MESLEK SEÇİMİ

VAN REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

SÜMEYRA KURUNÇ-2004REHBER ÖĞRETMEN VE PSİKOLOJİK DANIŞMAN

.

NASIL SEÇİM YAPMALIYIZ?• Bir okulu seçmedeki amaç eve yakın olması, eş dost tavsiyesi ya da rastlantısal olmamalıdır. Okul

seçimi öğrencinin geleceği ile ilgili olarak seçeceği mesleklere göre bilinçli bir şekilde

yapılmalıdır. Ülkemizde meslek bilincinin henüz oluşmadığını ve insanlarımızın çoğunlukla bilinçsizce bir mesleğe veya iş alanlarına

yöneldiklerini biliyorsunuz. Lise 3. Sınıfa gelmiş hatta bitirmiş bir çok genç, henüz ne yapacağını

ve ne olacağını bilmeden yaşamının verimli yıllarını harcamaktadır. Bu durumun, aileler ve gençler için umut kırıcı, yeni sorunları kışkırtıcı

olduğunu yaşıyor ve görüyoruz

•Meslek,bireyin yeteneklerini,

kendini geliştirme ve gerçekleştirme

yoludur.

• Meslek seçimindeki kararı bireyin,işindeki başarı ve başarısızlığını da etkiler. Her birey farklı ilgi ve yeteneklere sahiptir.

Her meslekte farklı yetenekleri gerektirir. Bir kimse sahip olduğu nitelikleri

gerektiren, sahip olmadığı nitelikleri gerektirmeyen mesleklerde başarılı olur.

•MESLEK SEÇMEK HAYAT BİÇİMİNİ

SEÇMEKTİR

Büyüyünce ne olucam??

•MESLEK SEÇİMİ YAPARKEN NELERE DİKKAT ETMELİYİZ

BEN NELER YAPABİLİRİM

• Yetenek belli bir eğitimden yararlanabilme gücüdür. Bireyin hangi eğitim programında başarılı olabileceğini gösterir. Yetenek meslekteki başarıyı etkileyen etmenlerden biridir ve temel gerekliliktir.

• Mesleğin gerektirdiği yetenek, fiziksel ve ruhsal özelliklere

sahip olmayan bireylerin seçtikleri meslekte doyum

sağlamaları ve başarılı olmaları olası değildir.

• Cisimleri üç boyutlu görebilme, bir evin planına bakarak o evin yapılış

halini göz önünde canlandırabilme ,bir şeklin açılımını düzlem üzerinde çizebilme gücüne

sahip olan birey mimarlık eğitiminde başarılı olabilecektir

• Sözcükleri ustalıkla kullanamayan, zengin bir sözcük dağarcığına sahip

olamayan uzun uzun okumaktan, şiirden, tarihten hoşlanmayan kişinin tarih ve

edebiyat programında başarılı olması beklenemez.

• Dil yeteneği fazla olan farklı diller öğrenmeye ilgili ve bunları çabuk

kavrayabilen bir öğrenci mütercim-tercümanlık, dil öğretmenliği, çevirmenlik gibi mesleklerde

başarılı olacaklardır

2-BEN NELERİ YAPMAKTAN HOŞLANIRIM

• Birey ilgi duyduğu, hoşlandığı işleri severek yapar. Bireyin

ilgi duymadığı faaliyete yönelmesi hem mesleki

doyumunu hem de başarısını olumsuz olarak etkileyecektir.

• İnsanlara yardım etmekten, insanların sorunlarını dinleyip

sorunlarına çözüm aramaktan zevk almayan bir psikologun ne

kendisine nede kendisinden yardım isteyen kişiye faydası olacaktır.

İNSANLARLA İLGİLENMEKTENMİ HOŞLANIYORUM

•Seçilecek olan mesleğin, insanlarla diyaloğu, onları yönetmeyi, yönlendirmeyi, onlara hitap etmeyi, yardım

etmeyi içeren bir meslek olması gerekir.

OBJELERLE UĞRAŞMAKTANMI HOŞLANIYORUM

•Seçilecek mesleğin daha çok projeler ve

nesnelerle ilgilenmeyi gerektiren bir meslek

olması gerekir.

• Sayısal düşünme gücüne sahip olmayan , Fen, Matematik gibi

sayısal derslerde başarılı olmayan bir bireyin Tıp Fakültesi, Diş

Hekimliği, Mühendislikler gibi Sayısal puan ile öğrenci alan

yüksek öğretim programlarında başarılı olması mümkün değildir.

3-BEN NE İSTİYORUM• İnsanlar ilgi duydukları

alanlarda kendilerini gösterebilirler ve doyum

sağlayabilirler bu da beraberinde mutlu bir yaşam

getirir. Ne istediğimiz önemlidir.

• Kazanç, yaratıcılığı kullanma, liderlik, yeteneğini kullanma, işbirliği, ün sahibi

olma, sosyal statü, düzenli yaşam, değişiklik gibi iş değerleri vardır. Birey

bu değerlerden kendisi için önemli olanları belirlemeli. Kendisine

belirlediği bu değerleri sağlayacak mesleğe yönelmelidir

• İLGİ VE YETENEKLER GÖZ ARDI

EDİLMEMELİDİR.

4-KARAKTERİM NASIL?

• Meslek seçimi, bireyin kişiliğinin yansımasıdır. Bireyin meslek

seçiminde isabetli olması kişilik özelliklerini çok iyi tanıyıp bu

özellikleri gerektiren mesleklere yönelmesine bağlıdır

• İnsan kişiliklerinin birbirinden üstün yada aşağı olduğunu söylemek

olanaksızdır. Örneğin; dışa dönük kişilerin, içe dönük kişilerden üstün ya da aşağı olduğunu değil, sadece farklı

olduklarını söyleyebiliriz ve her iki kişilik özelliğinin de üstünlük ya da yetersizlik

alanları farklıdır.

• Bireylerin çok farklı kişilik özellikleri vardır. Atak, girişken, çekingen, uysal, hırslı,

idealist, derin düşünmeyi seven, sorumlu, bağımsız, duygusal, hayal gücü zengin,

realist, mantıklı, etkin, sosyal, riske giren, heyecan arayan, sinirli, kendi başına buyruk,

alçak gönüllü, düzenli, kurallara bağlı, içe dönük, dışa dönük vb. çok çeşitli kişilik özellikleri bulunur. Bireyin sayılan bu

özelliklerinden hangilerine sahip olduğunu belirlemesi ,seçimini bu doğrultuda yapması

gerekir.

• İkna gücü yüksek, dışa dönük, insanlarla devamlı ilişki halinde olan girişimci niteliklere sahip olan birey avukat, politikacı yada pazarlamacı olabilir.

• Meslekte düzenli bir yaşama, işbirligine, yaraticiligin anlatim bulmasina önem veren birey kendisine bu beklentilerini

saglayabilecek olan “ögretmenlik” meslegini tercih

edebilir.

• Kurallara bağlı ,düzenli,statüye önem veren , sorumlu, nesnelerle

uğraşmaktan hoşlanan bireylerin,bankacılık, büro

memurluğu, muhasebe gibi mesleki yönelmeleri isabetli

olacaktır

İlgi Duyulan Mesleklerin İncelenmesi

• Bireyin kendini yukarıda açıklanan şekliyle tanımasının

ardından ilgi duyduğu meslekleri tanıması gerekiyor.

Bireyin meslekler hakkında araştırmasını;

•a) Meslek mensuplarının yaptığı temel faaliyetler b) Çalışma ortamıc) Çalışma koşullarıd) Çalışanlarda aranan nitelikler

•e) Mesleğe hazırlanmaf) İlk işe girişg) Meslekte ilerlemeh) Kazançı) İş bulma olanağı ve mesleğin geleceği

• Ben hangi işi en iyi şekilde yapabilirim?","Hangi ortamlarda ve koşullarda çalışmaktan mutlu

olurum?"sorularına gerçekçi olarak yapılacak incelemeden sonra

samimi olarak cevap vermek çok önemlidir.

• Gencin meslek seçimi kararını etkileyen etmenlerden biri de anne-babanın genç üzerinde oluşturduğu baskıdır. Birçok ebeveyn çocuklarını bol kazanç getiren saygın mesleklerde görmek isterler. Ya da kendi ulaşamadıkları meslekleri seçmelerini arzu ederler. Meslek seçimindeki kararını net olarak belirlemeyen birey bu baskılardan etkilenir ve ailesinin istediği mesleğe yönelir

• Birey bu şekilde seçtiği mesleğin ,kendine uygun olmadığını zamanla anlar. Kendi arzuladığı mesleğe ulaşmak için ya öğrenimini yarıda keser, ya da öğrenimini tamamladıktan sonra tekrar bir hazırlığa girişir. Bu durum genç için zaman ve emek kaybı yaratır. Bu tip durumlara düşmemek için bireyin kararını kendisi vermesi gerekir

• Seçtiğiniz meslek ve iş;• Kişilik özelliklerinize,

Yeteneklerinize,İlgilerinize, Beklentilerinize, fiziksel özelliklerinize ve sağlık durumunuza uygun olmazsa ömür boyu mutsuz olursunuz.

•YANLIŞ MESLEK 40 YILLIK BİR YANLIŞLIK

OLABİLİR

• Kişilik özelliklerinize, yeteneklerinize, günün

koşullarina uygun, bilinçli bir meslek seçimi, toplumda

saglikli, mutlu, kendi kendisiyle barişik insanlarinda sayisini da

çogaltacaktir.

• ACELE KARAR DEĞİL, DOĞRU KARAR                                

• DOĞRU MESLEK SEÇİMİYLE DOĞRU GELECEK                                 

• UYGUN MESLEK, MUTLU İNSAN

MESLEKLER HAKKINDA BİLGİ TOPLAMA YOLLARI

• Meslekler ile ilgili basılı malzemenin derlenmesi

• İş yerlerine geziler• İş tecrübesi edinme• Meslek konferansları• Eski mezunların izlenmesi• Meslek elemanlarıyla görüşme

MESLEKLERİN İNCELENMESİNDE CEVAPLANDIRILMASI GEREKEN SORULAR

• Mesleğin esasını oluşturan işin özelliği nelerdir.

• a-İşin yapılışı ile ilgili belirgin etkinlikler

• b-Sorumluluklar yetkiler ve görevler

• Meslekte hangi yetenekler gereklidir

• a- İşin gerektirdiği genel ve özel yetenekler

• Mesleğin gerektirdiği eğitim düzeyi nedir

• A-Öğrenim düzeyi ve süresi• B-Öğrenimin parasal yönü• C-Okulun bulunduğu şehirdeki

yarım zamanlı iş imkanları

• Mesleğe giriş koşulları nelerdir• A-Girişin sınavla olup olmadığı• B-Sınavın biçimi ve kimlerin yaptığı• C-Giriş için başvurunun nasıl

yapılacağı

• Meslekte çalışmak için belli özelliklere sahip olmak gerekir mi?

• A-Fiziksel özellikler• B-Sağlık durumu• C-Ruhsal özellikler

• Mesleğin çalışma koşulları nelerdir?

• A-Günlük çalışma saatleri• B-Mevsimlere göre işin

yoğunlaşması• C-İş riskleri ve bu risklerin

karşılanmasıyla ilgili parasal güvenceler

• Meslekte personel ihtiyacı ve personel alma eğilimi nedir?

• A-Değişen yaşam koşullarına göre mesleğin önemi ve bu önemin artıp artmadığı

• B-Toplumun bu mesleğe olan ihtiyacı ve gerekli olan insan gücü

• Mesleğin gelir durumu nasıldır?• A-Başlangıç ücreti• B-sigorta ve emeklilik koşulları• C-Meslekte yükselme koşulları• D-İlgili olan diğer iş ve mesleklere

geçiş koşulları

•DOĞRU TERCİH MUTLU BİR YAŞAM

•ALAN SEÇİMİ

• Üniversiteye girişte herhangi bir katkısı olmadığı düşüncesiyle öğrenciler bugüne kadar alan seçimine önem vermiyorlardı. Yeni uygulama ile öğrencilerin, velilerin, rehber öğretmenlerin alan seçimine önem vermeleri sağlanmış ve okul dersleri üniversiteye girişte daha etkili hale getirilmiştir.

• Liselerde sınıf geçme yönetmeliğine göre; alan seçimi 9. sınıfın sonunda yapılır. Ancak bu seçim 9. sınıfın başında planlanmalıdır. Çünkü; bir öğrencinin belirli bir alanı seçebilmesi için o alanın kaynak derslerinin yıl sonu ağırlıklı ortalamasının belirli bir barajın üstünde olması gerekir

• 9. sınıfın sonundan başlamak üzere yaz boyunca, 10. sınıfın ders yılının başlamasını izleyen bir ay içinde şartlarını taşıdığı bir alanda seçimini yapabilir.

• Alanlar, öğrencinin 9. sınıftaki başarısına ve isteğine, öğrenci velisinin yazılı isteğine bakılarak; ilgili müdür yardımcısının, sınıf öğretmeninin ve rehber öğretmenin görüşüne başvurularak belirlenir.

• Öğrencilerin belirli bir alana yönelebilmesi için 9. sınıf sonunda o alana kaynaklık eden derslerin ortalaması 3.00 ve daha yukarı olması gerekir.

• ·Eğer öğrenci hiçbir alan için bu şartları taşımıyorsa en yüksek ortalamaya sahip olduğu alana yönlendirilir.

• Bir öğrenci, istediği alana ait şartları taşımıyorsa; alana kaynaklık eden derslerin ortalaması 2.5'ten az ise, en fazla 3 dersten ortalama yükseltme sınavına girebilir.

• 10. sınıfta isteyen öğrenci ders yılını başlamasını izleyen bir ay içinde alanını değiştirebilir

• Ders yılı sonunda okulun bina ve imkanları, öğretmen durumu dikkate alınarak açılabilecek alan/bölüm ve seçmeli derslerin tümü idarece ilan edilir.

• Ders bitiminden 10 gün önce, bitimden sonra 10 gün, toplam 20 gün içinde ilan edilen dersler arasından seçim yapılır.

• Seçimde sınıf öğretmeni, veli ve öğrenci birlikte karar verirler.

• Veli, isteğini yazılı olarak okul müdürlüğüne bildirir.

• Ders seçiminde, sınıf öğretmeni, öğrenci gelişim dosyasındaki bilgilere bakarak öğrencinin geçmiş yıllardaki başarısını dikkate alır.

• Eğer öğrenciler alan seçimini doğru yapmazlarsa 25 ile 50 arasında değişen bir puan kaybına uğrayacaklardır. Bu, ortalama binlerce kişinin gerisinde kalma anlamına gelir.

• Alan seçimi, bir anlamda hayat boyu sürdürülecek mesleğin seçimi anlamına gelmektedir.

• Seçilen alana uygun tercih yapılması halinde Ağırlıklı Ortaöğretim Başarı Puanı 0,8 katsayısı ile, alandan farklı tercih yapıldığında ise 0.3 ile çarpılacaktır.

•DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER