1

NAKİT AKIM TABLOSU

2

Nakit Akım Tablosu, belirli bir dönemde

işletmenin nakit giriş ve çıkışlarını, kaynaklarını

ve kullanım yerlerini göstererek açıklamaktadır.

Nakit akım tablosu bir dönem içindeki nakit artış ve

azalışlarının nedenlerini göstermek için hazırlanır ve

dönemin kasa, banka ve çek hesaplarındaki

değişmeleri gösterir. Bu tablo sayesinde gelecekteki

nakit ihtiyacı tahmin edilir ve nakit bütçesi hazırlanır.

Borçlar ve banka kredileri işletmelerin gelecek

dönemlerde yaratacakları nakit olanaklarla geri

ödenir. Bu nedenle nakit akım tablosu kredi analizleri

için ayrıca önem taşımaktadır.

3

Nakit artış ve azalışların dönemin gelir ve giderleri ile paralel olması gerekmez. İşletme kar elde ettiği halde nakit mevcudu azalabilir veya zarar ettiği halde nakit mevcudu artabilir. Çünkü gelir ve gider tahakkuku tahsilat ve ödemesi farklı dönemlerde olabilir. İşletme elde ettiği karları nakit olarak bulundurmayabilir.

4

Nakit akım tablosu tahsilat ve ödeme gerektiren tüm olayları kapsar, bu olayların gelir ya da giderlerle ilgisi aranmaz. Dolayısıyla tabloda, sadece nakit girişi sağlayan gelirler ve nakit girişi sağlayan diğer olaylar ile sadece nakit çıkışı gerektiren giderler ve diğer nakit çıkışı gerektiren olaylar yer alır. Nakit akım tablosu düzenlenirken, herhangi bir nakit hareketi gerektirmeyen işlemlerin ayıklanması ve tabloya alınmaması gerekir.

5

Nakit hareketi gerektirmeyen işlemler; Amortisman ve tükenme paylarının ayrılması, Karşılıkların ayrılması, Değersiz hale gelen alacakların kayıtlardan silinmesi, Zayi olan varlıkların zarar kaydedilmesi, Yeniden değerleme nedeniyle duran varlıkların

değerindeki artışlar, Varlıklardaki değer kayıplarının gider kaydedilmesi, Sabit kıymetlerin defterden silinmeleri veya defter

değerlerinin azalması, Borçların hisse senedi vermek suretiyle ödenmesi,

6

Yedek akçelerin ayrılması, Hisse senedi vermek suretiyle temettü ödenmesi, Gelir ve giderlerin tahakkuk etmesi, Gelecek dönemlere ait gelir ve giderler hesaplarındaki

döneme ait tutarlar, Önceki dönem gelir ve giderler, Reeskont işlemleri, Kredili olarak alınan varlıklar, Kredili satışlar, Karın sermayeye veya yedeklere ilavesi şeklinde

sıralanabilir.

7

Nakit akım tablosu hazırlanırken, cari yıl ile bir

önceki yılın karşılaştırmalı bilançoları ile son hesap

dönemine ait gelir tablosundan yararlanılır.

Nakit akım tablosunun nakit giriş ve çıkışlarının ifade

eden bölümlerini ayrıntılı olarak açıklayalım.

A- DÖNEM BAŞI NAKİT MEVCUDU

İşletmenin dönem başı kasa ve banka mevcudunu

ifade eder. Bu tutara vadesiz çekler de ilave

edilir.

8

B- DÖNEM İÇİ NAKİT GİRİŞLERİ

1- Satışlardan Elde Edilen Nakit: Net satış hasılatından, satışlardan doğan alacaklardaki azalışlar ilave edilip, artışlar çıkartılarak elde edilir.

a. Net Satışlar

b. Ticari Alacaklardaki Azalışlar(+)

c. Ticari Alacaklardaki Artışlar(-)

Satışlardan doğan alacakların izlendiği hesaplar;

120.Alıcılar, 121.Alacak Senetleri, 127.Diğer Ticari

Alacaklar, 128.Şüpheli Ticari Alacaklar, 220.Alıcılar,

221.Alacak Senetleri, 227.Diğer Ticari Alacaklar

9

2- Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve KarlardanDolayı Sağlanan Nakit: Diğer olağan faaliyetlerden gelirve karlar toplamından, henüz nakit girişi sağlamayan caridönemin tahakkuk etmiş gelirleri ile, önceki dönemlerdepeşin tahsil edilmiş gelirlerin (Gel. Dön. Ait Gelirlerhesabındaki azalışlar) indirilmesi gerekir. Ayrıca konusukalmayan karşılıklar gibi nakit girişi sağlamayan kalemler toplamdan çıkarılır.Gelir tablosunda 64 nolu grupta yeralan diğer faaliyetlerdenolağan gelir ve karların toplamı alınır, gruptaki nakit girişisağlamayan konusu kalmayan karşılık gelirleri ile reeskontfaiz gelirleri çıkarılır.

10

Tahakkuk ettirilen ve sonraki dönemlerde tahsil edilecek gelirler 181 ve 281 nolu Gelir Tahakkukları hesaplarındaki artışlar toplamdan çıkarılır. Peşin tahsil edilmiş gelirlerden döneme ait kısımlar nakit girişi sağlamaz. 380 ve 480 nolu Gelecek Aylara ait Gelirler hesaplarındaki azalmalar, döneme ait peşin tahsil edilmiş gelirler olduğundan nakit girişi sağlamaz ve toplamdan çıkarılır.

132. İştiraklerden Temettü Alacakları 133.Bağlı Ortaklıklardan Temettü Alacakları hesaplarındaki artışlar da tahsil edilmeyen tutarları gösterdiğinden bu gruptan çıkartılır.

11

3 - Olağandışı Gelir ve Karlardan Sağlanan Nakit: Gelir tablosunda olağandışı gelir ve kar kalemleri olarak tanımlanan faaliyetlerden sağlanan nakit girişlerini içerir. Bu tutarın bulunmasında, toplamdan tahakkuk esasına göre doğmuş henüz tahsil edilmemiş gelirler ile önceki dönemlerde tahsil edilip bu döneme yansıyan tutarlar veya hiçbir zaman nakit hareketi doğurmayacak kalemler indirilir.

12

Olağandışı gelir ve karlar grubunda, 671.Önceki Dönem Gelir ve Karlar kalemlerinin toplamı vardır. 679.Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar içinde duran varlık satış karları da vardır. Bu duran varlık satış karları nakit tablosunun 8. Diğer Nakit Girişleri bölümünde yer alır ve satış fiyatı içinde satış karı da bulunmaktadır. Bu nedenle mükerrerliği önlemek için, duran varlık satış karları bu bölümden çıkartılır.  

13

4 - Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Artışlardan Sağlanan Nakit: Esas faaliyet konusunu ilgilendiren mal ve hizmet alımlarından doğan ticari borçlar dışında kalan, kısa vadeli borçlanmalar nedeniyle sağlanan nakit girişlerini ifade eder. Bunlardan menkul kıymet ihracı nedeniyle sağlanan nakit girişleri, banka kredileri ve diğer kısa vadeli yabancı kaynak artışları ayrı ayrı gösterilir.

Kısa vadeli menkul kıymet ihraçları “305. Çıkarılmış Bonolar” ve “306.Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler” hesaplarındaki artışlardır. Bu rakamdan “308. Menkul Kıymet İhraç Farkı” hesabındaki artışlar indirilir.

14

Alınan krediler, “300.Banka Kredileri” ve “309. Diğer Mali Borçlar” hesaplarındaki artışlar hesaplanarak bulunur. Diğer artışlar, diğer K.V.Y.K. hesaplarındaki artışlardır. Bunlar;

326.Alınan Depozito ve Teminatlar, 331. Ortaklara Borçlar, 332. İştiraklere Borçlar, 333. Bağlı Ortaklıklara Borçlar, 336. Diğer Çeşitli Borçlar, 340. Alınan Sipariş Avansları, 360. Ödenecek Vergi ve Yas. Yük., 380. Gelecek Aylara ait Gelirler, 397. Sayım ve Tesellüm Fazlaları, 399. Diğer Çeşitli Yabancı Kaynaklar

15

5 - Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Artışlardan Sağlanan Nakit: Esas faaliyet konusunu ilgilendiren mal ve hizmet alımlarından doğan ticari borçlanmalar dışında kalan, uzun vadeli borçlanmalardan kaynaklanan nakit girişlerini gösterir. Uzun vadeli menkul kıymet ihracı nedeniyle ortaya çıkan nakit girişleri ile alınan krediler ve diğer uzun vadeli yabancı kaynak artışları ayrı ayrı gösterilir.

Kısa vadeli yabancı kaynaklar için yapılan açıklamalar ve hesaplama yolu, bu grup için de aynen geçerlidir.

16

6 - Sermaye Artışından Sağlanan Nakit: Sermaye artırımı nedeniyle sağlanan nakit bu grupta yer alır. Yeniden değerleme değer artış fonlarının sermayeye ilave edilen kısmı nakit hareketi doğurmaz ve nakit akım tablosunda yer almaz. Bu grubun tutarını bulmak için “500. Sermaye” hesabındaki artışlardan “501. Ödenmemiş Sermaye” hesabındaki artışlar düşülür. Eğer yeniden değerleme fonlarının veya yedeklerin sermayeye ilavesi nedeniyle ortaya çıkan artış varsa bunun da düşülmesi gerekir.

17

7 - Hisse Senedi İhraç Primlerinden Sağlanan Nakit: Hisse senedi ihraç primlerinden sağlanan nakti içerir. “520. Hisse Senedi İhraç Primleri” hesabındaki artıştır.  

8 - Diğer Nakit Girişleri: Menkul kıymetlerde, esas faaliyet konusu satışlardan kaynaklananlar dışındaki alacaklarda, diğer dönen varlıklarda ve duran varlıklarda azalışlar gibi nakit girişi sağlayan unsurları içerir. Bu bölümde bağlı menkul kıymet, iştirak, bağlı ortaklıklar, diğer mali duran varlıklar, maddi duran varlık satışlarının satış fiyatı ile yer alması gerekmektedir.

18

C- DÖNEM İÇİ NAKİT ÇIKIŞLARI

Kasa ve banka hesabındaki azalışlar, işletmeden para

çıkışına neden olan işlemlerden kaynaklanmaktadır

ve nakit akım tablosunun bu bölümünde yer alır. Bu

bölümün düzenlenmesi Tekdüzen Muhasebe

Sistemine göre aşağıdaki gibidir:  

19

1 - Maliyetlerden Kaynaklanan Nakit Çıkışları: Maliyetten kaynaklanan nakit çıkışına ulaşılabilmesi için; satışların maliyeti ile stoklardaki artışların ve alımlardan doğan borçlardaki azalışların toplanması ve bu tutardan amortisman gibi nakit çıkışını gerektirmeyen giderler ile esas faaliyet konusunu ilgilendiren alımlar nedeniyle ortaya çıkan borçlardaki artışların ve stoklardaki azalışların indirilmesi gerekir. Aşağıdaki gibi gerçekleştirilir;

20

a- Satışların Maliyeti (+); tutarı gelir tablosundakiaynı başlıklı bölümden elde edilir.b- Stoklardaki Artışlar (+); hesap planındaki 15 nolugruptaki hesaplarda ortaya çıkan artışlardır. 29.DiğerDuran Varlıklar grubundaki 293.Gelecek Yıllarİhtiyacı Stoklar hesabındaki artışlar da dikkate alınır.Bu sayılan hesaplardaki azalışlar ise, nakit akımtablosunun f.Stoklardaki Azalışlar bölümündegösterilir. Artış ve azalışlar için 158.Stok DeğerDüşüklüğü Karşılığı dikkate alınmaz.

21

c. Ticari Borçlardaki (alımlardan kaynaklanan)

Azalışlar (+); 32 nolu grupta yer alan 320.Satıcılar,

321.Borç Senetleri, 329.Diğer Ticari Borçlar

hesaplarındaki azalışlardır. 42 nolu grupta yer alan

uzun vadeli ticari borçlar hesaplarındaki azalışlar,

normal koşullarda kısa vadeli borç hesaplarına

yapılan aktarmalardan kaynaklandığı için ticari

borçlardaki artışlarla karşılıklı olarak elimine edilir.

22

d.Ticari Borçlardaki (alımlardan kaynaklanan) Artışlar

(-); kredili alışları yansıttığı için toplamdan çıkarılır. Bu

tutarın bulunması için 320.Satıcılar, 321.Borç Senetleri,

329.Diğer Ticari Borçlar hesaplarındaki artışlardan, bu

hesapların uzun vadeli olan 420, 421, 429 nolu

hesaplardaki azalışlar düşülür (uzun vadeli hesaplardan

kısa vadeli hesaplara aktarmalar nedeniyle).

23

e. Amortisman ve Nakit Çıkışı Gerektirmeyen Giderler (-); üretim maliyetleri içinde yer alır ve nakit çıkışı doğurmadığından toplamdan çıkarılır. Tutarın hesaplanmasında genel üretim giderleri içindeki amortisman giderleri dikkate alınır. Ayrıca nakit çıkışı gerektirmeyen diğer giderler 180.Gelecek Yıllara Ait Giderler hesabındaki azalışlardan bulunur. Ancak 280.Gelecek Yıllara Ait Giderler hesabındaki azalışlar, 180 nolu hesaba devredilen tutarları göstereceğinden, 280 nolu hesaptaki azalışları, 180 nolu hesaptaki azalışlara ilave edip, 180 nolu hesaptaki artışlardan düşmek gerekir .

24

Nakit çıkışı gerektirmeyen diğer giderler; 360. Ödenecek

Vergi ve Fonlar hesabındaki artışlar (üretim giderleri

içinde yer alan ve gider yazılan vergiler), 361. Ödenecek

Sosyal Güvenlik Kesintileri hesabındaki artışlar (üretim

gider yerleri ile ilgili olan ve gider yazılan SSK işveren

primleri), 373. Maliyet Giderleri Karşılığı hesabındaki

artışlar (üretim maliyeti ile ilgili olanlar), 381. Gider

Tahakkukları hesabındaki artışlar (üretim maliyeti ile

ilgili olanlar), 481. Gider Tahakkuklarındaki azalışlar

(381.Gider Tahakkukları hesabındaki artışlardan mahsup

edilir.)

f. Stoklardaki Azalışlar

25

2 - Faaliyet Giderlerine İlişkin Nakit Çıkışları: Araştırma ve geliştirme giderleri, pazarlama, satış ve dağıtım giderleri ile genel yönetim giderleri nedeniyle yapılan nakit çıkışlarını ifade eder. Amortismanlar ve karşılıklar gibi nakit çıkışı gerektirmeyen kalemler ile tahakkuk esasına göre doğmuş ancak henüz ödenmemiş giderler ve geçmiş dönemlerde ödenmiş gelecek aylara ait giderlerin bu döneme ilişkin payları faaliyet giderlerinin altında bir indirim kalemi olarak yer alır. İndirim kalemindeki tutarları hesaplamak için 750, 760, 770 nolu hesapların içinde yer alan amortisman ve tükenme paylarının nakit çıkışına neden olmadığından ayıklanması gerekir. Ayrıca 180 ve 280 nolu Gelecek Aylara Ait Giderlerdeki Azalışlar, 372 ve 472 Nolu Kıdem Tazminatı Karşılığındaki Artışlar, 373 ve 473 nolu Maliyet Gider Karşılıklarındaki Artışlar, 379 ve 479 nolu Diğer Borç ve Gider Karşılıklarındaki Artışlar, 381 ve 481 nolu Gider Tahakkuklarındaki Artışlar, nakit çıkışına neden olmadığından faaliyet giderlerinden indirilir.

26

3 - Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlara İlişkin Nakit Çıkışları: Diğer faaliyetlerle ilgili olağan gider ve zararlar nedeniyle yapılan ödemeleri içerir. Bu tutarın bulunmasında, diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlardan amortisman, karşılıklar ve nakit çıkışı gerektirmeyen diğer gider ve zararlar ve tahakkuku yapılmış ancak henüz ödenmemiş veya geçmiş dönemlerde peşin ödenmiş gelecek aylara ait giderlerin bu döneme ilişkin payları indirilir.

Diğer faaliyetlerle ilgili olağan gelir ve karlar toplamı, gelir tablosundaki aynı isimli grup toplamından alınır. Bundan nakit çıkışı gerektirmeyen aşağıdaki hususlar düşülür:

27

-257, 268, 278 nolu birikmiş amortisman ve tükenme paylarındaki artışlar,

-180-280 nolu gelecek aylara ait giderlerdeki artışlar,

-372-472 nolu kıdem tazminatı karşılığındaki artışlar,

-373-473 nolu maliyet gider karşılıklarındaki artışlar,

 -379-479 nolu diğer borç ve gider karşılıklarındaki artışlar,

-381-481 nolu gider tahakkuklarındaki artışlar.

28

4 - Finansman Giderlerinden Dolayı Nakit Çıkışı: Maliyetlere yüklenemeyen finansman giderlerinden dolayı ortaya çıkan nakit çıkışını ifade eder. Bu tutar 660.Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri, 661.Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri hesaplarının gelir tablosundaki tutarlarından, nakit çıkışı gerektirmeyen finansman giderlerinin düşülmesi ile bulunur. Bunun için 380.Gider Tahakkukları hesabında faiz tahakkuku olarak yada 373.Maliyet Giderleri Karşılık hesabı içinde finansman giderleri karşılığı olarak yer alan tutarlarda meydana gelen artışlar, finansman giderleri toplamından çıkartılır. Ayrıca 308 ve 408 nolu Menkul Kıymet İhraç hesaplarından finansman giderlerine aktarılan tutarlar herhangi bir nakit çıkışını gerektirmediğinden bu hesaplardaki azalışların da finansman giderlerinden düşülmesi gerekir.

29

5 - Olağandışı Gider ve Zararlardan Dolayı Nakit Çıkışı: Gelir tablosunda olağandışı gider ve zarar kalemleri (68 nolu grup toplamı) olarak tanımlanan faaliyetlerden kaynaklanan nakit çıkışlarını ifade eder. Bu tutar içinde nakit çıkışı gerektirmeyen 680 ve 681 nolu hesapların bünyesinde yer alan amortisman giderleri yada kıdem tazminatı karşılık giderleri, 689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar içinde yer alan duran varlık satış zararları (duran varlık alımı için ödenen nakit, tablonun bu bölümünde 6 nolu başlık içinde yer alır) çıkartılır.

30

6 - Duran Varlık Yatırımlarına İIişkin Nakit Çıkışları: Duran varlık yatırımları nedeniyle yapılan nakit harcama tutarlarını içerir. Bunun bulunması için, karşılık hesapları hariç 24 nolu hesap grubunda yer alan mali duran varlık hesaplarındaki, 25 nolu maddi duran varlık grubundaki hesaplarda, 26 nolu maddi olmayan duran varlık ve 27 nolu özel tükenmeye tabi varlıklar gruplarında yer alan hesaplardaki artışlar alınır.

31

7 - Kısa Vadeli Yabancı Kaynak ödemeleri: Bilançonun faaliyet nedeniyle ortaya çıkan ticari borçlanmalar dışındaki kısa vadeli yabancı kaynak kalemlerinde ödemeler sonucu ortaya çıkan azalmaları ifade eder. Menkul kıymetler anapara ödemeleri (304.Tahvil Anapara Borç Taksit ve Faizleri, 305.Çıkarılmış Bonolar ve Senetler, 306.Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler hesaplarındaki azalışlar), alınan kredilerin anapara ödemeleri (300.Banka Kredileri, 303.Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri, 309.Diğer Mali Borçlar hesaplarındaki azalmalar) ve diğer ödemeler (reeskont hariç 33 nolu, 36 nolu, 37 nolu gruplarda yer alan hesaplardaki azalışlar) ayrı ayrı gösterilir. Vergi ve temettü ödemeleri bu başlıkta gösterilmez.

32

8 – Uzun Vadeli Yabancı Kaynak Ödemeleri: Bilançoda yer alan faaliyet nedeniyle ortaya çıkan ticari borçlanmalar dışındaki uzun vadeli yabancı kaynak ödemeleri sonucu meydana gelen azalmalar bu grupta yer alır.

9 - Ödenen Vergi ve Benzerleri: Dönem içinde ödenen kurumlar ve gelir vergileri ile diğer kesinti kalemlerini içerir.

10 - Ödenen Temettüler: Dönem içindeki temettü ödemeleri nedeniyle ortaya çıkan nakit çıkışlarını içerir.

11 - Diğer Nakit Çıkışları: Menkul kıymetlerde, satışlardan doğanlar hariç olmak üzere alacaklarda ve diğer dönen varlıklarda ortaya çıkan artışlar nedeniyle nakit çıkışına yol açan unsurları ifade eder.

33

D- Dönem Sonu Nakit Mevcudu (A+B-C): İşletmenin dönem sonunda kasa ve bankalarda bulunan nakit mevcudunu ifade eder. Herhangi bir vade taşımayan, ibraz edildiklerinde tahsili mümkün bulunan çekler nakit mevcudu içinde yer alır.

E- Nakit Artış veya Azalışı (B-C): İşletmenin dönem içi nakit girişleri ile dönem içi nakit çıkışları arasındaki fark nakit artış veya azalışlarını gösterir. Diğer bir anlatımla dönem içi nakit girişlerinin dönem içi nakit çıkışlarından fazla olması durumunda aradaki fark nakit artışını; az olması durumunda ise nakit azalışını ifade eder. Dönem sonu nakit mevcudu ile dönem başı nakit mevcudu arasındaki fark, nakit artış veya azalışını gösterir.