największe atrakcje turystyczne wielkopolski
DESCRIPTION
Największe atrakcje turystyczne WielkopolskiTRANSCRIPT
WielkopolskaWielkopolskanajwiększeatrakcje turystycznenajwiększeatrakcje turystyczne
Położenie
Obszar
Ludność
Stolica
Większe miasta
Województwo wielkopolskie leży w zachodniej części Polski, w dorzeczu rzeki Warta, na głównym europejskim szlaku wschód-zachód, w środkowej części Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Województwo ma bardzo dobre połączenia komunikacyjne z Europą i światem. Tutaj przebiegają drogi z Berlina przez Poznań, Konin i Warszawę do Moskwy oraz z Pragi przez Wrocław, Leszno i Poznań na północ Europy.
229.826 km tj. 9,5 % terytorium Polski.
Około 3 mln 400 tys. tj. 8,7 % ludności kraju.
Stolicą województwa jest miasto Poznań liczące około 600 tysięcy mieszkańców. Stanowi ono centrum gospodarcze, handlowe, naukowe, kulturalne i turystyczne zachodniej Polski. Port lotniczy „Ławica” pełni funkcję lotniska krajowego i międzynarodowego.
Gniezno, Kalisz, Konin, Leszno, Ostrów Wiel-kopolski, Piła.
Położenie
Obszar
Ludność
Stolica
Większe miasta
Województwo wielkopolskie leży w zachodniej części Polski, w dorzeczu rzeki Warta, na głównym europejskim szlaku wschód-zachód, w środkowej części Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Województwo ma bardzo dobre połączenia komunikacyjne z Europą i światem. Tutaj przebiegają drogi z Berlina przez Poznań, Konin i Warszawę do Moskwy oraz z Pragi przez Wrocław, Leszno i Poznań na północ Europy.
229.826 km tj. 9,5 % terytorium Polski.
Około 3 mln 400 tys. tj. 8,7 % ludności kraju.
Stolicą województwa jest miasto Poznań liczące około 600 tysięcy mieszkańców. Stanowi ono centrum gospodarcze, handlowe, naukowe, kulturalne i turystyczne zachodniej Polski. Port lotniczy „Ławica” pełni funkcję lotniska krajowego i międzynarodowego.
Gniezno, Kalisz, Konin, Leszno, Ostrów Wiel-kopolski, Piła.
www.wielkopolska.travel www.turystyka-kulturowa-wlkp.pl
Wielkopolska
Zdjęcia na okładce:
Zamek w Gołuchowie
FOTO: T. MARCINKOWSKI
Parada Parowozów - Wolsztyn
FOTO: W.LIS
Pomnik Bolesława Chrobrego w GnieźnieFOTO: ARCH. ORGANIZACJI TURYSTYCZNEJ „SZLAK PIASTOWSKI”
Pałac Radolińskich - Jarocin
FOTO: D. BÓGDAŁ - WWW.FOTOZNIEBA.PL
Powrót Króla - Rydzyna
FOTO: K. STROIŃSKA
Muzeum w Szreniawie
FOTO: Z. SZMIDT
Bazylika w Licheniu
FOTO: A. ŁĄCKI
Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Turku
FOTO: ARCHIWUM UMiG W TURKU
ISBN 978-83-61454-93-9
FO
TO: A
. CIE
ŚL
IK
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnegow ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013
FUNDUSZE EUROPEJSKIE - DLA ROZWOJU INNOWACYJNEJ WIELKOPOLSKI
UNIA EUROPEJSKAEUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
WOJEWÓDZTWOWIELKOPOLSKIE
Wstęp 1
Podziw budzą też niewysokie wzgórza. Tworzą je trzy pasma morenowe: Leszno – Gostyń - Żerków, Gorzyń – Pniewy – Gniezno, Piła – Wyrzysk. To pozostałość działalności lodowca skandynawskie-go. Drugą pozostałością działalności lodowca, oprócz wzgórz, są jeziora. Największe ich skupiska występują na Pojezierzu Międzychodzko-Sierakow-skim oraz w okolicach Wągrowca, Gniezna, Pozna-nia, Leszna i Wolsztyna.
Dzięki archeologom wiemy, że człowiek na terenie Wielkopolski pojawił się już około 12 000 lat temu. Wielkopolska romańska najlepiej udokumento-wana jest na Szlaku Piastowskim. Gotyk odcisnął swoje piętno na architekturze sakralnej (katedry w Gnieźnie i Poznaniu, fara w Gostyniu). Perłą rene-sansu jest z całą pewnością poznański ratusz. Barok doczekał się nawet swojej regionalnej odmiany (ratusz i kościoły w Lesznie, klasztory w Gostyniu i Lądzie, poznańska fara, zamek w Ry-dzynie). Klasycyzm zdominował budownictwo świeckie (Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu, wiejskie rezydencje w Czerniejewie i Pawłowicach). Romantyzm ujawnił się najpełniej w architekturze zamku w Kórniku. I tak do współczesności. Osob-nym, ale bardzo ważnym znakiem historii jest architektura drewniana, zarówno kościelna, jak i świecka (jedyny w Polsce ratusz drewniany w Sul-mierzycach, pozostałości architektury olęderskiej wokół Nowego Tomyśla).
Województwo wielkopolskie zajmuje 29 826 kilo-metrów kwadratowych powierzchni. Zamieszkuje je ponad 3,3 miliona osób. Pola uprawne pokrywają około 50 procent terenu, a lasy 25 procent. Stolicą Wielkopolski jest Poznań. Najmniejszym miastem natomiast jest Dolsk. Wielkopolska liczy 109 miast, z których najbardziej charakterystyczne są miasta małe, o bardzo długiej historii. Odległość między najdalej na północ wysuniętym miastem woje-wództwa Okonkiem, a najdalej na południe wysu-niętym miastem Rychtalem, wynosi 292 kilometry.
FOTO
: W. LIS
FOTO
: R. P
INK
OW
SK
I
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
KA
LISZU
A to Wielkopolska właśnie…Tak można by strawestować słowa Stanisława Wyspiańskiego. Tu przecież zaczęła się Polska. Pierwsi Piastowie tworzyli zręby państwa.
Tu – dokładnie nie wiadomo: na Ostrowie Tumskim w Poznaniu, na Ostrowie Lednic-kim, a może w Gnieźnie? – przyjęli oni chrzest.
Wielkopolska urzeka krajobrazem równin-nym, lekko pofałdowanym i w dużej mierze zalesionym. Najpiękniejsza jest Puszcza Notecka oraz Puszcza Zielonka.
Na terenie województwa wielkopolskiego znajduje się Wielkopolski Park Narodowy i fragment Drawieńskiego Parku Narodowe-go oraz 13 parków krajobrazowych, sporo rezerwatów przyrody (w tym unikatowy „Meteoryt Morasko” w Poznaniu). Światową sławą cieszą się największe skupiska dębów w Europie – w Rogalinie.
FOTO
: P. SK
ÓR
NIC
KI
Teatr w Kaliszu
Skansen Budownictwa Ludowego Zachodniej Wielkopolski w Wolsztynie
Poznań 3Poznań2
Poznań
Stary Rynek - serce miastaDopiero w roku 1253, kiedy Przemysł I dokonał lokacji Poznania na prawie magdeburskim, na lewym brzegu Warty rozpoczął się właściwy rozwój miasta. Jego sercem stał się rynek, którego każdy bok ma nieco ponad 140 metrów. Z każdej strony rynku wy-tyczono po trzy wychodzące zeń ulice. Przy narożu północno-wschodnim wzniesiono ratusz, od strony północno-zachodniej znalazła się waga miejska. Ten układ zachował się po dziś dzień, chociaż zmieniły się niektóre budowle, najbardziej te w środkowej zabudowie rynku.
Nie ulega kwestii, że najważniejszą budowlą Starego Rynku był i jest renesansowy ratusz, dawna siedziba władz miejskich. Pierwszy ratusz powstał prawdo-podobnie w drugiej połowie XIII wieku. Ale pożar, który strawił gmach w 1536 roku, sprawił, że o obec-nym ratuszu mówi się: wyjątkowy, jedyny taki w kra-ju. Zawdzięczamy to włoskiemu artyście Janowi Baptyście Quadro z Lugano, który nadał mu styl re-nesansowy. Z tego okresu pochodzi też „urządzenie błazeńskie”, czyli koziołki zamówione u mistrza Bartłomieja Wolfa w Gubinie. Według legendy ko-ziołki upamiętniają zabawne wydarzenie: przeznaczo-ne na pieczeń zwierzęta uciekły na wieżę ratuszową.
Nieopodal ratusza stoją XVI-wieczne domki budni-cze z podcieniami - rzadki w Polsce zabytek dawnej zabudowy handlowej. Średniowieczne drewniane budy zastąpiły murowane, wąskie kamieniczki, służą-ce ich właścicielom za mieszkania. Z ratuszem sąsia-duje waga miejska zrekonstruowana po II wojnie światowej. Nieopodal stoi gmach odwachu, klasycys-tyczny budynek zaprojektowany przez Jana Chrystia-na Kamsetzera.
Kamieniczki na Starym Rynku
Stary Rynek w Poznaniu przypomina jedną wielką kawiarnię. Niemal w każdej kamieniczce można zna-leźć mniej lub bardziej oryginalną kawiarnię lub restaurację. Pomiędzy nimi - niczym rodzynki w cieś-cie - można trafić na pałace: Działyńskich, Mielżyń-skich i Górków lub muzea: Instrumentów Muzycz-nych i Henryka Sienkiewicza.
Ze Starego Rynku, ulica Świętosławska zaprowadzi nas do fary pod wezwaniem Matki Bożej Nieustającej Pomocy, św. Marii Magdaleny i św. Stanisława Bisku-pa. Ta najpiękniejsza barokowa świątynia Poznania, zbudowana według projektu Bartłomieja Nataniela Wąsowskiego, rektora kolegium jezuickiego w Poz-naniu, jest świątynią trójnawową, z emporami nad bocznymi nawami i potężnymi kolumnami (pomysłu Wąsowskiego) w nawie głównej. Wspaniały ołtarz główny i portal wejściowy zaprojektował zadomo-wiony w Wielkopolsce Pompeo Ferrari. Monumen-talność, pompatyczność, nasycenie zdobieniami rzeź-biarskimi, sztukatorskimi i malarskimi czyni z niej
Muzeum Historii Miasta Poznania – Ratusz61-772 Poznań, Stary Rynek 1tel. 61 852 56 13 www.mnp.art.plczynne: wt., czw., pt., godz. 9 -17, sob. 10-16, nd. godz. 10-15wstęp - płatny, w piątki – wstęp bezpłatny
Kościół farny61-834 Poznań, ul. Gołębia 1 (biuro parafialne ul. Klasztorna 11)tel. 61 852 69 50
FOTO
: K. S
TRO
IŃS
KA
FOTO
: K. S
TRO
IŃS
KA
FOTO
: P. SK
ÓR
NIC
KI
FOTO
: D. K
RA
KO
WIA
K
FOTO
: D. K
RA
KO
WIA
KTrakt królewsko - cesarski
Kościół pw. świętego Jana Jerozolimskiego za Murami
Trakt królewsko-cesarski nawiązuje do historii Poz-nania. Na Ostrowie Tumskim rezydowali władcy piastowscy. Zamek wzniesiony na Górze Przemysła gościł nieraz koronowane głowy. Poznań bardzo chętnie odwiedzali cesarze. Jako pierwszy zawitał tu podążający do Gniezna w roku 1000 Otton III. W 1806 roku Napoleon Bonaparte na kilka dni Poz-nań uczynił stolicą Europy. Natomiast dla cesarza Wilhelma II, w 1910 roku, wzniesiono zamek, ostat-nią rezydencję monarszą w Europie. Trakt zaczyna się na Śródce, a kończy przy kościele pw. Naj-świętszego Serca Pana Jezusa i św. Floriana (w dziel-nicy Jeżyce).
Jedna z pierwszych w Polsce romańskich świątyń ceglanych. Zbudowali ją joannici na przełomie XII i XIII wieku. W następnych wiekach była dość często przebudowywana. Obecnie jest to kościół dwunawowy, zwieńczony sklepieniem gwiaździstym. We wnętrzu zwraca uwagę późnogotycki tryptyk ze sceną rozmowy Marii ze świętym Janem Chrzcicie-lem, XVI-wieczna chrzcielnica z piaskowca i XV-wieczna krata w arkadzie kaplicy Świętego Krzyża, w której znajduje się cudowny krucyfiks.
Ostrów TumskiPoznański Ostrów Tumski otaczają ramiona Warty i wpadającej doń Cybiny. Obecnie, na wyspie podzie-lonej szybką arterią miejską, urzeka katedra pod wez-waniem świętych Apostołów Piotra i Pawła, która ma kształt gotyckiej, XV-wiecznej bazyliki trzynawo-wej, z obejściem wokół prezbiterium i wieńcem kaplic. Katedra jest także nekropolią Piastów (Miesz-ka I, Bolesława Chrobrego, Mieszka II, Kazimierza Odnowiciela i Przemysła II). Spośród kaplic najsłyn-niejsza jest Kaplica Królów Polskich zwana Złotą Kaplicą. Wędrując wokół katedry i uliczkami doń przyległymi, warto spojrzeć na kościół Najświętszej Marii Panny wzniesiony w XIII wieku, późnogotyc-ką psałterię, kilka XIX-wiecznych kanonii i pałac arcybiskupi, który obecny kształt zawdzięcza Juliu-szowi Salkowskiemu (1853 -1854). Przed budynkiem Kurii Metropolitalnej stoi pomnik Jana Pawła II, dłuta Krystyny Fałdygi-Solskiej. Wchodząc w ul. Lubrańskiego dojdziemy do Akademii Lubrańskie-go, w budynku której mieści się obecnie Muzeum Archidiecezjalne. (czytaj także w rozdziale „Tu zaczęła się Polska”)
Makiety Dawnego PoznaniaNaprzeciw zamku stoi kościół oo. Franciszkanów. W jego podziemiach znajdują się trzy makiety wyko-nane przez Krzysztofa Przybyłę. Makieta Grodu Pierwszych Piastów przedstawia wygląd Poznania z czasów pierwszych Piastów. Kształt i układ grodu datowany jest na pierwsze ćwierćwiecze XI wieku, a więc czasy panowania Bolesława Chrobrego i jego syna, Mieszka II. Makieta pokazuje nie tylko zabudo-wę grodu, ale także życie jego mieszkańców. Druga makieta – Dawnego Poznania – włączona jest w strukturę widowiska "światło i dźwięk", co pozwala lepiej zrozumieć dzieje miasta. Autor „stworzył” ją na podstawie ryciny Brauna-Hogenberga z 1618 ro-ku. Bez trudu można tu rozpoznać najstarszą część Poznania - Ostrów Tumski czy Stary Rynek, ale na makiecie pojawiają się też obiekty, których już nie ma. Trzecia makieta – Starego Rynku – adresowana jest do niewidomych, ma charakter wypukły i opisana jest za pomocą alfabetu Braille’a.
Makiety Dawnego Poznania61-768 Poznań, ul. Franciszkańska 2(podziemia kościoła oo Franciszkanów, wejście od ul. Ludgardy)tel. 61 855 14 35, kom. 602463028 zwiedzanie codziennie od 9.30 do 17 (co 45 minut)wstęp płatny www.makieta.poznan.pl
Zamek Królewski – Muzeum Sztuk Użytkowych61-768 Poznań, Góra Przemysła 1tel. 61 852 20 35 www.mnp.art.plczynne: wt. – sob. godz. 10 -16, nd. godz. 10 -15wstęp - płatny, w sobotę - wstęp bezpłatny
Kościół pw. św. Jana Jerozolimskiego za Murami61-113 Poznań, ul. Świętojańska 1tel. 61 877 17 17
FOTO
: D. K
RA
KO
WIA
K
Muzeum Archidiecezjalne61-108 Poznań, ul. J. Lubrańskiego 1tel. 61 852 61 95 www.muzeum.poznan.plCzynne od wtorku do piątku w godzinach 10-17, w sobotę w godzinach 9-15. Ostatni zwiedzający wchodzą pół godziny przed zamknięciem.
Bazylika Archikatedralna pw. śś. Piotra i Pawła 61-120 Poznań, ul. Ostrów Tumski 17 tel. 61 852 96 42 Katedry nie wolno zwiedzać podczas mszy i nabożeństw; wstęp bezpłatny, płatne zwiedzanie podziemi (od 1 listopada do końca marca podziemia są zamknięte)
FOTO
: K. P
RZY
BY
ŁA
Zamek KrólewskiPrzemysł I i jego syn Przemysł II wznieśli w XIII wieku potężny zamek. Usytuowany na Górze Prze-mysła, dominował nad Starym Rynkiem. Do dziś z tej najstarszej królewskiej rezydencji w Polsce za-chowały się jedynie gotyckie piwnice, a w odbudo-wanym po wojnie XVIII-wiecznym gmachu zamku mieści się Muzeum Sztuk Użytkowych wchodzące w skład Muzeum Narodowego w Poznaniu.
FOTO
: D. K
RA
KO
WIA
KFO
TO: D
. KR
AK
OW
IAK
Fontanna na Starym Rynku
Poznańskie Koziołki
Fara
Kościół św. Jana Jerozolimskiego za Murami
Zamek na Górze Przemysła
Katedra
Makieta Dawnego Poznania
�H�G
�H�G
�H�G�H�G
�H�G
Stary Rynek
ba
ba
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
Poznań
Poznań 3Poznań2
Poznań
Stary Rynek - serce miastaDopiero w roku 1253, kiedy Przemysł I dokonał lokacji Poznania na prawie magdeburskim, na lewym brzegu Warty rozpoczął się właściwy rozwój miasta. Jego sercem stał się rynek, którego każdy bok ma nieco ponad 140 metrów. Z każdej strony rynku wy-tyczono po trzy wychodzące zeń ulice. Przy narożu północno-wschodnim wzniesiono ratusz, od strony północno-zachodniej znalazła się waga miejska. Ten układ zachował się po dziś dzień, chociaż zmieniły się niektóre budowle, najbardziej te w środkowej zabudowie rynku.
Nie ulega kwestii, że najważniejszą budowlą Starego Rynku był i jest renesansowy ratusz, dawna siedziba władz miejskich. Pierwszy ratusz powstał prawdo-podobnie w drugiej połowie XIII wieku. Ale pożar, który strawił gmach w 1536 roku, sprawił, że o obec-nym ratuszu mówi się: wyjątkowy, jedyny taki w kra-ju. Zawdzięczamy to włoskiemu artyście Janowi Baptyście Quadro z Lugano, który nadał mu styl re-nesansowy. Z tego okresu pochodzi też „urządzenie błazeńskie”, czyli koziołki zamówione u mistrza Bartłomieja Wolfa w Gubinie. Według legendy ko-ziołki upamiętniają zabawne wydarzenie: przeznaczo-ne na pieczeń zwierzęta uciekły na wieżę ratuszową.
Nieopodal ratusza stoją XVI-wieczne domki budni-cze z podcieniami - rzadki w Polsce zabytek dawnej zabudowy handlowej. Średniowieczne drewniane budy zastąpiły murowane, wąskie kamieniczki, służą-ce ich właścicielom za mieszkania. Z ratuszem sąsia-duje waga miejska zrekonstruowana po II wojnie światowej. Nieopodal stoi gmach odwachu, klasycys-tyczny budynek zaprojektowany przez Jana Chrystia-na Kamsetzera.
Kamieniczki na Starym Rynku
Stary Rynek w Poznaniu przypomina jedną wielką kawiarnię. Niemal w każdej kamieniczce można zna-leźć mniej lub bardziej oryginalną kawiarnię lub restaurację. Pomiędzy nimi - niczym rodzynki w cieś-cie - można trafić na pałace: Działyńskich, Mielżyń-skich i Górków lub muzea: Instrumentów Muzycz-nych i Henryka Sienkiewicza.
Ze Starego Rynku, ulica Świętosławska zaprowadzi nas do fary pod wezwaniem Matki Bożej Nieustającej Pomocy, św. Marii Magdaleny i św. Stanisława Bisku-pa. Ta najpiękniejsza barokowa świątynia Poznania, zbudowana według projektu Bartłomieja Nataniela Wąsowskiego, rektora kolegium jezuickiego w Poz-naniu, jest świątynią trójnawową, z emporami nad bocznymi nawami i potężnymi kolumnami (pomysłu Wąsowskiego) w nawie głównej. Wspaniały ołtarz główny i portal wejściowy zaprojektował zadomo-wiony w Wielkopolsce Pompeo Ferrari. Monumen-talność, pompatyczność, nasycenie zdobieniami rzeź-biarskimi, sztukatorskimi i malarskimi czyni z niej
Muzeum Historii Miasta Poznania – Ratusz61-772 Poznań, Stary Rynek 1tel. 61 852 56 13 www.mnp.art.plczynne: wt., czw., pt., godz. 9 -17, sob. 10-16, nd. godz. 10-15wstęp - płatny, w piątki – wstęp bezpłatny
Kościół farny61-834 Poznań, ul. Gołębia 1 (biuro parafialne ul. Klasztorna 11)tel. 61 852 69 50
FOTO
: K. S
TRO
IŃS
KA
FOTO
: K. S
TRO
IŃS
KA
FOTO
: P. SK
ÓR
NIC
KI
FOTO
: D. K
RA
KO
WIA
K
FOTO
: D. K
RA
KO
WIA
K
Trakt królewsko - cesarski
Kościół pw. świętego Jana Jerozolimskiego za Murami
Trakt królewsko-cesarski nawiązuje do historii Poz-nania. Na Ostrowie Tumskim rezydowali władcy piastowscy. Zamek wzniesiony na Górze Przemysła gościł nieraz koronowane głowy. Poznań bardzo chętnie odwiedzali cesarze. Jako pierwszy zawitał tu podążający do Gniezna w roku 1000 Otton III. W 1806 roku Napoleon Bonaparte na kilka dni Poz-nań uczynił stolicą Europy. Natomiast dla cesarza Wilhelma II, w 1910 roku, wzniesiono zamek, ostat-nią rezydencję monarszą w Europie. Trakt zaczyna się na Śródce, a kończy przy kościele pw. Naj-świętszego Serca Pana Jezusa i św. Floriana (w dziel-nicy Jeżyce).
Jedna z pierwszych w Polsce romańskich świątyń ceglanych. Zbudowali ją joannici na przełomie XII i XIII wieku. W następnych wiekach była dość często przebudowywana. Obecnie jest to kościół dwunawowy, zwieńczony sklepieniem gwiaździstym. We wnętrzu zwraca uwagę późnogotycki tryptyk ze sceną rozmowy Marii ze świętym Janem Chrzcicie-lem, XVI-wieczna chrzcielnica z piaskowca i XV-wieczna krata w arkadzie kaplicy Świętego Krzyża, w której znajduje się cudowny krucyfiks.
Ostrów TumskiPoznański Ostrów Tumski otaczają ramiona Warty i wpadającej doń Cybiny. Obecnie, na wyspie podzie-lonej szybką arterią miejską, urzeka katedra pod wez-waniem świętych Apostołów Piotra i Pawła, która ma kształt gotyckiej, XV-wiecznej bazyliki trzynawo-wej, z obejściem wokół prezbiterium i wieńcem kaplic. Katedra jest także nekropolią Piastów (Miesz-ka I, Bolesława Chrobrego, Mieszka II, Kazimierza Odnowiciela i Przemysła II). Spośród kaplic najsłyn-niejsza jest Kaplica Królów Polskich zwana Złotą Kaplicą. Wędrując wokół katedry i uliczkami doń przyległymi, warto spojrzeć na kościół Najświętszej Marii Panny wzniesiony w XIII wieku, późnogotyc-ką psałterię, kilka XIX-wiecznych kanonii i pałac arcybiskupi, który obecny kształt zawdzięcza Juliu-szowi Salkowskiemu (1853 -1854). Przed budynkiem Kurii Metropolitalnej stoi pomnik Jana Pawła II, dłuta Krystyny Fałdygi-Solskiej. Wchodząc w ul. Lubrańskiego dojdziemy do Akademii Lubrańskie-go, w budynku której mieści się obecnie Muzeum Archidiecezjalne. (czytaj także w rozdziale „Tu zaczęła się Polska”)
Makiety Dawnego PoznaniaNaprzeciw zamku stoi kościół oo. Franciszkanów. W jego podziemiach znajdują się trzy makiety wyko-nane przez Krzysztofa Przybyłę. Makieta Grodu Pierwszych Piastów przedstawia wygląd Poznania z czasów pierwszych Piastów. Kształt i układ grodu datowany jest na pierwsze ćwierćwiecze XI wieku, a więc czasy panowania Bolesława Chrobrego i jego syna, Mieszka II. Makieta pokazuje nie tylko zabudo-wę grodu, ale także życie jego mieszkańców. Druga makieta – Dawnego Poznania – włączona jest w strukturę widowiska "światło i dźwięk", co pozwala lepiej zrozumieć dzieje miasta. Autor „stworzył” ją na podstawie ryciny Brauna-Hogenberga z 1618 ro-ku. Bez trudu można tu rozpoznać najstarszą część Poznania - Ostrów Tumski czy Stary Rynek, ale na makiecie pojawiają się też obiekty, których już nie ma. Trzecia makieta – Starego Rynku – adresowana jest do niewidomych, ma charakter wypukły i opisana jest za pomocą alfabetu Braille’a.
Makiety Dawnego Poznania61-768 Poznań, ul. Franciszkańska 2(podziemia kościoła oo Franciszkanów, wejście od ul. Ludgardy)tel. 61 855 14 35, kom. 602463028 zwiedzanie codziennie od 9.30 do 17 (co 45 minut)wstęp płatny www.makieta.poznan.pl
Zamek Królewski – Muzeum Sztuk Użytkowych61-768 Poznań, Góra Przemysła 1tel. 61 852 20 35 www.mnp.art.plczynne: wt. – sob. godz. 10 -16, nd. godz. 10 -15wstęp - płatny, w sobotę - wstęp bezpłatny
Kościół pw. św. Jana Jerozolimskiego za Murami61-113 Poznań, ul. Świętojańska 1tel. 61 877 17 17
FOTO
: D. K
RA
KO
WIA
K
Muzeum Archidiecezjalne61-108 Poznań, ul. J. Lubrańskiego 1tel. 61 852 61 95 www.muzeum.poznan.plCzynne od wtorku do piątku w godzinach 10-17, w sobotę w godzinach 9-15. Ostatni zwiedzający wchodzą pół godziny przed zamknięciem.
Bazylika Archikatedralna pw. śś. Piotra i Pawła 61-120 Poznań, ul. Ostrów Tumski 17 tel. 61 852 96 42 Katedry nie wolno zwiedzać podczas mszy i nabożeństw; wstęp bezpłatny, płatne zwiedzanie podziemi (od 1 listopada do końca marca podziemia są zamknięte)
FOTO
: K. P
RZY
BY
ŁA
Zamek KrólewskiPrzemysł I i jego syn Przemysł II wznieśli w XIII wieku potężny zamek. Usytuowany na Górze Prze-mysła, dominował nad Starym Rynkiem. Do dziś z tej najstarszej królewskiej rezydencji w Polsce za-chowały się jedynie gotyckie piwnice, a w odbudo-wanym po wojnie XVIII-wiecznym gmachu zamku mieści się Muzeum Sztuk Użytkowych wchodzące w skład Muzeum Narodowego w Poznaniu.
FOTO
: D. K
RA
KO
WIA
KFO
TO: D
. KR
AK
OW
IAK
Fontanna na Starym Rynku
Poznańskie Koziołki
Fara
Kościół św. Jana Jerozolimskiego za Murami
Zamek na Górze Przemysła
Katedra
Makieta Dawnego Poznania
�H�G
�H�G
�H�G�H�G
�H�G
Stary Rynek
ba
ba
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
Poznań
Tu zaczęła się Polska 5Poznań4
Poznań
Centrum Kultury Zamek61-809 Poznań, ul. Święty Marcin 80/82tel. 61 646 52 00 www.zamek.poznan.pl
Tu zaczęła się Polska
Ostrów TumskiO poznańskim Ostrowie Tumskim (czytaj także: Trakt Królewsko-Cesarski w rozdziale o Poznaniu) - wyspie otoczonej ramionami Warty i wpadającej doń Cybiny - najstarszej części Poznania, Jan Paweł II powiedział: "tu zaczęła się Polska". To tu w poło-wie X wieku, na miejscu wcześniejszej osady, Mieszko I założył gród. Tu, w roku 968, powstało pierwsze biskupstwo, wkrótce wzniesiono pierw-szą katedrę - relikty preromańskiej i romańskiej katedry można dziś zobaczyć w podziemiach obecnej świątyni. W ostatnich latach dzięki badaniom archeologicznym, którymi kieruje profesor Hanna Kóčka-Krenz, tworzy się niemal na nowo koncepcja początków państwa polskiego Odkryła ona z gronem swoich współpracowni-ków, że teren, na którym stoi gotycki kościół Najświętszej Marii Panny kryje w sobie palatium i kaplicę.
Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy 62-261 Lednogóra, Dziekanowice 32 tel. 61 427 50 10 fax 61 427 50 20Czynne: www.lednicamuzeum.plwt.-sob., godz. 9-17(od lutego do 31 października),nd., godz. 10 - 17 Wstęp płatny
FOTO
: D. K
RA
KO
WIA
K
FOTO
: K. S
TRO
IŃS
KA
FOTO
: A. P
LEN
ZLER
FOTO
: D. K
RA
KO
WIA
K
Biblioteka RaczyńskichBiblioteka Raczyńskich to najstarsza biblioteka publiczna w Polsce. Ufundowana przez hrabiego Edwarda Raczyńskiego, otwarta została w 1829 roku, w gmachu specjalnie dla niej wzniesionym. Wraz z sąsiadującą z nią, nieistniejącą już dziś, galerią jego brata Atanazego, stanowiła element koncepcji Poznania znany jako „Nowe Ateny”.Charakterystyczna kolumnada elewacji przedniej biblioteki nawiązuje do wschodniej fasady Luwru. Przed budynkiem zwraca uwagę posąg Hygiei, któremu rysów udzieliła Konstancja Raczyńska, żona fundatora biblioteki.
Teatr PolskiGmach teatru, według projektu Stanisława Heba-nowskiego, został zbudowany w latach 1873-1875. Jest to jedyny z tego okresu gmach teatralny, istniejący do dziś, z przepięknie zachowanym wnętrzem. Na frontonie umieszczono napis „Naród sobie”, ponie-waż budynek został wzniesiony ze składek społe-czeństwa. Teatr utrzymywał się z dochodów zbudo-wanej przy ulicy kamienicy, której obecnie nie ma.
FOTO
: Z. SZM
IDT
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W G
NIE
ŹNIE
WW
W.TU
RY
STY
KA
.PO
WIAT-G
NIE
ZNO
.PL
FOTO
: K. S
TRO
IŃS
KA
Dzielnica ZamkowaWyrosła w sąsiedztwie cesarskiego zamku. Koncep-cję wymyślił Joseph Stübben, który umiejętnie łączył tereny zielone z gmachami użyteczności publicznej. Centrum dzielnicy zamkowej stanowi plac Mickie-wicza. Naprzeciw Zamku podziwiamy Collegium Minus (rektorat Uniwersytetu Adama Mickiewicza, ze wspaniałą architektonicznie i akustycznie Aulą Uniwersytecką). Obiekt ten wzniesiono w 1910 roku według projektu Edwarda Fürstenaua. W tym samym roku otworzyła swoje podwoje, jako filia Opery Berlińskiej – Opera Poznańska. Gmach pod Pegazem zaprojektował Max Littmann. Na placu Mickiewicza stoją obecnie dwa pomniki: Adama Mickiewicza dłuta Bazylego Wojtowicza i Poznań-skie Krzyże upamiętniające wypadki poznańskie 1956 roku, które zaprojektował Adam Graczyk.
Wśród pruskich gmachów dzielnicy zamkowej warto zwrócić uwagę na budynek Collegium Iuridicum sąsiadujący z Aulą Uniwersytecką i wznoszące się na przeciw tej ostatniej - budynek Akademii Muzycznej (dawniej Dom Ewangelicki) oraz nowoczesna sala koncertowa – Aula Nova. Z operą czyli Teatrem Wielkim sąsiaduje natomiast Collegium Maius – pierwotnie siedziba pruskiej Komisji Kolonizacyjnej, obecnie użytkowany przez Uniwersytet im. Adama Mickiewicza i Uniwersytet Medyczny. Na przeciw zamku, przy ul. Święty Marcin, zwracają uwagę monumentalne gmachy dyrekcji Poczty i Ziemstwa Kredytowego (obecnie siedziba Banku Zachodniego WBK). Oba są dziełem Franza Schwechtena.
Dzięki nowoczesnym metodom datowania udało się ustalić, że teren Ostrowa Tumskiego zasiedlony został co najmniej na przełomie IX i X wieku. Pierwszy gród był niewielki, miał około 40 m średnicy, a jego wały chroniły ludność przed wyle-wami Warty i przed napastnikami. Po powięk-szeniu grodu około połowy wieku X, miejsce to stało się rezydencją książęcą. Za czasów Mieszka gród nieustannie poszerzano i wzmacniano. W la-tach 70. i 80. X wieku, od strony północnej dodano jeszcze jeden, czwarty człon, którego potężne wały przebiegały wzdłuż obecnej ul. Posadzego. Wały drewniano-kamienno-ziemne o konstrukcji hako-wej miały szerokość 25 m, a ich wysokość docho-dziła prawdopodobnie do 10 m. Dotychczasowe badania są na tyle zaawansowane, że można się pokusić o określenie wielkości i rozplanowania, przynajmniej w poziomie parteru palatium. Ksią-żęcy pałac był czymś wyjątkowym, zarówno przez wielkość, jak i fakt, że był budowlą murowaną, podczas gdy otaczała go drewniana zabudowa. W palatium mieściła się kancelaria, na co wskazują znaleziska tłoków pieczętnych i gliniane opako-wanie tłoka lub pieczęci z odciskiem gemmy z wyo-brażeniem psa (z XII w.) oraz ołowiana bulla Bolesława Krzywoustego.
Źródła historyczne pozwalają jedynie obliczyć, że Mieszko przyjął chrzest 14 kwietnia 966 roku, w Wielką Sobotę. Nie wiadomo jednak gdzie ta uroczystość się odbyła. Wówczas chrzty odbywały się jedynie raz w roku, właśnie w Wielką Sobotę, i połączone były z sakramentami eucharystii i bierzmowania. Historycy wahają się czy uroczys-tość odbyła się w Poznaniu, czy na Ostrowie Led-nickim. Jak się jednak niedawno okazało, palatium lednickie jest nieco późniejsze niż to wydarzenie. Poza tym, to tu w 965 roku, wraz z Dąbrówką przybył biskup Jordan, tu utworzono stację misyjną i wzniesiono kaplicę dla chrześcijańskiej żony Mieszka. Być może w jej obrębie tkwią pozo-stałości baptysterium. A wtedy można by wysnuć kolejną hipotezę o miejscu chrztu księcia.
Muzeum Pierwszych Piastów na LednicyMuzeum obejmuje teren Ostrowa Lednickiego, Mały Skansen, Wielkopolski Park Etnograficzny (czytaj roz-dział Skanseny) oraz rezerwaty archeologiczne w Gie-czu, Grzybowie i Radzimiu. Na Ostrowie Lednickim, wyspie o powierzchni 7,5 ha, położonej w południo-wej części Jeziora Lednickiego, zachowały się ruiny ka-miennych budowli z drugiej połowy X wieku zwią-zanych z Mieszkiem I i Bolesławem Chrobrym - pala-tium, kaplicy-baptysterium i kościoła grodowego. Wyspę otaczały potężne wały, a z lądem łączyły ją dwa mosty. Był to jeden z głównych ośrodków państwa Mieszka I. Mały Skansen to niewielki teren parkowy, na który przeniesiono kilka zabytkowych budowli z Wielkopolski. Obok wejścia stoi tzw. Skarbczyk (po-mniejszona kopia kościoła św. Jana Jerozolimskiego w Poznaniu), we wnętrzu którego organizowane są wystawy. Główna ekspozycja prezentująca zabytki lednickiej wyspy mieści się w dawnym spichlerzu w Dziekanowicach.
Biblioteka Raczyńskich
Teatr Polski
Zamek Cesarski
Ostrów Lednicki
Ostrów Lednicki
�H�G
�H�G�H�G
�H�G
Zamek CesarskiRezydencja cesarza Niemiec, według projektu Franza Schwechtena wzniesiona została w latach 1905-1910 w stylu neoromańskim. Ogromny gmach o roz-członkowanej bryle nawiązuje do średniowiecznych zamków, a poszczególne jego fragmenty wzoro-wane są na romańskich zabytkach Niemiec i Włoch. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku, zamek stał się główną siedzibą nowo powo-łanego uniwersytetu (najpierw Wszechnicy Piastows-kiej, potem Uniwersytetu Poznańskiego), a w okresie międzywojennym pełnił także funkcję jednej z ofi-cjalnych rezydencji prezydentów Polski. Dziś mieści się w nim Centrum Kultury "Zamek".
ba
ba
Tu zaczęła się Polska 5Poznań4
Poznań
Centrum Kultury Zamek61-809 Poznań, ul. Święty Marcin 80/82tel. 61 646 52 00 www.zamek.poznan.pl
Tu zaczęła się Polska
Ostrów TumskiO poznańskim Ostrowie Tumskim (czytaj także: Trakt Królewsko-Cesarski w rozdziale o Poznaniu) - wyspie otoczonej ramionami Warty i wpadającej doń Cybiny - najstarszej części Poznania, Jan Paweł II powiedział: "tu zaczęła się Polska". To tu w poło-wie X wieku, na miejscu wcześniejszej osady, Mieszko I założył gród. Tu, w roku 968, powstało pierwsze biskupstwo, wkrótce wzniesiono pierw-szą katedrę - relikty preromańskiej i romańskiej katedry można dziś zobaczyć w podziemiach obecnej świątyni. W ostatnich latach dzięki badaniom archeologicznym, którymi kieruje profesor Hanna Kóčka-Krenz, tworzy się niemal na nowo koncepcja początków państwa polskiego Odkryła ona z gronem swoich współpracowni-ków, że teren, na którym stoi gotycki kościół Najświętszej Marii Panny kryje w sobie palatium i kaplicę.
Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy 62-261 Lednogóra, Dziekanowice 32 tel. 61 427 50 10 fax 61 427 50 20Czynne: www.lednicamuzeum.plwt.-sob., godz. 9-17(od lutego do 31 października),nd., godz. 10 - 17 Wstęp płatny
FOTO
: D. K
RA
KO
WIA
K
FOTO
: K. S
TRO
IŃS
KA
FOTO
: A. P
LEN
ZLER
FOTO
: D. K
RA
KO
WIA
K
Biblioteka RaczyńskichBiblioteka Raczyńskich to najstarsza biblioteka publiczna w Polsce. Ufundowana przez hrabiego Edwarda Raczyńskiego, otwarta została w 1829 roku, w gmachu specjalnie dla niej wzniesionym. Wraz z sąsiadującą z nią, nieistniejącą już dziś, galerią jego brata Atanazego, stanowiła element koncepcji Poznania znany jako „Nowe Ateny”.Charakterystyczna kolumnada elewacji przedniej biblioteki nawiązuje do wschodniej fasady Luwru. Przed budynkiem zwraca uwagę posąg Hygiei, któremu rysów udzieliła Konstancja Raczyńska, żona fundatora biblioteki.
Teatr PolskiGmach teatru, według projektu Stanisława Heba-nowskiego, został zbudowany w latach 1873-1875. Jest to jedyny z tego okresu gmach teatralny, istniejący do dziś, z przepięknie zachowanym wnętrzem. Na frontonie umieszczono napis „Naród sobie”, ponie-waż budynek został wzniesiony ze składek społe-czeństwa. Teatr utrzymywał się z dochodów zbudo-wanej przy ulicy kamienicy, której obecnie nie ma.
FOTO
: Z. SZM
IDT
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W G
NIE
ŹNIE
WW
W.TU
RY
STY
KA
.PO
WIAT-G
NIE
ZNO
.PL
FOTO
: K. S
TRO
IŃS
KA
Dzielnica ZamkowaWyrosła w sąsiedztwie cesarskiego zamku. Koncep-cję wymyślił Joseph Stübben, który umiejętnie łączył tereny zielone z gmachami użyteczności publicznej. Centrum dzielnicy zamkowej stanowi plac Mickie-wicza. Naprzeciw Zamku podziwiamy Collegium Minus (rektorat Uniwersytetu Adama Mickiewicza, ze wspaniałą architektonicznie i akustycznie Aulą Uniwersytecką). Obiekt ten wzniesiono w 1910 roku według projektu Edwarda Fürstenaua. W tym samym roku otworzyła swoje podwoje, jako filia Opery Berlińskiej – Opera Poznańska. Gmach pod Pegazem zaprojektował Max Littmann. Na placu Mickiewicza stoją obecnie dwa pomniki: Adama Mickiewicza dłuta Bazylego Wojtowicza i Poznań-skie Krzyże upamiętniające wypadki poznańskie 1956 roku, które zaprojektował Adam Graczyk.
Wśród pruskich gmachów dzielnicy zamkowej warto zwrócić uwagę na budynek Collegium Iuridicum sąsiadujący z Aulą Uniwersytecką i wznoszące się na przeciw tej ostatniej - budynek Akademii Muzycznej (dawniej Dom Ewangelicki) oraz nowoczesna sala koncertowa – Aula Nova. Z operą czyli Teatrem Wielkim sąsiaduje natomiast Collegium Maius – pierwotnie siedziba pruskiej Komisji Kolonizacyjnej, obecnie użytkowany przez Uniwersytet im. Adama Mickiewicza i Uniwersytet Medyczny. Na przeciw zamku, przy ul. Święty Marcin, zwracają uwagę monumentalne gmachy dyrekcji Poczty i Ziemstwa Kredytowego (obecnie siedziba Banku Zachodniego WBK). Oba są dziełem Franza Schwechtena.
Dzięki nowoczesnym metodom datowania udało się ustalić, że teren Ostrowa Tumskiego zasiedlony został co najmniej na przełomie IX i X wieku. Pierwszy gród był niewielki, miał około 40 m średnicy, a jego wały chroniły ludność przed wyle-wami Warty i przed napastnikami. Po powięk-szeniu grodu około połowy wieku X, miejsce to stało się rezydencją książęcą. Za czasów Mieszka gród nieustannie poszerzano i wzmacniano. W la-tach 70. i 80. X wieku, od strony północnej dodano jeszcze jeden, czwarty człon, którego potężne wały przebiegały wzdłuż obecnej ul. Posadzego. Wały drewniano-kamienno-ziemne o konstrukcji hako-wej miały szerokość 25 m, a ich wysokość docho-dziła prawdopodobnie do 10 m. Dotychczasowe badania są na tyle zaawansowane, że można się pokusić o określenie wielkości i rozplanowania, przynajmniej w poziomie parteru palatium. Ksią-żęcy pałac był czymś wyjątkowym, zarówno przez wielkość, jak i fakt, że był budowlą murowaną, podczas gdy otaczała go drewniana zabudowa. W palatium mieściła się kancelaria, na co wskazują znaleziska tłoków pieczętnych i gliniane opako-wanie tłoka lub pieczęci z odciskiem gemmy z wyo-brażeniem psa (z XII w.) oraz ołowiana bulla Bolesława Krzywoustego.
Źródła historyczne pozwalają jedynie obliczyć, że Mieszko przyjął chrzest 14 kwietnia 966 roku, w Wielką Sobotę. Nie wiadomo jednak gdzie ta uroczystość się odbyła. Wówczas chrzty odbywały się jedynie raz w roku, właśnie w Wielką Sobotę, i połączone były z sakramentami eucharystii i bierzmowania. Historycy wahają się czy uroczys-tość odbyła się w Poznaniu, czy na Ostrowie Led-nickim. Jak się jednak niedawno okazało, palatium lednickie jest nieco późniejsze niż to wydarzenie. Poza tym, to tu w 965 roku, wraz z Dąbrówką przybył biskup Jordan, tu utworzono stację misyjną i wzniesiono kaplicę dla chrześcijańskiej żony Mieszka. Być może w jej obrębie tkwią pozo-stałości baptysterium. A wtedy można by wysnuć kolejną hipotezę o miejscu chrztu księcia.
Muzeum Pierwszych Piastów na LednicyMuzeum obejmuje teren Ostrowa Lednickiego, Mały Skansen, Wielkopolski Park Etnograficzny (czytaj roz-dział Skanseny) oraz rezerwaty archeologiczne w Gie-czu, Grzybowie i Radzimiu. Na Ostrowie Lednickim, wyspie o powierzchni 7,5 ha, położonej w południo-wej części Jeziora Lednickiego, zachowały się ruiny ka-miennych budowli z drugiej połowy X wieku zwią-zanych z Mieszkiem I i Bolesławem Chrobrym - pala-tium, kaplicy-baptysterium i kościoła grodowego. Wyspę otaczały potężne wały, a z lądem łączyły ją dwa mosty. Był to jeden z głównych ośrodków państwa Mieszka I. Mały Skansen to niewielki teren parkowy, na który przeniesiono kilka zabytkowych budowli z Wielkopolski. Obok wejścia stoi tzw. Skarbczyk (po-mniejszona kopia kościoła św. Jana Jerozolimskiego w Poznaniu), we wnętrzu którego organizowane są wystawy. Główna ekspozycja prezentująca zabytki lednickiej wyspy mieści się w dawnym spichlerzu w Dziekanowicach.
Biblioteka Raczyńskich
Teatr Polski
Zamek Cesarski
Ostrów Lednicki
Ostrów Lednicki
�H�G
�H�G�H�G
�H�G
Zamek CesarskiRezydencja cesarza Niemiec, według projektu Franza Schwechtena wzniesiona została w latach 1905-1910 w stylu neoromańskim. Ogromny gmach o roz-członkowanej bryle nawiązuje do średniowiecznych zamków, a poszczególne jego fragmenty wzoro-wane są na romańskich zabytkach Niemiec i Włoch. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku, zamek stał się główną siedzibą nowo powo-łanego uniwersytetu (najpierw Wszechnicy Piastows-kiej, potem Uniwersytetu Poznańskiego), a w okresie międzywojennym pełnił także funkcję jednej z ofi-cjalnych rezydencji prezydentów Polski. Dziś mieści się w nim Centrum Kultury "Zamek".
ba
ba
Kalisz 7Tu zaczęła się Polska6
Muzeum Początków Państwa PolskiegoMuzeum zajmuje się głównie dziedzictwem polskie-go średniowiecza oraz historią Gniezna i regionu. Jego największą atrakcją jest wystawa multimedialna - spektakl, dzięki któremu można poznać dzieje regio-nu od połowy X wieku do początków wieku XVI.
Gród w GrzybowieGród w Grzybowie powstał na początku X wieku i funkcjonował do końca tegoż wieku - jego rozkwit przypadł na II połowę wieku X. Pozostało po nim dobrze zachowane grodzisko, a prace archeologiczne prowadzone od lat 90. XX wieku odsłaniają powoli jego tajemnice. Część wykopanych na terenie gro-dziska zabytków prezentowana jest w muzeum we Wrześni. Gród w Grzybowie należy do Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy.
Gród Piastowski w GieczuGród w Gieczu, który powstał w I połowie X wieku, należał do najpotężniejszych grodów wczesnopias-towskiej Polski. Pozostały po nim relikty fundamen-tów wczesnośredniowiecznego zespołu sakralno-pałacowego (w tym nigdy nie ukończonego pala-tium) i dobrze zachowane umocnienia grodowe. W pawilonie ekspozycja obrazująca dzieje grodu i plan prac badawczych. W północnej części dawnego grodu stoi drewniany kościół wzniesiony w 1767 r. Na terenie wsi, na dawnym podgrodziu, stoi romań-ski, XII-wieczny kościół św. Mikołaja, w którym odnaleziono pozostałości świątyni z I poł. XI wieku.
TrzemesznoPiastowskie dzieje przypomina tu zespół poklasztor-ny kanoników regularnych, który tworzą: bazylika pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, plebania, wikariat, alumnat, dzwonnica. Kanoników regular-nych zwanych norbertanami sprowadził Bolesław Krzywousty. W XII wieku wznieśli oni trzynawową bazylikę romańską, która przebudowywana, nabierała w następnych wiekach charakteru -zgodnie z duchem czasów - gotyckiego i barokowego. W 1945 roku stra-wił ją pożar. Odbudowana ma charakter barokowy, oparty na planie krzyża z potężną kopułą na skrzyżo-waniu naw. Wewnątrz widać fragmenty murów romańskich i gotyckich. Wyposażenie i malowidła Franciszka Smuglewicza zostały zrekonstruowane na tyle, na ile pozwoliła zachowana dokumentacja. Przy kościele zwraca uwagę plebania będąca dawnym pała-cem opackim (1843-62). Późnobarokowa dzwonnica pochodzi z końca XVIII wieku. W tym samym stylu utrzymany jest trójskrzydłowy budynek alumnatu.
Gród Piastowski w Gieczu - rezerwat archeologiczny63-012 Dominowo, Grodziszczko 2tel. 061 285 92 22czynne: wt.-sob., godz. 9-17 (od lutego do października), nd., godz. 10-17 wstęp płatny.
Rezerwat Archeologiczny w Grzybowie62-309 Września, Grzybowo 10atel. 61 427 50 17czynne: wt.-sob., godz. 9-17 (od lutego do października), nd., godz. 10-17 wstęp płatny
Muzeum Początków Państwa Polskiego62-200 Gniezno, ul. Kostrzewskiego 1tel. 61 426 46 41 fax 61 426 48 41 czynne: www.mppp.plwt.-nd., godz. 9.30-17.30 wstęp płatny
Bazylika archikatedralnapw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny62-200 Gniezno, ul. Kanclerza Łaskiego 9tel. 61 426 38 98 www.archidiecezja.plzwiedzanie: dni powszednie 9-17(z wyjątkiem godz.12-13, kiedy odprawiana jest msza św.; w kwietniu i październiku do godz.16),w niedziele i święta - 13-14.30 oraz 16-17.30;grupy - wyłącznie z przewodnikiem, wstęp płatny dodatkowe opłaty za oglądanie Drzwi Gnieźnieńskich, podziemi, wejścia na wieżę oraz dzwonów
Bazylika pw. Wniebowzięcia NMP62-240 Trzemeszno, pl. Kosmowskiego 8tel. 61 415 42 46
Kalisz
18,5 wieków Kalisza„Kalisia 18 i pół” kojarzy się natychmiast z filmem Federico Felliniego „Osiem i pół” Jednocześnie jest to niebanalny projekt uczczenie obchodów 1850 lat istnienia miasta, które wypadają w roku 2010.
Metrykę Kaliszowi wystawił grecki uczony Klaudiusz Ptolemeusz w swej „Geografii”w II wieku n.e. W ramach projektu zaplanowano liczne inwestycje i atrakcyjny program kulturalny.
Bazylika WniebowzięciaNajświętszej Maryi PannySanktuarium św. JózefaSanktuarium św. Józefa to kolegiata kaliska pw. Najświętszej Maryi Panny, która swoją architekturą wyróżnia się wśród miejscowych, starych kościołów. Początkami sięga XIII wieku. Dzięki fundacji arcybiskupa Jarosława Bogorii Skotnickiego świątynia w 1353 roku została przebudowana w stylu gotyckim. W 1358r. podniesiono ją do godności kolegiaty. W 1790 kolegiatę odbudowano w sty lu późnobarokowym. W 1978 r. kościół został podniesiony do godności bazyliki mniejszej. We wnętrzu znajduje się wiele cennych zabytków sztuki sakralnej - min .romańska patena, gotycki kielich Kazimierza Wielkiego, Poliptyk późnogotycki Mistrza z Gościszowic. Szczególną uwagę warto zwrócić na obraz Św. Rodziny - ofiarowany w 1670 r. jako wotum dziękczynne dla św. Józefa za cudowne uzdrowienie. Wierni otaczali obraz coraz większym kultem , zaś w 1770 r. Prymas Polski uznał obraz za cudowny. W 1796 r. kaliski wizerunek Patrona rodziny
Kościół pw. św. MikołajaNieopodal Rynku Głównego góruje wieża kościoła pw. św. Mikołaja, który w 1992 roku został wyniesiony do rangi katedry i stanowi siedzibę biskupa diecezji kaliskiej. Świątynia początkami sięga XIII wieku. Ta pierwsza, powstała z fundacji księcia kaliskiego Bolesława Pobożnego w 1253 roku, dwukrotnie uległa spaleniu. Obecna ma kształt trójnawowego kościoła halowego z neogotycką wieżą nadbudowaną dopiero w XIX stuleciu. Najbardziej gotycki charakter zachowało prezbiterium nakryte XVI-wiecznym sklepieniem gwiaździstym. W Kaplicy Matki Bożej Pocieszenia zwracają uwagę polichromie i witraże zaprojektowane i wykonane przez Włodzimierza Przerwę-Tetmajera (1909). Wnętrze świątyni ma charakter barokowy. Uwagę przykuwa ołtarz główny, w którym oglądamy kopię obrazu „Zdjęcie z Krzyża”. Oryginał pochodzący z pracowni Piotra Pawła Rubensa w Antwerpii prawdopodobnie spłonął podczas pożaru w 1973 roku.
Teatr im. Wojciecha BogusławskiegoTradycje teatralne Kalisza sięgają czasów Wojciecha Bogusławskiego, który po raz pierwszy zjechał tu ze swoją trupą w 1800 roku. Zachwyt publiczności sprawił, że następnego roku zbudował w Kaliszu z własnych funduszy budynek z drewna i muru prus-kiego. Gmach rozpadł się po piętnastu latach. Kolej-ny budynek wybudowany w latach 1829-35 także spłonął w 1858 r. W lipcu 1900 roku rozpoczęła się budowa następnego gmachu teatru. Neo-renesansowy budynek, z pięknym żyrandolem i no-woczesnym wyposażeniem technicznym, spłonął w 1914 roku. Kolejna budowa rozpoczęta w 1920 roku zakończyła się 16 lat później. Obecny przybytek Melpomeny malowniczo usytuowany nad Prosną wśród parkowej zieleni jest czwartą w dziejach Kalisza siedzibą teatru, który od 1961 roku nieprzerwanie organizuje festiwal zwany Kaliskimi Spotkaniami Teatralnymi.
Łódź św. Wojciecha „Calisia”Prosna jest rzeką magiczną, zwłaszcza w Kaliszu. Aby się o tym przekonać warto odbyć spacer wzdłuż jej brzegu albo jeszcze lepiej – popłynąć nią w łodzi św. Wojciecha „Calisia”. Rejsy spacerowe po Prośnie zaczynają się i kończą przy Teatrze im. Wojciecha Bogusławskiego. Nawrót odbywa się przy Moście Bursztynowym. Rejsy edukacyjne zaczynają się od spotkania przy teatrze. Następnie łodzią „Calisia” płyniemy do rezerwatu na Zawodziu, gdzie przewi-dziane jest zwiedzanie kościółka św. Wojciecha, rezer-watu archeologicznego i czytanie legend o Kaliszu. Po zwiedzeniu rezerwatu powrót łodzią do teatru.
Rezerwat Archeologiczny ZawodzieW trakcie prac wykopaliskowych na Zawodziu odsłonięto konstrukcję wału, a wewnątrz grodu ławę fundamentową zniszczonej kolegiaty św. Pawła, którą w drugiej połowie XII wieku wzniósł Mieszko III. W obrębie kolegiaty odkryto domniemane groby Mieszka III i jego syna Mieszka Mieszkowica. Dało to asumpt do rekonstrukcji grodu piastowskiego. Powstała dwupoziomowa wieża obronna z palisadą, natomiast na terenie majdanu zrekonstruowano fun-damenty i część przyziemną romańskiej kolegiaty, a także zaznaczono w jej wnętrzu zarys pierwszego, drewnianego kościoła kaliskiego pochodzącego z XI wieku. Na tzw. "ostrodze" postawiono siedem bu-dynków różniących się od siebie wielkością, techniką konstrukcji ścian (sumikowo-łątkowa, palisadowa i zrębowa) oraz pokryciem dachów (słoma i glina oraz dranice). Odtworzono też grób kurhanowy z czasów plemiennych (z VII wieku). Niedaleko rezerwatu wznosi się kościół pw. św. Wojciecha. Obecny ufundował Sebastian Zieliński, a zbudował go w 1798 roku cieśla Jan Kejner. Jest to świątynia jednonawowa o konstrukcji zrębowej.
Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego62-800 Kalisz, plac Teatralny 1tel. 62 502 32 22 www.teatr.kalisz.pl
Bazylika WniebowzięciaNajświętszej Maryi Panny i św. Józefa62-800 Kalisz, pl. Św. Józefa 7tel. 62 757 58 22
Katedra pw. św. Mikołaja62-800 Kalisz, ul. Kanonicka 5tel. 62 757 39 19 www.diecezja.kalisz.pl
Łódź św. Wojciecha „Calisia” Mieczysław Machowicz62-800 Kalisz, ul. Górnośląska 18tel./fax 62 753 43 29 kom. 0509 611 272
Rezerwat Archeologiczny Zawodzie62-800 Kalisz, ul. Bolesława Pobożnegotel. 62 75 71 608 www.muzeum.kalisz.pl
Bazylika katedralna pw. Wniebowzięcia NMPw GnieźnieObecna ma charakter gotycki. Jest to budowla trójnawowa, typu bazylikowego z ambitem. Nawę główną od prezbiterium oddziela łuk tęczowy, nato-miast od naw bocznych ostrołukowe arkady z poło-wy XIV wieku, z bogatą dekoracją rzeźbiarską. Do naw bocznych przylega 14 kaplic, dwie zakrystie, biblioteka i nowy kapitularz, a od zachodu 2 krypty przywieżowe i stary kapitularz. Przy końcu nawy w kruchcie południowej trzeba koniecznie zobaczyć portal z drugiej połowy XIV wieku, w którym znaj-dują się słynne "Drzwi Gnieźnieńskie" - jeden z najcenniejszych zabytków romańskich w Europie. W osiemnastu kwaterach przedstawione zostały dzieje życia św. Wojciecha, którego relikwie spoczy-wają w katedrze w barokowym relikwiarzu mającym kształt srebrnej trumny z leżącą na wieku postacią świętego w biskupich szatach.
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W G
NIE
ŹNIE
WW
W.TU
RY
STY
KA
.PO
WIAT-G
NIE
ZNO
.PL
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W G
NIE
ŹNIE
WW
W.TU
RY
STY
KA
.PO
WIAT-G
NIE
ZNO
.PL
FOTO
: AR
CH
IWU
M M
UZE
UM
PO
CZĄTK
ÓW
PAŃ
STW
A P
OLS
KIE
GO
FOTO
: Z. SZM
IDT
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W TR
ZEM
ES
ZNIE
FOTO
: W. R
ĄC
ZKO
WS
KI
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
KA
LISZU
AU
TOR
: M. H
ER
TMA
NN
FOTO
: R. B
IEN
EC
KI
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
KA
LISZU
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
KA
LISZU
AU
TOR
: M. H
ER
TMA
NN
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
KA
LISZU
AU
TOR
: M. H
ER
TMA
NN
Ekspozycja Muzeum Początków Państwa Polskiego
Gród w Gieczu
Bazylika w Trzemesznie
Katedra w Gnieźnie
Relikwiarz św. Wojciecha
Gród w Grzybowie
Rezerwat Archeologiczny w Kaliszu
Kościół pw. św. Mikołaja
Sanktuarium św. Józefa
Łódź św. Wojciecha „Calisia”
�H�G
�H�G
�H�G
�H�G
�H�G
�H�G
�H�G
�H�G
ba
ba
ba
Teatr w Kaliszu
ba
ba
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
Ostrów Tumski
Lednica TrzemesznoGniezno
Giecz
Kalisz
Grzybowo
Kalisz 7Tu zaczęła się Polska6
Muzeum Początków Państwa PolskiegoMuzeum zajmuje się głównie dziedzictwem polskie-go średniowiecza oraz historią Gniezna i regionu. Jego największą atrakcją jest wystawa multimedialna - spektakl, dzięki któremu można poznać dzieje regio-nu od połowy X wieku do początków wieku XVI.
Gród w GrzybowieGród w Grzybowie powstał na początku X wieku i funkcjonował do końca tegoż wieku - jego rozkwit przypadł na II połowę wieku X. Pozostało po nim dobrze zachowane grodzisko, a prace archeologiczne prowadzone od lat 90. XX wieku odsłaniają powoli jego tajemnice. Część wykopanych na terenie gro-dziska zabytków prezentowana jest w muzeum we Wrześni. Gród w Grzybowie należy do Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy.
Gród Piastowski w GieczuGród w Gieczu, który powstał w I połowie X wieku, należał do najpotężniejszych grodów wczesnopias-towskiej Polski. Pozostały po nim relikty fundamen-tów wczesnośredniowiecznego zespołu sakralno-pałacowego (w tym nigdy nie ukończonego pala-tium) i dobrze zachowane umocnienia grodowe. W pawilonie ekspozycja obrazująca dzieje grodu i plan prac badawczych. W północnej części dawnego grodu stoi drewniany kościół wzniesiony w 1767 r. Na terenie wsi, na dawnym podgrodziu, stoi romań-ski, XII-wieczny kościół św. Mikołaja, w którym odnaleziono pozostałości świątyni z I poł. XI wieku.
TrzemesznoPiastowskie dzieje przypomina tu zespół poklasztor-ny kanoników regularnych, który tworzą: bazylika pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, plebania, wikariat, alumnat, dzwonnica. Kanoników regular-nych zwanych norbertanami sprowadził Bolesław Krzywousty. W XII wieku wznieśli oni trzynawową bazylikę romańską, która przebudowywana, nabierała w następnych wiekach charakteru -zgodnie z duchem czasów - gotyckiego i barokowego. W 1945 roku stra-wił ją pożar. Odbudowana ma charakter barokowy, oparty na planie krzyża z potężną kopułą na skrzyżo-waniu naw. Wewnątrz widać fragmenty murów romańskich i gotyckich. Wyposażenie i malowidła Franciszka Smuglewicza zostały zrekonstruowane na tyle, na ile pozwoliła zachowana dokumentacja. Przy kościele zwraca uwagę plebania będąca dawnym pała-cem opackim (1843-62). Późnobarokowa dzwonnica pochodzi z końca XVIII wieku. W tym samym stylu utrzymany jest trójskrzydłowy budynek alumnatu.
Gród Piastowski w Gieczu - rezerwat archeologiczny63-012 Dominowo, Grodziszczko 2tel. 061 285 92 22czynne: wt.-sob., godz. 9-17 (od lutego do października), nd., godz. 10-17 wstęp płatny.
Rezerwat Archeologiczny w Grzybowie62-309 Września, Grzybowo 10atel. 61 427 50 17czynne: wt.-sob., godz. 9-17 (od lutego do października), nd., godz. 10-17 wstęp płatny
Muzeum Początków Państwa Polskiego62-200 Gniezno, ul. Kostrzewskiego 1tel. 61 426 46 41 fax 61 426 48 41 czynne: www.mppp.plwt.-nd., godz. 9.30-17.30 wstęp płatny
Bazylika archikatedralnapw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny62-200 Gniezno, ul. Kanclerza Łaskiego 9tel. 61 426 38 98 www.archidiecezja.plzwiedzanie: dni powszednie 9-17(z wyjątkiem godz.12-13, kiedy odprawiana jest msza św.; w kwietniu i październiku do godz.16),w niedziele i święta - 13-14.30 oraz 16-17.30;grupy - wyłącznie z przewodnikiem, wstęp płatny dodatkowe opłaty za oglądanie Drzwi Gnieźnieńskich, podziemi, wejścia na wieżę oraz dzwonów
Bazylika pw. Wniebowzięcia NMP62-240 Trzemeszno, pl. Kosmowskiego 8tel. 61 415 42 46
Kalisz
18,5 wieków Kalisza„Kalisia 18 i pół” kojarzy się natychmiast z filmem Federico Felliniego „Osiem i pół” Jednocześnie jest to niebanalny projekt uczczenie obchodów 1850 lat istnienia miasta, które wypadają w roku 2010.
Metrykę Kaliszowi wystawił grecki uczony Klaudiusz Ptolemeusz w swej „Geografii”w II wieku n.e. W ramach projektu zaplanowano liczne inwestycje i atrakcyjny program kulturalny.
Bazylika WniebowzięciaNajświętszej Maryi PannySanktuarium św. JózefaSanktuarium św. Józefa to kolegiata kaliska pw. Najświętszej Maryi Panny, która swoją architekturą wyróżnia się wśród miejscowych, starych kościołów. Początkami sięga XIII wieku. Dzięki fundacji arcybiskupa Jarosława Bogorii Skotnickiego świątynia w 1353 roku została przebudowana w stylu gotyckim. W 1358r. podniesiono ją do godności kolegiaty. W 1790 kolegiatę odbudowano w sty lu późnobarokowym. W 1978 r. kościół został podniesiony do godności bazyliki mniejszej. We wnętrzu znajduje się wiele cennych zabytków sztuki sakralnej - min .romańska patena, gotycki kielich Kazimierza Wielkiego, Poliptyk późnogotycki Mistrza z Gościszowic. Szczególną uwagę warto zwrócić na obraz Św. Rodziny - ofiarowany w 1670 r. jako wotum dziękczynne dla św. Józefa za cudowne uzdrowienie. Wierni otaczali obraz coraz większym kultem , zaś w 1770 r. Prymas Polski uznał obraz za cudowny. W 1796 r. kaliski wizerunek Patrona rodziny
Kościół pw. św. MikołajaNieopodal Rynku Głównego góruje wieża kościoła pw. św. Mikołaja, który w 1992 roku został wyniesiony do rangi katedry i stanowi siedzibę biskupa diecezji kaliskiej. Świątynia początkami sięga XIII wieku. Ta pierwsza, powstała z fundacji księcia kaliskiego Bolesława Pobożnego w 1253 roku, dwukrotnie uległa spaleniu. Obecna ma kształt trójnawowego kościoła halowego z neogotycką wieżą nadbudowaną dopiero w XIX stuleciu. Najbardziej gotycki charakter zachowało prezbiterium nakryte XVI-wiecznym sklepieniem gwiaździstym. W Kaplicy Matki Bożej Pocieszenia zwracają uwagę polichromie i witraże zaprojektowane i wykonane przez Włodzimierza Przerwę-Tetmajera (1909). Wnętrze świątyni ma charakter barokowy. Uwagę przykuwa ołtarz główny, w którym oglądamy kopię obrazu „Zdjęcie z Krzyża”. Oryginał pochodzący z pracowni Piotra Pawła Rubensa w Antwerpii prawdopodobnie spłonął podczas pożaru w 1973 roku.
Teatr im. Wojciecha BogusławskiegoTradycje teatralne Kalisza sięgają czasów Wojciecha Bogusławskiego, który po raz pierwszy zjechał tu ze swoją trupą w 1800 roku. Zachwyt publiczności sprawił, że następnego roku zbudował w Kaliszu z własnych funduszy budynek z drewna i muru prus-kiego. Gmach rozpadł się po piętnastu latach. Kolej-ny budynek wybudowany w latach 1829-35 także spłonął w 1858 r. W lipcu 1900 roku rozpoczęła się budowa następnego gmachu teatru. Neo-renesansowy budynek, z pięknym żyrandolem i no-woczesnym wyposażeniem technicznym, spłonął w 1914 roku. Kolejna budowa rozpoczęta w 1920 roku zakończyła się 16 lat później. Obecny przybytek Melpomeny malowniczo usytuowany nad Prosną wśród parkowej zieleni jest czwartą w dziejach Kalisza siedzibą teatru, który od 1961 roku nieprzerwanie organizuje festiwal zwany Kaliskimi Spotkaniami Teatralnymi.
Łódź św. Wojciecha „Calisia”Prosna jest rzeką magiczną, zwłaszcza w Kaliszu. Aby się o tym przekonać warto odbyć spacer wzdłuż jej brzegu albo jeszcze lepiej – popłynąć nią w łodzi św. Wojciecha „Calisia”. Rejsy spacerowe po Prośnie zaczynają się i kończą przy Teatrze im. Wojciecha Bogusławskiego. Nawrót odbywa się przy Moście Bursztynowym. Rejsy edukacyjne zaczynają się od spotkania przy teatrze. Następnie łodzią „Calisia” płyniemy do rezerwatu na Zawodziu, gdzie przewi-dziane jest zwiedzanie kościółka św. Wojciecha, rezer-watu archeologicznego i czytanie legend o Kaliszu. Po zwiedzeniu rezerwatu powrót łodzią do teatru.
Rezerwat Archeologiczny ZawodzieW trakcie prac wykopaliskowych na Zawodziu odsłonięto konstrukcję wału, a wewnątrz grodu ławę fundamentową zniszczonej kolegiaty św. Pawła, którą w drugiej połowie XII wieku wzniósł Mieszko III. W obrębie kolegiaty odkryto domniemane groby Mieszka III i jego syna Mieszka Mieszkowica. Dało to asumpt do rekonstrukcji grodu piastowskiego. Powstała dwupoziomowa wieża obronna z palisadą, natomiast na terenie majdanu zrekonstruowano fun-damenty i część przyziemną romańskiej kolegiaty, a także zaznaczono w jej wnętrzu zarys pierwszego, drewnianego kościoła kaliskiego pochodzącego z XI wieku. Na tzw. "ostrodze" postawiono siedem bu-dynków różniących się od siebie wielkością, techniką konstrukcji ścian (sumikowo-łątkowa, palisadowa i zrębowa) oraz pokryciem dachów (słoma i glina oraz dranice). Odtworzono też grób kurhanowy z czasów plemiennych (z VII wieku). Niedaleko rezerwatu wznosi się kościół pw. św. Wojciecha. Obecny ufundował Sebastian Zieliński, a zbudował go w 1798 roku cieśla Jan Kejner. Jest to świątynia jednonawowa o konstrukcji zrębowej.
Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego62-800 Kalisz, plac Teatralny 1tel. 62 502 32 22 www.teatr.kalisz.pl
Bazylika WniebowzięciaNajświętszej Maryi Panny i św. Józefa62-800 Kalisz, pl. Św. Józefa 7tel. 62 757 58 22
Katedra pw. św. Mikołaja62-800 Kalisz, ul. Kanonicka 5tel. 62 757 39 19 www.diecezja.kalisz.pl
Łódź św. Wojciecha „Calisia” Mieczysław Machowicz62-800 Kalisz, ul. Górnośląska 18tel./fax 62 753 43 29 kom. 0509 611 272
Rezerwat Archeologiczny Zawodzie62-800 Kalisz, ul. Bolesława Pobożnegotel. 62 75 71 608 www.muzeum.kalisz.pl
Bazylika katedralna pw. Wniebowzięcia NMPw GnieźnieObecna ma charakter gotycki. Jest to budowla trójnawowa, typu bazylikowego z ambitem. Nawę główną od prezbiterium oddziela łuk tęczowy, nato-miast od naw bocznych ostrołukowe arkady z poło-wy XIV wieku, z bogatą dekoracją rzeźbiarską. Do naw bocznych przylega 14 kaplic, dwie zakrystie, biblioteka i nowy kapitularz, a od zachodu 2 krypty przywieżowe i stary kapitularz. Przy końcu nawy w kruchcie południowej trzeba koniecznie zobaczyć portal z drugiej połowy XIV wieku, w którym znaj-dują się słynne "Drzwi Gnieźnieńskie" - jeden z najcenniejszych zabytków romańskich w Europie. W osiemnastu kwaterach przedstawione zostały dzieje życia św. Wojciecha, którego relikwie spoczy-wają w katedrze w barokowym relikwiarzu mającym kształt srebrnej trumny z leżącą na wieku postacią świętego w biskupich szatach.
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W G
NIE
ŹNIE
WW
W.TU
RY
STY
KA
.PO
WIAT-G
NIE
ZNO
.PL
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W G
NIE
ŹNIE
WW
W.TU
RY
STY
KA
.PO
WIAT-G
NIE
ZNO
.PL
FOTO
: AR
CH
IWU
M M
UZE
UM
PO
CZĄTK
ÓW
PAŃ
STW
A P
OLS
KIE
GO
FOTO
: Z. SZM
IDT
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W TR
ZEM
ES
ZNIE
FOTO
: W. R
ĄC
ZKO
WS
KI
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
KA
LISZU
AU
TOR
: M. H
ER
TMA
NN
FOTO
: R. B
IEN
EC
KI
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
KA
LISZU
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
KA
LISZU
AU
TOR
: M. H
ER
TMA
NN
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
KA
LISZU
AU
TOR
: M. H
ER
TMA
NN
Ekspozycja Muzeum Początków Państwa Polskiego
Gród w Gieczu
Bazylika w Trzemesznie
Katedra w Gnieźnie
Relikwiarz św. Wojciecha
Gród w Grzybowie
Rezerwat Archeologiczny w Kaliszu
Kościół pw. św. Mikołaja
Sanktuarium św. Józefa
Łódź św. Wojciecha „Calisia”
�H�G
�H�G
�H�G
�H�G
�H�G
�H�G
�H�G
�H�G
ba
ba
ba
Teatr w Kaliszu
ba
ba
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
Ostrów Tumski
Lednica TrzemesznoGniezno
Giecz
Kalisz
Grzybowo
Turystyka kolejowa
Turystyka kolejowa 9Turystyka kolejowa8
Wolsztyn - ParowozowniaPierwsza linia kolejowa dotarła do Wolsztyna już w 1886 roku (ze Zbąszynka). Miasto szybko stało się ważnym węzłem kolejowym. W 1907 roku zbudo-wano parowozownię dla ośmiu stanowisk. I tak jest po dziś dzień. Wolsztyńska parowozownia jest jedy-ną w Europie, która pracuje w ruchu planowym na zasadach, które nie zmieniły się od czasów jej pows-tania. W parowozowni stacjonuje około 30 parowo-zów gotowych do jazdy (w tym kilka czynnych w ru-chu planowym), a wśród nich duma Wolsztyna – „Piękna Helena”, polski parowóz Pm 36-2 rozwi-jający prędkość do 130 km/h. Będąc w parowozow-ni warto zajrzeć do Izby Muzealnej.
Wyrzyska Kolejka PowiatowaPasjonatom z Towarzystwa Wyrzyska Kolejka Powiatowa (TWKP) udało się ocalić najstarsze odcinki Wyrzyskiej Kolejki Powiatowej: Białośliwie – Łobżenica i odgałęzienia Zakłady Przemysłowe - Glesno oraz Czajcze – Wysoka. Działalność TWKP zaowocowała także pojawieniem się na stacji Białośliwie nowego taboru. W Białośliwiu pasjonaci sprawują pieczę również nad stacją początkową kolei, która jako jedyna w Europie, a może i na świecie, jest wielopoziomowa (!) i do tego styczna z koleją normalnotorową. Aktualnie pociągi na trasie Białośliwie - Łobżenica kursują okazjonalnie (tylko na zamówienia).
GnieźnieńskaKolej WąskotorowaPlanowe pociągi na trasie Gniezno – Anastazewo kursują od połowy czerwca do końca sierpnia w soboty, niedziele i święta. Składy pociągów prowadzą także „wagon barowy”. Pokonanie trasy – 30 kilometrów – zajmuje 3 godziny. Pociąg wyrusza z Gniezna. Po drodze jest pięć przystan-ków
KrzywińskaKolej DrezynowaBazą Krzywińskiej Kolei Drezynowej jest Bieżyń. Wieś leży w powiecie kościańskim (gmina Krzywiń), w pobliżu trasy Leszno - Środa Wlkp. Stąd rozpoczynają się wszystkie wycieczki. Drezyny jeżdżą głównie na trasach Bieżyń – Jerka oraz Bieżyń – Kunowo. KKD dysponuje dwoma różnymi drezynami. Jednorazowo na obie drezyny może się zabrać do 30 osób. Istnieje możliwość przejażdżki po terenie stacji Bieżyń oraz zamawiania przejazdów także w relacjach poza stację Gostyń, nawet do stacji Krobia. W takim przypadku należy zarezerwować wycieczkę na miesiąc przed planowanym terminem (w celu ustalenia szczegółów z Polskimi Liniami Kolejowymi).
W planach Krzywińskiej Kolei Drezynowej, która funkcjonuje dzięki pasjonatom, jest całkowite udrożnienie torowiska - aż po Miejską Górkę
Grodziska Kolej DrezynowaNiektóre tutejsze drezyny mają nawet 90 lat. Wszystkie jednorazowo mogą zabrać 35 osób. Przejazdy odbywają się na trasie Grodzisk – Kościan. Podróż, w zależności od trasy, trwa od 2 do około 10 godzin (w obie strony). Istnieje możliwość zorganizowania na trasie pikniku.
Towarzystwo Wyrzyska Kolejka Powiatowa89-340 Białośliwie, ul. Kościuszki 5tel. 606 339 343 [email protected]
Parowozownia64-200 Wolsztyn, ul. Fabryczna 1tel. 68 419 17 68, 663 294 674
[email protected] www.parowozowniawolsztyn.pl
Zwiedzanie: parowozowni codziennie od godziny 8-15, izby muzealnej od poniedziałku do piątku w godzinach 8-15.
Gnieźnieńska Kolej WąskotorowaBiuro Utrzymania i Eksploatacji 62-200 Gniezno, ul. Wrzesińska 2tel./fax 61 426 11 30 www.gkw-gniezno.pl
Krzywińska Kolej Drezynowa tel. 600 292 454 [email protected]
www.krzywinskie.drezyny.com
Grodziska Kolej Drezynowa62-065 Grodzisk Wielkopolski, Grąblewo 66tel. 504 159 996 [email protected]
www.drezyny.kolej.pl
FOTO
: W. LIS
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
WO
LSZTY
NIE
FOTO
: J. GO
ŁEB
ME
CK
I
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W P
ILE
FOTO
: J. AN
DR
ZEJE
WS
KI
FOTO
: J. AN
DR
ZEJE
WS
KI
FOTO
: AR
CH
IWU
M W
OT
FOTO
: M. R
ZAN
NY
Parowozownia w Wolsztynie
Wyrzyska Kolejka Powiatowa
Wyrzyska Kolejka Powiatowa Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa
Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa
Krzywińska Kolej Drezynowa
Grodziska Kolej Drezynowa
ba
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
Wolsztyn
Białośliwie
Grodzisk Wlkp.
Krzywiń
Gniezno
Turystyka kolejowa
Turystyka kolejowa 9Turystyka kolejowa8
Wolsztyn - ParowozowniaPierwsza linia kolejowa dotarła do Wolsztyna już w 1886 roku (ze Zbąszynka). Miasto szybko stało się ważnym węzłem kolejowym. W 1907 roku zbudo-wano parowozownię dla ośmiu stanowisk. I tak jest po dziś dzień. Wolsztyńska parowozownia jest jedy-ną w Europie, która pracuje w ruchu planowym na zasadach, które nie zmieniły się od czasów jej pows-tania. W parowozowni stacjonuje około 30 parowo-zów gotowych do jazdy (w tym kilka czynnych w ru-chu planowym), a wśród nich duma Wolsztyna – „Piękna Helena”, polski parowóz Pm 36-2 rozwi-jający prędkość do 130 km/h. Będąc w parowozow-ni warto zajrzeć do Izby Muzealnej.
Wyrzyska Kolejka PowiatowaPasjonatom z Towarzystwa Wyrzyska Kolejka Powiatowa (TWKP) udało się ocalić najstarsze odcinki Wyrzyskiej Kolejki Powiatowej: Białośliwie – Łobżenica i odgałęzienia Zakłady Przemysłowe - Glesno oraz Czajcze – Wysoka. Działalność TWKP zaowocowała także pojawieniem się na stacji Białośliwie nowego taboru. W Białośliwiu pasjonaci sprawują pieczę również nad stacją początkową kolei, która jako jedyna w Europie, a może i na świecie, jest wielopoziomowa (!) i do tego styczna z koleją normalnotorową. Aktualnie pociągi na trasie Białośliwie - Łobżenica kursują okazjonalnie (tylko na zamówienia).
GnieźnieńskaKolej WąskotorowaPlanowe pociągi na trasie Gniezno – Anastazewo kursują od połowy czerwca do końca sierpnia w soboty, niedziele i święta. Składy pociągów prowadzą także „wagon barowy”. Pokonanie trasy – 30 kilometrów – zajmuje 3 godziny. Pociąg wyrusza z Gniezna. Po drodze jest pięć przystan-ków
KrzywińskaKolej DrezynowaBazą Krzywińskiej Kolei Drezynowej jest Bieżyń. Wieś leży w powiecie kościańskim (gmina Krzywiń), w pobliżu trasy Leszno - Środa Wlkp. Stąd rozpoczynają się wszystkie wycieczki. Drezyny jeżdżą głównie na trasach Bieżyń – Jerka oraz Bieżyń – Kunowo. KKD dysponuje dwoma różnymi drezynami. Jednorazowo na obie drezyny może się zabrać do 30 osób. Istnieje możliwość przejażdżki po terenie stacji Bieżyń oraz zamawiania przejazdów także w relacjach poza stację Gostyń, nawet do stacji Krobia. W takim przypadku należy zarezerwować wycieczkę na miesiąc przed planowanym terminem (w celu ustalenia szczegółów z Polskimi Liniami Kolejowymi).
W planach Krzywińskiej Kolei Drezynowej, która funkcjonuje dzięki pasjonatom, jest całkowite udrożnienie torowiska - aż po Miejską Górkę
Grodziska Kolej DrezynowaNiektóre tutejsze drezyny mają nawet 90 lat. Wszystkie jednorazowo mogą zabrać 35 osób. Przejazdy odbywają się na trasie Grodzisk – Kościan. Podróż, w zależności od trasy, trwa od 2 do około 10 godzin (w obie strony). Istnieje możliwość zorganizowania na trasie pikniku.
Towarzystwo Wyrzyska Kolejka Powiatowa89-340 Białośliwie, ul. Kościuszki 5tel. 606 339 343 [email protected]
Parowozownia64-200 Wolsztyn, ul. Fabryczna 1tel. 68 419 17 68, 663 294 674
[email protected] www.parowozowniawolsztyn.pl
Zwiedzanie: parowozowni codziennie od godziny 8-15, izby muzealnej od poniedziałku do piątku w godzinach 8-15.
Gnieźnieńska Kolej WąskotorowaBiuro Utrzymania i Eksploatacji 62-200 Gniezno, ul. Wrzesińska 2tel./fax 61 426 11 30 www.gkw-gniezno.pl
Krzywińska Kolej Drezynowa tel. 600 292 454 [email protected]
www.krzywinskie.drezyny.com
Grodziska Kolej Drezynowa62-065 Grodzisk Wielkopolski, Grąblewo 66tel. 504 159 996 [email protected]
www.drezyny.kolej.pl
FOTO
: W. LIS
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
WO
LSZTY
NIE
FOTO
: J. GO
ŁEB
ME
CK
I
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W P
ILE
FOTO
: J. AN
DR
ZEJE
WS
KI
FOTO
: J. AN
DR
ZEJE
WS
KI
FOTO
: AR
CH
IWU
M W
OT
FOTO
: M. R
ZAN
NY
Parowozownia w Wolsztynie
Wyrzyska Kolejka Powiatowa
Wyrzyska Kolejka Powiatowa Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa
Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa
Krzywińska Kolej Drezynowa
Grodziska Kolej Drezynowa
ba
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
Wolsztyn
Białośliwie
Grodzisk Wlkp.
Krzywiń
Gniezno
Sanktuaria 11Sanktuaria10
GOSTYŃ - ŚWIĘTA GÓRA
SanktuariumMatki Bożej Świętogórskiej Róży DuchownejOd wieków wzgórze nieopodal Gostynia nazywano "Świętą Górą". Już w XI wieku szerzył się tu kult maryjny. Budowę świątyni, wzorowanej na kościele Santa Maria della Salute w Wenecji, rozpoczęto w 1675 roku. Wnętrze kościoła urzeka bogactwem wystroju i monumentalizmem. Wokół ośmiobocz-nej nawy głównej biegnie obejście z kaplicami. Nawę główną wieńczy kopuła będąca dziełem Pompeo Ferrariego. Centrum sanktuarium stanowi obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem i różą w dłoni, umiesz-czony w ołtarzu głównym. Matkę i dzieciątko niez-nany artysta usytuował jakby na balkonie przykrytym dywanem. Z balkonu roztacza się widok na dwa krajobrazy utrzymane w barwach wschodzącego słońca. Pejzaże te przedstawiają z jednej strony kościółek na Świętej Górze, z drugiej strony farę gostyńską i miasteczko.
BIEZDROWO
SanktuariumŚwiętego KrzyżaKult Chrystusa Ukrzyżowanego w Biezdrowie sięga przełomu XV i XVI wieku. W kronice księdza Zielińskiego czytamy: „Krzyż znalazła niewidoma dziewczynka z Zakrzewa, która czerpiąc wodę z rzeki, żadną miarą nie mogła jej nabrać i gdy ręką macać poczęła, woda prysnęła jej na oczy, gdzie zaraz przejrzała i głos usłyszała: Bież zdrowo. Dziewczyna odebrawszy tak wielką w widzeniu łaskę i obaczywszy krucyfiks promieńmi otoczony, z wielką radością do domu pobiegła i opowiedziała jaka rzecz się stała”. Słynący cudami krucyfiks znajduje się w ołtarzu głównym. Kościół pw. Świętego Krzyża i św. Mikołaja był wielokrotnie przebudowywany. W 1784 roku dobudowano doń wieżę. Sto lat później otrzymał on wystrój baro-kowy, a pod koniec XIX wieku wzniesiono dwie kaplice boczne: jedną poświęconą Przenajświętszej Rodzinie, drugą - św. Stanisławowi Biskupowi.
SKRZATUSZ
Sanktuarium Matki Boskiej BolesnejSkrzatusz szczyci się wielowiekową tradycją i przy-ciąga katolików. Wieś ta w 1438 roku otrzymała przywileje zrównujące ją z Wałczem w prawach miejskich. Dla religijnych dziejów Skrzatusza waż-niejszy jest jednak rok 1575, kiedy do kościoła sprowadzono cudami słynącą figurę Matki Bożej. Znawcy twierdzą, że cudowna figura Matki Bożej Skrzatuskiej pochodzi z pierwszej połowy XV wieku. Wykonana jest z drewna lipowego i przedstawia Maryję trzymającą na kolanach ciało zdjętego z krzyża Jezusa. Kościół w Skrzatuszu zbudował w latach 1687-1694 Wojciech Konstanty Breza, wojewoda poznański. Jest to budowla barokowa, o sklepieniu kolebkowo-krzyżowym. W XX wieku odkryto w niej siedemnastowieczne freski. Wyposa-żenie świątyni pochodzi z XVII i XVIII wieku.
Sanktuaria
GÓRKA KLASZTORNA
Sanktuarium Matki Bożej na KrajnieGórka Klasztorna, stare Sanktuarium Matki Bożej na Krajnie, położone jest na niewielkim wzniesieniu, w zaciszu dębowego gaju, na skraju dawnej Puszczy Krajeńskiej. Obraz, czczony po dziś dzień, namalowany został na lipowej desce. Maryję widać w całej postaci. Do barokowego kościoła pw. Najświętszej Maryi Panny przylegają dwa skrzydła klasztoru. W kruchcie świątyni warto obejrzeć romańską chrzcielnicę, która kontrastuje z barokowo-rokokowym wnętrzem. Na dziedzińcu należy zwrócić uwagę na pawilon ze studzienką. Woda z niej zaczerpnięta - jak głosi tradycja – ma uzdrawiającą moc. W okresie Wielkiego Postu w Górce Klasztornej organizowane są misteria.
LICHEŃ
Sanktuarium Matki Boskiej LicheńskiejHistoria Matki Boskiej Licheńskiej zaczyna się po bitwie narodów pod Lipskiem (1813 r.) i wiąże się z barwnym życiorysem ziemianina Tomasza Kłossowskiego, który utracił majątek i trudnił się
kowalstwem. Uratowany z pożogi wojennej, jak głosi legenda, dzięki objawieniu Matki Boskiej, odnalazł jej wizerunek i zawiesił w lesie grąblińskim, niedaleko Lichenia. Twarz Najświętszej Panny była pełna bolesnej zadumy, a zarazem uroku. Spod lekko opuszczonych powiek wyraziste oczy patrzyły na białego orła rozpostartego na jej piersi.
W latach 1994 – 2004, z inicjatywy kustosza sanktuarium – księdza Eugeniusza Makulskiego – wzniesiono nową świątynię. Bazylika zbudowana jest na planie krzyża. Kopuła zwieńczona krzyżem sięga wysokości 103,5 metra. Długość świątyni – 139 metrów, powierzchnia 23 000 metrów kwadratowych.
Oratorium św. Filipa Neri - SanktuariumMatki Bożej Świętogórskiej Róży Duchownej63-800 Gostyń, Głogówko 15tel. 65 572 08 55, 65 572 00 14 www.filipini.gostyn.pl
Misjonarze Św. Rodziny - Matki Bożej na Krajnie89-310 Łobżenica, Górka Klasztornatel. 67 286 08 48
Sanktuarium Maryjne Matki Boskiej Licheńskiej62-563 Stary Licheń, ul. Klasztorna 4tel. 63 270 81 63, 63 270 81 61 www.lichen.plfax 63 270 77 10 [email protected] Informacji i PromocjiSanktuarium Maryjnego w Licheniutel. 63 270 81 95, fax 63 270 77 00
Sanktuarium Matki Boskiej Bolesnej78-930 Szydłowo, Skrzatusz 31tel. 67 216 11 30
Biezdrowo – Sanktuarium Świętego Krzyża64-510 Wronkitel. 67 254 72 01
Bazylika w Licheniu
Wnętrze sanktuarium w Górce Klasztornej Sanktuarium w Górce Klasztornej
Sanktuarium w Biezdrowie
Sanktuarium w Skrzatuszu
Sanktuarium na Świętej Górze
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
KO
NIN
IEA
UTO
R: A
. ŁĄC
KI
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W P
ILE
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W P
ILE
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W P
ILE
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
G W
PIA
SK
AC
HA
UTO
R: S
. NO
WA
K
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
WE
WR
ON
KA
CH
ba
ba
ba
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
Biezdrowo
Gostyń
Licheń
ŁobżenicaSkrzatusz
Sanktuaria 11Sanktuaria10
GOSTYŃ - ŚWIĘTA GÓRA
SanktuariumMatki Bożej Świętogórskiej Róży DuchownejOd wieków wzgórze nieopodal Gostynia nazywano "Świętą Górą". Już w XI wieku szerzył się tu kult maryjny. Budowę świątyni, wzorowanej na kościele Santa Maria della Salute w Wenecji, rozpoczęto w 1675 roku. Wnętrze kościoła urzeka bogactwem wystroju i monumentalizmem. Wokół ośmiobocz-nej nawy głównej biegnie obejście z kaplicami. Nawę główną wieńczy kopuła będąca dziełem Pompeo Ferrariego. Centrum sanktuarium stanowi obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem i różą w dłoni, umiesz-czony w ołtarzu głównym. Matkę i dzieciątko niez-nany artysta usytuował jakby na balkonie przykrytym dywanem. Z balkonu roztacza się widok na dwa krajobrazy utrzymane w barwach wschodzącego słońca. Pejzaże te przedstawiają z jednej strony kościółek na Świętej Górze, z drugiej strony farę gostyńską i miasteczko.
BIEZDROWO
SanktuariumŚwiętego KrzyżaKult Chrystusa Ukrzyżowanego w Biezdrowie sięga przełomu XV i XVI wieku. W kronice księdza Zielińskiego czytamy: „Krzyż znalazła niewidoma dziewczynka z Zakrzewa, która czerpiąc wodę z rzeki, żadną miarą nie mogła jej nabrać i gdy ręką macać poczęła, woda prysnęła jej na oczy, gdzie zaraz przejrzała i głos usłyszała: Bież zdrowo. Dziewczyna odebrawszy tak wielką w widzeniu łaskę i obaczywszy krucyfiks promieńmi otoczony, z wielką radością do domu pobiegła i opowiedziała jaka rzecz się stała”. Słynący cudami krucyfiks znajduje się w ołtarzu głównym. Kościół pw. Świętego Krzyża i św. Mikołaja był wielokrotnie przebudowywany. W 1784 roku dobudowano doń wieżę. Sto lat później otrzymał on wystrój baro-kowy, a pod koniec XIX wieku wzniesiono dwie kaplice boczne: jedną poświęconą Przenajświętszej Rodzinie, drugą - św. Stanisławowi Biskupowi.
SKRZATUSZ
Sanktuarium Matki Boskiej BolesnejSkrzatusz szczyci się wielowiekową tradycją i przy-ciąga katolików. Wieś ta w 1438 roku otrzymała przywileje zrównujące ją z Wałczem w prawach miejskich. Dla religijnych dziejów Skrzatusza waż-niejszy jest jednak rok 1575, kiedy do kościoła sprowadzono cudami słynącą figurę Matki Bożej. Znawcy twierdzą, że cudowna figura Matki Bożej Skrzatuskiej pochodzi z pierwszej połowy XV wieku. Wykonana jest z drewna lipowego i przedstawia Maryję trzymającą na kolanach ciało zdjętego z krzyża Jezusa. Kościół w Skrzatuszu zbudował w latach 1687-1694 Wojciech Konstanty Breza, wojewoda poznański. Jest to budowla barokowa, o sklepieniu kolebkowo-krzyżowym. W XX wieku odkryto w niej siedemnastowieczne freski. Wyposa-żenie świątyni pochodzi z XVII i XVIII wieku.
Sanktuaria
GÓRKA KLASZTORNA
Sanktuarium Matki Bożej na KrajnieGórka Klasztorna, stare Sanktuarium Matki Bożej na Krajnie, położone jest na niewielkim wzniesieniu, w zaciszu dębowego gaju, na skraju dawnej Puszczy Krajeńskiej. Obraz, czczony po dziś dzień, namalowany został na lipowej desce. Maryję widać w całej postaci. Do barokowego kościoła pw. Najświętszej Maryi Panny przylegają dwa skrzydła klasztoru. W kruchcie świątyni warto obejrzeć romańską chrzcielnicę, która kontrastuje z barokowo-rokokowym wnętrzem. Na dziedzińcu należy zwrócić uwagę na pawilon ze studzienką. Woda z niej zaczerpnięta - jak głosi tradycja – ma uzdrawiającą moc. W okresie Wielkiego Postu w Górce Klasztornej organizowane są misteria.
LICHEŃ
Sanktuarium Matki Boskiej LicheńskiejHistoria Matki Boskiej Licheńskiej zaczyna się po bitwie narodów pod Lipskiem (1813 r.) i wiąże się z barwnym życiorysem ziemianina Tomasza Kłossowskiego, który utracił majątek i trudnił się
kowalstwem. Uratowany z pożogi wojennej, jak głosi legenda, dzięki objawieniu Matki Boskiej, odnalazł jej wizerunek i zawiesił w lesie grąblińskim, niedaleko Lichenia. Twarz Najświętszej Panny była pełna bolesnej zadumy, a zarazem uroku. Spod lekko opuszczonych powiek wyraziste oczy patrzyły na białego orła rozpostartego na jej piersi.
W latach 1994 – 2004, z inicjatywy kustosza sanktuarium – księdza Eugeniusza Makulskiego – wzniesiono nową świątynię. Bazylika zbudowana jest na planie krzyża. Kopuła zwieńczona krzyżem sięga wysokości 103,5 metra. Długość świątyni – 139 metrów, powierzchnia 23 000 metrów kwadratowych.
Oratorium św. Filipa Neri - SanktuariumMatki Bożej Świętogórskiej Róży Duchownej63-800 Gostyń, Głogówko 15tel. 65 572 08 55, 65 572 00 14 www.filipini.gostyn.pl
Misjonarze Św. Rodziny - Matki Bożej na Krajnie89-310 Łobżenica, Górka Klasztornatel. 67 286 08 48
Sanktuarium Maryjne Matki Boskiej Licheńskiej62-563 Stary Licheń, ul. Klasztorna 4tel. 63 270 81 63, 63 270 81 61 www.lichen.plfax 63 270 77 10 [email protected] Informacji i PromocjiSanktuarium Maryjnego w Licheniutel. 63 270 81 95, fax 63 270 77 00
Sanktuarium Matki Boskiej Bolesnej78-930 Szydłowo, Skrzatusz 31tel. 67 216 11 30
Biezdrowo – Sanktuarium Świętego Krzyża64-510 Wronkitel. 67 254 72 01
Bazylika w Licheniu
Wnętrze sanktuarium w Górce Klasztornej Sanktuarium w Górce Klasztornej
Sanktuarium w Biezdrowie
Sanktuarium w Skrzatuszu
Sanktuarium na Świętej Górze
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
KO
NIN
IEA
UTO
R: A
. ŁĄC
KI
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W P
ILE
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W P
ILE
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W P
ILE
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
G W
PIA
SK
AC
HA
UTO
R: S
. NO
WA
K
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
WE
WR
ON
KA
CH
ba
ba
ba
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
Biezdrowo
Gostyń
Licheń
ŁobżenicaSkrzatusz
Zabytki sakralne
CZARNKÓW
Kościół pw.św. Marii MagdalenyMiasto położone między Notecią a wzgórzami może pochwalić się bardzo starą i piękną świątynią katolicką. Gotycki kościół z przybocznymi kaplicami zbudowali właściciele miasta w latach 1570 – 1580. W XVII i XVIII wieku ulegał wiele razy przebudowie, o czym świadczy najlepiej wyposażenie wnętrza pochodzące z tego okresu. Na szczególną uwagę zasługują obrazy malarstwa cechowego z warsztatu Hermana Hana. Nagrobki rodu Czarnkowskich, w tym zwłaszcza bogato zdobiona cynowa trumna starosty generalnego Wielkopolski – Adama Sędziwoja Czarnkowskiego, to dzieło poznańskiego konwisarza Jakuba Kanadeja (prawdopodobnie z roku 1628).
DŁUGA GOŚLINA
Kościół pw.św. Marii MagdalenyKościół pw. św. Marii Magdaleny w Długiej Goślinie stoi na wzgórzu, w otoczeniu starych drzew. W 1621 roku wieś nabyły poznańskie benedyktynki. Zapewne właśnie one ufundowały istniejący do dziś kościół pw. św. Marii Magdaleny. Pierwsze wzmianki o świątyni pochodzą z 1424 roku i dotyczą drewnianej kapliczki, która w pier-wotnym wyglądzie przetrwała do 1623 roku. Po objęciu zarządu przez benedyktynki, w 1623 roku, wybudowano obecny kościół, konsekrowany w 1625 roku przez sufragana Andrzeja Rybickiego. Wzniesiony został z drewna, jako jednonawowy, z nieco węższym prezbiterium, o konstrukcji zrębowej, kryty gontem. W 1770 roku została zbudowana 20-metrowa wieża, pokryta blachą ocynkowaną. Wyposażenie wnętrza kościoła pochodzi z XVII i XVIII wieku. Wśród elementów kościoła wyróżnia się belka tęczowa z krzyżem. Kościół posiada dwie zakrystie – drewnianą i murowaną, wybudowaną w XIX wieku. Obok znajduje się dawna plebania szachulcowa z końca XIX wieku i grota z figurą Matki Bożej.
JAKTOROWO
Kościół pw. św. AnnyWieś leży w gminie Szamocin, 8 km na wschód od miasta, na północnym skraju rozległego kompleksu leśnego. Szczyci się szachulcowym kościołem św. Anny z wieżą o barokowym hełmie. Świątynia powstała w latach 1763 – 76 z fundacji Jakuba Łakińskiego. Barokowe wnętrze pochodzi z XVII – XVIII wieku.
KONIN
Kościół pw. św. Andrzeja w GosławicachGosławice kiedyś były wsią, która została włączona do Konina. Kościół pw. św. Andrzeja uważany jest za perłę architektury gotyckiej. Ufundowany przez Andrzeja Łaskarza, właściciela Gosławic, biskupa poznańskiego, wzniesiony został w latach 1418 – 1425, na planie krzyża greckiego. Palmowe sklepienie wspiera centralnie usytuowana kolumna. Do ośmiobocznej nawy przylegają - tworząc ramiona krzyża - prezbiterium, dwie kaplice i kruch-ta. Wystrój kościoła oraz dachy i wieżyczka są neogotyckie. W Gosławicach warto też zajrzeć do zamku, w którym obecnie mieści się Muzeum Okręgowe w Koninie. Przy zamku urządzono mały skansen.
LESZNO
Kościół farny pw. św. MikołajaNiedaleko rynku w Lesznie stoi jeden z najpięk-niejszych kościołów barokowych w Wielkopolsce. Pierwsze wzmianki o nim pochodzą z początków XV wieku. Podczas reformacji został na sto lat prze-kazany braciom czeskim. Zniszczeniu uległ podczas potopu szwedzkiego. Swój obecny kształt zawdzię-cza Janowi Catenazziemu, według projektu którego został odbudowany w drugiej połowie XVII wieku. Ta trzynawowa budowla z dwuwieżową fasadą, wewnątrz kipi barokiem. Warto w niej zwrócić uwagę na ołtarz główny z obrazem Świętej Trójcy, dzieło Adama Stiery z Rydzyny oraz ołtarze boczne, zdobione obrazami Szymona Czechowicza. Perłą leszczyńskiej kolegiaty są barokowe nagrobki braci Leszczyńskich: biskupa Bogusława i Rafała, starosty generalnego Wielkopolski, ojca króla Stanisława Leszczyńskiego. Oba są najprawdopodobniej dziełem Pompeo Ferrariego.
LUBIŃ
Klasztor oo. benedyktynówFundacja klasztoru ojców benedyktynów w Lubiniu przypada na rok 1075. Jego historia wiąże się z dy-nastią Piastów. Klasztor ufundował król Bolesław Śmiały. Przez jakiś czas Lubiń pełnił rolę narodowej nekropolii. W podziemiach pochowana została ro-dzina Mieszka III Starego: synowie Bolesław i Wła-dysław Laskonogi. W obręb założenia klasztornego wchodzą: kościół klasztorny pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, dwa budynki klasztorne z parkiem i ogrodami, murowanym ogrodzeniem z siedmioma bramami, dzwonnica, folwark, kościół parafialny pw. św. Leonarda wraz z murowanym ogrodzeniem, pastorówka, szkółka parafialna, plac targowy i figura św. Jana Nepomucena. Założenie, oprócz walorów historycznych i religijnych, jest jednocześnie skarbnicą stylów: od gotyku i renesansu począwszy poprzez manieryzm, barok, rokoko, dzie-więtnastowieczny historyzm na międzywojennym narodowym stylu kończąc. Obecny kościół pw. Narodzenia NMP zbudowano w XVIII wieku na miejscu poprzednich. Budowlę widać z odległości kilkunastu kilometrów. W architekturze i wystroju dominuje barok, ale zachowały się także elementy renesansowe i gotyckie. Zwraca też uwagę swoim charakterem XIII-wieczny kościół pw. św. Leonarda na sąsiednim wzgórzu
OBRA
Klasztor oo. oblatówHistoria klasztoru i kościoła w Obrze wiąże się przez kilka stuleci z obecnością cystersów, którzy przybyli tu z Łekna i założyli swoją kolejną fundację. Rozpo-częta przed potopem szwedzkim budowa kościoła i klasztoru murowanego nie została sfinalizowana. Obecną świątynię pw. Najświętszej Marii Panny i św. Jakuba zbudowano w latach 1722-1757, według projektu Jana Catenazziego. Powstał kościół jedno-nawowy, z dwiema niskimi wieżami w fasadzie. Wewnątrz dominuje rokoko i wczesny klasycyzm. Ściany pokrywają polichromie Stanisława Brzozow-skiego z okresu budowy świątyni. Do kościoła, od południa, przylega klasztor, w którym od 1926 roku mieszkają oblaci. Obecnie mieści się tu Wyższe Seminarium Duchowne Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej. W klasztorze można zwiedzić muzeum misyjne i tak zwany skarbiec pocysterski. Pocysterski zespół klasztorny otacza ogród założony w 1757 roku.
PIŁA
Kościół pw. św. AntoniegoNajwiększą atrakcją kościoła jest monumentalny krucyfiks, mający 7 metrów wysokości. Harmo-nizuje on z nowoczesną bryłą świątyni, będącą przykładem modernistycznej architektury lat 20. XX wieku. Kościół zaprojektował Hans Herkommer ze szkoły Bauhaus, jako jednonawową świątynię z betonu i żelbetu. Jego wschodnią elewację tworzy czterokondygnacyjna wieża, poprzedzona trzema arkadami o wysokości równej wieży, tworzącymi ażurowy przedsionek. Wnętrze, oświetlane małymi oknami, ma przypominać katakumby. Ciekawy, dwupoziomowy strop wprowadza pozorny podział wnętrza na trzy nawy. Siedmiometrowy krzyż z figu-rą Jezusa Ukrzyżowanego wykonany został przez Bertholda Müllera z Oerlinghausen. Obok ołtarza głównego znajdują się dwie kaplice.
Zabytki sakralne 13Zabytki sakralne12
Parafia pw. św. Marii Magdaleny62-097 Długa Goślina 24 tel. 61 892 12 01
Parafia pw. św. Marii Magdaleny64-700 Czarnków, ul. Kościelna 1 tel. 67 255 25 18
Parafia pw. św. Anny64-800 Szamocin, Jaktorowo 10 tel. 67 283 38 20
Parafia pw. św. Andrzeja 61-505 Konin, ul. Gosławicka 38 tel. 63 242 85 73
Kościół farny pw. św. Mikołaja64-100 Leszno, ul. Kościelna 18tel. 65 520 25 75 www.kolegiata.leszno.pl
Klasztor oo. benedyktynów64-010 Krzywiń, Lubiń, ul. Mickiewicza 6tel. 65 51 77 222, [email protected] 65 51 77 444 www.benedyktyni.net
Wyższe Seminarium Duchowne Zgromadzenia Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej64-211 Obra, ul. Szkolna 12tel. 68 384 20 47, 384 12 23, 347 28 18 [email protected] 68 384 26 95 www.obra.oblaci.pl
Kościół pw. św. Antoniego64-920 Piła, ul. Ludowa 20tel. 67 35 11 262
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W C
ZAR
NK
OW
IE
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W C
HO
DZIE
ŻY
FOTO
: A. B
ED
NA
RE
KFO
TO: A
. ŁĄC
KI
FOTO
: AR
CH
IWU
M O
RG
AN
IZAC
JI TUR
YS
TYC
ZNE
J LES
ZNO
-RE
GIO
N
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W W
OLS
ZTYN
IEA
UTO
R: A
. SK
OR
UP
IŃS
KI
FOTO
: Z. SZM
IDT
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
PILE
Wnętrze kościóła pw. św. Antoniego w Pile
Klasztor w Lubiniu
Klasztor w Obrze
Fara w Lesznie
Kościół pw. św. Andrzeja w Koninie
Kościół pw. św. Anny w Jakubowicach
Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Długie Goślinie
Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Czarnkowie
ba
ba
ba
ba
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
Czarnków
Leszno
Gosławice
Lubiń
Obra
Piła
Długa Goślina
Jaktorowo
Zabytki sakralne
CZARNKÓW
Kościół pw.św. Marii MagdalenyMiasto położone między Notecią a wzgórzami może pochwalić się bardzo starą i piękną świątynią katolicką. Gotycki kościół z przybocznymi kaplicami zbudowali właściciele miasta w latach 1570 – 1580. W XVII i XVIII wieku ulegał wiele razy przebudowie, o czym świadczy najlepiej wyposażenie wnętrza pochodzące z tego okresu. Na szczególną uwagę zasługują obrazy malarstwa cechowego z warsztatu Hermana Hana. Nagrobki rodu Czarnkowskich, w tym zwłaszcza bogato zdobiona cynowa trumna starosty generalnego Wielkopolski – Adama Sędziwoja Czarnkowskiego, to dzieło poznańskiego konwisarza Jakuba Kanadeja (prawdopodobnie z roku 1628).
DŁUGA GOŚLINA
Kościół pw.św. Marii MagdalenyKościół pw. św. Marii Magdaleny w Długiej Goślinie stoi na wzgórzu, w otoczeniu starych drzew. W 1621 roku wieś nabyły poznańskie benedyktynki. Zapewne właśnie one ufundowały istniejący do dziś kościół pw. św. Marii Magdaleny. Pierwsze wzmianki o świątyni pochodzą z 1424 roku i dotyczą drewnianej kapliczki, która w pier-wotnym wyglądzie przetrwała do 1623 roku. Po objęciu zarządu przez benedyktynki, w 1623 roku, wybudowano obecny kościół, konsekrowany w 1625 roku przez sufragana Andrzeja Rybickiego. Wzniesiony został z drewna, jako jednonawowy, z nieco węższym prezbiterium, o konstrukcji zrębowej, kryty gontem. W 1770 roku została zbudowana 20-metrowa wieża, pokryta blachą ocynkowaną. Wyposażenie wnętrza kościoła pochodzi z XVII i XVIII wieku. Wśród elementów kościoła wyróżnia się belka tęczowa z krzyżem. Kościół posiada dwie zakrystie – drewnianą i murowaną, wybudowaną w XIX wieku. Obok znajduje się dawna plebania szachulcowa z końca XIX wieku i grota z figurą Matki Bożej.
JAKTOROWO
Kościół pw. św. AnnyWieś leży w gminie Szamocin, 8 km na wschód od miasta, na północnym skraju rozległego kompleksu leśnego. Szczyci się szachulcowym kościołem św. Anny z wieżą o barokowym hełmie. Świątynia powstała w latach 1763 – 76 z fundacji Jakuba Łakińskiego. Barokowe wnętrze pochodzi z XVII – XVIII wieku.
KONIN
Kościół pw. św. Andrzeja w GosławicachGosławice kiedyś były wsią, która została włączona do Konina. Kościół pw. św. Andrzeja uważany jest za perłę architektury gotyckiej. Ufundowany przez Andrzeja Łaskarza, właściciela Gosławic, biskupa poznańskiego, wzniesiony został w latach 1418 – 1425, na planie krzyża greckiego. Palmowe sklepienie wspiera centralnie usytuowana kolumna. Do ośmiobocznej nawy przylegają - tworząc ramiona krzyża - prezbiterium, dwie kaplice i kruch-ta. Wystrój kościoła oraz dachy i wieżyczka są neogotyckie. W Gosławicach warto też zajrzeć do zamku, w którym obecnie mieści się Muzeum Okręgowe w Koninie. Przy zamku urządzono mały skansen.
LESZNO
Kościół farny pw. św. MikołajaNiedaleko rynku w Lesznie stoi jeden z najpięk-niejszych kościołów barokowych w Wielkopolsce. Pierwsze wzmianki o nim pochodzą z początków XV wieku. Podczas reformacji został na sto lat prze-kazany braciom czeskim. Zniszczeniu uległ podczas potopu szwedzkiego. Swój obecny kształt zawdzię-cza Janowi Catenazziemu, według projektu którego został odbudowany w drugiej połowie XVII wieku. Ta trzynawowa budowla z dwuwieżową fasadą, wewnątrz kipi barokiem. Warto w niej zwrócić uwagę na ołtarz główny z obrazem Świętej Trójcy, dzieło Adama Stiery z Rydzyny oraz ołtarze boczne, zdobione obrazami Szymona Czechowicza. Perłą leszczyńskiej kolegiaty są barokowe nagrobki braci Leszczyńskich: biskupa Bogusława i Rafała, starosty generalnego Wielkopolski, ojca króla Stanisława Leszczyńskiego. Oba są najprawdopodobniej dziełem Pompeo Ferrariego.
LUBIŃ
Klasztor oo. benedyktynówFundacja klasztoru ojców benedyktynów w Lubiniu przypada na rok 1075. Jego historia wiąże się z dy-nastią Piastów. Klasztor ufundował król Bolesław Śmiały. Przez jakiś czas Lubiń pełnił rolę narodowej nekropolii. W podziemiach pochowana została ro-dzina Mieszka III Starego: synowie Bolesław i Wła-dysław Laskonogi. W obręb założenia klasztornego wchodzą: kościół klasztorny pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, dwa budynki klasztorne z parkiem i ogrodami, murowanym ogrodzeniem z siedmioma bramami, dzwonnica, folwark, kościół parafialny pw. św. Leonarda wraz z murowanym ogrodzeniem, pastorówka, szkółka parafialna, plac targowy i figura św. Jana Nepomucena. Założenie, oprócz walorów historycznych i religijnych, jest jednocześnie skarbnicą stylów: od gotyku i renesansu począwszy poprzez manieryzm, barok, rokoko, dzie-więtnastowieczny historyzm na międzywojennym narodowym stylu kończąc. Obecny kościół pw. Narodzenia NMP zbudowano w XVIII wieku na miejscu poprzednich. Budowlę widać z odległości kilkunastu kilometrów. W architekturze i wystroju dominuje barok, ale zachowały się także elementy renesansowe i gotyckie. Zwraca też uwagę swoim charakterem XIII-wieczny kościół pw. św. Leonarda na sąsiednim wzgórzu
OBRA
Klasztor oo. oblatówHistoria klasztoru i kościoła w Obrze wiąże się przez kilka stuleci z obecnością cystersów, którzy przybyli tu z Łekna i założyli swoją kolejną fundację. Rozpo-częta przed potopem szwedzkim budowa kościoła i klasztoru murowanego nie została sfinalizowana. Obecną świątynię pw. Najświętszej Marii Panny i św. Jakuba zbudowano w latach 1722-1757, według projektu Jana Catenazziego. Powstał kościół jedno-nawowy, z dwiema niskimi wieżami w fasadzie. Wewnątrz dominuje rokoko i wczesny klasycyzm. Ściany pokrywają polichromie Stanisława Brzozow-skiego z okresu budowy świątyni. Do kościoła, od południa, przylega klasztor, w którym od 1926 roku mieszkają oblaci. Obecnie mieści się tu Wyższe Seminarium Duchowne Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej. W klasztorze można zwiedzić muzeum misyjne i tak zwany skarbiec pocysterski. Pocysterski zespół klasztorny otacza ogród założony w 1757 roku.
PIŁA
Kościół pw. św. AntoniegoNajwiększą atrakcją kościoła jest monumentalny krucyfiks, mający 7 metrów wysokości. Harmo-nizuje on z nowoczesną bryłą świątyni, będącą przykładem modernistycznej architektury lat 20. XX wieku. Kościół zaprojektował Hans Herkommer ze szkoły Bauhaus, jako jednonawową świątynię z betonu i żelbetu. Jego wschodnią elewację tworzy czterokondygnacyjna wieża, poprzedzona trzema arkadami o wysokości równej wieży, tworzącymi ażurowy przedsionek. Wnętrze, oświetlane małymi oknami, ma przypominać katakumby. Ciekawy, dwupoziomowy strop wprowadza pozorny podział wnętrza na trzy nawy. Siedmiometrowy krzyż z figu-rą Jezusa Ukrzyżowanego wykonany został przez Bertholda Müllera z Oerlinghausen. Obok ołtarza głównego znajdują się dwie kaplice.
Zabytki sakralne 13Zabytki sakralne12
Parafia pw. św. Marii Magdaleny62-097 Długa Goślina 24 tel. 61 892 12 01
Parafia pw. św. Marii Magdaleny64-700 Czarnków, ul. Kościelna 1 tel. 67 255 25 18
Parafia pw. św. Anny64-800 Szamocin, Jaktorowo 10 tel. 67 283 38 20
Parafia pw. św. Andrzeja 61-505 Konin, ul. Gosławicka 38 tel. 63 242 85 73
Kościół farny pw. św. Mikołaja64-100 Leszno, ul. Kościelna 18tel. 65 520 25 75 www.kolegiata.leszno.pl
Klasztor oo. benedyktynów64-010 Krzywiń, Lubiń, ul. Mickiewicza 6tel. 65 51 77 222, [email protected] 65 51 77 444 www.benedyktyni.net
Wyższe Seminarium Duchowne Zgromadzenia Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej64-211 Obra, ul. Szkolna 12tel. 68 384 20 47, 384 12 23, 347 28 18 [email protected] 68 384 26 95 www.obra.oblaci.pl
Kościół pw. św. Antoniego64-920 Piła, ul. Ludowa 20tel. 67 35 11 262
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W C
ZAR
NK
OW
IE
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W C
HO
DZIE
ŻY
FOTO
: A. B
ED
NA
RE
KFO
TO: A
. ŁĄC
KI
FOTO
: AR
CH
IWU
M O
RG
AN
IZAC
JI TUR
YS
TYC
ZNE
J LES
ZNO
-RE
GIO
N
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W W
OLS
ZTYN
IEA
UTO
R: A
. SK
OR
UP
IŃS
KI
FOTO
: Z. SZM
IDT
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
PILE
Wnętrze kościóła pw. św. Antoniego w Pile
Klasztor w Lubiniu
Klasztor w Obrze
Fara w Lesznie
Kościół pw. św. Andrzeja w Koninie
Kościół pw. św. Anny w Jakubowicach
Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Długie Goślinie
Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Czarnkowie
ba
ba
ba
ba
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
Czarnków
Leszno
Gosławice
Lubiń
Obra
Piła
Długa Goślina
Jaktorowo
PRZEMĘT
Kościół pw. św. Jana ChrzcicielaParafię w Przemęcie założyli cystersi, którzy zbudowali tu najpierw kościół drewniany, po którym nie ma śladu. Świątynię, którą możemy dziś podziwiać zaczęto stawiać w połowie XVII wieku, ale najazd szwedzki przeszkodził inwestycji. Prace wznowiono dopiero w 1680 roku, pod kierunkiem Jerzego, a potem Jana Catenazzich. Powstała bazylika trzynawowa, z dwiema wieżami w fasadzie zachodniej, które zostały nakryte ażurowymi hełmami miedzianymi. Wnętrze urzeka wystrojem barokowym i rokokowym. Szczególną uwagę przyciągają stalle, ołtarze, konfesjonały, chrzcielnica i tron opacki, wykonane z czarnego dębu wydobywanego z nadobrzańskich bagien. Do kościoła przylega parterowy krużganek, sąsiadująca z nim zakrystia i fragment południowego skrzydła klasztoru.
ŚMIŁOWO
Kościół pw. św. MałgorzatyChlubą i wizytówką wsi jest kościół pw. św. Małgo-rzaty i Matki Bożej Szkaplerznej. Zbudowany został w 1903 roku, w stylu neogotyckim. Ciekawostką są trzy gotyckie portale umieszczone na fasadzie za-chodniej. Wewnątrz na uwagę zasługuje krzyżowo-żebrowe sklepienie i dwa cenne witraże ze scenami Narodzenia i Wniebowstąpienia w prezbiterium oraz gotycki wystrój: ołtarze, konfesjonały, stacje Drogi Krzyżowej. Najstarszym zabytkiem, liczącym ponad 500 lat, jest figura św. Małgorzaty, którą możemy podziwiać w ołtarzu głównym. Parafia jest ośrodkiem kultu Matki Bożej Szkaplerznej. Zacho-wało się tu jedyne w diecezji bydgoskiej Bractwo Szkaplerza Karmelitańskiego, o czym zaświadcza akt erekcyjny bractwa z roku 1675.
SZAMOTUŁY
Klasztor pofranciszkański i kościół pw. Św. KrzyżaNiedaleko rynku, nad Samą, stoi kościół pw. Świętego Krzyża i klasztor, wzniesione w latach 1667–82. Budowniczowie zaadaptowali nań fragmenty dawnego zamku Świdwów. Na początku XIX wieku, po likwidacji zakonu franciszkanów reformowanych, budynki przejęło państwo pruskie. Parafię erygowano ponownie dopiero w 1963 roku. Jednonawową świątynię wieńczy wieżyczka z ba-niastym hełmem. Wnętrze nakryte jest sklepieniem kolebkowym z lunetami. Od strony wschodniej do nawy przylega ośmioboczna kaplica, nakryta kopułą z latarnią. Wewnątrz można zobaczyć oryginalne polichromie z XVIII wieku, obrazujące sceny z życia św. Antoniego. Rokokowe wyposażenie kościoła pochodzi z końca XVII wieku. Zabudowania poklasztorne otaczają kwadratowy wirydarz. W krużgankach urządzono kaplice św. Maksymiliana Kolbego i ojca Pio.
TUREK
Kościół pw. Najświętszego Serca Pana JezusaNeogotycki kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Turku został zbudowany w latach 1904-13, według projektu warszawskich architektów – Kons-tantego i Jarosława Wojciechowskich. W okresie dwudziestolecia międzywojennego Józef Mehoffer pokrył ściany prezbiterium świątyni polichromiami: Chrystus dobry pasterz, Chrystus oblubieniec, Chry-stus pielgrzym oraz Chrystus ogrodnik. Ta ostatnia, niespotykana nigdzie postać Chrystusa w ogrodzie, jest w kapeluszu. Nad głównym ołtarzem artysta namalował postać Chrystusa Króla, a na sklepieniu prezbiterium, czterdzieści osiem głów aniołów. Mehoffer zaprojektował także stacje Drogi Krzyżo-wej, witraże w prezbiterium i bocznych kaplicach oraz stalle. Wojna przerwała twórcze działania tego wybitnego twórcy. Po wojnie nie udało się przekonać syna artysty, aby udostępnił projekty następnych witraży i umeblowania świątyni. Witraże w transepcie kościoła są dziełem Józefa Powalisza z Poznania. W kościele znajdują się również organy 30-głosowe firmy Braci Rieger.
WĄGROWIEC
Kościół farny pw. św. JakubaWągrowiecka fara powstała w początkach XVI wieku jako świątynia późnogotycka, ze szczytami re-nesansowymi. Jest orientowana, murowana z cegły, z wtórnym użyciem ciosów granitowych. Trzynawo-we wnętrze, w nawie głównej i prezbiterium, pokry-te jest sklepieniami gwiaździstymi. W świątyni prze-glądają się, niczym w lustrze, zachowane style – od renesansu do rokoko. Ołtarz główny, wykonany
ŻERKÓW
Kościół pw. św. Stanisława BiskupaSzwajcaria Żerkowska kusi przede wszystkim krajobrazem rzadko spotykanym w Wielkopolsce. W samym Żerkowie zachwyca zaś jednonawowy kościół barokowy pw. św. Stanisława Biskupa, zbudowany według projektu Jana Catenazziego w latach 1717–18. Wnętrze zdobią dekoracja stiukowa i polichromie pędzla Adama Swacha. Na skraju miasta rozciąga się park krajobrazowy z początku XIX wieku. Do parku, od strony ulicy Kościelnej, prowadzi barokowa brama wjazdowa z początku XVIII wieku, trójarkadowa, zwieńczona trójkątnym szczytem i herbem Radomickich - Kotwicz.
ŻOŃ
Kościół pw. św. MarcinaWieś leży w gminie Margonin, między trzema jeziorami: Oporzyńskim, Zbyszewickim i Żońskim. Żoń miał prawa miejskie, ale potem spadł do roli niewielkiej wsi. Do dziś zachował się tu szachulcowy kościół pw. św. Marcina z 1749 roku. Na początku XX wieku mieszkańcy dobudowali ceglaną fasadę. Boczne kaplice tworzą rodzaj transeptu. Barokowe wyposażenie wnętrza pochodzi z XVII – XVIII wieku.
1514 Zabytki sakralneZabytki sakralne
Parafia pw. św. Małgorzaty64-810 Śmiłowo, ul. Kościelna 1tel. 67 283 87 14 www.malgorzta.smilowo.parafia.info
Parafia pw. św. Jana Chrzciciela64-234 Przemęt, ul. Opacka 9 tel. 65 549 61 03 www.przemet.pl
Parafia pw. Św. Krzyża64-500 Szamotuły, ul. Franciszkańska 4tel. 61 292 03 50
Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa62-700 Turek, pl. Sienkiewicza 4tel. 63 278 53 83
Kościół farny pw. św. Jakuba62-100 Wągrowiec, ul. Klasztorna 16tel. 67 262 09 99
Parafia pw. św. Stanisława Biskupa63–210 Żerków, ul. Gorzeńskiego 13tel. 62 749 21 22
Parafia pw. św. Marcina64-830 Żońtel. 67 28 35 930
Parafia rzymsko-katolicka pw. Wniebowzięcia NMP63-040 Nowe Miasto, tel. 61 287 41 59
Dębno nad Wartą 25www.parafia.debnonw.pl
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W C
HO
DZIE
ŻY
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W P
ILEFO
TO: A
RC
HIW
UM
STA
RO
STW
A P
OW
IATOW
EG
O W
WO
LSZTY
NIE
AU
TOR
: K. O
LES
IAK
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
WĄ
GR
OW
CU
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W ŻE
RK
OW
IE
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W S
ZAM
OTU
ŁAC
H
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W TU
RK
U
przez Mateusza Kossiora z Poznania w formie tryp-tyku, pochodzi z 1595 roku. Niestety, nie zachowały się oryginały obrazów ołtarzowych. Warto zwrócić uwagę na ambonę z cytatami biblijnymi (1593) i renesansowe ołtarze boczne. Na początku XX wieku, na sklepieniu kaplicy Matki Bożej Różań-cowej, odkryto renesansowe polichromie. Przed kościołem stoi pomnik – popiersie ks. Jakuba Wujka, pochodzącego z Wągrowca, genialnego tłumacza Biblii na język polski.
Kościół pw. św. Marcinaw Żoniu
Kościół pw. św. Stanisława Biskupa w Żerkowie
Kościół farny pw. św. Jakuba w Wągrowcu
Klasztor w Szamotułach
Kościół pw. św. Małgorzaty w Śmiłowie
Wnętrze kościóła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Turku
Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Przemęcie
�H�G
�H�G
�H�G
ba
ba
ba
DĘBNO NAD WARTĄ
Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi PannyFundatorem jednonawowego kościoła gotyckiego w Dębnie nad Wartą był prymas Wincenty Kot.
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
RZĘ
DU
GM
INY
NO
WE
MIA
STO
N. W
AR
TĄ
Świątynia została wzniesiona w latach 1444 – 1447. Do ściany północnej przylega zakrystia, a do południowej - neogotycka kruchta (dobudowana w II połowie XIX wieku). Wnętrze świątyni nakryto stropem podczas przebudowy w latach 1900 – 1910. W zakrystii zachowało się pierwotne sklepienie kolebkowe. W ołtarzu głównym znajduje się obraz Wniebowzięcia NMP poznańskiego malarza Sarneckiego, obok – rzeźby św. Jana i św. Marka. W jednym z bocznych ołtarzy zwraca uwagę późnogotycki obraz Vir Dolorum z Matką Boską Bolesną w otoczeniu popiersi sześciu proroków namalowany na desce na początku XVI wieku. W innej części kościoła znajduje się ołtarz poświęcony św. Rozalii (niezwykła rzadkość w Wielkopolsce).
baKościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
Żoń
Śmiłowo
Wągrowiec
Żerków
Szamotuły
Dębno n. Wartą
Przemęt Turek
PRZEMĘT
Kościół pw. św. Jana ChrzcicielaParafię w Przemęcie założyli cystersi, którzy zbudowali tu najpierw kościół drewniany, po którym nie ma śladu. Świątynię, którą możemy dziś podziwiać zaczęto stawiać w połowie XVII wieku, ale najazd szwedzki przeszkodził inwestycji. Prace wznowiono dopiero w 1680 roku, pod kierunkiem Jerzego, a potem Jana Catenazzich. Powstała bazylika trzynawowa, z dwiema wieżami w fasadzie zachodniej, które zostały nakryte ażurowymi hełmami miedzianymi. Wnętrze urzeka wystrojem barokowym i rokokowym. Szczególną uwagę przyciągają stalle, ołtarze, konfesjonały, chrzcielnica i tron opacki, wykonane z czarnego dębu wydobywanego z nadobrzańskich bagien. Do kościoła przylega parterowy krużganek, sąsiadująca z nim zakrystia i fragment południowego skrzydła klasztoru.
ŚMIŁOWO
Kościół pw. św. MałgorzatyChlubą i wizytówką wsi jest kościół pw. św. Małgo-rzaty i Matki Bożej Szkaplerznej. Zbudowany został w 1903 roku, w stylu neogotyckim. Ciekawostką są trzy gotyckie portale umieszczone na fasadzie za-chodniej. Wewnątrz na uwagę zasługuje krzyżowo-żebrowe sklepienie i dwa cenne witraże ze scenami Narodzenia i Wniebowstąpienia w prezbiterium oraz gotycki wystrój: ołtarze, konfesjonały, stacje Drogi Krzyżowej. Najstarszym zabytkiem, liczącym ponad 500 lat, jest figura św. Małgorzaty, którą możemy podziwiać w ołtarzu głównym. Parafia jest ośrodkiem kultu Matki Bożej Szkaplerznej. Zacho-wało się tu jedyne w diecezji bydgoskiej Bractwo Szkaplerza Karmelitańskiego, o czym zaświadcza akt erekcyjny bractwa z roku 1675.
SZAMOTUŁY
Klasztor pofranciszkański i kościół pw. Św. KrzyżaNiedaleko rynku, nad Samą, stoi kościół pw. Świętego Krzyża i klasztor, wzniesione w latach 1667–82. Budowniczowie zaadaptowali nań fragmenty dawnego zamku Świdwów. Na początku XIX wieku, po likwidacji zakonu franciszkanów reformowanych, budynki przejęło państwo pruskie. Parafię erygowano ponownie dopiero w 1963 roku. Jednonawową świątynię wieńczy wieżyczka z ba-niastym hełmem. Wnętrze nakryte jest sklepieniem kolebkowym z lunetami. Od strony wschodniej do nawy przylega ośmioboczna kaplica, nakryta kopułą z latarnią. Wewnątrz można zobaczyć oryginalne polichromie z XVIII wieku, obrazujące sceny z życia św. Antoniego. Rokokowe wyposażenie kościoła pochodzi z końca XVII wieku. Zabudowania poklasztorne otaczają kwadratowy wirydarz. W krużgankach urządzono kaplice św. Maksymiliana Kolbego i ojca Pio.
TUREK
Kościół pw. Najświętszego Serca Pana JezusaNeogotycki kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Turku został zbudowany w latach 1904-13, według projektu warszawskich architektów – Kons-tantego i Jarosława Wojciechowskich. W okresie dwudziestolecia międzywojennego Józef Mehoffer pokrył ściany prezbiterium świątyni polichromiami: Chrystus dobry pasterz, Chrystus oblubieniec, Chry-stus pielgrzym oraz Chrystus ogrodnik. Ta ostatnia, niespotykana nigdzie postać Chrystusa w ogrodzie, jest w kapeluszu. Nad głównym ołtarzem artysta namalował postać Chrystusa Króla, a na sklepieniu prezbiterium, czterdzieści osiem głów aniołów. Mehoffer zaprojektował także stacje Drogi Krzyżo-wej, witraże w prezbiterium i bocznych kaplicach oraz stalle. Wojna przerwała twórcze działania tego wybitnego twórcy. Po wojnie nie udało się przekonać syna artysty, aby udostępnił projekty następnych witraży i umeblowania świątyni. Witraże w transepcie kościoła są dziełem Józefa Powalisza z Poznania. W kościele znajdują się również organy 30-głosowe firmy Braci Rieger.
WĄGROWIEC
Kościół farny pw. św. JakubaWągrowiecka fara powstała w początkach XVI wieku jako świątynia późnogotycka, ze szczytami re-nesansowymi. Jest orientowana, murowana z cegły, z wtórnym użyciem ciosów granitowych. Trzynawo-we wnętrze, w nawie głównej i prezbiterium, pokry-te jest sklepieniami gwiaździstymi. W świątyni prze-glądają się, niczym w lustrze, zachowane style – od renesansu do rokoko. Ołtarz główny, wykonany
ŻERKÓW
Kościół pw. św. Stanisława BiskupaSzwajcaria Żerkowska kusi przede wszystkim krajobrazem rzadko spotykanym w Wielkopolsce. W samym Żerkowie zachwyca zaś jednonawowy kościół barokowy pw. św. Stanisława Biskupa, zbudowany według projektu Jana Catenazziego w latach 1717–18. Wnętrze zdobią dekoracja stiukowa i polichromie pędzla Adama Swacha. Na skraju miasta rozciąga się park krajobrazowy z początku XIX wieku. Do parku, od strony ulicy Kościelnej, prowadzi barokowa brama wjazdowa z początku XVIII wieku, trójarkadowa, zwieńczona trójkątnym szczytem i herbem Radomickich - Kotwicz.
ŻOŃ
Kościół pw. św. MarcinaWieś leży w gminie Margonin, między trzema jeziorami: Oporzyńskim, Zbyszewickim i Żońskim. Żoń miał prawa miejskie, ale potem spadł do roli niewielkiej wsi. Do dziś zachował się tu szachulcowy kościół pw. św. Marcina z 1749 roku. Na początku XX wieku mieszkańcy dobudowali ceglaną fasadę. Boczne kaplice tworzą rodzaj transeptu. Barokowe wyposażenie wnętrza pochodzi z XVII – XVIII wieku.
1514 Zabytki sakralneZabytki sakralne
Parafia pw. św. Małgorzaty64-810 Śmiłowo, ul. Kościelna 1tel. 67 283 87 14 www.malgorzta.smilowo.parafia.info
Parafia pw. św. Jana Chrzciciela64-234 Przemęt, ul. Opacka 9 tel. 65 549 61 03 www.przemet.pl
Parafia pw. Św. Krzyża64-500 Szamotuły, ul. Franciszkańska 4tel. 61 292 03 50
Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa62-700 Turek, pl. Sienkiewicza 4tel. 63 278 53 83
Kościół farny pw. św. Jakuba62-100 Wągrowiec, ul. Klasztorna 16tel. 67 262 09 99
Parafia pw. św. Stanisława Biskupa63–210 Żerków, ul. Gorzeńskiego 13tel. 62 749 21 22
Parafia pw. św. Marcina64-830 Żońtel. 67 28 35 930
Parafia rzymsko-katolicka pw. Wniebowzięcia NMP63-040 Nowe Miasto, tel. 61 287 41 59
Dębno nad Wartą 25www.parafia.debnonw.pl
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W C
HO
DZIE
ŻY
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W P
ILEFO
TO: A
RC
HIW
UM
STA
RO
STW
A P
OW
IATOW
EG
O W
WO
LSZTY
NIE
AU
TOR
: K. O
LES
IAK
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
WĄ
GR
OW
CU
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W ŻE
RK
OW
IE
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W S
ZAM
OTU
ŁAC
H
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W TU
RK
U
przez Mateusza Kossiora z Poznania w formie tryp-tyku, pochodzi z 1595 roku. Niestety, nie zachowały się oryginały obrazów ołtarzowych. Warto zwrócić uwagę na ambonę z cytatami biblijnymi (1593) i renesansowe ołtarze boczne. Na początku XX wieku, na sklepieniu kaplicy Matki Bożej Różań-cowej, odkryto renesansowe polichromie. Przed kościołem stoi pomnik – popiersie ks. Jakuba Wujka, pochodzącego z Wągrowca, genialnego tłumacza Biblii na język polski.
Kościół pw. św. Marcinaw Żoniu
Kościół pw. św. Stanisława Biskupa w Żerkowie
Kościół farny pw. św. Jakuba w Wągrowcu
Klasztor w Szamotułach
Kościół pw. św. Małgorzaty w Śmiłowie
Wnętrze kościóła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Turku
Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Przemęcie
�H�G
�H�G
�H�G
ba
ba
ba
DĘBNO NAD WARTĄ
Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi PannyFundatorem jednonawowego kościoła gotyckiego w Dębnie nad Wartą był prymas Wincenty Kot.
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
RZĘ
DU
GM
INY
NO
WE
MIA
STO
N. W
AR
TĄ
Świątynia została wzniesiona w latach 1444 – 1447. Do ściany północnej przylega zakrystia, a do południowej - neogotycka kruchta (dobudowana w II połowie XIX wieku). Wnętrze świątyni nakryto stropem podczas przebudowy w latach 1900 – 1910. W zakrystii zachowało się pierwotne sklepienie kolebkowe. W ołtarzu głównym znajduje się obraz Wniebowzięcia NMP poznańskiego malarza Sarneckiego, obok – rzeźby św. Jana i św. Marka. W jednym z bocznych ołtarzy zwraca uwagę późnogotycki obraz Vir Dolorum z Matką Boską Bolesną w otoczeniu popiersi sześciu proroków namalowany na desce na początku XVI wieku. W innej części kościoła znajduje się ołtarz poświęcony św. Rozalii (niezwykła rzadkość w Wielkopolsce).
baKościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
Żoń
Śmiłowo
Wągrowiec
Żerków
Szamotuły
Dębno n. Wartą
Przemęt Turek
Zamki, pałace, dwory
AntoninPałac Myśliwski w Antoninie zbudował w latach 1822-1824 książę Antoni Radziwiłł. Autorem pro-jektu był Karol Fryderyk Schinkel. Ten trzykondy-gnacyjny budynek drewniany wzniesiono na planie krzyża greckiego. Wewnątrz, na całą wysokość znaj-duje się jedna sala z dwiema kondygnacjami balko-nów i ozdobnym stropem, wspartym na jednej gru-bej kolumnie – kominie. W latach 1827 i 1829 w goś-cinie u księcia Antoniego Radziwiłła przebywał mło-dy Fryderyk Chopin. Obecnie w pałacu w Antoninie mieści się hotel i elegancka restauracja, ale miejsce to znane jest także z licznych koncertów i festiwali. W pałacu urządzono salonik poświęcony Chopino-wi, a przed budynkiem stoi jego pomnik. Pałac otacza liczący prawie 13 hektarów park.
BrodnicaEklektyczny pałac w Brodnicy wyrósł na gruncie miłości. Wacław Mańkowski zostawił rodzinne dobra na Podolu i na prośbę żony - Antoniny Chłapowskiej z Szołdr - kupił w 1885 roku Brodnicę i wybudował pałac. W rękach Mań-kowskich pozostawał on do 1939 roku. Kilkanaście lat temu pałac wraz z parkiem wrócił do rodziny. Odkupił go Jerzy Mańkowski, syn ostatniego przedwojennego właściciela. W pałacu można spędzić weekend, zorganizować konferencję… Przeszłość miesza się tu z nowoczesnością, historia Polski ze wspomnieniami z Afryki. Okazale prezentuje się drewniany sufit w holu, co stwarza idealne warunki do wyeksponowania pamiątek, które Jerzy Mańkowski przywiózł z Afryki.
DobrzycaNad Dobrzycą unosi się duch Konstytucji 3 Maja i wolnomularstwa. Masonem był właściciel dóbr dobrzyckich - Augustyn Gorzeński, który w latach 1795 – 1799 wystawił na miejscu zamku obronnego oryginalny pałac, zaprojektowany przez Stanisława Zawadzkiego.
GogolewoPałac w Gogolewie jest obecnie siedzibą Stadniny Koni „Pępowo”. Pochodzi z XIX wieku i urządzony jest w stylu myśliwskim. Zaprojektował go prawdo-podobnie właściciel posiadłości, Marceli Czarnecki. Wykorzystał on zachowane fragmenty wcześniej-szego dworu. Korpus główny ma dwie kondygnacje, oficyny – jedną. Pałac otacza park – ogród dworski w stylu angielskim, założony w latach 30. XIX wieku, przez żonę ówczesnego właściciela – Florentynę. Pełno w nim rzadkich okazów drzew liściastych i iglastych. W Gogolewie można się zatrzymać, aby nauczyć się jeździć konno, ponieważ oprócz hodowli koni, stadnina prowadzi naukę jazdy konnej Wokół pałacu przebiegają szlaki wędrowne jeleni, danieli i dzików. Ośrodek prowadzi również hodowlę wolierową bażantów.
GołuchówKiedy Gołuchów przeszedł w połowie XIX wieku w ręce Działyńskich, rozpoczęła się jego przebudo-wa. Na życzenie Izabelli z Czartoryskich Działyńskiej zachowano renesansowe partie budowli, dodając nowe elewacje nawiązujące do zamków nad Loarą oraz wmurowano zabytkowe detale architektoniczne sprowadzone z Włoch i Francji. Dzięki temu może-my powiedzieć, że zamek w Gołuchowie jest jednym z najciekawszych przykładów historyzmu w Euro-pie. Od samego początku Izabella z Czartoryskich Działyńska zamierzała w nim stworzyć prywatne muzeum. Zbiory pochodziły częściowo z Hotelu Lambert – siedziby Czartoryskich w Paryżu oraz z Kórnika. Od 1962 roku w zamku mieści się oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu.
JarocinPałac w stylu angielskiego gotyku został w Jarocinie zbudowany w latach 1847-1853, dla Władysława Ra-dolińskiego. W XIX wieku był wielokrotnie przebu-dowywany. Ostatnia przebudowa przypadła na lata 1911-12. Pałac, na planie prostokąta, piętrowy, na-kryty jest płaskim dachem. Część środkowa budyn-ku została wyniesiona wyżej, by zastępowała wieżę. Podczas tej przebudowy przekształcono część za-chodnią i dobudowano nowe skrzydło mieszkalne. Pałac otacza park krajobrazowy. Obecnie, w daw-nym pałacu Radolińskich mieści się między innymi biblioteka publiczna.
GorajPierwsza wzmianka o Goraju pochodzi z 1377 roku. Neorenesansowy zamek, położony na skarpie w Pu-szczy Noteckiej, został zbudowany w latach 1910-11, według projektu hrabiego Wilhelma Bolka von Hochberga (kamień upamiętniający miejsce jego po-chówku znajduje się 600 m od zamku). Wzorem dla budowniczego był zamek Varenholz w Westfalii. Ozdobą gorajskiej budowli są trzy potężne baszty i dekoracyjne szczyty. W zamku zachował się częś-ciowo wystrój dawnego wnętrza – między innymi stylowa biblioteka. Obecnie mieści się tu Zespół Szkół Leśnych. Nieopodal zamku rośnie potężny buk.
KoźminekDwór z II połowy XVIII wieku stoi w urokliwym parku, o powierzchni prawie 6 ha. Wzniesiony został prawdopodobnie po 1759 roku, dla Józefa Kiełczewskeigo i jego małżonki Salomei z Walew-skich. Obecny kształt zawdzięcza przebudowie wykonanej pod okiem warszawskiego architekta Jana Heuricha młodszego, w pierwszych latach XX wieku. Do dworu dobudowano wtedy neoklasy-cystyczne portyki. Dwór jest murowany, częściowo podpiwniczony, przykryty dachem mansardowym z lukarnami w ozdobnych ramach. Jak głosi legenda, przy odrobinie szczęścia o zmroku, można w parku spotkać niewysoką postać w mundurze generalskim. To duch Napoleona, który miał tu podobno nocować podczas wyprawy na Moskwę. Obecnie we dworze mieści się przedszkole.
Pałac oparty jest na rzucie węgielnicy masońskiej, co oznacza, że dwa skrzydła budowli ustawione są pod kątem prostym. Do pałacu prowadzi wejście przez czterokolumnowy portyk. Wnętrze zdobią polichro-mie, głównie Antoniego Smuglewicza. W duchu wolnomularskim powstał również park z symbolicz-nymi roślinami i budynkami. Park w generalnym założeniu przypomina ogrody angielskie.
Pałac w Brodnicy63-112 Brodnicatel. 61 286 37 89fax 61 282 38 05 www.brodnicamansion.com
Pałac Myśliwski Książąt Radziwiłłów w Antoninie63-421 Przygodzice, ul. Pałacowa 1tel. 62 73 48 300; 73 48 302 [email protected] 62 73 48 301 [email protected]
www.chopin-antonin.pl www.ckis.kalisz.pl
Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy 63-330 Dobrzycatel. 62 74 13 039fax 62 741 34 86 www.dobrzyca-muzeum.pl
Stadnina Koni „Pępowo”63-840 Krobia, Gogolewotel. 65 571 25 42 (43) [email protected] 65 571 25 44 www.stadnina.kmm.pl
Zamek w GołuchowieOddział Muzeum Narodowego63-322 Gołuchówtel. 62 761 50 94 www.mnp.art.pl
Zespół Szkół Leśnych - Zamek Goraj64-700 Czarnków, Goraj - Zamek 5tel. 67 255 26 55 [email protected] 67 255 36 55 www.zsl-goraj.cil.pl
Pałac w JarocinieBiblioteka Publiczna Miasta i Gminy Jarocin63-200 Jarocin, ul. Park 3 [email protected]/fax 62 747 23 46 www.biblioteka.jarocin.pl
Dwór w KoźminkuPrzedszkole62-840 Koźminek, ul. Mielęckiego 4
1716 Zamki, pałace, dworyZamki, pałace, dwory
FOTO
: AR
CH
IWU
M C
KiS
W K
ALIS
ZUFO
TO: A
RC
HIW
UM
CK
iS W
KA
LISZU
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
G W
DO
BR
ZYC
YFO
TO: A
RC
HIW
UM
STA
RO
STW
A P
OW
IATOW
EG
O W
GO
STY
NIU
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W G
OS
TYN
IU
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
NII G
OS
PO
DA
RC
ZEJ R
EG
ION
U Ś
RE
MS
KIE
GO
AU
TOR
: Z. SZM
IDT
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
JAR
OC
INIE
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
G W
GO
ŁUC
HO
WIE
AU
TOR
: K. M
ALE
SZK
A
FOTO
: Z. SZM
IDT
FOTO
: M. K
AC
ZMA
RE
K
Dwór w Koźminku
Zamek w Goraju
Pałac w Jarocinie
Zamek w Gołuchowie
Pałac w BrodnicyPałac w Gogolewie
Pałac w Dobrzycy
Pałac w Antoninie
Wnętrze pałacu w Antoninie
Bażant w pałacowym ogrodzie w Gogolewie
�H�G
�H�G�H�G
�H�G
ba
ba
ba
ba
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
Dobrzyca
Jarocin
Gogolewo
Antonin
Goraj
Brodnica
Koźminek
Gołuchów
Zamki, pałace, dwory
AntoninPałac Myśliwski w Antoninie zbudował w latach 1822-1824 książę Antoni Radziwiłł. Autorem pro-jektu był Karol Fryderyk Schinkel. Ten trzykondy-gnacyjny budynek drewniany wzniesiono na planie krzyża greckiego. Wewnątrz, na całą wysokość znaj-duje się jedna sala z dwiema kondygnacjami balko-nów i ozdobnym stropem, wspartym na jednej gru-bej kolumnie – kominie. W latach 1827 i 1829 w goś-cinie u księcia Antoniego Radziwiłła przebywał mło-dy Fryderyk Chopin. Obecnie w pałacu w Antoninie mieści się hotel i elegancka restauracja, ale miejsce to znane jest także z licznych koncertów i festiwali. W pałacu urządzono salonik poświęcony Chopino-wi, a przed budynkiem stoi jego pomnik. Pałac otacza liczący prawie 13 hektarów park.
BrodnicaEklektyczny pałac w Brodnicy wyrósł na gruncie miłości. Wacław Mańkowski zostawił rodzinne dobra na Podolu i na prośbę żony - Antoniny Chłapowskiej z Szołdr - kupił w 1885 roku Brodnicę i wybudował pałac. W rękach Mań-kowskich pozostawał on do 1939 roku. Kilkanaście lat temu pałac wraz z parkiem wrócił do rodziny. Odkupił go Jerzy Mańkowski, syn ostatniego przedwojennego właściciela. W pałacu można spędzić weekend, zorganizować konferencję… Przeszłość miesza się tu z nowoczesnością, historia Polski ze wspomnieniami z Afryki. Okazale prezentuje się drewniany sufit w holu, co stwarza idealne warunki do wyeksponowania pamiątek, które Jerzy Mańkowski przywiózł z Afryki.
DobrzycaNad Dobrzycą unosi się duch Konstytucji 3 Maja i wolnomularstwa. Masonem był właściciel dóbr dobrzyckich - Augustyn Gorzeński, który w latach 1795 – 1799 wystawił na miejscu zamku obronnego oryginalny pałac, zaprojektowany przez Stanisława Zawadzkiego.
GogolewoPałac w Gogolewie jest obecnie siedzibą Stadniny Koni „Pępowo”. Pochodzi z XIX wieku i urządzony jest w stylu myśliwskim. Zaprojektował go prawdo-podobnie właściciel posiadłości, Marceli Czarnecki. Wykorzystał on zachowane fragmenty wcześniej-szego dworu. Korpus główny ma dwie kondygnacje, oficyny – jedną. Pałac otacza park – ogród dworski w stylu angielskim, założony w latach 30. XIX wieku, przez żonę ówczesnego właściciela – Florentynę. Pełno w nim rzadkich okazów drzew liściastych i iglastych. W Gogolewie można się zatrzymać, aby nauczyć się jeździć konno, ponieważ oprócz hodowli koni, stadnina prowadzi naukę jazdy konnej Wokół pałacu przebiegają szlaki wędrowne jeleni, danieli i dzików. Ośrodek prowadzi również hodowlę wolierową bażantów.
GołuchówKiedy Gołuchów przeszedł w połowie XIX wieku w ręce Działyńskich, rozpoczęła się jego przebudo-wa. Na życzenie Izabelli z Czartoryskich Działyńskiej zachowano renesansowe partie budowli, dodając nowe elewacje nawiązujące do zamków nad Loarą oraz wmurowano zabytkowe detale architektoniczne sprowadzone z Włoch i Francji. Dzięki temu może-my powiedzieć, że zamek w Gołuchowie jest jednym z najciekawszych przykładów historyzmu w Euro-pie. Od samego początku Izabella z Czartoryskich Działyńska zamierzała w nim stworzyć prywatne muzeum. Zbiory pochodziły częściowo z Hotelu Lambert – siedziby Czartoryskich w Paryżu oraz z Kórnika. Od 1962 roku w zamku mieści się oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu.
JarocinPałac w stylu angielskiego gotyku został w Jarocinie zbudowany w latach 1847-1853, dla Władysława Ra-dolińskiego. W XIX wieku był wielokrotnie przebu-dowywany. Ostatnia przebudowa przypadła na lata 1911-12. Pałac, na planie prostokąta, piętrowy, na-kryty jest płaskim dachem. Część środkowa budyn-ku została wyniesiona wyżej, by zastępowała wieżę. Podczas tej przebudowy przekształcono część za-chodnią i dobudowano nowe skrzydło mieszkalne. Pałac otacza park krajobrazowy. Obecnie, w daw-nym pałacu Radolińskich mieści się między innymi biblioteka publiczna.
GorajPierwsza wzmianka o Goraju pochodzi z 1377 roku. Neorenesansowy zamek, położony na skarpie w Pu-szczy Noteckiej, został zbudowany w latach 1910-11, według projektu hrabiego Wilhelma Bolka von Hochberga (kamień upamiętniający miejsce jego po-chówku znajduje się 600 m od zamku). Wzorem dla budowniczego był zamek Varenholz w Westfalii. Ozdobą gorajskiej budowli są trzy potężne baszty i dekoracyjne szczyty. W zamku zachował się częś-ciowo wystrój dawnego wnętrza – między innymi stylowa biblioteka. Obecnie mieści się tu Zespół Szkół Leśnych. Nieopodal zamku rośnie potężny buk.
KoźminekDwór z II połowy XVIII wieku stoi w urokliwym parku, o powierzchni prawie 6 ha. Wzniesiony został prawdopodobnie po 1759 roku, dla Józefa Kiełczewskeigo i jego małżonki Salomei z Walew-skich. Obecny kształt zawdzięcza przebudowie wykonanej pod okiem warszawskiego architekta Jana Heuricha młodszego, w pierwszych latach XX wieku. Do dworu dobudowano wtedy neoklasy-cystyczne portyki. Dwór jest murowany, częściowo podpiwniczony, przykryty dachem mansardowym z lukarnami w ozdobnych ramach. Jak głosi legenda, przy odrobinie szczęścia o zmroku, można w parku spotkać niewysoką postać w mundurze generalskim. To duch Napoleona, który miał tu podobno nocować podczas wyprawy na Moskwę. Obecnie we dworze mieści się przedszkole.
Pałac oparty jest na rzucie węgielnicy masońskiej, co oznacza, że dwa skrzydła budowli ustawione są pod kątem prostym. Do pałacu prowadzi wejście przez czterokolumnowy portyk. Wnętrze zdobią polichro-mie, głównie Antoniego Smuglewicza. W duchu wolnomularskim powstał również park z symbolicz-nymi roślinami i budynkami. Park w generalnym założeniu przypomina ogrody angielskie.
Pałac w Brodnicy63-112 Brodnicatel. 61 286 37 89fax 61 282 38 05 www.brodnicamansion.com
Pałac Myśliwski Książąt Radziwiłłów w Antoninie63-421 Przygodzice, ul. Pałacowa 1tel. 62 73 48 300; 73 48 302 [email protected] 62 73 48 301 [email protected]
www.chopin-antonin.pl www.ckis.kalisz.pl
Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy 63-330 Dobrzycatel. 62 74 13 039fax 62 741 34 86 www.dobrzyca-muzeum.pl
Stadnina Koni „Pępowo”63-840 Krobia, Gogolewotel. 65 571 25 42 (43) [email protected] 65 571 25 44 www.stadnina.kmm.pl
Zamek w GołuchowieOddział Muzeum Narodowego63-322 Gołuchówtel. 62 761 50 94 www.mnp.art.pl
Zespół Szkół Leśnych - Zamek Goraj64-700 Czarnków, Goraj - Zamek 5tel. 67 255 26 55 [email protected] 67 255 36 55 www.zsl-goraj.cil.pl
Pałac w JarocinieBiblioteka Publiczna Miasta i Gminy Jarocin63-200 Jarocin, ul. Park 3 [email protected]/fax 62 747 23 46 www.biblioteka.jarocin.pl
Dwór w KoźminkuPrzedszkole62-840 Koźminek, ul. Mielęckiego 4
1716 Zamki, pałace, dworyZamki, pałace, dwory
FOTO
: AR
CH
IWU
M C
KiS
W K
ALIS
ZUFO
TO: A
RC
HIW
UM
CK
iS W
KA
LISZU
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
G W
DO
BR
ZYC
YFO
TO: A
RC
HIW
UM
STA
RO
STW
A P
OW
IATOW
EG
O W
GO
STY
NIU
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W G
OS
TYN
IU
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
NII G
OS
PO
DA
RC
ZEJ R
EG
ION
U Ś
RE
MS
KIE
GO
AU
TOR
: Z. SZM
IDT
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
JAR
OC
INIE
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
G W
GO
ŁUC
HO
WIE
AU
TOR
: K. M
ALE
SZK
A
FOTO
: Z. SZM
IDT
FOTO
: M. K
AC
ZMA
RE
K
Dwór w Koźminku
Zamek w Goraju
Pałac w Jarocinie
Zamek w Gołuchowie
Pałac w BrodnicyPałac w Gogolewie
Pałac w Dobrzycy
Pałac w Antoninie
Wnętrze pałacu w Antoninie
Bażant w pałacowym ogrodzie w Gogolewie
�H�G
�H�G�H�G
�H�G
ba
ba
ba
ba
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
Dobrzyca
Jarocin
Gogolewo
Antonin
Goraj
Brodnica
Koźminek
Gołuchów
Zamki, pałace, dwory
KórnikW XIX wieku Tytus Działyński, zgodnie z założe-niami Karola Fryderyka Schinkla, przebudował kórnicki zamek w stylu neogotyku angielskiego. Ta romantyczna rezydencja magnacka idealnie harmonizowała z pasjami kolekcjonerskimi Tytusa, jego syna Jana oraz ich spadkobiercy - Władysława Zamoyskiego, który w 1924 roku zapisał wszystkie dobra kórnickie narodowi, tworząc Fundację Zakłady Kórnickie. Obecnie w zamku mieści się muzeum i biblioteka, nad którymi pieczę sprawuje Polska Akademia Nauk. Wnętrza zamku kórnic-kiego są oryginalne. Urzeka kolekcja broni i milita-riów, zbiory etnograficzne, archeologiczne, numi-zmatyczne i malarstwa polskiego. Zamek usytu-owany na wyspie okala park-arboretum, w którym rośnie około 3000 gatunków drzew i krzewów.
KwilczPrzez 550 lat Kwilcz, wieś leżąca 60 kilometrów na zachód od Poznania, pozostawała w rękach rodziny Kwileckich. To fenomen na skalę Polski. Obecny zespół pałacowo-parkowy tworzy harmonijną całość. Późnoklasycystyczny pałac został wzniesiony w 1828 roku dla Arsena Kwileckiego, którego w ro-dzinie do dziś nazywają „wielkim budowniczym”. Za jego czasów powstało bowiem nie tylko istniejące po dziś dzień założenie parkowo-pałacowe, ale i folwar-ki z dwoma podwórzami, jedna z pierwszych w Wiel-kopolsce cukrowni, gorzelnia, młyn parowy… Po-dobno pałac powstał według projektu Karola Fryde-ryka Schinkla. Jest to budynek jednopiętrowy, oparty na rzucie prostokąta, pokryty niskim, czterospado-wym dachem. Zachwyt budzi niezwykle oryginalny układ okien, który nadaje pałacowi wyjątkowego smaku. Dzięki rytmiczności architektonicznych rozwiązań, neorenesansowym detalom i minimaliz-mowi pałac uchodzi za jeden z nielicznych przykła-dów romantycznego klasycyzmu w Wielkopolsce.
LubaszPałac w Lubaszu został zbudowany w miejscu daw-nego dworu drewnianego. Jest to budowla klasycys-tyczna, wzniesiona na planie litery T. W elewacji frontowej znajduje się podcień wsparty na dziesięciu kolumnach. Elewację ogrodową zdobi czterokolum-nowy portyk. Pałac otacza zabytkowy park krajobra-zowy, w którym stoi oficyna z 1835 roku. Budynek obecnie wynajmowany jest na internat.
PawłowicePałac klasycystyczny zbudowany został w latach 1779-92 dla Maksymiliana Mielżyńskiego. Projekto-wał go Karol Gotthard Langhans, przyszły twórca Bramy Brandenburskiej w Berlinie. Pałac ten łączy się z dwiema ćwierćkolistymi galeriami oficyn. W trójkondygnacyjnym gmachu głównym zwraca uwagę potężny, czterokolumnowy portyk zwieńczo-ny attyką, ozdobioną czterema alegorycznymi posta-ciami. Wnętrze pałacu zaprojektował Jan Chrystian Kamsetzer, związany z dworem króla Stanisława Augusta. Największe wrażenie robi jednak sala balo-wa z 24 marmoryzowanymi kolumnami o koryn-ckich kapitelach, bogatą dekoracją stiukową i intarsjo-waną podłogą.
RacotKlasycystyczny pałac w Racocie został zbudowany w latach 1780–90 dla księcia Antoniego Barnaby Jabłonowskiego. Jego projektantem był twórca warszawskich Łazienek – Dominik Merlini. Korpus główny, piętrowy, oparty jest na rzucie prostokąta i nakryty spadowym dachem. Jego ozdobą jest czterokolumnowy portyk. W 1902 roku do pałacu dobudowano od strony północnej nowe skrzydło. Wnętrze budowli urzeka sztukatorskimi i malarskimi ozdobami. Charakterystyczną cechą pomieszczeń są zaokrąglone naroża. Świetnie zachowały się klasy-cystyczne piece i stylowe meble. Zespół pałacowy obejmuje również dwie oficyny z XVIII wieku, stajnię, wozownię (znajduje się w niej kolekcja za-bytkowych sań i powozów). Za pałacem rozciąga się park krajobrazowy. Pałac dość często zmieniał właścicieli. W 1919 roku stał się własnością Skarbu Państwa, z przeznaczeniem na siedzibę Prezydenta RP. Od 1928 roku mieści się tu znana stadnina koni.
RokosowoNa miejscu dworu obronnego, w 1854 roku, w Ro-kosowie wzniesiono zamek dla Józefa Mycielskiego. Zaprojektował go Fryderyk August Stüler, nawią-zując w architekturze do form romantycznego gotyku. Przez kilka pokoleń zamek należał do wiel-kopolskiej linii Czartoryskich. Jest to budynek dwu-piętrowy, zbudowany na planie prostokąta z dwoma czterokondygnacyjnymi okrągłymi wieżami od frontu. Około 1885 roku dostawiono doń przybu-dówkę. Zamek okala fosa i park krajobrazowy, nawiązujący w klimacie do sztuki ogrodowej XIX wieku (atrakcja dla miłośników starych drzew).
Margońska WieśNeogotycki XIX-wieczny pałac leży z dala od centrum Margonina. Budowla powstała w latach 1842-43 dla Carla von Schwichow, z przebudowy dworu z II połowy XVIII wieku, dokonanej przez
Urząd Gminy w Kwilczu64-420 Kwilcz, ul. Wyszyńskiego 23tel. 61 29 15 065, 61 29 15 400 [email protected] 61 29 15 264 www.kwilcz.pl
Biblioteka Kórnicka PAN62-035 Kórnik, ul. Zamkowa 5tel. 61 817 00 81fax 61 817 19 30 www.bkpan.poznan.pl
Pałac Lubasz64 -720 Lubasz, ul. Wiejska 34tel. 67 25562 95
Pałac – Ośrodek Leśny64-830 Margonin, ul. Kościuszki 47tel./fax 67 285 51 11
Instytut Zootechniki – Państwowy Instytut Badawczy31-047 Kraków, ul. Sarego 2Zakład Doświadczalny Pawłowice64-122 Pawłowice, ul. Mielżyńskich 14tel. 65 529 91 92 www.zzdpawlowice.pl
Stadnina Koni 64-000 Racot, ul. Dworcowa 5tel. 65 511 79 58 www.palac-racot.pl
Rogalin - Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu62-022 Rogalin, ul. Arciszewskiego 2tel. 61 813 80 30; 61 813 80 54 www.mnp.art.pl
Ośrodek Integracji Europejskiej63-805 Łęka Mała, Rokosowotel. 65 573 33 08, 65 573 11 56 www.rokosowo.plfax 65 573 33 04 Zamek można zwiedzać po uprzednim umówieniu się telefonicznie
1918 Zamki, pałace, dworyZamki, pałace, dwory
Augusta Stülera. Pierwotny dwór widoczny jest do dziś w bryle pałacu, od strony zachodniej. Neo-gotyckie skrzydła ozdobione są wieżyczkami i basz-tami. Pałac przebudowano jeszcze raz na przełomie XIX i XX wieku. Dziś jest w nim Ośrodek Leśny. Pałac otacza park krajobrazowy.
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W K
ÓR
NIK
U
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W K
ÓR
NIK
UFO
TO: A
RC
HIW
UM
STA
RO
STW
A P
OW
IATOW
EG
O W
CH
OD
ZIEŻY
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
G W
KW
ILCZU
AU
TOR
: G. M
ELC
ER
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W C
ZAR
NK
OW
IE
FOTO
: AR
CH
IWU
M O
RG
AN
IZAC
JI TUR
YS
TYC
ZNE
J LES
ZNO
-RE
GIO
NFO
TO: A
RC
HIW
UM
MU
ZEU
M N
AR
OD
OW
EG
O W
PO
ZNA
NIU
AU
TOR
: P. NA
MIO
TA
FOTO
: Z. SZM
IDT
FOTO
: Z. SZM
IDT
Zamek w Rokosowie
Pałac w Pawłowicach
Pałac w Racocie
Pałac w Rogalinie
Pałac w Margoninie
Pałac w Lubaszu
Zamek w Kórniku
Pałac w Kwiliczu
Wnętrze zamku w Kórniku
�H�G baba
ba
ba
ba
Rogalin
Kazimierz Raczyński, objąwszy urząd starosty generalnego wielkopolskiego postanowił w leżącym niedaleko Poznania Rogalinie wybudować okazałą rezydencję. W latach 1768–76 powstało tu regu-larne, późnobarokowe założenie pałacowo-parkowe w typie „pomiędzy dziedzińcem i ogrodem”, które przetrwało do dziś w niezmienionym kształcie. Pałac składa się z głównego budynku i połączonych z nim ćwierćkolistymi skrzydłami dwóch oficyn bocznych. Za pałacem rozciąga się ogród francuski, a dalej – angielski, w którym można podziwiać słynne dęby: „Lecha”, „Czecha” i „Rusa”.
SierakówSieraków kusi przede wszystkim zamkiem Opalińskich. Z oryginalnego zamku pozostały piwnice jednego ze skrzydeł. W latach 1993 – 1995 zrekonstruowano to skrzydło i otwarto w nim muzeum. Przeniesiono tu wówczas pięć sarkofagów rodziny Opalińskich, które wcześniej znajdowały się w podziemiach kościoła parafialnego. Zanim trafiły do piwnicy zamkowej zamienionej na kryptę z ołtarzem, odzyskały pierwotny blask. Sarkofagi byłych właścicieli zamku i miasta są prawdziwymi dziełami sztuki, których zazdrości wiele muzeów. Są świadectwem historii znakomitej rodziny szlacheckiej, historii Polski i regionu. Muzeum organizuje także wystawy czasowe.
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
RZĘ
DU
MIA
STA
I GM
INY
W S
IER
AK
OW
IE
Pałac w Rogalinie
Muzeum Zamek Opalińskich
Muzeum Zamek Opalińskich64 – 410 Sieraków, ul. Stadnina 3atel. 61 29 52 392 www.muzeum-sierakow.pl
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
Lubasz
Sieraków
Margonin
Kwilcz
Racot
Rokosowo
KórnikRogalin
Pawłowice
Zamki, pałace, dwory
KórnikW XIX wieku Tytus Działyński, zgodnie z założe-niami Karola Fryderyka Schinkla, przebudował kórnicki zamek w stylu neogotyku angielskiego. Ta romantyczna rezydencja magnacka idealnie harmonizowała z pasjami kolekcjonerskimi Tytusa, jego syna Jana oraz ich spadkobiercy - Władysława Zamoyskiego, który w 1924 roku zapisał wszystkie dobra kórnickie narodowi, tworząc Fundację Zakłady Kórnickie. Obecnie w zamku mieści się muzeum i biblioteka, nad którymi pieczę sprawuje Polska Akademia Nauk. Wnętrza zamku kórnic-kiego są oryginalne. Urzeka kolekcja broni i milita-riów, zbiory etnograficzne, archeologiczne, numi-zmatyczne i malarstwa polskiego. Zamek usytu-owany na wyspie okala park-arboretum, w którym rośnie około 3000 gatunków drzew i krzewów.
KwilczPrzez 550 lat Kwilcz, wieś leżąca 60 kilometrów na zachód od Poznania, pozostawała w rękach rodziny Kwileckich. To fenomen na skalę Polski. Obecny zespół pałacowo-parkowy tworzy harmonijną całość. Późnoklasycystyczny pałac został wzniesiony w 1828 roku dla Arsena Kwileckiego, którego w ro-dzinie do dziś nazywają „wielkim budowniczym”. Za jego czasów powstało bowiem nie tylko istniejące po dziś dzień założenie parkowo-pałacowe, ale i folwar-ki z dwoma podwórzami, jedna z pierwszych w Wiel-kopolsce cukrowni, gorzelnia, młyn parowy… Po-dobno pałac powstał według projektu Karola Fryde-ryka Schinkla. Jest to budynek jednopiętrowy, oparty na rzucie prostokąta, pokryty niskim, czterospado-wym dachem. Zachwyt budzi niezwykle oryginalny układ okien, który nadaje pałacowi wyjątkowego smaku. Dzięki rytmiczności architektonicznych rozwiązań, neorenesansowym detalom i minimaliz-mowi pałac uchodzi za jeden z nielicznych przykła-dów romantycznego klasycyzmu w Wielkopolsce.
LubaszPałac w Lubaszu został zbudowany w miejscu daw-nego dworu drewnianego. Jest to budowla klasycys-tyczna, wzniesiona na planie litery T. W elewacji frontowej znajduje się podcień wsparty na dziesięciu kolumnach. Elewację ogrodową zdobi czterokolum-nowy portyk. Pałac otacza zabytkowy park krajobra-zowy, w którym stoi oficyna z 1835 roku. Budynek obecnie wynajmowany jest na internat.
PawłowicePałac klasycystyczny zbudowany został w latach 1779-92 dla Maksymiliana Mielżyńskiego. Projekto-wał go Karol Gotthard Langhans, przyszły twórca Bramy Brandenburskiej w Berlinie. Pałac ten łączy się z dwiema ćwierćkolistymi galeriami oficyn. W trójkondygnacyjnym gmachu głównym zwraca uwagę potężny, czterokolumnowy portyk zwieńczo-ny attyką, ozdobioną czterema alegorycznymi posta-ciami. Wnętrze pałacu zaprojektował Jan Chrystian Kamsetzer, związany z dworem króla Stanisława Augusta. Największe wrażenie robi jednak sala balo-wa z 24 marmoryzowanymi kolumnami o koryn-ckich kapitelach, bogatą dekoracją stiukową i intarsjo-waną podłogą.
RacotKlasycystyczny pałac w Racocie został zbudowany w latach 1780–90 dla księcia Antoniego Barnaby Jabłonowskiego. Jego projektantem był twórca warszawskich Łazienek – Dominik Merlini. Korpus główny, piętrowy, oparty jest na rzucie prostokąta i nakryty spadowym dachem. Jego ozdobą jest czterokolumnowy portyk. W 1902 roku do pałacu dobudowano od strony północnej nowe skrzydło. Wnętrze budowli urzeka sztukatorskimi i malarskimi ozdobami. Charakterystyczną cechą pomieszczeń są zaokrąglone naroża. Świetnie zachowały się klasy-cystyczne piece i stylowe meble. Zespół pałacowy obejmuje również dwie oficyny z XVIII wieku, stajnię, wozownię (znajduje się w niej kolekcja za-bytkowych sań i powozów). Za pałacem rozciąga się park krajobrazowy. Pałac dość często zmieniał właścicieli. W 1919 roku stał się własnością Skarbu Państwa, z przeznaczeniem na siedzibę Prezydenta RP. Od 1928 roku mieści się tu znana stadnina koni.
RokosowoNa miejscu dworu obronnego, w 1854 roku, w Ro-kosowie wzniesiono zamek dla Józefa Mycielskiego. Zaprojektował go Fryderyk August Stüler, nawią-zując w architekturze do form romantycznego gotyku. Przez kilka pokoleń zamek należał do wiel-kopolskiej linii Czartoryskich. Jest to budynek dwu-piętrowy, zbudowany na planie prostokąta z dwoma czterokondygnacyjnymi okrągłymi wieżami od frontu. Około 1885 roku dostawiono doń przybu-dówkę. Zamek okala fosa i park krajobrazowy, nawiązujący w klimacie do sztuki ogrodowej XIX wieku (atrakcja dla miłośników starych drzew).
Margońska WieśNeogotycki XIX-wieczny pałac leży z dala od centrum Margonina. Budowla powstała w latach 1842-43 dla Carla von Schwichow, z przebudowy dworu z II połowy XVIII wieku, dokonanej przez
Urząd Gminy w Kwilczu64-420 Kwilcz, ul. Wyszyńskiego 23tel. 61 29 15 065, 61 29 15 400 [email protected] 61 29 15 264 www.kwilcz.pl
Biblioteka Kórnicka PAN62-035 Kórnik, ul. Zamkowa 5tel. 61 817 00 81fax 61 817 19 30 www.bkpan.poznan.pl
Pałac Lubasz64 -720 Lubasz, ul. Wiejska 34tel. 67 25562 95
Pałac – Ośrodek Leśny64-830 Margonin, ul. Kościuszki 47tel./fax 67 285 51 11
Instytut Zootechniki – Państwowy Instytut Badawczy31-047 Kraków, ul. Sarego 2Zakład Doświadczalny Pawłowice64-122 Pawłowice, ul. Mielżyńskich 14tel. 65 529 91 92 www.zzdpawlowice.pl
Stadnina Koni 64-000 Racot, ul. Dworcowa 5tel. 65 511 79 58 www.palac-racot.pl
Rogalin - Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu62-022 Rogalin, ul. Arciszewskiego 2tel. 61 813 80 30; 61 813 80 54 www.mnp.art.pl
Ośrodek Integracji Europejskiej63-805 Łęka Mała, Rokosowotel. 65 573 33 08, 65 573 11 56 www.rokosowo.plfax 65 573 33 04 Zamek można zwiedzać po uprzednim umówieniu się telefonicznie
1918 Zamki, pałace, dworyZamki, pałace, dwory
Augusta Stülera. Pierwotny dwór widoczny jest do dziś w bryle pałacu, od strony zachodniej. Neo-gotyckie skrzydła ozdobione są wieżyczkami i basz-tami. Pałac przebudowano jeszcze raz na przełomie XIX i XX wieku. Dziś jest w nim Ośrodek Leśny. Pałac otacza park krajobrazowy.
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W K
ÓR
NIK
U
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W K
ÓR
NIK
UFO
TO: A
RC
HIW
UM
STA
RO
STW
A P
OW
IATOW
EG
O W
CH
OD
ZIEŻY
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
G W
KW
ILCZU
AU
TOR
: G. M
ELC
ER
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W C
ZAR
NK
OW
IE
FOTO
: AR
CH
IWU
M O
RG
AN
IZAC
JI TUR
YS
TYC
ZNE
J LES
ZNO
-RE
GIO
NFO
TO: A
RC
HIW
UM
MU
ZEU
M N
AR
OD
OW
EG
O W
PO
ZNA
NIU
AU
TOR
: P. NA
MIO
TA
FOTO
: Z. SZM
IDT
FOTO
: Z. SZM
IDT
Zamek w Rokosowie
Pałac w Pawłowicach
Pałac w Racocie
Pałac w Rogalinie
Pałac w Margoninie
Pałac w Lubaszu
Zamek w Kórniku
Pałac w Kwiliczu
Wnętrze zamku w Kórniku
�H�G baba
ba
ba
ba
Rogalin
Kazimierz Raczyński, objąwszy urząd starosty generalnego wielkopolskiego postanowił w leżącym niedaleko Poznania Rogalinie wybudować okazałą rezydencję. W latach 1768–76 powstało tu regu-larne, późnobarokowe założenie pałacowo-parkowe w typie „pomiędzy dziedzińcem i ogrodem”, które przetrwało do dziś w niezmienionym kształcie. Pałac składa się z głównego budynku i połączonych z nim ćwierćkolistymi skrzydłami dwóch oficyn bocznych. Za pałacem rozciąga się ogród francuski, a dalej – angielski, w którym można podziwiać słynne dęby: „Lecha”, „Czecha” i „Rusa”.
SierakówSieraków kusi przede wszystkim zamkiem Opalińskich. Z oryginalnego zamku pozostały piwnice jednego ze skrzydeł. W latach 1993 – 1995 zrekonstruowano to skrzydło i otwarto w nim muzeum. Przeniesiono tu wówczas pięć sarkofagów rodziny Opalińskich, które wcześniej znajdowały się w podziemiach kościoła parafialnego. Zanim trafiły do piwnicy zamkowej zamienionej na kryptę z ołtarzem, odzyskały pierwotny blask. Sarkofagi byłych właścicieli zamku i miasta są prawdziwymi dziełami sztuki, których zazdrości wiele muzeów. Są świadectwem historii znakomitej rodziny szlacheckiej, historii Polski i regionu. Muzeum organizuje także wystawy czasowe.
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
RZĘ
DU
MIA
STA
I GM
INY
W S
IER
AK
OW
IE
Pałac w Rogalinie
Muzeum Zamek Opalińskich
Muzeum Zamek Opalińskich64 – 410 Sieraków, ul. Stadnina 3atel. 61 29 52 392 www.muzeum-sierakow.pl
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
Lubasz
Sieraków
Margonin
Kwilcz
Racot
Rokosowo
KórnikRogalin
Pawłowice
RydzynaZamek zbudowany został według projektu Józefa Szymona Belottiego, na sztucznej wyspie, na ruinach XV-wiecznego zamku warownego. Około 1700 roku przebudował go Pompeo Ferrari. Obecna forma (po odbudowie z lat 1972–82) przypomina stan, jaki nadał zamkowi w latach 1766–96 Ignacy Graff. Jest to budowla barokowa, czterokondygna-cyjna, oparta na planie czworoboku z dziedzińcem pośrodku, o dość surowej bryle, z czterema kwadra-towymi narożnymi wieżami. Do zamku prowadzi wejście przez późnobarokowy (zbudowany nad fosą około 1750 roku) mostek kamienny z ozdobną bramą. Po wschodniej stronie zamku rozciąga się park. W zamku mieści się muzeum i hotel.
SZAMOTUŁY
Zamek Górków i baszta HalszkiHistoria zamku Górków sięga XV wieku. Budowla wielokrotnie zmieniała swój wygląd. Kolejni właściciele i czasy odciskały na niej swoje piękno. W ostatniej ćwierci XX wieku, zamek Górków powrócił do gotyckiego charakteru. Jednak z daw-nego warownego założenia pozostały jedynie frag-menty fosy i wałów ziemnych oraz baszta Halszki z pierwszej połowy XV wieku. Jest ona najstarszą częścią rezydencji. Zbudowana na planie czworo-kąta, ma trzy kondygnacje i nakryta jest wysokim czterospadowym dachem. Pierwotnie pełniła funk-cje obronne, potem mieszkalne (w XVI wieku Łukasz Górka, wojewoda poznański, więził tu swoją żonę Halszkę), a teraz urządzono w niej muzeum historii miasta. W dawnym zamku można dziś podziwiać wnętrza magnackie, natomiast w gotyc-kich piwnicach umieszczono wielką kolekcję ikon zarekwirowanych podczas próby przemytu na polskich granicach. Nieopodal zamku stoi monu-mentalna gotycka kolegiata. Do znajdującego się w niej cudownego obrazu Matki Boskiej Kazańskiej, od czterech stuleci przybywają pielgrzymi.
WąsowoZespół pałacowo-parkowy w Wąsowie obejmuje pałac Sczanieckich i zamek Hardtów. Ten pierwszy jest starszy. Sylwester Sczaniecki, starosta średzki wzniósł typową dla końca XVIII wieku rezydencję szlachecką. Richard von Hardt, nowy właściciel majątku, mimo istniejącej siedziby, wzniósł w latach 1870–72 okazałą budowlę, nawiązująca stylistycznie do zamków średniowiecznych. Na wieść o plano-wanej wizycie Wilhelma II, Friedrich Wilhelm von Hardt rozbudował zamek, nadając mu charakter neogotycki. Od 1995 roku zespół pałacowo-zamkowy jest w rękach prywatnych i pełni funkcje hotelowe. Posiadłość otacza park angielski.
albo, jak chcą niektórzy, literę G – symboliczną dla masonerii. W 1831 roku kilka tygodni spędził tu Adam Mickiewicz, który próbował przebić się do powstania listopadowego, trwającego w zaborze ro-syjskim. Późniejsi interpretatorzy jego twórczości usi-łowali się dopatrzeć wpływu życia w pałacu w Śmie-łowie na treść „Pana Tadeusza”. Od 1975 roku w pałacu mieści się Muzeum Adama Mickiewicza.
ŚmiełówW parku nad Lutynią, Andrzej Gorzeński zbudował klasycystyczny pałac, który zaprojektował Stanisław Zawadzki. Związki fundatora z masonerią widać w architekturze i nietypowych wnętrzach. Wzniesio-ny w 1797 roku piętrowy pałac łączy się półkolistymi galeriami z oficynami bocznymi, tworząc podkowę
20 Zamki, pałace, dwory
Zamki, pałace, dwory Muzea i skanseny
Muzeum Adama Mickiewicza 63-210 Żerków, Śmiełówtel. 62 74 03 164 www.mnp.art.pl
Zamek w Rydzynie64-130 Rydzyna, pl. Zamkowy 1tel. 65 529 50 40 www.zamek-rydzyna.com.pltel./fax 65 529 50 26zwiedzanie po wcześniejszym uzgodnieniu
Muzeum - Zamek Górków64-500 Szamotuły, ul. Wroniecka 30tel/fax: 61 29 218 13, 29 226 29 [email protected]
www.zamek.org.pl
Zespół Pałacowo-Parkowy64-314 Wąsowo, ul. Parkowa 1tel. 61 447 26 13, fax 61 447 26 19 www.wasowo.pl
Skansen Filmowy Soplicowo - Marek Pinkowski64-010 Krzywiń, Cichowo 11tel. 65 517 71 77 www.krzywin.pl
Muzeum Pierwszych Piastów na LednicyWielkopolski Park Etnograficzny62-261 Lednogóra, Dziekanowice 32tel. 61 427 50 10 [email protected] 61 427 50 20 www.lednicamuzeum.pl
DZIEKANOWICE
Wielkopolski Park EtnograficznyWielkopolski Park Etnograficzny w Dziekanowicach rozpościera się nad Jeziorem Lednickim. Uważany jest za jeden z największych w Europie. Zgroma-dzone w nim budynki, w większości z XVIII i XIX wieku, pochodzą z całej historycznej Wielkopolski. Możemy na przykład porównać chałupę z 1602 roku z chałupą z 1936 roku – obie konstrukcji sumikowo - łątkowej. Ciekawe zderzenie kultur. W skansenie można się poczuć jak w dawnej wsi, bo obok zagród z różnych epok i stron Wielkopolski, ustawiono wiatraki, kościółek, spichlerz, kuźnię… Budynki są urządzone tak, jakby ktoś w nich mieszkał i na chwilę tylko wyszedł na przykład w pole.
GRABONÓG
Muzeum bł. Edmunda BojanowskiegoKlasycystyczny dwór w Grabonogu pochodzi z prze-łomu XVIII i XIX wieku. W elewacji frontowej zwraca uwagę ryzalit z drewnianymi pilastrami. We dworze tym urodził się bł. Edmund Bojanowski, działacz oświatowy i religijny, założyciel pierwszych na ziemiach polskich ochronek i Zgromadzenia Sióstr Służebniczek NMP. Od 1981 roku mieści się tu muzeum o charakterze etnograficznym. Na parte-rze prezentowane są eksponaty archeologiczne z okolic Grabonogu, stroje biskupiańskie, instrumen-ty muzyczne, zbiory etnograficzne z podgostyńskich wiosek. Urządzono tu także salonik w stylu biedermeier. Na piętrze jest pokoik, w którym zgro-madzono pamiątki po bł. Edmundzie Bojanowskim. Drugim „mieszkańcem” dworu jest profesor Stanisław Helsztyński, który ofiarował znaczną licz-bę dokumentów, fotografii, książek, rękopisów. Ten warsztat pisarski dał początek bibliotece i czytelni, które mieszczą się w nowym dworze.
CICHOWO
Skansen Filmowy SoplicowoAdam Mickiewicz podczas swojego pobytu w Wiel-kopolsce (1831-32) przebywał również na Ziemi Krzywińskiej (między innymi w Kopaszewie). W Ci-chowie natomiast mieszka Marek Pinkowski, twórca „Akademii zwierząt filmowych”, którego bociany „wystąpiły” w filmie Andrzeja Wajdy „Pan Tadeusz”. Opiekun bocianów-aktorów tak zafascynował się planem zdjęciowym, że namówił władze gminy Krzywiń i producentów filmu, aby w Cichowie powstał skansen filmowy – „Soplicowo”. Otwarto go 26 czerwca 1999 roku. Tworzy go folwark zapro-jektowany przez Allana Starskiego dla potrzeb filmu. Zabudowania otacza ogród Zosi, a ożywiają go zwie-rzęta – „gwiazdy filmowe”. W budynkach można obejrzeć stroje i rekwizyty oraz posłuchać muzyki Wojciecha Kilara z filmu „Pan Tadeusz”. Właścicie-lem Skansenu Filmowego Soplicowo jest "Krzywiń-skie Towarzystwo Kulturalne".
Zespół Szkół Rolniczych im. Generała Józefa Wybickiego w Grabonogu63-820 Piaski [email protected]. 65 573 91 46, 65 573 91 47 www.grabonog.plZwiedzanie po uprzednim uzgodnieniu z sekretariatem szkoły
21Muzea i skanseny
FOTO
: AR
CH
IWU
M O
RG
AN
IZAC
JI TUR
YS
TYC
ZNE
J LES
ZNO
-RE
GIO
N
FOTO
: AR
CH
IWU
M ZA
MK
U W
WĄ
SO
WIE
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W S
ZAM
OTU
ŁAC
H
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W ŻE
RK
OW
IE
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W G
NIE
ŹNIE
WW
W.TU
RY
STY
KA
.PO
WIAT-G
NIE
ZNO
.PL
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
KA
NS
EN
U FILM
OW
EG
O S
OP
LICO
WO
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W K
RZY
WIN
IU
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W G
OS
TYN
IU
Pałac Sczanieckich w Wąsowie
Zamek Hardtów w Wąsowie
FOTO
: AR
CH
IWU
M ZA
MK
U W
WĄ
SO
WIE
Zamek w Rydzynie
Baszta Halszki w Szamotułach
Pałac w Śmiełowie
Wielkopolski Park Etnograficzny
Skansen Filmowy Soplicowo w Cichowie
Skansen Filmowy Soplicowo w Cichowie
Muzeum bł. Edmunda Bojanowskiego w Grabonogu
ba
ba
ba
ba
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
GŁOGÓW
Cichowo
Rydzyna
Grabonóg
Śmiełów
Wąsowo
SzamotułyLednica
RydzynaZamek zbudowany został według projektu Józefa Szymona Belottiego, na sztucznej wyspie, na ruinach XV-wiecznego zamku warownego. Około 1700 roku przebudował go Pompeo Ferrari. Obecna forma (po odbudowie z lat 1972–82) przypomina stan, jaki nadał zamkowi w latach 1766–96 Ignacy Graff. Jest to budowla barokowa, czterokondygna-cyjna, oparta na planie czworoboku z dziedzińcem pośrodku, o dość surowej bryle, z czterema kwadra-towymi narożnymi wieżami. Do zamku prowadzi wejście przez późnobarokowy (zbudowany nad fosą około 1750 roku) mostek kamienny z ozdobną bramą. Po wschodniej stronie zamku rozciąga się park. W zamku mieści się muzeum i hotel.
SZAMOTUŁY
Zamek Górków i baszta HalszkiHistoria zamku Górków sięga XV wieku. Budowla wielokrotnie zmieniała swój wygląd. Kolejni właściciele i czasy odciskały na niej swoje piękno. W ostatniej ćwierci XX wieku, zamek Górków powrócił do gotyckiego charakteru. Jednak z daw-nego warownego założenia pozostały jedynie frag-menty fosy i wałów ziemnych oraz baszta Halszki z pierwszej połowy XV wieku. Jest ona najstarszą częścią rezydencji. Zbudowana na planie czworo-kąta, ma trzy kondygnacje i nakryta jest wysokim czterospadowym dachem. Pierwotnie pełniła funk-cje obronne, potem mieszkalne (w XVI wieku Łukasz Górka, wojewoda poznański, więził tu swoją żonę Halszkę), a teraz urządzono w niej muzeum historii miasta. W dawnym zamku można dziś podziwiać wnętrza magnackie, natomiast w gotyc-kich piwnicach umieszczono wielką kolekcję ikon zarekwirowanych podczas próby przemytu na polskich granicach. Nieopodal zamku stoi monu-mentalna gotycka kolegiata. Do znajdującego się w niej cudownego obrazu Matki Boskiej Kazańskiej, od czterech stuleci przybywają pielgrzymi.
WąsowoZespół pałacowo-parkowy w Wąsowie obejmuje pałac Sczanieckich i zamek Hardtów. Ten pierwszy jest starszy. Sylwester Sczaniecki, starosta średzki wzniósł typową dla końca XVIII wieku rezydencję szlachecką. Richard von Hardt, nowy właściciel majątku, mimo istniejącej siedziby, wzniósł w latach 1870–72 okazałą budowlę, nawiązująca stylistycznie do zamków średniowiecznych. Na wieść o plano-wanej wizycie Wilhelma II, Friedrich Wilhelm von Hardt rozbudował zamek, nadając mu charakter neogotycki. Od 1995 roku zespół pałacowo-zamkowy jest w rękach prywatnych i pełni funkcje hotelowe. Posiadłość otacza park angielski.
albo, jak chcą niektórzy, literę G – symboliczną dla masonerii. W 1831 roku kilka tygodni spędził tu Adam Mickiewicz, który próbował przebić się do powstania listopadowego, trwającego w zaborze ro-syjskim. Późniejsi interpretatorzy jego twórczości usi-łowali się dopatrzeć wpływu życia w pałacu w Śmie-łowie na treść „Pana Tadeusza”. Od 1975 roku w pałacu mieści się Muzeum Adama Mickiewicza.
ŚmiełówW parku nad Lutynią, Andrzej Gorzeński zbudował klasycystyczny pałac, który zaprojektował Stanisław Zawadzki. Związki fundatora z masonerią widać w architekturze i nietypowych wnętrzach. Wzniesio-ny w 1797 roku piętrowy pałac łączy się półkolistymi galeriami z oficynami bocznymi, tworząc podkowę
20 Zamki, pałace, dwory
Zamki, pałace, dwory Muzea i skanseny
Muzeum Adama Mickiewicza 63-210 Żerków, Śmiełówtel. 62 74 03 164 www.mnp.art.pl
Zamek w Rydzynie64-130 Rydzyna, pl. Zamkowy 1tel. 65 529 50 40 www.zamek-rydzyna.com.pltel./fax 65 529 50 26zwiedzanie po wcześniejszym uzgodnieniu
Muzeum - Zamek Górków64-500 Szamotuły, ul. Wroniecka 30tel/fax: 61 29 218 13, 29 226 29 [email protected]
www.zamek.org.pl
Zespół Pałacowo-Parkowy64-314 Wąsowo, ul. Parkowa 1tel. 61 447 26 13, fax 61 447 26 19 www.wasowo.pl
Skansen Filmowy Soplicowo - Marek Pinkowski64-010 Krzywiń, Cichowo 11tel. 65 517 71 77 www.krzywin.pl
Muzeum Pierwszych Piastów na LednicyWielkopolski Park Etnograficzny62-261 Lednogóra, Dziekanowice 32tel. 61 427 50 10 [email protected] 61 427 50 20 www.lednicamuzeum.pl
DZIEKANOWICE
Wielkopolski Park EtnograficznyWielkopolski Park Etnograficzny w Dziekanowicach rozpościera się nad Jeziorem Lednickim. Uważany jest za jeden z największych w Europie. Zgroma-dzone w nim budynki, w większości z XVIII i XIX wieku, pochodzą z całej historycznej Wielkopolski. Możemy na przykład porównać chałupę z 1602 roku z chałupą z 1936 roku – obie konstrukcji sumikowo - łątkowej. Ciekawe zderzenie kultur. W skansenie można się poczuć jak w dawnej wsi, bo obok zagród z różnych epok i stron Wielkopolski, ustawiono wiatraki, kościółek, spichlerz, kuźnię… Budynki są urządzone tak, jakby ktoś w nich mieszkał i na chwilę tylko wyszedł na przykład w pole.
GRABONÓG
Muzeum bł. Edmunda BojanowskiegoKlasycystyczny dwór w Grabonogu pochodzi z prze-łomu XVIII i XIX wieku. W elewacji frontowej zwraca uwagę ryzalit z drewnianymi pilastrami. We dworze tym urodził się bł. Edmund Bojanowski, działacz oświatowy i religijny, założyciel pierwszych na ziemiach polskich ochronek i Zgromadzenia Sióstr Służebniczek NMP. Od 1981 roku mieści się tu muzeum o charakterze etnograficznym. Na parte-rze prezentowane są eksponaty archeologiczne z okolic Grabonogu, stroje biskupiańskie, instrumen-ty muzyczne, zbiory etnograficzne z podgostyńskich wiosek. Urządzono tu także salonik w stylu biedermeier. Na piętrze jest pokoik, w którym zgro-madzono pamiątki po bł. Edmundzie Bojanowskim. Drugim „mieszkańcem” dworu jest profesor Stanisław Helsztyński, który ofiarował znaczną licz-bę dokumentów, fotografii, książek, rękopisów. Ten warsztat pisarski dał początek bibliotece i czytelni, które mieszczą się w nowym dworze.
CICHOWO
Skansen Filmowy SoplicowoAdam Mickiewicz podczas swojego pobytu w Wiel-kopolsce (1831-32) przebywał również na Ziemi Krzywińskiej (między innymi w Kopaszewie). W Ci-chowie natomiast mieszka Marek Pinkowski, twórca „Akademii zwierząt filmowych”, którego bociany „wystąpiły” w filmie Andrzeja Wajdy „Pan Tadeusz”. Opiekun bocianów-aktorów tak zafascynował się planem zdjęciowym, że namówił władze gminy Krzywiń i producentów filmu, aby w Cichowie powstał skansen filmowy – „Soplicowo”. Otwarto go 26 czerwca 1999 roku. Tworzy go folwark zapro-jektowany przez Allana Starskiego dla potrzeb filmu. Zabudowania otacza ogród Zosi, a ożywiają go zwie-rzęta – „gwiazdy filmowe”. W budynkach można obejrzeć stroje i rekwizyty oraz posłuchać muzyki Wojciecha Kilara z filmu „Pan Tadeusz”. Właścicie-lem Skansenu Filmowego Soplicowo jest "Krzywiń-skie Towarzystwo Kulturalne".
Zespół Szkół Rolniczych im. Generała Józefa Wybickiego w Grabonogu63-820 Piaski [email protected]. 65 573 91 46, 65 573 91 47 www.grabonog.plZwiedzanie po uprzednim uzgodnieniu z sekretariatem szkoły
21Muzea i skanseny
FOTO
: AR
CH
IWU
M O
RG
AN
IZAC
JI TUR
YS
TYC
ZNE
J LES
ZNO
-RE
GIO
N
FOTO
: AR
CH
IWU
M ZA
MK
U W
WĄ
SO
WIE
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W S
ZAM
OTU
ŁAC
H
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W ŻE
RK
OW
IE
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W G
NIE
ŹNIE
WW
W.TU
RY
STY
KA
.PO
WIAT-G
NIE
ZNO
.PL
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
KA
NS
EN
U FILM
OW
EG
O S
OP
LICO
WO
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W K
RZY
WIN
IU
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W G
OS
TYN
IU
Pałac Sczanieckich w Wąsowie
Zamek Hardtów w Wąsowie
FOTO
: AR
CH
IWU
M ZA
MK
U W
WĄ
SO
WIE
Zamek w Rydzynie
Baszta Halszki w Szamotułach
Pałac w Śmiełowie
Wielkopolski Park Etnograficzny
Skansen Filmowy Soplicowo w Cichowie
Skansen Filmowy Soplicowo w Cichowie
Muzeum bł. Edmunda Bojanowskiego w Grabonogu
ba
ba
ba
ba
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
GŁOGÓW
Cichowo
Rydzyna
Grabonóg
Śmiełów
Wąsowo
SzamotułyLednica
Muzea i skanseny
PUSZCZYKOWO
Muzeum Pracownia Literacka Arkadego FiedleraMuzeum powstało jeszcze za życia pisarza i podróż-nika w 1974 roku. Autor „Dywizjonu 303” zdepo-nował w swojej willi i ogrodzie pamiątki przywożone z licznych egzotycznych podróży. Z czasem jego synowie zaczęli wzbogacać rodzinne muzeum o pa-miątki ze swoich wędrówek po świecie. W willi, oprócz egzotycznych eksponatów, można podzi-wiać książki Arkadego Fiedlera wydawane na całym świecie. Istnieje także ekspozycja zewnętrzna, zwana Ogrodem Tolerancji, na którą składają się nie tylko oryginalne rzeźby i totemy, ale także pomniejszone kopie takich obiektów jak piramida Cheopsa, Kalendarz Azteków, Brama Słońca z okolic Jeziora Titicaca… Dużym zainteresowaniem zwiedzających cieszy się replika żaglowca Krzysztofa Kolumba, Santa Maria, w skali 1:1.
OSIEK NAD NOTECIĄ
Muzeum Kultury LudowejMuzeum tworzą dwa odrębne działy: archeolo-giczny i etnograficzny. W pierwszym prezentowane są eksponaty pozyskane w ramach badań archeolo-gicznych prowadzonych na tym terenie od lat 60. ubiegłego stulecia. W trzech pawilonach zostały wy-eksponowane, w pierwotnym podłożu, najciekaw-sze groby. Nieopodal utworzono wieś typu owal-nicowego. W skansenie oprócz chałup, budynków gospodarczych można zobaczyć także wiatraki, kuź-nię, tartak, chatę, która łączyła w sobie mieszkanie nauczyciela i izbę elementarnej szkoły wiejskiej (połowa XIX wieku). Obiekty zgromadzone w skansenie pochodzą z obszaru dorzecza środko-wego Noteci, a więc Puszczy Noteckiej, Pałuk i Krajny.
ROGOŹNO
Muzeum RegionalneMuzeum Regionalne w Rogoźnie powstało dzięki uporowi miejscowych działaczy społecznych. Zaczynem były pamiątki związane z powstaniem wielkopolskim, gromadzone przez regionalistkę Wojciechę Dutkiewicz. Muzeum Regionalne im. Wojciechy Dutkiewicz otwarto 29 stycznia 1983 roku, w dawnym ratuszu. Można w nim poznać historię Rogoźna i jego okolic od czasów prehisto-rycznych po współczesne. Dawny ratusz to budy-nek jednopiętrowy. Główny korpus budynku według projektu J. Offendingena pochodzi z lat 1826-28. Z pierwotnego wyposażenia zachowały się drzwi do skarbca kasy miejskiej z 1914 roku oraz kilkanaście krzeseł z sali sesyjnej z końca XIX wieku.
RUSSÓW
Skansen Wsi Podkaliskiej i Dworek Marii DąbrowskiejMaria Dąbrowska urodziła się i wychowała w Russowie nieopodal Kalisza. Nie dożyła chwili, kiedy odbudowano rodzinny dworek i w 1971 roku otwarto w nim muzeum jej imienia. Odtworzono tu wnętrza, w jakich pisarka mogła żyć jako dziecko. Zachowało się też trochę pamiątek po autorce „Na wsi wesele”. Nieopodal dworku pisarki znajduje się Skansen Wsi Podkaliskiej, w którym można podziwiać zabytki budownictwa ludowego z XIX i XX wieku. Przeniesiono tu między innymi chałupę z Takotomyśla, stodołę z Godziesz, oborę ze Skrzatek, chałupę wyrobnika z Dobrca, drewniany Sołek (lamus) z Russowa, spichlerz z Kuźnicy Grabowskiej…
Muzeum Kultury Ludowej89-333 Osiek nad Notecią, ul. Dworcowa 10tel. 67 286 60 90 www.muzeum.pila.pl
Muzeum Historii Przemysłu62-860 Opatówek, ul. Kościelnatel. 62 761 86 26 www.opatowek.muzeum.pl
Muzeum Stanisława Staszica64-920 Piła, ul. Browarna 18tel. 67 21 31 567 [email protected]
www.muzeumstaszica.plMuzeum Okręgowe im. Stanisława Staszica64-920 Piła, ul. Browarna 7tel. 67 212 71 37/32 [email protected]
www.muzeum.pila.pl
Muzeum Pracownia Literacka Arkadego Fiedlera 62-041 Puszczykowo, ul. Słowackiego 1tel. 61 81 33 794 [email protected]
www.fiedler.pl
Wielkopolskie Muzeum Pożarnictwa62-067 Rakoniewice, ul. Kościelna 1tel. 61 444 11 58
www.cmp-muzeum.pl/rakoniewice.htm
Muzeum Regionalne im. Wojciechy Dutkiewicz64-610 Rogoźno, pl. Karola Marcinkowskiegotel. 67 261 80 78
Skansen Wsi PodkaliskiejDworek Marii Dąbrowskiej w Russowie62-816 Tykadłów, Russówtel. 62 769 12 65 www.muzeum.kalisz.pl
z wypełnieniem glinianym, częściowo ceglanym, otynkowany. Postawiony został w 1763 roku, na pla-nie prostokąta z wieżą. Po obu stronach nawy zachowały się dwukondygnacyjne balkony. Na parterze można podziwiać wozy strażackie, sikawki konne, motopompy… Na pierwszym balkonie wyeksponowane zostały mundury, dokumenty, odznaki, czasopisma, a na drugim – plakaty.
RAKONIEWICE
WielkopolskieMuzeum Pożarnictwa
W Rakoniewicach zachowała się typowa zabudowa małomiasteczkowa. Szczególną uwagę zwraca jed-nak dawny ewangelicki kościół szachulcowy, w któ-rym obecnie mieści się Wielkopolskie Muzeum Po-żarnictwa. Jest to kościół o konstrukcji szkieletowej,
22 Muzea i skanseny 23Muzea i skanseny
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
G W
OPATÓ
WK
UFO
TO: A
RC
HIW
UM
UG
W O
PATÓW
KU
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M w
PILE
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
G W
OPATÓ
WK
U
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
PILE
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W P
ILEA
UTO
R: M
. FIJAŁK
OW
SK
A
FOTO
: Z. SZM
IDT
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W O
BO
RN
IKA
CH
AU
TOR
: B.A
. JER
AN
FOTO
: AR
CH
IWU
M M
UZE
UM
OK
RĘ
GO
WE
GO
ZIEM
I KA
LISK
IEJ
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
RA
KO
NIE
WIC
AC
H
Dworek w Russowie
Muzeum Regionalne w Rogoźnie
Muzeum w Puszczykowie
Dom Stanisława Staszica w Pile
Wiatrak w Muzeum Kultury Narodowej w Osieku nad Notecią
Most żelazny w Opatówku
Ekspozycja Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku Budynek Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku
Muzeum Okręgowe im. Stanisława Staszica w Pile
PIŁA
Muzeum Okręgowe im. Stanisława Staszica
Muzeum Okręgowe im. Stanisława Staszica w Pile zajmuje chyba najpiękniejszy budynek w mieście. Swoim stylem nawiązuje on do włoskiej architektury willowej. Pochodzi z połowy XIX wieku. Trudno się więc dziwić, że w okresie dwudziestolecia międzywojennego był siedzibą konsulatu polskiego.Muzeum Okręgowe gromadzi głównie zbiory archeologiczne i etnograficzne pochodzące z północnej Wielkopolski. Ozdobą kolekcji jest zbiór zakonserwowanych drewnianych elementów konstrukcji grobli z połowy III tys. p..n.e. będących częścią przeprawy przez Dolinę Noteci w Żuławce Małej.Miłośnicy sztuki użytkowej znajdą tu niezwykłej urody kolekcję wyrobów Fabryki Fajansów Stanisława Mańczaka w Chodzieży.
PIŁA
Dom Stanisława StaszicaNajbardziej znanym obywatelem Piły był Stanisław Staszic, filozof, przyrodnik, działacz polityczny, pisarz i ksiądz, jeden z najwybitniejszych umysłów doby polskiego Oświecenia. Muzeum jemu poświę-cone powstało w 1951 roku. Urządzono je w domu Stasziców, w dzielnicy zwanej „Zamościem”. Staszi-cowie mieli tam folwark. Po II wojnie światowej został tylko mocno zniszczony dom. Zbiory muze-alne liczą około 1400 obiektów związanych z oświe-ceniowym myślicielem oraz muzealia ilustrujące jego epokę. Muzeum posiada bibliotekę liczącą ponad 2700 woluminów.
OPATÓWEK
Muzeum Historii PrzemysłuAdolf Gottlieb Fiedler, przybyły z Saksonii przed-siębiorca i kupiec, wybudował w latach 1824-25, w miasteczku rządowym Opatówek (obecnie wieś gminna) fabrykę sukienniczą. Pozostał po niej ogromny gmach u zbiegu ulic Poniatowskiego i Kościelnej. To bardzo cenny zabytek klasycystycz-nej architektury fabrycznej I połowy XIX wieku. Do dziś zachowały się w nim oryginalne drewniane stropy z potężnymi belkami, dochodzącymi do 14 m długości, a także piękna klatka schodowa o żeliwnej konstrukcji, z otwartą przestrzenią wewnątrz, służącą zapewne do pionowego transportu towarów. To idealne miejsce, by prezentować w nim, m.in. XIX-wieczne napędy i pracujące maszyny. We wsi warto też zwrócić uwagę na najstarszy w Polsce most żelaz-ny, który znajduje się w parku, nieopodal ruin dawnego pałacu. Umożliwia on przejście przez kanał łączący rzeczkę Cienię ze stawem, będącym pozo-stałością fosy urządzonej w XIV wieku dla zamku. Drugą ciekawostką we wsi jest figura św. Jana Nepomucena. Zwykle figury św. Jana Nepomucena wykonane są z kamienia, ale ta w Opatówku jest drewniana (pochodzi z XVII wieku). Najczęściej stoją na mostach lub przy przeprawach rzecznych. W Opatówku figurę ustawiono przy ul. św. Jana, również w pobliżu mostku nad strumykiem, który obecnie płynie rurami. Figura po renowacji została umieszczona w miejscowym kościele, a na ulicy pojawiła się wierna kopia.
ba
ba
ba
ba
ba
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
Opatówek
Russów
Rakoniewice
Puszczykowo
Osiek nad NoteciąPiła
Rogoźno
Muzea i skanseny
PUSZCZYKOWO
Muzeum Pracownia Literacka Arkadego FiedleraMuzeum powstało jeszcze za życia pisarza i podróż-nika w 1974 roku. Autor „Dywizjonu 303” zdepo-nował w swojej willi i ogrodzie pamiątki przywożone z licznych egzotycznych podróży. Z czasem jego synowie zaczęli wzbogacać rodzinne muzeum o pa-miątki ze swoich wędrówek po świecie. W willi, oprócz egzotycznych eksponatów, można podzi-wiać książki Arkadego Fiedlera wydawane na całym świecie. Istnieje także ekspozycja zewnętrzna, zwana Ogrodem Tolerancji, na którą składają się nie tylko oryginalne rzeźby i totemy, ale także pomniejszone kopie takich obiektów jak piramida Cheopsa, Kalendarz Azteków, Brama Słońca z okolic Jeziora Titicaca… Dużym zainteresowaniem zwiedzających cieszy się replika żaglowca Krzysztofa Kolumba, Santa Maria, w skali 1:1.
OSIEK NAD NOTECIĄ
Muzeum Kultury LudowejMuzeum tworzą dwa odrębne działy: archeolo-giczny i etnograficzny. W pierwszym prezentowane są eksponaty pozyskane w ramach badań archeolo-gicznych prowadzonych na tym terenie od lat 60. ubiegłego stulecia. W trzech pawilonach zostały wy-eksponowane, w pierwotnym podłożu, najciekaw-sze groby. Nieopodal utworzono wieś typu owal-nicowego. W skansenie oprócz chałup, budynków gospodarczych można zobaczyć także wiatraki, kuź-nię, tartak, chatę, która łączyła w sobie mieszkanie nauczyciela i izbę elementarnej szkoły wiejskiej (połowa XIX wieku). Obiekty zgromadzone w skansenie pochodzą z obszaru dorzecza środko-wego Noteci, a więc Puszczy Noteckiej, Pałuk i Krajny.
ROGOŹNO
Muzeum RegionalneMuzeum Regionalne w Rogoźnie powstało dzięki uporowi miejscowych działaczy społecznych. Zaczynem były pamiątki związane z powstaniem wielkopolskim, gromadzone przez regionalistkę Wojciechę Dutkiewicz. Muzeum Regionalne im. Wojciechy Dutkiewicz otwarto 29 stycznia 1983 roku, w dawnym ratuszu. Można w nim poznać historię Rogoźna i jego okolic od czasów prehisto-rycznych po współczesne. Dawny ratusz to budy-nek jednopiętrowy. Główny korpus budynku według projektu J. Offendingena pochodzi z lat 1826-28. Z pierwotnego wyposażenia zachowały się drzwi do skarbca kasy miejskiej z 1914 roku oraz kilkanaście krzeseł z sali sesyjnej z końca XIX wieku.
RUSSÓW
Skansen Wsi Podkaliskiej i Dworek Marii DąbrowskiejMaria Dąbrowska urodziła się i wychowała w Russowie nieopodal Kalisza. Nie dożyła chwili, kiedy odbudowano rodzinny dworek i w 1971 roku otwarto w nim muzeum jej imienia. Odtworzono tu wnętrza, w jakich pisarka mogła żyć jako dziecko. Zachowało się też trochę pamiątek po autorce „Na wsi wesele”. Nieopodal dworku pisarki znajduje się Skansen Wsi Podkaliskiej, w którym można podziwiać zabytki budownictwa ludowego z XIX i XX wieku. Przeniesiono tu między innymi chałupę z Takotomyśla, stodołę z Godziesz, oborę ze Skrzatek, chałupę wyrobnika z Dobrca, drewniany Sołek (lamus) z Russowa, spichlerz z Kuźnicy Grabowskiej…
Muzeum Kultury Ludowej89-333 Osiek nad Notecią, ul. Dworcowa 10tel. 67 286 60 90 www.muzeum.pila.pl
Muzeum Historii Przemysłu62-860 Opatówek, ul. Kościelnatel. 62 761 86 26 www.opatowek.muzeum.pl
Muzeum Stanisława Staszica64-920 Piła, ul. Browarna 18tel. 67 21 31 567 [email protected]
www.muzeumstaszica.plMuzeum Okręgowe im. Stanisława Staszica64-920 Piła, ul. Browarna 7tel. 67 212 71 37/32 [email protected]
www.muzeum.pila.pl
Muzeum Pracownia Literacka Arkadego Fiedlera 62-041 Puszczykowo, ul. Słowackiego 1tel. 61 81 33 794 [email protected]
www.fiedler.pl
Wielkopolskie Muzeum Pożarnictwa62-067 Rakoniewice, ul. Kościelna 1tel. 61 444 11 58
www.cmp-muzeum.pl/rakoniewice.htm
Muzeum Regionalne im. Wojciechy Dutkiewicz64-610 Rogoźno, pl. Karola Marcinkowskiegotel. 67 261 80 78
Skansen Wsi PodkaliskiejDworek Marii Dąbrowskiej w Russowie62-816 Tykadłów, Russówtel. 62 769 12 65 www.muzeum.kalisz.pl
z wypełnieniem glinianym, częściowo ceglanym, otynkowany. Postawiony został w 1763 roku, na pla-nie prostokąta z wieżą. Po obu stronach nawy zachowały się dwukondygnacyjne balkony. Na parterze można podziwiać wozy strażackie, sikawki konne, motopompy… Na pierwszym balkonie wyeksponowane zostały mundury, dokumenty, odznaki, czasopisma, a na drugim – plakaty.
RAKONIEWICE
WielkopolskieMuzeum Pożarnictwa
W Rakoniewicach zachowała się typowa zabudowa małomiasteczkowa. Szczególną uwagę zwraca jed-nak dawny ewangelicki kościół szachulcowy, w któ-rym obecnie mieści się Wielkopolskie Muzeum Po-żarnictwa. Jest to kościół o konstrukcji szkieletowej,
22 Muzea i skanseny 23Muzea i skanseny
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
G W
OPATÓ
WK
UFO
TO: A
RC
HIW
UM
UG
W O
PATÓW
KU
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M w
PILE
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
G W
OPATÓ
WK
U
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
PILE
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W P
ILEA
UTO
R: M
. FIJAŁK
OW
SK
A
FOTO
: Z. SZM
IDT
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W O
BO
RN
IKA
CH
AU
TOR
: B.A
. JER
AN
FOTO
: AR
CH
IWU
M M
UZE
UM
OK
RĘ
GO
WE
GO
ZIEM
I KA
LISK
IEJ
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
RA
KO
NIE
WIC
AC
H
Dworek w Russowie
Muzeum Regionalne w Rogoźnie
Muzeum w Puszczykowie
Dom Stanisława Staszica w Pile
Wiatrak w Muzeum Kultury Narodowej w Osieku nad Notecią
Most żelazny w Opatówku
Ekspozycja Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku Budynek Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku
Muzeum Okręgowe im. Stanisława Staszica w Pile
PIŁA
Muzeum Okręgowe im. Stanisława Staszica
Muzeum Okręgowe im. Stanisława Staszica w Pile zajmuje chyba najpiękniejszy budynek w mieście. Swoim stylem nawiązuje on do włoskiej architektury willowej. Pochodzi z połowy XIX wieku. Trudno się więc dziwić, że w okresie dwudziestolecia międzywojennego był siedzibą konsulatu polskiego.Muzeum Okręgowe gromadzi głównie zbiory archeologiczne i etnograficzne pochodzące z północnej Wielkopolski. Ozdobą kolekcji jest zbiór zakonserwowanych drewnianych elementów konstrukcji grobli z połowy III tys. p..n.e. będących częścią przeprawy przez Dolinę Noteci w Żuławce Małej.Miłośnicy sztuki użytkowej znajdą tu niezwykłej urody kolekcję wyrobów Fabryki Fajansów Stanisława Mańczaka w Chodzieży.
PIŁA
Dom Stanisława StaszicaNajbardziej znanym obywatelem Piły był Stanisław Staszic, filozof, przyrodnik, działacz polityczny, pisarz i ksiądz, jeden z najwybitniejszych umysłów doby polskiego Oświecenia. Muzeum jemu poświę-cone powstało w 1951 roku. Urządzono je w domu Stasziców, w dzielnicy zwanej „Zamościem”. Staszi-cowie mieli tam folwark. Po II wojnie światowej został tylko mocno zniszczony dom. Zbiory muze-alne liczą około 1400 obiektów związanych z oświe-ceniowym myślicielem oraz muzealia ilustrujące jego epokę. Muzeum posiada bibliotekę liczącą ponad 2700 woluminów.
OPATÓWEK
Muzeum Historii PrzemysłuAdolf Gottlieb Fiedler, przybyły z Saksonii przed-siębiorca i kupiec, wybudował w latach 1824-25, w miasteczku rządowym Opatówek (obecnie wieś gminna) fabrykę sukienniczą. Pozostał po niej ogromny gmach u zbiegu ulic Poniatowskiego i Kościelnej. To bardzo cenny zabytek klasycystycz-nej architektury fabrycznej I połowy XIX wieku. Do dziś zachowały się w nim oryginalne drewniane stropy z potężnymi belkami, dochodzącymi do 14 m długości, a także piękna klatka schodowa o żeliwnej konstrukcji, z otwartą przestrzenią wewnątrz, służącą zapewne do pionowego transportu towarów. To idealne miejsce, by prezentować w nim, m.in. XIX-wieczne napędy i pracujące maszyny. We wsi warto też zwrócić uwagę na najstarszy w Polsce most żelaz-ny, który znajduje się w parku, nieopodal ruin dawnego pałacu. Umożliwia on przejście przez kanał łączący rzeczkę Cienię ze stawem, będącym pozo-stałością fosy urządzonej w XIV wieku dla zamku. Drugą ciekawostką we wsi jest figura św. Jana Nepomucena. Zwykle figury św. Jana Nepomucena wykonane są z kamienia, ale ta w Opatówku jest drewniana (pochodzi z XVII wieku). Najczęściej stoją na mostach lub przy przeprawach rzecznych. W Opatówku figurę ustawiono przy ul. św. Jana, również w pobliżu mostku nad strumykiem, który obecnie płynie rurami. Figura po renowacji została umieszczona w miejscowym kościele, a na ulicy pojawiła się wierna kopia.
ba
ba
ba
ba
ba
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
Opatówek
Russów
Rakoniewice
Puszczykowo
Osiek nad NoteciąPiła
Rogoźno
WOLSZTYN
Muzeum Marcina RożkaMarcin Rożek wrócił do rodzinnego miasta w 1934 roku. We wnętrzach jego domu urządzono ekspo-zycję poświęconą życiu i twórczości rzeźbiarza. W ogrodzie można podziwiać kopie niektórych rzeźb. Dwie sale przeznaczono na wystawy czasowe. Muzeum gromadzi także pamiątki po innym sław-nym obywatelu Wolsztyna - Józefie Marii Hoene-Wrońskim, filozofie i matematyku, który urodził się tu w 1776 roku. Trzeci sławny obywatel Wolsztyna - Robert Koch, odkrywca bakterii wywołujących gruźlicę - ma osobne muzeum. Są to dwie sale, które mieszczą się w budynku dawnego szpitala dla ubo-gich (ul. Roberta Kocha 12, tel. 68 384 27 36).
WOLSZTYN
Skansen Budownictwa Ludowego Zachodniej WielkopolskiPrzy południowo-zachodnim brzegu Jeziora Wol-sztyńskiego, na 3,5 hektarowym obszarze rozpoście-ra się Skansen Budownictwa Ludowego Zachodniej Wielkopolski. Urządzono tu między innymi zagro-dę, którą tworzą: karczma o konstrukcji zrębowej (z 1706 roku) z Nowego Solca, stodoła zrębowa (koniec XVIII wieku) z Solca, stajnia z wozownią i komorą (XIX wiek) z Szarek, ośmioboczna studnia zrębowa (XVIII wiek) z Jastrzębska i chałupa parob-ka (XIX wiek) z Nowej Tuchorzy... Jak na rekon-strukcję wielkopolskiej wsi przystało, po drodze można się natknąć na kuźnię czy kapliczkę. Zabudo-wania sprawiają jakby żyły, o czym zaświadcza obec-ność zwierząt domowych i ekspozycje w poszcze-gólnych obiektach.
SZRENIAWA
Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-SpożywczegoMuzeum w Szreniawie tworzą: pałac, zabudowania folwarczne, fragment parku – łącznie 10 hektarów powierzchni. Trudno się więc dziwić, że na takim obszarze nie brakuje ogrodu zielarskiego, a nawet pola uprawnego, na którym pokazuje się, na czym polega czteropolówka: obsiewanie na przemian roś-linami okopowymi, jarymi, motylkowymi i oleistymi. W pałacu z 1853 roku prezentowana jest historia wsi, w zabudowaniach folwarcznych i specjalnych pawi-lonach tematycznych można oglądać zbiory zgro-madzone według następujących tematów: kultura techniczna rolnictwa, hodowla zwierząt, bartnictwo i pszczelarstwo, uprawa roślin i ogrodnictwo, chmie-larstwo i wikliniarstwo, łowiectwo i rybactwo śród-lądowe, etnografia, historia i sztuka. Podczas licznych festynów w Szreniawie ciekawość budzą zbiory techniczne, wśród których znajduje się kolekcja sied-miu lokomobil parowych oraz kolekcja traktorów używanych w polskim rolnictwie. Atrakcją są rów-nież wozy gospodarskie i sanie. Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno – Spożywczego ma 5 oddziałów: Muzeum Młynarstwa i Wodnych Urzą-dzeń Przemysłu Wiejskiego w Jaraczu (tel. 67 261 05 15), Muzeum Wikliniarstwa i Chmielarstwa w No-wym Tomyślu (tel. 61 442 23 11), Muzeum Przy-rodniczo - Łowieckie w Uzarzewie (tel. 61 818 12 11), Muzeum Gospodarki Mięsnej w Sielinku (tel. 61 447 36 14) oraz Muzeum i Skansen Pszczelarstwa w Swarzędzu (tel. 61 651 18 17).
Architektura drewniana
Muzeum Marcina Rożka64-200 Wolsztyn, ul. 5 Stycznia 34tel. 68 384 26 48 www.muzea-wolsztyn.com.pl
Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego62-052 Komorniki, ul. Dworcowa 5tel. 61 81 07 629 [email protected]
www.muzeum-szreniawa.pl
Skansen Budownictwa LudowegoZachodniej Wielkopolski64-200 Wolsztyn, ul. Bohaterów Bielinka 26tel. 68 384 26 19 www.muzea-wolsztyn.com.pl
Kościół pw. św. MikołajaSłopanowo (parafia Obrzycko)tel. do kościelnego w Słopanowie 61 291 34 54tel. do proboszcza w Obrzycku 61 291 32 32
Urząd Miasta i Gminy Osieczna64 -113 Osieczna, ul. Powstańców Wielkopolskich 6tel. 65 535 00 16
Muzeum Regionalne Ziemi Sulmierzyckiej 63–750 Sulmierzyce, Rynek 1tel. 62 722 34 80, 62 722 32 18
Urząd Miasta w Nowym Tomyślu64-300 Nowy Tomyśl, ul. Poznańska 33tel. 61 442 66 12 www.olederskieosadnictwo.nowytomysl.pl
24 Muzea i skanseny 25Architektura drewniana
SŁOPANOWO
Kościół pw. św. MikołajaJest bodaj jedyną świątynią katolicką w Polsce, w któ-rej można spotkać wizerunek diabła. Pod chórem zachowała się polichromia przedstawiająca diabła, który trzyma za kołnierz kobietę. Wszystko wska-zuje na to, że jest karczmarką, ponieważ w ręku dzierży kufel piwa. Kościół pw. św. Mikołaja wznie-siony został w 1695 roku, w konstrukcji zrębowej, oszalowany. Jest to świątynia jednonawowa, ze zwężonym, zamkniętym trójbocznie prezbiterium. Całe wnętrze pokryte jest polichromią o cechach ludowych, wykonaną w latach 1695-1701. Ołtarze są barokowe, a na belce tęczowej znajduje się między innymi późnogotycka rzeźba Matki Boskiej Bolesnej z XVI wieku.
SULMIERZYCE
Ratusz drewnianyDrewniany ratusz w Sulmierzycach to jedyny taki obiekt w Polsce. Pierwsze informacje o ratuszu po-chodzą z 1647 roku. Obecny został zbudowany w 1743 roku. W 1879 roku obniżono wieżę, zlikwi-dowano zegar i galerie podcieniowe. Jest to budynek o konstrukcji zrębowej, dwukondygnacyjny, wznie-siony na planie prostokąta. Wieńczy go czterospado-wy dach kryty gontem. Tworzy on z trzech stron podcienia, wsparte na drewnianych słupach. Czwo-roboczna wieżyczka zwieńczona jest blaszanym hełmem. Ściany budynku zostały otynkowane. Wewnątrz zachował się układ wnętrz z pokojem bur-mistrza i salą posiedzeń rajców na piętrze. W budyn-ku mieści się obecnie Muzeum Regionalne Ziemi Sulmierzyckiej.
NOWY TOMYŚL
Osadnictwo olęderskie Wokół Nowego Tomyśla osadnicy olęderscy osiedlali się od XVIII wieku. Najpierw zamieszkali w Sękowie, potem w Glinnie i Paproci. Z czasem zaczęli osiedlać się w Boruji Starej, Przyłęku, Jastrzębsku Starym, Grubasku, Nowej Róży… Ich osadnictwo charakte-ryzuje się tym, że gospodarstwa rozrzucone są na dużym obszarze. Zagrodę tworzyły zwykle: wąska chałupa, chlew i stodoła. Czasami stawiano osobną drewutnię i szopę. W centralnym punkcie podwórza stała studnia z żurawiem. W tej okolicy budowano chałupy szerokofrontowe, oparte na planie łagodne-go prostokąta. Obecnie w wielu tych zagrodach rolnicy urządzili gospodarstwa agroturystyczne.
TARNOWO PAŁUCKIE
Kościół pw. św. MikołajaJednonawowy kościół pw. św. Mikołaja oparty jest na konstrukcji zrębowej i uchodzi za najstarszy w Polsce kościół drewniany (wzniesiono go w ostat-niej ćwierci XIV wieku). Prezbiterium jest zwężone i zamknięte prosto. Przy nawie od południa znajduje się niewielka kruchta, od zachodu – wieża z kruchtą w przyziemiu. Nawę zakrywa strop, natomiast w prezbiterium mamy pozorne sklepienie belkowe. Atrakcją – obok wieku – tego kościółka są polichro-mie z około 1639 roku wykonane przez Walentego Podczosika z Kcyni. Malowidła przedstawiają sceny z życia św. Mikołaja i św. Małgorzaty (ściany nawy). Strop pokrywa wyobrażenie Adoracji Trójcy Świętej i kasetony z wizerunkami proroków. Na ścianach prezbiterium urzekają swoim pięknem malowidła ze scenami z Nowego Testamentu. Sklepienie prezbi-terium zdobią natomiast motywy roślinne.Ołtarz główny wykonany jest w stylu późnego re-nesansu z obrazem Wniebowzięcia Matki Boskiej pośrodku i św. Mikołaja i św. Małgorzaty po bokach. Ołtarze boczne mają charakter barokowy.
OSIECZNA
Kraina wiatrakówW Osiecznej podziwiać można trzy wiatraki - koźlaki. Koźlaki były najpospolitszym typem wiatraków w Polsce. Stawiano je zazwyczaj na pagórkach. Cała konstrukcja spoczywała na czteroramiennym siodle – koźle, ukrytym w podstawie, a do wiatru ustawiano go zwykle za pomocą charakterystycznego długiego drąga i kołowrotku. Ściana z wejściem do wiatraka stanowiła front i wyróżniała się wystrojem architekto-nicznym: ozdobami, galeryjkami… Ściana przeciw-legła ze śmigłem nazywa się wietrzna.Środkowy koźlak w Osiecznej pochodzi z roku 1763 i jest już wyremontowany. Dwa następne czekają na remont. Wiatraki stoją przy szosie do Leszna.
Kościół pw. św. Mikołaja - Tarnowo Pałuckie Parafia pod wezwaniem śś. Piotra i Pawła62-105 Łekno, ul. Poprzeczna 3tel. 61 261 60 84 (kontakt przez organistę)
FOTO
: W. LIS
FOTO
: AR
CH
IWU
M M
UZE
UM
RO
LNIC
TWA
I PR
ZEM
YS
ŁUR
OLN
O-S
PO
ŻYW
CZE
GO
W S
ZRE
NIAW
IE
FOTO
: W. LIS
FOTO
: AR
CH
IWU
M M
UZE
UM
RO
LNIC
TWA
I PR
ZEM
YS
ŁUR
OLN
O-S
PO
ŻYW
CZE
GO
W S
ZRE
NIAW
IEFO
TO: A
RC
HIW
UM
MU
ZEU
M R
OLN
ICTW
A I P
RZE
MY
SŁU
RO
LNO
-SP
OŻY
WC
ZEG
O W
SZR
EN
IAWIE
FOTO
: AR
CH
IWU
M M
UZE
UM
RO
LNIC
TWA
I PR
ZEM
YS
ŁUR
OLN
O-S
PO
ŻYW
CZE
GO
W S
ZRE
NIAW
IE
FOTO
: Z. SZM
IDT
FOTO
: Z. SZM
IDT
FOTO
: Z. SZM
IDT
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
NO
WY
M TO
MY
ŚLU
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
SU
LMIE
RZY
CA
CH
FOTO
: Z. SZM
IDT
FOTO
: Z. SZM
IDT
Gospodarstwo olęderskie koło Nowego Tomyśla
Wiatrak w Osiecznej
Polichromia w kościele w Słopanowie
Kościół pw. św. Mikołaja w Tarnowie Pałuckim
Kościół pw. św. Mikołaja w Tarnowie Pałuckim
Ratusz w Sulmierzycach
Kościół pw. św. Mikołaja w Słopanowie
Muzeum Marcina Rożka w Wolsztynie
Skansen w Wolsztynie
Muzeum w Szreniawie
Muzeum w Szreniawie
Muzeum w SzreniawieMuzeum w Szreniawie
�H�G
ba
ba
ba
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2Wolsztyn
Tarnowo Pałuckie
Szreniawa
Słopanowo
Nowy Tomyśl
Sulmierzyce
Osieczna
WOLSZTYN
Muzeum Marcina RożkaMarcin Rożek wrócił do rodzinnego miasta w 1934 roku. We wnętrzach jego domu urządzono ekspo-zycję poświęconą życiu i twórczości rzeźbiarza. W ogrodzie można podziwiać kopie niektórych rzeźb. Dwie sale przeznaczono na wystawy czasowe. Muzeum gromadzi także pamiątki po innym sław-nym obywatelu Wolsztyna - Józefie Marii Hoene-Wrońskim, filozofie i matematyku, który urodził się tu w 1776 roku. Trzeci sławny obywatel Wolsztyna - Robert Koch, odkrywca bakterii wywołujących gruźlicę - ma osobne muzeum. Są to dwie sale, które mieszczą się w budynku dawnego szpitala dla ubo-gich (ul. Roberta Kocha 12, tel. 68 384 27 36).
WOLSZTYN
Skansen Budownictwa Ludowego Zachodniej WielkopolskiPrzy południowo-zachodnim brzegu Jeziora Wol-sztyńskiego, na 3,5 hektarowym obszarze rozpoście-ra się Skansen Budownictwa Ludowego Zachodniej Wielkopolski. Urządzono tu między innymi zagro-dę, którą tworzą: karczma o konstrukcji zrębowej (z 1706 roku) z Nowego Solca, stodoła zrębowa (koniec XVIII wieku) z Solca, stajnia z wozownią i komorą (XIX wiek) z Szarek, ośmioboczna studnia zrębowa (XVIII wiek) z Jastrzębska i chałupa parob-ka (XIX wiek) z Nowej Tuchorzy... Jak na rekon-strukcję wielkopolskiej wsi przystało, po drodze można się natknąć na kuźnię czy kapliczkę. Zabudo-wania sprawiają jakby żyły, o czym zaświadcza obec-ność zwierząt domowych i ekspozycje w poszcze-gólnych obiektach.
SZRENIAWA
Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-SpożywczegoMuzeum w Szreniawie tworzą: pałac, zabudowania folwarczne, fragment parku – łącznie 10 hektarów powierzchni. Trudno się więc dziwić, że na takim obszarze nie brakuje ogrodu zielarskiego, a nawet pola uprawnego, na którym pokazuje się, na czym polega czteropolówka: obsiewanie na przemian roś-linami okopowymi, jarymi, motylkowymi i oleistymi. W pałacu z 1853 roku prezentowana jest historia wsi, w zabudowaniach folwarcznych i specjalnych pawi-lonach tematycznych można oglądać zbiory zgro-madzone według następujących tematów: kultura techniczna rolnictwa, hodowla zwierząt, bartnictwo i pszczelarstwo, uprawa roślin i ogrodnictwo, chmie-larstwo i wikliniarstwo, łowiectwo i rybactwo śród-lądowe, etnografia, historia i sztuka. Podczas licznych festynów w Szreniawie ciekawość budzą zbiory techniczne, wśród których znajduje się kolekcja sied-miu lokomobil parowych oraz kolekcja traktorów używanych w polskim rolnictwie. Atrakcją są rów-nież wozy gospodarskie i sanie. Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno – Spożywczego ma 5 oddziałów: Muzeum Młynarstwa i Wodnych Urzą-dzeń Przemysłu Wiejskiego w Jaraczu (tel. 67 261 05 15), Muzeum Wikliniarstwa i Chmielarstwa w No-wym Tomyślu (tel. 61 442 23 11), Muzeum Przy-rodniczo - Łowieckie w Uzarzewie (tel. 61 818 12 11), Muzeum Gospodarki Mięsnej w Sielinku (tel. 61 447 36 14) oraz Muzeum i Skansen Pszczelarstwa w Swarzędzu (tel. 61 651 18 17).
Architektura drewniana
Muzeum Marcina Rożka64-200 Wolsztyn, ul. 5 Stycznia 34tel. 68 384 26 48 www.muzea-wolsztyn.com.pl
Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego62-052 Komorniki, ul. Dworcowa 5tel. 61 81 07 629 [email protected]
www.muzeum-szreniawa.pl
Skansen Budownictwa LudowegoZachodniej Wielkopolski64-200 Wolsztyn, ul. Bohaterów Bielinka 26tel. 68 384 26 19 www.muzea-wolsztyn.com.pl
Kościół pw. św. MikołajaSłopanowo (parafia Obrzycko)tel. do kościelnego w Słopanowie 61 291 34 54tel. do proboszcza w Obrzycku 61 291 32 32
Urząd Miasta i Gminy Osieczna64 -113 Osieczna, ul. Powstańców Wielkopolskich 6tel. 65 535 00 16
Muzeum Regionalne Ziemi Sulmierzyckiej 63–750 Sulmierzyce, Rynek 1tel. 62 722 34 80, 62 722 32 18
Urząd Miasta w Nowym Tomyślu64-300 Nowy Tomyśl, ul. Poznańska 33tel. 61 442 66 12 www.olederskieosadnictwo.nowytomysl.pl
24 Muzea i skanseny 25Architektura drewniana
SŁOPANOWO
Kościół pw. św. MikołajaJest bodaj jedyną świątynią katolicką w Polsce, w któ-rej można spotkać wizerunek diabła. Pod chórem zachowała się polichromia przedstawiająca diabła, który trzyma za kołnierz kobietę. Wszystko wska-zuje na to, że jest karczmarką, ponieważ w ręku dzierży kufel piwa. Kościół pw. św. Mikołaja wznie-siony został w 1695 roku, w konstrukcji zrębowej, oszalowany. Jest to świątynia jednonawowa, ze zwężonym, zamkniętym trójbocznie prezbiterium. Całe wnętrze pokryte jest polichromią o cechach ludowych, wykonaną w latach 1695-1701. Ołtarze są barokowe, a na belce tęczowej znajduje się między innymi późnogotycka rzeźba Matki Boskiej Bolesnej z XVI wieku.
SULMIERZYCE
Ratusz drewnianyDrewniany ratusz w Sulmierzycach to jedyny taki obiekt w Polsce. Pierwsze informacje o ratuszu po-chodzą z 1647 roku. Obecny został zbudowany w 1743 roku. W 1879 roku obniżono wieżę, zlikwi-dowano zegar i galerie podcieniowe. Jest to budynek o konstrukcji zrębowej, dwukondygnacyjny, wznie-siony na planie prostokąta. Wieńczy go czterospado-wy dach kryty gontem. Tworzy on z trzech stron podcienia, wsparte na drewnianych słupach. Czwo-roboczna wieżyczka zwieńczona jest blaszanym hełmem. Ściany budynku zostały otynkowane. Wewnątrz zachował się układ wnętrz z pokojem bur-mistrza i salą posiedzeń rajców na piętrze. W budyn-ku mieści się obecnie Muzeum Regionalne Ziemi Sulmierzyckiej.
NOWY TOMYŚL
Osadnictwo olęderskie Wokół Nowego Tomyśla osadnicy olęderscy osiedlali się od XVIII wieku. Najpierw zamieszkali w Sękowie, potem w Glinnie i Paproci. Z czasem zaczęli osiedlać się w Boruji Starej, Przyłęku, Jastrzębsku Starym, Grubasku, Nowej Róży… Ich osadnictwo charakte-ryzuje się tym, że gospodarstwa rozrzucone są na dużym obszarze. Zagrodę tworzyły zwykle: wąska chałupa, chlew i stodoła. Czasami stawiano osobną drewutnię i szopę. W centralnym punkcie podwórza stała studnia z żurawiem. W tej okolicy budowano chałupy szerokofrontowe, oparte na planie łagodne-go prostokąta. Obecnie w wielu tych zagrodach rolnicy urządzili gospodarstwa agroturystyczne.
TARNOWO PAŁUCKIE
Kościół pw. św. MikołajaJednonawowy kościół pw. św. Mikołaja oparty jest na konstrukcji zrębowej i uchodzi za najstarszy w Polsce kościół drewniany (wzniesiono go w ostat-niej ćwierci XIV wieku). Prezbiterium jest zwężone i zamknięte prosto. Przy nawie od południa znajduje się niewielka kruchta, od zachodu – wieża z kruchtą w przyziemiu. Nawę zakrywa strop, natomiast w prezbiterium mamy pozorne sklepienie belkowe. Atrakcją – obok wieku – tego kościółka są polichro-mie z około 1639 roku wykonane przez Walentego Podczosika z Kcyni. Malowidła przedstawiają sceny z życia św. Mikołaja i św. Małgorzaty (ściany nawy). Strop pokrywa wyobrażenie Adoracji Trójcy Świętej i kasetony z wizerunkami proroków. Na ścianach prezbiterium urzekają swoim pięknem malowidła ze scenami z Nowego Testamentu. Sklepienie prezbi-terium zdobią natomiast motywy roślinne.Ołtarz główny wykonany jest w stylu późnego re-nesansu z obrazem Wniebowzięcia Matki Boskiej pośrodku i św. Mikołaja i św. Małgorzaty po bokach. Ołtarze boczne mają charakter barokowy.
OSIECZNA
Kraina wiatrakówW Osiecznej podziwiać można trzy wiatraki - koźlaki. Koźlaki były najpospolitszym typem wiatraków w Polsce. Stawiano je zazwyczaj na pagórkach. Cała konstrukcja spoczywała na czteroramiennym siodle – koźle, ukrytym w podstawie, a do wiatru ustawiano go zwykle za pomocą charakterystycznego długiego drąga i kołowrotku. Ściana z wejściem do wiatraka stanowiła front i wyróżniała się wystrojem architekto-nicznym: ozdobami, galeryjkami… Ściana przeciw-legła ze śmigłem nazywa się wietrzna.Środkowy koźlak w Osiecznej pochodzi z roku 1763 i jest już wyremontowany. Dwa następne czekają na remont. Wiatraki stoją przy szosie do Leszna.
Kościół pw. św. Mikołaja - Tarnowo Pałuckie Parafia pod wezwaniem śś. Piotra i Pawła62-105 Łekno, ul. Poprzeczna 3tel. 61 261 60 84 (kontakt przez organistę)
FOTO
: W. LIS
FOTO
: AR
CH
IWU
M M
UZE
UM
RO
LNIC
TWA
I PR
ZEM
YS
ŁUR
OLN
O-S
PO
ŻYW
CZE
GO
W S
ZRE
NIAW
IE
FOTO
: W. LIS
FOTO
: AR
CH
IWU
M M
UZE
UM
RO
LNIC
TWA
I PR
ZEM
YS
ŁUR
OLN
O-S
PO
ŻYW
CZE
GO
W S
ZRE
NIAW
IEFO
TO: A
RC
HIW
UM
MU
ZEU
M R
OLN
ICTW
A I P
RZE
MY
SŁU
RO
LNO
-SP
OŻY
WC
ZEG
O W
SZR
EN
IAWIE
FOTO
: AR
CH
IWU
M M
UZE
UM
RO
LNIC
TWA
I PR
ZEM
YS
ŁUR
OLN
O-S
PO
ŻYW
CZE
GO
W S
ZRE
NIAW
IE
FOTO
: Z. SZM
IDT
FOTO
: Z. SZM
IDT
FOTO
: Z. SZM
IDT
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
NO
WY
M TO
MY
ŚLU
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
SU
LMIE
RZY
CA
CH
FOTO
: Z. SZM
IDT
FOTO
: Z. SZM
IDT
Gospodarstwo olęderskie koło Nowego Tomyśla
Wiatrak w Osiecznej
Polichromia w kościele w Słopanowie
Kościół pw. św. Mikołaja w Tarnowie Pałuckim
Kościół pw. św. Mikołaja w Tarnowie Pałuckim
Ratusz w Sulmierzycach
Kościół pw. św. Mikołaja w Słopanowie
Muzeum Marcina Rożka w Wolsztynie
Skansen w Wolsztynie
Muzeum w Szreniawie
Muzeum w Szreniawie
Muzeum w SzreniawieMuzeum w Szreniawie
�H�G
ba
ba
ba
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2Wolsztyn
Tarnowo Pałuckie
Szreniawa
Słopanowo
Nowy Tomyśl
Sulmierzyce
Osieczna
OBORNIKI
Leśna Izba EdukacyjnaOd kilku lat Nadleśnictwo Oborniki prowadzi „Leśną Izbę Edukacyjną Puszczy Noteckiej”. Można w niej zobaczyć nie tylko plansze poglądowe, ale także okazy ze świata roślin i zwierząt. Zwiedzanie trwa zwykle godzinę i połączone jest ze spacerem po ścieżce edukacyjnej „Ochrona przyrody a łowiectwo”. W innym wariancie „lekcja” zaczyna się w Stobnicy (gdzie znajduje się Stacja Doświadczalna Katedry Zoologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu), z której można wyruszyć na dwie ścieżki edukacyjne: „Dolina Kończaka” (1 - 4 godziny, po ustaleniu z leś-nikiem) lub „Dębowy las” – (2 godziny plus ognisko w wigwamie). "Dolina Kończaka" znajduje się w leś-nictwach Kiszewko i Podlesie. Ścieżka dydaktyczna "Dębowy Las" zlokalizowana jest na terenie leś-nictwa Daniele w Nadleśnictwie Oborniki.
Warto zobaczyć
CHODZIEŻ
Domy tkaczyNiemieccy sukiennicy i tkacze przybyli do Chodzieży dwoma falami w XVII i XVIII wieku. Wytyczyli no-wą ulicę, zwaną początkowo „Nowe Miasto”, a nas-tępnie Pod Lipami (obecnie ul. Kościuszki). Z tego okresu zachowały się ich domy. Reprezentują one typ szczytowo ustawionego do ulicy, parterowego domu, o szachulcowej konstrukcji ścian (obecnie są otynkowane). Na tyłach domów gospodarze budowali warsztaty i drewniane lamusy (przeznaczo-ne do składowania wełny i sukna). W niektórych domkach zachowały się czarne kuchnie i stropy bel-kowe. Niestety, nie można ich zwiedzać, ponieważ są własnością prywatną.
CHODZIEŻ
Stok narciarski„Góra Talerz” to najwyższe wzniesienie w granicach miasta (132 m n.p.m.). Rozpościera się z niego wspaniała panorama na Chodzież i okolicę. W 2003 roku grupa zapalonych narciarzy z Chodzieskiego Towarzystwa Narciarskiego zbudowała 200-metro-wy odcinek nartostardy, która docelowo będzie mogła być wydłużona do 500 metrów. Na gotowym odcinku działa wyciąg narciarski. Jest to najdłuższy tego typu obiekt w północnej Polsce. Na szczycie wzniesienia urządzono taras widokowy.
GOŁUCHÓW
Ośrodek Kultury LeśnejKiedy w 1853 roku właścicielami Gołuchowa zosta-li Jan i Izabella Działyńscy, wokół zamku zaczęli tworzyć park – arboretum, który obecnie zajmuje powierzchnię ponad 154 hektarów. W 1977 roku w kompleksie leśnym przylegającym do arboretum powstała Pokazowa Zagroda Zwierząt, w której można podziwiać żubry, dziki, daniele i koniki pol-skie. Miłośnicy przyrody i lasu mogą też zwiedzić Muzeum Leśnictwa. Ekspozycje stałe urządzono w Owczarni, Oficynie oraz Powozowni. W lesie sos-nowym około 2,5 kilometra na południe od Gołu-chowa można zobaczyć największy w Wielkopolsce głaz narzutowy o wysokości 3,5 metra i obwodzie 22 metrów zwany Kamieniem św. Kingi lub św. Jadwigi. Jest to skandynawski różowy granit średnioziarnisty, który w jednaki sposób obrósł porostami nadającymi mu szary kolor, co legendami.
LESZNO
Centralna Szkoła SzybowcowaW Strzyżewicach, na obrzeżach Leszna, znajduje się lotnisko, Aeroklub Leszczyński i Centralna Szkoła Szybowcowa. Jest to największy i najbardziej znany ośrodek szybownictwa w Polsce, a także mode-larstwa lotniczego i baloniarstwa. Tu odbywają się Międzynarodowe Zawody Szybowcowe i Balonowe. Centralna Szkoła Szybowcowa zgodnie ze swoją nazwą prowadzi szkolenia lotnicze w zakresie szy-bownictwa i lotów samolotowych. Szkoli do licencji pilota samolotowego turystycznego.
NOWY TOMYŚL
Największy wiklinowykosz świataZiemia nowotomyska słynie z uprawy wikliny i ple-cionkarstwa. W 2000 roku Maria Gawron z Domu Kultury w Nowym Tomyślu rzuciła pomysł, aby wi-kliniarze wypletli największy kosz świata. W ciągu 55 godzin nieprzerwanej pracy, 50 plecionkarzy stworzyło kosz, według projektu poznańskiego artysty – plastyka Jędrzeja Stępaka, na którego budowę zużyto 8 ton wikliny. W 2006 roku mieszkańcy Nowego Tomyśla i okolic pobili swój rekord. Nowy kosz ma wymiary: długość 19,80 m, szerokość 9,53 m i wysokość 8,98 m. Od kosza się zaczęło. Następny krok to wiklinowy deptak, w który zamieniła się ulica Mickiewicza prowadząca od placu Niepodległości (można tutaj podziwiać kosz wpisany do Księgi Rekordów Guinnessa) do centrum miasta.
JASZKOWO
Centrum HipikiPałac z 1912 roku, wzniesiony prawdopodobnie przez Stanisława Mieczkowskiego oraz przylegający doń folwark i park skusiły Antoniego Chłapowskie-go, potomka słynnego Dezyderego Chłapowskiego, aby osiąść i stworzyć w Wielkopolsce Centrum Hipiki. Centrum Hipiki to miejsce, gdzie można się nauczyć jeździć konno (prowadzona jest tu również hodowla koni Pony), pielęgnacji konia (między inny-mi kucia koni) i podstaw woltyżerki. W Jaszkowie powstał kompleks kilku krytych ujeżdżalni, hotel i klinika dla koni, parkur zewnętrzny, tor krosowy… Pokoje dla gości mieszczą się (w zależności od za-możności) w oficynach lub pałacu.
KONIN
Romański słup drogowyRomański słup drogowy z inskrypcją łacińską z 1151 roku, ustawiony został prawdopodobnie przez woje-wodę książęcego Piotra Wszebora na oznaczenie połowy drogi z Kalisza do Kruszwicy, na ważnym szlaku handlowym i państwowym oraz jako oznaka drogowego miru książęcego. Wykonano go z pias-kowca, z pobliskiego Brzeźna. Liczący około 2,5 m wysokości słup jest najstarszym znakiem drogowym w Europie, poza granicami dawnego imperium rzymskiego. W przeszłości słup stał w pobliżu zam-ku. Obecnie znajduje się na terenie byłego cmentarza przy kościele pw. św. Bartłomieja. Pozostałe obiekty konińskiej Starówki to m.in.: gotycki kościół pw. św. Bartłomieja, klasycystyczny ratusz z początku XIX wieku, dawna synagoga, dworek pisarki Zofii Urbanowskiej, zabytkowe kamienice przy placu Wolności.
MNISZKI
Centrum Edukacji Regionalnej i PrzyrodniczejMniszki były kiedyś folwarkiem, dziś są wsią. Od 2007 roku w wyremontowanych zabudowaniach fol-warcznych działa przez cały rok Centrum Edukacji Regionalnej i Przyrodniczej. W poszczególnych bu-dynkach można zobaczyć warsztaty ginących zawodów: kowalski, garncarski, szewski, wikliniar-ski… W Mniszkach nie tylko się ogląda, w Mnisz-kach bierze się aktywny udział w zajęciach warszta-towych. Można samemu wykuć gwoździe, ulepić garnek… W centrum można też podziwiać oryginal-ne sprzęty potrzebne do życia na wsi, do pracy na roli. Większość z nich to dary lub depozyty oko-licznych mieszkańców. Podczas pobytu w Mniszkach organizowane są wypady piesze i rowerowe w Doli-nę Kamionki, a jesienią – na grzyby.
Leśna Izba Edukacyjna64-600 Oborniki, Dąbrówka Leśna, ul. Gajowa 1tel. 61 297 13 02 [email protected]
Chodzież - Punkt Informacji Turystycznejprzy Miejskiej Bibliotece Publicznej64-800 Chodzież, ul. Kościuszki 32tel. 67 381 81 38
Ośrodek Kultury Leśnej63-322 Gołuchów ul. Działyńskich 2tel. 62 761 50 45, 62 761 50 46 www.okl.sisco.pl
wstęp płatny
Urząd Miejski w Koninie62-500 Konin, plac Wolności 1tel. 63 240 12 27
Urząd Miasta Leszna 64-100 Leszno, ul. Kazimierza Karasia 15tel. 65 529 81 00 www.leszno.pl
Centralna Szkoła Szybowcowa AP w Lesznie64-100 Leszno, ul. Szybowników 28tel. / fax 65 529 24 00 [email protected]
www.cssleszno.eu
Centrum Hipiki63-112 Brodnica, Jaszkowotel. 61 28 37 556 [email protected]
www.centrumhipiki.com
26 Warto zobaczyć 27Warto zobaczyć
Centrum Edukacji Regionalnej i Przyrodniczej62-421 Kamionna, Mniszki 2tel. 95 748 81 18, 0509 609 653 www.mniszki.pl
Urząd Miejski w Nowym Tomyślu64-300 Nowy Tomyśl, ul. Poznańska 33tel. 61 442 66 12
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
NII G
OS
PO
DA
RC
ZEJ R
EG
ION
U Ś
RE
MS
KIE
GO
AU
TOR
: Z. SZM
IDT
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
CH
OD
ZIEŻY
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
CH
OD
ZIEŻY
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
G W
GO
ŁUC
HO
WIE
AU
TOR
: T. MA
RC
INK
OW
SK
I
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
G W
GO
ŁUC
HO
WIE
AU
TOR
: T. MA
RC
INK
OW
SK
I
FOTO
: A. ŁĄ
CK
IFO
TO: A
RC
HIW
UM
STA
RO
STW
A P
OW
IATOW
EG
O W
OB
OR
NIK
AC
HA
UTO
R: B
. A. JE
RA
N
FOTO
: AR
CH
IWU
M O
RG
AN
IZAC
JI TUR
YS
TYC
ZNE
J LES
ZNO
-RE
GIO
NA
UTO
R: A
. FLOR
KO
WS
KI
FOTO
: AR
CH
IWU
M O
RG
AN
IZAC
JI TUR
YS
TYC
ZNE
JLE
SZN
O-R
EG
ION
, AU
TOR
: J. LEW
IŃS
KI
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W M
IĘD
ZYC
HO
DZIE
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
NO
WY
M TO
MY
ŚLU
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
G W
GO
ŁUC
HO
WIE
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W M
IĘD
ZYC
HO
DZIE
Wiklinowy kosz w Nowym Tomyślu
Centrum Edukacji Regionalnej i Przyrodniczej w Mniszkach
Centrum Edukacji Regionalnej i Przyrodniczej w Mniszkach
Lotnisko w Strzyżewicach koło Leszna
Centrum Hipiki w Jaszkowie
Romański słup drogowy w Koninie
Leśna Izba Edukacyjna w Obornikach
„Góra Talerz” w Chodzieży
Muzeum Leśnictwa w Gołuchowie
Kamień św. Kingi w GołuchowiePokazowa Zagroda Zwierząt w Gołuchowie
Domy tkaczy w Chodzieży
�H�G
�H�G
�H�G
LESZNO
RatuszUsytuowany jest w centrum czworobocznego ryn-ku, z którego narożników wybiegają po dwie ulice. Barokowy ratusz, trzykondygnacyjny, wzniesiony został na planie prostokąta z wieżą pośrodku. Wieńczy go attyka z tralkową balustradą, za którą kryje się dwuspadowy dach. Wieżę zdobi wysmukły blaszany hełm (z 1817 roku) z arkadowym prześwitem. Obecny kształt budowli nadał, podczas przebudowy w latach 1707–08, prawdopodobnie Pompeo Ferrari. Od strony wschodniej znajduje się arkadowy portal z barokowym kartuszem kamiennym z XVIII wieku. Leszczyński rynek ota-czają kamienice z XVII i XVIII wieku, które, niestety, w latach późniejszych zostały częściowo przebudowane.
ba
ba
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
Chodzież
Oborniki
Mniszki
Nowy Tomyśl
Leszno
Jaszkowo
Gołuchów
Konin
OBORNIKI
Leśna Izba EdukacyjnaOd kilku lat Nadleśnictwo Oborniki prowadzi „Leśną Izbę Edukacyjną Puszczy Noteckiej”. Można w niej zobaczyć nie tylko plansze poglądowe, ale także okazy ze świata roślin i zwierząt. Zwiedzanie trwa zwykle godzinę i połączone jest ze spacerem po ścieżce edukacyjnej „Ochrona przyrody a łowiectwo”. W innym wariancie „lekcja” zaczyna się w Stobnicy (gdzie znajduje się Stacja Doświadczalna Katedry Zoologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu), z której można wyruszyć na dwie ścieżki edukacyjne: „Dolina Kończaka” (1 - 4 godziny, po ustaleniu z leś-nikiem) lub „Dębowy las” – (2 godziny plus ognisko w wigwamie). "Dolina Kończaka" znajduje się w leś-nictwach Kiszewko i Podlesie. Ścieżka dydaktyczna "Dębowy Las" zlokalizowana jest na terenie leś-nictwa Daniele w Nadleśnictwie Oborniki.
Warto zobaczyć
CHODZIEŻ
Domy tkaczyNiemieccy sukiennicy i tkacze przybyli do Chodzieży dwoma falami w XVII i XVIII wieku. Wytyczyli no-wą ulicę, zwaną początkowo „Nowe Miasto”, a nas-tępnie Pod Lipami (obecnie ul. Kościuszki). Z tego okresu zachowały się ich domy. Reprezentują one typ szczytowo ustawionego do ulicy, parterowego domu, o szachulcowej konstrukcji ścian (obecnie są otynkowane). Na tyłach domów gospodarze budowali warsztaty i drewniane lamusy (przeznaczo-ne do składowania wełny i sukna). W niektórych domkach zachowały się czarne kuchnie i stropy bel-kowe. Niestety, nie można ich zwiedzać, ponieważ są własnością prywatną.
CHODZIEŻ
Stok narciarski„Góra Talerz” to najwyższe wzniesienie w granicach miasta (132 m n.p.m.). Rozpościera się z niego wspaniała panorama na Chodzież i okolicę. W 2003 roku grupa zapalonych narciarzy z Chodzieskiego Towarzystwa Narciarskiego zbudowała 200-metro-wy odcinek nartostardy, która docelowo będzie mogła być wydłużona do 500 metrów. Na gotowym odcinku działa wyciąg narciarski. Jest to najdłuższy tego typu obiekt w północnej Polsce. Na szczycie wzniesienia urządzono taras widokowy.
GOŁUCHÓW
Ośrodek Kultury LeśnejKiedy w 1853 roku właścicielami Gołuchowa zosta-li Jan i Izabella Działyńscy, wokół zamku zaczęli tworzyć park – arboretum, który obecnie zajmuje powierzchnię ponad 154 hektarów. W 1977 roku w kompleksie leśnym przylegającym do arboretum powstała Pokazowa Zagroda Zwierząt, w której można podziwiać żubry, dziki, daniele i koniki pol-skie. Miłośnicy przyrody i lasu mogą też zwiedzić Muzeum Leśnictwa. Ekspozycje stałe urządzono w Owczarni, Oficynie oraz Powozowni. W lesie sos-nowym około 2,5 kilometra na południe od Gołu-chowa można zobaczyć największy w Wielkopolsce głaz narzutowy o wysokości 3,5 metra i obwodzie 22 metrów zwany Kamieniem św. Kingi lub św. Jadwigi. Jest to skandynawski różowy granit średnioziarnisty, który w jednaki sposób obrósł porostami nadającymi mu szary kolor, co legendami.
LESZNO
Centralna Szkoła SzybowcowaW Strzyżewicach, na obrzeżach Leszna, znajduje się lotnisko, Aeroklub Leszczyński i Centralna Szkoła Szybowcowa. Jest to największy i najbardziej znany ośrodek szybownictwa w Polsce, a także mode-larstwa lotniczego i baloniarstwa. Tu odbywają się Międzynarodowe Zawody Szybowcowe i Balonowe. Centralna Szkoła Szybowcowa zgodnie ze swoją nazwą prowadzi szkolenia lotnicze w zakresie szy-bownictwa i lotów samolotowych. Szkoli do licencji pilota samolotowego turystycznego.
NOWY TOMYŚL
Największy wiklinowykosz świataZiemia nowotomyska słynie z uprawy wikliny i ple-cionkarstwa. W 2000 roku Maria Gawron z Domu Kultury w Nowym Tomyślu rzuciła pomysł, aby wi-kliniarze wypletli największy kosz świata. W ciągu 55 godzin nieprzerwanej pracy, 50 plecionkarzy stworzyło kosz, według projektu poznańskiego artysty – plastyka Jędrzeja Stępaka, na którego budowę zużyto 8 ton wikliny. W 2006 roku mieszkańcy Nowego Tomyśla i okolic pobili swój rekord. Nowy kosz ma wymiary: długość 19,80 m, szerokość 9,53 m i wysokość 8,98 m. Od kosza się zaczęło. Następny krok to wiklinowy deptak, w który zamieniła się ulica Mickiewicza prowadząca od placu Niepodległości (można tutaj podziwiać kosz wpisany do Księgi Rekordów Guinnessa) do centrum miasta.
JASZKOWO
Centrum HipikiPałac z 1912 roku, wzniesiony prawdopodobnie przez Stanisława Mieczkowskiego oraz przylegający doń folwark i park skusiły Antoniego Chłapowskie-go, potomka słynnego Dezyderego Chłapowskiego, aby osiąść i stworzyć w Wielkopolsce Centrum Hipiki. Centrum Hipiki to miejsce, gdzie można się nauczyć jeździć konno (prowadzona jest tu również hodowla koni Pony), pielęgnacji konia (między inny-mi kucia koni) i podstaw woltyżerki. W Jaszkowie powstał kompleks kilku krytych ujeżdżalni, hotel i klinika dla koni, parkur zewnętrzny, tor krosowy… Pokoje dla gości mieszczą się (w zależności od za-możności) w oficynach lub pałacu.
KONIN
Romański słup drogowyRomański słup drogowy z inskrypcją łacińską z 1151 roku, ustawiony został prawdopodobnie przez woje-wodę książęcego Piotra Wszebora na oznaczenie połowy drogi z Kalisza do Kruszwicy, na ważnym szlaku handlowym i państwowym oraz jako oznaka drogowego miru książęcego. Wykonano go z pias-kowca, z pobliskiego Brzeźna. Liczący około 2,5 m wysokości słup jest najstarszym znakiem drogowym w Europie, poza granicami dawnego imperium rzymskiego. W przeszłości słup stał w pobliżu zam-ku. Obecnie znajduje się na terenie byłego cmentarza przy kościele pw. św. Bartłomieja. Pozostałe obiekty konińskiej Starówki to m.in.: gotycki kościół pw. św. Bartłomieja, klasycystyczny ratusz z początku XIX wieku, dawna synagoga, dworek pisarki Zofii Urbanowskiej, zabytkowe kamienice przy placu Wolności.
MNISZKI
Centrum Edukacji Regionalnej i PrzyrodniczejMniszki były kiedyś folwarkiem, dziś są wsią. Od 2007 roku w wyremontowanych zabudowaniach fol-warcznych działa przez cały rok Centrum Edukacji Regionalnej i Przyrodniczej. W poszczególnych bu-dynkach można zobaczyć warsztaty ginących zawodów: kowalski, garncarski, szewski, wikliniar-ski… W Mniszkach nie tylko się ogląda, w Mnisz-kach bierze się aktywny udział w zajęciach warszta-towych. Można samemu wykuć gwoździe, ulepić garnek… W centrum można też podziwiać oryginal-ne sprzęty potrzebne do życia na wsi, do pracy na roli. Większość z nich to dary lub depozyty oko-licznych mieszkańców. Podczas pobytu w Mniszkach organizowane są wypady piesze i rowerowe w Doli-nę Kamionki, a jesienią – na grzyby.
Leśna Izba Edukacyjna64-600 Oborniki, Dąbrówka Leśna, ul. Gajowa 1tel. 61 297 13 02 [email protected]
Chodzież - Punkt Informacji Turystycznejprzy Miejskiej Bibliotece Publicznej64-800 Chodzież, ul. Kościuszki 32tel. 67 381 81 38
Ośrodek Kultury Leśnej63-322 Gołuchów ul. Działyńskich 2tel. 62 761 50 45, 62 761 50 46 www.okl.sisco.pl
wstęp płatny
Urząd Miejski w Koninie62-500 Konin, plac Wolności 1tel. 63 240 12 27
Urząd Miasta Leszna 64-100 Leszno, ul. Kazimierza Karasia 15tel. 65 529 81 00 www.leszno.pl
Centralna Szkoła Szybowcowa AP w Lesznie64-100 Leszno, ul. Szybowników 28tel. / fax 65 529 24 00 [email protected]
www.cssleszno.eu
Centrum Hipiki63-112 Brodnica, Jaszkowotel. 61 28 37 556 [email protected]
www.centrumhipiki.com
26 Warto zobaczyć 27Warto zobaczyć
Centrum Edukacji Regionalnej i Przyrodniczej62-421 Kamionna, Mniszki 2tel. 95 748 81 18, 0509 609 653 www.mniszki.pl
Urząd Miejski w Nowym Tomyślu64-300 Nowy Tomyśl, ul. Poznańska 33tel. 61 442 66 12
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
NII G
OS
PO
DA
RC
ZEJ R
EG
ION
U Ś
RE
MS
KIE
GO
AU
TOR
: Z. SZM
IDT
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
CH
OD
ZIEŻY
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
CH
OD
ZIEŻY
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
G W
GO
ŁUC
HO
WIE
AU
TOR
: T. MA
RC
INK
OW
SK
I
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
G W
GO
ŁUC
HO
WIE
AU
TOR
: T. MA
RC
INK
OW
SK
I
FOTO
: A. ŁĄ
CK
IFO
TO: A
RC
HIW
UM
STA
RO
STW
A P
OW
IATOW
EG
O W
OB
OR
NIK
AC
HA
UTO
R: B
. A. JE
RA
N
FOTO
: AR
CH
IWU
M O
RG
AN
IZAC
JI TUR
YS
TYC
ZNE
J LES
ZNO
-RE
GIO
NA
UTO
R: A
. FLOR
KO
WS
KI
FOTO
: AR
CH
IWU
M O
RG
AN
IZAC
JI TUR
YS
TYC
ZNE
JLE
SZN
O-R
EG
ION
, AU
TOR
: J. LEW
IŃS
KI
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W M
IĘD
ZYC
HO
DZIE
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
NO
WY
M TO
MY
ŚLU
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
G W
GO
ŁUC
HO
WIE
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W M
IĘD
ZYC
HO
DZIE
Wiklinowy kosz w Nowym Tomyślu
Centrum Edukacji Regionalnej i Przyrodniczej w Mniszkach
Centrum Edukacji Regionalnej i Przyrodniczej w Mniszkach
Lotnisko w Strzyżewicach koło Leszna
Centrum Hipiki w Jaszkowie
Romański słup drogowy w Koninie
Leśna Izba Edukacyjna w Obornikach
„Góra Talerz” w Chodzieży
Muzeum Leśnictwa w Gołuchowie
Kamień św. Kingi w GołuchowiePokazowa Zagroda Zwierząt w Gołuchowie
Domy tkaczy w Chodzieży
�H�G
�H�G
�H�G
LESZNO
RatuszUsytuowany jest w centrum czworobocznego ryn-ku, z którego narożników wybiegają po dwie ulice. Barokowy ratusz, trzykondygnacyjny, wzniesiony został na planie prostokąta z wieżą pośrodku. Wieńczy go attyka z tralkową balustradą, za którą kryje się dwuspadowy dach. Wieżę zdobi wysmukły blaszany hełm (z 1817 roku) z arkadowym prześwitem. Obecny kształt budowli nadał, podczas przebudowy w latach 1707–08, prawdopodobnie Pompeo Ferrari. Od strony wschodniej znajduje się arkadowy portal z barokowym kartuszem kamiennym z XVIII wieku. Leszczyński rynek ota-czają kamienice z XVII i XVIII wieku, które, niestety, w latach późniejszych zostały częściowo przebudowane.
ba
ba
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
Chodzież
Oborniki
Mniszki
Nowy Tomyśl
Leszno
Jaszkowo
Gołuchów
Konin
TUREK
Domy tkaczyTradycje tkackie sięgają w Turku XVI wieku. Ale do-my tkaczy, które zachowały się przy ulicach Żerom-skiego i Kaliskiej pochodzą z pierwszej połowy XIX stulecia. Powstały według jednolitego projektu. Zbu-dowane są na rzucie prostokąta o wymiarach około 15 na 8 m. Usytuowane są frontem do ulicy. Budul-cem była cegła. Każdy dom składał się z dwóch izb, podzielonych sienią. Większość z nich charakteryzo-wała klasycystyczna dekoracja ścian. Domy były kryte dwuspadzistym dachem wykonanym z papy. Za domami rozpościerały się ogrody, w których właściciele budowali swoje warsztaty, a nawet manu-faktury. Tradycje tkackie można zobaczyć także na wystawie w Muzeum Regionalnym w Turku.
Kopalnia Soli Kłodawa SA62-650 Kłodawa, Aleja 1000-lecia 2Biuro Obsługi Ruchu Turystycznegotel. 63 273 33 04 [email protected]
www.sol-klodawa.com.pl
Urząd Miejski w Grodzisku Wielkopolskim62-065 Grodzisk Wielkopolski, Stary Rynek 1 tel. 61 44 53 000 [email protected] 61 44 53 017 www.grodzisk.wlkp.pl
Urząd Miejski w Turku62-700 Turek, ul. Kaliska 59tel. 63 289 61 01 [email protected] 63 289 61 11 www.miastoturek.pl
Ciekawe imprezy w regionie
28 Warto zobaczyć 29Ciekawe imprezy w regionie
FOTO
: P. BO
RO
WS
KI
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W TU
RK
U
FOTO
: M. TU
LIŃS
KI
MARZEC
Kaziuk wileński w Poznaniu
Kaziuk wileński wraz z wyg-nanymi ze stron rodzinnych Polakami powędrował do miejsc ich zastępczego osied-lenia. I chociaż w Wielko-polsce zamieszkało niewielu wilniuków, wpisał się on w nasz krajobraz. W Poznaniu w pierwszą niedzielę po św. Kazimierzu jarmark organizuje od kilkunastu lat Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej. Kaziuk nawiązuje do dwóch tradycji: kościelnej i świeckiej. 4 marca 1604 roku ulicami Wilna wyruszył pierwszy raz pochód z okazji kanonizacji św. Kazimierza patrona Litwy. Wraz z odzyskaniem przez Litwę niepod-ległości Kaziuk powędrował na ulice wileńskie.
Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej Oddział w Poznaniu61-772 Poznań, Stary Rynek 51 [email protected]. 61 866 78 95 www.tmwizm.republika.pl
MARZEC - GRUDZIEŃ
Wesele w Szreniawie
Muzeum w Szreniawie uważ-nie czyta kalendarz: wiosną organizuje pokazy i festyny związane z Wielkanocą i Zie-lonymi Światkami, w lecie stara się pokazywać kultury mniejszości narodowych zamieszkujących Polskę, jesienią - tradycje i zwyczaje związane z tą porą roku, a w grudniu można tu oglądać pokazy sztuki bożonarodzeniowej lub wziąć udział w przedświątecznym jarmarku. Natomiast zawsze w sierpniu muzeum organizuje "wesele polskie". Prawdziwa para narzeczonych decyduje się na ślub i wesele zgodnie z tradycją jakiegoś regionu. Młoda para, w ludo-wych strojach, bierze ślub w kościele w Komornikach.
Muzeum Narodowe Rolnictwa i PrzemysłuRolno-Spożywczego w Szreniawie62 052 Komorniki, ul. Dworcowa 5tel. 61 810 76 29 [email protected]
www.muzeum-szreniawa.pl
MAJ
Parada parowozów w Wolsztynie
Ciężka, ogromna i pot z niej spływa... Ten fragment wiersza Juliana Tuwima naj-lepiej oddaje charakter parady parowozów, jaka odbywa się każdego roku na początku maja w Wolsztynie. Zjeżdżają tu wtedy nie tylko zabytkowe parowozy z całej Europy, ale przede wszystkim miłośnicy kolei ze świata. W Wolsztynie czekają na nich niesamowite atrakcje: można oglądać do woli najróżniejsze, zachowane najczęściej w muzeach, modele parowozów; można się nimi także przejechać. Paradzie towarzyszą Międzynaro-dowe Zawody
Maszynistów oraz wybory Miss Świata Parowozów.
PKP Cargo S.A. Zakład Taboru w Poznaniu (organizator)60-717 Poznań, ul. Kolejowa 23tel. 61 633 36 85, fax. 61 633 55 14
www.parowozowniawolsztyn.plwww.parowozy.com.pl
MAJ
ŚwiętoKwitnącego Rzepaku
Święto wiąże się z jednej stro-ny z promocją uprawy tej rośliny, z drugiej - z pre-zentacją twórczości ludowej okolic Kłodawy. Uczestnicy imprezy zwiedzają okoliczne pola rzepakowe, a następnie biorą udział w koronacji rzepakowej królowej i króla. Tytuł ten ma charakter przechodni. Po koronacji odbywa się festyn z udziałem zespołów folklorystycznych i zaproszo-nych gwiazd estrady.
Urząd Miasta i Gminy w Kłodawie62-650 Kłodawa, ul. Dąbska 17 [email protected]. 63 273 06 22 www.klodawa.wlkp.pl
MAJ
Wielkopolski KonkursSygnalistów Myśliwskichw Goraju
To jeden z najstarszych kon-kursów gry na rogach myś-liwskich w Polsce. Odbywa się na terenie Zespołu Szkół Leśnych w Goraju. Pierwszy, o charakterze lokalnym, odbył się w 1995 roku. Od 2000 roku w konkursie uczestniczą reprezentanci całego kraju - są to jednocześnie eliminacje do Ogólnopolskiego Kon-kursu Sygnalistów Myśliwskich „O Róg Wojskiego”. Przy okazji organizowany jest też Przegląd Rodzinnych Zespo-łów Sygnalistów Myśliwskich, Ogólnopolski Konkurs Wabienia Jeleni oraz pilski pokaz psów ras myśliwskich.
Goraj Zamek [email protected] Czarnków www.zsl-goraj.cil.pl
www.muzyka.mysliwska.pl/konkursy/goraj
MAJ
Piknik Archeologiczno-
Historyczny na Lednicy
Piknik łączy edukację z zaba-wą. W Małym Skansenie dzieci i młodzież pod okiem pracowników Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy mogą pogłębić swoją wiedzę i umiejętności „młodego badacza”. Po przepły-nięciu na Ostrów Lednicki znajdą się w innym świecie. Grupy rekonstrukcyjne pozwolą im przenieść się w przesz-łość, „posmakować,” jak żyli nasi przodkowie...
Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy62 -261 Lednogóra, Dziekanowice 32tel. 61 427 45 03 [email protected]
www.lednicamuzeum.pl
CZERWIEC, LIPIEC, SIERPIEŃ
Niedziela u Niechciców
Dworek Marii Dąbrowskiej w Russowie w lecie zaczyna żyć trochę innym życiem. Raz w miesiącu (czerwiec - lipiec - sierpień) odbywa się tu festyn tematyczny. W programie są zawsze koncerty muzyki klasycznej i rozrywkowej, poja-wiają się z poezją aktorzy i literaci. Można też kupić na przykład monidło z wizerunkiem Barbary i Bogumiła, smalec „od Żarneckiej" czy jakiś inny gadżet na Szkolnym Bazarku Michaliny Ostrzeńskiej.
Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej62 - 800 Kalisz, ul. Kościuszki 12tel. 62 757 16 08 www.muzeum.kalisz.pl
MAJ, CZERWIEC
Kaliskie Spotkania Teatralne i Festiwal ArtystycznychDziałań Ulicznych La Strada
Dwie wizytówki teatralne Kalisza. Kaliskie Spotkania Teatralne odbywają się w maju w Teatrze im. Wojciecha Bogusławskiego. To jedyny festiwal sztuki aktorskiej w Pol-sce., skierowany do widza wyrobionego artystycznie, nieco elitarny. Na przeciwległym biegunie sytuuje się Festiwal Artystycznych Działań Ulicznych La Strada, który odbywa się w czerwcu. To z kolei impreza adresowana do maso-wego odbiorcy. Jej organizatorzy zapraszają teatry uliczne, twórców happeningów i jednorazowych akcji ulicznych.
Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego62-800 Kalisz, plac Bogusławskiego 1 [email protected]. 62 751 07 38 www.teatr.kalisz.pl
Centrum Kultury i Sztuki62-800 Kalisz, ul. Łazienna 6 [email protected]. 62 765 25 01 www.ckis.kalisz.pl
MAJ, CZERWIEC
Międzynarodowy FestiwalFolklorystyczny„Bukowińskie Spotkania" w Pile
Festiwal Folklorystyczny „Bu-kowińskie Spotkania" odbywa się w dwóch miastach - Pile i Jastrowiu, w którym po II wojnie światowej zamieszkało wielu emigrantów z Bukowiny. Jego ideą jest ochrona bukowińskiego folkloru i ukazanie bogactwa bukowińskiej kultury ludowej w jej wielonarodowym wymiarze. Festiwal ma integrować wszystkie narodowości zamieszkujące region Bukowiny dziś i w przeszłości. Bukowina, położona obec-nie na ukraińsko-rumuńskim pograniczu, na przestrzeni wieków stawała się "małą ojczyzną" Żydów, Niemców, Polaków, Węgrów, Rosjan, Ormian i Romów.
Pilski Dom Kultury64-920 Piła, plac Staszica 1 [email protected]. 67 210 50 00, 67 210 50 04 www.pdk.pila.pl
Urząd Miasta i Gminy w Jastrowiu64-915 Jastrowie, ul. Żymierskiego 79tel. 67 266 22 11
FOTO
: W. K
UJAW
A
FOTO
: AR
CH
IWU
M C
EN
TRU
M IN
FOR
MA
CJI
TUR
YS
TYC
ZNE
J OS
iR W
KA
LISZU
FOTO
: R. P
INK
OW
SK
IFO
TO: A
RC
HIW
UM
MU
ZEU
M R
OLN
ICTW
A I P
RZE
MY
SŁU
RO
LNO
-SP
OŻY
WC
ZEG
O W
SZR
EN
IAWIE
FOTO
: W. LIS
FOTO
: A. TY
LCZY
ŃS
KI
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W C
ZAR
NK
OW
IE
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
PILE
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W K
ŁOD
AWIE
Podziemna Trasa Turystyczna w Kopalni Soli w Kłodawie
Studzienka w Grodzisku Wielkopolskim
Domy tkaczy w Turku
ba
ba
KŁODAWA
Podziemna Trasa Turystyczna w Kopalni SoliOd kilku lat wyeksploatowane komory w Kopalni Soli w Kłodawie można zwiedzać jako atrakcję turystyczną. Podziemna trasa dla zwiedzających znaj-duje się 600 – 750 metrów pod ziemią i liczy 2,5 km długości. Wycieczkowy szlak przebiega w pokładach unikatowej soli różowej. Na początku trasy, w solnej grocie, znajduje się kaplica św. Kingi, patronki gór-ników (wszystkie figury zostały wykonane z soli). W trakcie zwiedzania poznajemy historię pow-stawania słonych złóż oraz już wyeksploatowane komory. W jednej z nich urządzono siedlisko dla Draculi, nietoperzy i innych strachów. W bezpoś-rednim sąsiedztwie trasy turystycznej odbywa się normalna eksploatacja soli. Kopalnia Soli w Kło-dawie jest jedyną w Europie, gdzie wydobywa się jeszcze sól różową (najczęściej można ją spotkać jako tworzywo do lamp lub innych przedmiotów deko-racyjnych).
GRODZISK WIELKOPOLSKI
Studzienkao. Bernarda z WąbrzeźnaW Grodzisku średniowieczne miasto lokacyjne z 1303 roku, otoczone niegdyś wałem z fosą, łączy z nowym miastem - założonym w 1593 roku – szeroka, osiowa arteria zwana ulicą Szeroką. Średniowieczne miasto rozrastało się wokół kwadratowego rynku, z którego pierwotnie wychodziło osiem ulic. Na Starym Rynku stoi ratusz (obecny pochodzi z I połowy XIX wieku) i studnia o. Bernarda z Wąbrzeźna. Centrum tak zwa-nego „nowego miasta” tworzy prostokątny rynek (pl. Powstańców Wielkopolskich) z ośmioma ulicami, wy-chodzącymi z narożników i wspomniana już osiowa ulica Szeroka. Układ tej części miasta wzorowany jest na układach renesansowych. Na środku rynku stoi poewangelicki kościół z 1905 roku. Rynek otacza za-budowa kalenicowa, piętrowa z końca XIX i począt-ku XX wieku... Dla mieszkańców Grodziska przez kilka wieków bardzo ważnym obiektem była studnia o. Bernarda z Wąbrzeźna, benedyktyńskiego mnicha z Lubinia. Początkowo korzystały z niej nawet gro-dziskie browary. W drugiej połowie XIX stulecia otrzymała stylową drewnianą obudowę, która stała się nieoficjalnym symbolem miasta. W 2009 roku, przy studni stanęła figura ojca Bernarda z Wąbrzeźna, trzy-mającego w ręce dzban. Legenda mówi, że w miejscu, gdzie stoi studnia, dzięki błogosławieństwu udzielo-nemu przez tego pobożnego zakonnika, przed wie-kami wytrysnęła woda. Dzięki niej znów mógł działać browar, będący jedynym źródłem dochodu dla miasta.
Muzeum Ziemi Złotowskiej
ZŁOTÓW
Muzeum Ziemi Złotowskiej
Muzeum Ziemi Złotowskiej mieści się w zabytkowym XVIII -wiecznym domu mieszczańskim. Urządzono w nim trzy stałe ekspozycje i galerię wystaw czasowych. Niezwykle interesująca jest ekspozycja poświęcona historii miasta i Ziemi Złotowskiej, z salonikiem mieszczańskim z początku XX wieku. Warto zwrócić też uwagę na historię Związku Polaków w Niemczech, ponieważ Zarząd V Dzielnicy Związku miał w tym m i e ś c i e s wo j ą s i e d z i b ę . W d z i a l e etnograficznym poświęcono dużo miejsca kulturze Krajniaków Złotowskich, którzy na przestrzeni wieków oparli się wpływom najpierw kaszubskim, a potem niemieckim. Ekspozycja archeologiczna ukazuje dzieje Ziemi Złotowskiej. Pokazano na niej przedmioty i narzędzia pochodzące ze stanowisk archeologicznych w Maryńcu, Stanicy i Starej Wiśniewce. Oprócz wystaw stałych, muzeum organizuje wystawy czasowe.
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
RZĘ
DU
MIA
STA
W ZŁO
TOW
IE
Muzeum Ziemi Złotowskiej77 – 400 Złotów, ul. Wojska Polskiego 2atel. 67 263 28 72 www.muzeum-zlotow.pl
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
Kłodawa
Turek
Złotów
Grodzisk Wlkp.
TUREK
Domy tkaczyTradycje tkackie sięgają w Turku XVI wieku. Ale do-my tkaczy, które zachowały się przy ulicach Żerom-skiego i Kaliskiej pochodzą z pierwszej połowy XIX stulecia. Powstały według jednolitego projektu. Zbu-dowane są na rzucie prostokąta o wymiarach około 15 na 8 m. Usytuowane są frontem do ulicy. Budul-cem była cegła. Każdy dom składał się z dwóch izb, podzielonych sienią. Większość z nich charakteryzo-wała klasycystyczna dekoracja ścian. Domy były kryte dwuspadzistym dachem wykonanym z papy. Za domami rozpościerały się ogrody, w których właściciele budowali swoje warsztaty, a nawet manu-faktury. Tradycje tkackie można zobaczyć także na wystawie w Muzeum Regionalnym w Turku.
Kopalnia Soli Kłodawa SA62-650 Kłodawa, Aleja 1000-lecia 2Biuro Obsługi Ruchu Turystycznegotel. 63 273 33 04 [email protected]
www.sol-klodawa.com.pl
Urząd Miejski w Grodzisku Wielkopolskim62-065 Grodzisk Wielkopolski, Stary Rynek 1 tel. 61 44 53 000 [email protected] 61 44 53 017 www.grodzisk.wlkp.pl
Urząd Miejski w Turku62-700 Turek, ul. Kaliska 59tel. 63 289 61 01 [email protected] 63 289 61 11 www.miastoturek.pl
Ciekawe imprezy w regionie
28 Warto zobaczyć 29Ciekawe imprezy w regionie
FOTO
: P. BO
RO
WS
KI
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W TU
RK
U
FOTO
: M. TU
LIŃS
KI
MARZEC
Kaziuk wileński w Poznaniu
Kaziuk wileński wraz z wyg-nanymi ze stron rodzinnych Polakami powędrował do miejsc ich zastępczego osied-lenia. I chociaż w Wielko-polsce zamieszkało niewielu wilniuków, wpisał się on w nasz krajobraz. W Poznaniu w pierwszą niedzielę po św. Kazimierzu jarmark organizuje od kilkunastu lat Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej. Kaziuk nawiązuje do dwóch tradycji: kościelnej i świeckiej. 4 marca 1604 roku ulicami Wilna wyruszył pierwszy raz pochód z okazji kanonizacji św. Kazimierza patrona Litwy. Wraz z odzyskaniem przez Litwę niepod-ległości Kaziuk powędrował na ulice wileńskie.
Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej Oddział w Poznaniu61-772 Poznań, Stary Rynek 51 [email protected]. 61 866 78 95 www.tmwizm.republika.pl
MARZEC - GRUDZIEŃ
Wesele w Szreniawie
Muzeum w Szreniawie uważ-nie czyta kalendarz: wiosną organizuje pokazy i festyny związane z Wielkanocą i Zie-lonymi Światkami, w lecie stara się pokazywać kultury mniejszości narodowych zamieszkujących Polskę, jesienią - tradycje i zwyczaje związane z tą porą roku, a w grudniu można tu oglądać pokazy sztuki bożonarodzeniowej lub wziąć udział w przedświątecznym jarmarku. Natomiast zawsze w sierpniu muzeum organizuje "wesele polskie". Prawdziwa para narzeczonych decyduje się na ślub i wesele zgodnie z tradycją jakiegoś regionu. Młoda para, w ludo-wych strojach, bierze ślub w kościele w Komornikach.
Muzeum Narodowe Rolnictwa i PrzemysłuRolno-Spożywczego w Szreniawie62 052 Komorniki, ul. Dworcowa 5tel. 61 810 76 29 [email protected]
www.muzeum-szreniawa.pl
MAJ
Parada parowozów w Wolsztynie
Ciężka, ogromna i pot z niej spływa... Ten fragment wiersza Juliana Tuwima naj-lepiej oddaje charakter parady parowozów, jaka odbywa się każdego roku na początku maja w Wolsztynie. Zjeżdżają tu wtedy nie tylko zabytkowe parowozy z całej Europy, ale przede wszystkim miłośnicy kolei ze świata. W Wolsztynie czekają na nich niesamowite atrakcje: można oglądać do woli najróżniejsze, zachowane najczęściej w muzeach, modele parowozów; można się nimi także przejechać. Paradzie towarzyszą Międzynaro-dowe Zawody
Maszynistów oraz wybory Miss Świata Parowozów.
PKP Cargo S.A. Zakład Taboru w Poznaniu (organizator)60-717 Poznań, ul. Kolejowa 23tel. 61 633 36 85, fax. 61 633 55 14
www.parowozowniawolsztyn.plwww.parowozy.com.pl
MAJ
ŚwiętoKwitnącego Rzepaku
Święto wiąże się z jednej stro-ny z promocją uprawy tej rośliny, z drugiej - z pre-zentacją twórczości ludowej okolic Kłodawy. Uczestnicy imprezy zwiedzają okoliczne pola rzepakowe, a następnie biorą udział w koronacji rzepakowej królowej i króla. Tytuł ten ma charakter przechodni. Po koronacji odbywa się festyn z udziałem zespołów folklorystycznych i zaproszo-nych gwiazd estrady.
Urząd Miasta i Gminy w Kłodawie62-650 Kłodawa, ul. Dąbska 17 [email protected]. 63 273 06 22 www.klodawa.wlkp.pl
MAJ
Wielkopolski KonkursSygnalistów Myśliwskichw Goraju
To jeden z najstarszych kon-kursów gry na rogach myś-liwskich w Polsce. Odbywa się na terenie Zespołu Szkół Leśnych w Goraju. Pierwszy, o charakterze lokalnym, odbył się w 1995 roku. Od 2000 roku w konkursie uczestniczą reprezentanci całego kraju - są to jednocześnie eliminacje do Ogólnopolskiego Kon-kursu Sygnalistów Myśliwskich „O Róg Wojskiego”. Przy okazji organizowany jest też Przegląd Rodzinnych Zespo-łów Sygnalistów Myśliwskich, Ogólnopolski Konkurs Wabienia Jeleni oraz pilski pokaz psów ras myśliwskich.
Goraj Zamek [email protected] Czarnków www.zsl-goraj.cil.pl
www.muzyka.mysliwska.pl/konkursy/goraj
MAJ
Piknik Archeologiczno-
Historyczny na Lednicy
Piknik łączy edukację z zaba-wą. W Małym Skansenie dzieci i młodzież pod okiem pracowników Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy mogą pogłębić swoją wiedzę i umiejętności „młodego badacza”. Po przepły-nięciu na Ostrów Lednicki znajdą się w innym świecie. Grupy rekonstrukcyjne pozwolą im przenieść się w przesz-łość, „posmakować,” jak żyli nasi przodkowie...
Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy62 -261 Lednogóra, Dziekanowice 32tel. 61 427 45 03 [email protected]
www.lednicamuzeum.pl
CZERWIEC, LIPIEC, SIERPIEŃ
Niedziela u Niechciców
Dworek Marii Dąbrowskiej w Russowie w lecie zaczyna żyć trochę innym życiem. Raz w miesiącu (czerwiec - lipiec - sierpień) odbywa się tu festyn tematyczny. W programie są zawsze koncerty muzyki klasycznej i rozrywkowej, poja-wiają się z poezją aktorzy i literaci. Można też kupić na przykład monidło z wizerunkiem Barbary i Bogumiła, smalec „od Żarneckiej" czy jakiś inny gadżet na Szkolnym Bazarku Michaliny Ostrzeńskiej.
Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej62 - 800 Kalisz, ul. Kościuszki 12tel. 62 757 16 08 www.muzeum.kalisz.pl
MAJ, CZERWIEC
Kaliskie Spotkania Teatralne i Festiwal ArtystycznychDziałań Ulicznych La Strada
Dwie wizytówki teatralne Kalisza. Kaliskie Spotkania Teatralne odbywają się w maju w Teatrze im. Wojciecha Bogusławskiego. To jedyny festiwal sztuki aktorskiej w Pol-sce., skierowany do widza wyrobionego artystycznie, nieco elitarny. Na przeciwległym biegunie sytuuje się Festiwal Artystycznych Działań Ulicznych La Strada, który odbywa się w czerwcu. To z kolei impreza adresowana do maso-wego odbiorcy. Jej organizatorzy zapraszają teatry uliczne, twórców happeningów i jednorazowych akcji ulicznych.
Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego62-800 Kalisz, plac Bogusławskiego 1 [email protected]. 62 751 07 38 www.teatr.kalisz.pl
Centrum Kultury i Sztuki62-800 Kalisz, ul. Łazienna 6 [email protected]. 62 765 25 01 www.ckis.kalisz.pl
MAJ, CZERWIEC
Międzynarodowy FestiwalFolklorystyczny„Bukowińskie Spotkania" w Pile
Festiwal Folklorystyczny „Bu-kowińskie Spotkania" odbywa się w dwóch miastach - Pile i Jastrowiu, w którym po II wojnie światowej zamieszkało wielu emigrantów z Bukowiny. Jego ideą jest ochrona bukowińskiego folkloru i ukazanie bogactwa bukowińskiej kultury ludowej w jej wielonarodowym wymiarze. Festiwal ma integrować wszystkie narodowości zamieszkujące region Bukowiny dziś i w przeszłości. Bukowina, położona obec-nie na ukraińsko-rumuńskim pograniczu, na przestrzeni wieków stawała się "małą ojczyzną" Żydów, Niemców, Polaków, Węgrów, Rosjan, Ormian i Romów.
Pilski Dom Kultury64-920 Piła, plac Staszica 1 [email protected]. 67 210 50 00, 67 210 50 04 www.pdk.pila.pl
Urząd Miasta i Gminy w Jastrowiu64-915 Jastrowie, ul. Żymierskiego 79tel. 67 266 22 11
FOTO
: W. K
UJAW
A
FOTO
: AR
CH
IWU
M C
EN
TRU
M IN
FOR
MA
CJI
TUR
YS
TYC
ZNE
J OS
iR W
KA
LISZU
FOTO
: R. P
INK
OW
SK
IFO
TO: A
RC
HIW
UM
MU
ZEU
M R
OLN
ICTW
A I P
RZE
MY
SŁU
RO
LNO
-SP
OŻY
WC
ZEG
O W
SZR
EN
IAWIE
FOTO
: W. LIS
FOTO
: A. TY
LCZY
ŃS
KI
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W C
ZAR
NK
OW
IE
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
PILE
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
MiG
W K
ŁOD
AWIE
Podziemna Trasa Turystyczna w Kopalni Soli w Kłodawie
Studzienka w Grodzisku Wielkopolskim
Domy tkaczy w Turku
ba
ba
KŁODAWA
Podziemna Trasa Turystyczna w Kopalni SoliOd kilku lat wyeksploatowane komory w Kopalni Soli w Kłodawie można zwiedzać jako atrakcję turystyczną. Podziemna trasa dla zwiedzających znaj-duje się 600 – 750 metrów pod ziemią i liczy 2,5 km długości. Wycieczkowy szlak przebiega w pokładach unikatowej soli różowej. Na początku trasy, w solnej grocie, znajduje się kaplica św. Kingi, patronki gór-ników (wszystkie figury zostały wykonane z soli). W trakcie zwiedzania poznajemy historię pow-stawania słonych złóż oraz już wyeksploatowane komory. W jednej z nich urządzono siedlisko dla Draculi, nietoperzy i innych strachów. W bezpoś-rednim sąsiedztwie trasy turystycznej odbywa się normalna eksploatacja soli. Kopalnia Soli w Kło-dawie jest jedyną w Europie, gdzie wydobywa się jeszcze sól różową (najczęściej można ją spotkać jako tworzywo do lamp lub innych przedmiotów deko-racyjnych).
GRODZISK WIELKOPOLSKI
Studzienkao. Bernarda z WąbrzeźnaW Grodzisku średniowieczne miasto lokacyjne z 1303 roku, otoczone niegdyś wałem z fosą, łączy z nowym miastem - założonym w 1593 roku – szeroka, osiowa arteria zwana ulicą Szeroką. Średniowieczne miasto rozrastało się wokół kwadratowego rynku, z którego pierwotnie wychodziło osiem ulic. Na Starym Rynku stoi ratusz (obecny pochodzi z I połowy XIX wieku) i studnia o. Bernarda z Wąbrzeźna. Centrum tak zwa-nego „nowego miasta” tworzy prostokątny rynek (pl. Powstańców Wielkopolskich) z ośmioma ulicami, wy-chodzącymi z narożników i wspomniana już osiowa ulica Szeroka. Układ tej części miasta wzorowany jest na układach renesansowych. Na środku rynku stoi poewangelicki kościół z 1905 roku. Rynek otacza za-budowa kalenicowa, piętrowa z końca XIX i począt-ku XX wieku... Dla mieszkańców Grodziska przez kilka wieków bardzo ważnym obiektem była studnia o. Bernarda z Wąbrzeźna, benedyktyńskiego mnicha z Lubinia. Początkowo korzystały z niej nawet gro-dziskie browary. W drugiej połowie XIX stulecia otrzymała stylową drewnianą obudowę, która stała się nieoficjalnym symbolem miasta. W 2009 roku, przy studni stanęła figura ojca Bernarda z Wąbrzeźna, trzy-mającego w ręce dzban. Legenda mówi, że w miejscu, gdzie stoi studnia, dzięki błogosławieństwu udzielo-nemu przez tego pobożnego zakonnika, przed wie-kami wytrysnęła woda. Dzięki niej znów mógł działać browar, będący jedynym źródłem dochodu dla miasta.
Muzeum Ziemi Złotowskiej
ZŁOTÓW
Muzeum Ziemi Złotowskiej
Muzeum Ziemi Złotowskiej mieści się w zabytkowym XVIII -wiecznym domu mieszczańskim. Urządzono w nim trzy stałe ekspozycje i galerię wystaw czasowych. Niezwykle interesująca jest ekspozycja poświęcona historii miasta i Ziemi Złotowskiej, z salonikiem mieszczańskim z początku XX wieku. Warto zwrócić też uwagę na historię Związku Polaków w Niemczech, ponieważ Zarząd V Dzielnicy Związku miał w tym m i e ś c i e s wo j ą s i e d z i b ę . W d z i a l e etnograficznym poświęcono dużo miejsca kulturze Krajniaków Złotowskich, którzy na przestrzeni wieków oparli się wpływom najpierw kaszubskim, a potem niemieckim. Ekspozycja archeologiczna ukazuje dzieje Ziemi Złotowskiej. Pokazano na niej przedmioty i narzędzia pochodzące ze stanowisk archeologicznych w Maryńcu, Stanicy i Starej Wiśniewce. Oprócz wystaw stałych, muzeum organizuje wystawy czasowe.
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
RZĘ
DU
MIA
STA
W ZŁO
TOW
IE
Muzeum Ziemi Złotowskiej77 – 400 Złotów, ul. Wojska Polskiego 2atel. 67 263 28 72 www.muzeum-zlotow.pl
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
Kwilcz
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
Witkowo
Pobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk Luboń
Puszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Zaniemyśl
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
SompolnoŚlesin
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park Krajobrazowy
Gen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
MurowanaGoślina
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
Kłodawa
Turek
Złotów
Grodzisk Wlkp.
CZERWIEC
Międzynarodowy Festiwal Piosenkii Tańca w Koninie
W festiwalu uczestniczą ama-torzy z Polski i Europy, którzy występują w grupach tańca towarzyskiego, disco dance, disco show, disco freestyle, break dance, hip-hop, funky i electric boogie. Młodzi adepci tańca współczesnego prezentują etiudy i inscenizacje tanecz-ne. Za każdym razem na festiwalu obowiązuje jakiś temat przewodni. Koniński festiwal jest członkiem Światowej Federacji Organizacji Festiwali - FIDOF.
Koniński Dom Kultury62-510 Konin, plac Niepodległości 1 [email protected]. 63 211 31 33 www.kdk.konin.pl
CZERWIEC
Jarmark Archeologiczny na Zawodziu w Kaliszu
Od 1996 roku Muzeum Ok-ręgowe Ziemi Kaliskiej w Ka-liszu organizuje w czerwcu jar-mark archeologiczny na Za-wodziu. Odbywa się on w autentycznej scenerii wczesno-średniowiecznego grodziska na terenie Rezerwatu Archeo-logicznego. Plenerowe "spotkania z przeszłością" posiadają charakter edukacyjny. Mają one przybliżyć i spopularyzować wiedzę o życiu przed wiekami. Pokazują nieistniejące albo zanikające dziś zawody, starożytne techniki rękodzieła i rze-miosła. Podczas archeologicznej przygody można zapoznać się ze sposobami obróbki krzemienia, kości, rogów, skóry, bursztynu...
Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej62-800 Kalisz, ul. Kościuszki 12 [email protected]. 62 757 16 08, 62 757 16 09 www.kalisz.info/muzeum
LIPIEC
Festiwalw Jarocinie
Jarocin ma bardzo długie tra-dycje w organizowaniu fe-stiwalu. W latach 1970–1979 nosił on nazwę Wielkopolskie Rytmy Młodych. Zmieniały się czasy, zmieniały się oblicza festiwalu i nazwy (Ogólno-polski Przegląd Muzyki Młodej Generacji, Festiwal Muzy-ków Rockowych - ostatni odbył się w 1994 roku). Festiwal został reaktywowany w 2005 roku jako „Jarocin PRL Festiwal”. Od następnego roku nosi nazwę „Jarocin + data” i powoli próbuje wypracować nowy styl, oblicze, charakter... Na jednej scenie występują zespoły polskie i zagraniczne, gwiazdy i debiutanci...
Agencja Artystyczna „Go Ahead"61-705 Poznań, ul. Noskowskiego 24tel./fax 61 852 40 68
CZERWIEC
Piknik Szybowcowy „Leszno.Rozwiń skrzydła"
„Leszno. Rozwiń skrzydła" - tak nazywa się tradycyjny pik-nik szybowcowy w Lesznie. Podczas tego spotkania można nie tylko obejrzeć samoloty, szybowce i balony, ale również spróbować, jak się na nich lata, a przy okazji zobaczyć panoramę miasta z góry.
Organizacja Turystyczna Leszno – Region64-100 Leszno, ul. Karasia 15 [email protected]. 65 529 82 34 www.leszno-region.pl
CZERWIEC / LIPIEC
Międzynarodowy Festiwal Teatralny Malta w Poznaniu
Od 1991 roku w Poznaniu, w ostatnich dniach czerwca i pierwszych lipca, odbywa się najważniejszy festiwal teatrów alternatywnych w Polsce.Przedstawienia prezentowane są między innymi na terenach przylegających do Jeziora Maltańskiego - stąd pochodzi naz-wa festiwalu - ale większość z nich zobaczyć można na Starym Rynku czy dziedzińcu zamku cesarskiego... Malta stawia sobie za cel odkrywanie dla teatrów nowych prze-strzeni (dawne obiekty fabryczne, sztuczne lodowisko). Od kilku lat Malta to nie tylko teatr, ale także muzyka, taniec oraz sztuki performatywne.
Fundacja MiędzynarodowegoFestiwalu Teatralnego Malta61-809 Poznań, ul. Św. Marcin 80/82tel. 61 646 52 42, 646 52 85 [email protected] 646 52 84 www.malta-festival.pl
LIPIEC
Warkocz Magdaleny
Towarzystwo Przyjaciół Poz-nańskiej Fary nawiązując do tradycji przedstawiania św. Marii Magdaleny z długimi włosami postanowiło organi-zować konkurs na najdłuższy warkocz dziewczynki i kobiety dorosłej. Poznanianki zawzięcie walczą o palmę pierwszeń-stwa. Jest to także pretekst do promocji poznańskiej fary, której patronuje między innymi św. Maria Magdalena.. Podczas festynu na dziedzińcu Urzędu Miasta grają i śpie-wają artyści reprezentujący nieco lżejszą muzykę, a w świą-tyni na zabytkowych organach Ladegasta koncertują (na poważnie) organiści.
Towarzystwo Przyjaciół Poznańskiej Fary61-779 Poznań, ul. Klasztorna 11 [email protected]. 61 852 60 59 www.fara.archpoznan.org.pl
CZERWIEC
Jarmark„Szlifowanie Bruku" w Lesznie
Nazwa jarmarku „Szlifowanie Bruku" nawiązuje do dawne-go zwyczaju leszczynian, ja-kim były niedzielne beztroskie spacery po rynku i okolicz-nych ulicach. Po mszy wypadało się pokazać przy ratuszu, wstąpić do jednej w wielu kawiarni, pochwalić się nowym kapeluszem, wyczyścić buty u pucybuta. Mieszkańcy miasta o takich spacerach mówili, że jest to „szlifowanie bruku”. Obecnie Jarmark odbywa się w tym samym terminie co zawody o Grand Prix na Żużlu. Na leszczyńskiej Starówce kupcy rozstawiają kramy, rzemieślnicy – rękodzielnicy pre-zentują swoją pracę, a artyści kuszą publiczność występami.
Redakcja ABC64-100 Leszno, ul. Słowiańska 63 [email protected]. 65 529 25 40 www.gazetaabc.pl
LIPIEC
Żywy Skansenna Lednicy
W pierwszą niedzielę lipca Wielkopolski Park Etnografi-czny w Dziekanowicach ożywa. Zabytkowe chałupy zamieszkują garncarze, szewcy, kowale i zwykli gospodarze. Gospodynie wycinają wycinanki, haftują, przędą wełnę, tkają sukno na krosnach, ubijają masło... W chatach kręci się sporo ubranych na ludowo osób. Niektórzy z nich to członkowie zespołów folklorystycznych, które zapraszają na przyśpiewki i tańce.
LIPIEC, SIERPIEŃ
Międzynarodowe Chodzieskie Warsztaty Jazzowe
Na przełomie lipca i sierpnia od prawie czterdziestu lat spo-tykają się młodzi ludzie kocha-jący jazz z mistrzami tego ga-tunku. Od kilku lat warsztata-mi kieruje Jan Jarczyk, a wśród kadry są same znakomitości polskiego i europejskiego jazzu. O chodzieskie warsztaty otarł się niemal każdy muzyk jazzowy w Polsce. Po zajęciach, wieczorami, uczniowie i mistrzowie koncertują przed cho-dzieską publicznością, a nocami biorą udział w jam session.
Chodzieski Dom Kultury64-800 Chodzież, ul. Strzelecka 15tel. 67 282 05 13 [email protected]
Na centralnym placu wiejskim odbywa się jarmark.
Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy62-261 Lednogóra, Dziekanowice 32tel. 61 427 45 03 [email protected]
SIERPIEŃ
„Powrót Króla"
Ziemia Leszczyńska ma się czym chwalić, wszak to z nią związane są dzieje królew-skiego rodu Leszczyńskich. Wzorem miast o bogatej przeszłości historycznej, lesz-czynianie nawiązują do historii swojego miasta i pobliskiej Rydzyny, miasteczka kipiącego barokiem. Król Stanisław Leszczyński wyemigrował z Ry-dzyny w 1707 roku. Przebywał później w różnych krajach Europy, na dłużej zatrzymując się w Luneville i Zwei-brücken. „Powrót Króla” to impreza, która odbywa się w Lesznie i Rydzynie.
Organizacja Turystyczna Leszno – Region64-100 Leszno, ul. Karasia 15 [email protected]. 65 529 82 34 www.leszno-region.pl
SIERPIEŃ
Święto Bamberskie
W każdą pierwszą sobotę po 1 sierpnia Towarzystwo Bam-brów Poznańskich zaprasza na Święto Bamberskie, które upamiętnia rocznicę podpisa-nia pierwszego kontraktu między miastem a przybyłymi z Bambergu osadnikami. Zawsze odczytywany jest fragment tego dokumentu, a figurka Bamberki stojąca na Starym Ryn-ku w Poznaniu zostaje udekorowana kwietnymi girlandami. Święto urozmaicone jest kiermaszem warzyw i owoców, wiejskiego chleba i wyrobów rzeźniczo-wędliniarskich. Podczas festynu odbywają się zawody gry w „zośkę”, stru-gania szekla, noszenia wody w węborkach na szuńdach oraz gwary poznańskiej.
Towarzystwo Bambrów Poznańskich60-723 Poznań, ul. Mostowa 7/9tel./fax 61 852 89 66 [email protected]
www.bambrzy.poznan.pl
SIERPIEŃ
Międzynarodowy Zjazd Wojów Słowiańskich w Grzybowie
W przedostatni weekend sierpnia do Grzybowa (koło Wrześni) zjeżdżają wojowie z całej Europy. Każdego roku pretekstem do spotkania jest inny temat. Uczestnicy zjazdu wymieniają się między sobą wiedzą i doświadczeniami, przy okazji dzieląc się nimi z pub-licznością. W 2010 roku tematem przewodnim był proces przygotowania materiałów i budowy wczesnośredniowiecz-nego domostwa. W ten sposób wojowie wspólnie rozpo-częli budowę rekonstrukcji osady przygrodowej, która doce-lowo ma być uzupełnieniem otwartego w Grzybowie muze-um.
Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy62 -261 Lednogóra, Dziekanowice 32tel. 61 427 45 03 [email protected]
www.lednicamuzeum.pl
W R Z E S I E Ń / PAŹDZIERNIK
Festiwal Muzyki Oratoryjnej Musica Sacramontana
Stowarzyszenie Miłośników Muzyki Świętogórskiej im. Józefa Zeidlera próbuje kon-tynuować filipińską tradycję muzyczną Świętej Góry, sięga-jącą XVII wieku. To tu mieszkał i tworzył Józef Zeidler zwany polskim Mozartem. W klasztornych archiwach za-chowały się jego rękopisy, które dzięki stowarzyszeniu zaczynają swoje drugie życie, są wydawane, grane i nagry-wane. Stowarzyszenie organizuje także festiwal, podczas którego wykonywana jest muzyka powstała na Świętej Górze, ale nie tylko.
Święta Góra63-800 Gostyń, Głogówko 1tel. 65 572 00 14 www.jozefzeidler.eu
SIERPIEŃ
Międzynarodowy FestiwalMuzyki Organowej i Kameralnej w Wolsztynie
Zaczęło się na początku lat 90. ubiegłego stulecia od poje-dynczych koncertów organowych w kościele pw. Wniebo-wstąpienia Pana Jezusa w Wolsztynie. Z czasem ukształto-wał się program festiwalu. Każdej niedzieli lata w świątyni można posłuchać muzyki organowej i kameralnej. Nie bez znaczenia dla artystów są organy Hartiga i doskonała akus-tyka świątyni. Na festiwalu w Wolsztynie gościli najwybit-niejsi organiści z kraju i Europy. Festiwal promuje płyta CD, na której można usłyszeć, jak na organach Hartiga gra Sławomir Kamiński (solo na trąbce gra Roman Gryń).
Parafia pw. NMP Niepokalanie Poczętej w Wolsztynie64-200 Wolsztyn, ul. dr Roberta Kocha 38tel. 68 347 09 23 [email protected]
SIERPIEŃ
Jarmark Chmielo-Wikliniarskiw Nowym Tomyślu
Jarmark Chmielo-Wikliniarski to impreza, która od lat przy-ciąga (w ostatni weekend sierpnia) do Nowego To-myśla tłumy mieszkańców z całej Wielkopolski. Tutaj bowiem odbywa się święto chmielu i wikliny – roślin, z których uprawy słynie ziemia nowotomyska. W trakcie wspólnej zabawy, oprócz wielu występów na głównej scenie, zawsze odbywa się sporo imprez towarzyszących.
Urząd Miejski64-300 Nowy Tomyśl, ul. Poznańska 33tel. 61 442 66 00 [email protected] 61 44 22 754 www.nowytomysl.pl
LISTOPAD
Dni Świętomarcińskiew Poznaniu
W latach 90. ubiegłego wieku, z inicjatywy pracowników Centrum Kultury Zamek, w dniu 11 listopada zaczęto organizować imieniny ulicy Święty Marcin uważanej za najsłynniejszą z poznańskich ulic. Przychodzą na nie tłumy poznaniaków, jako że niepotrzebne jest żadne zaproszenie. Po sumie odprawionej w kościele pw. św. Marcina barwny korowód przebierańców, który prowadzi jadący na koniu aktor przebrany za świętego Marcina, rusza przed dawny zamek cesarski. Tam z rąk oj-ców miasta święty odbiera symboliczne klucze do miejskich bram.
Centrum Kultury Zamek61-809 Poznań, ul. Św. Marcin 80/82tel. 61 646 52 00 www.zamek.poznan.plfax.61 646 53 08 [email protected]
SIERPIEŃ
Dzień SpieczonegoBliźniakaw Czarnkowie
Pomysł imprezy jest prosty. Po upalnym lecie, spieczone słońcem bliźniaki przyjeżdżają pod koniec sierpnia do Czarn-kowa, by wspólnie się bawić, spotkać i poznać inne pary bliźniąt, a także by wspólnie pożegnać wakacje i lato. Tradycyjnie podczas „Dnia Spie-czonego Bliźniaka" rodzeństwa fotografują się, paradują po mieście, uczestniczą w konkursie "Jak dwie krople wody"… Dzień kończy się wielkim koncertem w amfiteatrze.
Miejskie Centrum Kultury64-700 Czarnków, ul. Kościuszki 60tel. 67 255 26 51 www.mck.czarnkow.pl
WRZESIEŃ
Międzynarodowy Festiwal „Chopin w barwach jesieni"
Kiedy drzewa wokół pałacu w Antoninie zaczynają zmie-niać barwę, z jego wnętrz wy-dobywa się muzyka Fryderyka Chopina i jemu współczes-nych. Międzynarodowy festiwal "Chopin w barwach jesieni" sięga początkami roku 1982. Odbył się wtedy po raz pierw-szy dla uczczenia 155 rocznicy pobytu kompozytora w An-toninie. Od tego czasu rozrósł się i rozkwitł. Występowali na nim artyści tej miary, co Barbara Hesse-Bukowska, Kevin Kenner, Miłosz Magin, Leszek Możdżer. Festiwal, goszcząc w swoich progach sławy, nie zapomina o artystycznej młodzieży.
Centrum Kultury i Sztuki62-800 Kalisz, ul. Łazienna 6 [email protected]. 62 765 25 01 www.ckis.kalisz.pl
Stowarzyszenie„Wielkopolskie Centrum Chopinowskie Antonin"63-400 Ostrów Wlkp., pl. S. Rowińskiego 2tel. 62 591 81 23fax 62 736 70 27
LISTOPAD
Międzynarodowy Festiwal Pianistów Jazzowych w Kaliszu
Międzynarodowy Festiwal Pianistów Jazzowych, dzięki swej długiej historii, rzetelnej organizacji i jednemu z najważniejszych konkursów należy do ścisłej czołówki polskich festiwali. Powstał w 1974 roku, a jego nietypowa formuła związana jest z tradycją Kaliskiej Fabryki Pianin. Festiwal Pianistów Jazzowych od lat odznacza się stałą, trzydniową formułą, w tym dziewięcioma koncertami głównymi, a także licznymi, tradycyjnymi imprezami towarzyszącymi (np. Jazzowe Andrzejki, wystawa fotografii jazzowej).
Centrum Kultury i Sztuki62-800 Kalisz, ul. Łazienna 6 [email protected]. 62 765 25 01 www.ckis.kalisz.pl
30 Ciekawe imprezy w regionie 31Ciekawe imprezy w regionie
FOTO
: A. ŁĄ
CK
IFO
TO: B
. MA
RC
INIA
KFO
TO: A
RC
HIW
UM
OR
GA
NIZA
CJI
TUR
YS
TYC
ZNE
J LES
ZNO
-RE
GIO
N
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
KA
LISZU
AU
TOR
: M. H
ER
TMA
NN
FOTO
: W. K
UJAW
A
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
CH
OD
ZIEŻY
FOTO
: G. C
ELIŃ
SK
I
FOTO
: A. JA
BŁO
ŃS
KA
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
JAR
OC
INIE
FOTO
: J. LEW
IŃS
KI
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W
CZA
RN
KO
WIE
FOTO
: W. S
IEM
IEŃ
CZU
KFO
TO: W
. ZAM
IAR
FOTO
: J. WR
ZES
IŃS
KI
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
NO
WY
M TO
MY
ŚLU
FOTO
: AR
CH
IWU
M C
KiS
W K
ALIS
ZU
FOTO
: A. S
ZYM
AŃ
SK
IFO
TO: G
. KR
YK
WIŃ
SK
IFO
TO: A
. SZO
PA
Ciekawe imprezy w regionie
CZERWIEC
Międzynarodowy Festiwal Piosenkii Tańca w Koninie
W festiwalu uczestniczą ama-torzy z Polski i Europy, którzy występują w grupach tańca towarzyskiego, disco dance, disco show, disco freestyle, break dance, hip-hop, funky i electric boogie. Młodzi adepci tańca współczesnego prezentują etiudy i inscenizacje tanecz-ne. Za każdym razem na festiwalu obowiązuje jakiś temat przewodni. Koniński festiwal jest członkiem Światowej Federacji Organizacji Festiwali - FIDOF.
Koniński Dom Kultury62-510 Konin, plac Niepodległości 1 [email protected]. 63 211 31 33 www.kdk.konin.pl
CZERWIEC
Jarmark Archeologiczny na Zawodziu w Kaliszu
Od 1996 roku Muzeum Ok-ręgowe Ziemi Kaliskiej w Ka-liszu organizuje w czerwcu jar-mark archeologiczny na Za-wodziu. Odbywa się on w autentycznej scenerii wczesno-średniowiecznego grodziska na terenie Rezerwatu Archeo-logicznego. Plenerowe "spotkania z przeszłością" posiadają charakter edukacyjny. Mają one przybliżyć i spopularyzować wiedzę o życiu przed wiekami. Pokazują nieistniejące albo zanikające dziś zawody, starożytne techniki rękodzieła i rze-miosła. Podczas archeologicznej przygody można zapoznać się ze sposobami obróbki krzemienia, kości, rogów, skóry, bursztynu...
Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej62-800 Kalisz, ul. Kościuszki 12 [email protected]. 62 757 16 08, 62 757 16 09 www.kalisz.info/muzeum
LIPIEC
Festiwalw Jarocinie
Jarocin ma bardzo długie tra-dycje w organizowaniu fe-stiwalu. W latach 1970–1979 nosił on nazwę Wielkopolskie Rytmy Młodych. Zmieniały się czasy, zmieniały się oblicza festiwalu i nazwy (Ogólno-polski Przegląd Muzyki Młodej Generacji, Festiwal Muzy-ków Rockowych - ostatni odbył się w 1994 roku). Festiwal został reaktywowany w 2005 roku jako „Jarocin PRL Festiwal”. Od następnego roku nosi nazwę „Jarocin + data” i powoli próbuje wypracować nowy styl, oblicze, charakter... Na jednej scenie występują zespoły polskie i zagraniczne, gwiazdy i debiutanci...
Agencja Artystyczna „Go Ahead"61-705 Poznań, ul. Noskowskiego 24tel./fax 61 852 40 68
CZERWIEC
Piknik Szybowcowy „Leszno.Rozwiń skrzydła"
„Leszno. Rozwiń skrzydła" - tak nazywa się tradycyjny pik-nik szybowcowy w Lesznie. Podczas tego spotkania można nie tylko obejrzeć samoloty, szybowce i balony, ale również spróbować, jak się na nich lata, a przy okazji zobaczyć panoramę miasta z góry.
Organizacja Turystyczna Leszno – Region64-100 Leszno, ul. Karasia 15 [email protected]. 65 529 82 34 www.leszno-region.pl
CZERWIEC / LIPIEC
Międzynarodowy Festiwal Teatralny Malta w Poznaniu
Od 1991 roku w Poznaniu, w ostatnich dniach czerwca i pierwszych lipca, odbywa się najważniejszy festiwal teatrów alternatywnych w Polsce.Przedstawienia prezentowane są między innymi na terenach przylegających do Jeziora Maltańskiego - stąd pochodzi naz-wa festiwalu - ale większość z nich zobaczyć można na Starym Rynku czy dziedzińcu zamku cesarskiego... Malta stawia sobie za cel odkrywanie dla teatrów nowych prze-strzeni (dawne obiekty fabryczne, sztuczne lodowisko). Od kilku lat Malta to nie tylko teatr, ale także muzyka, taniec oraz sztuki performatywne.
Fundacja MiędzynarodowegoFestiwalu Teatralnego Malta61-809 Poznań, ul. Św. Marcin 80/82tel. 61 646 52 42, 646 52 85 [email protected] 646 52 84 www.malta-festival.pl
LIPIEC
Warkocz Magdaleny
Towarzystwo Przyjaciół Poz-nańskiej Fary nawiązując do tradycji przedstawiania św. Marii Magdaleny z długimi włosami postanowiło organi-zować konkurs na najdłuższy warkocz dziewczynki i kobiety dorosłej. Poznanianki zawzięcie walczą o palmę pierwszeń-stwa. Jest to także pretekst do promocji poznańskiej fary, której patronuje między innymi św. Maria Magdalena.. Podczas festynu na dziedzińcu Urzędu Miasta grają i śpie-wają artyści reprezentujący nieco lżejszą muzykę, a w świą-tyni na zabytkowych organach Ladegasta koncertują (na poważnie) organiści.
Towarzystwo Przyjaciół Poznańskiej Fary61-779 Poznań, ul. Klasztorna 11 [email protected]. 61 852 60 59 www.fara.archpoznan.org.pl
CZERWIEC
Jarmark„Szlifowanie Bruku" w Lesznie
Nazwa jarmarku „Szlifowanie Bruku" nawiązuje do dawne-go zwyczaju leszczynian, ja-kim były niedzielne beztroskie spacery po rynku i okolicz-nych ulicach. Po mszy wypadało się pokazać przy ratuszu, wstąpić do jednej w wielu kawiarni, pochwalić się nowym kapeluszem, wyczyścić buty u pucybuta. Mieszkańcy miasta o takich spacerach mówili, że jest to „szlifowanie bruku”. Obecnie Jarmark odbywa się w tym samym terminie co zawody o Grand Prix na Żużlu. Na leszczyńskiej Starówce kupcy rozstawiają kramy, rzemieślnicy – rękodzielnicy pre-zentują swoją pracę, a artyści kuszą publiczność występami.
Redakcja ABC64-100 Leszno, ul. Słowiańska 63 [email protected]. 65 529 25 40 www.gazetaabc.pl
LIPIEC
Żywy Skansenna Lednicy
W pierwszą niedzielę lipca Wielkopolski Park Etnografi-czny w Dziekanowicach ożywa. Zabytkowe chałupy zamieszkują garncarze, szewcy, kowale i zwykli gospodarze. Gospodynie wycinają wycinanki, haftują, przędą wełnę, tkają sukno na krosnach, ubijają masło... W chatach kręci się sporo ubranych na ludowo osób. Niektórzy z nich to członkowie zespołów folklorystycznych, które zapraszają na przyśpiewki i tańce.
LIPIEC, SIERPIEŃ
Międzynarodowe Chodzieskie Warsztaty Jazzowe
Na przełomie lipca i sierpnia od prawie czterdziestu lat spo-tykają się młodzi ludzie kocha-jący jazz z mistrzami tego ga-tunku. Od kilku lat warsztata-mi kieruje Jan Jarczyk, a wśród kadry są same znakomitości polskiego i europejskiego jazzu. O chodzieskie warsztaty otarł się niemal każdy muzyk jazzowy w Polsce. Po zajęciach, wieczorami, uczniowie i mistrzowie koncertują przed cho-dzieską publicznością, a nocami biorą udział w jam session.
Chodzieski Dom Kultury64-800 Chodzież, ul. Strzelecka 15tel. 67 282 05 13 [email protected]
Na centralnym placu wiejskim odbywa się jarmark.
Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy62-261 Lednogóra, Dziekanowice 32tel. 61 427 45 03 [email protected]
SIERPIEŃ
„Powrót Króla"
Ziemia Leszczyńska ma się czym chwalić, wszak to z nią związane są dzieje królew-skiego rodu Leszczyńskich. Wzorem miast o bogatej przeszłości historycznej, lesz-czynianie nawiązują do historii swojego miasta i pobliskiej Rydzyny, miasteczka kipiącego barokiem. Król Stanisław Leszczyński wyemigrował z Ry-dzyny w 1707 roku. Przebywał później w różnych krajach Europy, na dłużej zatrzymując się w Luneville i Zwei-brücken. „Powrót Króla” to impreza, która odbywa się w Lesznie i Rydzynie.
Organizacja Turystyczna Leszno – Region64-100 Leszno, ul. Karasia 15 [email protected]. 65 529 82 34 www.leszno-region.pl
SIERPIEŃ
Święto Bamberskie
W każdą pierwszą sobotę po 1 sierpnia Towarzystwo Bam-brów Poznańskich zaprasza na Święto Bamberskie, które upamiętnia rocznicę podpisa-nia pierwszego kontraktu między miastem a przybyłymi z Bambergu osadnikami. Zawsze odczytywany jest fragment tego dokumentu, a figurka Bamberki stojąca na Starym Ryn-ku w Poznaniu zostaje udekorowana kwietnymi girlandami. Święto urozmaicone jest kiermaszem warzyw i owoców, wiejskiego chleba i wyrobów rzeźniczo-wędliniarskich. Podczas festynu odbywają się zawody gry w „zośkę”, stru-gania szekla, noszenia wody w węborkach na szuńdach oraz gwary poznańskiej.
Towarzystwo Bambrów Poznańskich60-723 Poznań, ul. Mostowa 7/9tel./fax 61 852 89 66 [email protected]
www.bambrzy.poznan.pl
SIERPIEŃ
Międzynarodowy Zjazd Wojów Słowiańskich w Grzybowie
W przedostatni weekend sierpnia do Grzybowa (koło Wrześni) zjeżdżają wojowie z całej Europy. Każdego roku pretekstem do spotkania jest inny temat. Uczestnicy zjazdu wymieniają się między sobą wiedzą i doświadczeniami, przy okazji dzieląc się nimi z pub-licznością. W 2010 roku tematem przewodnim był proces przygotowania materiałów i budowy wczesnośredniowiecz-nego domostwa. W ten sposób wojowie wspólnie rozpo-częli budowę rekonstrukcji osady przygrodowej, która doce-lowo ma być uzupełnieniem otwartego w Grzybowie muze-um.
Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy62 -261 Lednogóra, Dziekanowice 32tel. 61 427 45 03 [email protected]
www.lednicamuzeum.pl
W R Z E S I E Ń / PAŹDZIERNIK
Festiwal Muzyki Oratoryjnej Musica Sacramontana
Stowarzyszenie Miłośników Muzyki Świętogórskiej im. Józefa Zeidlera próbuje kon-tynuować filipińską tradycję muzyczną Świętej Góry, sięga-jącą XVII wieku. To tu mieszkał i tworzył Józef Zeidler zwany polskim Mozartem. W klasztornych archiwach za-chowały się jego rękopisy, które dzięki stowarzyszeniu zaczynają swoje drugie życie, są wydawane, grane i nagry-wane. Stowarzyszenie organizuje także festiwal, podczas którego wykonywana jest muzyka powstała na Świętej Górze, ale nie tylko.
Święta Góra63-800 Gostyń, Głogówko 1tel. 65 572 00 14 www.jozefzeidler.eu
SIERPIEŃ
Międzynarodowy FestiwalMuzyki Organowej i Kameralnej w Wolsztynie
Zaczęło się na początku lat 90. ubiegłego stulecia od poje-dynczych koncertów organowych w kościele pw. Wniebo-wstąpienia Pana Jezusa w Wolsztynie. Z czasem ukształto-wał się program festiwalu. Każdej niedzieli lata w świątyni można posłuchać muzyki organowej i kameralnej. Nie bez znaczenia dla artystów są organy Hartiga i doskonała akus-tyka świątyni. Na festiwalu w Wolsztynie gościli najwybit-niejsi organiści z kraju i Europy. Festiwal promuje płyta CD, na której można usłyszeć, jak na organach Hartiga gra Sławomir Kamiński (solo na trąbce gra Roman Gryń).
Parafia pw. NMP Niepokalanie Poczętej w Wolsztynie64-200 Wolsztyn, ul. dr Roberta Kocha 38tel. 68 347 09 23 [email protected]
SIERPIEŃ
Jarmark Chmielo-Wikliniarskiw Nowym Tomyślu
Jarmark Chmielo-Wikliniarski to impreza, która od lat przy-ciąga (w ostatni weekend sierpnia) do Nowego To-myśla tłumy mieszkańców z całej Wielkopolski. Tutaj bowiem odbywa się święto chmielu i wikliny – roślin, z których uprawy słynie ziemia nowotomyska. W trakcie wspólnej zabawy, oprócz wielu występów na głównej scenie, zawsze odbywa się sporo imprez towarzyszących.
Urząd Miejski64-300 Nowy Tomyśl, ul. Poznańska 33tel. 61 442 66 00 [email protected] 61 44 22 754 www.nowytomysl.pl
LISTOPAD
Dni Świętomarcińskiew Poznaniu
W latach 90. ubiegłego wieku, z inicjatywy pracowników Centrum Kultury Zamek, w dniu 11 listopada zaczęto organizować imieniny ulicy Święty Marcin uważanej za najsłynniejszą z poznańskich ulic. Przychodzą na nie tłumy poznaniaków, jako że niepotrzebne jest żadne zaproszenie. Po sumie odprawionej w kościele pw. św. Marcina barwny korowód przebierańców, który prowadzi jadący na koniu aktor przebrany za świętego Marcina, rusza przed dawny zamek cesarski. Tam z rąk oj-ców miasta święty odbiera symboliczne klucze do miejskich bram.
Centrum Kultury Zamek61-809 Poznań, ul. Św. Marcin 80/82tel. 61 646 52 00 www.zamek.poznan.plfax.61 646 53 08 [email protected]
SIERPIEŃ
Dzień SpieczonegoBliźniakaw Czarnkowie
Pomysł imprezy jest prosty. Po upalnym lecie, spieczone słońcem bliźniaki przyjeżdżają pod koniec sierpnia do Czarn-kowa, by wspólnie się bawić, spotkać i poznać inne pary bliźniąt, a także by wspólnie pożegnać wakacje i lato. Tradycyjnie podczas „Dnia Spie-czonego Bliźniaka" rodzeństwa fotografują się, paradują po mieście, uczestniczą w konkursie "Jak dwie krople wody"… Dzień kończy się wielkim koncertem w amfiteatrze.
Miejskie Centrum Kultury64-700 Czarnków, ul. Kościuszki 60tel. 67 255 26 51 www.mck.czarnkow.pl
WRZESIEŃ
Międzynarodowy Festiwal „Chopin w barwach jesieni"
Kiedy drzewa wokół pałacu w Antoninie zaczynają zmie-niać barwę, z jego wnętrz wy-dobywa się muzyka Fryderyka Chopina i jemu współczes-nych. Międzynarodowy festiwal "Chopin w barwach jesieni" sięga początkami roku 1982. Odbył się wtedy po raz pierw-szy dla uczczenia 155 rocznicy pobytu kompozytora w An-toninie. Od tego czasu rozrósł się i rozkwitł. Występowali na nim artyści tej miary, co Barbara Hesse-Bukowska, Kevin Kenner, Miłosz Magin, Leszek Możdżer. Festiwal, goszcząc w swoich progach sławy, nie zapomina o artystycznej młodzieży.
Centrum Kultury i Sztuki62-800 Kalisz, ul. Łazienna 6 [email protected]. 62 765 25 01 www.ckis.kalisz.pl
Stowarzyszenie„Wielkopolskie Centrum Chopinowskie Antonin"63-400 Ostrów Wlkp., pl. S. Rowińskiego 2tel. 62 591 81 23fax 62 736 70 27
LISTOPAD
Międzynarodowy Festiwal Pianistów Jazzowych w Kaliszu
Międzynarodowy Festiwal Pianistów Jazzowych, dzięki swej długiej historii, rzetelnej organizacji i jednemu z najważniejszych konkursów należy do ścisłej czołówki polskich festiwali. Powstał w 1974 roku, a jego nietypowa formuła związana jest z tradycją Kaliskiej Fabryki Pianin. Festiwal Pianistów Jazzowych od lat odznacza się stałą, trzydniową formułą, w tym dziewięcioma koncertami głównymi, a także licznymi, tradycyjnymi imprezami towarzyszącymi (np. Jazzowe Andrzejki, wystawa fotografii jazzowej).
Centrum Kultury i Sztuki62-800 Kalisz, ul. Łazienna 6 [email protected]. 62 765 25 01 www.ckis.kalisz.pl
30 Ciekawe imprezy w regionie 31Ciekawe imprezy w regionie
FOTO
: A. ŁĄ
CK
IFO
TO: B
. MA
RC
INIA
KFO
TO: A
RC
HIW
UM
OR
GA
NIZA
CJI
TUR
YS
TYC
ZNE
J LES
ZNO
-RE
GIO
N
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
KA
LISZU
AU
TOR
: M. H
ER
TMA
NN
FOTO
: W. K
UJAW
A
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
CH
OD
ZIEŻY
FOTO
: G. C
ELIŃ
SK
I
FOTO
: A. JA
BŁO
ŃS
KA
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
JAR
OC
INIE
FOTO
: J. LEW
IŃS
KI
FOTO
: AR
CH
IWU
M S
TAR
OS
TWA
PO
WIATO
WE
GO
W
CZA
RN
KO
WIE
FOTO
: W. S
IEM
IEŃ
CZU
KFO
TO: W
. ZAM
IAR
FOTO
: J. WR
ZES
IŃS
KI
FOTO
: AR
CH
IWU
M U
M W
NO
WY
M TO
MY
ŚLU
FOTO
: AR
CH
IWU
M C
KiS
W K
ALIS
ZU
FOTO
: A. S
ZYM
AŃ
SK
IFO
TO: G
. KR
YK
WIŃ
SK
IFO
TO: A
. SZO
PA
Ciekawe imprezy w regionie
Województwo Zachodnio-Pomorskie
WojewództwoPomorskie
WojewództwoKujawsko-Pomorskie
Województwo Łódzkie
WojewództwoOpolskie
WojewództwoDolnośląskie
WojewództwoLubuskie
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
KwilczPrusim
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Baborówko
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
WitkowoPobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk LubońPuszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
Sompolno
Ślesin
Lisewo
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park KrajobrazowyGen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
Murowana Goślina
Czerwonak
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
WARSZAWA
WARSZAWA
BYDGOSZCZ
BYDGOSZCZ
GDAŃSK
KOSZALIN
SZCZECIN
SZCZECIN
BERLIN
BERLIN
ZIELONA GÓRA
GŁOGÓW
WROCŁAW
KATOWICE
ŁÓDŹ
ŁÓDŹ
WROCŁAW
GŁOGÓW
INOWROCŁAW
BYDGOSZCZ
Wieluń
Sieradz
Oleśnica
LUBIN
LEGNICA
Wschowa
Wałcz
Nakło nad Notecią
Kluczbork
WŁOCŁAWEK
ChojniceSzczecinek
Informacja turystyczna
Poznań
Gniezno
Kalisz
Centrum Informacji Turystycznej Stary Rynek 59/60tel. 61 852 61 56, 61 855 33 79 [email protected]
Centrum Informacji Miejskiej – Arkadiaul. Ratajczaka 44tel. 61 851 96 45, 61 856 04 [email protected]
Filia CIM – MTPul. Głogowska 14tel. 61 869 20 [email protected]
Filia CIM – Ławica – lotniskoul. Bukowska 285tel. 61 849 21 [email protected]
Informacja i Usługi Turystyczne„Glob-Tour FB”ul.. Dworcowa 1tel. 61 866 06 [email protected]
Powiatowe Centrum Informacji Turystycznej62-200 Gnieznoul. Rynek 14tel. 61 428 41 [email protected]
Centrum Informacji Turystycznej62-800 Kaliszul.. Zamkowatel. 62 598 27 [email protected]
Centrum Informacji Turystycznej
ul.. Dworcowa 2tel. 63 246 32 [email protected]
Konin
62-510 Konin
Leszno
Nowy Tomyśl
Piła
Puszczykowo
Śrem
Wolsztyn
Informacja Turystyczna64-100 Lesznoul. Słowiańska 24tel. 65 529 81 91, 65 529 81 [email protected]
Gminny Ośrodek Informacji64-300 Nowy Tomyślpl. Niepodległości 10tel. 61 44 23 [email protected]
Powiatowy Punkt Informacji Turystycznej, Kulturalnej i Sportowej64-920 Piłaal. Niepodległości 33/35tel. 67 210 94 [email protected]
Centrum Ekoinfo62-040 Puszczykowoul. Poznańska 1tel. 61 633 62 83, 61 898 37 [email protected]
Unia Gospodarcza Regionu Śremskiego– Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości63-100 Śremul. Okulickiego 3tel. 61 283 27 [email protected]
Gminne Centrum Informacji64-200 Wolsztynul. Roberta Kocha 12atel. 68 347 31 [email protected]
Wielkopolska w Interneciewww.wielkopolska.travel
www.turystyka-kulturowa-wlkp.pl
32 Informacja turystyczna
Wybrane biura podróży organizujące przyjazdy do Wielkopolski
MARPOL TRAVEL64-500 Szamotuły, ul. Dworcowa 1tel./fax 61 292 38 [email protected]
Biuro Podróży „ATUR“61-725 Poznań, ul.Mielżyńskiego 18/3tel. 61 85 16 292, 61 85 60 881fax 61 85 13 [email protected] Weiss-Travel - Agencja Turystyczna Karoliny Gnusowskiej-Weiss 61-062 Poznań, ul. Mścibora 62/9tel. 61 65 33 650fax 61 65 33 659 [email protected]
Muzeum
Skansen
Kościół
Pałac, zamek, dwór
Sanktuarium
Architektura drewniana
Park krajobrazowy
Inne atrakcje
Legenda
Mapa Wielkopolski
Województwo Zachodnio-Pomorskie
WojewództwoPomorskie
WojewództwoKujawsko-Pomorskie
Województwo Łódzkie
WojewództwoOpolskie
WojewództwoDolnośląskie
WojewództwoLubuskie
KONIN
KALISZ
POZNAŃ
PIŁA
LESZNO
Okonek
Jastrowie
Złotów
Krajenka Łobżenica
Wysoka
Szamocin
Margonin
Gołańcz
Lubasz
KwilczPrusim
Miedzichowo
ChrzypskoWielkie
Mieścisko
Mieleszyn
Powidz
Rokietnica
Baborówko
Wieleń
Ujście
Czarnków
Oborniki
SzamotułyMiędzychód
Rogoźno
SkokiKłecko
Trzemeszno
WitkowoPobiedziska
CzerniejewoSwarzędz
Kostrzyn
OstrówWielkopolski
Września
Środa Wielkopolska
Gniezno
Słupca
ObrzyckoWronki
Sieraków
KrzyżWielkopolski
Ostroróg
Pniewy
Buk LubońPuszczykowo
Stęszew
Śmigiel
Wielichowo
Rakoniewice
GrodziskWielkopolski
Śrem
Gostyń
Krotoszyn
Rawicz
Ostrzeszów
Kępno
Pleszew
Jarocin
Kościan
Nowy Tomyśl
Wolsztyn
Zbąszyń
Lwówek
Opalenica
Czempiń
KsiążWielkopolski
Nowe Miastonad Wartą
Krzywiń
Pogorzela
Kobylin
Krobia
Jutrosin
Raszków
Sulmierzyce
Odolanów
Stawiszyn
Żelazków
Koźminek
Gołuchów
Dobrzyca
Pępowo
Przemęt
Opatówek
Kobyla Góra
Bralin
Poniec
Bojanowo
Rydzyna
Osieczna
MiejskaGórka
Borek Wielkopolski
Koźmin Wielkopolski
Mikstat Grabównad Prosną
RychwałTuliszków
Dobra
Dąbie
Kłodawa
Przedecz
Sompolno
Ślesin
Lisewo
Kleczew
Golina
PyzdryZagórów
Turek
KołoMiłosław
Mosina Kórnik
Długa Goślina
Chodzież
Wągrowiec
Trzcianka
Wyrzysk
Kaczory
Słopanowo
Rogalin
Pawłowice
Licheń
Ląd
ŚmiełówŻerków
Koszuty
Giecz
Dziekanowice
Szreniawa
Lewków
Russów
Cichowo
DolskLubiń
Przygodzice
Antonin
Nowe SkalmierzyceZduny
Puszcza Notecka
Wielkopolski Park
Narodowy
PuszczaZielonka
Warta
Warta
Prosna
Noteć
Gw
da
Sierakowski Park Krajobrazowy
DrawieńskiPark Narodowy
LednickiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyPromno
Rogaliński Park Krajobrazowy
NadgoplańskiPark Krajobrazowy
PowidzkiPark Krajobrazowy
PrzemęckiPark Krajobrazowy
Park KrajobrazowyDolina Baryczy
Park KrajobrazowyGen. D. Chłapowskiego
PszczewskiPark
Krajobrazowy
Żerkowsko-CzeszewskiPark Krajobrazowy
NadwarciańskiPark Krajobrazowy
Uzarzewo
Murowana Goślina
Czerwonak
Jaracz
Gębice
Rokosowo
Stare Miasto
Grzybowo
Mniszki
Osiek nad Notecią
Tarnowo Pałuckie Łekno
Obra
A2
A2
A2
WARSZAWA
WARSZAWA
BYDGOSZCZ
BYDGOSZCZ
GDAŃSK
KOSZALIN
SZCZECIN
SZCZECIN
BERLIN
BERLIN
ZIELONA GÓRA
GŁOGÓW
WROCŁAW
KATOWICE
ŁÓDŹ
ŁÓDŹ
WROCŁAW
GŁOGÓW
INOWROCŁAW
BYDGOSZCZ
Wieluń
Sieradz
Oleśnica
LUBIN
LEGNICA
Wschowa
Wałcz
Nakło nad Notecią
Kluczbork
WŁOCŁAWEK
ChojniceSzczecinek
Mapa Wielkopolski
Muzeum
Skansen
Kościół
Pałac, zamek, dwór
Sanktuarium
Architektura drewniana
Park krajobrazowy
Inne atrakcje
Legenda
www.wielkopolska.travel
www.turystyka-kulturowa-wlkp.pl
Wydawca: Wielkopolska Organizacja Turystycznawww.wot.org.pl
Tekst: Stefan Drajewski
Opracowaniegraficzne: Wojciech Kuk
Druk: ZAPOL Dmochowski, Sobczyk Sp. j.www.zapol.com.pl
ISBN 978-83-61454-93-9
Poznań 2012
F o l d e r y p r o m u j ą c e Wielkopolskę wspierane są przez mobilne technologie.
Czytnik kodów QR znajdziejsz na www.odkoduj.com