nar sar suaq qaqug or suar- - kujataamiu.gl 11 2011 - 9juni.pdf · nar sar suaq qaqug or suar-mut a...

14

Upload: ledieu

Post on 16-Dec-2018

223 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Allakkat ammasut naalakkersuisunut Kommune KujallermulluNarsarsuaq qaqugorsuar-mut atassavaKommune Kujalliup maanna pimoorullugu suarrutigaaNarsarsuup tassanilu suliffeqarfiit suut tamaasa atorlugit piuin-nassasut.

Eqqarssat allatut isigalugu kusanaraluaqaaq. Taamami pisoqar-pat aalajangigassat nuanninngitsut pinngitsoortinneqassapput.Narsarsuarmi innuttaasut soqutigisaat atuutissasut kissaatigaat.

Ersissutigaarpulli piviusunik oqimaatsunilli aalajangersinnaasu-seq pimoorullugu naaggaaraat, taamalu nunap immikkortuataineriartornissaraluata Narsarsuup piuinnarnissaanit iserissertoq.Innuttaasut tamanna kissaatigaat?

Nunap immikkoortuata tamarmiusup ineriartornissaa pilersaa-rutillu ataatsimut isigalugit pitsaanerussannginnami, pitsaaneru-sorlu anguniarlugu tamatta pilliuteqarsinnaasariaqanngilagut?Innuttaasut meeqqatut, piviusunik tusaarusunngitsutut, pinagit.

Uninngaannarnerup ineriartorneq toquttarpaaIsumaqarpugut ataqqinninnerullunilu ilumoortoq nunap immik-kortuata aningaasarsiornikkut inissisimanera qanorlu iliuuseqar-nissat pingaaruteqarluinnartuusut. Narsarsuarlu ullumikkut inis-sisimaneraniit allaasunik eqqarsaatersornissaq sinnattuaqinerus-sava, soorlu naatitsiveqarfittut, takornariaqarfittut imaluunniitmatoqqasumik isertitsiveqarfittut, ullumikkummi tassani naju-gaqartut tamarluinnarmik mittarfimmut tunngassuteqarput.Narsarsuarmut atatillugu kommunip eqqarsaatersuutai tassani

najugaqartuusunit tamanit allatut isikkulimmik suliaqalersinna-anissaat ilimagissanngilarput. Taamaalillunilu suliffissat akile-raarutitigullu isertitassat piuinnarnissaanik oqarluartaarutitpinngitsuusapput.

Kikkut tamaasa iluamik piniarnerisigut, tamakkerlugillu nuan-naartinniarnerisigut, eqqortumik oqassagaanni sorusussuseeru-tissasut ersarissarniarparput. Ukiuni makkunani sarfarsiataagin-narnissaq periarfissaavoq kingulleq. Angutitut piumassuseqpolitikkikkut allanngortitsinissami pisariaqartippavut, qinikkatinnuttaasullu pimoorussillutik sulisut pisariaqartippavut.Ilaaneeriarluni illu ingutserneqartariaqartarpoq kingornalusanaqqillugu, paasisimagaanni tunngavia pitsaangitsuusoq.

”Uninngaannarnerup ineriartorneq toquttarpaa”, taama qallu-naaq politikereq Berlingske Tidende-mi pingasunngornermi 4.Maj suarruteqarpoq. Ilumoorluinnarpoq. Narsarsuarmi mittar-fiup piuinnarnissaanik attassiniartut, Kujataani ineriartorneqakigalugu, ajornartorsiutip ilungersunarluinnartup kommunit-sinnit paasineqanngivissimaneranik takutitsivoq, tamannalupinngitsoorani iluarsisariaqarpoq.

Kujataa siuttumik aalajangersinnaasumik atorfissaqartitsivoq!Minnerpaamik illoqarfinnit pingasuusunit arlaat ataaseq ajor-nartorsiutip illoqarfinni tamaniittup, allanngortitsisussaqKujataata pisariaqartippaa. Pilersitserusussuseq nunap immik-koortuata tamarmiusup siumut aallaatissaa Kujataata pisariaqar-tippaa. Minnerpaamik illoqarfiup ataatsip ajornartorsiornissaa,taamaasillunilu qinikkat pimoorullugu ukkassisinnaalernissaatKujataata pisariaqartippaa, ullumikkutut tamanut tamaangaeqqaratik. Narsarsuarmit siunissami aqunneqarnissaq kissaatigi-simagussiuk, nipituumik ersarissumillu suaartariaqarpugut,soorlu oqartartut: Iterit!

Naakittarneq paatsuugaqNarsarsuarmut tunngatillugu ersarissumik oqaaserisat pimoo-runneqarmata paatsuusanngilat. Tassani naajugaqartut qanoqinerniliisoqarnissaanik siunnersuutinut, taamalu qanoq sumullununaqarfik atorneqassanersoq, siulliulluta uagut taamaasior-toqaqqusisut. Kisiannimi paasisariaqalerparput Narsarsuaqaaqqiissutissanut ilaasanngippat, taava tamanna ajornartorsiuta-alissaaq.

Narsarsuarmi innuttaasut, minnerunngitsumillu qinikkat paasi-sariaqalerpaat, qanittukkut angallannerup tungaanaaguungitsoqtakussaasumik allannguisoqanngippat, taamalu aamma Kujataatamakkerlugu aningaasaqarniarneq, taava aamma Narsarsuuptaamatut ingerlaannarnissaa ajorsiartussammat. Narsarsuup pin-gaarutai, atorfissaqartinnera kiisalu tassannga tassungalu atta-viit annikilliartornerat takusinnaangikkaanni, paatsuuilluni taa-maattoqaannarnissaanik najunaqarfiullu ataannarnissaanikanersaaqarneq paatsorneqarsimassaaq. Tassalu tamannarpiaa-

Akisussaalluni aaqqissuisoq / Ansvarshavende redaktør:Ib BenjaminsenIlioqqarneqarnera naqiterneqarneralu / Tryk og layout:Q-offset v/Ib Benjaminsen

Tunniussiffissaq kingulleq:Sidste frist for indlevering:

16. juni 2011Normu tulleq saqqummeqqissaaq:Næste nummer udkommer igen:

23. juni 2011

kujataamlu NNuuttaaaaqq

Naqiterisoq / Udgives af:

Q-offsetBox 378 • 3920 Qaqortoq

Tlf. 64 29 69 • Mob. 49 44 60e-mail: [email protected]

Ammaruk/Åben www.kujalleq.gl

Kujataani Asaasoq ApSSydgrønlands Rengøring ApS

Postboks 527, 3920 QaqortoqFax 64 19 41 • Mobil 49 31 32

Asaaqqissaarneq, Sullissilluarneq- Nuannisarneq Ipiitsoq

Proffessionel Rengøring, God Service- En ren fornøjelse

voq paatsoorneqartoq.

Uagutsinnut qularnanngilaq siunissami Narsarsuaq ajorsassaaq.Ukiut tamaasa ataanarnissaanik atorfissaqartitsineq annikilliar-torpoq. Apeqqutaaginnalerpoq qaqugu Narsarsuup matuneqar-nissaa. Aamma Kujataa tamakkerlugu Narsarsuup nakkaqatigis-saneraa. Assilianngorlugu naratsimut igamullu assinguvoq.Naraseq igamut qalattumik imalimmut igikkukku, taava iganeq-annginniassagami pississaaq. Kisiannili naraseq taanarpiaqimermut nillertumut ikigukku kigaatsumillu erngup qalannis-saata tunganut qalaakukku, taava naraseq avammut pissinnaniqalanneqarnermini toqussaaq. Narsarsuup ajornartorsiutaaneru-nut assinguvoq.Ukiorpassuarni qalaserput kisiat isiginiarlugu oqallissimavugut,suup pineqarnera puiorlugu. Qanorluunniit akeqaraluarpatNarsarsuaq ataannassava? Tassungalu atatillugu Nanortalik,Alluitsup-paa, Qaqortoq, Eqalugaarsuit, Upernaviarsuk, Narsaqsavaateqarfiillu akigalugit Narsarsuaq ataannassava?

KatersuuffikIlloqarfik sorleq katersuuffittut qinerneqassanersoq uani apeq-qutaangilaq. Naapertuilluarnikkut ingerlatsinikkullu inissimal-luarnerpaaq taanaasaaq illoqarfik Kujataanik kivilersumik kivit-sinissamut piukkunnarnerpaaq. Narsaasinnaavoq Kuannersuarni aatitassarsiornissamik akuersi-soqariarpat. Nanortaliusinnaavoq Nalunami ullumikkornit pit-saanerusumik kultisiorneq atorluarneqarneruppat. ImaluunniitQaqortoq, mittarfittaaruni Kujataani angallannikkut ajornartor-siutinik pitsannguisussaq, aamma QaqortuusinnaavoqKangerluarsummi Killavaat Alannguanni aatitassarsiorsinnaa-nermik ammaasisoqarpat.Aatitassarsiornerit isumalluarnartut akerliannik, sakkortuumikinatsisiliornermit aporfissaqarlunilu nunarsuarmi akinit aqun-neqarnerit, kisianni aamma aatitassarsiorniat qaqugu aallartin-

nissamik piumassuseqarnerannillu aqunneqarluinnarnitsinniaamma taaku najugaqavissunik sulisoqarlutillu suliffiutilinnikatuinissaanit apeqqutaatinnagit, mittarfiliornissaq aningaasaliif-fiulluassaaq. Allatut oqarluni aatitassarsiornerit taakulu qanoqineriartortitsinissaat uagutsinnit sunnerneqarsinnaangilaq.Taaku qanoq piumassuseqartiginerat utaqqiinnartariaqarparput.

Akerlianik Qaqortumi mittarfiliorniarnerup piviusunngortinne-ratigut ingerlaannaq suliffinnik aallartitsissaaq. Suliassap nam-mineq suliarinerata, ajornanngippat suliffeqarfiup maangaane-ersumit suliarineqartussap, saniagut assigiinngitsunik malitse-qassaaq, sulisartut nunaqavissut sulisinnerisigut nunap immik-koortuanut aningaasalersuinerussaaq, aammalu puiussanngilar-put kommunip karsia ulorianartorsiortoq akileraarutitigut iserti-tanit immerneqassaaq.

Angallannikkut attaveqatigiinneq atorsinnaasoq tatigisinnaasar-pullu pigilerutsigu, taava ajornartorsiut kingulleq nungutinne-qassaaq, taavalu innuttaasutut, suliffeqarfiutilittut politikeritullusuliassaq aallartissavarput soorlu nunap immikkoortuani takor-nariaqarnerup piorsarnera. Sapinngilagut, piumassuseqarpugutnamminerlu pilersaarutinik pilersitsisinnaalluta, sumunnarfissa-nik piorsaalluta nunallu immikkoortua takoqusaarutigalugu.Ataatsimoorlutalu periarfissagissaalissaagut, aammalu takorna-riartitseqatigiiulluta ineriartortitsilluta taakulu periarfissai nuta-at atorluarlugit.Soorlu inuk silatooq uagutsinnut ima oqanikuusoq: Takornariatkillilersugaangillat - pissarsiarinissaat apeqqutaaginnarpoq!Taamaattumik, asasara Kommune Kujallermi kommunalbesty-relsi aamma asasakka Naalakkersuisut:Qaqortumi mittarfiliorta!!

Jim Riis-imit, Qaqortumi suliffeqarfiit oqallittarfianni siulittaasoq

Allakkat ammasutAll.: Kristian Poulsen, ”Pablo”Siorna 2010-mi maajip 12-anni Kommuni Kujallermi pisorta-nut allagaqarlunga apeqqutinik sisamanik paasiumasaqarpun-ga. Taakku matuma ataaniipput. Taamanerniit massakkunutullut 380-it qaangiupput suli akissummik takusaqarnanga.Allagaqarama soorunami! naatsorsuutigaara pisortat suliassaa-taannik suliarinnittarnermi inatsit naapertorlugu akinissamutsivisussusiliineq pisortanit saaffigineqartunit malinneqaruma-artoq. Kisianni taamaattoqaqqajanngimmat juunip naalerneranioqarasuaatikkut saaffiginnikkama paasitinneqarpunga suliassatpisariaqartut pingaarnerillu suliareqqaarlugit allakkakka akine-qarumaartut. Oktobareqalermalli suli akissutisinanga aammaoaqarasuaatikkut saaffiginneqqippunga. Tamatumuuna akineq-arpunga apeqqutikka eqqartuussissuserisumut ingerlateqqinne-qassasut. Assut tupigutsappunga apeqqutinni suut eqqartuussis-susilerisukkoortittariaqarnersut paasinngilluinnarakku, taakku-mi malittarisassat oqaasertaanik paatsuuinermik tunngaveqara-tik qaammatit tamaasa sulianik ingerlatsinermut taamaallaattunngammata. Apeqqutikkami tamarluinnarmik kommunipineqarnermut allattoqarfiata qaammatit tamaasa suliarisar-tagaanut ilaammata isumaqaraluarama suliaminnik paasisima-saqarluartutut imminnut oqaatigiumasartut ilungersorujus-suaqqaarnatik akisinnaassagaat. Tamatumami takutimmangaineqarnermut allattoqarfimmi sulisut suliatik ajoraluartumikajuusaarnaqisumillu amigartorujussuarmik paasisimasaqarfigi-gaat. Eqqartuussissuserisoq isumaqatigaara nunaminutDanmarkimut juullisioriartoreerpat 2011-mi januaarip 13-annioqaloqatigiissasugut. Eqqartuussissuserisorli napparsimalersi-magami soorluluunniit suli uteqqissimanngitsoq imaluunniitsoraaginnarsimanerpoq - naluara. Tassami taanna uannut saaf-figinneqqinngilaq taannalu aqqutigalugu suliassiiniat aammanissappallannermilluunniit tutsiugatik. Tassagooq innuttaasu-nik sullissineq pitsassuaq tatiginarluartorlu? Suliat suliarineq-artarnerat pillugu inatsit tassungalu nassuiaatit atuaraanni paa-siniarluarlugillu Inatsisartut pinnguarnatik pimorussilluinnarlu-tilli inatsisiliaat sooq ineqarnermut allattoqarfimmit taama suu-supagineqartigaa? Taanna taamaallaat Kalaallit Nunaanni ator-tuummat? Imaluunniit ineqarnermut allattoqarfimmi sulisutinatsisip tassungalu nassuiaatit oqaasertaanik kalaallisuujullu-tillu danskisuujusunik atuarsinnaanatillu paasinnissinna-anngimmata? Ila tassaqa!Naammi tamakku atorfinitsitat ilinni-arluarsimaqisunngooq? Allamut nutseramik imaluunniit toquk-kut qimagukkamik? ”Administrationshonorar”-inik taagorneq-artut tassaaginnanngillat kommunip iniutaanik attattortut ineq-arnermut allaffimmik ”atuinerminnut akiliutaat tamanut amma-sumik oqallisigineqaqqaaratik nammagassiissutaasut? Aammaatuisut ingerlaannartumik paasisinnaanngisaannik danskisuu-ginnarnillu oqaasertalersuinerit tassaaginnarput innuttaasuniknaqisimanninniarnermut sakkut nunasiaateqarnermit kingor-nussat! Naak ilumoorsaaqaluni oqaatigineqartartoq nunarput1953-imili nunasiaajunnaartoq. Tamanna kommunip atorfilit-taanit suli paasineqarsimanngippat kakkaak poqiissimassaqaat.Imaluunniit tamakku kalaallisut oqaasertalersornissaat merser-naqigami? Merserusunnerli sunaluunniit sumulluunniillutunngasoq taamaallaat eqiasunnermik tunngaveqartarpoq.

Apeqqutimmi matuma kinguliiniittut kommunip inissiaataanikattartortunut tamanut attuumassuteqaraput - uannuinnaq pinna-tik. Uanga allallu assigiinngissutigiinnarparput uanga akiler-sukkama suunerinik eqqortunik tamakkiilluinnartunillu paasi-tinneqarusukkama - naak allat taamaaliunngikkaluartut.

PaaserusutatIneqarnermut akiliutigisartakkama iluaniittut ilaat paasiumallu-git makkuninnga apeqqutissaqalerpunga:

1.“Administrationshonorar” sunaana? Aamma qanoq iliorluni(suut tunngavigalugit, suut naatsorsuutigalugit, suut naatsor-suutiginagit, suut anguniarlugit) taakku naatsorsugaappat?

Isumaqaraluarama pisortat allaffissorlutik sullissinerminni suli-suminnut akiliutissatik tamaasa sulisut kattuffiinik isumaqati-giissuteqarnikkut ingerlattaraat - sunaaffa aamma tamakkusaniatigut ininik attartortut immikkut akiliuteqartinneqartartut,tassami allaffissornikkut sulisunut ”kajumissaatisiassat” sulisit-sisup akilernagit ininik attartortunut akilersinneqartarsimam-mata, naak aamma tamakku sulisut kattuffiannut isumaqatigiis-sutissaaniaraluartut.

2. ”Kapitalafkast” sunaana?. Aamma taakkua suut tunngaviga-lugit, suut naatsorsuutigalugit, suut naatsorsuutiginagit suulluanguniarlugit naatsorsugaanersut paasitinneqarusuppunga.Sumunuku atugassat? Aserfallatsaaliuinernut assigisaannullu?1999-imi februaarimili maanga iserteramali illup silataa ataa-siaannavilluni qalipanneqarpoq aammalu iluarsisariallit allat(kusertarnerit tummeqqalluaasut) aatsaat nammineq ilunger-suutigeqqaarlugit suliarineqalersarlutik, naak sulianut tunniusi-malluni sulisoqarpat uanga ilungersuutiginninnissara pisaria-qassanngikkaluartoq.

3. Kiassarnermut siumoortumik akiliutit. Aamma taakkua suuttunngavigalugit, suut naatsorsuutigalugit, suut naatsorsuutigi-nagit suullu anguniarlugit naatsorsugaanersut paasitinneqaru-suppunga. Uanga nammineq paasititsissutigisinnaavara kiaapatortakkama qanoq ilillugu naatsorsorneqartarnera nalulluinna-rakku pissutigerpiarlugu kiassarnermut uuttortaammik inigi-sanni ikkussisoqarsimanngisaannarmat taamaattumillu takusi-manngisaannarama. Immaqaasiit ilimagisaannaat (skøn)tunngaviusimanerput?

4. Imermut siumoortumik akiliutit. Aamma taakkua siuliisullipaasisaqarfigerusuppakka, tassami imermik atuininnut uuttor-taammik takusimanngisaannarama aamma ikkussisoqarsima-neranik ilisimatinneqarsimananga.

Tupinnavissummi ilagaat silap kissakkiartornera ilutigaluguaamma inini ataasiakkaani kiassarnissamut pisariaqartitsineqmilliartoraluartoq kiassarnermut akiliutit amerliartuinnanngu-atsiarmata. Kiisalu kisimiittuulluni imeq atugaq ilaqutariinnitassersuutigalugu pingasunik tallimanilluunniit meerartalinnitatorneqartartumit soorunalimi minnerussammat. Taama imer-mut akiliuteqartitsinermi uagut kisimiittuusugut - taamaluinuuneqassalluta aalajangersimasugut - inuit allat ilaqutaqarlu-tik inuunissaminnik aalajangersimasut imeq atugaat naapertuil-luartoqassappat akilertussaanngilarput. Uatsinnut akilersinne-qassappat tamatuma naapertuilluanngissusia inuup isumatusa-arluni eqqarsarsinnaasup kialuunniit minnerpaakkulluunniitassortorsinnaagunanngilaa.

Peqqilluarnissassinnik sulilluarnissassinnillu kissaallusi qin-nuigaassi siuliini apeqquteqaatikka sivitsorpallaartinnagu akis-suteqarfigeqqullugit - immaqa kingusinnerpaamik juunip aal-laqqaataata missaani?

Inussiarnersumik

PS: Akiliutit siuliini eqqartukkat tamarmik qaammammutakiliutaapput.

Åbent brev til naalakkersuisut og Kommune KujalleqSkal Narsarsuaq bevares for enhver prisKommune Kujalleq proklamerer nu deres ihærdige indsatsfor at bevare Narsarsuaq med de aktiviteter denne besidderfor enhver pris.

Det er på et eller andet plan en smuk tanke. Man undgår der-med at tage ubehagelige beslutninger. Man ønsker at vareta-ge borgerne i Narsarsuaqs interesser.

Det, vi er bange for, er, at man så nidkært nægter at tagerealistiske og svære beslutninger, at ønsket om bevarelsen afNarsarsuaq overskygger udviklingen af den resterenderegion. Og er det reelt i borgernes interesse?

Vil det ikke være ærligst at sammenfatte planen for heleregionens udvikling, og tegne de ofringer vi alle må give forhelhedens bedste? Uden at behandle borgerne som børn, derikke kan tåle at høre de hårde realiteter.

Stilstand dræber velfærdenVi mener, det vil være mere respektfuldt at være hudløs ærli-ge om regionens økonomiske situation og de tiltag, som er sånødvendige. At fantasere om at omskabe Narsarsuaq til andetend det den er i dag, eksempelvis til gartnerier, turistdestina-tion eller lukket fængsel, er utopi idet samtlige nuværendebeboere er relaterede til netop lufthavnen. Vi kan ikke for-vente at samtlige disse personaler er omstillingsvillige i til-strækkelig grad i kommunens forventede eksperimentomkring Narsarsuaq. Og derved vindes der jo intet i argu-mentationen for bevarelse af arbejdspladser og skatteprove-nu.

Vi vil gøre opmærksom på at ved at prøve at behage alle, ogved at prøve at gøre alle glade, gør man dem reelt ligeglade.Og ligegyldighed er det sidste, vi har brug for i disse tider.Der er brug for mandsmod til politiske reformer, der er brugfor engagement fra både politikere og borgere. Nogle gangeer der bare brug for at rive et hus ned, for derefter at genop-bygge det, når det viser sig at fundamentet er for svagt.

”Stilstand dræber velfærden” var der en dansk politiker, derproklamerede i Berlingske Tidende onsdag den 4. maj. Oghvor må vi dog give ham ret. Ved den vedholdende higen i et

fortsat eksistensgrundlag forlufthavnen i Narsarsuaq, påbekostning af udviklingen iSydgrønland, markerer voreskommune sig med en totalmangel på forståelse for dealvorlige problemstillinger,der så desperat trænger til atblive løst.

Sydgrønland har brug for etlokomotiv! Sydgrønland harbrug for, at mindst en af de trebyer påbegynder opstignin-gen fra den krise, alle byernebefinder sig i. Sydgrønlandhar brug for en dynamo, derpå sigt skal generere yderlige-re dynamik til den øvrigeregion. Sydgrønland har brugfor, at mindst en af byernekommer ud af krisestemnin-

Isikkorikkusukkuit taava ikiorsinnaavatsigit.Isarussat, kontaktlinsit, seqinersiutit pinnersaatillu

Vil du se godt ud, så kan vi hjælpe dig.Briller, kontaktlinser, solbriller og smykker.

KUJATAANIISARUSSAT

BRILLER & KONTAKTLINSERGULD & SØLV - URE

TLF. 64 15 12 - FAX 64 15 39

AmmarsarfiitAtaas. - tall.Mandag - fredag

ArfininngorneqLørddag

Åbningstider

10.00 - 17.00

10.00 - 13.00

Sydgrønlands El ApSV/ Per Holm

Alt I El udføresPer Holm . . . . . . . . . . . . . . . 49 45 19Knud Hansen . . . . . . . . . . . 49 26 19Værksted . . . . . . . . . . . . . . 64 34 81Fax: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 19 41

E - mail: [email protected] 527

3920 Qaqortoq

gen, så politikerne kan koncentrere deres fokusområder, istedet for som nu at skyde med spredehagl. Og med mindreman ønsker, at Narsarsuaq skal være denne fremtidens dyna-mo, må vi på det kraftigste råbe vagt i gevær, og bruge detsektuelle mantra: Vågn Op!

Misforstået samaritanerMisforstå endelig ikke intentionerne for denne klare udmel-ding omkring Narsarsuaq. Skulle dens befolkning have etløsningsforslag omkring, hvordan og hvad bygden i så faldkan og skal bruges til, er vi de første til at bifalde sådanne til-tag. Men vi må også snart erkende, at hvis Narsarsuaq ikkeer en del af løsningen, ja, så må den jo være en del af proble-met.

Borgene i Narsarsuaq, og særligt de folkevalgte politikere,må snart erkende, at sker der ikke snart radikale forbedringeraf ikke blot infrastrukturen, men også af økonomien i heleSydgrønland, så forringes også Narsarsuaqs naturlige eksi-stensgrundlag. Hvis ikke man selv kan se, at vigtigheden,behovet og efterspørgslen på ruter til og fra Narsarsuaq ermarkant dalende, så er det klart, der findes denne misforståe-de tolerance og samaritaner ånd omkring bevarelsen af byg-den. Men den er netop misforstået.

For hos os er der ingen tvivl om, at Narsarsuaq falder på sigt.Behovet for dens eksistens mindskes simpelthen år for år.Spørgsmålet er kun, hvornår Narsarsuaq lukker. Og omNarsarsuaq tager hele regionen med i faldet. Billedligt min-der det mig lidt om frøen og gryden. Hvis du smider en frø ien gryde med kogende vand, så springer den op for at undgåat blive kogt. Men lægger du samme frø ned i koldt vand og

varmer langsomt op til kogepunktet, ja så koger frøen tildøde, uden at have prøvet at springe ud. Dette minder omhele Narsarsuaq problematikken.

Vi har diskuteret navlebeskuende i så mange år, at vi måskehar mistet fokus på helheden. For skal Narsarsuaq bevaresfor enhver pris? Og skal Narsarsuaq bevares på bekostningaf Nanortalik, Alluitsup Paa, Qaqortoq, Eqqaluarsuit,Upernaviarsuk, Narsaq eller alle fåreholderstederne, for densags skyld?

DrivkraftenHvilken by der skal have rollen som drivkraft er underord-net. Objektivt og forretningsmæssigt fornuftigst skal detvære den by, der har det største potentiale til at hiveSydgrønland op af spærregrænsen. Det kan være Narsaq, derfår godkendelse til mineraludvinding i Kvanefjeldet. Det kanvære Nanortalik, der udnytter guldmine produktionen iNalunaq endnu bedre. Eller det kan være Qaqortoq, der fåren lufthavn, og derved forbedrer den infrastrukturelle flaske-hals i Sydgrønland, og det kan være Qaqortoq, der får tilla-delse til mineraludvinding i Kringlerne.

I modsætning til de lovende mineaktiviteter, hvor man bådeer afhængige af den restriktive lovgivning, og af prisudvik-lingen på verdensmarkedet, men hvor vi også er totalt afhæn-gige af de respektive minevirksomheders indsats for igang-sætning af projektet og deres villighed til at bruge lokalearbejdskraft og firmaer, er lufthavnen en klar satsning. Medandre ord vi har ikke på nogle af mineprojekterne indflydel-se til at boome udviklingen. Der kan vi blot afvente deresvidere engagement.

Derimod er der kontant afregning og igangsætning af lokaleaktiviteter ved at påbegynde realiseringen af lufthavnen iQaqortoq. Udover selve anlægsopgaven, som en lokal entre-prenør helst skal lave, og med de følgevirkninger, det harmed hensyn til ansættelse af lokal arbejdskraft, tilførelse aføkonomi til regionen, skal vi ej forglemme tilførelsen afskattekroner til den faretruende slunkne kommune kasse.

Og ved at have en infrastruktur, der fungerer, og en infra-struktur vi kan stole på, og ved at have elimineret den sidstehurdle af uvished, kan vi selv som borgere, som virksomhe-der og som politikere påbegynde arbejdet med eksempelvisat forøge turistmængden i regionen. Her har vi en mulighedfor selv at sætte vore klare fingeraftryk på udviklingen. Vikan, vil og skal selv igangsætte projekter, udvikle udflugts-mål og brande regionen. Og vi får dermed også alle tidersmulighed for i enighed, og som en samlet turistbranche atgøre noget aktivt for at udnytte de nye muligheder et sådanttiltag vil give.

For som en klog mand sagde til os engang: Der er ikke kvo-ter på turister - det gælder bare om at fange dem!

Derfor, Kære Kommunalbestyrelse I Kommune Kujalleq ogKære Nalerkersuisut:Lad os få bygget den lufthavn i Qaqortoq!!

Af Jim Riis, formand for Erhvervsforum Qaqortoq

Kisitsisit uulikullannartutKujataamiumi kingullermi takussutissatKommune Kujallermi inuttussutsimuttunngasut kiisalu isertitat akileraaru-teqaataasussanut tunngassutillit ilanngu-tassiaraaka.Allaaserisamut atatillugu atuartartutarlallit qisuariaateqqarput.

Isiginnaartitsisaartut manna toqoreersut1960-sikkuni ima erinarsorput:”Imertaatip naqqa putoqarpoq, asasaraLisbet….” nuna tamakkerlugu kikkunnittamanit ilisimaneqartoq, qularnanngilar-lu aamma taana Nunatta Radiuagut taa-mani aallakaatinneqarsimassasoq.

Kommune Kujallermi kommunalbesty-relsi ataatsimeeqammerpoq,Qanoruumilu tallimanngornermi 13.maj isiginnaartut tusarteqqinneqarpu-naasiit kommunip karsia imaarutilersoq, taamalu sipaarniar-neq nutaaq aallartilluni = imertaatip naqqani putorujussuaqmatuniarneqassaaq.

Nutaarsiassaq nuanniilluinnartoq.Atuartartut arlaliulluta kisitsisit nangillugit misissoqqissima-vavut, innuttaasut nikikkiartornerat kiisalu isertitat akileraa-ruteqaataasussat, taakulu uulikullannarput.

Atuartartut aallaavittut kisitsisit piffissami 2005-mimiit2011-mut pisut isiginiassavaat. 0-miit 17-ninut ukiullit 320-nik ikilisimapput. Sulisinnaasut 306-nik ikinnerit aamma 65-sinit qummut ukiullit 172-nik amerlanerit. Tassa 1. Januar2011-mi 1. Januar 2005-mimut sanilliullugu innuttaasut 454-nik ilanngarsimapput.

Agguaqatigiisillugu naatsorsuinermi kisitsisit 2008-ameer-sut takutippaat akileraartartup ataatsip agguaqatigiisilluguakileraarutit 45.870 koruunit kommunimut akileraarutigisa-rai, 2008-milu akileraartartut 6.718-iupput.

Imalu isikkoqalerput: 45.870 *27/44 *454 *6718/7441 =11.500.000 koruunit, tassalu kisitsisit taaku ukiut tamaasa2005-mimut sanilliullugu kommunip karsiani amigaataasap-put. Minnerpaamik.

Kisitassartaa ima atuassavat: akileraaratartup ataatsip 2008-mi kommunitoqqani pingasuni akileraarutaat (40752+46729+50129)/3 = 45.870, innuttaasut amerlassusi-annik agguarneqassaaq 2008-milu akileraartartut amerlassu-annik amerlisarlugu aamalu nuusimasut amerlassuannik(454) amerlisarlugu.

Uanili akileraarutit 2011-mi procentiata qaffannera 28/45-mut ilanngullugu naatsorsuutigineqanngilaq, kiisalu innut-taasut sumut nuusimanersut.Aap, kisitsisit agguaqatigiisinneqarnerat atorneqarpoq, aam-malu innuttaasup ataatsip akileraarutai 2008-miit 2011-mutqaffassimassannginneri naatsorsuutigineqarluni.

2011 tikivillugu naatsorsuisoqartariaqarpoq, (naak akileraa-rutitigut isertitassat ilisimanngikkaluarivut) ineriartornerupeqqortumik qanoq isikkoqarnera takutinniarlugu. Kommuniqanoq annaasaqartigisimanersoq naatsorsorneqanngilaq,kisiannili siunissami kommunip annaasassai takutinniarneq-arput.11,5 mio koruunit tassa annikinnerpaamik (akileraarner-mummi procenti 28-mut qaffassimavoq). Tassami oqarta-

- elteknik for fremtiden- Siunissami innaallagisserineq

El-installationerIndustri-installationerServiceSkibs-installationerData-installationerKommunikationAntenneanlægElevatorerBelysningsteknik

SikringsanlægPatient- og nødkaldBrandalarm anlægMaskinelektroTermograferingHvidevarerStorkøkkenerDøgnvagtEl butik

Arssarnerit A/SJaraatooq B-13053920 QaqortoqTlf: 642030Fax: [email protected]

Qaqortoq afd.Søren tlf. 494525Ejnar tlf. 493550

Nanortalik afd.Keld tlf. 490230

riaqarpoq inuup ataatsip kommuni qimakkaangagu kommu-nip karsiata nalimmaallisarlugu pinerit tamaasa 27.000koruunit annaasarmagit, tamannalu qaqugumut ukiunutaggersunut atuutissaaq, innuttaasut amerleqqilernissaata tun-gaanut. Eqqarsaatissarsinaqaaq, tamatumalu kommunalbe-styrelsi eqeersittariaqaraluarpaa, ingammik kommunimiinnuttaasut 6 %-tii pineqarpata!

Neriuppunga kommunimi kisitsisilerisartut kisitsisit qulaanipineqartut eqqornerusumik neriulluarpasinnerusumillu isik-kulerlugit aaqqissagaat, oqarluarniutaanaangitsumik tunnga-vilimmillu nassuiaasersorlugit.

Kingunissaami tassa kommunitta sakkortuumik sulisumigut'sanigorsarnera' taamalu sullissinini ajornerulersussanngor-lugu aamma / imaluunniit meeqqerivinni allanilu akinik qaf-faaneq, uagut sinneruttugut atugassattinnik. Arlalissuit kom-munimi najugaqaannarnissartik eqqarsaatigisariaqassavaat!Nunatta aningaasaqarneranut Naalakkersuisunut ilaasortapMaliina Abelsen-ip ataasinngormat 16. Maj tamanut nalu-naarutigaa Nunatta Karsiata naatsorsuutai 2010-meersut. Naatsorsuutigisamit pitsaanerupput, ingasattumilli nuannan-nissaq pisariaqanngilaq. Akileraarutitigut isertitat qaffassi-manerannut atatillugu Kommune Kujalleq ilapittueqataasi-manngitsoq taaneqaqarpoq. Naagga, kiami qularissavaa.

Nalunngilluinnarpara kommunalbeatyrelsi Namminersor-tuniit Kommune Kujalliup ineriartornissaanut siunnersuuti-gisartakkaminut itigartitaajuartoq, tamatuma ataani suliffiitqitiusumiit noorartinissaanut allanullu. Qeqqata Kommu-niani borgmesteri Hermann Berthelsen aamma ersarissumikpaatsugassaangitsumillu oqarpoq: ”Sooq suut tamarmikNuummiissappat?”

Neriuutigaara Issittumi Sakkutooqarfik Narsarsuarmi inis-sinneqassasoq. Qanorli iluaqutaatigissava. Kommunitsinnisulisitsisut pimoorullugu ilorraap tungaanut saatitsiniarsarip-put. Kusanaq, naamanngilarli. Taamaattoqanngippammikommuni 'toqussaaq' ”immaqa” ukiut arlallit qaangiuppataaatitassarsiorfeqaleraluarpalluunniit.

Tamannalu pissutigalugu innuttaasutut atuartartut allaagaatmanna Naalakkersuisunut ilaasortanut Maliina Abelsen-imutJens B. Frederiksen-imullu nassiuppara, kimigiiserfigalugil-lu Kommune Kujallermi pissutsit erloqinartut pillugitpimoorullugit suliniaqqullugit. Qulaani ineriartorneq pineq-artoq, sakkortusiartortoq, ilorraap tungaanut sangutissagaaniannertuumik sakkortuumillu susoqartariaqarpoq. Suliassaqanngippat soorunami innuttaasut kommuni qima-gassavaat.Ikinngutinnersumik inuulluaqqusillunga

Jens SkærlundPensionisti

Qaqortumi AtassutKujataani,pingaartumillu siullermik maani "QaqortumiAtassut"-tip immikkoortortaqarfia uummarissaqqinniarpar-put.Minnerunngitsumillu ilaasotarisimasavut utertseqqinni-assallugit.Soorlu ilaatigut inuusuttut immikkoortortaqarfiatuummarissarlugu. Toqqaavugullu tamatumunnga aqutsisus-samik ingerlatsisussamillu.

Erseqqissarumavaralu siullermik politikkitta pingaartitattaluilagimmasuuk "Atortooreersunik aalajangiusiinarnianngit-soq" "akaarinninneq" "nutaalerisorlu" minnerunngitsumillu"Inuk qitiutillugu"

Soorlu naluneqanngitsutut sinerissap ilaani Atassut ilaatiguttusarnerpallaanngitsunik nuannerpallaanngitsunillu tusarta-ripput.Taamaatumik tamakku ersarinnerusumik siulersuisoq-arfimmiit paaserusullugit, maani Qaqortumi Atassut ataatsi-meersualermat ornissimavara,nassuiaaneqarlutalu qanoqpisoqartarsimaneranik.Aammalu sooq immikkoortortaqarfiksuna pillugu taama uninngatigisimanersoq.

Taamanilu siulittaasutut qinerneqarpunga.Suliassattalu siul-liit ilagissavaat maani illoqarfitsinni Atassut uummarissaqq-inniassallugu.ilaasortarisavullu amerlisaqqinniassallu-git.Taamaatumik nunaqqativut qinnuigaavut ilassilluaqqul-luta.Uanga ataqqilluinnarpara kikkut tamarmik naligiittutisigineqarnissaat,oqartussaaqqatigiinnissaallu,siulittaasuu-gunik ilaasortaagunik sumilluunniit suliaqaraluarpatatamarmik naligiittut oqartussaaqqataasutullu isigineqarnissa-at.

Imaasanngimmammi imminut sutorsuartut isigineqarnissaq,naamik qinerneqarpusi tatigineqarlusi isummassinnillu kil-lilersugaanngitsumik saqqummiussisaqqullusi.Atassut par-tiiuvoq tamanut ammasoq killilersugaanngitsumillu kikkuttamarmik oqartussaannerannik ataqqinnittoq.Soorunamipolitikkikkut anguniakkavut nunatta ineriartornera tunngavi-galugu malinnaasapput malinnaajuassallutalu.

Taamaatumik suleqataarusuppugut kommune-p Kujalliupullumikkut taama erloqinartigisup iloorraap tungaanut saa-tinniarnissaanut,kommunerpummi periarfissanik assi-giinngitsunik ulikkaarpoq, suli iluamik atorneqanngitsunik,oqaasiinaallu aqqutiginagit piviusumik piumassuqartumilluperiarfissat piviusunngortinnissaanut suleqataarusuppu-gut.Maannakkut taagartussanngilakka suut siullermik angu-niassallugit,kingusinnerusukkullu saqqummertalerumaarpu-gut oqallissaarinernik.Ungasinngitsukkullu tamanut ataatsi-miititsiumaarpugut.

Ilaasortat,tapersersuerusuttullu periarfissaqarput bankimutakiliinissamut.Eqeersimaartumik oqallinnissamut,siunertalimmillu angu-niagaqarnissamut tikilluaqquvassi.

Jens Adolfsen

Inimik attartugassarsiorpugutJunip 29-niit Julip 20-anut

Inersimasut marluk meeqqallu marluk

(7 år + 10 år)Nalunaarfissaq :Arnakitsoq PearyMobil: 23 94 03

E-mail: [email protected]

Utoqqalinersiat pillugitIsumaginninnermi pisortap Martha Lund Olsen-ip LeifEllebæk Motzfeldt-imut akissutaa Kujataamiu nr. 9-mi 12.Maj 2011-meersoq atuareerlugu, tupaallaatigingaarpara isu-maginninnermi pisortap allakkamini oqaatigimmaguKommune Kujalliup allatut ajornartumik utoqqalinersiner-mut inatsisit maleruagassat malittariaqarai, naak KommuneKujalliup inatsisit malinngilluinnaraluarai, kisiannili soorlu-lusooq pisussaatitaasoq inatsisiliat 'atornagit' sulineq taama-lu innuttaasut saaffiginnissutaanut akissuteqassanani.

Februarip pingajuanni 2009 - soorlu kommunip allagaaninalunaarsimasoq - utoqqalinersiat amerlassusiisa aalajanger-neqarnerannut naammagittaalliuutiga IsumaginninermiNaammagittaalliortarfimmut nassiuppara, tamatumalu kin-guninnguagut naammagittaalliuutima tiguneqarnera upper-narsarlugu akissutisillunga.

Tamatuma kingornagut NaammagittaalliortarfimmiitKommune Kujallermut akissutissamik qinnuteqaatit nuuneriarlalissuit tiguakka.Kiisami juulip arfineq-sisamaanni 2010 Naammagittaallior-tarfimmiit akissutisivunga, narrujuuminarli, tassamiNaammagittaalliortarfiup suliassap nutaamik suliareqqinnis-saa pissutigalugu utertimmagu, tamatumunngalu pissutaa-voq Kommune Kujalliup Naammagittaalliortarfiup akeqqu-silluni allagarisartaagai qisuariarfiginngilluinnarsimamma-git.

Tamanna pissutigalu 11. Juli 2010 allakkakka KommuneKujalleq, Utoqqalinersiariffimmut nassiuppakka Namma-gittaalliortarfiup aalajangiinermut allagai ilanngullugit,susoqanngilaq.

Allakkat akeqqusissutit arlalissuit Utoqqalinersialerivimmutnassiutereerlugit, Naammagittaalliortarfiup aalajangiinermutallagai ilanngullugit uangalu Utoqqalinersialerivimmutallakkama nuuneri ilanngullugit, taakulu assilineriIsumaginninnermi ataatsimiititaliamut nassiuppakka, kisian-nili suli suliamut tunngasumik susoqanngilaq. KommuneKujalleq ataani atsiortumut telefonikkut allakkatigulluunniitakissuteqanngilaq.

Tamatuma saniagut suliap suliarineqarneranut naammagitta-alliuutiga Inatsisartut Ombudsmand-iannut nassiuppara, tas-sami nalunngilluinnarakku Kommune Kujalliup sullissiner-mi inatsit, ikiuisarnermi inatsit aamma utoqqalinersiaqarnis-samut Inatsisartut maleruaqqusaani aalajangersakkat unioq-qutimmagit akissuteqanngilluinnarnermigut.

Inatsisartut Ombudsmand-iata Kommune Kujallermut akeq-qusilluni allagaasa nuuneri tigoqqammerpakka, saaffiginnin-nermit qaamatit marluk qaangiuttut suli akisoqarsimanngit-soq.

Apererusuinnarpungali ima: Innuttaasut sooruna taama pivi-sigik??? Uanga kisiartaangilanga kommunimit akissuti-sinngitsoornermik ajornartorsiutilik, tassami arlalissuit uat-torpiaq ajornartorsiutillit saaffigisimavaanga.

Maanamut ukiut pingajuat avillugu suliamut tunngasumikutaqqivunga, qanoq sivisutigisumik suli eqqunngitsumikpineqarninnut utaqqissaanga eqqortuliorfigineqarnissamatungaanut.

Aalajangiiffigineqarnermut naammagittaalliorsinnaatitaavu-gut, tassami Namminersortut kukkusumik sullissisoqanngin-nissa anguniarmassuk, tamannali sumut iluaqutaasava aala-jangiiffigineqarnermut allagarsiami nalunaarutigineqarpat,aalajangiinermut iluarinninngikkaanni naamagittaalliortoq-arsinnaasoq, suliamummi tunngatillugu susoqanngilluinnar-poq.

Naamaginanngilluinnarpoq utoqqalillu sullissinerlunnersu-armit eqqugaalluni, imatullu oqarusunnaraluarpoq: SAAR-FAARSUK… KOMMUNIMI INNUTTAASUT SULLIN-NEQARNERAT AJORPALLAAQAAQ, qangami Qaqortupkommerigallarmagu taamaattoqanngilaq.

Soorunami Kommune Kujallermut oqinnerussaaq utoqqali-sup toqunissaa utaqqissallugu, taavami akinissaa pisarirutis-saaq, taamalu Kommunip naammagittaalliuutip utoqqaliner-siaqalersussamut pitsaasumik inerneqarnissaa pinngitsuusa-vaa.Inussiarnersumik inuulluaqqusillunga

Bent Sand

Gør det duer bedst til

MANGLER DU HJÆLP

VI ORDNER DIN BOGFØRING

DIT REGNSKAB

ALLE DINE KONTOROPGAVER

DU BETALER KUN TIMEFORBRUG

KONTAKT 285553OG SPAR PENGE TIL DIG SELV

REVISION 24POSTBOKS 29 • 3922 NANORTALIKTLF. 285553• email: [email protected]

Inimik attartugassarsiorpugut Junip 29-niitJulip 20-anut. Inersimasut marluk

meeqqallu marluk (7 år + 10 år)

Nalunaarfissaq :Arnakitsoq Peary Mobil: 23 94 03

For lidt over et år siden lavede jeg et indlæg i Kujataamiuomkring det generelle affaldsproblem i Qaqortoq. Hurtig varKommunen til at indkalde de forskellige parter til møder.Der blev talt mangt og meget omkring forslag til at få de for-skellige instanser til at forstå behovet og ansvaret for renhol-delse af egne arealer. Udover den permanente og flotte ren-holdelse, som kommunens egne folk udøver, er der ikke sketen disse.

Under et af disse møder blev også den gode ide med en mil-jøpris til borgere, virksomheder og institutioner, der havdegjort en ekstraordinær indsats for at forskønne byen, genop-livet.

Der blev i lokalavisen annonceret om forslag til hvem, ellerhvad, denne pris skulle gå til. Som et af forslagsgiverne ven-tede jeg spændt på hvor denne pris skulle lande. Og hvilketsignal Kommune Kujalleq ville sende sine omgivelser. Storvar både min overraskelse, og harme, da jeg så at prisen vargået til Skolerenoveringen i Nanortalik. Ikke at Nanortalikikke havde fortjent en ny skole.

Det har de. Og som fortaler for væsentlig større resurser tilvore folkeskoler, er det ikke der skoen trykker. Nej, det ermere signalværdien omkring den kommunale værdsætningog respekt for den ekstraordinære indsats.

Her mener jeg nemlig at kommunen har lavet et eklatant ogamatøragtigt selvmål i selvforhellighedens navn. For udoverden navlebeskuende proces med reelt at give prisen til sigselv, misser de også alle tiders mulighed for at spire en værd-sættelse i det private erhvervsliv, og måske sætte et lilleskred i gang om genoptagelse af det forgangne tiders så godesamarbejde. "..and the Oscar goes toooo ... Me!"

Jeg vil ikke lægge skjule på at jeg havde indstilletTuristkontoret for deres gode ide, og realisering, af de flotteboder der for fremtiden skal bruges af husflidsfolket til atsystematisere og proffesionalisere husflidssalg til turisterne.Og det allerbedste er at det hele blev til ved privat initiativog ved privat betaling. Her udviste byens erhvervsliv en eks-

traordinær indsats for forskønnelse af byen. De viste at gen-nem samarbejde, og ved at vi alle yder lidt, kan få projekterop og køre, uden at belaste den kommunale kasse.

Så når Kommune Kujalleq ikke ud af til kan udvise påskøn-nelse af erhvervslivets forskønnelses initiativer, vil jeg påvegne af Erhvervsforum Qaqortoq give et anerkendende klappå skulderen for de virksomheder der har deltaget eller betaltfor bodeprojektet udenfor turistkontoret. I har, selv i ned-gangstider, udvist en ekstraordinær indsats, interesse ogansvar, for jeres by.

Jim RiisFormand for Erhvervsforum Qaqortoq

OLIECOMPAGNIET ApSTelefon 64 21 80 • Fax 64 26 72

ÅbningstiderMandag - Fredag 08.00 - 17.00Lørdag 08.00 - 13.00Søndag 09.00 - 12.00

Udbringning sker i alle hverdage mellem 08.00 - 17.00Bestilling til udbringning samme dag skal ske inden kl. 14.00

Derefter betjening via automat

Autoriseret Yamaha forhandler

QaqortoqVVS-Service ApSBoks 59 • 3920 Qaqortoq

Alt i vand, varme og sanitetsamt oliefyrservice

Fali. . . . 49 41 11

Telefon. 64 20 77

Fax. . . 64 26 77

Værksted: Masarsuk B-762

Kommunalt selvmål

Kommune KujalleqBoks 514 • 3920 Qaqortoq

QAQORTOQ EQQILUITSUUTIGUK !Hold Qaqortoq ryddeligt!

Upernalernerani saliinissaq2011

Maj-ip 02-aniit Juni-p 15-at 2011 ilanngullugu illoqarfimmi saliisoqarniarpoq.Illuutillit atorfeqarfiit aammalu suliffeqarfiutillit allallu tamarmik,

qinnuigaagut saleeqataaqqullugit.Illumiit 25 meter avammut imaluuniit, eqqaamiorisap ungasissusaata affaa

tikillugu saleeqqullugit.Puussiat Kommune Kujallermi pineqarsinnaapput, uunga.

Maskinstationen Tlf. 642298

Forårsoprydningen2011

I perioden 02. maj til 15. juni 2011 foregårforårsoprydningen i byen.

Alle husejere, institutioner og virksomheder bedesrengøre omkring deres ejendomme i en afstand af25 meter eller til midterlinien til naboejendomme.

Kommune Kujalleq leverer plastic poser på tlf. 642298 Maskinstationen.

Kommune Kujalleq Teknikkimut Immikkoortortaqarfik.Kommune Kujalleq Teknisk Forvaltning.