabloda farklı hücrelerin bölünme öncesi vesonrasıDNAmiktarlarıverilmiştir.

HücreDNAmiktarları(mg)

G1 S Bölünmesonrası

I 4.10–2 8.10–2 4.10–2

II 1,2.10–4 2,4.10–4 6.10–5

III 4.10–8 8.10–8 2.10–8

Ta loya g re hangi hücrelerde mitoz lünmeger ekleşmiştir



4. Mitoz lünmesırasındaaşağıdakiolaylardanhangisiensonger ekleşir

A) Çekirdekzarınınerimesi

B) İğipliklerininkısalması

C) Kardeşkromatitlerinayrılması

D) Sitoplazmanınbölünmesi

E) Sentrozomuneşlenmesi

5.

Yukarıdabakterilerinbölünereküremesigösterilmiştir.

Buüreme i iminde,

I. bireysayısınınartması,

II. çekirdekzarınınerimesi,

III. sentrozomuneşlenmesi,

IV. DNAreplikasyonu


A) IveIII B) IveIII C) IIveIII


6. Farklıorganizmalardakirejenerasyon,

I. doku,

II. sistem,

III. organ

düzeyindegerçekleşebilir.

Bunlardanhangilerieşeysizüremeyeolanaksağlar


D) IveII E) IIveIII

30

ÜREME

ÜNİTE

Mito

zEşeysizÜ

reme

BÖLÜ

M

7. DNA miktar›

4x

Zaman

2x

DNAmiktarı grafikteki gi i değişim g steren hücrelünmesini, yetişkin ir insana ait aşağıdaki

hücrelerdenhangisiger ekleştire ilir

A) Sinirhücresi B) Yumurtahücresi

C) Kemikhücresi D) Olgunalyuvar

E) Spermhücresi

8. Bitkilerde ir eşeysiz üreme i imi olan daldırmay ntemi,

I. genetikolarakatacanlıyaözdeşbitkilerineldeedilmesi,

II. kökleroluşuncayakadaryenibitkininatabitkiyebağlıkalması,

III. iyiözelliklerindeğişimeuğramadandiğernesileaktarımı

zelliklerindenhangileriile elikleüremey ntemindenayırtedile ilir


D) IveII E) IIveIII

9. ayvanhücrelerininmitoz lünmesineaitaşağıdakievrelerin hangisinin tamamlanmasıyla yüzey hacimoranıenyüksekdeğereulaşır

A) Profaz B) Metafaz C) Anafaz

D) Telofaz E) Sitokinez

10. 2n=4kromozomasahipbirhücreninmitozbölünmesine

aitolanbazıevreleraşağıdaverilmiştir.

III

III

Bu evrelerin ger ekleşme sırası aşağıdakilerdenhangisindeverilmiştir

A) I–III–II B) I–II–III C) II–I–III

D) II–III–I E) III–I–II

11. Aşağıdakilerden hangisi interfazda meydana gelenolaylardan irisideğildir

A) Proteinsentezi

B) Çekirdekzarınınerimesi

C) ATPüretimi

D) DNAsentezi

E) RNAsentezi

12. Bir itkihücresininmitoz lünmesinde,

I. kromatitlerinbirbirindenayrılması,

II. hücreninortasındaaralamelinoluşması,

III. kromozomlarınekvatoraldüzlemdedizilmesi,

IV. çekirdekzarınınerimesi

olaylarıhangisıraileger ekleşir

A) I–II–IV–III B) II–IV–I–III

C) II–IV–III–I D) IV–III–I–II

E) III–IV–I–II

13. Aşağıdafarklıcanlılardagerçekleşenrejenerasyonörnekleriverilmiştir.

I. Kertenkeleninkopankuyruğunuyenilemesi

II. Kuşlardakırılankemiğinkaynaması

III. Bölünenbirplanaryadanikiplanaryanınoluşması

Numaralıolaylarındoku,organvesistemdüzeyindekirejenerasyon eşitleri ile doğru eşleştirilmesiaşağıdakilerdenhangisindeverilmiştir

Dokudüzeyinde Organdüzeyinde Sistemdüzeyinde

A) II I III

B) I II III

C) II III I

D) I III II

E) III I II

1. E 2.D 3.A 4.D 5. C 6. B 7. C 8. B 9. E 10.A 11. B 12.D 13.A

41

ÜREME

Mayo

zveEşeyliÜ

reme

ÜNİTE

BÖLÜ

M

M YOZ VE EŞEY İ ÜREME

KONUÖZETİ

MAYOZ EE EYLİÜREME

➣ Mayozbölünme,kromozomsayısınınyarıyainmesinisağlayanözelleşmişhücrebölünmesidir.

➣ Birianne,diğeribabadangelen,şekilvebüyüklükleriaynıolan,aynıkarakterlerikontroledengenleritaşıyankromozomçiftlerinehomolog kromozomdenir.

➣ Zigotvetümvücuthücrelerihomologkromozomlarıbulundurduğuiçinikitakımkromozomasahiptir.Bu tiphücrelerdiploitolarakadlandırılırve2nşeklindegösterilir.

➣ Diploithücrelerinmayozbölünmegeçirmesiylegametolarakadlandırılanüremehücreleri(spermveyumurta)oluşur.

➣ Gametlerdehomologkromozomçiftlerininbirerüyesibulunur.Tekkromozomtakımıtaşıyanbutiphücrelerhaploit(monoploit)olarakadlandırılırvenşeklindegösterilir.

➣ Mayoz bölünme sırasında homolog kromozomların birbirinden ayrılmasısayesinde,üremehücrelerindekromozomsayısıyarıyadüşürülür.

➣ Döllenmesırasındagametlerbirleşirvediploitkromozomtakımıyenidenoluşur.

➣ Eşeyli üreyen canlılardamayoz bölünme ve döllenme olayları sayesinde türiçindekikromozomsayısınesillerboyuncasabitkalır.

➣ Bazıcanlılardamayozbölünmesonucusporadıverilenhaploithücreleroluşur.

➣ Mayozbölünmesonucuoluşanhücreler,birbirlerindenveatasalhücredenfarklıgenetiközelliklertaşır.

Mayoz Bölünmenin Evreleri

➣ MayozbölünmebirbirinitakipedenmayozIvemayozIIolmaküzereikibölünmeevresindenoluşur.

➣ Diploit kromozom sayısına sahip üreme ana hücresi, mayoz bölünmeyebaşlamadanöncebirhazırlıkevresi(interfaz)geçirir.

İnterfaz

➣ Üremeanahücresindebüyüme,solunum,proteinsentezigibimetabolikolaylaryoğunolarakgerçekleşir.

➣ DNAkendinieşler.Herbirkromozomaynıgenetikbilgiyiiçerenvekromatitadıverilenikiipliğesahipolur.Kardeşkromatitlersentromerbölgesindenbirbirinebağlıdır.

➣ Organelsayısıartarvehayvanhücrelerindesentriyollereşlenir.

Mayoz I

➣ İnterfazevresiniizleyenmayozI;profazI,metafazI,anafazI,telofazIevrelerindenoluşur.

➣ Mayoz I evrelerinde gerçekleşen olaylar ile kalıtsal çeşitlilik ve kromozomsayısınınyarıyadüşmesisağlanır.

➣ MayozIsonucuhaploit(n)ikihücremeydanagelir.

Mitoz

Mayoz

Zigot

Döllenme

Diploit çokhücreli organizma

2n

n

n

n Gametler

2n

Hayvanlardagörüleneşeyliyaşamdöngüsününikitemelolayımayozbölünmevedöllenmedir.

Mor çiçekaleli (geni)

Beyaz çiçekaleli (geni)

Homologkromozom çifti

Lokus

Homologkromozomlarınkarşılıklılokuslarındaaynıkaraktereaitgenlerbulunur.

22BölümBölüm

42

ÜREME

ÜNİTE

Mayo

zveEşeyliÜ

reme

BÖLÜ

M

ProfazI➣ Mayozunenuzunvekarmaşıkevresidir.

➣ Kromatinipliklerkısalıpkalınlaşmayabaşlarvekromozomhalindebelirginleşir.

➣ Homologkromozomlaryanyanagelerekçiftoluşturur.Busüreçsinapsisolarakadlandırılır.

➣ Her bir homolog kromozom çifti yan yana geldiğinde tetrat adı verilen dörtkromatitlibirdemetoluşturur.

➣ Homologkromozomlarınkardeşolmayankromatitleritümuzunluklarıboyuncadeğişikyerlerdebirbirlerinikesecekşekildeçaprazlanır.Bukesişmeyerlerinekiyazmaadıverilir.

➣ Homolog kromozomların kardeş olmayan kromatitleri kiyazma noktalarındaparça(gen)değiştokuşuyapar.Buolayakrossingoveradıverilir.

➣ Krossing over olayı sayesinde yeni gen kombinasyonları (rekombinasyon)meydanagelir.Budurumaynı türünbireyleri arasındavaryasyonlarınortayaçıkmasınıyanitüriçiçeşitliliğinmeydanagelmesinisağlar.

➣ HayvanhücrelerininprofazIevresindesentriyollerhücreninzıtkutuplarınadoğruçekilirvearalarındaiğipliklerioluşur.

➣ Tetratlarkinetokorlarındaniğipliklerinetutunur.

➣ Çekirdekzarıparçalanırveçekirdekçikkaybolur.

MetafazI➣ Homologkromozomlartetratlarhalindeekvatordüzlemindeçiftsıralıdizilir.

AnafazI➣ İğipliklerininkısalmasıylahomologkromozomlarrastgelebirbirindenayrılarakzıt

kutuplaradoğruhareketeder.➣ Homologkromozomlarınbirbirindenrastgeleayrılması,oluşacakyenihücrelerde

hemkromozomsayısınınyarıyadüşmesinehemdegenetikvaryasyonlaranedenolur.

TelofazIveSitokinez➣ Hücrenin kutuplarında yer alan kromozomların çevresinde çekirdek zarı ve

çekirdekçikyenidenoluşur.

➣ İğipliklerikaybolur.

➣ Sitoplazmabölünmesiylehomologkromozomçiftlerindenyalnızcabirinitaşıyanhaploit(n)ikihücremeydanagelir.

Mayoz II➣ MayozIIbaşlamadanönceDNAeşlenmesigerçekleşmez.Çünküherkromozom

halenikikardeşkromatitiçerir.

➣ MayozIsonundameydanagelenhaploitikihücremayozII’detekrarbölünürvehaploitkromozomludörthücreoluşur.

➣ MayozIIbölünmesianahatlarıylamitozevrelerinebenzer.

ProfazII

➣ İğiplikleriyenidenoluşarakkardeşkromatitlerinkinetokorlarınabağlanır.

➣ Çekirdekzarıparçalanır.

MetafazII➣ Kromozomlarhücreninekvatordüzlemindeteksırahalindedizilir.

AnafazII➣ Kardeşkromatitlerbirbirindenayrılırvehücreninzıtkutuplarınadoğruhareket

eder.Artıkherbirkromatitkendisentromerinesahipbağımsızbirkromozomhalinegelmiştir.

Homolog kromozom çifti

Sentromer

Kardeflkromatitler

İnsandakikromozomlarhomologçiftlerhalindebulunur.

43

ÜREME

Mayo

zveEşeyliÜ

reme

ÜNİTE

BÖLÜ

M

TelofazIIveSitokinez➣ Kutuplaraçekilenkromozomlarınetrafındaçekirdekzarıoluşurvesitoplazma

bölünmesigerçekleşir.➣ Mayoz I ve mayoz II evreleri tamamlandığında diploit (2n) kromozomlu bir

hücredenherbirihaploit(n)kromozomasahipdörthücreoluşur.➣ Mayozsonucuoluşanhücrelergametisebuhücreleringenelliklehayvanlarda

bölünmeyetenekleriyoktur.➣ Mayozsonucuoluşanhücreler spor isebuhücrelerbölünerekyenibireyleri

meydanagetirebilir.

n

n

n

n

TELOFAZ I ve SİTOKİNEZ

TELOFAZ II ve SİTOKİNEZ

Her bir hücrenin sitokinezi sonucunda haploit kromozomlu dört yavru hücre oluşur.

PROFAZ II

PROFAZ II METAFAZ II ANAFAZ II

METAFAZ II ANAFAZ II

Kardeş kromatitlerayrılır.

İNTERFAZ PROFAZ I

Sentrozom

METAFAZ I ANAFAZ I

Kiyazmalar İğ ipliğiKinetokorabağlı iğ ipliği

Kardeş kromatitlerbağlı kalır

Homologkromozomlarayrılır

Çekirdek zarı Kromatin Tetrat SentromerKardeşkromatitler

Boğumlanma

Mayoz bölünmenin evreleri

44

ÜREME

ÜNİTE

Mayo

zveEşeyliÜ

reme

BÖLÜ

M

E EYLİÜREME

➣ Aynıtüreaitikifarklıgametinbirleşmesiyleoluşanüremeşeklidir.

➣ Mayozbölünmevedöllenmeolaylarıeşeyliüremenintemelinioluşturur.

➣ Eşeyliüremeileyenigenkombinasyonlarınasahipbireylermeydanagetirilerektüriçiçeşitliliksağlanır.

➣ Mayozbölünme,eşeyliüreyencanlılarınüremeorganlarında(dişilerdeyumurtalık,erkeklerdetestis)görülür.

➣ Mayoz bölünme sonucu oluşan haploit (n) kromozomlu gametler döllenmeolayındabirleşirvediploitdurumyenidenoluşturulur.Busayedetürünkromozomsayısınındeğişmedenkalmasısağlanır.

Çok hücreli diploit erginler (2n = 46)

Diploit zigot(2n = 46)

Testis

Spermhücresi (n)

Yumurta (n)

Haploit gametler (n = 23)

yumartal›k

Mitoz ve geliflme

Mayoz Döllenme

Diploit (2n)

Haploit (n)

Eşeyliüreyencanlılardakalıtsal eşitlilik

➣ mayoz I’inprofazevresindehomologkromozomlararasındameydanagelenkrossingover,

➣ mayozIsırasındahomologkromozomlarınbağımsızdağılımı,

➣ biryumurtanınbirspermtarafındanrastgeledöllenmesi,

➣ çeşitlimutasyonlar

olaylarıilesağlanır.

PARTENOGENEZ

➣ Döllenmemiş yumurta hücresinden yeni bir bireyin meydana gelmesineartenogenezdenir.

➣ Bu tip üremeye arı, karınca gibi bazı omurgasız hayvanlarda ve omurgalıhayvanlardanbazıbalık,kurbağa,sürüngenvekuştürlerinderastlanır.

➣ Bal arılarında döllenmiş yumurtadan (zigot) diploit kromozomlu dişi bireyleroluşur.

45

ÜREME

Mayo

zveEşeyliÜ

reme

ÜNİTE

BÖLÜ

M

➣ Döllenmişyumurtadangelişenlarvalararısütüilebeslenirseverimlikraliçearı,polenilebeslenirsekısırişçiarılaroluşur.

➣ Erkek arılar, döllenmemiş yumurtanın gelişmesiyle (partenogenez) oluşur vehaploitsayıdakromozomtaşır.

➣ Erkekarılarspermlerinimitozileüretir.

MAYOZ

Zigot (2n)

Difli embriyolar (2n)

Kraliçe ar›(2n)

Erkek ar›(2n)

M‹TOZ

Spermler (n)Yumurtalar (n)

Haploit geliflme

Erkek ar›lar (n)

‹flçi ar›(2n)

Kraliçe ar›(2n)

K›s›r Verimli

PA

RT

EN

OG

EN

EZ

Ar› sütü ile beslenmePolen ile beslenme

al arısında partenogenez

KONJUGASYON

➣ KalıtsalyapısıfarklıolanikihücreninaralarındasitoplazmikköprüoluşturarakDNAaktarımıyapmasınakonjugasyondenir.

➣ Konjugasyonolayıileaynıtürünbireyleriarasındagenetikçeşitliliksağlanır.

➣ Bakterilerveparamesyumkonjugasyonungörüldüğücanlıörnekleridir.

➣ BakterilerdeasılDNA’danayrı,halkasalveküçükDNA’ya lazmit(Fplazmidi)denir.

➣ Fplazmidibulunduranbakteriverici(F+),bulundurmayanbakteriisealıcı(F–) olarakadlandırılır.

➣ PlazmitaracılığıylagenaktarımıtekyönlüdürveF+’danF–’yedoğrugerçekleşir.

➣ Bakterilerdekonjugasyonsonundasayısalartışgözlenmez.Ancakgenaktarımıyapılan bakteride genetik çeşitlilik artar. Bu sayede ortam koşullarına dahadayanıklıbireyleroluşabilir.

➣ Bakterilere, virüsler aracılığıyla gen aktarılması olayına transdüksiyon, bakterinin ortamdaki bir DNA parçasını alarak kendi DNA’sına eklemesineisetransformasyondenir.Konjugasyonolayınınyanısıratransformasyonvetransdüksiyonolayıdabakterilerdekalıtsalçeşitliliğenedenolur.

Arılarkovanayenidönenişçininetrafındatoplanırlar

Konjugasyonsırasındaikibakterieşeypilusuilebirbirinetutunur.

46

ÜREME

ÜNİTE

Mayo

zveEşeyliÜ

reme

BÖLÜ

M

➣ Paramesyumdagörülenkonjugasyonolayındagenaktarımıikihücrearasındakarşılıklıolarakgerçekleşir.

➣ Paramesyumunkonjugasyonusırasındaçekirdektemayozvemitozbölünmeleriilehaploitçekirdeklerinkaynaşması(döllenme)gibiolaylarmeydanagelir.

➣ Paramesyumkonjugasyonusonunda,herbirparamesyumdandörtyeniyavruoluşur.

➣ Bazıcanlılarerkekvedişiüremeorganlarınabirliktesahiptir.Butipcanlılarmayozbölünmeilehemspermhemdeyumurtaüretebilirler.Buolayahermafroditlik denir.

➣ Çiçekli bitkiler eşeyli üreme yaparlar. Çiçekli bitkilerde erkek organlardapolen,dişiorganlardaiseyumurtahücresimayozveonutakipedenmitozbölünmelerileüretilir.Tozlaşmailepolenlerdişiorganaulaştıktansonra ifted llenmegerçekleşir.Çiftedöllenmesonucu3nkromozomlu esindokusu (endosperm)ile2nkromozomluzigotmeydanagelir.

Erkekorgan Başçık

Sapçık

Taç yaprak

Tepecik

Dişicikborusu

Yumurtalık

Dişiorgan

Çanak yaprakTohum tasla€›

Çiçek tablası

i ekli bitkilerde üreme organı i ektir

71

NİV Sİ SINAV S A I

ÜREME

ÜNİTE

1. D 2.C 3. B 4. A 5.C 6. B

1. ÖSS

Sekiz kromozomlu bir hücre iki defa mitoz, bir defada mayoz bölünme geçiriyor. Oluşan hücrelerden biridölleniyor.

Yukarıda s zü edilen evrelerden ge en ir hücreninkromozomsayısındag rülendeğişmelerhangigrafikteg sterilmiştir

16141210

8642

1. M

itoz

2. M

itoz

May

oz

Döl

lenm

e

A) B)161412108642

1. M

itoz

2. M

itoz

May

oz

Döl

lenm

e

16141210

8642

1. M

itoz

2. M

itoz

May

oz

Döl

lenm

e

C)161412108642

1. M

itoz

2. M

itoz

May

oz

Döl

lenm

e

D)

16141210

8642

1. M

itoz

2. M

itoz

May

oz

Döl

lenm

e

E)

2. ÖSS

Aşağıdaki olaylardan hangisinde ir hücre, kalıtımmateryalinin niceliği akımından kendisinden farklıhücreleroluştura ilir

A) Bezelyetohumlarınınçimlenmesi

B) Kertenkeleninkopankuyruğunuonarması

C) Kurbağanınerbezlerindespermlerinoluşması

D) Biramayasınıntomurcuklanması

E) Dikilenfidanınfilizvermesi

3. ÖSS

Kromozomları olan ir insan hücresi i inaşağıdakilerdenhangisis ylene ilir

A) Döllenmişyumurtadır.

B) Mayozgeçirmişbirhücredir.

C) Vücuthücresidir.

D) Mitozgeçirmekteolanbirhücredir.

E) Dölyatağınınhücresidir.

4. ÖYS

Mayoz lünme hangi zelliği ile mitoz lünmeyeenzer

A) DNA nınkendikendinieşlemesi

B) Tetratlarınmeydanagelmesi

C) Kromozomsayısınınyarıyaindirgenmesi

D) Hayvanlardagametlerioluşturması

E) Homologkromozomlarınbirbirinesarılması

5. ÖYS

Soğanbitkisininzigotunda16kromozomvardır.

Bu zigottanmeydana gelen soğan itkisinin ya rakhücrelerindeka kromozom ulunur

A)4 B) 8 C) 16 D) 32 E) 64

6. ÖYS

Eşeyliüreme,evrimsela ıdanaşağıdakilerinhangisinisağlamadayardımcıolmuştur

A) DNA nınkendikendinieşlemesi

B) Çeşitliliğinmeydanagelmesi

C) Mutasyonlarınazalması

D) Kalıtsalyöndenbenzerbireylerinoluşması

E) Türsayısınınsabitkalması

72

ÜREME

ÜNİTE

7. E 8.C 9.C 10. E 11. E 12. A

10. ÖYS

erkek difli

yumurtahücresi

sperma

zigot

46 46

22242323

47

Yukarıdaki şekilde g sterilen zigot oluşumunda,aşağıdakilerdenhangisimeydanagelmiştir

A) İnsanaaitnormalbirdöllenme

B) Zigottakromozomeksikliği

C) Erkekgametinkromozomlarındamutasyon

D) Zigottakrossingover

E) Kromozomlardaayrılmamaolayı

11. ÖYS

Bal arılarının oğalmasında ve gelişmesindeaşağıdakilerdenhangisiherzamanger ekleşmez

A) Yumurtalarınoluşumundamayozbölünmeninolması

B) Spermaların,kraliçearılarınvücudundadepolanması

C) Spermalarınmonoploitolması

D) Larvadönemindekibeslenmefarklılığınınkraliçeveişçiarıfarkınayolaçması

E) Yumurtalarınhepsinindöllenmesi

12. ÖYS

ayvanlardadışd llenmeileilgiliuyumaşağıdakilerdenhangisidir

A) Çoksayıdayumurtavespermanınmeydanagelmesi

B) Çiftleşmeorganlarınıngelişmesi

C) Dişilerdedölyatağınınoluşması

D) Yumurtlamazamanlarıarasındakisüreninuzaması

E) Yavrubakımınıngelişmesi

7. ÖYS

A

1

2

Üç çift kromozomlu bir A hücresi bölünerek 1 ve 2numaralıhücrelerioluşturuyor.

Bu lünmenormal irmayozun irincievresiise venumaralıhücrelerhangikromozomlarıtaşıyacaktır

A) B)

D) E)

C)

8. ÖSS

Belirli ir itkidenaynıkalıtsalya ıdaikinci ir itkieldeetmeki inaşağıdakiyollardanhangisiizlenmelidir

A) Tohumileüretmek

B) Geriçaprazlamayapmak

C) Çelikleüretmek

D) Kendikendinetozlaştırmak

E) Böceklerletozlaşmasınısağlamak

9. ÖYS

ayvanve itkihücrelerindeg rülenmitoz lünme,aşağıdaki olayların hangisinde ir irinden farklılıkg sterir

A) Kromozomlarınkalınlaşmasında

B) DNA nıneşlenmesinde

C) Sitoplazmanınbölünmesinde

D) Kromatitlerinayrılmasında

E) Kromozomlarındizilmesinde

73

ÜREME

ÜNİTE

13. E 14.C 15. A 16. B 17. B 18.C

16. ÖSS

Di loit ir dişinin ir yumurtasından, d llenmeolmaksızıngelişenmono loit ir ireyins ermalarındakikromozomsayısınormalolaraknekadardır

A) n2 B) n C) n+1

D) 2n–1 E) 2n

17. ÖSS

Bir itkiden,kalıtsalya ısıana itkiyletamamenaynıolanyeni ir itkieldeetmeki in,

I. Yumurtasının kendi çiçek tozuyla döllenmesisonucundaoluşanzigotu,dokukültüründegeliştirme

II. Gövdesinden alınan meristemi, doku kültüründegeliştirme

III. Tohumlarını,anabitkininyaşamaortamındaçimlendiripgeliştirme

uygulamalarındanhangileriya ılmalıdır



18. ÖYS

Eşeyliüremede,

I. Erkek ve dişi gametlerin kendi içlerinde de farklıgenotiplerdeolması

II. Erkekgametoluşumundasitoplazmanınfarklılaşması

III. Zigotta,homologkromozomlarınfarklıdağılımlarlabirarayagelmesi

IV. Mayozbölünmesırasındakrossingoverolması

olaylarından hangileri yeni kalıtsal kom inasyonlarınoluşmasınısağlar

A) IveII B) IIveIII C) I,IIIveIV

D) II,IIIveIV E) I,II,IIIveIV

13. ÖYS

Arılarda, oogenez sırasında ger ekleşen ir noktamutasyonlaortaya ıkan ekinik irgenedayalıyeni irözellik ilkd ldeaşağıdaki ireylerinhangisindeortayaıkar

A) Kraliçeveerkekarılarda

B) Kraliçeveişçiarılarda

C) Yalnızkraliçearılarda

D) Yalnızişçiarılarda

E) Yalnızerkekarılarda

14. ÖYS

Aşağıdaki oğalmaolaylarındanhangisiger ekleşirkenkrossing overolmaihtimalivardır

A) Biramayasınıntomurcuklanması

B) Sıtmaparazitininalyuvariçindesporlanması

C) Eğreltiotundasporlarınoluşması

D) Patates yumrusundaki göze bölgesinin bitki olarakgelişmesi

E) Çilekbitkisininsürünücügövdesindenikincibirbitkininoluşması

15. ÖYS

Di loitcanlılarda,mono loitnormalhücreleroluşurkenmeydanagelenaşağıdakiolaylardanhangisi,sadeceazıcanlıgru larındager ekleşir

A) Sentriollerinkutuplardakiyerlerinialması

B) Tetratlarınoluşması

C) Endoplazmikretikulumunyıkılması

D) Kromozomlarınkendilerinieşlemesi

E) Homologkromozomlarınayrıkutuplaraçekilmesi

74

ÜREME

ÜNİTE

19. B 20.C 21. D 22. B

21. ÖYS

Canlılardagörülenbazıçoğalmabiçimlerişunlardır

I. Erkekvedişibireylerdengelengametlerinbirleşmesi

II. Hermafroditbireylerinkendikendilerinidöllemeleri

III. Hermafrodit bireylerin karşılıklı olarak birbirlerinidöllemeleri

IV. Ana bireyde oluşan bir çıkıntıdan yeni bir bireyingelişmesi

Bunlardan, kalıtsal eşitliliği en az sağlayanlar,aşağıdakilerinhangisinde irlikteverilmiştir

A) IveII B) IveIV C) IIveIII


22. ÖYS

Diploitbirhücreöncebirmitozbölünme,ardındanmayozbölünme,mayozbölünmetamamlandıktanbirsüresonraiseyenidenbirmitozbölünmegeçirmiştir.

Bunag re,tek iranahücredenoluşanhücrelerleilgiliolarakaşağıdakilerdenhangisiyanlıştır

A) İlkmitozdaoluşanikidiploithücreaynıgenotiptedir.

B) Mayozbölünmetamamlandığında,ilkhücreden4haploithücreoluşur.

C) Mayozbölünmetamamlandığında,ilkhücredenoluşanhücreler4ayrıgenotipteolabilir.

D) Sonmitoz bölünmeyle ilk hücreden 16 haploit hücreoluşur.

E) Son mitoz bölünmeyle ilk hücreden oluşan haploithücreler,4ayrıgenotipteolabilir.

19. ÖSS

Canlılarda görülen mitoz bölünme, mayoz bölünme vedöllenme olayları sonucunda 1n ve 2n kromozomluhücreleroluşabilir.

Bu olayla ilgili,

I. 2n kromozomlu hücreler→ mayoz → 2n kromo-zomluhücreler→mitoz→1nkromozomluhücreler→döllenme→2nkromozomluhücreler

II. 2nkromozomluhücreler→mitoz→2nkromozomluhücreler→ mayoz → 1n kromozomlu hücreler→ döllenme→2nkromozomluhücreler

III. 1nkromozomluhücreler→ mayoz →2nkromozomluhücreler → mitoz → 1n kromozomlu hücreler → döllenme→2nkromozomluhücreler

ifadelerindenhangilerinde,olaylarınger ekleşmesırasıvekromozomsayılarıdoğruolarakverilmiştir


D) IveII E) IveIII

20. ÖYS

Aşağıdamitozvemayozbölünmelerinbazıevrelerişematikolarakgösterilmiştir.

I II III IV V

Bu şekillerden mayoz lünmeye ait olanlar,aşağıdakilerinhangisindeger ekleşmesırasınag reverilmiştir

A) I–IV–III B) I–V–II C) IV–I–III

D) IV–V–III E) V–I–II

75

ÜREME

ÜNİTE

23. A 24.C 25.C 26. D 27. D 28. D

26. ÖSS

Aşağıdakilerden hangisi,mitoz lünme ilemayoz Ilünmesininortak zelliklerinden iridir

A) Homologkromozomlarınayrıkutuplaraçekilmesi

B) Kromatitlerarasındaparçadeğişiminingerçekleşmesi

C) Tetratlarınoluşması

D) Başlangıçtakikromozomsayısınınikikatınaçıkması

E) Bölünmetamamlandığında,kromozomlarıntaşıdığıtümözelliklerinyavruhücrelereeşitolarakaktarılmışolması

27. ÖSS

Di loit nkromozomlu ircanlıda,

I. spermanahücresindeki,

II. zigothücresindeki,

III. yumurtahücresindeki

kromozomsayılarındanhangileri,vücuthücresindekikromozomsayısınaeşittir


D) IveII E) IveIII

28. ÖSS

İnsanem riyosununnormalgelişiminde,

I. mitoz,

II. mayoz–Ivemayoz–II,

III. farklılaşma

olaylarınınhangilerig rülür



23. ÖYS

Aşağıdakilerden hangisi, yalnız itkilerin hücrelünmesindeg rülür

A) Ortalameloluşması

B) İğipliklerininoluşması

C) Sentriyolünişlevi

D) Sitoplazmanınboğumlanarakbölünmesi

E) Bölünmesırasındaçekirdekzarınınkaybolması

24. ÖSS

Normal ir mayoz lünmenin rofaz evresi,aşağıdakilerdenhangisiger ekleştiktensonra aşlar

A) Ribozomlardaproteinsentezininbaşlaması

B) Sentrozomunkendinieşlemesi

C) HücredeDNAmiktarınınikikatına(4n)çıkması

D) Kromatitlerinbirbirindenayrılması

E) İğiplikçiklerininoluşması

25. ÖYS

Rejenerasyon rnekleriolan,

I. Kertenkelenin kopan kuyruğunun yerine yeni birkuyruğungelişmesi

II. Denizyıldızınınkopankolundanyenibirdenizyıldızınıngelişmesi

III. Planaryanın vücudunun arka kısmından kopan birparçadanyenibirplanaryanıngelişmesi

IV. Ayrılmamış kemik kırıklarında kemik bütünlüğününyenidenoluşması

olaylarındanhangileriaynıti tegelişmeye rnektir



76

ÜREME

ÜNİTE

29. D 30. D 31. E 32. E

31. ÖSS EN-

Havuç bitkisininkökü

Kökün eninekesiti

Floemhücreleri

Embriyogeliflimi

Besi ortam›ndakihücreler

Kültüre al›nan fideler

Bir araştırmada, havuçbitkisinin kökündenalınan floemhücrelerindenherbirinin,kültürortamındatambirbitkiyegeliştiğisaptanmıştır.

Buaraştırmayag re,eldeedilen itkilerleilgili,

I. Hücreleri farklılaştırıp özelleştiğinde bazı genleriniyitirmişlerdir.

II. Hücrelerinintümüçekirdeklerindeaynıgenleresahiptir.

III. Atasalbitkiyleözdeşbitkilerdir.

yargılarındanhangileridoğrudur



32. YGS EN

Aşağıdakidurumlardanhangisisonucundaeldeedilenitkinin kalıtsal ya ısının ana itkiden farklı olmasıeklenir

A) Afrikamenekşesiyaprağından tambirbitkiüretilmesidurumunda

B) Birsüsbitkisininyaprakuçlarındakiküçükbitkiciklerintoprağa düşüp köklenmesiyle tam bir bitki gelişmesidurumunda

C) Patates yumrusunun vejetatif tomurcuk içerenkısımlarının her birinden tam bir bitki elde edilmesidurumunda

D) Elodea nın kırılmış sürgünlerinden tam bir bitki eldeedilmesidurumunda

E) Hurma çekirdeğinin toprağa ekilmesiyle tam bir bitkieldeedilmesidurumunda

29. ÖSS EN-

Canlılardager ekleşen,

I. kromozomlarınkutuplaradüzenliolarakçekilmesi,

II. mayozda homolog kromozomlar arasında parçadeğişimininolması,

III. interfazdaDNAnınkendinieşlemesi,

IV. mayozdahomologkromozomlarınekvatordüzleminderastgeledizilmesi

olaylarındankuralolarakgenetik eşitliliğiartıranlar,aşağıdakilerinhangisinde irlikteverilmiştir



30. ÖSS EN-

Farklıbölünmeaşamalarındaolan5ökaryothücre,5ayrımikroskoptainceleniyor.

Bumikrosko lardan,

→birincisinde homolog kromozomların ayrı kutuplaraçekildiği

→ikincisindekardeşkromatitlerinayrıldığı,

→üçüncüsündesitoplazmanınbölündüğü,

→dördüncüsündetetratoluştuğu,

→beşincisinde bölünme süreci tamamlandığında dörthücreoluştuğugörülüyor.

Buna g re, mikrosko ların hangilerindeki g zlem,izlenen lünmeninmitozyadamayozolduğunakararvermeki inkullanıla ilir

A) 1.ve2. B) 2.ve3. C) 1.,3.ve5.

D) 1.,4.ve5. E) 3.,4ve5.

77

ÜREME

ÜNİTE

36. LYS

Kromozom üzerinde meydana gelen aşağıdakideğişikliklerden hangisi krossing over ile ortayaıkmıştır (Harfler kromozom üzerindeki genleri temsiletmektedir.)

A) A B C D E F G H

a b c d e f g h

a b C D E F G H

A B c d e f g h

C) A B C D E F G H A D C B E F G H

E) A B C D E A B C B C D EF G H F G H

D) A B C D E F G H A B C E F G H

B) A B C D E F G H

K L M N P R

K L M C D E F G H

A B N P R

33. D 34. D 35. B 36. A

33. LYS

Kromozom sayısı 2n olan bir canlıda, spermatogenezsırasında,mayoz I bölünme evresinde bir kromozomdaayrılmamaolayıgerçekleşiyor.

Bu durumda oluşacak d rt gametin kromozomsayılarının aşağıdakilerden hangisindeki gi i olmasıeklenir

A) n+1,n,n,n B) n–1,n,n,n

C) n+1,n–1,n,n D) n+1,n+1,n–1,n–1

E) n+1,n+1,n–1,n

34. YGS

Aşağıdaki olaylardan hangisi mitoz ve mayoz IIlünmeninherikisindedekural olarakger ekleşir

A) Haploidkromozomluyavruhücreoluşması

B) Sinapsisolması

C) Homologkromozomlarınbirbirindenayrılması

D) Kardeşkromatitlerinbirbirindenayrılması

E) Krossingoverolması

35. LYS

İnsandager ekleşennormalmitozvemayoz lünmeolayları ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisiyanlıştır

A) Mitozbölünmeilemayoz-Ibölünmeleritamamlandığındaaynısayıdahücreoluşur.

B) Mitozunmetafaz evresindeki bir hücrenin kromozomsayısı, mayozun anafaz-II evresindeki kromozomsayısınınikikatıdır.

C) Mitozunmetafaz vemayozunmetafaz-II evresindekikromozomlarikişerkromatitlidir.

D) Mayoz bölünme sonunda oluşan hücrelerin kalıtsalyapılarıgenellikleatasalhücredenfarklıdır.

E) Mayoz geçiren bir hücrenin anafaz-I evresindekikromozomsayısı,mitozgeçirenbirhücreninmetafazevresindekikromozomsayısınaeşittir.

78

ÜREME

ÜNİTE

37.C 38. E

38. LYS-

Aşağıdakişekilde,balarılarındaüremeşematizeedilmiştir.

Kraliçe arı

Yumurtalar

Erkek arı

Döllenmeden gelişme

Erkek arı

Spermler

Zigot

Döllenme

İşçiarı

Kraliçearı

Dişi embriyo

Bal arılarının üremesinde; yumurta hücreleri mayoz,spermlermitozbölünmeilemeydanagetirilmektedir.

Bunag re,aşağıdakilerdenhangisiyanlıştır

A) Kraliçearınınyumurtalarınkromozomludur.

B) Erkekarılarnkromozomludur.

C) Kraliçearı2nkromozomludur.

D) İşçiarılar2nkromozomludur.

E) Erkekarılarınspermleri2nkromozomludur.

37. YGS

Aşağıdaki lünme evrelerinden hangisi, mayozlünmege iren n kromozomlu ir hücreyeait

olamaz

A) B)

C) D)

E)

İÇİndekİler - bakaml-forum.com · hücre döngüsü m‹ t e v o t‹ k r e (m) 1 ... gametofit...

Documents