JEZIORO ŒWIDWIE

OBSZARY NATURA 2000 W POLSCE:

Obszar specjalnej ochrony ptaków Jezioro Œwidwie PLB320006 wyznaczony zosta³ rozporz¹dzeniem Ministra Œrodowiska z dnia 21 lipca 2004 roku, a nastêpnie powiêkszony rozporz¹dzeniem z dnia 5 wrzeœnia 2007 roku. Zajmuje powierzchniê 7196,24 ha na terenie gmin Police i Dobra. Obszar obejmuje wycinek po³udniowego fragmentu Puszczy Wkrzañskiej i po³o¿ony jest pomiêdzy miejscowoœciami: Stolec, Rzêdziny, £êgi, Wêgornik, Zalesie, Podbrzezie, Poddymin, Dobieszczyn i granic¹ pañstwa z Niemcami. Teren ten, stanowi¹c mozaikê siedlisk, obejmuje zeutfofizowane i zaroœniête szuwarami jezioro Œwidwie (w jego otoczeniu wystêpuj¹ szuwary trzcinowe, ³¹ki i olsy), fragment granicznego jeziora Stolsko, niedu¿e œródpolne zbiorniki i torfowiska, grunty porolne, lasy i bory Puszczy Wkrzañskiej.

W chwili obecnej nadzór nad rezerwatem i ostoj¹ sprawuje Oœrodek Dydaktyczno – Muzealny „Œwidwie” zosta³ utworzony na mocy zarz¹dzenia Wojewody Zachodniopomorskiego Nr 277/2000 z dnia 21 sierpnia 2000. Obszarem dzia³ania jednostki jest rezerwat przyrody Œwidwie i tereny s¹siaduj¹ce z nim, po³o¿one na terenie Równiny Wkrzañskiej. Naczelnym celem dzia³ania jest realizacja zadañ z zakresu promocji ochrony przyrody i krajobrazu oraz dokumentacji zasobów przyrodniczych na obszarze dzia³ania, w tym wynikaj¹cych z podpisanych przez stronê polska umów i konwencji miêdzynarodowych w sprawie ochrony zasobów przyrodniczych oraz utworzenia i funkcjonowania transgranicznego obszaru chronionego na obszarze Równiny Wkrzañskie.

Oœrodek dysponuje pawilonem dydaktycznym z wyposa¿eniem multimedialnym oraz wie¿¹ obserwacyjn¹ i stra¿nicówk¹. W pawilonie prowadzone s¹ liczne prelekcje oraz prowadzone s¹ ekspozycje przyrodnicze. Tematyka prowadzonej edukacji w Oœrodku dotyczy propagowania wiedzy przyrodniczej i ekologicznej wœród szerokiego grona odbiorców. Organizowane s¹ równie¿ seminaria i prezentacje zasad gospodarowania i zarz¹dzania obszarami Natura 2000.

Powo³ana do ¿ycia w Polsce sieæ Natura 2000 nie zabrania u¿ytkownikom korzystania z dóbr przyrody, nak³ada jednak pewne zobowi¹zania, które ujête s¹ pod pojêciem zrównowa¿onego rozwoju. Wi¹¿e siê to z jednej strony z ograniczeniami dla prowadzenia dzia³alnoœci inwestycyjnych, z drugiej zaœ z szans¹ na otrzymanie znacznych œrodków unijnych dla projektów ³¹cz¹cych ochronê przyrody z powstawaniem nowych miejsc pracy np. poprzez rozwój rolnictwa ekologicznego i turystyki oraz prowadzenie w rolnictwie programów rolnoœrodowiskowych. Gminy gospodaruj¹ce na obszarze Natura 2000 maj¹ wiêksze szanse na pozyskiwanie œrodków z funduszy przeznaczonych np. na tworzenie szlaków turystycznych czy budowê infrastruktury komunalnej.

W granicach obszarów NATURA 2000 prywatnym w³aœcicielom gruntów przys³uguj¹ w ramach programów rolno-œrodowiskowych wy¿sze dop³aty. Ponadto przys³uguje im równie¿ ekwiwalent pieniê¿ny za utracone korzyœci, w przypadku, gdy dzia³ania ochronne na obszarze NATURA 2000 wymagaj¹ np. póŸniejszego ni¿ zwykle koszenia ³¹k. Miejscowi rolnicy mog¹ równie¿ czerpaæ korzyœci jako wykonawcy ró¿nych dzia³añ ochronnych takich jak np. wykaszanie ³¹k, wypas byd³a itp..

Ponadto funkcjonowanie ostoi ptaków nie oznacza jego wy³¹czenia z obecnego sposobu wykorzystywania turystycznego, przeciwnie - wyznaczenie obszaru Natura 2000 jest potwierdzeniem cennych walorów turystycznych, poniewa¿ tereny cenne przyrodniczo zwykle s¹ tak¿e atrakcyjne turystycznie. Takie zagro¿enia jak ich zanieczyszczenie, czy eutrofizacja wód mog¹ byæ wyeliminowane w³aœnie na drodze zrównowa¿onego rozwoju, który pozwoli na wzrost œwiadomoœci ekologicznej lokalnej ludnoœci i spowoduje, i¿ dbanie o w³asne œrodowisko bêdzie siê op³acaæ.

PLB320006

Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków

RDOÚ w Szczecinieul. Jagielloñska 32, 70-382 Szczecin

tel. (91) 43 05 200fax (91) 43 05 229

szczecin.rdos.gov.pl

OPIS OBSZARUMO¯LIWOŒÆ ROZWOJU ROLNICTWA I TURYSTYKI

Sfinansowano ze œrodków Narodowego Funduszu

Ochrony Œrodowiska i Gospodarki Wodnej

Wydano przez RDOÚ w Szczecinie w ramach projektu „Oswoiã Naturæ – ogólnopolska kampania na rzecz dialogu o Naturze 2000”

FOT. L.KARAUDA, A.GRZANA

W granicach ostoi Jezioro Œwidwie wystêpuj¹ co najmniej 42 gatunki ptaków z Za³¹cznika I Dyrektywy Ptasiej, 13 gatunków z Polskiej Czerwonej Ksiêgi (PCK). Wystêpuje ³¹cznie ok. 162 gatunki ptaków. Jest to miejsce gnie¿d¿enia siê rzadkiej w Polsce mewy ma³ej; nieregularnie gnieŸd¿¹ siê bardzo rzadkie szablodziób i szczud³ak; wystêpuje nie notowane nigdzie indziej w kraju niezwykle wysokie zagêszczenie wodnika.

W okresie lêgowym obszar zasiedla ponad 4% populacji lêgowej zielonki i co najmniej 1% populacji krajowej nastêpuj¹cych gatunków ptaków: perkoz rdzawoszyi, batalion, rybitwa czarna, rybo³ów, gêgawa, kokoszka, mewa ma³a, kropiatka, wodnik; w stosunkowo wysokim zagêszczeniu wystêpuj¹: b¹k, b³otniak zbo¿owy, ³abêdŸ niemy, cyranka, krakwa, p³askonos, szablodziób, szczud³ak, rybitwa bia³oskrzyd³a. W okresie wêdrówek wystêpuje co najmniej 1% populacji szlaku wêdrówkowego gêsi zbo¿owej; w stosunkowo du¿ej liczebnoœci wystêpuje gêœ bia³oczelna i ¿uraw.

Obszar jest równie¿ miejscem rozrodu wielu gat. zwierz¹t, w tym zagro¿onych gatunków krêgowców. Wystêpuje tutaj 40 gatunków ssaków, co najmniej 12 gatunków p³azów i 7 - gadów.

Centralnym punktem obszaru OSO Jezioro Œwidwie jest rezerwat przyrody „Œwidwie”, jeden z najstarszych i najwiêkszych zachodniopomorskich rezerwatów przyrody, zosta³ utworzony w roku 1963 roku. Jego powierzchnia wynosi obecnie 891 ha. Obiekt ten ze wzglêdu na swoje ukszta³towanie, istniej¹c¹ sieæ jezior, oczek wodnych, ³anów trzcinowisk i turzycowisk, podmok³ych ³¹k, fragmentów lasu bagiennego i boru mieszanego, jest miejscem bytowania ponad 200 gatunków ptaków. Poza okresem lêgowym rezerwat „Œwidwie” pe³ni te¿ niezmiernie wa¿n¹ rolê miejsca odpoczynku i ¿erowania dla ptaków w czasie ich migracji, zimowania oraz pierzowiska.

Ze wzglêdu na du¿e i uznane wartoœci przyrodnicze, dziêki istniej¹cej ró¿norodnoœci œrodowisk oraz bogactwu flory i fauny, obiekt ten w dniu 26 maja 1984 r. zosta³ wpisany, jako jeden z oœmiu polskich rezerwatów, na listê obiektów Konwencji Ramsar, tj. obszarów wodnych i podmok³ych maj¹cych miêdzynarodowe znaczenie dla ptactwa wodnego (Dz. U. Nr 31, z 28 czerwca 1984 r., poz. 169). Zapisy zawarte w tej Konwencji zobowi¹zuj¹ Rzeczpospolit¹ Polsk¹ do szczególnej ochrony, utrzymania oraz racjonalnego u¿ytkowania tego obszaru.

Obecne zagro¿enia zwi¹zane s¹ z niedostateczn¹ kontrol¹ gospodarki ³owieckiej, k³usownictwem nakierowanym na ryby i ssaki. Poza tym bardzo istotnym zagro¿eniem dla ptaków jest przekszta³canie siedlisk dotychczas wykorzystywanych przez ptaki i zmniejszanie siê terenu dostêpnego dla nich w czasie rozrodu, ¿erowania, przelotów. Dzieje siê to za spraw¹ zajmowania kolejnych gruntów rolnych pod zabudowê rezydencjaln¹, dynamicznego rozwoju rekreacji, ponownego, choæ jeszcze powolnego, rozwoju rolnictwa z tendencja do intensyfikacji uprawy.

JEZIORO ŒWIDWIE - PLB320006WOJEWÓDZTWO ZACHODNIOPOMORSKIE

ZAGRO¯ENIACEL OCHRONY