TÜRKİYE VE ORTA DOĞUAMME İDARESİ ENSTİTÜSÜ

PROTOKOL YÖNETİMİ SEMİNERİ

NİHAT AYTÜRKKamu Yönetimi Uzmanı

2007

Kamusal Yaşamda Protokol ve Sosyal Davranış Kuralları

YAŞAM ALANIMIZ

KAMUSAL

(RESMİ) ALAN

SOSYAL ALAN

ÖZEL ALAN

GÖRGÜ VE NEZAKET

KURALLARI

PROTOKOL KURALLARI

SOSYAL ALANDA GÖRGÜ VE NEZAKET KURALLARI; KAMUSAL ALANDA PROTOKOL KURALLARI UYGULANIR.

PROTOKOLÜN ANLAM VE ÖNEMİ

• PROTOKOL; KAMUSAL YAŞAMDA TÖRENSEL VE BİÇİMSEL DAVRANIŞ KURALLARI BÜTÜNÜDÜR.

• PROTOKOL VE SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARININ AMACI BİREYSEL, KURUMSAL VE ULUSAL ONURU VE SAYGINLIĞI KORUMAKTIR.

• PROTOKOL VE SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARINA KURALLARINA UYMAYAN KİŞİ, KAMUSAL VE SOSYAL YAŞAMDA ÖNCE KENDİSİNİN, SONRA TAŞIDIĞI UNVANIN VE ÇALIŞTIĞI KURUMUN; TEMSİL ETTİĞİ MAKAMIN; YURT DIŞINDA VE YABANCI LARA KARŞI MİLLETİN VE DEVLETİN ONURUNU VE İTİBARINI DÜŞÜRÜR.

BİR YÖNETİCİNİN BAŞARISINI

%33 KİŞİLİĞİ

%33 İŞİ (BİLGİ VE BECERİSİ)

%34 PROTOKOL (TEMSİL NİTELİĞİ)

OLUŞTURUR.

BAŞARI PROTOKOLDE GİZLİDİR.

PROTOKOL KONULARI

ÖNCELİK-SONRALIK SIRADÜZENİ MAKAM ODASI DÜZENİ VE MAKAMDA DAVRANIŞ

KURALLARI TOPLANTILAR VE BRİFİNGLER TÖRENLER VE TÖRENSEL ETKİNLİKLER TOPLANTI VE TÖRENLERDEKONUŞMALAR ULUSAL VE KURUMSAL BAYRAKLAR PROTOKOL YAZILARI GÖREVE BAŞLAMA, GÖREVDEN AYRILMA;

GÖREV DEVİR-TESLİMİ KONUKLARI VE ÜSTLERİ KARŞILAMA, AĞIRLAMA

VE UĞURLAMA DAVET VE ZİYAFETLER (Resepsiyon, Kokteyl ve

Resmi Yemekler) MAKAMDA, ARABADA, TOPLANTIDA, TÖRENDE VE

YEMEKTE OTURMA DÜZENLERİ KIYAFET (GİYİM) RESMİ ZİYARETLER KAMUSAL VE SOSYAL DAVRANIŞLAR: Hitap, Selâm,

Takdim, Tanışma, Konuşma, Telefonda Konuşma, Öpme, Öpüşme, Yemek Yeme, İçki İçme ve Şerefe Kadeh Kaldırma. Çay/Kahve İçme, Teşekkür Etme, Hediye ve Çiçek Sunma.

PROTOKOL KURALLARININ UYGULANDIĞI YERLER

• YÖNETİCİLERİN MAKAM ODALARI

• RESMİ OTOMOBİLLER

• TOPLANTILAR

• TÖRENLER

• RESMİ DAVET VE ZİYAFETLER

BU BEŞ YERDE PROTOKOL KURALLARI TAM OLARAK

UYGULANIR.

KAMUSAL VE SOSYAL YAŞAMDA

ÖNEMLİ KİŞİLER

KONUKLAR (Özel, Sosyal, Kamusal Alanda) YÖNETİCİLER (Kamusal Alanda) HANIMLAR (Sosyal Alanda)

KAMUSAL VE SOSYAL YAŞAMDA

BİR İNSANIN• İMAJI, KIYAFETİYLE

• NEZAKETİ, DAVRANIŞIYLA• BİLGİSİ, KONUŞMASIYLA

• GÖRGÜSÜ, YEMESİ VE İÇMESİYLE

ORTAYA ÇIKAR.

PROTOKOL İLKELERİ

1. PROTOKOLDE SAYGI VE NEZAKET ESASTIR. (KONUKLARA, MAKAM SAHİBİ YÖNETİCİLERE VE HANIMLARA SAYGI VE NEZAKET ESASTIR.)

2. PROTOKOLDE ONURU ve SAYGINLIĞI (İTİBARI) KORUMAK ESASTIR.

3. PROTOKOLDE BİR KİŞİYE YA DA KURUMA HAK ETTİĞİ VE LÂYIK OLDUĞU ÖNEMİ VE DEĞERİ VERMEK ESASTIR. BİR KİŞİYE YA DA KURUMA GEREKEN ÖNEMİ VE DEĞERİ VERMEMEK YA DA GEREĞİNDEN FAZLA ÖNEM VE DEĞER VERMEK O KİŞİ YA DA KURUMUN KENDİ DEĞERİNİ VE İTİBARINI DÜŞÜRÜR.

4. PROTOKOLDE TEMSİL ESASTIR4. PROTOKOLDE TEMSİL ESASTIR

• PROTOKOLDE KİŞİ KENDİNİ TEMSİL ETMEZ. PROTOKOLDE KİŞİ KENDİNİ TEMSİL ETMEZ. UNVANINI VE KURUMUNU TEMSİL EDER. UNVANINI VE KURUMUNU TEMSİL EDER.

• HER YÖNETİCİNİN TEMEL İŞLEVİ KURUMUNU HER YÖNETİCİNİN TEMEL İŞLEVİ KURUMUNU EN İYİ BİÇİMDE TEMSİL ETMEKTİR.EN İYİ BİÇİMDE TEMSİL ETMEKTİR.

• BİR KİŞİNİN TEMSİL NİTELİĞİ; DIŞ GÖRÜNÜMÜ, BİR KİŞİNİN TEMSİL NİTELİĞİ; DIŞ GÖRÜNÜMÜ, GİYİMİ, TUTUM VE DAVRANIŞI, KONUŞMASI, GİYİMİ, TUTUM VE DAVRANIŞI, KONUŞMASI, PROTOKOL - SAYGI, GÖRGÜ VE NEZAKET PROTOKOL - SAYGI, GÖRGÜ VE NEZAKET KURALLARINA UYMASI İLE ORTAYA ÇIKAR.KURALLARINA UYMASI İLE ORTAYA ÇIKAR.

YÖNETİMDE TEMSİL HAK VE YETKİSİNE SAHİP YÖNETİMDE TEMSİL HAK VE YETKİSİNE SAHİP OLANLAR:OLANLAR:

a. Kurum Amiria. Kurum Amirib. Yönetici Vekili b. Yönetici Vekili c. Yönetici Temsilcisi (Yöneticinin görevlendirdiği kişi)c. Yönetici Temsilcisi (Yöneticinin görevlendirdiği kişi)d. Bölge / İl Müdürüd. Bölge / İl Müdürüe. Yöneticinin Eşi e. Yöneticinin Eşi

5. DAVET VE KABULLERDE, TOPLANTILARDA, GÖRÜŞMELERDE, ZİYARETLERDE, KARŞILAMA VE AĞIRLAMADA KURUMLARARASI İMZALARDA

DÜZEY EŞİTLİĞİ, DENKLİK VE KARŞILIKLILIK ESASTIR.

6. ÖNDEGELMEDE HİYERARŞİK UNVAN VE RÜTBE; ÖNCEGELMEDE KIDEM ESASTIR.

(Kıdem, eşitler arasında önce gelmedir).

1. a,b,c,

2. a,b,c,

3. a,b,c,

• PROTOKOLDE ASTLIK ÜSTLÜK SÖZ KONUSU DEĞİLDİR.

• PROTOKOL BİR İTİBAR SIRALAMASIDIR; HİYERARŞİK BİR SIRALAMA DEĞİLDİR.

7. PROTOKOLDE MAKAMA VE UNVANA SAYGI ESASTIR.

8. PROTOKOLDE MAKAM VE RESMİ UNVAN ESASTIR. PROTOKOLDE KİŞİSEL UNVAN, YAŞ VE CİNSİYET AYRIMI YOKTUR.

PROTOKOLDE, BİR KİŞİNİN KİŞİSEL UNVANI, YAŞI VE CİNSİYETİ, O KİŞİNİN VE KURUMUN (MAKAMIN) PROTOKOL OLARAK YERİNİ VE STATÜSÜNÜ DEĞİŞTİRMEZ.

9. PROTOKOLSÜZ SIRALAMA ALFABETİKTİR.

10. KAMUSAL YAŞAMDA ULUSAL BAYRAK VE ÜST, KAMUSAL VE SOSYAL YAŞAMDA KONUK SOSYAL YAŞAMDA HANIM DAİMA ÖNCE GELİR (SAĞDA YER ALIR).

11. KARŞILAMADA ÜSTLER BAŞTA

UĞURLAMADA SONDADIR.

12. TÖRENLERDE KONUŞMA SIRASI ASTTAN ÜST’EDİR.

AÇILIŞ KONUŞMASINI EVSAHİBİ SON KONUŞMAYI ONUR KONUĞU YAPAR.

13. RESMİ TÖRENLERDE YÜRÜYÜŞ VE OTURMA DÜZENİNDE 1 NUMARA (ÜST) DAİMA ORTA MERKEZDEDİR:

5 – 3 – 1 – 2 – 4

KURUMSAL TÖRENLERDE EVSAHİBİ, 1 NUMARA OLAN ONUR KONUĞUNUN SAĞINDADIR.

EŞSİZ: 10-8-6-4-2-1-EVS-3-5-7-9

EŞLİ: 7-5-3-ESİ-1-EVS-1EŞİ-2-4-6

Müst.yard.,eşi-Başkaneşi-BAKAN-BAŞKAN-Bakaneşi-Müsteşar,eşi

14. PROTOKOLDE ULUSAL BAYRAĞI, KONUĞU, ÜST’Ü VE HANIMI KORUMAK, KOLLAMAK VE SAYMAK ESASTIR.

KAMUSAL YAŞAMDA

PROTOKOL KURALLARINI BİLMEK

İNSANA GÜVEN VERİR

ÜSTÜNLÜK VE SAYGINLIK

SAĞLAR.&

PROTOKOL KURALLARINA UYAN KİŞİ,

İŞ YAŞAMINDA FARK EDİLİR, TERCİH EDİLİR VE

YÜKSELTİLİR.

MAKAM PROTOKOLÜ

Türk bayrağı bulunan oda, makamdır.

TOPLANTI PROTOKOLÜ

TEK BAŞKANLI VE TEK TARAFLI TOPLANTI DÜZENİ

2

4

6

8

10

1

3

5

7

9

BAŞKAN

TEK BAŞKANLI ÇİFT TARAFLI TOPLANTI DÜZENİ

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

BAŞKAN

KONUK EVSAHİBİ

EŞBAŞKANLI VE ÇİFT TARAFLI

TOPLANTI DÜZENİ

• KONUK TARAF DUVAR ÖNÜNDE OTURUR.• BAŞKANLARDA DÜZEY EŞİTLİĞİ;

ÜYELERDE SAYISAL EŞİTLİK ESASTIR.• BAŞKAN ÜST OLDUĞUNDA, UÇ MERKEZE OTURUR.

5

3

EŞBAŞKAN 1

2

4

4

2

1 EŞBAŞKAN

3

5

İKİ BAŞKANLI TEK TARAFLI TOPLANTI DÜZENİ

1. BŞK. 2. BŞK.

1

3

5

7

9

11

13

2

4

6

8

10

12

14

TAŞIT PROTOKOLÜ

MAKAM OTOMOBİLİNDE OTURMA DÜZENİ

Ş KSMT

2

1MA-KAM

Ş KSMT

21

BOŞ

RESMÎ TAŞITLARDA OTURMA DÜZENİ

Ş

3

2

1

Ş

4

2 3 1

TAKSİLERDE OTURMA DÜZENİ

Ş E2

E1 H Ş

E

H2

H1

OTOMOBİLİ SAHİBİNİN KULLANDIĞI ÖZEL TAŞITLARDA OTURMA DÜZENİ

Ş

1 K

BOŞ

BOŞ

Ş

1 KE

3 EH

2 KH

RESMÎ YAZIŞMA VE İMZA PROTOKOLÜ

YÖNETİM DİLİNDE

“RİCA ETMEK”, EMİR VERMEK;

“ARZ ETMEK” DE SUNMAK VEYA TALEP ETMEKTİR.

Gereğini arz ederim = Talep ederim.

Bilgilerine arz ederim = Sunarım.

EŞDÜZEYDE OLDUĞU HALDE, “RİCA EDERİM” İFADESİ KULLANARAK YAZI GÖNDEREN BİR KURULUŞA, KARŞILIKLILIK İLKESİ GEREĞİNCE, “RİCA EDERİM” İFADESİYLE; “ARZ EDERİM” İFADESİYLE YAZI GÖNDEREN EŞDÜZEYDEKİ BİR KURULUŞA DA “ARZ EDERİM” İFADESİYLE CEVAP VERİLİR.

BİR KURULUŞA GÖNDERİLEN BİR YAZIDA HİÇBİR ZAMAN “ARZ/RİCA EDERİM” VEYA “ARZ VE RİCA EDERİM” DENMEZ. Sadece “Arz ederim” ya da “Rica ederim” denir. “Arz ve rica ederim” yalnızca dağıtımlı yazıda kullanılır.

• BİR YAZIDA “ARZ” VEYA “RİCA” KONUSUNDA SORUN OLDUĞUNDA “SAYGILARIMLA RİCA EDERİM” DEMEK SORUNU ÇÖZER.

EŞDÜZEYDE VEYA ÜST DÜZEYDE OLDUĞU HALDE, “SAYGILARIMLA” İFADESİNİ KULLANARAK YAZI GÖNDEREN BİR KURULUŞA VERİLEN CEVABİ YAZIDA “SAYGILARIMLA” İFADESİNİ KULLANMAK SAYGI VE NEZAKET GEREĞİDİR.

RESMÎ YAZILARDA İMZA KURALLARI

• İMZA DAİMA AD VE SOYADIN ÜSTÜNE ATILIR.

İmzanın hukukî anlamı, “yukarıdaki metni kabul ediyorum” demektir.

• ÖNEMLİ YAZILAR, ONAYLAR VE KARARLAR DAİMA LÂCİVERT MÜREKKEPLİ DOLMA KALEM İLE İMZALANIR.

KURUMLARARASI YAZIŞMALARDA

İMZA KONUSUNDA DÜZEY EŞİTLİĞİ VE DENKLİK

ESASTIR.

MÜDÜRÜN İMZASIYLA GELEN BİR YAZI MÜDÜRÜN İMZASIYLA;

GENEL MÜDÜRÜN İMZASIYLA GELEN BİR YAZI DA GENEL

MÜDÜRÜN İMZASIYLA İMZASIYLA CEVAPLANDIRILIR.

MAKAMA YAZILAN YAZILAR MAKAMIN İMZASIYLA

GÖNDERİLİR.

MALİYE BAKANLIĞINA

VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE

&&&&&&&&&&&&&

BİRİME YÖNELİK YAZILAR BİRİM AMİRİNİN İMZASIYLA

GÖNDERİLİR.

MALİYE BAKANLIĞINA (Bütçe ve Malî Kontrol Genel Müdürlüğü)

VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE(Personel Dairesi Başkanlığı)

İMZAİMZAKİŞİYİ VE KİŞİLİĞİ KİŞİYİ VE KİŞİLİĞİ

TEMSİL EDER.TEMSİL EDER.

İMZA, KİŞİNİN ADINI VE/VEYA SOYADINI

EL YAZISIYLA YAZMASIDIR. İYİ BİR İMZA

OKUNABİLEN İMZADIR.

GÖREVE BAŞLAMAGÖREVE BAŞLAMA

GÖREVE BAŞLAMA AMİRİ GÖREVE BAŞLAMA AMİRİ ZZİYARETLE İYARETLE BAŞLAR.BAŞLAR. AMİR GÖREVE BAŞLATIR.AMİR GÖREVE BAŞLATIR.GÖREVE BAŞLAYAN GÖREVE BAŞLAYAN KİŞİYİ ÜST’E VE KİŞİYİ ÜST’E VE ASTLARA ASTLARA AMİRİ TAMİRİ TAKDİM EDER.AKDİM EDER.

GÖREVE BAŞLAYAN KİŞİYE TEBRİK GÖREVE BAŞLAYAN KİŞİYE TEBRİK ZİYARETİ İLK BİR HAFTA İÇİNDE ZİYARETİ İLK BİR HAFTA İÇİNDE YAPILIR.YAPILIR.

GÖREVE BAŞLAYAN KİŞİ, GÖREVE BAŞLAYAN KİŞİ, EŞDÜZEYDEKİLERE BİR HAFTA İÇİNDE, EŞDÜZEYDEKİLERE BİR HAFTA İÇİNDE, İADEYİ ZİYARETTE BULUNUR.İADEYİ ZİYARETTE BULUNUR.

BİR YÖNETİCİNİN İLK GELİŞİ VE SON BİR YÖNETİCİNİN İLK GELİŞİ VE SON GİDİŞİ RESMİDİR. TÖRENSEL OLARAK GİDİŞİ RESMİDİR. TÖRENSEL OLARAK KARŞILANIR VE UĞURLANIR.KARŞILANIR VE UĞURLANIR.

KAMUSAL YAŞAMDA SOSYAL DAVRANIŞLAR;ÜST’E, AST’A VE EŞİTE

KARŞI FARKLIDIR.

DAVRANIŞLARDA;• ÜST’E KARŞI SAYGI,• AST’A KARŞI ÜSTÜNLÜK,• EŞİTE KARŞI KARŞILIKLILIK ESASTIR.

PROTOKOL VE SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARINA UYMAMAK:

• ÜSTLERE SAYGISIZLIK, • DENKLERE KARŞI ACİZLİK, • ASTLARA MAĞLUBİYETTİR.

TÖRENLERDE

TAKDİM HİTAP VE KONUŞMA KURALLARI

• Konuşmacıları takdim sırasında, önce konuşmacının kurumunu ve/veya unvanını, varsa akademik titrini ya da rütbesini, sonra “sayın” sözcüğünü ekleyerek adını ve soyadını söyler. Örnek:

- Maliye Bakanı Sayın Kemal UNAKITAN

- Millî Eğitim Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. Sayın İsmail Bircan.

• Takdimde, ast konuşmacıları kürsüye davet ederken, “… davet ediyorum”; üst konuşmacıları ve onur konuklarını davet ederken “… teşriflerini arz ediyorum” demek uygundur. Örnek:

- Konuşmalarını yapmak üzere, Devlet Bakanı Sayın Ali BABACAN’ın teşriflerini arz ediyorum.

• TÖRENLERE ÇAĞRILI OLDUĞU HALDE KATILAMAYANLARIN TELGRAFLARINDAN YALNIZCA, TÖRENDEKİ ONUR KONUĞUNUN ÜSTÜNDE OLANLARIN MESAJLARI, AÇILIŞ KONUŞMASINDAN SONRA, PROGRAM SUNUCUSU TARAFINDAN OKUNUR.

• ONUR KONUĞU İLE EŞDÜZEYDE OLANLARDAN TELGRAF ÇEKENLERİN SADECE ADI, SOYADI VE/VEYA UNVANLARI ZİKREDİLİR.

• ONUR KONUĞUNUN ALTINDA OLUP TELGRAF ÇEKENLERİN HEPSİNE SADECE TEŞEKKÜR EDİLİR.

• HİTAPTA; TÖRENE KATILAN TÜM KONUKLAR EN ÜST’TEN ASTLARA DOĞRU ÖNDEGELME SIRASINA GÖRE ZİKREDİLİR:

• SAYIN BAKAN, SAYIN MÜSTEŞAR, SAYIN GENEL MÜDÜRLER, SAYIN MÜFETTİŞLER, SAYIN MÜHENDİSLER, SAYIN KONUKLAR

• TÖRENDE EN UYGUN HİTAP YÖNTEMİ, YALNIZCA TÖRENE KATILAN ONUR KONUĞU İLE TÜM KONUKLARI VE VARSA BASIN MENSUPLARINI ZİKRETMEKTİR:

• “SAYIN BAKAN, SAYIN KONUKLAR”.• ONUR KONUĞU (1 NUMARA), KONUŞMASINDA

YALNIZCA “SAYIN KONUKLAR” DİYE HİTAP EDER.

KIYAFET PROTOKOLÜ

GİYİM, KİŞİNİN İMAJIDIR.

Törenlerde, resepsiyonlarda ve resmî akşam yemeklerinde, gönderilen davetiyede belirtilen kıyafet giyilir.

Sivil olarak resmî kıyafet hanımlarda gündüz tayyör; gece uzun etek tuvalet;

Erkeklerde koyu renk lâcivert/siyah üç düğmeli ya da kruvaze takım elbisedir.

Hanımlarda gündüz ve gece koyu renk takım kumaş pantolon- ceket yarı resmî kıyafettir.

GİYİM KURALLARI

1. KURUMA, AMACA, ORTAMA, KOŞULLARA, ZAMANA (MEVSİME, GECE VEYA GÜNDÜZE) UYGUN GİYİNMEK,

2. YAŞA VE VÜCUDA UYGUN GİYİNMEK,3. BELDE VE CEPLERDE BİR ŞEY

BULUNDURMAMAK,4. EVLİ ÇİFT OLARAK, RENK VE BİÇİM

YÖNÜNDEN DAİMA UYGUN VE UYUMLU GİYİNMEK.

5. ERKEK OLARAK UYUMLU ÜÇ RENKTE GİYİNMEK.

6. HANIM OLARAK RESMİ ORTAMDA BİR VEYA İKİ RENK SOSYAL ORTAMDA ÜÇ RENK GİYİNMEK.

7. HANIMLARDA TAYYÖR RESMİ, İKİ PARÇA GİYİM VEYA TAKIM PANTOLON CEKET YARIRESMİDİR.

8. ERKEKLERDE TAKIM GİYİM RESMİ, İKİ PARÇA GİYİM YARIRESMİ, KRAVATSIZ GİYİM SPORDUR.

BİR ERKEĞİN

YANINDA HANIM

BOYNUNDA KRAVAT

CÜZDANINDA PARA

VARSA

GİYİMİ, KONUŞMASI VE DAVRANIŞI DEĞİŞİR.

KRAVAT TAKMA KURALLARI

1) KRAVAT KALİTELİ (İPEK) OLMALIDIR.2) GÖMLEK VEYA CEKET ÇİZGİLİ İSE, KRAVAT SADE VE DÜZ

RENK; GÖMLEK VE CEKET DÜZ RENK İSE, KRAVAT DESENLİ VEYA ÇİZGİLİ VEYA NOKTALI OLMALIDIR.

3) GÖMLEĞİN YAKA DÜĞMESİ İLİKLENMİŞ; KRAVATIN BOYUNBAĞI GÖMLEK YAKASINA İLİŞİK OLMALIDIR.

4) KRAVATIN UCU KEMERİN TOKASINI KAPATMALIDIR. 5) KRAVAT GÖMLEK İLE CEKETİN RENKLERİNİ TAŞIMALI

VEYA GİYİMDE ÜÇÜNCÜ RENK OLMALIDIR. 6) TAKIM ELBİSEDE KAHVERENGİ, BORDO AYAKKABI

GİYİLDİĞİNDE VE KEMER TAKILDIĞINDA, KRAVAT DA AYNI RENK OLMALIDIR.

7) SPOR (RENKLİ, KARELİ, YAKASI DÜĞMELİ, KALIN DOKULU) GÖMLEK ÜZERİNE KRAVAT TAKILMAMALIDIR.

8) GÖMLEK VEYA CEKET HAFİF ÇİZGİLİ OLDUĞUNDA KOYU VE KALIN ÇİZGİLİ KRAVAT TAKILMALIDIR.

9) GÖMLEK DAİMA AÇIK RENK (BEYAZ, KEMİK RENGİ, AÇIK MAVİ) OLMALI; KRAVAT KONTRASTI (KOYU RENGİ) OLMALIDIR.

10) KRAVAT TEMALI, FİGÜRLÜ, RESİMLİ OLMAMALIDIR.11) KRAVAT TAKINCA, BAĞCIKLI AYAKKABI GİYİLMELİDİR.12) KRAVAT MENDİLİ RESMİ GİYİMDE BEYAZ İPEK VEYA

KRAVATIN RENGİNDE DÜZ İPEK OLMALI VE ÜÇGEN BİÇİMDE YERLEŞTİRİLMELİDİR. (Kravatın kendi mendili ise, yarı resmî giyimde ceketin mendil cebine dikdörtgen biçimde ve 1 cm görünecek şekilde konmalıdır.)

KONUK PROTOKOLÜKONUK; DAVET VEYA KABUL DİLEN; KARŞILANAN, AĞIRLANAN VE UĞURLANAN KİŞİDİR.ONUR KONUĞU, ÜST VEYA YABANCI KONUKTUR.KONUK, EŞDÜZEY KİŞİDİR. (HERKES DENGİNİN KONUĞUDUR.

DAVET EDİLEN VEYA KABUL EDİLEN BİR KİŞİ DAİMA BİÇİMSEL VE TÖRENSEL OLARAK KARŞILANIR, AĞIRLANIR VE UĞURLANIR.

KONUĞA VERİLEN ÖNEMKARŞILAMAOTURTULAN YERSUNULAN İKRAM GÖSTERİLEN İLGİ UĞURLAMAİLE DEĞERLENDİRİLİR.

KONUK KARŞILAMA KURALLARI

1. DAHA ÖNCE BİR ZİYARET GERÇEKLEŞMİŞ İSE, KARŞILAMADA KARŞILIKLILIK ESASTIR. KİŞİ NASIL KARŞILANMIŞ İSE, KONUĞU DA ÖYLE KARŞILAR.

2. DAHA ÖNCE DAVET VE ZİYARET GERÇEKLEŞMEMİŞ İSE;

A. KURUM AMİRİ KENDİSİ DAVET ETTİĞİNDE, HAVAALANINDA VEYA BİNA ÖNÜNDE KENDİSİ KARŞILAR.

B. KONUK RANDEVU ALIP KABUL EDİLDİĞİNDE, HAVAALANINDA VEYA BİNA ÖNÜNDE YARDIMCISI KARŞILAR.

3. ÖZEL OLARAK GELEN KONUK/ZİYARETÇİ KARŞILANMAZ. SEKRETERLİK ÖZEL OLARAK İLGİLENİR.

UĞURLAMANIN KURALINIGÖRÜŞMENİN SONUCU BELİRLER.

• YABANCI (Ecnebi) KONUKLAR• DEVLET VE HÜKÛMET ADAMLARI• YÜKSEK YARGI ORGANLARININ

BAŞKANLARI• KOMUTANLAR (General ve amiraller)• MAKAM SAHİBİ YÖNECİLER• TANINMIŞ, ÖDÜL ALMIŞ, SEÇKİN VE

ÖNEMLİ ŞAHSİYETLER (Yazarlar, Köşeyazarı Gazeteciler, Sanatçılar, Sporcular, Bilim Adamları, Din Adamları ve İş Adamları)

• ONUR KONUĞU OLARAK,GELDİKLERİ VE ARAÇTAN İNDİKLERİ YERDE

(HAVAALANINDA VEYA BİNA ÖNÜNDE) KARŞILANIR VE UĞURLANIRLAR.

• ZİYARETÇİ; GÖRMEYE VEYA GÖRÜŞMEYE GELEN HER DÜZEYDEKİ KİŞİDİR.

ZİYARETÇİLER:– ÜST ZİYARETÇİLER MAKAM KAPISINDA– EŞDÜZEY ZİYARETÇİLER MAKAM ORTASINDA– AST ZİYARETÇİLER MAKAM KOLTUĞUNDA

KARŞILANIRLAR.

DAVET VE ZİYAFET PROTOKOLÜ

Davetiye Örneği

TÜRKİYE VE ORTA DOĞU AMME İDARESİ ENSTİTÜSÜGENEL MÜDÜRÜ PROF. DR. TURGAY ERGUN VE BAYAN

ERGUN

Bay ve Bayan Nihat AYTÜRK’ü

Kamu Yönetimi Ulusal Kongresi Münasebetiyle Verecekleri Kokteyle Davet Etmekten Onur

Duyarlar.

Yer : Devlet Konukevi Tarih: 26 Mayıs 2006, Saat 19.30

RESMİ YEMEK DAVETİ

• DAVETİN RESMİ BİR AMACI OLMASI• DAVETİN YAZILI OLARAK (DAVETİYE İLE)

YAPILMASI• DAVET GİDERİNİN KURUM BÜTÇESİNDEN

ÖDENMESİ• RESMİ UNVAN VE MAKAM SAHİBİ KİŞİLERİN

DAVET EDİLMESİ• DAVETTE ONUR KONUĞU VEYA YABANCI

KONUK BULUNMASI• DAVETLİ SAYISININ 8’DEN FAZLA OLMASI• DAVETLİLERİN KARŞILANMASI• DAVETİN AKŞAM YEMEĞİ OLARAK

DÜZENLENMESİ• DAVETTE KOYU RENK KIYAFET (TAKIM

ELBİSE) GİYİLMESİ• MASA VE OTURMA DÜZENİNİN PROTOKOLE

GÖRE DÜZENLENMESİ• MASA ÜSTÜNÜN EN GÜZEL BİÇİMDE

DÜZENLENMESİ VE SÜSLENMESİ• YEMEK TAKIMLARININ KALİTELİ OLMASI VE

AYNI TAKIM OLMASI• İKRAM EDİLEN YEMEK ÇEŞİDİNİN 5 VEYA 6

OLMASI.

KONUK AĞIRLAMA (İKRAM) KURALLARI

• Ziyafette önemli olan çok çeşitli yemek değil, güler yüzle iyi bir karşılama, güzel bir sofra düzeni ve damak zevki veren güzel bir mönüdür.

• Yabancı konuklara verilen ziyafetlerde ulusal nitelikte yemekler; özel davetlerde ise, yöresel içerikli yemekler sunulmalıdır.

• Ziyafette, onur konuğu içki almıyorsa konuklara da alkollü içki ikram edilmemelidir.

• Evsahibi alkollü içki almıyorsa konuk da almamalıdır.

Yemekler göze ve damağa hitap etmeli; sofranın ve sunulan yemeklerin süslemesine önem verilmelidir.

Hafif yemekler (zeytinyağlı sebzeler, beyaz etler ve deniz ürünleri) önce; ağızda tat bırakan ağır yemekler (kırmızı sıcak etler) daha sonra verilmelidir. Meyve, tatlıdan sonra servis edilmelidir.

Resmî yemeklerde tavuk ikram edilmemeli; balık, hindi, kuzu veya dana eti ikram edilmelidir.

Ziyafetlerde soğan, sarımsak, acı biber ve hardal sofraya gelmemeli; masaya kül tablası ve kürdan konmamalıdır.

İKRAM TÜRÜ VE SIRASI

1) ANTRE: ORDÖVR, ÇORBA VEYA ZEYTİNYAĞLIDIR.DAVET İÇKİSİZ İSE, ÇORBA VERİLİR. İÇKİLİ İSE ORDÖVR VEYA ZEYTİNYAĞLI VERİLİR.

2) ARASICAK: ORDÖVRDEN VEYA ZEYTİNYAĞLI YEMEKTEN SONRA ARASICAK VERİLİR.

3) ESAS YEMEK (BALIK VE/VEYA ET): ESAS YEMEK DAİMA SICAK ETTİR. ET, SEBZE SOTELİ VE TEREYAĞLI BADEMLİ PİLAVLI OLARAK AYNI TABAKTA SUNULABİLİR.

4) SALATA. SICAK ET YEMEĞİ İLE BİRLİKTE VERİLİR.

5) TATLI VE/VEYA MEYVE: AKŞAM YEMEKLERİNDE MEYVEDEN ÖNCE TATLI İKRAM EDİLİR. ÖĞLE YEMEĞİNDE YALNIZCA BİRİ İKRAM EDİLİR.

HAMUR TATLISI YERİNE MEYVELİ VEYA DONDURMALI TATLILAR TERCİH EDİLMELİDİR.

6) KAHVE: YEMEK MASASINDA VEYA SALONDA KAHVE İKRAM EDİLİR. (İÇKİLİ YEMEKTEN SONRA KAHVE VE LİKÖR İKRAM EDİLİR).

RESMÎ KONUK MENÜSÜ

• Kremalı mantar çorbası• Zeytinyağlı içbaklalı enginar• Et (Şiş/ tandır/ fileminyon/ biftek/ rosto); sebze

sote veya püreli; tereyağlı bademli pilavlı • Mevsim salata • Cevizli kabak tatlısı (keşkül veya kazandibi)

Kahve

MASADA SERVİS TAKIMI VE DÜZENİ

Soldan itibaren: Tereyağı/ekmek tabağı ve bıçağı veya salata tabağı.Antre (veya balık) çatalı, esas yemek çatalı, salata çatalı.Servis tabağı, tabak içinde peçete ve üstünde masa yer kartı

(özel yemekte peçete tabağın sağında yer alır).Esas yemek (et) bıçağı, balık bıçağı ve çorba kaşığı. Çorba kaşığı ucunda beyaz ve kırmızı şarap kadehleri;

bunların sol ilerisinde de ayaklı su bardağı. Servis tabağı önünde tatlı çatal veya kaşığı. (Resmî yemekte,

tatlı veya meyve takımı ayrıca servis edilir).

YEMEK ZİYAFETLERİNDEMASA VE OTURMA DÜZENLERİ

ES: Evsahibi OKE : Onur Konuğu Erkek KH : Konuk HanımESİ: Evsahibesi OKH : Onur Konuğu Hanım KE : Konuk Erkek

12 8 4 Onur Konuğu 2 6 10

Pencere

9 5 1 Evsahibi 3 7 11

12 KİŞİLİK, ONUR KONUĞU OLAN EŞSİZ RESMİ YEMEKTE

UZUN MASADA OTURMA DÜZENİ

KONUKLU-EŞLİ RESMÎ YEMEKTE U MASADA OTURMA DÜZENİ

E

H

E

H

E

H

E

E

H

E

H

E

H

E

1.KE ve EŞİ ESİ OKE ES OKH 2.KE ve EŞİ

YUVARLAK MASADA OTURMA DÜZENİ

II. KONUK ERKEK EVSAHİBİ 1. KONUK HANIM

I. KONUK ERKEK EVSAHİBESİ

2. KONUK HANIM

KAMUSAL VE SOSYAL YAŞAMDA EN UYGUN YEMEK MASASI VE YEMEKTE OTURMA DÜZENİ YUVARLAK MASADIR. YUVARLAK MASA EŞİTLİK SAĞLAR. ANCAK, EVSAHİBİ KONUĞU SAĞINA

ALIR.

HEPİNİZE

İÇTENLİKLE TEŞEKKÜR EDER;

BAŞARI DİLEKLERİMLE

SEVGİ VE SAYGILAR

SUNARIM.

NİHAT AYTÜRK

KAYNAKLAR:

• Nihat AYTÜRK, PROTOKOL YÖNETİMİ - Kamusal

Yaşamda Protokol Kuralları, 2007, 3. Baskı, Türkiye ve

Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayını, Ankara

• Nihat AYTÜRK, DAVRANIŞ BİLGİSİ - Ailede, Toplumda ve İş Hayatında Davranış Kuralları, 2007, NOBEL Yayın Dağıtım, Ankara

• Nihat AYTÜRK, YÖNETİM SANATI, Etkili Yönetim ve

Yöneticilik Becerileri, 2007, 5. Baskı, NOBEL Yayın

Dağıtım, Ankara