nad feb-11

q&ÉTdüTÔqï ‘Ó\+>±De÷dü |üÁ‹ø£

|òæÁãe] 2011dü+|ü⁄Ï: 1dü+∫ø£: 1

>ös¡e dü+bÕ<ä≈£î\TÁbıˆˆn&É|ü dü‘· Hêsêj·TD

dü\Vü‰ eT+&É*Ä≈£î\uÛÑ÷eTj·T´

ôd’Hé‡ dü÷|üsYyÓ’»sY(]f…ÆsY¶)mdtdæÇÄsYÏ m|æ

n\¢+ Hêsêj·TDm&ç≥sY qeTùdÔ ‘Ó\+>±D

∫≈£îÿ&ÉT Á|üuÛ≤ø£sYn&É«πøŸ Hê´j·T dü\Vü‰<ës¡T

dü+bÕ<ä≈£î\T&Üˆˆdæ.ø±o+

dü+bÕ<äø£es¡Z+

_.eT~›˝ÒÏ

$Áø£yéT

ùdïVü≤

s¡#·q\T #·+<ë\T |ü+|üe*‡q ∫s¡THêe÷&Üˆˆdæ.ø±o+,

Ç.HÓ+.1`1`305, u≤˝≤J ø±\˙,yÓ÷Vü≤Héq>∑sY, ø=‘·Ôù|Ÿ,ôV’≤<äsêu≤<é 500 035bò Hé HÓ+.9290745490

°#·sY

»s¡ï*dtº

»s¡ï*dtº

q÷s¡T |üP\T $ø£dæ+#· , y˚sTT Ä˝À#·q\T dü+|òüT]¸+#· nqï≥T¢ Á|üC≤qT≈£L\yÓTÆq _ÛqïÄ˝À#·q\≈£î e÷ |üÁ‹ø£ À #√≥T+≥T+~. ø£qTø£ á |üÁ‹ø£ À eTTÁ~+∫q n_ÛÁbÕj·÷\T

s¡#·sTT‘·\y˚. dü+bÕ<äø£ esêZìøÏ @ø°uÛ≤e+ ñ+&Éqedüs¡+ Ò<äT.

dü+bÕ<ä≈£îì ñ‘·Ôs¡+

Á|æj·TyÓTÆq bÕsƒ¡≈£î\≈£î,

nø£ås¡+ dæús¡yÓTÆq~. bÕsƒ¡≈£î\T dæús¡yÓTÆqyêπs,.ªuÛÑ÷$T‘√ e÷≤¢&ç‘ n~ C≤„q$TdüTÔ+<äìµ u…’_ Ÿ dü÷øÏÔ.eTÏº˝À Je+ b˛düT≈£îqï nø£åsê˝Ò eTqTwüß\qTq&ç|ædüTÔHêïsTT. nø£ås¡+ Äj·TT<Ûä+ n+≤s¡T ø=+<äs¡T.nø£ ås¡+ n&É$ n+≤s¡T eT]ø=+<äs¡T. nø£ ås¡+|üs¡ÁãVü≤à n+≤s¡T Ç+ø=+<äs¡T... Ä nø£ås¡yT eTq*ï#Ó’‘·q´+>± e⁄+#·T‘·T+~. yÓT<äT bı‹Ô\¢ À ìÁ<äb˛sTTs√E yÓTT\¬ø‘·TÔ‘·T+~.

‘Ó\+>±D˝ÀHÓ’‘˚ s¡ø£Ô+, #ÓeT≥, ø£˙ïfi¯fl‘√‘·&ÉTeì nø£ås¡+ ñ+&É<ä+fÒ n‹X¯jÓ÷øÏÔ ø±<˚yÓ÷?Ç≤¢+Ï nø£åsê\ ≈£Ls¡TŒ‘√ ªb˛s¡T ‘Ó\+>±Dµ≈£în|ü&˚ edü+‘· ø±\+ e∫Ã+~. yÓTT<ä\T yÓ÷<äT>∑T Ò|üPkÕsTT. ‘·sê«‘˚ ø=+&ÉeT˝… ¢\T, >∑TqT>∑T\T,|üPs¡Te⁄\T |üPkÕsTT. dü|üÔes¡í XÀ_Û‘·yÓTÆq á edü+‘·+ªq&ÉTdüTÔqï ‘Ó\+>±Dµ˝ÀøÏ $TeTà*ï ÄVü‰«ìdüTÔqï~.

Ä<ä]+#·≥+ eT]Ãb˛e<äT› düTe÷....!

q&ÉTdüTÔqï ‘Ó\+>±D v |òæÁãe], 2011 1

‘Ó\+>±D ‘=e«1.dü+bÕ<äø°j·T+ q&ÉTdüTÔqï ‘Ó\+>±D

2. ¬>dtº m&çÀ]j·T Ÿ Á|ü|ü+#·yê´|üÔ ñ<ä e÷\T`‘Ó\+>±D Ä≈£î\ uÛÑ÷eTj·T´ 4`5

3. q&ÉTdüTÔqï ø±\+ ◊<√ bÕsTT+Ÿ ndü\T dü+>∑‹ ˝À¬ø sêCŸ|üeHé 6`9

y˚T<∏√ ~yêfi≤ø√s¡T ìy˚~ø£ m.qs¡dæ+Vü‰¬s&ç¶ 10`16

kÕÁe÷»´yê<ä nqT≈£L\ ìy˚~ø£ b˛≥T Hêsêj·TD 17

∫s¡+ªJs√µ m+.‹s¡T|ü‘·j·T´ 18

4. $X‚¢wüD n_Ûeè~∆ bÕ\eT÷s¡T •eÁ|ükÕ<é 19`20

5. kÕVæ≤‘· + Ä<ÛäTìø£ ‘Ó\+>±D .... dü+<äsê“¤\T <ëqø£ÿ ñ<äj·TuÛ≤qT 21`24

Á<√Vü≤+ ø£<∏ä s¡y˚Twt 25`26

ø£*düT+<ë+ s¡+&ç! ø£$‘· Ï.mHé.kÕ«$T 27

6. <ä[‘·T\T Vü≤=*j·T<ëdüs¡T\T mHé.Hêsêj·TD 28`30

7. j·÷~#˚düT≈£î+<ë+ eT÷>∑uÀsTTq Vü≤≈£îÿ\ dü«s¡+ dæ\Ty˚s¡T Vü≤]Hê<∏é 31`32

2 q&ÉTdüTÔqï ‘Ó\+>±D v |òæÁãe], 2011


dü+bÕ<äø°j·T+

q&ÉTdüTÔqï ‘Ó\+>±Dq&Éø£ n+fÒ ø£<ä*ø£. ìX¯Ã˝≤ìï #˚~Û+∫q #·\q+. ø£+ÏøÏ ø£ì|æ+#˚ Á|ü‹B #·\q+˝À ñ+≥T+<äH˚~ Á|üø£è‹ ìj·TeT+.

q&Éø£H˚ eTìwæ m<äT>∑T<ä\qT ìs¡ísTTdüTÔ+~. qBq<ë\qT, n&Ée⁄\qT, ø=+&É\qT <ëfÒ~ q&Éø£H˚. q&ç∫q ø±\+, sê*qø£ ïfi¯ófl, ø±]q HÓ‘·TÔs¡T #·]Á‘· dæ>∑q |üP∫q yÓ÷<äT>∑|üP\T. q&ç∫... q&ç∫... ø=≤¢&ç... ø=≤¢&ç... ø±fi¯fl ø£\T≈£î˝§∫Ãqq&Éø£H XÊ«dü>± d”«ø£]+∫q ‘Ó\+>±D Á|ü|ü+#· #·]Á‘·ø=ø£ Ä<äs¡Ù+. ñ<ä e÷\ø=ø£ |æ]. Çø£ÿ&É lø±+‘ê#ê] Ä‘·àã*<ëq+#˚dæ ‘Ó\+>±D ñ<ä e÷ìï n–ï•K˝≤ e÷]Ã‘˚, ≥T´˙wæj·÷ $<ë´]ú Ä‘·à ã*<ëq+ áõ|tºqT eT+&çdüTÔqï~. ìj·T+‘·\qT‘·]$Tø=&ÉT‘·Tqï~.

q&ÉTdüTÔqï ‘Ó\+>±D˝À düVü‰j·T ìsêø£s¡D yÓTT<ä …’+~. $<˚oj·TT\≈£î düVü‰j·÷ìï ìsêø£]+#·&É+ ÄHê&ÉT ˇø£ #ê]Á‘·ø£nedüs¡+. ø±ì dü«<˚X¯+˝ÀH˚ á s¡÷bÕìï mqTïø√e*‡ sêe≥+ ns¡yÓ’ eT÷&˚fi¯fl kÕ«‘·+Á‘· uÛ≤s¡‘·+˝À n‹ô|<ä› $cÕ<ä+.y˚T&ç|ü+&ÉT Á|üC≤kÕ«e÷´ìøÏ Ç~ ˇø£ ñ<ëVü≤s¡D.

sö\Ÿ #·≥º+, »*j·THé yê˝≤u≤>¥ ñ#·ø√‘·, |ü+C≤uŸ˝À ôd’ìø£ XÊdüq+ ˝≤+Ï Á|üC≤ e´‹πsø£ #·≤º\ <ë«sê, #·s¡ \ e\qÁ_°wt Á|üuÛÑT‘·«+ô|’ Á|ü»\T rÁe e´‹πsø£‘·‘√ ñHêïs¡T. Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ e´‹πsø£+>± e÷≤¢&˚, sêùd, düuÛÑ ô|≥Tº≈£îH˚ neø±X¯+Ò≈£î+&Ü #˚dæ+<˚ sö\Ÿ #·≥º+. H˚s¡+ yÓ÷|üã&çq e´øÏÔ ‘·q≈£î ‘êH˚ ìs¡|üsê~Ûqì ìs¡÷|æ+#·Tø√yê*. á <˚X¯ Á|ü»\qT

nD∫y˚j·T≤ìøÏ Ä+π>¢j·T Á|üuÛÑT‘·«+ ‘Ó∫Ãq n‹ <äTsêàs¡Z #·≤º\˝À sö\Ÿ #·≥º+ eTTK´yÓTÆq~. dü]>±Z mHé.&ç.@. πø+Á<ä+˝Àn~Ûø±s¡+˝À ñqï|ü&ÉT sö\Ÿ #·≤ºìï b˛*q ªb˛≤µ #·≤ºìï ‘Ó∫Ã ‘·q Á|ü»\ MT<äH˚ Á|üjÓ÷–+∫+~.

sö\Ÿ #·≤ºìøÏ, |ü+C≤uŸ˝À ôd’ìø£ XÊdüq+≈£î e´‹πsø£+>± neTè‘YdüsY |ü≥ºD+˝Àì »*j·THé yê˝≤u≤>¥ e<ä› y˚ ≤~ eT+~Á|ü»\T >∑T$T>∑÷&Üs¡T. düuÛÑ »s¡T|ü⁄≈£î+≥THêïs¡T. á düuÛÑô|’ m˝≤+Ï eTT+<ädüTÔ ôV≤#·Ã]ø£\T Ò≈£î+&Ü »qs¡ Ÿ &Éj·T´sY nH˚ôd’ìø£ n~Ûø±] ø±\TŒ\T »]bÕ&ÉT. á |òüT≥q˝À y˚ ≤~ eT+~ eTs¡DÏ+#ês¡T. eè<äT∆\T, |æ\¢\T ÁbÕD≤\qT s¡øÏå+#·Tø√e&ÜìøÏÄ bÕsYÿ˝À ñqï u≤$˝À <ä÷øÏ #·ìb˛j·÷s¡T. j·TTe≈£î\T m‘ÓÌÔq >√&ÉqT <ä÷øÏ bÕ]b˛uÀ‘·T+fÒ ø±\TŒ\≈£î >∑T¬s’ #·ìb˛j·÷s¡T.|ü+C≤ãT q&çu§&ÉT¶q s¡ø£Ô+ @s¡T …’ bÕ]+~. uÛ≤s¡‘· <˚X¯eT+‘ê n≥Tº&çøÏ+~. j·TTe‘·s¡+ ø£HÓïÁs¡#˚dæ+~.

ø£qTø£ sö\Ÿ #·≥º+, »*j·THé yê˝≤u≤>¥ <äTs¡+‘êìï ìs¡•dü÷Ô 1920 Ä>∑düTº ˇø£Ïq Á_°wt Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ düVü‰j·Tìsêø£s¡D yÓTT<ä …’+~. dü]>±Z Ç<˚s√Eq ˝Àø˘e÷q´ u≤\>∑+>±<Ûäs¡ ‹\ø˘ ø£qTïeT÷XÊs¡T. n‘·ì dü+‘ê|ü~Hêìï, ñ<ä eTÁbÕs¡+uÛ≤ìï ø£*|æ <˚X¯ Á|ü»\+<äs¡T ªVü≤sêÔ Ÿµ ìs¡«Væ≤+#ês¡T. á ñ<ä eT+˝À uÛ≤>∑+>± Á|üuÛÑT‘·« bÕsƒ¡XÊ\\q÷, ø£fi≤XÊ\\q÷,Hê´j·TkÕúHê\q÷, $<˚o eÁkÕÔ\q÷ ãVæ≤wüÿ]+#ê\ì ìs¡ísTT+#ês¡T. Á|üuÛÑT‘·«+ Ç∫Ãq _s¡T<äT\qT, >ös¡e |ü<äe⁄\qT, Á|üuÛÑT‘·«düØ«düT\ qT+&ç yÓ’<=\>∑≥+ es¡≈£î ø=qkÕ–+~. |üqTï\T #Ó*¢+#·≈£î+&Ü ñ+&É≥+. C≤rj·T bÕsƒ¡XÊ\\qT, ø£fi≤XÊ\\qTq&ÉbÕ\ì ìs¡ísTT+#ês¡T. 90 y˚\ eT+~ $<ë´s¡Tú\T C≤rj·T $<ë´\j·÷\˝À #˚]b˛j·÷s¡T. á ø±\+˝À 800 C≤rj·T$<ë´\j·÷\T |ü⁄≥Tºø=#êÃsTT. Hê´j·Tyê<äT\T #ê˝≤eT+~ ‘·eT eø±\‘YqT e~*ô|≤ºs¡T. Ç≤¢ <˚X¯eT+‘ê M<ÛäT˝À¢øÏ e∫ÃÁ_°wt Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ e´‹πsø£+>± ñ<ä $T+#ês¡T. $<˚o eÁkÕÔ\qT M<ÛäT˝À¢ ≈£î|üŒ\T>± b˛dæ ì|üŒ+Ï+#ês¡T. $|ü¢ø±s¡T\T ≈£L&Üá ñ<ä e÷ìøÏ eT<ä›‘·Tì#êÃs¡T.

Á|üXÊ+‘·+>± »s¡T>∑T‘·Tqï á ñ<ä eT+ô|’ ñ‘·Ôs¡Á|ü<˚XŸ˝Àì >√s¡UŸ|üPsY õ˝≤¢ Àì #ÍØ#Ísê˝À b˛©düT\T Á|ü»\ô|’ ≤Øƒ#êØ®#˚XÊs¡T. ø√b˛Á~≈£îÔ …’q Á|ü»\T b˛©düT\qT ùdºwüHé À ã+~Û+∫ ì|üŒ+Ï+#ês¡T. ñ<ä eT+ $T*f…+Ÿ kÕúsTTøÏ yÓ[¢b˛sTT+~.Á_°wt Á|üuÛÑT‘·«+ eDÏøÏ+~. q÷ø£\T #Ó ≤¢j·Tì uÛ≤$+∫+~. dü]>±Z Çø£ÿ&˚ >±+BÛJ uÛÑ÷kÕ«eTT\≈£î, ô|≥Tºã&ç<ës¡T\≈£î, Á_°wtyê]øÏ nqT≈£L\+>± e´eVü≤]+#ê&Éì #·]Á‘·ø±s¡T\T #ÓãT‘ês¡T. yÓTT‘·Ô+ düe÷»+˝À düeT÷\ e÷s¡TŒ\T ‘Ó#˚Ã ñ<ä eT+>± Ç~s¡÷bÕ+‘·s¡+ #Ó+<äT‘·T+<äì uÛ≤$+∫ HÓÁVüA, |üfÒ Ÿ, düTuÛ≤wt uÀdt e´‹πsøÏ+∫q >±+BÛJ düVü‰j·T ìsêø£s¡D ñ<ä e÷ìï 1922|òæÁãe] 12q ì*|æy˚X≤&ÉT. Ç~ #·]Á‘· À ñ»«\yÓTÆq düVü‰j·Tìsêø£s¡D ñ<ä eT+.

92 @fi¯fl ‘·sê«‘· ‘Ó\+>±D≈£î eùdÔ(17.2.2011) >∑‘· Hê\T>∑T s√E\T>± ø√kÕÔ+Á<Ûä Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ ‘Ó\+>±D ñ<√´>∑T\TdüVü‰j·T ìsêø£s¡DqT yÓTT<ä\Tô|≤ºs¡T. ‘Ó\+>±D yÓTT‘·Ô+ düÔ+_Û+∫+~. ô|Hé&ÍHé, #êø&ÍHé, ≥÷ Ÿ&ÍHé,eTÚCŸ&ÍHé $»j·Te+‘·yÓTÆ+~.s√&É¢ ï ñ<ä eT πø+Á<ë\T>± e÷sêsTT. n+‘ê Á|üXÊ+‘·+>±H˚ ñ+~. me]ø° @ Çã“+B Ò<äT. »j·TÁ|üø±XŸ Hêsêj·TD(˝Àø˘dü‘êÔmyÓTà Ò ) M|ü⁄\T |ü\>∑≥+ $TqVü‰ n+‘ê düe´+>±H˚ ñ+~. á ìX¯Ùu≤∆ìï ÁuÒø˘ #˚dü÷Ô $<ë´s¡Tú\T #Û· À nôd+;¢øÏ(21.2.2011)|æ\T|æ#êÃs¡T. eTTfi¯fl ø£+#Ó\qT <ë≤s¡T. u≤]πø&É¢qT ‘=\–+#ês¡T. u≤wüŒyêj·TTe⁄qT …ø£ÿ#˚j·T Ò<äT. b˛©düT\‘√ Vü≤√sêVü≤√Ø>±b˛sê&Üs¡T. ø£+ø£s¡sêfi¯fl≈£î ‘·TbÕøÏ ‘·÷≤\T ‘·\\T e+#êsTT. nôd+;¢ π>≥T¢ ã<ä›\j·÷´sTT. ‘Ó\+>±D $<ë´]ú y˚~ø£(Ï$$)Ms√∫‘·+>± ˇø£ n&ÉT>∑T eTT+<äTπødæ ¬s’ Ò« ùdºwüq¢qT ‘·>∑\u…Ïº ø=‘·Ô b˛sê≤ìøÏ ‘Ós¡ Ò|æ+~. #ÍØ#Ísê |òüT≥qqT ‘·\|æ+#ês¡T.ø±ì q&ÉTdüTÔqï ‘Ó\+>±D ì\ã&É Ò<äT. |üs¡T¬>‘·TÔ‘·Tqï~. j·TT<ë∆ìøÏ dæ<ä∆eTe⁄‘·Tqï~. Çø£ ‘Ó\+>±D >±+BÛJ mes√ ‘Ó\yê*‡ñqï~. T


T

kÕÁe÷»ýê<äT\qT ã\V”≤q |üsêÃsTT. #>∑Tysê dü÷Œ¤]Ô‘√ <äøÏåDnyÓT]ø±, ÄÁ|òæø±\˝À j·÷+ø°\≈£î e´‹πsø£+>± ‘· …‹Ôq $<ë´]ú,j·TTe‘· ñ<ä eT ¬øs¡≤\ H|ü<∏ä +˝ÀH 1968 ‘Ó\+>±D $<ë´]úñ<äé÷\qT n+#·Hê y˚j·÷*‡ ñ+≥T+~. á ñ<äé÷\|üsêø±wüº>± #Ó’Hê˝À |ü+<äT≈£îqï eTVü≤‘·Ôs¡ kÕ+düÿè‹ø£ $|ü¢e+Á|ü|ü+#· yê´|üÔ+>± ñ<ä e÷\ô|’ Á|üuÛ≤yêìï y˚dæ+~. n˝≤+Ï$|ü¢e eTVü‰ Á|üC≤ yÓ\T¢e\ dü+<äs¡“¤+>± eTq <˚X¯+˝À ≈£L&É#√≥T #˚düT≈£îqï sê»ø°j·÷]úø£ |ü]D≤e÷\T ≈£L&Ü ÄHê&ÉT‘Ó\+>±D $<ë´]ú, j·TTe‘·s¡+ ‘·TbÕ≈£î\≈£î m<äTs¡Tì\ã&çb˛sê&˚ ≤ #˚XÊsTT. 1947˝À n~Ûø±s¡ e÷]Œ&ç nq+‘·s¡+ 20dü+e‘·‡sê\ bÕs¡¢yÓT+≥Ø Á|üC≤kÕ«eT´+, nyÓT]ø± nqT≈£L\Ä]úø£ $<ÛëHê\ yÓ\T>∑T˝À <X+˝À n|ü\T ô|]–b˛sTT, n_Ûeè~∆eT+<ä–+∫, ìs¡T<√´>∑+ Á|üuÛÑ* sê»ø°j·T kÕe÷õø£ $eø£å\ø±s¡D+>± j·TTe‘· <˚X¯yê´|üÔ+>± ˝≤yê˝≤ eT+&ÉT‘·Tqï ø±\+n~. –]»qT\T uÛÑ÷$Tô|’ ‘·eT Vü≤≈£îÿ¬ø’ CÀ‘<ës¡¢≈£î e´‹πsø£+>±qø£‡\“Ø b˛sê≥ yÓ\T¢e ÁbÕs¡+uÛÑeTsTTq ø±\eT~. 1956˝À$XÊ˝≤+Á<Ûä @s¡Œ&ç 1968 HêÏøÏ $<ä , ñ<√´>∑ Hê´j·T bÕ\ø£s¡+>±˝À¢ rÁe $eø£å #√≥T#düT≈£îqï ø±s¡D+>± ‘Ó\+>±D ÁbÕ+‘·ñ<√´>∑T\T, ñbÕ<Ûë´j·TT\T, y˚T<Ûëe⁄\T $<ë´s¡Tú\T ‘·eT≈£îø£*Œ+∫q sêC≤´+>∑ |ü]s¡ø£åD\T neT\Tø±eì ‘Ó\T‡ø=ì ñ<ä e÷\≈£î düeTø£≤ºs¡T. Ä $<Ûä+>± 1968˝À n+≥T≈£îqï Á|ü‘´ø£‘Ó\+>±D sêÅwüº kÕ<Ûäq ñ<ä eT+ 1969˝À s¡ø£Ôdæø£ÔeTsTT+~.e+<ä ≤~ eT+~ì HêÏ ÁãVü‰àq+<ä¬s&ç¶ Á|üuÛÑT‘·«+ ø±*Ãydæ+~.Ä+Á<ÛäT\ e\dü bÕ\q Á_°wt e\dü bÕ\qqT $T+∫ b˛sTT+~.dæÄsY|æ ã\>±\T ‘Ó\+>±D≤ eT÷\eT÷\≈£î yÓ÷Vü≤]+#êsTT.Äs¡Tdü÷Á‘ê\ |ü<∏äø£+‘√ ‘Ó\+>±D e⁄<äé÷ìøÏ $Á<√Vü≤+‘·\ô|Ïº Hêj·T≈£î\qT ø=ì yj·T&É+ »]–+~. 1972˝À ‘· …‹ÔqÁ|ü‘˚´ø±+Á<Ûä ñ<äé÷ìï ≈£L&Ü ìs¡+≈£îX¯ Ç+~sê>±+~ÛH˚‘·è‘·«+˝Àì ø±+Á¬>dt Á|üuÛÑT‘·«+ nDÏ∫y˚dæ+~. ‘·q πø+ÁBø£è‘·bÕ\q ø√dü+ ø£ dü Á|üC≤kÕ«$Tø£ ø√¬sÿ\‘√ kÕ–q ‘Ó\+>±D,Ä+Á<Ûä Á|ü‘˚´ø£ sêÅc˛º<äé÷\qT rÁe+>± nDÏ∫y˚dæ+~. Ä$<Ûä+>± ‘ê‘êÿ*ø£+>± yÓqø£&ÉT>∑T ydæq Á|ü‘´ø£ ‘Ó\+>±D sêÅwüºkÕ<Ûäq ñ<äéT+ nH˚ø£ eT\T|ü⁄\T ‹s¡T>∑T‘·÷ H˚&ÉT ˇø£ìs¡íj·÷‘·àø£ <äX≈£î #]+~. 1996˝À <yÓ>ö&É ñ‘·ÔsêK+&é sêÅwüº+@sêŒ≥T #˚kÕÔeTì Á|üø£Ï+#·&É+‘√ Á|ü‘˚´ sêÁcÕº\ &çe÷+&éeTs√kÕ] ‘Ós¡MT~≈£î e∫Ã+~.

1996 qT+&ç ÁbÕs¡+uÛÑeTsTTq eT*<äX¯ Á|ü‘˚ ø£ sêÅwüº ñ<äéT+ ≈£L&Ü ÁbÕs¡+uÛ Ñ+˝ÀH˚ nDÏ∫y˚‘·≈£î >∑Ts¡sTTHêì\<=≈£îÿ≈£î+~. 2000 dü+e‘·‡s¡+˝À eT÷&ÉT ø=‘·Ô sêÁcÕº\qT@s¡Œs¡Ã&É+‘√ HÓ’‹ø£ ã\+ dü+‘·]+#·T≈£î+~. ‘Ó\+>±D $<ë´s¡Tú\&çe÷+&ÉT¢ n‘· +‘· Hê´j·TyÓTÆqy˚ ø±ø£ Bs¡Èø±\+>± kÕ>∑T‘·Tqï

ñ<äé÷\T ≈£L&Ü. 2004˝À ø±+Á¬>dt, ‘Ósêdü\T bı‘·TÔô|≥Tº≈£îqï|ü&ÉT ‘Ó\+>±D ÇdüÔeTì yê>±›q+ #dæ+Á&ÉT. <ë+‘√Á|ü»˝À¢ eT]+‘· $XÊ«dü+ ô|]–+~. nsTT‘ ø±+Á¬>dt, ‘Ósêdü\Tá &çe÷+&éqT ô|+&ç+>¥ À ô|fÒº Á|üj·T‘·ï+ #˚dæq|ü&ÉT ªNÛµø=Ïºq Á|ü»\T Á|ü‘êé÷ïj·T ñ<ä eT dü+düú\T ‘Ó\+>±D kÕ<Ûäq≈£îb˛sê≥y˚T X¯s¡DéTì ìs¡íj·÷ìøÏ e∫ÃHêsTT. 2009 ∫e]qT+&ç ñ<Ûäè‘·+>± kÕ–q e⁄<ä eT+ &çôd+ãsY 7q nìï bÕØº\T‘Ó\+>±D≈£î nqT≈£L\+>± e÷≤¢&˚ |ü]dæú‹ e∫Ã+~. <ë+‘√4 ø√≥¢ ‘Ó\+>±D Á|ü»\˝À ÄX\T ∫>∑T]+#êsTT. ‘·eT dü«j·T+bÕ\q &çe÷+&ÉT HÓs¡y˚s¡qTqï~ nqTπø+‘·˝ÀH˚ d”e÷+Á<ÛäHêj·T≈£î\T ≈£îÁ≥\T #˚dæ πø+Á<ä+ô|’ ˇ‹Ô&ç‘Ó∫Ã &çôd+ãsY 9Á|üø£≥qqT e÷]Ã, düeTÁ>∑ dü+Á|ü~+|ü⁄\ ‘·sê«‘· ìs¡íj·T+rdüT≈£î+≤eTì <ë≥y˚dæ+~. ∫e]øÏ ø£+Ï ‘·T&ÉT|ü⁄>± lø£èwüíø£$T° @sêŒ≥sTT+~. n~ dü+Á|ü~+|ü⁄\ ø£$T°j˚T>±ì <ëìøÏ#·≥ºã<ä∆‘· Ò<äì Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ ôV’≤ø√s¡Tº À dü«j·T+>± <X n≤Øï»qs¡ Ÿ sêdæ∫Ãq ‘·sê«‘· πø+Á<ä+ jÓTTø£ÿ ã÷≥ø£+ ã≥ºãj·T …’+~.BìøÏ j·TT|æm`2 Á|üuÛÑT‘·«+ HÓ’‹ø£ u≤<Ûä ‘· eVæ≤+#ê*‡ e⁄+~.

n+<äTπø H˚&ÉT ‘Ó\+>±D Á|ü»\T, bÕØº\T, C…mdæ\T,dü+|òü÷\T, Á|òü+Ÿ\T n˙ï ø£*dæø£≥Tº>± ñ<ä eT u≤≥ |üÏºHêsTT.dü‘ê´Á>∑Vü‰\T, düVü‰j·T ìsêø£s¡D\T, XÊdüH√\¢+|òüTq\T, ã+<é\T,sêkÕÔs√ø√\T, ¬s’\Ts√ø√\T #˚|ü≤º\ì ìs¡ísTT+∫qsTT. nôd+;¢≈£L&Ü ñ<äéT y˚~ø£>± e÷]+~. bÕs¡¢yÓT+≥T˝À ≈£L&Ü˝§*¢#˚j·T&ÜìøÏ ÏÄsYmdt, _C…|æ, Ï&ç|æ\T dæ<ä∆eTe⁄‘·TqïsTT.Á|üC≤ ñ<ä eT yÓ\T¢e düèwæº+#·ã&É&É+ <ë«sêH˚ Á|ü»\T $»j·T+yÓ’|ü⁄ |üj·Tì+#·>∑\s¡T. H˚Ï Á|ü|ü+#· yê´|üÔ dü+|òüT≥q\T eTs√Á|ü|ü+#· yê´|üÔ ñ<ä eT ¬øs¡≤\T>± e÷s¡&ÜìøÏ neø±XÊ\TyÓTs¡T>∑e⁄‘·THêïsTT.

H˚&ÉT ‘Ó\+>±D yê´|ü Ô+>± ñ<äè‘·eTe⁄‘·Tqï Á|üC≤e⁄<ä e÷\qT $»j·T+ yÓ’|ü⁄ q&ç|æ+#ê*‡ ñ+~. $<ë´s¡Tú\T,ø±]à≈£î\T, ˝≤j·Ts¡T¢, y˚T<Ûëe⁄\T, ñ<√´>∑T\T, ‘·~‘·s¡ ôdø£åqT¢ô|<ä› dü+K´˝À M<ÛäT˝À¢ø=düTÔHêïs¡T. á X¯øÏÔq+‘·Ï dü+|òüTÏ‘·+#˚dæ ‘Ó\+>±D sêÅwüº kÕ<Ûäq yÓ’|ü⁄ q&ç|æ+#·&É+‘√ bÕ≥T πs|ü⁄@sêŒ≥T ø±uÀjT ‘Ó\+>±DqT Á|üC≤kÕ«$Tø°ø£s¡D #Ó+~+#·&É+,‘·<ë«sê <˚X¯yê´|üÔ Á|üC≤kÕ«$Tø£ ñ<äé÷\≈£î n+&É<ä+&É\Tn+~+#ê*‡ ñ+≥T+~. n˝≤π> kÕÁe÷»ýê<ëìøÏ e´‹πsø£+>±»]π> b˛sê≤˝À¢ #·Ts¡T≈£î>± bÕ˝§Z+≥÷ eqs¡T\ |ü]s¡ø£åD,kÕ«e\+uÛÑq ø√dü+ »]π> ñ<ä e÷˝À¢ bÕ\T |ü+#·Tø=H #Ó’‘·Hê´ìïô|+bı+~+#·Tø√e&É+ eTq ø£s¡Ôe´+>± ñ+&Ü*. H˚Ï Á|ü<Ûëq<Û√s¡DT\sTTq ñ<ä eT yÓ\T¢e\T düèwæº+∫, Á|ü‘˚ ø£ ‘Ó\+>±D‘√bÕ≥T Á|üC≤kÕ«$Tø£ $\Te\T ô|+bı+~+#˚ ~X¯>± yÓTTø£ÿy√ìø£èwæ dü\Œ&É+ eTq u≤<Ûä ‘·>± >∑T]Ô+#ê*.


◊<√ bÕsTT+Ÿ ndü\T dü+>∑‹`˝À¬ø sêCŸ|üeHé

lø£èwüí ø£$T° ‘Ó\+>±D Á|ü»\qT ìsêX≈£î >∑T]#düTÔ+<äH~]b˛s¡Tº Çe«&Üìø£+fÒ eTT+<äT qT+# n+<äs¡÷ Væ≤+#ês¡T.nqT≈£îqï≥T¢>±H˚ Á|ü»\ Äø±+ø£å\qT, eTH√uÛ≤yê\qT @e÷Á‘·+ >∑T]Ô+#·≈£î+&ÜH˚, ns¡ej˚T´fi¯fl nHê´j·÷\qT,$eø£å\qT |üÏº+#·Tø√≈£î+&ÜH˚ ‘·|ü\ ‘·&Éø£>±, ‘Ó\+>±D≈£î|üP]Ô e´‹πsø£+>± ]b˛s¡Tº düeT]Œ+∫ #˚‘·T\T <äT\T|ü⁄≈£î+~.nìï ÁbÕ+‘ê\yê]ì dü+‘·è|æÔ |üs¡TkÕÔeTì #Ó|æŒ d”e÷+Á<Ûäô|≥Tºã&ç<ës¡T\qT dü+‘·è|æÔ |ü]∫+~. |”ø£\<ëø± ‘ê– sêÁ‹|ü&ÉT≈£îqï ‘·s¡Tyê‘· ‘·q≈£î e∫Ãq ns¡ú+ |üs¡ú+ Òì ø£\qTÁ>∑+<∏ädüÔ+ #˚dæq ‘ê>∑TuÀ‘·T˝≤>± ]b˛s¡TºqT ‘·j·÷s¡T#˚dæ+~.mes¡÷ n&É>∑ì Á|ü‘ê´e÷ïj·÷\qT #·÷|æ+∫ Òì ∫#·TÃ\Tô|Ïº, n+<äs¡÷ ø√]q<ëìøÏ yÓTT+&ç#ÓsTT´ #·÷|æ+∫ yÓTT‘·Ô+>±lø£èwüí ø£$T° ‘Ó\+>±D $wüj·T+˝À qe⁄«\bÕ˝…’+<äì#Ó|üŒø£‘·|üŒ<äT.

yÓTT‘·Ô+ ‘=$Tà~ n<Ûë´j·÷\Tqï lø£èwüí ø£$T° ]b˛s¡Tº ÀyÓTT<äÏ @&ÉT n<Ûë´j·÷\T >∑‘· #·]Á‘·≈£î dü+ã+~Û+∫qn+XÊ˝Ò. n+<äT˝À nH˚ø£ n+XÊ\T #ê˝≤ ndü+ã<ä∆+>±,eÁø°ø£]+#·ã&ç ñHêïsTT. Çø£ mì$T<äe n<Ûë´j·T+ nH˚~ndü\T ÒH˚ Ò<äT. XÊ+‹uÛÑÁ<ä‘·\≈£î dü+ã+~Û+∫q n<Ûë´j·T+ø£qTø£ <ëìï ôVA+eT+Á‹øÏ d” Ÿ¶ø£esY À n+~kÕÔeTì #Óù|ŒHê\T>∑T …’qT¢ ‘·|üŒ Ä n<Ûë´j·T+˝À eTπsMT Ò<äT. Á|ü»\Jeqàs¡D düeTdü´ nsTTq ˇø£ n+X¯+ MT<ä ãVæ≤s¡+>∑ø£$T°(Open Committee) y˚dæq|ü&ÉT n+<äT˝Àì ˇø£n+XÊìï s¡Vü≤dü +>± ñ+#·T‘êqì Á|üø£Ï+#·&É+˝À ùV≤‘·Tã<ä∆‘·m+‘· ñ+<äH˚ $wüj·÷ìï |üø£ÿqu…&ç‘˚, $T–*q ∫e]<Ó’q‘=$Tà<äe n<Ûë´j·T+˝À ø£$T° sêÁcÕºìï düyÓTÆø£ +>± ñ+#ê˝≤?$&É>=≤º ≤? nH˚ n+X¯+ô|’ ‘·q≈£î ‘√∫q dü÷#·q*∫Ã+~.Äs¡T dü÷#·q*∫Ãq ø£$T°, n+<äT˝À eT÷&ç+Ïì ‘êH˚ø=Ïºy˚dü÷Ô, Hê\Ze dü÷#·qqT ø£wüºkÕ<Ûä yÓTÆq~>± ù|s=ÿ+~.neT\Tø±ì dü÷#·q\T nqT≈£îqï|ü&ÉT yêÏHÓ+<äT≈£îÁ|ükÕÔ$+∫q≥T¢? |üs√ø£å+>± πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ Ä dü÷#·q\qT|ü]o*+#·eTì #Óù|Œ+<äTø±? Òø£ Äj·÷ dü÷#·q\˝À ù|s=ÿqï$$<Ûä ÁbÕ+‘ê\ yê] eT<Ûä >=&Ée\T düèwæº+#˚+<äTø±? e+ÏnH˚ø±H˚ø£ dü+<˚Vü‰\qT ≈£L&Ü |üø£ÿqô|&É<ë+. πøe\+‘=$Tà<äe n<Ûë´j·T+˝Àì Äs¡T dü÷#·q\πø |ü]$T‘·yÓTÆ,n+<äT˝Àq÷ ¬ødæÄsY düVü‰ nH˚ø£ sê»ø°j·T|üøå±\T, y˚T<∏ëe⁄\Tdü¬s’q Á|ü‘ê´e÷ïj·T+>± uÛ≤$düTÔqï nsTT<√ bÕsTT+Ÿπø|ü]$T‘·yÓT Æ ‘Ó\+>±D≈£î nsTT<√ bÕsTT+Ÿ dü ¬s ’q|ü]cÕÿs¡y˚THê? nH˚ ~X¯>± Ä˝À∫<ë›+.

ø£$T° Ç∫Ãq Äs¡T dü÷#·q\˝À j·T<∏ë‘·<∏ ä dæ ú‹ì

ø=qkÕ–+# ¬s+&ÉT bÕsTT+Ÿ\T, ôV’≤<äsêu≤<éqT πø+Á<ä bÕ*‘·ÁbÕ+‘·+>± #˚ùd ¬s+&ÉT bÕsTT+Ÿ\T, ‘Ó\+>±DqTsêj·T\d”eT‘√ ø£*ù| eT÷&√ bÕsTT+Ÿ ø£*|æ yÓTT‘·Ô+ ◊<äTbÕsTT+Ÿ\T ‘Ó\+>±D≈£î |üP]Ô e´‹πsø£y˚T ø£qTø£ ‘Ó\+>±DÁ|ü»\T Ä ◊<äT dü÷#·q\qT |üP]Ô>± e´‹πsøÏkÕÔs¡T. n+<äT˝Àm˝≤+Ï dü+<Vü≤+ Ò<äT. Çø£ ndü\T #·s¡Ã+‘ê ◊<√ bÕsTT+Ÿ>∑T]+#˚. $T>∑‘ê ◊<äT bÕsTT+Ÿ\˝À ‘Ó\+>±D≈£î |üP]Ôe´‹πsø£yÓTÆq n+XÊ\Tqï+<äT e\¢H˚ yêÏì e´‹πsøÏdüTÔqïsê»ø°j·T|üøå±\T, y˚T<∏ëe⁄\T ◊<äe bÕsTT+ŸqT e÷Á‘·+düeT]údüTÔHêïs¡+fÒ n+<äT˝À @<Ó’Hê kÕqT≈£L\ n+XyÓ÷, Á|ü‘´ø£‘Ó\+>±D≈£î <√Vü≤<ä+ #˚ùd Á|üø£≥q ø√dü+ n+‘·Ø¢q+>±HÓ’Hêyê]øÏ ø£ì|æ+∫ ñ+&Ü*. n<˚ ì»yÓTÆ‘˚ Á|ü‹ ˇø£ÿs¡÷ ◊<äebÕsTT+Ÿ neT\T¬ø’ πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ô|’ ˇ‹Ô&ç ‘˚e\dæ+<˚.nsTT‘˚ n˝≤+Ï kÕqT≈£L\ <Û√s¡DÏ @<Ó’Hê ◊<√ bÕsTT+Ÿ˝Àø£ì|ædüTÔ+<ë? nH˚<˚ ndü\T Á|üX¯ï. ªª‘Ó\+>±D, d”e÷+Á<Ûä>±Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸqT $&É>=Ïº ‘Ó\+>±D≈£î ôV’≤<äsêu≤<éqT,d”e÷+Á<Ûä≈£î ø=‘·Ô sê»<Ûëìì @sêŒ≥T#j·÷*µµ nì ôV≤&é …’Hé À#·÷|æ+∫q ◊<√ bÕsTT+Ÿ À‘·T˝À¢ n+<äT≈£î dü+ã+~Û+∫qÁbÕ‹|ü~ø£\T, ìsêàD≤‘·àø£ dü÷#·q\T, $&É>=≥º&Üìï düeT]ú+#n+XÊ\T, ø£*π> Á|üjÓ÷»Hê\T @yÓTÆHê #·÷|æ+#·ã&Ü¶j·÷?nì $X‚¢wæ+∫, ì»+>± n˝≤+Ï n+XÊ\T ◊<√ bÕsTT+Ÿ˝Àñ+fÒ neT\T #j·TeTq&É+˝À m˝≤+Ï ‘·|ü Ò<äT >±˙ πøe\+ôV≤&é …’Héπø |ü]$T‘·yÓTÆ ◊<√ bÕsTT+ŸqT neT\T #j·TeTq&É+e÷Á‘·+ Ä‘·àVü≤‘ê´ dü<äèX¯ y˚T ne⁄‘·T+~. n+<äTπø ndü\T◊<√ bÕsTT+Ÿ˝À @eTT+<√ yÓTT<ä≥ ns¡ú+ #˚düTø√yê*.

á s√Eq #ê˝≤eT+~ ‘Ó\+>±D≈£î nqT≈£L\+>±uÛ≤$düTÔqï ◊<√ bÕsTT+Ÿ ø£$T° ]b˛s¡Tº À eTs¡\ ◊<äTù|sê\T>± $uÛÑõ+|üã&ç+~. yÓTT<äÏù|sê(m)˝À ñb˛<ëÈ‘·n+X¯yÓTÆq ‘Ó\+>±DqT m+<äT≈£î $&É>=≤º*? nH˚ Á|üX¯ï˝À>∑\ Hê´j·÷Hê´j·÷\ Á|ükÕÔeq ˝ÒH˚˝Ò<äT. d”e÷+Á<Ûä≈£î@s¡Œs¡#·e\dæq ø=‘·Ô sê»<ÛëìøÏ nedüs¡eTj˚T´ ô|≥Tºã&ÉT\>∑T]+#˚ yÓTT<äÏ ù|sê˝À ø£$T° #ê˝≤ u≤<Ûä|ü&çb˛sTT+~.ø=‘·Ô>± sê»<Ûëì @sêŒf…Æ‘˚ n+<äT≈£î ì<ÛäT\T nedüs¡eTì,yêÏì πø+Á<ä sêÅwüº Á|üuÛÑT‘ê«\T ø=+‘· ø£wüºyÓTÆHê düπs düeT≈£Ls¡TÃ≈£î+≤j·TH $wüj·T+ me]¬ø’Hê ‘Ó*dæ+<. yêÏì Á|ü‘´ø£+>±á ù|sê˝À #·÷|æ+∫, $&çb˛j·÷ø£ ‘Ó\+>±D≈£î m˝≤+ÏÄ]úø£ Çã“+<äT\T m<äTs¡e⁄‘êjÓ÷ e÷Á‘·+ #·÷|æ+#·˝Òø£b˛sTT+<ä+fÒ ø£$T° me] |üø£å+>± ñ+<√ ns¡úeTe⁄‘·T+~.Çø£ ù|sê(m) ∫es¡ À ‘Ó\+>±Dô|’ n_ÛÁbÕj·÷\qT $$<ÛäÁbÕ+‘ê\ yê]>± ‘Ó*j·TCÒdæ+~. Ç~ ‘Ó\+>±D ñ<ä eT+

q&ÉTdüTÔqï ø±\+


>∑T]+∫ #·÷#êj·T>± ‘Ó*dæq @ ˇø£ÿ ¬s’Hê |ü>∑\ã&çqe⁄«≈£îH≥+‘·>± Vü‰kÕ´düŒ<äyÓTÆ+~. ‘Ó\+>±D n+‘·≤ sêÅwüº@sêŒ≥Tô|’ πø n_ÛÁbÕj·T+‘√ Òs¡ì #Ó|üPÔ, KeTà+˝À |ü•ÃeTÁbÕ+‘·+, Ä~˝≤u≤<é À <äøÏåD ÁbÕ+‘·+, yÓT<äø˘ À πøe\+dæ~∆ù|≥, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY, q˝§Z+&É Àì ø=ìï ÁbÕ+‘ê\ Á|ü» Ò‘Ó\+>±D ñ<äé÷ìøÏ nqT≈£L\+>± ñHêïs¡ì #Ó|æŒ+~.ˇø£yÓ’|ü⁄ ‘Ó\+>±D n+‘·≤ |ü~õ˝≤¢\ Á|ü»\T, ∫es¡≈£î Ä+Á<ÛäÁbÕ+‘·+‘√ dü]Vü≤<äT› >∑\ ÁbÕ+‘ê\˝À ≈£L&Ü dü]Vü≤<äT›\TeT÷dæy˚ùd kÕúsTT˝À #Ó’‘·q´+, ñ<ä eT+ rÁe‘·s¡+>± ñ+fÒø£$T°øÏ ne˙ï ø£ì|æ+#·˝Ò<√, ø£ì|æ+∫Hê ø£uÀ~˝≤qÏ+∫+<√ <ëìπø ‘Ó*j·÷*. eT<Ûä´dü ú n_ÛÁbÕj·÷ìïe´ø£Ô|ü]∫q yê]˝À eTõ¢dt ÁbÕã\´ ÁbÕ+‘ê\THêïj·Tì #Ó|æŒqø£$T° ‘Ó\+>±D n+‘·≤ ñqï eTTdæ¢+\T ñ<äé÷ìïã\|üs¡TdüTÔqï $wüj·÷ìï e÷Á‘·+ <ë∫ô|Ïº+~. yÓTT‘·Ô+‘Ó\+>±D eTTdæ¢+\˝À πøe\+ 15 qT+∫ 20 XÊ‘·+ e÷Á‘·yTôV’≤<äsêu≤<é q>∑s¡+˝À eTõ¢dt >=&ÉT>∑T øÏ+<ä ñHêïs¡T. $T–*q»HêuÛ≤ n+‘ê »e÷‘˚ ÇkÕ¢$T ˝≤+Ï eTTdæ¢+ dü+düú\ øÏ+<ä|üì#˚dü÷Ô ‘Ó\+>±D ñ<äé÷ìï #ê˝≤ X¯øÏ Ôe+‘·+>±HÓ‹Ô¬ø‘·TÔ≈£îHêïs¡T. ø±˙ á $wüj·÷ìï ø£$T° Á|ükÕÔ$+#· Ò<äT.Çø£ nìï dü]Vü≤<äT›\ Á>±e÷\T, eT+&É˝≤\T eT<Ûä´dü ún_ÛÁbÕj·÷H˚ï yÓ*ãT#·TÃ‘·THêïj·TH˚ ø£$T° yê<äq ≈£L&Ü|üP]Ô>± nXÊÅd”Ôj·T+. #ê˝≤#√≥¢(ôV’≤<äsêu≤<é $TqVü‰) ôdÏ\sY‡≈£L&Ü ‘Ó\+>±D ñ<ä e÷ìøÏ eT<ä›‹düTÔ+fÒ ôdÏ\sY‡≈£î eT<Ûä düún_ÛÁbÕj·T+ ñ+<äì Á|üø£Ï+∫ ‘Ó\+>±D Á|ü»\≈£î, ôdÏ\sY‡≈£îeT<Ûä yÓ’wüeT´+ ô|+#˚ Á|üj·T‘·ï+ #˚dæ+~. ‘Ó\+>±D ñ‘·Ôs¡ÁbÕ+‘·+˝À –]»qT\T eTq´d”eT¬ø’ b˛sê&ÉT‘·THêïs¡ì ø£$T°#˚dæq eTs√ yê<äq ì»y˚T. Äe÷≥ø=ùdÔ Á|ü‘˚ ø£ ‘Ó\+>±De …H Á|ü‘´ø£ eTq´d”eT ≈£L&Ü ø£ XÊÅd”Ôj·TyÓTÆq, ùV≤‘·Tã<ä∆yÓTÆq&çe÷+&é. ‘·s¡‘·sê\T>± nD>±]b˛sTT, düs¡«Vü≤≈£îÿ\T ø√˝ÀŒsTT,Á|ü|ü+#·+‘√, uÛ≤s¡‘·<˚X¯+‘√, Á|üuÛÑT‘ê«\‘√ ìs¡+‘·s¡+yÓ÷düb˛‘·Tqï –]»qT\≈£î >∑\ Hê´j·TyÓTÆq Á|üC≤kÕ«$Tø£Äø±+ø£å Á|ü‘˚´ø£ eTq´ sêÅwüº+. ø±˙ ‘Ó\+>±D ñ<äéTH˚|ü<∏ä +˝À Äj·÷ ÁbÕ+‘ê\ Á|ü» …es¡÷ @Hê&É÷ Á|ü‘˚ ø£‘Ó\+>±DqT e´‹πsøÏ+#· Ò<äT. ô|’>± |üP]Ô>± ã\|üs¡TdüTÔHêïs¡T.n\¢+ sê»j·T´, kÕVüQ\ kÕVæ≤‘· +˝À, ‘Ó\+>±D Á|ü»\+<äs¡÷<˚e⁄ì>± ø=*#˚ ø=eTTs¡+ ;Û+ yês¡dü‘·«+˝À HêÏ qT+∫H˚Ï <ëø± ñ<ä e÷\≈£î ñ‘·Ôs¡ ‘Ó\+>±D –]»q ÁbÕ+‘·+m+‘·Ï Äj·TTe⁄ |üÀº ‘Ó\TdüTÔ+~. nsTTHê Ä ÁbÕ+‘·ÁbÕ<Ûëq´‘·qT ñ<äéT #·]Á‘·˝À ‘·≈£îÿe #˚ùd ≈£îÁ≥>± án+XÊìï #˚]Ã+<äì #ê˝≤ düT\Te⁄>±H˚ ns¡úeTe⁄‘·T+~.

‘·sê«‘· ù|sê(_) qT+∫(Ç) es¡≈£î ø£$T° Á|ü‹ ù|sê˝Àq÷‘Ó\+>±D sêÁcÕºìï @sêŒ≥T #j·T&É+ e\¢ @yTì Çã“+<äT\T,düeTdü \T m<äTs¡e⁄‘êjÓ÷ #Ó|üPÔ nqedüs¡ $wüj·÷ìøÏ n~Ûø£ÁbÕ<Ûëq´$Tdü÷Ô düeTdü \ ã÷∫ì #·÷|æ uÛÑj·Tô|fÒº Á|üj·T‘·ï+

#˚dæ+~. dü+øÏå|üÔ+>± <ëìï á øÏ+~ n+XÊ\ yê]>±$uÛÑõ+#·Tø√e#·TÃ.

1. sêj·T\d”eT˝À ñ<äéT+ rÁe‘·s¡eTe⁄‘·T+<äH˚~yêdüÔe+. nø£ÿ&É ñ<ä eT+ edüTÔ+~. ø±˙ Ä ñ<ä e÷ìøÏ,‘Ó\+>±D ñ<äéT kÕúsTT, X¯øÏÔ, n+<äT˝À düùV≤‘·Tø£‘· ñ+≤j·÷? ns¡yÓ’ @fi¯ó¢>± eTqT>∑&É ø√dü+ #˚düTÔqï b˛sê≤ìøÏñqï+‘· ìC≤sTTr, Hê´j·T$#·ø£åD yêÏ≈£î+≤j·÷? n˝≤+Ïñ<ä e÷\T ‘ê‘êÿ*ø£s>± ‘· …‹Ôq+‘· e÷Á‘êq yêÏì yÓTT<ä ÒVæ≤+∫ Á|ü‘˚ ø£ ‘Ó\+>±D ñ<ä eT+ e+Ï ˇø£ ìC≤sTT‹>∑\ ñ<ä e÷ìï ìj·T+Á‹+#˝≤ dü÷#·q #j·T≥+ m+‘·es¡≈£îdüeT+»dü+? ø£y˚fi¯ $uÛÑ»q »]–‘˚ ôV’≤<äsêu≤<é q>∑s¡+‘√bÕ≥T Ïrs¡Tyê, kÕ>∑T˙Ï eqs¡T\ yê≤\ ø√dü+ ÁÏãT´q Ÿrs¡TŒ\≈£î Àã&ç, XÊX¯«‘· |ü]cÕÿsê\T @s¡Œs¡#·T≈£îH˚ Á|üÁøÏj·T»s¡T>∑T‘·T+~. n+<äT˝À ø£$T° Væ≤+∫q+‘·>± düeTdü @MTñ+&ÉuÀ<äT.

2. d”e÷+Á<Ûä À Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\ sêJHêe÷\¬ø’ ˇ‹Ô&ç‘ÓkÕÔs¡T nH˚~ eTs√ ã÷∫. >∑‘·+˝À es¡Tdü sêJHêe÷\‘√Á|ü»\ eTT+<äT≈£î yÓ[¢q πød”ÄsY, Äj·Tq H˚‘·è‘·«+˝Àì‘Ó\+>±D sêÅwüº dü$T‹ bÕØºøÏ sêJHêe÷ nq+‘·s¡+, ‘·eT≈£îq#·Ãø£b˛sTTHê ÁãVü‰à+&ÉyÓTÆq $»j·÷\ì∫Ã ‘Ó\+>±D Á|ü»\T‘·eT eTH√;ÛcÕºìï ‘Ó*j·TC…bÕŒs¡T. n+fÒ Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\sêJHêe÷\T, nq+‘·s¡ $»j·÷\T ‘Ó\+>±D ÁbÕ+‘·+˝ÀÁ|ü‘˚ ø£ ‘Ó\+>±D ø√düy˚Tqì @Hê&√ s¡TEej·÷´sTT. á|üs¡+|üs¡ áHêÏ<˚+ ø±<äT. 1970˝À eTÁ]#ÓHêï¬s&ç ¶Hêj·Tø£‘·«+˝Àì ‘Ó\+>±D Á|üC≤dü$T‹ì 14 d”≥¢≈£î >±qT11 kÕúHê\˝À ¬>*|æ+#ês¡T. ø£qTø£ Ç+‘·Ï Á|üC≤düŒ+<äqeTT+<äT πs|ü⁄ d”e÷+Á<Ûä Hêj·T≈£î\T #ùd sêJHêe÷ u…~]+|ü⁄\T‘ê≤≈£î #·|üfi‚fl ne⁄‘êsTT.

3. ø√kÕÔ+Á<Ûä qT+∫ sêj·T\d”eT $&çb˛yê\qï ñ<ä eT+‘·«s¡˝ÀH˚ s¡÷|ü⁄~<äT›≈£îH˚ neø±X¯+ ñ+~ nH˚~ sêÅwüº+$&çb˛yê\ì &çe÷+&é #˚j·T≥+ n+‘· düT\TyÓ’q $wüj·T+ø±<äT. ‘·s¡‘·sê\T>± yÓ÷dü+ nqTuÛ Ñ$+∫q #·]Á‘·,nHê´j·÷\≈£î, $eø£å\≈£î >∑T¬s’q ñ<ëVü≤s¡D\T, uÛ≤wü, dü+düÿè‹,eqs¡T\T <√#·Tø√ã&çq <äècÕº +‘ê\T ñ+&Ü*. Ç|üŒÏes¡≈£îsêj·T\d”eT≈£î n˝≤+Ï #·]Á‘· ‘·≈£îÿy˚. ø£qTø£ sêj·T\d”eTø√kÕÔ+Á<Ûä qT+∫ $&çb˛yê\+fÒ ‘Ó\+>±D kÕúsTT˝À ø√kÕÔ+Á<Ûäe\¢ nHê´j·÷\≈£î >∑Ts¡e⁄‘˚H˚ n~ kÕ<Ûä +. n˝≤ »s¡>∑ì<˚$&çb˛‘êqq&É+˝À XÊÅd”Ôj·T‘· ñ+&É<äT. ø£qTø£ XÊÅd”Ôj·T‘· Òì@ y˚sêŒ≥T &çe÷+&é ≈£L&Ü #·]Á‘· À $»j·Te+‘·eTe<äT.n+<äTπø sêj·T\d”eT $&çb˛j˚T ñ<ä eT+ #Ó\πs>∑T‘·T+<äH˚yê<äq |üÏº+#·Tø√qedüs¡+ Òq+‘· ∫qï~.

4. qø£‡*»+ ô|s¡T>∑T‘·T+~ ` 1969˝À yêeT|üø£årÁeyê<ä+ yÓTT<ä …’q|ü&ÉT n~ sêÁcÕº\qT $uÛÑõ+#·&É+ e\¢|ü⁄≥º Ò<äT. 1970\˝À, 80\˝À n~ rÁeyÓTÆq|ü&ÉT ≈£L&Ü


Ä rÁe‘·≈£î ø±s¡D+ sêÅwüº $uÛÑ»q\T ø±e⁄. á s√E πø+Á<äÁ|üuÛÑT‘·« …ø£ÿ\ Á|üø±s¡+ 16 sêÁcÕº\˝Àì 150 ô|’∫\T≈£îõ˝≤¢\˝À yê´|æ+#·ã&É ¶ qø£‡*C≤ìøÏ ø±s¡D+ Äj·÷sêÁcÕº\˝Àì $uÛÑ»q |ü]dæú‘·T\T ø±e⁄. ø£qTø£ sêÁcÕºìï$uÛÑõ+#·&ÜìøÏ, ø£*|æ ñ+#·&ÜìøÏ qø£‡*»+ ÁbÕ‹|ü~ø£ne≥+ ndüeT+»düy˚T ne⁄‘·T+~.

5. eT‘·‘·‘·« X¯≈£îÔ\T ô|s¡T>∑T‘êsTT ` @ eT‘êìøÏdü+ã+~Û+∫ á yê´K´\T #˚dæ+<√ ]b˛s¡Tº À düŒwüº+>± Ò<äT.‘Ó\+>±D˝À yÓTC≤]°>± ñqï eT‘ê …’q Væ≤+<ä÷, eTTd”¢+eT‘ê\qT<˚∆•+#˚ #˚XÊs¡qT≈£î+fÒ á ¬s+&ÉT eT‘ê\≈£îdü+ã+~Û+∫q #ê+<ädüyê<ë\T (religious fundamen-

talism) ‘Ó\+>±D≈£î ø=‘Ô$T ø±<äT. kÕ«‘·+Á‘ê´ìøÏ eTT+<äTqT+#˚, ìC≤+ ø±\+ ø£+fÒ eTT+<äT qT+#˚ eT‘· kÕ+düÿè‹ø£#ê+<ädüyê<ë\≈£î ‘Ó\+>±D Á|üjÓ÷>∑XÊ\>± ñ+≥÷e∫Ã+<äH˚~ n+<ä]ø° ‘Ó*dæ+<˚. ø£qTø£ á s√Eq ‘Ó\+>±D$&çb˛e&É+‘√H˚ Ä #ê+<ädüyê<ë\T »&É\T $|æŒ nuÛÑÁ<ä‘êyê‘êes¡D≤ìï düèwæºkÕÔj·Tì uÛ≤$+#·&É+ dü]ø±<äT. >∑‘·+˝À‘Ó\+>±D˝À, ôV’≤<äsêu≤<é˝À »]–q eT‘· ø£\Vü‰\T,|òüTs¡D\˙ï düyÓTÆø£ sêÅwüº+˝À »]–qy˚ ø£<ë! ø£qTø£ sêÅwüº$uÛÑ»q≈£î, eT‘· ø£ À¢ ≤\≈£î dü+ã+<Ûä+ Ò<äT.

6. uÛ≤cÕ Á|üj·TTø£Ô sêÅcÕºìï $uÛÑõ+#·≥+ <˚X¯+ yÓ\T|ü\Á|üuÛ≤yêìï #·÷|ædüTÔ+~. Bì ns¡ú+ @$T≥+fÒ <˚X¯ yê´|üÔ+>±uÛ≤cÕ Á|üj·TTø£Ô sêÁcÕº\qT(linguistically constituted)$uÛÑõ+#ê\H &çe÷+&é\T eTT+<äT≈£î e∫Ã πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏÒì ∫≈£îÿ\T ‘Ó∫Ã ô|&É‘êj·Tì ns¡ú+. kÕ«‘·+Á‘ê´q+‘·s¡+

<˚X¯yê´|üÔ+>± sêÅcÕº\ $uÛÑ»q ñ<äé÷\T m|üŒÏø£|ü&ÉT‘· …‘·TÔ‘·÷H ñHêïsTT. yêÏ À #ê˝≤ eT≥Tº≈£î Hê´j·Tã<ä∆yÓTÆq&çe÷+&é˝Ò ñHêïsTT. n+<äT˝Àq÷ rÁekÕúsTT &çe÷+&é,yÓTC≤]° Á|ü»\ n_Û˝≤wü\Tqï ñ<äé÷\˝À ‘Ó\+>±D,uÀ&√˝≤+&é, >∑÷sêâ ≤+&é yÓTT<ä …’q$ ñHêïsTT. ‘Ó\+>±DsêÅwüº @sêŒ≥T »s¡>±*‡+<äH˚ Á|ü»\ eTH√;Ûwüº+ #ê˝≤XøÏÔe+‘·+>± ñ+<äì kÕ«‘·+Á‘ê´q+‘·s¡+ nHø£ dü+<äsê“¤\˝Às¡TEyÓ’q H˚|ü<∏ä +˝À m˝≤+Ï ø£$T°\T, ô|¢_ôd’Ÿ\ nedüs¡+Ò≈£î+&ÜH˚ ‘Ó\+>±D sêÅwüº @sêŒ≥T »s¡bÕ*. Ä ‘·sê«‘·

ø£$T° ù|s=ÿqï≥T¢>± Á|ü‘˚´ø£ sêÅwüº ñ<äé÷\T ‘·˝…‹Ô‘˚Hê´j·Tã<ä∆yÓTÆq &çe÷+&é\qT |ü]wüÿ]+#·HÓ’Hê e#·TÃ Ò<ä+fÒyê≥ìï+ÏøÏ >±qT eTs=ø£ mkÕ‡Ø‡HÓ’Hê y˚j·Te#·TÃ. ø±˙yÓTT<ä≥>± ‘Ó\+>±D sêÅwüº @sêŒ≥T e÷Á‘·+ uÒwüs¡‘·T>±»s¡>±*‡+<˚qH˚~ n‘êéX¯´+. Bìì ø£$T° >∑T]Ô+#·Òø£b˛sTT+~.7. ∫qï sêÁcÕº\ @sêŒ≥T e\¢ düeTq«j·T+, j·÷»e÷q´

ìs¡«Vü≤D düeTdü´\T m<äTs ¡e⁄‘êsTT. Ç~ ãVüQX¯Á|ü|ü+#·yê´|üÔ+>± ∫qï sêÁcÕº\ @sêŒ≥T >∑T]+∫ ø£$T° #Ó|æŒq

n_ÛÁbÕj·T+ ø±e#·TÃ. nsTT‘˚ ‘Ó\+>±D≈£î dü+ã+~Û+∫q]b˛s¡Tº À á n+XÊìï ñ≥+øÏ+∫ ñqï+<äTe\¢ ‘Ó\+>±D˝À≈£L&Ü Ä düeTdü \T m<äTs¡e⁄‘êj·Tì ø£$T°øÏ nqTe÷q+ø£*– ñ+&Ée#·TÃ. nsTT‘˚ kÕ«‘·+Á‘ê´q+‘·s¡+ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À@sêŒf…Æq nHø£ ∫qï sêÁcÕº\qT >∑eTìùdÔ Vü≤sê´Hê, >∑T»sê‘Y,>√yê yÓTT<ä\Tø=ì ìqï yÓTTqïÏ ñ‘·Ôsê+#· Ÿ(HÏ ñ‘·Ôs¡K+&é)es¡≈£î #ê˝≤ sêÁcÕº\˝À á düeTdü \T Òe⁄. πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+‘√#ê˝≤ #·ø£ÿ>± düeTq«j·÷ìï, dü«sêÅwüº+˝À #·ø£ÿì j·÷»e÷q´ìs¡«Vü≤D |ü<ä∆‘·T\H˚ ne\+_ÛdüTÔHêïsTT. #·rÔdt|òüT&é, C≤s¡â+&ésêÁcÕº\˝À @s¡Œ&ÉT‘·Tqï ø=ìï düeTdü \qT <äèwæº À ñ+#·Tø=ì≈£L&Ü ø£$T° á yê´K´ #˚dæ+<äqT≈£î+fÒ ‘Ó\+>±D ÁbÕ+‘·uÛÖ>√[ø£, kÕe÷õø£, Ä]úø£ |ü]dæú‘·T\T Ä ¬s+&ÉT sêÁcÕº\ø£+fÒ #ê˝≤ eT≥Tº≈£î yÓTs¡T>∑T>±H˚ ñHêïsTT ø£qTø£ ø£$TÏù|s=ÿqï á düeTdü \T uÛÑj·T|ü&Ü*‡q+‘· kÕúsTT˝À ‘Ó\+>±D≈£î#·T≥Tºø√e⁄.

8. ùd«#êÃ¤ yêDÏC≤´ìøÏ ∫qï sêÁcÕº\T n&ÉT¶>± ñ+≤sTT.Ç~ |üP]Ô>± ndü+ã<ä∆yÓTÆq $wüj·T+. m+<äTø£+fÒ ô|’qe⁄<äVü≤]+∫q sêÁcÕº\H rdüT≈£î+fÒ ne˙ï $&çb˛j·÷ø£ ùd«#êÃ¤yêDÏC≤´ìøÏ(Free trade) ‘·\T|ü⁄\T u≤sê¢ ‘Ó]∫q sêÁcÕº Ò.(y˚<ë+‘· ø£+ô|˙ì n&ÉT¶≈£îqï dü+|òüT≥q\T Hê´j·Tã<ä∆y˚TnsTTqq÷ #·rÔdt>∑&Ûé Ç+<äT≈£î ø=+‘· $TqVü‰sTT+|ü⁄) ùd«#êÃ¤yêDÏC≤´ìøÏ n&ÉT¶>± ì*∫q sêÁcÕº\T eTq <˚X¯+˝À #ê˝≤‘·≈£îÿe. ∫e]øÏ áXÊq´ sêÁcÕº\T ≈£L&Ü á eT<Ûä ùd«#êÃ¤yêDÏC≤´ìøÏ yÓqTï<äqTï>± ì\e&É+ eTq+ #·÷ùdÔH˚ ñHêï+.ø£qTø£ á düeTj·T+˝À ùd«#êÃ¤ yêDÏC≤´ìøÏ ∫qï sêÁcÕº\Tnes√<Û äeTH ˚ nuÛ Ñ ´+‘·sêìï <˚X ¯yê´| ü Ô+>± mes¡÷n+^ø£]+#·uÀs¡T.

9. ôV’≤<äsêu≤<é q>∑s¡+ e÷¬sÿŸ πø+Á<ä+ nsTTq+<äTe\¢‘Ó\+>±D\À ø£*ùdÔ düeTdü \T m<äTs¡ee#·TÃ. á bÕsTT+ŸqTdü]>±Z ns¡ú+ #˚düTø√≈£î+fÒ Ç~ eTs=ø£ nsêúìïdüTÔ+~.‘Ó\+>±D˝À ôV’≤<äsêu≤<é ø£*ùdÔ n~ e÷¬sÿŸ πø+Á<ä+ ø±e≥+e\¢ ‘Ó\+>±D≈£î ˝≤uÛÑy˚T »s¡T>∑T‘·T+~ ø±˙ düeTdü´˝…˝≤m<äTs¡e⁄‘êsTT? ø£ ô|<ä› e÷¬sÿŸ πø+Á<ä+ sêÅwüº+˝À ø£\e&É+e\¢ Ä sêÅwüº Á|ü»\≈£î Ä]úø£ düeTdü \T rs¡T‘êsTT. ìs¡T<√´>∑düeTdü rs¡T‘·T+~. Á|ü»\ ‘·\dü] Ä<ëj·T+ ô|s¡T>∑T‘·T+~.e÷qyê_Ûeè~∆ yÓTs¡T>∑T|ü&ÉT‘·T+~. Çìï ≤uÛ≤\T+&É>± qwüº+»]π> ÄkÕÿs¡+ @ ø√XÊq ñ+&É<äT. eT] n˝≤+≥|ü&ÉT ø£$T°Á|ü‘˚´ø£+>± düeTdü´\ Á|ükÕÔeq m+<äT≈£î ‘Ó∫Ã+<√ ns¡ú+#düTø√yê*. ø£$T° ñ<∆X´+ Á|üø±s¡+ ôV’≤<äsêu≤<é ‘Ó\+>±D\Àø£\e&É+ e\¢ düeTdü \T m<äTs¡j˚T´~ ‘Ó\+>±D≈£î ø±<äT.ôV’≤<äsêu≤<é nH˚ ø£\Œeèøå±ìï ø√˝ÀŒsTTq d”e÷+Á<Ûä≈£îdüeTdü …<äTs¡e⁄‘êj·Tì <ëì ns¡ú+. n+<äTπø bÕ|ü+ ø£$T°øÏd”e÷+Á<Ûäô|’ ‘Ó>∑ C≤*y˚dæ ªªdüeTdü …<äTs¡e⁄‘êsTT düTe÷!µµ


nì d”e÷+Á<Ûä ‘·s¡|ü⁄ eø±˝≤Ô |ü⁄#·TÃø=ì e÷≤¢&ÉT‘·Tqï~.Ç˝≤ @ø£|üø£å+>± e÷≤¢&ÉT‘·Tqï+<äT≈£î ø£$T°øÏ m˝≤+Ï »+≈£L˝Òø£b˛e≥+ <ëì ìs¡¢»®‘·HêìøÏ |üsêø±wüº. ôV’≤<äsêu≤<éqT‘Ó\+>±D≈£î sê»<Ûëì>± #j·÷\ì ôV≤&é …’Hé À #Ó|æŒq e÷≥\T∫e] ù|sê\≈£î e#˚Ãdü]øÏ, n˝≤ #˚ùdÔ d”e÷+Á<Ûä≈£î düeTdü…<äTs¡e⁄‘êsTT nì ‘·q Á|üø£≥q≈£î ‘êH ‘·÷≥T¢ bı&ÉT#·T≈£îqï~.

ø£ dü+ Hê\T¬>’<äT ù|sê\ es¡¬ø’Hê ‘·q e÷≥ MT<ä ‘êH˚ì\ã&É Òì lø£èwüí ø£$T° >∑T]+∫ Ç+‘·ùd|ü⁄ $X‚¢wædüTÔHêïq+fÒHêπø #ê˝≤ dæ>∑TZ>± ñ+~.

10. ‘Ó\+>±D ÁbÕ+‘·+ eT÷düT≈£îb˛‘·T+~(Land lock)‘·÷s¡TŒ rs¡ ÁbÕ+‘·+˝À Á|ü<Ûëq πse⁄ |ü≥ºDyÓTÆq $XÊK|ü≥ï+,Ç‘·s¡ z&Éπse⁄\ kÂø£s¡ + ‘Ó\+>±D≈£î ñ+&É<äT. #·eTTs¡T,düVü≤» yêj·TTe⁄, ìπøåbÕ\T ø√kÕÔ+Á<Ûä À n~Ûø£+>± ãj·T≥|ü&ÉT‘·Tqï+<äTe\¢ Ä]úø±_Ûeè~∆, ñbÕ~Û neø±XÊ\T‘Ó\+>±D≈£î n+<äeì ø£$T° ‘Ó>∑ u≤<Ûä|ü&çb˛‘·Tqï~. ‘·<ë«sê‘Ó\+>±D ÁbÕ+‘·+ eT÷düT≈£îb˛‘·T+<äì yÓTTdü* ø£˙ïs¡Tø±s¡TdüTÔqï~. uÛ≤s¡‘·<X+˝À Á|ü‹ sêÅwüº+˝À z&Éπse⁄, #·eTTs¡T,düVü≤»yêj·TTe⁄ ìπøåbÕ\THêïj·÷? n$ ˝Òì @ sêÅwüºeT÷Ä]úø±_Ûeè~∆ kÕ~Û+#·&É+ Ò<ë? ñ‘·Ôs¡Á|ü<˚XŸ, Vü≤sê´Hê e+Ïn_Ûeè~∆ #Ó+~q sêÁcÕº\T n$ Ò≈£î+&Ü eT÷dæyj·Tã&Ü¶j·÷?ndü\T Ç<=ø£ düeT+»düyÓTÆq yê<äH˚Hê? Á|ü‹ sêÅwüº+˝À πø‘·s¡Vü‰ eqs¡T\T+≤j·÷? ‘Ó\+>±D˝À e÷Á‘·+ eqs¡T\TÒyê? u§>∑TZ, Á>±HÓ’Ÿ, $XÊ\yÓTÆq n≥M dü+|ü<ä, qB»˝≤\T

e+Ï eqs¡T\‘√ ‘Ó\+>±D n_Ûeè~∆ #Ó+<ä˝Ò<äì ø£$T°#Ó|üŒ>∑\<ë? ø£qTø£ ‘Ó\+>±D @s¡Œ&Ü¶ø£ ø=+‘· Ä]úø£yÓqTø£u≤≥T‘·HêìøÏ >∑T¬s’Hê eTTqTà+<äT ‘·q≈£îqï eqs¡T\‘√HK∫Ã‘·+>± eè~∆ #Ó+<ä>∑\<äì |òü» Ÿn© ø£$TwüHé yÓTT<ä\Tø=ìnH˚ø£ ø£$T°\T #Ó|æŒq $wüj·÷\qT ≈£L&Ü ø£$T° @ e÷Á‘·+ne>±Vü≤q #˚düTø√˝Ò<äì á n+X¯+ #·~yêø£ |üP]Ô>±‘˚≥‘Ó\¢yÓTÆb˛‘·T+~.

á |ü~ n+XÊ\T >∑eTì+∫q ‘·sê«‘· #ê˝≤eT≥Tº≈£î ø£$T°@ |üø£å+ eVæ≤+∫+<√ ns¡úeTe⁄‘·÷H˚ ñ+~. nsTTHê ∫e]ù|sê\˝Àì …’q¢qT >∑eTìùdÔ ø£$T° ndü\T s¡+>∑T |üP]Ô>±ãj·T≥|ü&ÉT‘·T+~. "The committee is of the view

that given long history of the demand for sepa-

rate telangana, the highly charged emotions at

present and the likelihood of the agitation con-

tinuing in case the demand is not meant(unless

handled deftly, tactfully and firmly as discussed

under option six), consider action to be given

to this option..."n+fÒ ‘Ó\+>±D n+X¯+ô|’ #·‘·Ts¡‘·‘√,<äè&ÛÉ+>± eéVü≤]+#·ø£b˛‘˚ ‘Ó\+>±D @sêŒ≥T #˚j·÷\ìdü÷∫düTÔqï~. ª#·‘·Ts¡‘·µ‘√ eéVü≤]+#·≥+ n+fÒ eTuÛÑ ô|fÒºe÷≥\‘√, kÕ>∑B‘·\‘√ f…Æ+bÕdt #j·T≥+. ª<äè&ÛÉ+>±µ n+fÒ

ñ<ä e÷ìï nD∫yùd˝≤, XÊ+‹ uÛÑÁ<ä‘·\ düeTdü >± ‘Ó\+>±Dñ<ä e÷ìï #·÷&É≥+. Ç+ø± ∫e] …’q¢ À ø£$T° á $<Ûä+>±#Ó|ü⁄Ôqï~. "Seperation is recommended only in

case it is unavoidable and if this can be reached

amicably amongst all the 3 regions". n+fÒ $~Û Òì|ü]dæú‘·T\˝À e÷Á‘·yT eT÷&ÉT ÁbÕ+‘ê\ dü+|üPs¡í n+^ø±s¡+‘√á dü÷#·qqT neT\T #˚j·Te#·ÃH˚~ Bì kÕsê+X¯+. nsTT‘˚eT÷&ÉT ÁbÕ+‘ê\T ‘Ó\+>±D @sêŒ≥T¬ø’ m˝≤ n+^ø£]kÕÔsTT?n˝≤ n+^ø£]+#·ø£b˛e≥+ e\¢H˚ ø£<ë lø£èwüí ø£$T°ì@s¡Œs¡∫+~. n˝≤+≥|ü&ÉT eT÷&ÉT ÁbÕ+‘ê\ n+^ø±s¡+≈£î<äTs¡T‘·T+<äH˚ ÄX¯ ø£$T°øÏ m+<äT≈£î ø£\T>∑T‘·Tqï<√ ø£$T°düuÛÑT´\πø ‘Ó*j·÷*. ôV’≤<äsêu≤<é n+X+ >∑T]+∫ Á|ükÕÔ$+∫qdüeTj·T+˝À ªªôV’≤<äsêu≤<é e\¢ düeTdü´\T m<äTs¡j˚Tńeø±X¯eTTqï+<äTq Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸqT $&É>=≥º&É+ nqT∫‘·ìs¡íj·Ty˚T ne⁄‘·T+<äµµì u≤Vü‰≥+>±H˚ Á|üø£Ï+∫+~. ÇBø£$T° ndü\T dü«s¡÷|ü+.

ø±e⁄q ◊<äe bÕsTT+Ÿ ôV≤&é …’Hé À Äsê“¤≥+>± ‘Ó\+>±D@sêŒ≥TqT Á|üø£Ï+∫q ø£$T° Ä bÕsTT+Ÿ bı&ÉT>∑THê <ëìøÏe´‹πsø£yÓTÆq uÛ≤yê\qT Á|üø£Ïdü÷Ô e∫Ã+~. ôV≤&é …’Hé Àq÷,yÓTT<äÏù|sê˝À eT÷&ÉT Hê\T>∑T …’q¢ ÀqT $TqVü‰sTTùdÔ $T>∑‘ên+XÊ\˙ï ‘Ó\+>±DqT øÏ+#·|ü]#˚y˚. Á|ü‘˚ ø£ ‘Ó\+>±D≈£îyÓ÷ø±\&˚¶y˚. Á|ü»\ Äø±+ø£åqT >∑T]ÔdüTÔqï≥T¢ ôV≤&é˝…’Hé˝ÀqÏ+∫, n+<äT˝À …ø£ÿ≈£î Òqìï yÓTT\ø£\T ô|Ïº+~. ø£qTø£◊<äe bÕsTT+Ÿ ôV≤&é˝… ’Hé #·÷dæ, yÓ÷düb˛sTT <ëìï‘Ó\+>±D≈£î nqT≈£L\yÓTÆq Á|üø£≥q>± >∑T]ÔdüTÔqï πød”ÄsYyÓTT<ä\T nHø£ sê»ø°j·T bÕØº\ yês¡T Á>∑Væ≤+#ê*‡+<$T≥+fÒnìï bÕsTT+Ÿ\˝≤π> ◊<äe bÕsTT+Ÿ ≈£L&Ü ‘Ó\+>±D≈£î|üP]Ô e´‹πsø£yÓTÆ+<˚! ◊<äe bÕsTT+ŸqT neT\T #˚j·TeTì&çe÷+&é #˚j·T≥+ eT÷˝≤q, n+<äT˝Àì nH˚ø±H˚ø£e´‹πsø±+XÊ\qT düeT]ú+∫qfÒ¢ ne⁄‘·T+~. πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ø£qTø£ ì»+>±H˚ ◊<√ bÕsTT+Ÿ neT\T≈£î |üPqT≈£î+fÒn+<äT˝Àì nHø£ yÓTT*ø£ À¢ @<√ ø£<ëìï #·÷|æ+∫ ‘Ó\+>±D@sêŒ≥TqT ì*|æyj·T≥+ neT\T #j·TeTqï yê]ô|’ ‘·|üqTHÓ≥º&É+ <ëìøÏ ô|<ä› ø£wüºy˚TMT ø±<äT. n˝≤+Ï neø±XÊ\T◊<√ bÕsTT+Ÿ À uÀ …&ÉTHêïsTT. ø£qTø£ ‘·|üŒì |ü]dæú‘·T\˝ÀH,n~ ≈£L&Ü ◊<√ bÕsTT+Ÿ Àì ôV≤&é …’HéqT uÒwüs¡‘·T>± neT\T|üs¡#·eTì ø√sê* ø±˙, n+<äT˝Àì n+XÊ\qT ø±<äT. y~ø£\MT<ä ◊<√ bÕsTT+Ÿ ‘·eT≈£î nqT≈£L\y˚Tqì Á|üø£Ï+#·≈£L&É<äT. ø£qTø£ lø£èwüí ø£$T°ì ‘Ó\+>±D $wüj·T+˝À ˇø£ã|òüPHé ≤ eéVü≤]+∫q nø£ÿs¡≈£îsêì ø£$T°>± uÛ≤$+∫ <ëìdüT Ò≈£î+&Ü ‘Ó\+>±D @sêŒ≥T Á|üÁøÏj·TqT ÁbÕs¡+_Û+#·eTì&çe÷+&é #˚j·T&Éy˚T nìï+Ïø£+fÒ ÁX‚j·Tdüÿs¡yÓTÆq |üì.

T


y˚T<∏√ ~yêfi≤ø√s¡T ìy˚~ø£`m.qs¡dæ+Vü‰¬s&ç¶


Á|ü»\ Äø±+ø£å\≈£î _Ûqï+>± @s¡Œ&É¶ Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ qT+∫ ‘Ó\+>±D ÁbÕ+‘êìï $&ÉBdæ Á|ü‘´ø£ ‘Ó\+>±D sêÁcÕºìï@s¡Œs¡#ê\ì ◊<äTqïs¡ <äXÊu≤∆\T>± ‘Ó\+>±D Á|ü»\T b˛sê&ÉT‘·THêïs¡T. ‘=*<äX¯ ñ<ä eT+(1969`70)˝À 370eT+~ $<ë´s¡Tú\T neTs¡T\j·÷´s¡T. eT*<äX¯ ñ<ä eT+(1996 ` 2010)˝À <ë<ë|ü⁄ 600 eT+~ Ä‘êàs¡ŒD#düT≈£îHêïs¡T. m+<äs√ ø£fi≤ø±s¡T*ï, ñ<ä eTø±s¡T*ï sê»´+ Vü≤‘· #dæ+~. 2009 qe+ãsY 29q πød”ÄsY ÄeTs¡DBø£å≈£î|üPqTø√e&É+, ñkÕàìj·÷ $<ë´s¡Tú\T C….m.dæ>± @s¡Œ&ç ñ<ä $T+#·&É+, ‘Ó\+>±D˝Àì $T>∑‘ê $X¯«$<ë´\j·÷\$<ë´s¡Tú\T, e⁄<√´>∑T\T, ≤j·Ts¡T¢, &Üø£ºs¡T¢, Ç+»˙s¡T¢, ø£fi≤ø±s¡T\T, nìïeè‘·TÔ\ yêfi¯ófl, ≈£î\ dü+|òü÷\T, eTVæ≤fi¯\T,yÓTÆHêØº\T mø£ÿ&çø£ø£ÿ&É C….m.dæ.\T>± @s¡Œ&ç ‘Ó\+>±D sêÅwüº @sêŒ≥T ø=s¡≈£î ñ<ä e÷ìï ñ<Ûäè‹ #˚XÊs¡T.

á H˚|ü<∏ä +˝ÀH˚ πø+Á<ä Vü≤√+eT+Á‹ ∫<ä+ãs¡+ 2009 &çX¯+ãsY 9q ª‘Ó\+>±D sêÅwüº @sêŒ≥Tµ Á|üÁøÏj·TÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+<äì Á|üø£≥q #˚XÊs¡T. 2009 &çX¯+ãsY 7q ôV’≤<äsêu≤<é À »]–q nœ\|üø£å düe÷y˚X¯+˝À ‘Ó\+>±D@sêŒ≥T≈£î ÄyÓ÷<ä+ ‘Ó*|æq bÕØº\T Ä ‘·sê«‘· _ÛqïyÓTÆq yÓ’K] rdüTø√e&É+‘√ |ü]dæú‘·T\T e÷sêj·Tì, @ø±_ÛÁbÕj·TkÕ<Ûäq≈£î ª$düÔè‘· düe÷˝À#·q\Tµ nedüs¡eTj·÷´j·Tì &çX¯+ãsY 9 Á|üø£≥q≈£î _Ûqï+>± ∫<ä+ãs¡+ &çX¯+ãsY 23qeTs√ Á|üø£≥q #˚XÊs¡T. Ä düe÷˝À#·q˝À¢ uÛ≤>∑+>±H˚ 2010 »qe] 5q ∫<äs¡+ãs¡+ &Ûç©¢ À 8 >∑T]Ô+|ü⁄ bı+~qbÕØº\‘√ nœ\|üø£å düe÷y˚X¯+ @sêŒ≥T#˚XÊs¡T. Ä düe÷y˚X¯+˝ÀH˚ ∫<ä+ãs¡+ bÕs¡¢yÓT+≥Ø Á|üC≤kÕ«eT´+˝À #·s¡Ã\<ë«sêdü düeTdü qT |ü]wüÿ]+#·Tø√yê\ì, ñ<ä e÷\˝À nkÕ+|ò”Tø£ X≈£îÔ\T #=s¡ã&ç sê»ø°j·T #=s¡eqT ìj·T+Á‹kÕÔj·TìôV≤#·Ã]+#ês¡T. ‘·ø£åD+ sêÅwüº+˝À XÊ+‹ì HÓ\ø=\Œ&É+ nìï bÕØº\ ø£s¡Ôe´eTì Væ≤‘·uÀ<Ûä #˚XÊs¡T. Ä düe÷y˚X¯|òü*‘·+>±H˚ |òæÁãe] 3q lø£èwüí ø£$T° @sêŒ≥sTT+~. 2010 |òæÁãe] 12q ∫<ä+ãs¡+ ø£$T° $~Û$<ÛëHê\TÁ|üø£Ï+#ês¡T. »qe] 5q &Ûç©¢ À $&ÉT<ä\ #˚dæq XÊ+‹ Á|üø£≥q˝Àì >∑T≥TºqT, <ëì e\¢ ‘Ó\+>±D ñ<ä e÷ìøÏø£*π> qcÕºìï Ï.ÄsY.mdt. n~ÛH˚‘· ¬ø.#·+Á<äX‚KsYsêe⁄ ns¡ú+ #˚düTø√ø£b˛e&É+ e\¢ ‘Ó\+>±D˝À ñyÓ«‘·TÔq Ò∫qÁ|üC≤ ñ<ä e÷ìøÏ rs¡ì qwüº+ »]–+~. ‘Ó\+>±D sêÅwüº @sêŒ≥TqT HêqÃ&Üìπø á ø£$T° @sêŒ≥sTT+<äì‘Ó\+>±D y˚T<Ûëe⁄\T, $<ë´s¡Tú\T, Á|ü»\T uÛ≤$+#ês¡T.

lø£èwüí ø£$T° düuÛÑT´\T @&Ü~ düeTj·T+˝À sêÅwüº+˝Àì 23 õ˝≤¢\˝À |üs¡ Ï+∫, \øå± Çs¡yÓ’ y˚\ nuÛÑ s¡úq\Td”«ø£]+#ês¡T. $$<Ûä esêZ\‘√ dü+Á|ü~+|ü⁄\T »]bÕs¡T. <X+˝Àq÷, sêÅwüº+˝Àq÷ eTTK´yÓTÆq n~Ûø±s¡T\ n_ÛÁbÕj·÷\TrdüT≈£îHêïs¡T. dü+e‘·‡s¡ ø±\+>± Á|ü»˝À¢ HÓ\ø=qï ñ‘·ÿ+sƒ¡≈£î ‘Ós¡Bùd 688 ù|J\ ìy˚~ø£qT lø£èwüí ø£$T° πø+Á<äVü≤√+ eT+Á‹ ∫<ä+ãsêìøÏ &çX¯+ãsY 30q n+<äCÒdæ+~. ‘Ó\+>±D≈£î dü+ã+~Û+∫ ‘Ó\+>±D e´‹πsø£ Á|üuÛÑT‘·«+Ç∫Ãq düe÷#êsêìï ãj·T\T |üs¡#·≈£î+&Ü, ‘Ó\+>±Dyê<äT\T Ç∫Ãq düe÷#êsêìï |ü]o*+#·≈£î+&Ü, ‘·|ü&ÉTdüe÷#êsêìï m‹Ô#·÷ù| neø±X¯$Te«≈£î+&Ü Á|üuÛÑT‘·«+ #Ó|æŒ+<˚ q$Tà, d”e÷+Á<ÛäT\≈£î ø±e\dæq Ø‹˝À ìy˚~ø£qTs¡÷bı+~+#·&ÜìøÏ ø±e\dæq e´≈£îÔ\qT m+|æø£ #˚düTø=ì, yê]∫Ãq düe÷#êsêìï dü]#·÷düTø√≈£î+&Ü, <ëìH˚‘=$Tà~ n<Ûë´j·÷\T>± Áø√&Ûûø£]+∫q ìy˚~ø£qT Vü≤√+eT+Á‹ ∫<ä+ãsêìøÏ n+<äCÒXÊs¡T. á ìy˚~ø£qT 2011»qe] 6q ãVæ≤s¡Z‘·+ #˚XÊs¡T. ìy˚~ø£qT >∑eTìùdÔ lø£èwüí ø£$T° ‘Ó\+>±D ñ<ä eT+ ÒeHÓ‹Ôq Á|ü<Ûëq n+XÊ …’qeqs¡T\ <√|æ&û, ˇ|üŒ+<ë\ ñ\¢+|òüTq, Ä‘·à>ös¡e+, sê»ø°j·T ùd«#·Ã¤ (dü«j·T+bÕ\q)qT kÕ~Ûø±]ø£+>± >∑T]Ô+∫n<Ûä j·Tq+ #j·T Ò<äì düŒwüºeTe⁄‘√+~. ndü\T lø£èwüí ø£$T° @sêŒfÒ ø£ <ä>±, <ëì |ü]o\Hê+XÊ\T, $~Û$<ÛëHê\TeTs=ø£ <ä>±, |ü]o\q kÕπ> |ü<ä∆‹ì ãÏº |ü]cÕÿs¡+ ñ+≥T+~. ø£$T° #˚dæq ìsê∆s¡D\T n˙ï Á|üuÛÑT‘·«+ Ç∫Ãq‘·|ü&ÉT düe÷#ês¡+ MT<äH˚ Ä<Ûës¡|ü&ç #˚dæ+~. ø£$T° #˚dæq dü÷#·q\T n˙ï ≈£L&Ü $yê<ëdüŒ<ä+>±q÷, nuÛÑ +‘·s¡


ø£s¡+>±q÷, |üs¡düŒs¡+ ˇø£Ïø=ø£Ï $s¡T<ä∆+>±qT ñHêïsTT. ìy˚~ø£ ì+&Ü ndü‘ê´\T, ns¡údü‘ê´\T, eÁø°ø£s¡D\T,yêdüÔyê\T ø±yê\ì <ë∫ô|≥º&É+, ‘·eT≈£î nqT≈£L\yÓTÆq yêÏì e÷Á‘·yT $es¡+>± #·]Ã+#·&É+, ‘Ó\+>±D nqT≈£L\n+XÊ\qT Á|ükÕÔ$+#·ø£b˛e&É+ ø£ì|æk Ô+~. ìs¡¢øå±´ìøÏ |üsêø±wüº á ìy˚~ø£. düeTdü qT Á|üC≤kÕ«$Tø£ Äø±+ø£å>±ø±≈£î+&Ü XÊ+‹uÛÑÁ<ä‘· ø√D+˝À #·÷dæq≥T¢ ns¡úeTe⁄‘√+~.

lø£èwüí ø£$T° ìy˚~ø£ ¬s+&ÉT uÛ≤>±\T>± ñ+~. ‘=*uÛ≤>±ìï 459 ù|J˝À¢ 9 n<Ûë´j·÷\T>± $uÛÑõ+#ês¡T. n$1. Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝À |ü]D≤e÷\T` #ê]Á‘·ø£ H˚|ü<∏ä +, 2. ÁbÕ+rj·T Ä]ú dü+‘·T\q $X‚¢wüD, 3. $<ä `Äs√>∑ +, 4.»\eqs¡T\T, $<äT´<äT‘·Œ‹Ô, kÕ>∑T˙s¡T 5. ñ<√´>∑, e⁄bÕ~Û ø£\Œq 6. ôV’≤<äsêu≤<é eTVü‰q>∑sêìøÏ dü+ã+~Û+∫qn+XÊ\T 7. kÕe÷õø£ kÕ+düÿè‹ø£ n+XÊ\T 8. XÊ+‹ uÛÑÁ<ä‘·\T, n+‘·s¡Z‘· uÛÑÁ<ä‘· ø√D≤\T 9. eTT+<äTqï |ü]cÕÿs¡e÷sêZ\T. Çø£ ¬s+&√ uÛ≤>∑+˝À 174 ù|J\THêïsTT. ìy˚~ø£qT Ä<Ûës¡+>± rdüT≈£îqï n+XÊ\qT, Ç+&Óø˘‡qTÇ+<äT˝À bı+<äT|ü]#ês¡T.

ø£$T° |ü]o*+∫q ø=ìï kÕ+πø‹ø£|üs¡yÓTÆq n+XÊ\ô|’ n<Ûä j·THê\qT ì|ü⁄DT\≈£î n|üŒ–+∫+~. n$ 1.Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ »\eqs¡T\T, kÕ>∑T˙Ï n+XÊ\≈£î dü+ã+~Û+∫q n<Ûä j·THêìï πø+Á<ä »\ ø£MTwüHé e÷J #Ó’s¡àHém.$.yÓTVæ≤©øÏ n|üŒ–+∫+~. 2. Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝À $<äT´‘Y s¡+>±ìøÏ dü+ã+~Û+∫q n<Ûä j·THêìï πø+Á<ä $<äT´‘Yn<∏ë]° e÷J N|òt Ç+»˙sY $._.>∑TbÕÔ≈£î n|üŒ–+∫+~. 3. Á|üuÛÑT‘·« s¡+>∑+˝À ñ<√´>±\T, $<ë´ dü+düú À¢]»πs«wüq¢ $wüj·T+˝À n<Ûä j·THêìï ÇHédæº≥÷´Ÿ |òüsY ¬s>∑T´ ÒwüHé n+&é ø±+|æ°wüHé e÷J &Ó’s¡ø£ºsY eTTπøwt πøø£sY≈£în|üŒ–+∫+~. 4. Áπ>≥sY ôV’≤<äsêu≤<é≈£î dü+ã+~Û+∫q n+XÊ\ô|’ n<Ûä j·THêìï q÷´&Ûç©¢ Àì ôd+≥sY |òüsY bÕ\d”ØdüsYÃ≈£î n|üŒ–+∫+~.

lø£èwüí ø£$T° ‘·q ìy˚~ø£qT HÓÁVüA 1960˝À ◊ø£ sê»´dü$T‹˝À ª$|ü‘·TÔ\T`ndüeTà‘·T\Tµ nH˚ n+X¯+ô|’Á|üdü+–dü÷Ô yê&çq ø=fÒwüHé ªªmes¡÷ z&çb˛≈£î+&Ü n+<äs¡÷ düe÷q+>± $CÒ‘·\T ø±e&Éy˚T ndü …’q $»j·TeTìµµù|s=ÿqï ãT<äT∆ì dü÷øÏÔ‘√ ÁbÕs¡+_Û+∫+~. Ç~ Ä#·s¡D kÕ<Ûä + ø±ì dü÷øÏÔ. n+<ä]ø° dü+‘·è|æÔ ø£*–+#˚ ìy˚~ø£ÇkÕÔeTì nH˚ø£kÕs¡T¢ $ Òø£s¡T\‘√ nqï|ü&˚ Ç~ ‘Ó\+>±D≈£î e´‹πsø£+>± ñ+≥T+<äì ns¡úeTsTT+~.

lø£èwüí ø£$T° n<Ûä j·Tq |ü<ä∆‹ ã÷´sêÁø£Ïø˘ <äèø£Œ<∏ä+‘√, >√¢ã …’CÒwüHé <äèø£<∏ä+‘√, ˝≤ n+&é Äs¡¶sY <äèø£Œ<∏ä+‘√‘Ó\+>±D düeTdü qT |ü]o*+∫q≥T¢ $~Û‘·eTe⁄‘·Tqï~. ø£$T° #˚dæq dü÷#·q\T düeTdü |ü]cÕÿsêìøÏ <√Vü≤<ä|ü&Éø£b˛>± düeTdü qT eT]+‘· »Ï\+ #˚ùd$>± ñHêïsTT. ø£Ás¡ $s¡>∑<äT bÕeTT #êe<äT nqï #·+<ä+>± ø£$T° Äs¡TÁ|ü‘ê´e÷ïj·÷\qT dü÷∫+∫+~. ‘êqT, dü÷∫+∫q yÓTT<äÏ eT÷&ÉT dü÷#·q\T Ä#·s¡D kÕ<Ûä + ø±eì ‘êH˚‹s¡düÿ]+∫+~. Çø£ Hê\Ze Á|ü‹bÕ<äqqT ‘Ó\+>±Dyê<äT\T ndü Ò n+^ø£]+#·s¡ì ù|s=ÿ+~. ◊<äe~ Á|üdüTÔ‘·uÛÖ>√[ø£ dü]Vü≤<äT›\ y˚Ts¡≈£î ‘Ó\+>±D, Ä+Á<Ûä sêÅwüº @sêŒ≥T. nsTT‘˚ ‘Ó\+>±D @sêŒ≥T≈£î n+<ä] ÄyÓ÷<ä+ø±yê\qï »dæºdt lø£èwüí ø£$T° ø£*dæ ñ+&É&ÜìøÏ n+<ä] ÄyÓ÷<ä+ ø±yê\ì nqø£b˛e&É+ nÁ|üC≤kÕ«$Tø£+,nHê´j·T+. ◊<äe Á|ü~bÕ<äq≈£î n+<ä] düeTà‹ ø±yê\qï yÓT*ø£ ô|Ïº+~. Äs¡e Á|ü‹bÕ<äq Á|üø±s¡+ sêÅwüº $uÛÑ»q»s¡>∑<äT. Ç~ yÓTT<äÏ Á|ü‹bÕ<äq ø=qkÕ–+ù|. á Á|ü‹bÕ<äq Á|üø±s¡+ ‘Ó\+>±D˝À kÕe÷õø£, sê»ø°j·T Á|üjÓ÷»Hê\|ü]s¡ø£åD≈£î sêC≤´+>∑ dües¡D <ë«sê #·s¡ \T rdüTø=ì, sêÁcÕºìï düyÓTÆø£ +>± ñ+#ê\qï Ä#·s¡D kÕ<Ûä + ø±ì,>∑‘·+˝À Á|üjÓ÷–+∫ $|òü\yÓTÆq ‘Ó\+>±D ÁbÕ+rj·T eT+&É* @sêŒ≥T Á|ü‹bÕ<äq≈£î e÷Á‘·yT Á|ü<∏äeT ÁbÕ<Ûëq´‘·qTÇ∫Ã+~. $T>∑‘ê nìï Á|ü‹bÕ<äq\ e\¢ @<√ ˇø£ düeTdü ñ‘·Œqï+ ne⁄‘·T+<äì ù|s=ÿq&É+ <ë«sê, ø£$T°düyÓTÆø±´+Á<Ûä À düeTÁ>±_Ûeè<∆ n‘·T´‘·ÔeT |ü]cÕÿs¡ e÷s¡ZeTì ‘·q eTH√>∑‘êìï ‘Ó*$>± e´ø£Ô+ #˚dæ+~.

lø£èwüí ø£$T° Á|ü‹bÕ~+∫q Äs¡T dü÷#·q\T:1. j·T<∏ë‘·<∏ä dæú‹ ø=qkÕ–+#·&É+:` Á|ü‘˚ ø£ ‘Ó\+>±D &çe÷+&éqT m|üŒÏ ≤H˚ sê»ø°j·T/XÊ+‹ uÛÑÁ<ä‘·\


düeTdü >±H˚ |ü]>∑DÏdü÷Ô sêÁcÕºìπø e~ Òj·T&É+ e\¢ Á|üjÓ÷»q+ X¯Sq´+. ‘·ø£åD+ ø£∫Ã‘·yÓTÆq #·s¡ ÒM Òø£b˛‘˚‘Ó\+>±D Á|ü»\T e÷qdæø£+>± dü+‘·è|æÔ #Ó+<˚ neø±X¯y˚T Ò<äT. @ #·s¡ \÷ rdüTø√≈£î+&Ü j·T<∏ë‘·<∏ä |ü]dæú‹ìø=qkÕ–+#·&É+ e\¢ ‘Ó\+>±D Á|ü»\ uÛ≤y√<˚«>±*ï dü+‘·è|æÔ |üs¡#· Ò+. n<˚ »]–‘˚ á ÁbÕ+‘·+˝À Væ≤+kÕ‘·àø£Ä+<√fi¯q\ s¡÷|ü+˝À |òüTs¡D\T »]π> neø±X¯+ ñ+≥T+~. ø=ìï ÁbÕ+‘ê\˝À n$ Bs¡Èø±\+ ø=qkÕπ> Á|üe÷<ä+ñ+~. ‘Ó\+>±Dyê<äT\ Ä+<√fi¯q\T rÁe uÛ≤y√<˚«>∑ |üP]‘·+>±q÷, Á|üe÷<äø£s¡+ >±q÷ ñ+≤j·TH˚dü+πø‘ê\THêïsTT. Ä Ä+<√fiq\ Á|üuÛ≤e+ ôV’≤<äsêu≤<é, <ëì #·T≥Tº|üø£ÿ\ õ˝≤¢ »qJeq+ô|’ ø£ì|ædüTÔ+~. n+‹eT+>±sê»ø°j·T nì•Ã‹øÏ <ë]rj·Te#·TÃ. Ç˝≤+Ï |ü]dæú‘·T˝À¢ qø£‡ Ÿ‡ ñ<ä eT+ ≈£L&Ü ø=‘·Ô |ü⁄qT dü+‘·]+#·Tø√e#·TÃ.n+<äTø£ì ñ<ä eT+ |ü≥¢ eP´Vü‰‘·àø£+>±, dæús¡ dü+ø£\Œ+‘√, ì]∆wüº+>±, düeTs¡úe+‘·+>± e´eVü≤]+#·ø£b˛‘˚ ñ<ä eT+ eT]+‘· rÁes¡÷|ü+ <ë ÒÃ neø±X¯eTT+<äì ø£$T° ôV≤#·Ã]+∫+~. ‘Ó\+>±D düeTdü XÊ+‹uÛÑÁ<ä‘·\düeTdü . Bìï sêÅwüºyT |ü]wüÿ]+#·Tø√yê*. n+<äTø£ì á e÷sêZìøÏ ∫e] ÁbÕ<Ûëq´$Tyê«\ì ø£$T° n_ÛÁbÕj·T|ü&ç+~.

2. d”e÷+Á<Ûä, ‘Ó\+>±D\T>± $&É>=Ïº, ôV’≤<äsêu≤<éqT πø+Á<äbÕ*‘· ÁbÕ+‘·+ #˚j·T&É+: ¬s+&ÉT ÁbÕ+‘ê\qT¬s+&ÉT sêÁcÕº\T>± $&É>=Ïº ¬s+&ÉT sêÁcÕº\T yπs«s¡T sê»<ÛëqT\qT n_Ûeè~∆ #˚düTø√yê*. ˇø£ q>∑s¡+ ø√dü+ ¬s+&ÉTã\yÓTÆq esêZ\ b˛° ñqï|ü&ÉT ôV’≤<äsêu≤<éqT πø+Á<äbÕ*‘· ÁbÕ+‘·+ #˚dæ, ¬s+&ÉT sêÁcÕº\ sê»<ÛëqT\qT n_Ûeè~∆#˚düT≈£îH˚ es¡≈£L ôV’≤<äsêu≤<éqT ñeTà&ç sê»<Ûëì>± ø=qkÕ–+#ê*. πø+Á<ä bÕ*‘· ÁbÕ+‘·+>± #˚ùdÔ <ëì <ë«sêe#˚Ã sêã&ç πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ yÓ[¢Hê Á>±+≥T¢ ‘·–q ìwüŒ‹Ô À eT÷&ÉT ÁbÕ+‘ê\≈£L n+<˚≥≥T¢ |üs¡düŒs¡ n+^ø±s¡bòÕs¡Tà˝≤ neT\T#˚j·Te#·TÃ. ‘·eT Ä]úø£ Á|üjÓ÷»Hê\≈£î qwüº+ ñ+&É<äT ø±ãÏº Ç~ d”e÷+Á<Ûä Á|ü»\≈£î ø=+‘·ÄyÓ÷<ä jÓ÷>∑ + ø±e#·TÃ. ø±˙ ‘Ó\+>±D˝À rÁe ìs¡düq\T #Ó\πs>∑T‘êsTT. ôV’≤<äsêu≤<é ‘Ó\+>±D˝À Òø£b˛‘˚yê] Äø±+ø£å\T HÓs¡y˚s¡qfÒº. ‘Ó\+>±D ÁbÕ+‘·+˝À K∫Ã‘·+>± |òüTs¡D\T #Ó\πs>∑T‘êsTT. n+<äTø£ì á e÷s¡Z+≈£L&Ü Ä#·s¡D kÕ<Ûä + ø±ø£b˛e#·TÃ.

3. sêj·T\ ‘Ó\+>±D, ø√kÕÔ+Á<Ûä\T>± $uÛÑõ+#·&É+: ôV’≤<äsêu≤<éqT sêj·T\ ‘Ó\+>±D˝À n+‘·sê“¤>∑+>±e⁄+#ê*. ø=ìï sêj·T\d”eT esêZ\T, eTTdæ¢+ »HêuÛ≤ ÁbÕã˝≤´ìï <äèwæº À ñ+#·Tø=ì m+.◊.m+ á Á|ü‹bÕ<äqqT‘Ó∫Ã+~. nsTT‘˚ á Á|ü‹bÕ<äqqT n≥T ‘Ó\+>±Dyê<äT\T Ç≥T düyÓTÆø±´+Á<Ûäyê<äT\T mes¡÷ düeTà‹+#˚ neø±X¯+Ò<äT. ô|’>± á Á|ü‹bÕ<äq e\¢ $$<Ûä sê»ø°j·T bÕØº\T, Á>∑÷|ü⁄\˝Àì eT‘· #Ûê+<ädü X¯≈£îÔ\T $»è+_Û+#˚ Á|üe÷<ä+

ñ+~. á e÷s¡Z+ Ä]úø£+>± nqTdüs¡D°j·Ty˚T. nsTT‘˚ eT÷&ÉT ÁbÕ+‘ê\ Á|ü»\≈£î Ç~ ÄyÓ÷<äjÓ÷>∑ + ne⁄‘·T+<äìø£$T° uÛ≤$+#·&É+ Ò<äT.

4. d”e÷+Á<Ûä, ‘Ó\+>±D\qT y˚s¡T#˚j·T&É+, ôV’≤<äsêu≤<é q˝§Z+&É õ˝≤¢ MT<äT>± >∑T+≥÷s¡T, eTVü≤ã÷uŸq>∑sYõ˝≤¢ MT<äT>± ø£s¡÷ï\T Vü≤<äT›\≈£î $düÔ]+#˚ ≤ πø+Á<ä bÕ*‘· ÁbÕ+‘·+>±, ñeTà&ç sê»<Ûëì>± #˚j·T&É+: ôV’≤<äsêu≤<éñeTà&ç sê»<Ûëì n+fÒ ‘Ó\+>±Dyê<äT\T |üø√s¡T. sêÅwüº+˝À ø=+‘· uÛ≤>±ìï πø+Á<ä bÕ*‘· ÁbÕ+‘·+>± e÷s¡Ã&É+ô|’eT÷&ÉT ÁbÕ+‘ê\ qT+∫ e´‹πsø£‘· sêe#·TÃ. á Á|ü‹bÕ<äq˝À ø=ìï kÕqT≈£L\‘·\THêï n+<äs¡÷ ÄyÓ÷~+#˚ ≤Bìô|’ sê»ø°j·T @ø±_ÛÁbÕj·T+ kÕ~Û+#·&É+ ø£wüº+. eTTK´+>± ‘Ó\+>±D ÁbÕ+‘·+ qT+∫ Bìô|’ e´‹πsø£‘˚ ø±<äT,uÛ≤Ø ìs¡düq\T e´ø£Ô+ ø±e#·TÃ nH˚ dü+<˚XÊìï ø£$T° yÓ*ãT∫Ã+~. ôV’≤<äsêu≤<é $d”Ôsêíìï ô|+∫ ‘Ó\+>±Dõ˝≤¢ …’q q˝§Z+&É, s¡+>±¬s&ç¶, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY, yÓT<äø˘\ qT+&ç ø=ìï eT+&É ≤\qT B+‘√ ø£*|æ, πø+Á<ä bÕ*‘·ÁbÕ+‘·+>± Á|üø£Ï+#·&É+, ñeTà&ç sê»<Ûëì>± ø=qkÕ–+#·&É+, Ç<=ø£ <ës¡TDyÓTÆq dü÷#·q. mes¡÷ n&É>∑ì~,mes¡÷ dü÷∫+#·ì~. mes¡÷ Væ≤+#·ì~. Bìï neT\T#˚j·÷˝À, e<√› ìsê›]+#· Òì –dü ≤≥ ø£$T°~.

$düÔè‘· ôV’≤<äsêu≤<é yÓTÁÀbÕ*≥Hé ~>∑Te dü÷∫+∫q $<Ûä+>± 67 eT+&É ≤\T, 1330 Á>±e÷\T12,430 #·<äs¡|ü⁄ øÏ ÀMT≥s¡¢ ÁbÕ+‘·+‘√ ≈£L&ç ñ+≥T+~.


Áø£.dü+. õ˝≤¢ eT+&É ≤\T Á>±e÷\T $d”Ôs¡í+ #·.øÏ.

01 s¡+>±¬s&ç¶ 21 576 4,18602 yÓT<äø˘ 10 262 1,77603 eTVü≤ã÷uŸq>∑sY 09 163 3,10904 q˝§Z+&É 11 263 3,14205 ôV’≤<äsêu≤<é 16 66 217

yÓTT‘·Ô+ 67 1,330 12,4305. d”e÷+Á<Ûä, ‘Ó\+>±D\T>± sêÁcÕºìï $uÛÑõ+#·&É+, ‘Ó\+>±D≈£î ôV’≤<äsêu≤<éqT, d”e÷+Á<Ûä≈£î eTs√ ø=‘·Ô

sê»<Ûëìì @sêŒ≥T #˚j·T&É+: ‘Ó\+>±D ÁbÕ+‘·+˝À yÓTC≤]° Á|ü»\ uÛ≤y√<˚«>±\qT, ‘·eT |ü≥¢ ìs¡¢ø£å +, $eø£åbÕÏ+#ês¡H˚ uÛ≤eq\qT ñ|üX¯$T+|ü CÒj·T&ÜìøÏ Ç~ <√Vü≤<ä|ü&ÉT‘·T+~. nsTT‘˚ d”e÷+Á<Ûä ø=‘·Ô sê»<Ûëìì @sêŒ≥T#˚düT≈£îH˚ es¡≈£î ôV’≤<äsêu≤<é ñeTà&ç sê»<Ûëì>± ø=qkÕ>±*. ø=‘·Ô sê»<Ûëì @sêŒ≥T≈£î uÛ≤Ø ô|≥Tºã&ÉT\Tnedüs¡eTe⁄‘êsTT. yêÏì πø+Á<ä, sêÅwüº Á|üuÛÑT‘ê«\T düeT≈£LsêÃ*. ‘Ó\+>±D˝À yÓTC≤]° Á|ü»\T sêÅwüº &çe÷+&é≈£îeT<ä›‹düTÔqï≥T¢ ø£$T° |ü]o\q˝À ‘˚*+~. nsTTHê, d”e÷+Á<Ûä düeTà‹‘√H˚ sêÁcÕºìï $&ÉBj·÷*. >∑‘· nqTuÛÑyê\qTãÏº #·÷ùdÔ á ìs¡íj·T+ e\¢ ø√kÕÔ+Á<Ûä, sêj·T\d”eT ÁbÕ+‘ê˝À¢ rÁe Væ≤+kÕ‘·àø£ Ä+<√fiq\T #Ó\πsπ> neø±XeTT+~.nø£ÿ&É ‘·ø£åD+ Á|ü‹düŒ+<äq, Væ≤+dü ÁbÕs¡+uÛÑeTe⁄‘êsTT. ôV’≤<äsêu≤<é n+X+, kÕ>∑T˙Ï |ü+|üø£+ ø°\ø£+>± e÷s¡‘êsTT.

‘·ø£åD+ sêJHêe÷ #˚dæ düyÓTÆø±´+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ ø√dü+ b˛sê&Ü*‡+~>± d”e÷+Á<Ûä myÓTà Ò \T, m+|”\T, myÓTà©‡\ô|’nø£ÿ&ç Á|ü»\T ‹Ô&ç ‘Ó#˚Ã neø±X¯eTT+~. qø£‡*»+, eT‘√Hêà<ä+ ô|]– n+‘·s¡Z‘· uÛÑÁ<ä‘·qT Á|üuÛ≤$‘·+ #˚j·Te#·TÃ.n+<äTø£ì á Á|ü‹bÕ<äq≈£î ~«rj·T ÁbÕ<Ûëq´‘· Çyê«\ì lø£èwüí ø£$T° n_ÛÁbÕj·T|ü&ç+~.

6. sêÁcÕºìï ñeTà&ç>±H˚ ñ+∫, ‘Ó\+>±D kÕe÷õø£ n_Ûeè~∆øÏ ø=ìï ì]∆wüºyÓTÆq sêC≤´+>∑ ã<ä›yÓTÆq #·s¡ \TrdüTø√e&É+, sê»ø°j·T kÕ~Ûø±s¡‘· ø√dü+ #·≥ºã<ä›yÓTÆq ÁbÕ+rj·T eT+&É*ì @sêŒ≥T#j·T&É+: ÁbÕ+‘ê\ Á|üjÓ÷»Hê\qTãÏº #·÷ùdÔ sêÁcÕºìï düyÓTÆø£ +>± ñ+#·&ÉyT ñ‘·ÔeT+. $uÛÑõ+∫q+‘· e÷Á‘êq Á|üdüTÔ‘· düeTdü \≈£î |ü]cÕÿs¡+ \_Û+#·<äT.‘Ó\+>±D kÕe÷õø£, Ä]úø£ n_Ûeè~∆ ø√dü+ sêC≤´+>∑|üs¡yÓTÆq, #·≥ºã<ä∆yÓTÆq #·s¡ \T rdüTø√yê*. 1956˝À #˚düT≈£îqïô|<ä›eTqTwüß\ ˇ|üŒ+<ä+ dü÷Œ¤]Ô‘√ ‘Ó\+>±D ÁbÕ+rj·T n_Ûeè~∆ eT+&É*ì @sêŒ≥T #˚dæ ‘·–qìï ì<ÛäT\qTπø≤sTT+#·&É+ <ë«sê Ç~ kÕ<Ûä eTe⁄‘·T+~. Äj·÷ n+XÊ\ô|’ #·≥ºã<ä∆yÓTÆq dü+Á|ü~+|ü⁄\≈£î ÁbÕ+rj·T eT+&É*‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+~. n˝≤π> »\ ìs¡«Vü≤D uÀs¡T¶, ùd<ä |ü⁄ ˙Ï ÁbÕC…≈£îº n_Ûeè~∆ ø±s=ŒπswüHé @sêŒ≥T #˚j·÷*.

Á|ü‘˚ ø£ ‘Ó\+>±D &çe÷+&é≈£î ñqï Bs¡Èø±\ #·]Á‘· H˚|ü<∏ä +˝À á &çe÷+&éqT ÄyÓ÷~+#·ø£b˛‘˚ Á|üdüTÔ‘·+HÓ\ø=ì ñqï uÛ≤y√<˚«>±\ <äècÕº Ä+<√fi¯q ø=qkÕπ> neø±X¯+ ñ+<äì ø£$T° ù|s=ÿ+~. 1956 ô|<ä›eTqTwüß\ˇ|üŒ+<ä+˝Àì eTTK´yÓTÆq ìs¡íj·÷\qT neT\T #˚j·Tø£b˛e&É+, »\eqs¡T\T, ùd<ä |ü⁄ ˙Ï |ü<∏äø±\ neT\T˝Àìs¡¢ø£å + Á|ü<ä]Ù+#·&É+, ôV’≤<äsêu≤<é $TqVü‰ ‘Ó\+>±D˝Àì $T>∑‘ê õ˝≤¢\˝À $<ë´ e´edüú≈£î ‘·–q yÓTT‘·Ô+˝Àì<ÛäT\T πø≤sTT+#·ø£b˛e&É+, ñ<√´>∑ ìj·÷eTø±˝À¢ sêÅwüº|ü‹ ñ‘·Ôs¡T«\T neT\T #˚j·T&É+˝À nkÕ<Ûës¡D C≤|ü +e+Ï n+XÊ\ e\¢ ‘êeTT $eø£å≈£î >∑Ts¡e⁄‘·THêïeTqï, Ä~Û|ü‘· <Û√s¡DT\≈£î ã\e⁄‘·THêïeTqï n_ÛÁbÕj·T+ Á|ü»˝À¢ô|s¡>∑&ÜìøÏ <√Vü≤<ä+ #˚XÊj·Tì ø£$T° uÛ≤$+∫+~. á dæú‹˝À uÛ≤y√<˚«>∑ |ü]dæú‹ ø=qkÕ>∑&É+ düeT+»düy˚Tqì|üP]Ô>± ndü+ã<ä∆yÓTÆ+~ ø±<äì n+≥÷H˚ ñ<ä e÷ìï nD∫y˚j·T&É+ kÕ<Ûä + ø±ø£b˛‘˚H˚ ‘Ó\+>±D @sêŒ≥T≈£î|üPqTø√yê\ì #Ó|üŒ&É+ <ë«sê lø£èwüí ø£$T° ≤Øƒ ãT~∆‘√ ìy~ø£ sêdæ+<äì, Hê´j·TãT~∆‘√ sêj·T Ò<äì ns¡úeTe⁄‘√+~.


‘Ó\+>±D˝À Ä+Á<Ûä yêfifl ÄdüTÔ\≈£î s¡ø£åD ø£*Œ+∫, yê] düeTà‹‘√H ‘Ó\+>±D @sêŒ≥T »s¡>±\ì ø£$T° uÛ≤$+∫+~.n~ ≈£L&Ü Äs√ dü÷#·q kÕ<Ûä + ø±ø£b˛‘˚H˚ ◊<äe dü÷#·q neT\T #˚j·÷\+~.

C≤rj·T <äèø£Œ<∏ëìï, eT÷&ÉT ÁbÕ+‘ê\ n_Ûeè~∆ì >∑eTq+˝À ñ+#·Tø=ì düyÓTÆø±´+Á<ÛäqT Á|ü‹bÕ~düTÔqï≥T¢ ø£$T°yÓ\¢&ç+∫+~. n+<ä] Á|üjÓ÷»Hê\qT |ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüT≈£î+fÒ Ç< n‘·T´‘·ÔeTyÓTÆq e÷s¡ZeTì ø£$T° n_ÛÁbÕj·T|ü&ç+~.‘Ó\+>±D˝Àì ø=ìï esêZ\T á Á|ü‹bÕ<äqqT n+^ø£]+#·ø£b˛sTTHê Á|üdüTÔ‘· |ü]dæú‘·T˝À¢ sêÅwüº+˝Àì eT÷&ÉT ÁbÕ+‘ê\Á|ü»\ kÕe÷õø£, Ä]úø£ dü+πøåeT+ <äècÕº Ç<˚ n‘·T´‘·ÔeTyÓTÆq |ü]cÕÿs¡ e÷s¡ZeTì lø£èwüí ø£$T° n_ÛÁbÕj·T|ü&ç+~.

yÓTT‘·Ô+ ìy˚~ø£qT nkÕ+‘·+ |ü]o*ùdÔ ø£$T° u≤<Ûä ‘ê sêVæ≤‘· +, ìs¡¢ø£å +, <ë≥y˚ùd yÓ’K] düŒwüºeTe⁄‘·T+~.yÓTT<äÏ yêø±´ìøÏ ¬s+&√ yêø±´ìøÏ bı+‘·q ñ+&É<äT. n+¬ø\ >±s¡&û‘√ ‘Ó\+>±D˝À Òì n_Ûeè~∆ì #·÷ù| Á|üj·T‘·ï+»]–+~. lsê+kÕ>∑sY ÁbÕC…≈£îº øÏ+<ä 18 mø£sê\≈£î kÕ>∑T˙s¡T n+<äT‘·T+<äì, ø£\«≈£î]Ô m‹Ôb˛‘·\ |ü<∏äø£+ <ë«sêeT÷&ÉT \ø£å\ mquÛ…’ y˚\ mø£sê\≈£î s¡T n+<äT‘·T+<äì ndü‘· |ü⁄ sê‘·. ‘Ó\+>±D\ u≤e⁄\ øÏ+<ä ùd<ë´ìï ø√kÕÔ+Á<Ûäø±\Te\ øÏ+~ ùd<ë´ìï πø >±≥q ø£≥º&É+ ø£$T° n‹ ‘Ó*$>±H˚ ø£ìŒdüÔ~. b˛\es¡+ ìsêàD+˝À ø£ì|æ+#·ìÄ~yêd”\ ìsê«dæ‘· düeTdü . n&É$ eTTqø£, |üsêés¡D düeTdü ‘Ó\+>±D≈£î ñ|üjÓ÷>∑|ü&˚ Ç#·Ã+|ü*¢ Äqø£≥ºìsêàD+˝À ìsê«dæ‘· düeTdü , |üsêés¡D düeTdü , n+‘·sYsêÅwüº düeTdü ø£$T°øÏ ‘√#·&É+ #ê˝≤ nuÛÑ +‘·s¡ø£s¡yÓTÆ+~.

1956˝À Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ À yÓTT‘·Ô+ kÕ>∑T $d”Ôs¡í+˝À ø√kÕÔ+Á<Ûä À 44.7 XÊ‘êìøÏ kÕ>∑T˙Ï edü‹ ñ+&É>±, ‘Ó\+>±D˝À17.2 XÊ‘·+, sêj·T\d”eT˝À 14.7 XÊ‘·+ ñ+~. 2009 HêÏøÏ ‘Ó\+>±D˝À 50.4 XÊ‘·+, ø√kÕÔ+Á<Ûä À 60.6XÊ‘·+, sêj·T\d”eT˝À 25.3 XÊ‘·+ ñ+~. Çø£ÿ&É >∑eTì+#·e*‡+~ ‘Ó\+>±D˝À Òì ø±\Te bÕs¡ø£+ ñqï≥T¢#·÷|æ, ø√kÕÔ+Á<Ûä À ñqï bÕs¡ø£+ Òq≥T¢ #·÷|æ n+¬ø\ >±s¡&û #˚j·T&É+ »]–+~. eTs=ø£ n+X¯+ »\j·T»„+˝À#·÷|æq bÕs¡ø£+ ‘Ó\+>±D≈£î e∫Ãq≥T¢>±, d”e÷+Á<Ûä≈£î ñqï bÕs¡ø±ìï Òq≥T¢ #·÷|æ eTuÛÑ ô|≥º&É+ ø£$T° <ä>±ø√s¡T‘·q+‘·|üŒ eTs=ø£Ï ø±<äT. Ï πø≤sTT+|ü⁄\≈£î uÒdæHé À \uÛÑ eTjT´ s¡T, Ä<Ûës¡|ü&çq »HêuÛ≤, $ìjÓ÷>∑+, Á|ü‘êé÷ïj·Teqs¡T\T e+Ï n+XÊ\qT |ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüT≈£î+≤s¡T ‘·|üŒ |ü]yêVü≤ø£ ÁbÕ+‘·+ ø£ÿfÒ <ëìøÏ ≥TsêsTT ø±<ä+≥÷d”e÷+Á<Ûä≈£î ø£ècÕí, >√<ëe] »˝≤\qT |ü]yêVü≤ø£ ÁbÕ+‘·+ »HêuÛ≤≈£î $T+∫ yê&ÉTø√e&Üìï düeT]ú+#·&É+ XÀ#· j·T+.BìøÏ‘√&ÉT ‘Ó\+>±D ÁbÕ+‘·+ m‘·TÔ À ñ+&É&É+ e\q düVü≤»+>±H˚ uÛ≤Ø ÁbÕC…≈£îº\‘√ ø±\Te\ <ë«sê ˙s¡+<˚|ü]dæú‹ Ò<äì ‘Ó\+>±D≈£î kÕ>∑T˙s¡+~+#˚ ÁbÕC…≈£îº\ ìsêàD+ |ü≥¢ $eø£åqT düeT]ú+#ês¡T.

ÁbÕ+‘ê\yêØ>± kÕ>∑T˙Ï edü‹ 1956`2009(\ø£å\ mø£sê\˝À)

Áø£.dü+. dü+e‘·‡s¡+ kÕ>∑e⁄‘·Tqï uÛÑ÷$T kÕ>∑T˙s¡+~+#˚ uÛÑ÷$T ìwüŒ‹ÔÄ+Á<Ûä ‘Ó\+>±D Ä+Á<Ûä ‘Ó\+>±D

01. 1956 HêÏøÏ 30.65 18.20 1.7 102. 2004 HêÏøÏ 69.27 18.00 3.8 103. »\j·T»„+ ‘·sê«‘· 2009 107.20 39.83 2.7 1

`` (1956`2004) 48 dü+e‘·‡sê\˝À ‘Ó\+>±D ˙ÏbÕs¡T<ä\ |ü]dæú‹˝À e÷s¡TŒ Ò<äT. ‘Ó\+>±D˝À uÛ≤ØÁbÕC…≈£îº\ øÏ+<ä kÕ>∑TuÛÑ÷$T 4.3 \ø£å\ mø£sê\ qT+∫ 11.80 \ø£å\ mø£sê\≈£î ô|]–Hê ∫qï‘·s¡Vü‰ ÁbÕC…≈£îº\<ë«sê kÕ>∑j˚T´ uÛÑ÷$T 12 \ø£å\ mø£sê\ qT+&ç |üP&çø£ rj·Tø£, ø£u≤®\≈£î >∑T¬s’ á |ü]dæú‹ <ë|ü⁄]+∫+~.

`` »\j·T»„+ ‘·<äq+‘·s¡+ ≈£L&Ü kÕ>∑T˙Ï s¡+>∑+˝À ‘Ó\+>±D n_Ûeè~∆ Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ @s¡Œ&Éø£ |üPs¡«eTTqïkÕúsTT˝À ≈£L&Ü Ò<äT.


$<ë´s¡+>∑+˝À ì<ÛäT\ πø≤sTT+|ü⁄˝À $eø£åqT n+^ø£]dü÷ÔH˚ nø£åsêdü ‘· À n+‘·>± ‘Ó\+>±D yÓqTø£ã&É Ò<äT.Á|üe÷D≤˝À¢ e÷Á‘·+ yÓqTø£ã&ç+<äì nee÷q|ü]#˚≥≥Tº ø£$T° ù|s=ÿqï~. j·T÷ìe]Ù°\≈£î ‘·\dü] ì<ÛäT\πø≤sTT+|ü⁄\T >∑eTìùdÔ Ä+Á<Ûä j·T÷ìe]Ù°øÏ s¡÷.35,500, Hê>±s¡T®q j·T÷ìe]Ù°øÏ 22,700\T, l yÓ+ø£fÒX¯«s¡j·T÷ìe]Ù°øÏ s¡÷. 37,500\T, lø£èwüí <˚esêj·T j·T÷ìe]Ù°øÏ s¡÷.2,500\T ø±>± ñkÕàìj·÷ j·T÷ìe]Ù°‘·\dü] ì<ÛäT\T ø£πø≤sTT+|ü⁄ s¡÷.17,400\T, ø±ø£rj·T j·T÷ìe]Ù°øÏ s¡÷.14,000\T e÷Á‘·y˚T. Ç+‘· ø£+fÒ$eø£å eTπseTT+≥T+~. yÓT&çø£ Ÿ ø£fi≤XÊ\\T 9 õ˝≤¢\Tqï ø√kÕÔ+Á<Ûä À 5, Hê\T>∑T õ˝≤¢\Tqï sêj·T\d”eT˝À 4, |ü~õ˝≤¢\Tqï ‘Ó\+>±D˝À 4, yêÏ À ¬s+&ÉT ôV’≤<äsêu≤<é ÀH˚ ñHêïsTT. Çø£ Á|üuÛÑT‘·«, msTT&Ó&é &çÁ^ ø£fi≤XÊ\\≈£îì<ÛäT\ πø≤sTT+|ü⁄ ‘Ó\+>±D≈£î 93 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\T. ø√kÕÔ+Á<Ûä≈£î 224 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\T(¬s+&ÉT ÁbÕ+‘ê˝˝À &çÁ^#·<äTe⁄‘·Tqï $<ë´s¡Tú\T düe÷qyT) ‘Ó\+>±D‘√ b˛*Ã‘ &çÁ^ #·<äTe⁄‘·Tqï $<ë´s¡Tú\T dü>∑+ eT+< ñqï sêj·T\d”eT≈£î91 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ Á>±+≥T n+<äT‘√+~. bÕ*f…øÏïø˘ #·~y˚ $<ë´]ú ‘·\dü] ì<ÛäT\ πø≤sTT+|ü⁄ ‘Ó\+>±D˝ÀeTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢≈£î s¡÷.42,820 ø±>± nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢≈£î e÷Á‘·+ 76,170\T ñ+~. ôV’≤<äsêu≤<é, s¡+>±¬s&ç¶õ˝≤¢ À Á|üuÛÑT‘·« ø£fi≤XÊ\\T 3 XÊ‘·+, $T>∑‘ê 97 XÊ‘·+ ø£fi≤XÊ\\T Åô|’y˚Ÿ j·÷»e÷q´+˝À q&ÉTdüTÔHêïsTT. á¬s+&ÉT õ˝≤¢\˝À #·~y˚ $<ë´s¡Tú À¢ n‘· ~Û≈£î\T d”e÷+Á<Ûä≈£î #Ó+~qyêπs. Ms¡+‘ê ôdø£+&ÉØ $<ä qT á ¬s+&ÉTõ˝≤¢\˝À #·~yês¡T. Hê\T>∑T dü+e‘·‡sê\T ôdø£+&ÉØ $<ä ôV’≤<äsêu≤<é, s¡+>±¬s&ç¶ õ˝≤¢\˝À #·~$ kÕúì≈£î\T>±>∑T]Ô+|ü⁄ bı+~, eè‹Ô $<ë´ ø£fi≤XÊ\˝À d”≥T¢ bı+<äT‘·THêïs¡T. Ç+‘· düŒwüº+>± $eø£å ø£ì|ædüTÔ+fÒ lø£èwüí ø£$T°øÏ‘Ó\+>±D $<ë´s¡Tú À¢ Á|üe÷D≤\T ‘·≈£îÿe nq&ÜìøÏ ùV≤‘·Te⁄ @$T ø£ì|æ+∫+~?

ÁbÕ+‘ê\ yêØ>± eè‹Ô$<ä ø£fi≤XÊ\\T, $<ë´s¡Tú\T(2009`2010)

ôV’≤<äsêu≤<é eTVü‰q>∑s¡+ ÁbÕ+rj·T eè~∆ì Á|üuÛ≤$‘·+ #˚düTÔ+~. HêD´yÓTÆq eTÚ*ø£ dü<äTbÕj·÷\T ìC≤+ ø±\+qT+&ç ñ+&É>± Ç|ü&ÉT ◊°\T, ◊Ï Ä<Ûë]‘· |ü]ÁXeT\T ÁbÕ+rj·T, C≤rj·T, Á|ü|ü+#· ô|≥Tºã&ÉT\qT Äø£]¸düTÔHêïsTT.u…+>∑Tfi¯SsY, #ÓHÓÌï, eTT+u…’, &Ûç©¢ ‘·sê«‘· ◊<√ n‹ô|<ä› πø+Á<ä+>± ôV’≤<äsêu≤<é m~–+~. $$<Ûä ÁbÕ+‘ê\ qT+∫e∫Ãqyês¡T yê´bÕsê\T ø=qkÕ–düTÔHêïs¡T. nH˚ø£ s¡+>±\˝À ô|≥Tºã&ÉT\T ô|&ÉT‘·THêïs¡T. sêÅwüº |ü]dæú‹ e÷]‘˚ôV’≤<äsêu≤<é‘√ dü+ã+<Ûë\T ø√˝ÀŒ‘êyÓ÷yÓ÷qqï uÛÑj·T+ yê]ì yÓ+≤&ÉT‘·Tqï<äì ø£$T° n_ÛÁbÕj·T|ü&É&É+ e\düyê<ä<äèø£Œ<∏ëìï düeT]ú+#·&É+ ‘·|üŒ eTs=ø£Ï ø±<äT. Ç~ n<Ó›≈£îqïyê&ÉT Ç\T¢ Hê~ nqï≥T¢ ñ+~. ôV’≤<äsêu≤<é‘√ ≈£L&çq‘Ó\+>±D @s¡Œ&ç‘˚ d”e÷+Á<Ûä Ä<ëj·T eqs¡T ‘·>∑TZ‘·T+<äì ø£$T° C≤*|ü&É&É+, <√|æ&ûì düeT]ú+#˚ kÕÁe÷»´yê<ä

ÁbÕ+‘ê\T Ç+»˙]+>¥ bòÕs¡àd” _Ç&ç m+._.m. m+.dæ.m. ˝≤

dü+K´ d”≥T¢ dü+K´ d”≥T¢ dü+K´ d”≥T¢ dü+K´ d”≥T¢ dü+K´ d”≥T¢ dü+K´ d”≥T¢

ôV’≤<äsêu≤<é‘√ 286 ` 69407 159 ` 6766 248 ` 26292 404 ` 19835 253 ` 12768 17 ` 2649‘Ó\+>±D

ôV’≤<äsêu≤<é, s¡+>±¬s&ç¶ 134 ` 31483 92 ` 3929 178 ` 18589 180 ` 8879 47 ` 4336 5 ` 702ø±≈£î+&Ü ‘Ó\+>±D

sêj·T\d”eT 87 ` 20285 27 ` 1198 115 ` 12238 122 ` 5976 75 ` 3743 13 ` 2242

ø√kÕÔ+Á<Ûä 233 ` 55913 93 ` 3945 241 ` 26134 256 ` 11632 226 ` 10495 21 ` 2851


T

<äèø£Œ<∏ä+ ‘·|üŒ eTs=ø£Ï ø±<äT. ôV’≤<äsêu≤<é q>∑s¡+˝À d”e÷+Á<Ûä »HêuÛ≤ 7.2 XÊ‘·+>± ñqï≥T¢ ø£$T° >∑T]Ô+∫+~.Á|üdüTÔ‘·+ ñqï XÊ+‹ uÛÑÁ<ä‘·\ |ü]dæú‹, ‘Ó\+>±D @s¡Œ&ç‘˚ HÓ\ø=H˚ |ü]dæú‹ì 17 õ˝≤¢\ b˛©dt n~Ûø±s¡T\‘√,

sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\‘√ #·]Ã+∫q ø£$T° sêÅwüº $uÛÑ»q »]–‘˚ n+‘·s¡Z‘· uÛÑÁ<ä‘·≈£î $|òü÷‘·+ e÷y√sTTdüTº\ qT+∫,Væ≤+<ä÷èTTdæ¢+ eT‘√Hêà<äT\ qT+∫ ø£\T>∑T‘·T+<äì yÓTT‘·Ô+ düeTdü qT XÊ+‹ uÛÑÁ<ä‘·\ düeTdü >± bı+<äT|üs¡Tdü÷Ô8e n<Ûë´j·÷ìï s¡Vü≤dü +>± ñ+#·&É+ XÀ#· j·T+. ìC≤ìøÏ XÊ+‹uÛÑÁ<ä‘·\ düeTdü bÕ\≈£î\ ‘·|ü&ÉT ìsê«ø£+‘√edüTÔ+~. eT‘√Hêà<ä+èT‘· ø£ À¢ ≤\≈£î eT÷\+ ≈£L&Ü sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\ kÕ«s¡úy˚T ‘·|üŒ Äj·÷ eT‘·düTú\ düeTdüø±<äì mH√ï ìy˚~ø£\T ndü\T s¡Vü≤kÕ´ìï ãj·T\T|ü]#êsTT. ìy˚~ø£ À ñqï 8e n<Ûë´j·÷ìï Á|ü»\≈£î, ø£ dü+sê»ø°j·T bÕØº\≈£î ≈£L&Ü ‘Ó\T|ü≈£b˛e&É+ m+‘· nÁ|üC≤kÕ«$Tø£+?

ôV’≤<äsêu≤<é≈£î d”e÷+Á<Ûä qT+∫ e\düe∫Ãq yês¡T q>∑s¡ n_Ûeè~∆ À ø°\ø£bÕÁ‘· b˛wæ+#ês¡ì ø£$T° ù|s=ÿq&É+Ä~Û|ü‘· <√|æ&û $<ÛëHê\qT düeT]ú+#·&É+ ‘·|üŒ eTs=ø£Ï ø±<äT. ‘Ó\+>±D »\eqs¡T\T ø=\¢>=≥º&É+, ôV’≤<äsêu≤<éq>∑sêìï e÷¬sÿŸ>± yê&ÉTø√e&É+ ø√düy˚T d”e÷+Á<Ûä ô|≥Tºã&ç<ës¡T\T düyÓTÆø±´+Á<Ûä ìHê<ä+ #˚|ü≤ºs¡qï~ »>∑yÓT]–qdü‘· +. ôV’≤<äsêu≤<é e÷¬sÿŸ Ä]úø£ eédüú ÁbÕ+rj·T, C≤rj·T n+‘·sê®rj·T ô|≥Tºã&ÉT\‘√ nqTdü+<Ûëì+#·ã&ç+~.uÛÖ>√[ø£+>± ñqï |ü]dæú‘·T\ e\¢ ÁbÕ+rj·÷_Ûeè~∆ À ôV’≤<äsêu≤<é ø°\ø£yÓTÆq kÕúq+˝À ñ+<äì, ôV’≤<äsêu≤<é À|ü_¢ø˘ s¡+>∑ |ü]ÁX¯eT\T, ◊Ï |ü]ÁX¯eT, dæ$˝Ÿ, $T\≥Ø |ü]XÀ<Ûäq dü+düú\T, ]j·T˝Ÿ mùdºŸ, s¡yêD≤ ‘·~‘·s¡ s¡+>±\Tπø+ÁBø£è‘·yÓTÆq+<äTq ôV’≤<äsêu≤<é ô|’q d”e÷+Á<Ûä ô|≥Tºã&ç<ës¡T\≈£î ÄX¯ ñ+<äì ù|s=ÿq&É+ ø£$T°~ Á|ü|ü+Nø£s¡De÷¬sÿŸ <äèø£Œ<∏ä+ ‘·|üŒ Á|üC≤kÕ«$Tø£ <äèø£Œ<∏ä+ @ e÷Á‘·+ ø±<äT. #ÓHÓ’ï, u…+>∑Tfi¯SsY, eTT+u…’ ‘·~‘·s¡ |ü≥ºD≤˝À¢ ≈£L&ÜÁbÕ+‘˚‘·s¡T\ ô|≥Tºã&ÉT\THêïsTT. n+‘·e÷Á‘êq Ä |ü≥ºD≤\T ÁbÕ+‘˚‘·s¡T\≈£î Vü≤≈£îÿ>± e÷s¡ Ò<äqï~ ˇø£ #ê]Á‘·ø£yêdüÔe+.

>∑‘· ¬s+&ÉT <äXÊu≤∆\T>± ‘Ó\+>±D˝À dü+uÛÑ$+∫q ¬s’‘·T\ Ä‘·àVü≤‘· \T, Äø£* #êe⁄\T, #H‘· ø±]à≈£î\ Ä‘·àVü≤‘· \T,eTVü≤ã÷uŸq>∑sY Á|ü»\ e\dü\T eT]j·TT >∑‘· dü+e‘·‡s¡ ø±\+>± »]–q $<ë´s¡Tú\ Ä‘êàs¡ŒD\T ø£$T°øÏ ø£ì|æ+#· Ò<äT.Á|üuÛÑT‘·«+ Ç∫Ãq düe÷#ês¡+ MT<äH˚ ø£$T° Ä<Ûës¡|ü&ç+~ ‘·|üŒ Á|ü»\T Ç∫Ãq $q‹ |üÁ‘ê\qT |ü]o*+#·H˚ Ò<äT.

‘ê+ã÷˝≤\T Ç#êÃ+, ‘·qTï≈£î #êe+&ç nqï≥T¢+~ ìy˚~ø£. @ ÁbÕ+‘·+˝ÀHÓ’Hê ñ<äé÷\T, Ä+<√fi¯q\T»s¡T>∑T‘·THêïj·T+fÒ Ä ÁbÕ+‘·+˝À Ä]úø£ kÕe÷õø£ Hê´j·T+ neT\T »s¡>∑ Ò<äì ns¡ú+. ‘Ó\+>±DqT <√|æ&û #XÊeTqïì+<ä qT+∫ e\düyê<äT\qT ‘·|æŒ+#·&ÜìøÏ m+‘· Á|üj·T‘·ï+ #˚dæHê ø£$T°øÏ kÕ<Ûä + ø± Ò<äT. ∫e]øÏ ‘Ó\+>±D&çe÷+&é nHê´j·TyÓTÆ+<äì #Ó|üŒ Òø£b˛sTT+~. n+<äTe\q sêÁcÕº\ $uÛÑ»q @sêŒ≥T≈£î sêC≤´+>∑+˝À eT÷&Éen~Ûø£s¡D Á|üø±s¡+ bÕs¡¢yÓT+Ÿπø n~Ûø±s¡eTTqï+<äTq yÓ+≥H˚ bÕs¡¢yÓT+Ÿ˝À _\T¢ ô|Ïº ‘Ó\+>±D sêÁcÕºìï πø+Á<ä+@sêŒ≥T#˚j·÷*.

ôV’≤<äsêu≤<é‘√ >±ì, n~ Ò≈£î+&Ü >±˙ ‘Ó\+>±D @sêŒ≥T »]–‘˚ Ç‘·s¡ sêÁcÕº\ qT+∫ Ç˝≤+Ï &çe÷+&ésêe#·TÃqì, eT‘· |òüTs¡D\T dü+uÛÑ$kÕÔj·Tì, e÷y√sTTdüTº\ ø±s¡ Áø£e÷\T $»è+_ÛkÕÔj·Tì πø+Á<ëìøÏ uÛÑj·T+ ø£*–+∫‘Ó\+>±D @sêŒ≥T≈£î n&ÉT¶|ü&É&ÜìøÏ d”e÷+Á<Ûä <Ûäìø£ esêZ\ |üøå±q ø£$T° |ü&ÉsêìbÕ≥T¢ |ü&ç+~. ø£$T° ìy˚~ø£ Àˇø£ dü+<äs¡“¤+>± ªªyêdüÔyê\qT dü]>±Z ns¡ú+ #˚düTø√≈£î+fÒ, ìC≤\qT ìs¡¢ø£å + #˚ùdÔ n$ Á|ürø±s¡+ rdüT≈£î+≤sTTµµnqï e\¢u≤sTT|üfÒ Ÿ e÷≥\‘√ eTT–+∫+~. ìC≤ìøÏ ‘Ó\+>±D≈£î »]–q nHê´j·÷ìï, Á|ü»\ Á|üC≤kÕ«$Tø£Äø±+ø£åqT ø£$T° dü]>±Z ns¡ú+ #˚düTø√q+<äTq, yêdüÔyê\qT ìs¡¢ø£å + #˚dæq+<äTq ‘Ó\+>±D Á|ü»\T n~Ûø±s¡ bÕØºô|’qÁ|ürø±s¡+ rs¡TÃø√e&ÜìøÏ dæ<ä∆+>± ñHêïs¡qï~ yêdüÔe+. yÓTT‘·Ô+ MT<ä ìy˚~ø£ y˚T<∏√ ~yêfi≤ø√s¡T‘·HêìøÏ Á|ürø£>±#·]Á‘· À ì\TdüTÔ+<äq&ÜìøÏ m˝≤+Ï dü+<˚Vü≤+ Ò<äT.


kÕÁe÷»ýê<ä nqT≈£L\ ìy˚~ø£`b˛≥T Hêsêj·TD(ôd+Á≥ Ÿ j·T÷ìe]Ù°)

‘Ó\+>±D sêÅwüº @sêŒ≥T ø=s¡≈£î ìj·T$T+∫q lø£èwüí ø£$T°ø±\Áø£eT+˝À Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêÅwüº+˝À @s¡Œ&çq nì•Ã‹ MT<än<Ûä j·Tq ø£$T°>± s¡÷|ü⁄~<äT›≈£î+~. ns¡úe\dü ns¡ú uÛÑ÷kÕ«eTúÛ≤s¡‘·<X+˝À bÕs¡¢yÓT+≥Ø Á|üC≤kÕ«eT´+ Áø£eTÁø£eT+>± yÓ’|òü\´+#Ó+<äT‘·÷ ek Ô+~. n+<äT˝À uÛ≤>∑+>±H ø£ Á|ü‘´ø£ ‘Ó\+>±DsêÅwüº &çe÷+&éqT rdüT≈£î+fÒ, Á|ü»\T uÛÑ÷$T, uÛÑTøÏÔ, ‘Ó\+>±D$eTTøÏÔ ø√dü+ b˛sê≤\T #˚dü÷Ô ñHêïs¡T. uÛ≤s¡‘· bÕ\ø£es¡ZbÕØº\T yêÏ #·Á≥+˝À s¡÷|ü⁄~<äT›≈£îqï Hê´j·TeT÷s¡TÔ\T (lø£èwüí˝≤+Ï yêfiófl) Á|üC≤ &çe÷+&É¢qT #·≥º e´‹πsø£ yÓTÆq$>±, dü+|òüT$Á<√Vü≤yÓTÆq$>± ∫Árø£]düTÔHêïs¡T. Ç|ü&ÉT ø±oàsY, ≤˝Ÿ|òüT&é,k˛+ù|≥, ‘Ó\+>±D n+‘·≤ Á|üC≤ e´‹πsø£ $<ÛëHê\TneT\T#˚dü÷Ô Á|ü»\T Á<√VüQ\T>± rs¡TŒ\T ÇdüTÔHêïs¡T.

$<ä , yÓ’<ä +, ñ<√´>∑+, ñbÕ~Û, ≈£L&ÉT, >∑÷&ÉT, >∑T&É¶, dü«j·T+bÕ\q ø=s¡≈£î ‘Ó\+>±D Á|ü»\T >∑‘· 40 dü+e‘·‡sê\T>±>=+‘Ó‹Ô ñ<ä´$TdüTÔ+fÒ, ø±+Á¬>dt, Ç‘·s¡ bÕ\ø£es¡Z bÕØº\Tø£\¢u§*¢ ø£ãTs¡T¢ #Ó|ü‘·÷ ø±\+ yÓ\¢ãT#·TÃ‘·THêïs¡T. &çôd+ãsY9, 2009Hê&ÉT Á|ü‘˚´ø£ ‘Ó\+>±D sêÅwüº @sêŒ≥T Á|üÁøÏj·TÁbÕs¡+_ÛdüTÔqï≥T¢>± πø+Á<ä+ Á|üø£Ï+∫+~. eTs¡\ d”e÷+Á<Ûäô|≥Tºã&ç<ës¡T\T #˚dæq ø£èÁ‹eT ñ<ä e÷\≈£î ‘· §–Z &çôd+ãsY23, 2009 Hê&ÉT ‘Ó\+>±D sêÅwüº+ @sêŒ≥T ø±yê\+fÒ@ø±_ÛÁbÕj·T+ ø±yê\ì ‘Ó\+>±D Á|üÁøÏj·T qT+∫ bÕ]b˛e&É+‘Ó\+>±D˝À Á|ü‹ ˇø£ÿ]øÏ ‘Ó*dæq<˚.

&Ûç©¢ À nœ\|üø£å+ »qe] 5, 2010 ‘·<äq+‘·s¡+ sêÅwüº|ü]dæú‘·T\ô|’ n<Ûä j·THêìøÏ, Á|üC≤_ÛÁbÕj·÷\qT düeT≈£LπsÃ+<äT≈£îlø£èwü í Ä<Ûä«s¡´+˝À ˇø£ ø£$T°ì ìj·T$T+∫ #˚‘·T\T<äT\T|ü⁄≈£î+~. lø£èwüí ø£$T° sêÅwü º+˝Àì |ü]dæú‘·T\ô|’n<Ûä j·THêìπø nsTT‘˚ n+‘ê Vü≤+>∑T, Äsê“¤≤\T nedüs¡+Ò<äT. sêÅwüº &çe÷+&éqT |üø£ÿ<√e |üÏº+#·&Üìπø Ä $<Ûä+>±

#˚j·T&É+ »]–+~.<ë<ë|ü⁄ ø£ dü+e‘·‡s¡+ #dæq Vü≤+>±e÷ n+‘ê d”e÷+Á<Ûä

ô|≥Tºã&ç<ës¡T\≈£î, kÕÁe÷»ýê<ä @C…+≥¢≈£î nqT≈£L\nC…+&ÜqT s¡÷bı+~+#·&Éy˚T. Çø£ÿ&É kÕÁe÷»ýê<ä @C…+≥T¢n+fÒ uÛ≤s¡‘·<˚X¯ bÕ\ø£es¡Z bÕØº\T nì ns¡ú+. mH√ï @+&ÉT¢>±y˚∫ #·÷dæq Á|üC≤˙ø£+ ˇø£ÿ dü+e‘·‡s¡+ Ä>∑ Òe÷ì, eTqÄX¯\T HÓs¡y˚s¡T‘êj˚TyÓ÷ nqTø=ì ø£$T° ìy˚~ø£ ø=s¡≈£îìØøÏå+#ês¡T. j·T<ë$~Û>± Á|ü»\ |üø£å+ eVæ≤düTÔqï ãT~∆Je⁄\T#Ó|æŒq<˚ dü+uÛÑ$+∫+~. á ãT~∆Je⁄\H˚ Á|üuÛ ÑT‘ê«\T,Hê´j·TkÕúHê\T <XÁ<√VüQ\T sê»Á<√VüQ\T n+≥THêïsTT. yês¡T#Ó|æŒq≥T¢>±H˚ nÁ|üø£Ï‘· meT¬s®˙‡ ‘·\|æ+∫+~. lø£èwüíd”e÷+Á<Ûä Hêj·T≈£î\T Ç∫Ãq $+<äT\≈£î yÓfi¢&É+, &ûJ|æ, >∑es¡ïsYyÓ≥ø±s¡ |üÁ‹ø± Á|üø£≥q\T n+‘ê düs¡«kÕ<Ûës¡D+>±»]–b˛j·÷sTT. &çôd+ãsY 31 ìy˚~ø£ düeTs¡ŒD≈£î >∑&ÉTe⁄sêH˚

e∫Ã+~. ‘Ó\+>±D n+‘·≤ bÕsê$T\≥Ø ø£yê‘·T ‘=øÏÿ+~.$<ë´]ú Hêj·T≈£î\qT n¬sdüTº#˚dæ rÁe ∫Á‘·Væ≤+dü\≈£î>∑T]#j·T&É+ »]–+~. ø±˙ ø£ sê»ø°j·T bÕØº yÓTìô|òk º ≤>±»dæºdt lø£èwüí ø£$T° Äs¡T n+XÊ\qT dü÷∫+∫ Á|ü»\≈£î ìsêX¯$T–*Ã+~.

Äs¡e ‘·s¡>∑‹ |æ\¢yê&ÉT Ç#˚Ã düe÷<Ûë\qT ‘·eT ìy˚~ø£Äs¡T dü÷#·q\T>± Ç#êÃs¡T. n+‘·e÷Á‘·+ <ëìπø Hê´j·TXÊÅdüÔ+#·<äTyê*‡q nedüs¡+ Ò<äT. Òì düeTdü \qT ø=‘·Ô>± ‘Ós¡ô|’øÏrdüT≈£îe∫Ã ∫<ä+ãs¡+ #˚‘· #· ≤ø° nì|æ+#·T≈£îHêï&ÉT lø£èwüí.sêj·T\`‘Ó\+>±D, ôV’≤<äsêu≤<é πø+Á<ä bÕ*‘· ÁbÕ+‘·+,ôV’≤<äsêu≤<é ñeTà&ç sê»<Ûëì nì mes¡÷ n&É>∑ì yêÏìø=‘·Ô>± ‘·eT ìy˚~ø£ À s¡÷bı+~+∫ ‘Ó\+>±D &çe÷+&éqTnD∫y˚ùd ≈£îÁ≥ #˚j·T&É+ »]–+~. n<äq+>± bÕ πøJ\T ÇùdÔÄ]úø£ ndüe÷q‘·\T b˛‘êj·T˙, $X«$<ë´\j·÷\T, ø£fi≤XÊ\\Tì]àùdÔ yÓ’wüe÷´\T ìs¡÷à*+#·ã&É‘êj·T˙, Ç+^¢wt, Væ≤+Be÷s¡Tÿ\ $wüj·÷\qT #Ó|æŒq rs¡T n+‘ê n‘·T≈£î\ u§+‘· ≤>±e⁄+~.

eTVü≤ã÷uŸq>∑sY n_Ûeè~∆ À ñ+<äì, >∑T+≥÷sY yÓqTø£+»˝Àe⁄+<äì ndü‘·´ ìy˚~ø£qT Ç#êÃs¡T. ìy˚~ø£˝À #Ó|üŒ≈£L&Éìn+XÊ\+≥÷ XÊ+‹uÛÑÁ<ä‘·\ düeTdü´qT #·÷dü÷Ô n+‘·s¡Z‘·uÛÑÁ<ä‘·≈£î eTT|ü yêÏ\T¢ ‘·T+<äì, qø£‡*»+ ô|s¡T>∑T‘·T+<äìz b˛©dtu≤dt\± ìy˚~ø£ s¡÷bı+~+#ê&ÉT. d”e÷+Á<Û äô|≥Tºã&ç<ës¡T\T, yê] nqT≈£L\ s¡#·sTT‘·\T sêdæq yê´kÕ\kÕsê+X¯+>± ∫<ä+ãs¡+, k˛ìj·÷ >±+BÛ\ yÓT|üø√\T ø√dü+eT÷&ÉTqïs¡ ø√≥¢ ‘Ó\+>±D Á|üC≤˙ø±ìøÏ rÁe nHê´j·T+ #˚dæô|≥Tºã&ç<ës¡T\ nÁø£eT ÄdüTÔ\≈£î s¡ø£åD>± ñ+~. lø£èwüíøÏq\¢>=+&É bò ¢s√dædt, bÕ\eT÷sY e\dü\T, yÓT<äø yÓT‘·T≈£î yÓ‘·\T,s¡+>±¬s&ç¶ ]+>∑Ts√&ÉT¶ u≤~Û‘· |òüTÀwü\T, ìC≤e÷u≤<é ;&ûø±]à≈£î\ Ä‘·àVü≤‘· \T, Ä~˝≤u≤<é Ä~yêdüT\ Äø£*u≤<Ûä\T,ø£Ø+q>∑sY H˚‘·qï\ ã\eqàs¡D≤\T, es¡+>∑ Ÿ mHéøö+≥sY\T,KeTà+ u§>∑TZ ø±]à≈£î\ nedüú\T, ôV’≤<äsêu≤<é ôV’≤f…ø˘ _˝Àñ&çøÏb˛‘·Tqï J$‘ê\T ø£ì|æ+#·q≥T¢+~. n+<äTπø sêj·T\d”eT,ø√kÕÔ+Á<Ûä Hêj·T≈£î\T Ç∫Ãq ]b˛s¡Tº\H˚, Ç+≥¬sïŸ˝À ñqïdüe÷#êsêH˚ï ‘·q ìy˚~ø£˝À bı+<äT|üs¡TÃø=ì ‘Ó\+>±DÁ|üC≤˙ø±ìøÏ yÓTT+&ç#˚sTT #·÷|æ+#ê&ÉT.

∫<ä+ãs¡+ Ä ø£$T° ìy˚~ø£ düeTs¡ŒD nq+‘·s¡+ eTs¡\bÕ‘·|ü<ä∆‹˝ÀH˚ nœ\|üø£å+ @sêŒ≥T #˚XÊ&ÉT. lø£èwüí ø£$T°ìn<Ûä j·Tq+ #j·T&ÜìøÏ eTs=ø£ n<Ûä j·Tq ø£$T°ì ìj·T$T+#Á|üÁøÏj·T #j·TeTqï≥T¢>± |üs√ø£å+>± düŒwüº+#XÊ&ÉT. Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸsêÁcÕºìï 42 õ˝≤¢\T>± $uÛÑõ+# Á|üÁøÏj·TqT ø=‘·Ô>± yÓ\T>∑T˝ÀøÏ‘Ó∫Ã sêÅwüº $uÛÑ»qqT n&ÉT¶ø=H˚ Á|üj·T‘·ï+ #˚düTÔHêïs¡T.

(‘·s¡TyêsTT 18e ù|J˝À)



dæìe÷ V”≤s√ ∫s¡+J$ sê»ø°j·÷\˝À ≈£L&Ü V”≤s√ø±yê\ì e#êÃ&ÉT. <√#·T≈£î ‹q&ÜìøÏ Ç<˚ dü¬s’q e÷s¡ZeTì,sê»ø°j·÷\˝À mHéÏÄsY ]ø±s¡T¶qT ã<ä›\Tø=Ïº eTTK´eT+Á‹ø±yê\ì ø£\\T ø£Hêï&ÉT. kÕe÷õø£ Hê´j·T+ ù|s¡T‘√ Ä>∑düTº26, 2008q ‹s¡T|ü‹˝À bÕØº Ä$sê“¤e+ #XÊ&ÉT. düe÷C≤ìøÏdü÷s¡T´&ç ≤ yÓ\T>∑T ìkÕÔq+≥÷ Ç|ü&ÉT ø±+Á¬>dt‘√ ø£*dæÁ>∑Vü≤D+ |üÏºq dü÷s¡T´&ç>± e÷] kÕe÷õø£ Hê´j·÷ìï Nø£Ï#XÊ&ÉT. ã÷s¡T®yê sê»ø°j·÷\˝À kÕe÷õø£ Hê´j·÷ìï eT+≥ø£*ù|kÕ&ÉT. ªùdy˚\ø£å´+`Áù|y˚Te÷s¡Z+µ n+≥÷ kÕe÷õø£Hê´j·T+ kÕ~ÛkÕÔeT+≥÷ |ü⁄≥Tºø=∫Ãq~ Á|üC≤ sê»´+ bÕØº,ø±˙ n~ ˇπø esêZìøÏ ø=eTTà ø±dæ+<äq≥+˝À m˝≤+Ïdü+<˚Vü≤+ Ò<äT.

eT<äsY<∏Ó]kÕ‡, eTVü‰‘êà CÀ´‹u≤|üP Ò, n+uÒ<äÿsY e+ÏeTVü≤˙j·TT\ bò À\T ô|≥Tº≈£îqï Á|üC≤sê»´+ @ s√E ≈£L&Üyê] dæ<ë∆+‘ê\qT ø±s¡ s¡÷|ü+˝ÀøÏ rdüT≈£îsê Ò<äT. n+‘ø±ø£nø√ºãsY 31, 2008q ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢ »–‘ê´\˝À ªkÕe÷õø£‘Ó\+>±Dµ≈£î ø£≥Tºã&ç ñ+≤qT. Á|ü‘´ø£ sêÅwüº @sêŒ≥T Çø£ÿ&çÁ|ü»\ Ä‘·à>ös¡e düeTdü´ nì yÓ\¢&ç+#ê&ÉT. n+<äTπø<˚y˚+<äsY>ö&é ªªqe ‘Ó\+>±D Á|üC≤bÕØºµµì $©q+#˚düT≈ £îHêï&ÉT. n+uÒ<äÿs Y bò˛À ô|≥T º≈ £îqï bÕØº,Á|üC≤kÕ«$Tø£yÓTÆq, sêC≤´+>∑ ã<ä∆yÓTÆq ‘Ó\+>±D ø=s¡≈£î Á|ü»\Tb˛sê&ÉT‘·T+fÒ düyÓTÆø±´+Á<Ûä ìHê<ä+‘√ eTT+<äT¬ø[flq bÕØºÄj·Tq #Ó|æŒq yêÏì mø£ÿ&É ø±sê´s¡÷|ü+ <ë*Ãq≥Tº?

e÷ |ü<äe⁄\ ø£+fÒ Á|ü»\≈£î @+ y˚T\T »s¡T>∑T ‘·T+<äH˚<˚eTTK´+ nì ∫s¡+J$ nHêï&ÉT. Á|ü»\≈£î yT\T »s¡T>±\+fÒÁ|üuÛÑT‘·«+‘√ b˛sê&Ü Ò ‘·|üŒ, n~Ûø±s¡ |üø£å+‘√ ø£*dæ n$˙‹˝ÀuÛ≤>∑kÕ«eT´+ |ü+#·T≈£î+fÒ Á|ü»\≈£î y˚T\T »s¡>∑<äT. n$˙‹>∑T]+∫, ≈£î+uÛÑø√D≤\ >∑T]+∫, yÓ’mdt ñqï+‘· es¡≈£î| ü Ï º+# · Tø√ì k˛ìj·÷>±+~ Û bÕØ º $©qy Ó T Æ‘ ˚|üÏº+#·T≈£î+≥T+<ë? MT eT<Ûä »]–q dü+uÛ≤wüD˝À mø£ÿ&Ó’Hêq\¢<Ûäq+ >∑T]+∫>±ì, ≈£î+uÛÑø√D≤\T, n$˙‹, $<ë´s¡Tú\>∑T]+∫>±ì #·]Ã+#êsê? πøe\+ bÕØº >∑T]+∫, |ü<äe⁄\>∑T]+∫ e÷Á‘·y˚T #·]Ã+#·T≈£îHêïs¡T. 125 @fi¯fl #·]Á‘·>±ø±+Á¬>dt ÇHêïfi¯ófl ù|<ä\ >∑T]+∫ |üÏº+#·Tø√ì~ $©q+nsTTq ‘·sê«‘· |üÏº+#·T≈£î+≥T+<ë? s√E s√E≈£î ìs¡Tù|<ä\TÇ+ø± ô|s¡T>∑T‘·÷H˚ ñHêïs¡T.

mìïø£˝À¢ ≈£îj·TT≈£î Ô\T, &ÉãT“, eT+<äT, Á>∑÷|ü⁄\Te⁄+≤j·Tì ‘Ó*j·Tì MTs¡T ø±+Á ¬>dt˝À @$<Û ä+>±$©qeTj·÷´s¡T? Çe˙ï n+<äT˝À ˝ÒeqT≈£îHêïsê? ˝Ò<ë

MTs¡T ≈£L&Ü n+<äT˝À uÛ≤>∑kÕ«eT´+ ø±yê\qT≈£îHêïsê?Çe˙ï ‘Ó*dæq e´øÏ Ô>± mìïø£\ ø£MTwüHé≈£î @yÓT ÆHê|òæsê´<äT#˚XÊsê?

»>∑Hé bÕØºì M&ç yÓ[flb˛j·÷ø£ ø£ sê»ø°j·TyÓTÆq X¯øÏÔ>±m<ä>∑&Üìπø Á|üC≤sê»´+qT ø±+Á¬>dt $©q+ #˚düT≈£îqï<äH˚~ø±<äq Òì dü‘· +. ø±˙ Bìe\¢ ‘Ó\+>±D ø√s¡T‘·Tqï 4 ø√≥¢eT+~˝À ø£ dü+<Vü≤+ @s¡Œ&ç+~. düyÓTÆø£ yê<Ó’q ∫s¡+J$ìø±+Á¬>dt˝À m˝≤ ø£\T|ü⁄ ≈£î+≤s¡T? πs|üÏHê&ÉT ø±+Á¬>dtmyÓTà˝Ò´\T sêJHêe÷\T #˚dæHê Á|üuÛÑT‘·«+ |ü&çb˛≈£î+&Üe⁄+&É≤ìπø á $©q Á|üÁøÏj·T nì #ê˝≤eT+~ n_ÛÁbÕj·T+.BìøÏ Á|üuÛÑT‘·«+ düŒwüº+>± »yêãT #˚bÕŒ*‡ ñ+~.

@ bÕØº nsTTq _dæ, md”‡, md”º yÓTÆHêØº\qT πøe\+ z≥¢ø√düy˚T yê&ÉT≈£î+≥T+<˚ ‘·|üŒ düe÷C≤ìøÏ eT+∫ #˚<ë›eTH˚Ä˝À#·q me«]øÏ ñ+&É<äT. mø£ÿ&É m|ü&ÉT <ä+&ÉTø√yê\ïìy˚∫ #·÷düTÔ+≤s¡T Hêj·T≈£î\T n<˚ $<Ûä+>± Á|üC≤sê»´+≈£L&Ü.

@~ @yÓTÆHê kÕe÷õø£ Hê´+ ù|s¡T‘√ eTT+<äTø=∫Ãq∫s¡+J$ì q$Tà kÕe÷õø£ Hê´j·T+ »s¡T>∑T‘·T+<äqï ÄX¯‘√75 \ø£å\ eT+~ z≥T¢ y˚ùdÔ yê] ø£\\qT ø£\¢\T>± $T–*ÃkÕe÷õø£ Hê´j·÷ìï Ç+ø√ ¬s+&ÉT <äXÊu≤∆\ yÓqπøÿ HÓ≤º&Éqï~ø±<äq Òì dü‘· +.

∫s¡+ªJs√µ`m+.‹s¡T|ü‘·j·T´(ôd+Á≥ Ÿ j·T÷ìe]‡°)


(17e ù|J ‘·s¡TyêsTT)ˇø£|ü&ÉT lø±≈£îfi+˝À Á|ü»\T ‘·eT uÛÑ÷$Tô|’ ‘·eTπø Vü≤≈£îÿ

<äø±ÿ\ì nø£ÿ&ç uÛÑ÷kÕ«eTT\qT ‘·]$Tø=Ïº kÕj·TT<Ûä b˛sê≥+<ë«sê lø±≈£îfi+ –]»qT\T –]»H‘·s¡T\ <√|æ&û, |”&Éq qT+∫ãj·T≥|ü&ç uÛ≤s¡‘· $|ü¢y√<ä e÷ìøÏ yÓ\T>∑T u≤≥\T Ç#êÃs¡T.dü]>±Z HêÏ ‘Ó\+>±D kÕj·TT<Ûä b˛sê≥ ø±\+(b˛sê≥ $s¡eTD)qT+∫ H˚Ï Á|ü‘˚ ø£ ‘Ó\+>±D sêÅwüº ñ<ä eT+ es¡≈£î Çø£ÿ&çÁ|ü»\T uÛ≤s¡‘· bÕs¡¢yÓT+≥Ø |ü+<∏ëqT nqTdü]düTÔqï bÕ\ø£esêZ\#˚‘·T˝À¢ yÓ÷düb˛‘·÷H˚ ñHêïs¡T. d”e÷+Á<Ûä ô|≥Tºã&ç<ës¡T\#˚‘·T˝À¢ <√|æ&ûøÏ >∑Ts¡e⁄‘·÷H˚ ñHêïs¡T. Ç+ø± mìï ø£$T°\Te∫ÃHê sêÅwüº $uÛÑ»qøÏ Á|üC≤ e⁄<ä e÷ Ò |ü]cÕÿs¡+. 42 õ˝≤¢\@sêŒ≥TqT |üø£ÿøÏô|Ïº Á|ü‘˚´ø£ ‘Ó\+>±D sêÅwüº @sêŒ≥TqT#˚j·T&Éy˚T |ü]cÕÿs¡+>± b˛sê&Ü*‡q düeTj·T+ ÄdüqïyÓTÆ+~.‘Ó–+∫ ø=≤¢&˚ ‘Ó>∑‘Ó+|ü⁄\T düeTs¡+˝À ‘Ó\+>±D Á|üC≤˙ø£+eTqøÏ e´‹πsø£+ ø±q≥Te+Ï d”e÷+Á<Ûä Á|ü»\qT, nø£ÿ&çb˛sê≥ jÓ÷<ÛäT\qT ø£\T|ü⁄ø√yê*. lø±≈£îfi¯+ $|ü¢yê>∑Tï\qT,‘Ó\+>±D Á|üC≤b˛sê≥ jÓ÷<ÛäT\qT dü÷Œ¤]Ô>± rdüTø=ì sêÅwüº+e#˚Ães¡≈£î Á|ü»˝Ò s¡<ÛäkÕs¡<∏äT\T>± s¡DuÛÒ] yÓ÷–+#ê*‡qdüeTj·T+ e∫Ã+~. T

T


n_Ûeè~∆ ` bÕ\eT÷sY`•eÁ|ükÕ<é( …ø£Ãs¡sY)

e÷qyê_Ûeè~∆ dü÷∫ø£ H|ü<∏ë´ìï |ü]o*+∫q≥¢sTT‘Bìì eTVü≤ã÷uŸ`ñ˝Ÿ`Vü≤ø˘ nH˚ bÕøÏkÕÔHé≈£î #Ó+~qÄ]úø£y˚‘·Ô 1990˝À s¡÷bı+~+#ê&ÉT. ◊ø£ sê»´dü$T‹n_Ûeè~∆ dü+düú Bìì Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡+ $&ÉT<ä\ #˚düTÔ+~.Bìì s¡÷bı+~+#· &ÜìøÏ eTTK´+>± Á|ü»\ ‘·\dü]Ä<ëj·T+, Äj·TT' Á|üe÷D+, $<ä Ä<Ûës¡+>± …øÏÿkÕÔs¡T.

á eT÷&ÉT n+XÊ\qT |ü]o*+∫q≥¢sTT‘ bÕ\eT÷sYõ˝≤¢ n≥º&ÉT>∑Tq 23e sê´+ø˘ À ø£\<äT.

bÕ\eT÷sY õ˝≤¢ #·]Á‘·qT |ü]o*+∫q≥¢sTT‘˚ Ç~‘Ó\+>±D˝Àì nìï õ˝≤¢ À¢ ô|<ä› õ˝≤¢. $d”Ôs¡í+ |üs¡+>±#·÷dæq≥¢sTT‘˚ 18.4 y˚\ #·<äs¡|ü⁄ øÏ ÀMT≥s¡T¢ ø£\<äT.á õ˝≤¢ 1531 Á>±e÷\˝À ø£\<äT. Ç+<äT˝À 1450Á>±e÷\T »qyêkÕ\T >∑\$. 75 Á>±e÷\T »qyêkÕ\TÒì Á>±e÷\T. á õ˝≤¢ 64 eT+&É ≤\˝ÀqT, 14 nôd+;¢

ìjÓ÷»ø£ esêZ\T>±qT, 2 bÕs¡¢yÓT+Ÿ kÕúHê\T >∑\ õ˝≤¢.Á|üø£è‹ eqs¡T\ $wüj·T+˝À rdüT≈£îqï≥¢sTT‘˚ ø£èwüí,

‘·T+>∑uÛÑÁ<ä q<äT\Tqï õ˝≤¢. es¡bÕ‘·+ uÛÖ>√[ø£+>± m+‘·ø±yê\H√ n+‘ê ñqï õ˝≤¢. q\¢eT\ n≥$ ÁbÕ+‘·+,d”‘ê |òü ≤˝À¢ j·÷e‘Y uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À bÕ\eT÷sY õ˝≤¢ù|¬sHÓïø£>∑qï õ˝≤¢. 35 \ø£å\ mø£sê\ kÕ>∑T uÛÑ÷$T ø£\<äT.á …ø£ÿq dü>∑≥T kÕ>∑TuÛÑ÷$T Á|ü‹ eTìwæøÏ ˇø£ mø£s¡+\_ÛdüTÔ+<äqïe÷≥. »HêuÛ≤|üs¡+>± |ü]o*+∫q≥¢sTT‘˚2001 »HêuÛ≤ …ø£ÿ\ Á|üø±s¡+ yÓTT‘·Ô+ »HêuÛ≤ 35 \ø£å\13 y˚\ 934 eT+~ e⁄Hêïs¡T. »qkÕ+Á<Ûä‘· ø£ #·<äs¡|ü⁄øÏ ÀMT≥s¡T≈£î 191 eT+~ ø£\s¡T. Ç+<äT˝À dü>∑+ eT+~n+fÒ <ë<ë|ü⁄ 14 \ø£å\ eT+~ @≤ Ç‘·s¡ ÁbÕ+‘ê\≈£îbı≥º #˚‘·|ü≥Tºø=ì e\dü yÓfi¢≥+ »s¡TZ‘√+~. Ä]úø£y˚‘·Ô\n_ÛÁbÕj·T+ Á|üø±s¡+ ÁXÊ$T≈£î\ >∑eTqo\‘· e⁄+&Ü*.ø±ì >∑eTqo\‘· nq>± Ä]úø£+>± |ü⁄+Eø√e&É+ nìns¡ú+. ø±ì bÕ\eT÷sY õ˝≤¢ yêdüT\~ Á|ü‘˚´ø£‘·.m+<äTø£q>± Ms¡T πøe\+ C≤HÓ&ÉT bı≥º ì+|ü⁄ø√e&É+ø√dü+ CÒs¡Tb˛‘·T˝≤≥ nH˚ kÕyÓT‘· ≤>± <˚X¯+˝Àì nìïÁbÕ+‘ê\≈£î e\düb˛sTT $>∑‘· J$>± $T–*b˛‘·T+Á&ÉT.á eT<Ûä ˝À d”e÷+Á<Ûä Hêj·T≈£î\T fi¯ó¢ ã*dæ eTTK´+>±

\>∑&ÉbÕÏ sê»>√bÕ Ÿ bÕ\eT÷sY õ˝≤¢ yêdüT\T &ÉãT“\Tdü+bÕ~+#· &ÜìøÏ e\dü b˛‘·THêïs¡ì e÷≤¢&É≥+ yê]e\düyê<ëìøÏ ì<äs¡Ùq+. e\düyê<ä+ n+fÒ ì+&çe÷≤¢&É≥+, e\dü\T b˛e&É+ n+fÒ C≤HÓ&ÉT bı≥ºì+|ü⁄ø√e&É+ nì á eT÷s¡Tâ\≈£î ‘Ó*ùd<Ó≥¢. n+<äTø£H˚‘Ó\+>±D õ˝≤¢ Àì j·÷e‘Y Á|üC≤˙ø£+ e\düyê<äT\ #Ós¡qT+∫ ‘ ·eTqT ‘êy ˚ T $eTTø Ï Ô # ˚d ü Tø√e&Üìø ÏÁ|üj·T‹ïdüTÔ+Á&ÉT.

e÷qe n_Ûeè~∆ s¡÷bı+~+#·&É+˝À yÓTT<äÏ n+X¯+‘·\dü] Ä<ëj·T+ nq>± ˇø£ ÁbÕ+‘êìøÏ #Ó+~qÄ<ëj·÷ìï, Ä ÁbÕ+‘· Á|ü»\‘√ uÛ≤–+∫q≥¢sTT‘ dü>∑≥Tqˇø£ e´øÏÔøÏ \_Û+#˚ Ä<ëj·T+. Bì <ë«sê Ä ÁbÕ+‘·Á|ü»\ Jeq $<ÛëHêìï, Á|ü»\ Ä]úø£ k˛ÔeT‘·qT‘Ó\TdüTø√e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. bÕ\eT÷sY õ˝≤¢ ‘·\dü]Ä<ëj·÷ìï |ü]o*+∫q≥¢sTT‘ dü+e‘·‡sêìøÏ ø£ e´øÏÔøÏ\_Û+#˚ Ä<ëj·T+ πøe\+ 14087 s¡÷bÕj·T\T.‘Ó\+>±D˝Àì nìï õ˝≤¢\ ø£+fÒ bÕ\eT÷sY õ˝≤¢ yêdüT\Tn‹‘·≈£îÿe Ä<ëj·T+ bı+<äT‘·THêïs¡qï e÷≥. n+<äTπøÁ|ü»\T Ä]úø£ Çã“+<äT\T ‘êfi Òø£, ù|<ä]ø±ìï uÛÑ]+#· Òø£e\dü\T b˛‘·T+Á&ÉT. sêÅwüº+ ‘·\dü] Ä<ëj·T+ dü>∑≥Tq<ë<ë|ü⁄>± 30 y˚\ s¡÷bÕj·T\T. bÕ\eT÷sY õ˝≤¢~n+<äT˝À dü>∑+ ≈£L&Ü ˝Ò<ä+fÒ m+‘· ù|<ä]ø£+‘√n˝≤¢&ÉT‘·T+<√ eTq≈£î ns¡úeTe⁄‘·T+~.

Äj·TT'Á|üe÷D+:` nq>± ˇø£ eTìwæ J$‘·ø±\+.|ü⁄Ïºq|üŒÏ qT+∫ ã‹πø dü+e‘·‡sê\qT …ø£ÿø£Ïºq≥¢sTT‘Bìì Äj·TT' Á|üe÷D+ n+≤s¡T. Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Äj·TT'Á|üe÷D+ 63 dü+e‘·‡sê\T. ø±ì bÕ\eT÷sY õ˝≤¢Äj·TT'Á|üe÷D+ πøe\+ 60 dü+e‘·‡sê\T e÷Á‘·y˚T.<ëìøÏ ø±s¡D+ dü ¬s’q yÓ ’<ä´ kÂø£sê´\T Á|ü»\≈£în+<äTu≤≥T˝À Òø£b˛e≥+.

Ç+<äT˝À eTq+ >∑eTì+#ê*‡+~ •XóeTs¡D≤\ πs≥T.nq>± |æ\¢\T |ü⁄Ïºq|üŒÏ qT+∫ 5 dü+e‘·‡sê\≈£îm|ü&Ó’q #·ìb˛‘˚ <ëìì •X¯óeTs¡D≤\T n+≤s¡T. Ä$<Ûä+>± #·÷dæq≥¢sTT‘ Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ dü>∑≥Tq •XóeTs¡D≤\

$X‚¢wüD


πs≥T Á|ü‹ yÓsTT´øÏ 62. ø±ì bÕ\eT÷sY õ˝≤¢ •X¯óeTs¡D≤\T 1000øÏ 75 eT+~. Ç~ yÓTT‘·Ô+˝À yÓTT<äÏkÕúq+˝À ø£\<äT. BìøÏ ø±s¡D+ 5 dü+e‘·‡sê\˝À|ü⁄|æ\¢\≈£î n+<ë*‡q °ø±\T ø±ì yÓ’<ä dü<äTbÕj·÷\Tø±ì n+<äø£b˛e&É+ Á|ü<Ûëq ø±s¡D≤\T.

Ç+ø√ eTTKýÓTÆq n+X¯+ Á|üdü÷‹ eTs¡D≤\T nq>±Åd”Ô\T ø±qTŒ düeTj·T+˝À yÓ’<ä´ dü<äTbÕj·T+ n+<äø£#·ìb˛j˚T Åd”Ô\T á s√E≈£î bÕ\eT÷sY õ˝≤¢ À \ø£å≈£î357 eT+~ Åd”Ô\T #·ìb˛‘·THêïs¡T. uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+ 11eÁ|üD≤[ø£ À Á|üdü÷‹ eTs¡D≤\ πs≥TqT \ø£å≈£î 100 À|ü⁄ñ+& $<Ûä+>± \øå±´ìï ìπs∆•+#·T≈£îqï~. eT] bÕ\eT÷sYõ˝≤¢ $wüj·T+˝À Ç~ neT\T nj˚T´<Ó|ü&√. Çø£ÿ&çe÷‘·èeT÷s¡TÔ\ eTs¡DeTè<ä+>∑+ Äπ><Ó|ü&√. Çø£ÿ&É nìïõ˝≤¢\ ø£+fÒ »qHê\T ≈£L&Ü m≈£îÿy˚. <ëìøÏ ø±s¡D+ìs¡ø£å sêdü ‘·, eT÷&ÛÉqeTàø±\T, ù|<ä]ø£+.

nø£åsêdü ‘·:` á XÊ‘·+ πøe\+ 44.4% ø£\<äT.j·÷e‘Y uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À nø£åsêdü ‘· XÊ‘·+˝À bÕ\eT÷sYõ˝≤¢~ n≥º&ÉT>∑T XÊ‘·+. sêÅwüº+˝À ñqï 23 õ˝≤¢ À¢23e kÕúq+˝À ø£\<äT. Ç+<äT˝À |ü⁄s¡Twüß\T 8,50,414eT+~ nø £ åsêd ü T ´\T ø±>±(56%), Åd ” Ô\T4,67,107(31.9%) eT+~ e÷Á‘·y˚T nø£åsêdüT´\T.yÓTT‘·Ô+ »HêuÛ≤ 35,13,934. Ç+<äT˝À #·<äTe⁄≈£îqïyês¡Tπøe\+ 13,17,521 eT+~ e÷Á‘·y˚T. nø£åsêdü ‘· nq>±uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+˝À >∑T]Ô+∫q uÛ≤wü˝À sêj·T&É+,#·<äe&É+ ‘Ó*dæ ñ+&ç 7 dü+e‘·‡sê\T <ëÏq yê]qnø£åsêdüT´\T>± >∑T]Ô+#·&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. BìøÏ @ &çÁ^H√#·<äTyê*‡q |üì Ò<äT. á $<Ûä+>± #·÷dæq≥¢sTT‘˚ nìïn+XÊ\˝À bÕ\eT÷sY õ˝≤¢ e÷qyê_Ûeè~∆ À yÓqTø£ã&çsêÅwüº+˝À 23e kÕúq+˝À ñ+~.

Á|üC≤kÕ«eT´+˝À Ç+‘·>± ˇø£ õ˝≤¢ ‘·s¡‘·sê\T>±yÓqTø£ã&ç ñ+&É≤ìøÏ, sêÅwüº+qT |ü]bÕ*düTÔqï d”e÷+Á<ÛäHêj·T≈£î Ò. á õ˝≤¢ À düeTè~∆>± eqs¡T\THêï yêÏìdü¬s’q Áø£eT+˝À $ìjÓ÷–+#·ø£b˛e&É+ e\q ù|<ä]ø£+,ìs¡T<√´>∑+, ‘·\dü] Ä<ëj·T+, Äj·TT'Á|üe÷D+,nø£åsêdü ‘·\T ‘·≈£îÿe>± ñHêïsTT. n<˚ $<Ûä+>± »HêuÛ≤n~Ûø£+>± ô|s¡>∑&É+ »s¡T>∑T‘·Tqï~. ø£èwüí, ‘·T+>∑uÛÑÁ<ä qT+∫bÕ\eT÷sY õ˝≤¢≈£î n+<ë*‡q yê≤ n+<äø£ d”e÷+Á<ÛäT\

<√|æ&ûøÏ >∑T]ø±e&É+, á õ˝≤¢≈£î ñqï πø ˇø£ ÁbÕC…≈£îºpsê\ ÁbÕC…≈£îº. <ëìì ≈£L&Ü yêdüÔyêìøÏ ñ+&Ü*‡qm‘·TÔ ø£qï ‘·–Z+∫ ø£≥º&É+ e\q <ëì øÏ+<ä »s¡>±*‡qeékÕj·T+ |üP]Ô kÕeTs¡ú +˝À »s¡>∑&É+ Ò<äT. á s√E≈£îõ˝≤¢ À #˚|üÏºq ø£\«≈£î]Ô, HÓf…º+bÕ&ÉT, ;Ûe÷ m‹Ôb˛‘·\|ü<∏äø±\T neT\T »s¡>∑≥+ Ò<äT. ‘·<ë«sê ùd<ä + uÛÑ÷$T|ü⁄wüÿ\+>± ñHêï ùd<Ûä + »s¡>∑&É+ Ò<äT. ªn+>∑À¢ n˙ïñqï n\T¢ì H√À¢ X¯ìµ e⁄qï≥T¢>± ñqï~ bÕ\eT÷sYõ˝≤¢ yêdüT\~. n~ #ê\<äT nqï≥T¢>± ªeÁC≤\ nH«wüDµ~X¯>± Á|üuÛÑT‘·«+ kÂ‘êÁ|òæø±≈£î #Ó+~q ª&û;sY‡µ ø£+ô|˙øÏq\¢eT\ n≥M ÁbÕ+‘êìï n|üŒC…|üŒ&É+, nø£ÿ&É ñqï#Ó+#·T\qT yÓTÆ<ëq ÁbÕ+‘ê\≈£î ‘·s¡*+#ê\ì Á|üuÛÑT‘·«+≈ £î Á≥ |üqTï‘ ·Tqï~. bÕ\eT÷sY õ˝≤ ¢ yêdüT\Tne÷j·T≈£î\T me]øÏ Vü‰ì #ùdyês¡T ø±<äT, uÛ≤s¡‘·<X+˝Àn‘· ~Ûø£+>± ÁXeTXøÏÔì qeTTà≈£îqï á »Hê\ MT<ä m+<äTø°Á|üuÛÑT‘ê«\T ø£ø£å ø£Ïº+Á&ÉT. n+<äTπø mqï&ÉT Òì $<Ûä+>±bÕ\eT÷sY õ˝≤¢ Á|ü»\T Á|ü‘˚´ø£ ‘Ó\+>±D ø√dü+ô|<ä›yÓTT‘·Ô+˝À ñ<ä $TdüTÔ+Á&ÉT. ∫qï|æ\¢\T ù|<ä]ø£+˝ÀeT>∑TZ‘·÷, Äø£* ‘·≥Tºø√˝Òø£ #·<äTyê*‡q ej·TdüT‡˝Àu≤\ø±]à≈£î\T>± e÷s¡T‘·T+Á&ÉT. sêC≤´+>∑+˝À 45en~Ûø£s¡D+ Ä<˚•ø£ dü÷Á‘ê\˝À 6`14 dü+e‘·‡sê\˝À|ü⁄|æ\¢\T #·<äTe⁄ø√yê*. #·<äTe⁄ yê] ÁbÕ<∏ä$Tø£ Vü≤≈£îÿ nì7e ÁbÕ<∏ä$Tø£ Vü≤≈£îÿ>± 86e, sêC≤´+>∑ dües¡D <ë«sê<ëìì sêC≤´+>∑+˝À #˚s¡Ã&É+ »]–+~. eT] bÕ\eT÷sYõ˝≤¢ $wüj·T+˝À Ç~ m+<äT≈£î neT\T ne⁄‘· Ò<√ ø£kÕ]Ä˝À∫+#ê*. eTq õ˝≤¢ e÷qyê_Ûeè~∆ À eTT+<äT+&˚nìï ns¡Ω‘·\Tqï õ˝≤¢. n˝≤ e⁄+&Ü\+fÒ Ç~ Á|ü‘˚ ø£‘Ó\+>±D <ë«sê kÕ<Ûä eTe⁄‘·T+~. ø±e⁄q ákÕ] »]π>Á|ü‘˚´ø£ ‘Ó\+>±D ñ<äéT+˝À Á|ü»\T ô|<ä›m‘·TÔq ñ<ä $T+#ê*. ªb˛sê&ç‘ b˛jT~ @MT Ò<äT. u≤ìdü dü+¬øfiófl ‘·bÕŒ!µ nì ÄHê&ÉT e÷sYÿ‡ Á|ü|ü+#· ø±]à≈£î\qT @ø£+#dæô|≥Tºã&ç<ë] eédüúqT Á|ü|ü+#·+˝À ≈£Lø£Ïy˚fi¯fl‘√ô|øÏ*+∫ kÕeTýê<ëìøÏ u≤≥\T y˚dæ+&ÉT. á s√Ej·÷e‘Y ‘Ó\+>±D Á|ü»\T b˛sê&ç‘˚ n+‹eT $»j·T+eTq<! Ç+<äTø√dü+ ã*<ëHê\T #düTø√e<äT›. ñ<ä eT+˝ÀeTT+<äT+&ç ‘Ó\+>±DqT kÕ~Û+#·T≈£î+<ë+.

T


Ä<ÛäTìø£ ‘Ó\+>±D≤ kÕVæ≤‘· + ` ¬s+&ÉT dü+<äsê“¤\T`<ëqø£ÿ ñ<äj·TuÛ≤qT(ØdüsYÃkÕÿ\sY)

e+<ä\ dü+e‘·‡sê\T>± Á|ü‘´ø£ dü+düèÿrkÕVæ≤‘ê´\T ø£*Zq‘Ó\+>±D #·]Á‘· ìsêàD+˝À $düàs¡D≈£î >∑T¬s’+~. Çyê[º q÷‘·q#Ó’‘·q´|ü⁄ s¡e&ç À Ä ªÁ|ü‘´ø£µ#·]Á‘·qT yÓ*øÏrùd, |ü⁄q]ï]à+#ø±s¡´Áø£eT+ kÕ>∑T‘·Tqï~. Á|üC≤kÕ«$Tø£ nø±+ø£å\q÷, ñ<ä e÷˙ï ≈£î‘·+Á‘·|ü⁄ ìHê<ë\‘√ Á|ü‹|òüTÏdüTÔqï Á|ü>∑‹ e´‹πsø£X¯≈£îÔ\qT yêdüÔe #·]Á‘·‘√ düe÷<Ûëq+ #Ó|üŒ≥+ ø√dü+, düeTdüÔÁ|üC≤˙ø±ìøÏ yêdüÔyê\ |ü≥¢ #Ó’‘·q´+ ‘˚e&É+ ø√dü+ kÕVæ≤‘· +|ü⁄≥\ø=B› edüTÔqï~. ‘Ó\+>±D yê]øÏ dü+düÿè‹ Ò<äT, ndü\Tyê]øÏ kÕVæ≤‘· yT Ò<äT, nì ‘*>±Z ø=ÏºbÕπsdüTÔqï dü+<äs¡“¤+˝À1940˝À düTs¡es¡+ Á|ü‘ê|ü ¬s&ç¶, ª>√\Tø=+&Éø£e⁄\ dü+∫ø£µyÓ\Te]+#ê&ÉT. Ä‘·s¡Tyê‘· HÏø±\+˝À düT+øÏ¬s&ç¶ Hêsêj·TD¬s&ç¶ <=]øÏq+‘· yTs¡ ‘Ó\+>±D≤ ÁbÕNq kÕVæ≤‘ê´qï+‘ê b π>dæªeTTs–*µ>± rdüTø=#êÃ&ÉT. Ms¡T e÷Á‘·y˚T ø±ø£ m+<äs√‘Ó\+>±D≤ ÁbÕNq #·]Á‘·,kÕVæ≤‘ê´\qT yê´kÕ\s¡÷|ü+˝ÀÁ>∑+<∏ädüú+ #XÊs¡T. ‘Ó\+>±D≤≈£î dü+|ü<ä«+‘·yÓTÆq kÕVæ≤‘· eT÷,#·]Á‘ê ñHêïj·Tì düùV≤‘·Tø£+>± ìs¡÷|æ+#ês¡T, á H|ü<∏ä +˝À‘Ó\+>±D≈£î ≈£L&Ü ÁbÕNq, Ä<ÛäTìø£ kÕVæ≤‘ê´\T ¬s+&É÷ ñHêïj·Tì n+<äs¡÷ |üø=ì rsê*‡ e∫Ã+~. Á|üdüTÔ‘· yê´dü+Ä<ÛäTìø£ ‘Ó\+>±D kÕVæ≤‘·´+≈£î dü+u+~Û ø£qTø£ ÁbÕNqkÕVæ≤‘· +˝ÀøÏ yÓfi¢qT.

‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘· #·]Á‘· À 1875 ‘·sê«‘· ø±˝≤ìï Ä<ÛäTìø£j·TT>∑eTì eéVü≤]kÕÔs¡T. á Ä<ÛäTìø£‘· q÷‘·q uÛ≤yê\ˇs¡e&ç ÁbÕ‹|ü~ø£>± ñqï<˚ >±ì πøe\+ ø±\yê∫ø±<äT. áÄ<ÛäTìø£ j·TT>∑ ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´+˝À Ä<ÛäTìø££‘Ó\+>±DkÕVæ≤‘·´+ n‘·´+‘· Áù|s¡D≤‘·àø£yÓTÆqB, Á|ü‘˚´ø£ $•wüº‘·\Tø£*–q~. Bì $düÔè‹ n‘· +‘· $XÊ\yÓTÆq~ ø£qTø£ $X‚¢wüD≤kÂ\uÛÑ + ø√dü+ yÓTT‘·Ô+ Ä<ÛäTìø££‘Ó\+>±D kÕVæ≤‘ê´ìøÏ ª1956qe+ãsY 1ìµ πø+Á<ä+>± ô|≥Tºø=ì n+‘·≈£î eTTs<äÏ kÕVæ≤‘· +,Ä ‘·sê«‹ kÕVæ≤‘· + nì $uÛÑõdüTÔHêïqT. 1956 qe+ãsY1øÏ eTT+<äÏ~ ìs¡+≈£îX HÓ’C≤+ e´‹πsø£ kÕVæ≤‘· +, ‘·sê«‘·~n+‘·s¡Z‘·, ns‘·sê®rj·T kÕÁe÷»ýê<ä e´‹πsø£ kÕVæ≤‘· +.ÇM ¬s+&ÉT dü+<äsê“¤\T. yÓTT‘·Ô+ ‘Ó\+>±D≤ Ä<ÛäTìø££ kÕVæ≤‘ê´ìïá ∫qï yê´dü+˝À #·]Ã+#·&É+ kÕ<Ûä +ø±<äT. ø£qTø£ ≈£î¢|üÔ‘· Àø=ìï n+XÊ\T Á|ükÕÔeq˝ÀøÏ sêø£ b˛‘˚ bÕsƒ¡≈£î\T ø£å$T+#ê*.

kÕVæ≤‘·´+ kÕe÷õø£ #Ó’‘·q´ ìwüŒqïs¡÷|ü+. 1956øÏeTT+<äT ‘Ó\+>±D≤ kÕVæ≤‘·´+ ìC≤+ e´‹πsø£ kÕVæ≤‘·´+nqï|ü⁄&ÉT, Ä kÕVæ≤‘ê´ìøÏ |ü⁄Hê~>± ñqï HêÏ kÕe÷õø£,sê»ø°j·T, Ä]úø£, kÕ+|òæTø£ |ü]dæú‘·T*ï #·]Ã+#·&É+ n‘· +‘·ÄeX¯´ø£+.

yÓTT<äÏ dü+<äs¡“¤+

HÓ’C≤+ |ü]bÕ\Hêø±\+ ‘Ó\+>±D #·]Á‘· À Nø£Ïj·TT>∑+.Á>±e÷\ô|’, uÛÑ÷eTT\ô|’ C≤^sê›s¡T¢, eTTUÒÔ<ës¡T¢, <˚XŸeTTUŸ\T,<˚XŸbÕ+&˚\T, |üfÒ\T¢, |ü≤«Ø\T yÓTT<ä …’q uÛÑ÷kÕ«eT´ esêZ\n~Û|ü‘· + e⁄+&˚~. ìC≤+sêE≈£î yês¡T |üqTï\T #Ó*¢+#·&É+ø√dü+, Ä |üqTï\ìï°ï Á>±eT Á|ü»\e<ä›qTs&ç edü÷\T#˚düT≈£îH˚yês¡T. |”&ç‘·T˝À¢ me¬s’Hê Á|ü‹|òüTÏùdÔ yê]øÏHê´j·T$#ês¡D rs¡TŒ\ ù|s¡T‘√ eTs¡D •ø£å\T y˚j·T&ÜìøÏ≈£L&Ü düsê«~Ûø±sê\T ñ+&˚$.

eTs=ø£yÓ’|ü⁄ <äTsêàs¡ZyÓTÆq yÓÏº #êøÏØ. |”&ç‘· ≈£î˝≤\T,ÁXÊ$Tø£ esêZ\ <ä>∑Zs¡Tï+∫ yÓTT‘·Ô+ ñ‘·Œ‹Ô X≈£îÔ\˙ï yÓÏº #êøÏØ#˚j·÷*‡+<˚. á kÕúìø£ Á|üuÛÑTe⁄\≈£î ø£˙dü nedüsê\<ä>∑ Zs¡Tï+∫ $˝≤düedüTÔe⁄\<ëø± n˙ï |”&ç‘·T\qT+#˚bı+<ës¡T. Ç~˝≤ñ+fÒ nø£åsêdü ‘· 3 qT+&ç 5 XÊ‘·+ ø£sfÒ‘·≈£îÿe⁄+&˚~. ñs¡÷› e÷<Ûä eT+˝ÀH˚ dü+uÛ≤wæ+#ê*, ñs¡÷›dü+düèÿ‹˝ÀH˚ J$+#ê*. ∫e]øÏ ‘Ó\T>∑T|ü+&ÉT>∑*ï ≈£L&Üìùw~Û+#ês¡T. ø£ dü+ @<Ó’Hê düe÷y˚X¯+ »s¡T|ü⁄ø√yê\Hêïª>∑d”Ô ìcÕHé ns¡“Héµ #·≥º+ nqTeT‹ nedüs¡eTjT´~. ‘Ó\T>∑T|üÁ‹ø£\T q&ÉT|ü⁄ø√yê\+fÒ ìC≤+ ‘=‘·TÔ\#˚‘· @sêŒf…Æqø±´_HÓŸ |üø√yê*. Ç˝≤ yêø, düuÛ≤, |üÁ‹ø± kÕ«‘·+Á‘ê´\THê&ÉT eTè>∑ eTj·÷´sTT. Ç≥Te+Ï ø£ <äTdæú‹qT+&ç Á|ü»\T#Ó’‘·qýÓTÆ ‹s¡T>∑Tu≤≥T #˚XÊs¡T. ø£e⁄\÷, s¡#·sTT‘·\TkÕV æ ≤‘ · ´+˝À ~ Ûø± ÿs ¡ d ü «sê\T $ì| æ+#ês ¡ T .Á|üC≤yêπ>Zj·Tø±s¡T …’q düT<ë›\ Vü≤qTeT+‘·T, ã+&ç j·÷<ä–],‹s¡Tq>∑] sêe÷+»Hj·TT\T, eTK÷›+ yÓ÷Væ≤H√B›Hé, Ä\Tyê\Te÷#·j·T´, Äe⁄\ |æ#·Ãj·T´, _.>∑+>±sê+, n|üŒqï,düs¡«<˚eã≥¢ q]‡+Vü≤eT÷]Ô, ô|+&Ü´\ y˚+ø£fÒX¯«s¡ sêe⁄yÓTT<ä …’qyês¡T ‘·eT ^‘ê\‘√ Á|ü»˝À¢ #Ó’‘·q´+ ‘˚e&ÜìøÏø£èwæ#˚XÊs¡T. düT<ë›\ Vü≤qTeT+‘·T

ªz<Ûäì≈£î˝≤sê!z ô|‘·Ô+<ës¡T˝≤s¡! MTs¡*+ø£ø£qT\T <Ós¡e¬s+<äTø√jYT? uÛÑ÷kÕ«eTT˝≤s¡MT|üqT\T e÷q¬s+<äTø√jYTµ n+≥÷ Á|ü•ï+#ê&ÉT.ªªˇôVA ˇôVA |ü …¢ <=sêˇôVA ˇôVA bÕ‘·<=sêˇ+≥] ‘·T+≥] ‘=+&ç <=sêm+‘·≈£î e÷s¡ì yÓTT+&ç <=sê#ê\T #ê\T ˙ ô|‘·Ôq$T+ø£kÕ–+#·uÀ≈£îyÓ÷jYTµµ nì Á|üø£Ï+#ê&ÉT. Ç‘·H˚ sêdæq

eTs=ø£ Á|üeTTK^‘·+ª|ü …¢≥÷] |æ\¢>±&Éµ ãVüQXÊ Ç|üŒÏø° ‘Ó\+>±D≤ õ˝≤¢ À¢

kÕVæ≤‘· +


‘Ó*j·Tìyês¡T+&ÉπsyÓ÷? Ä Vü≤qà+‘˚ eTs=ø£ dü+<Ûäs¡“¤+˝ÀyÓÏº#êøÏØ <äTdæú‹ìÇ≤¢ >±q+ #˚XÊ&ÉT.

ªªyÓÏº#êøÏ] $<ÛëqyÓ÷ ¬s’‘·qï m+‘·#Ó|æŒq rs¡<√ ≈£L\qï e÷~>∑qï eT+>∑\qï e÷\qï #êø£\qï eÁ&É+– e&Ó¶s¡qï, edæe÷*q uÒ>∑s¡qï ≈£îeTàs¡qï ø£eTàs¡qï ≈£L\qï ¬s’‘·qï nìï |üqT\T yêfi¢‘√ ` <=s¡ \+<äs¡T #˚sTT+ø=HÓ&ç µµ

á ìs¡düq πøe\+ kÕúìø£ <√|æ&ç<ës¡¢es¡πø Ä>∑ Ò<äT.ìC≤+ sêEq÷ #˚]+~.

‹s¡Tq–] sêe÷+»H˚j·TT\TªHÓ’C≤+ düsêÿs¡Tsê, zs¡HêïHêJ\ $T+∫+~sêÁ|üC≤sêC≤´ì¬ø’ b˛sê&ÉT Á|ü»\ô|’sêø£åkÕ#·s¡ \qT s¡ø£s¡ø±˝Ÿ #˚düTÔ+&˚µ

nì uÀ~Û+#ê&ÉT. nfÒ¢ C…’ À¢ ã+BÛ nsTT≈£L&Ü ‘·q >∑fi≤qïeT÷>∑uÀìe«ì jÓ÷<ÛäT&ÉT <ëX¯s¡~Û.

ªz ìC≤+ |æXÊ#·e÷! ø±qsê&ÉT ìqTïuÀ*q sêE e÷¬øqï&˚ì r¬>\qT ‘Ó+|æ n–ï˝À ~+|æHêe⁄

Hê‘Ó\+>±D ø√Ï s¡‘·Hê\MD..µ nìC…’\T>√&É\ô|’ø£$‘·«+sêXÊ&ÉT. n<˚$<Ûä+>± µeTTdü* qø£ÿ≈£î sê»]ø£+ãT<ä≈£îÿHµ n+≥÷ ÁXÊ$T≈£î\< á ‘Ó\+>±D nì Á|üø£Ï+#ê&ÉT.á~Ûø±ÿs¡ dü«sê\‘√ Á|üuÛ≤$‘·T&Ó’q Äe+‘·‡ k˛eTdüT+<äsY

ªˇø£Ms¡T&ÉT eTs¡DÏùdÔ y˚\ø=\~ Á|üuÛÑ$+‘·Ts¡Tˇø£ HÓ‘·TÔÏ u§≥Tº ÀH˚ Á|üfi¯j·÷>∑Tï\T Á|ü»«]\T¢..µ

nì #ê]Á‘·ø£ dü‘ê´ìï ‘Ó ≤Œ&ÉTÇø£yÓTT‘·Ô+ ìs¡+≈£îX¯ e´‹πsø£ kÕVæ≤‘· +˝ÀH˚ yÓTÆ\TsêsTT

nq<ä>∑Z~ ã+&ç j·÷<ä–] sêdæq bÕ≥.ªªHÓ’C≤+ düs¡ÿs√&Ü HêJ\ $T+∫H√&Ü j·TeTu≤<Ûä yÓ&çÔ$ ø√&ÉTø√ HÓ’C≤+ düs¡ÿs√&Üµµ

>√\Tø=+&Éœ˝≤ øÏ+<ä˙>√] ø£&ÉÔ+ ø=&ÉTø√HÓ’C≤+ düs¡ÿs√&Üá^‘·+ düèwæº+∫q Á|üø£+|üq\≈£î »&çdæq ìC≤+ sêE

ã+&çj·÷<ä–]ì bÕ‘· q˝§Z+&É˝À <äTsêàs¡Z+>± Vü≤‘·´#˚sTT+#ê&ÉT.

Ç≤¢ Á|üC≤ yêπ>Zj·Tø±s¡T\T, ø£e⁄\T, ñ<äéTø±s¡T\T,n+~+∫q #Ó’‘·q´+‘√ Ä+Á<Ûä eTVü‰düuÛÑ≈£L, Ä ‘·sê«‘·kÕj·TT<Ûäb˛sê≤ìøÏ uÛÑ÷$Tø£ @s¡Œ&ç+~. 1930 ˝À Ä+Á<Ûä

eTVü‰d üu Û Ñ>± e÷]q ‘·sê«‘· d üeTdü Ô d üeTdü´\≈£îeT÷\yÓTø£ÿ&ÉTqï<äì nH˚«wüD yÓTT<ä˝… ’+~. <ë<ë|ü⁄ˇø£<äXÊã›+qïs¡ ø±\+ #·s√Ã|ü#·s¡Ã\T »]>±sTT. ∫es¡≈£înìï düeTdü \≈£î µuÛÑ÷$Tµ eT÷\+ nì >∑T]Ô+∫ ª<äTHïyê&ç<uÛÑ÷$Tµ ìHê<ëìï n+<äT≈£îHêïs¡T. <=&ç¶ ø=eTTs¡j·TńeTs¡‘·«+‘√ ñ<äéT+ kÕj·TT<Û ä b˛sê≥ |ü+<∏ëqTd”«ø£]+∫+~. ìC≤+ nH˚ø£ eT+~ Ms¡T\qT #·+ù|XÊ&ÉT.nsTTHê Á|ü»\T yÓs¡dæb˛˝Ò<äT.ñ<äéT+ Á>±eT Á>±e÷qbÕøÏ+~. ø£eT÷´ìdüTº Hêj·Tø£‘ê«q <ë<ë|ü⁄ |ü~ \ø£å\ mø£sê\uÛÑ÷$Tì uÛÑ÷kÕ«eTT\qTs∫ kÕ~Û+#·T ≈£îHêïs¡T. eT÷&ÉTy˚\Á>±eT\qT $eTTøÏÔ #dæ Á>±eT ø£$T°\T ì]à+∫ dü«|ü]bÕ\qÄs¡+_Û+#ês¡T. dü]>±Z á dü+<äs¡“¤+˝ÀH˚ uÛÑ÷kÕ«eTT\+<äs¡Tø±+Á¬>dt yêfi‚¢ø±e&É+ #˚‘· yês¡T HÓÁVüA |üfÒ Ÿ Á|üuÛÑT‘·«+eTT+<äT ‘·eT >√&ÉTqT yÓfi¯¢uÀdüTø√e&É+, n+‘·sê®rj·T|ü]D≤e÷˝À¢ 1946˝À #Ó’Hê˝À ø£eT÷´ìdüTº\ ˝≤+>¥e÷sYÃHêÏ ø±+Áπ>dtqT ø£~*+#êsTT.

<ë+‘√ 1947 qe+ãsY 29q, ìC≤+‘√ ªj·T<Ûë‘·<∏äˇ&É+ã&çø£µ #˚düT≈£îHêïø£ uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·« ôd’Hê´\T s¡C≤ø±s¡¢nD∫y˚‘· ù|s¡T‘√ y˚˝≤~eT+~ ñ<äéTø±s¡T\qT #·+|æ‘Ó\+>±D≤qT s¡ø£Ô|ü⁄fÒs¡¢˝À eTTs#êsTT. kÕVæ≤‘·´ø±s¡T\T>±j·TyÓTÆq ø±˝≤ìï #·÷dæ düVæ≤+#·˝Òs¡T. Çyêfi¯ mf…Æ¢‘˚neTs¡Ms¡T\^‘ê˝≤|üq »s¡T>∑T‘·Tqï<√ ÄHê&ÉT≈£L&ÜnH˚ø£eT+~ µCÀVü‰sYµ ^‘ê\T sêXÊs¡T. ã+<ä^, <=&ç¶ø=eTTs¡j·T´\ neTs¡‘·«+ ‘·sê«‘·

ªª‘Ó\T>∑T ‘·*¢ ãs<Ûë\T Á‘Ó+∫y˚j·TT≥˝Àqã\eT≥T¢#·÷|æ+∫ ‘=*ã*>∑ H˚y˚>∑X¯Ss¡‘·«eTTq ˙yÓsê ø±ÁyÓT&é CÀVü‰s¡T*$>√sêìqT>∑qï ‘·*¢<˚ <Ûäq´J$‘·e÷jÓTø=eTTs¡j·T´ ˙J$ neTs¡J$‘·yÓ÷sTT

kÕ«‘·+‘Á·´ Vü≤kÕÔ\‘√ ø±ÁyÓT&é kÕ\÷´Ÿ #˚kÕÔeTTsêµµn+≥÷ neTs¡T\≈£î CÀVü‰s¡¢]Œ+#ês¡T.

Ä<ÛäTìø£ kÕVæ≤‘· +˝À e#·q ø£$‘·« kÕ+Á|ü<ëj·T+ e#êÃø£≈£L&Ü ‘Ó\+>±D≤ ÁbÕ+‘· kÕVæ≤‘· +˝À |ü<ä y˚T e⁄+&É≤ìøÏn+>∑¢ kÕVæ≤‘· Á|üuÛ≤e+ Òø£b˛e≥+ Ä ø±s¡D+>± Çø£ÿ&ÉuÛÑ÷kÕ«eT´ kÕVæ≤‘· Á|üÁøÏj˚T ø=qkÕ–+~. eTs=ø£ eTTK´$wüj·Ty˚T$T≥+fÒ ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´+˝À 1910 ‘·sê«‘·uÛ≤eø£$‘·«+ ø±\Œìø£ ø£$‘·«+ e∫Ã+~ nì #ÓbÕÔs¡T. ø±˙n~ yÓTT‘·Ô+ ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘ê´ìøÏ e]Ô+|ü#˚ùd kÕ<Ûäs¡Ddü÷Árø£s¡D ø±<äT. ‘Ó\+>±D≤ ÁbÕ+‘·+ qTs&ç uÛ≤eø£$‘·«yÓ÷,ø±\Œìø£ ø£$‘·«yÓ÷ sê Ò<äT. πøe\+ #Ó’‘·q´ ~Ûø±ÿs¡ ø£$‘·«y˚Te∫Ã+~.


¬s+&Éedü+<äs¡“¤+ôV’≤<äsêu≤<é sêÁcÕºìï uÛ≤s¡‘Y j·T÷ìj·THé˝À $©q+

#˚düT≈£îqï ‘·sê«‘· Hê\T>∑T dü+e‘·‡sê\≈£î >±ì kÕ<Ûës¡Dmqïø£\T »s¡>∑˝Ò<äT. Ä Hê\T>∑T dü+e‘·‡sê\T dæ$˝Ÿn~Ûø±s¡T\T bÕ*+#ês¡T. á eT<Ûä ø±\+˝À y˚ ≤~eT+~ ñeTà&ç eTÁ<ëdüT sêÁwüº+qTs&ç Çø£ÿ&É≈£î e∫Ã ñ<√´>±˝Àdæús¡|ü&Ü¶s¡T. ô|’>± yêfi¯ó¢ Çø£ÿ&É yêfi¢qT ñ<ä›]+#·&ÜìøÏ e∫ÃqÁ|üuÛÑTe⁄˝≤¢ Á|üe]Ô+#ês¡T. n~Ûø±s¡T\T ≈£L&Ü Çø£ÿ&ç yêfi¢≈£îÄ+>∑¢+ sê<äì, Á_°wt yê] e<ä› •ø£åD bı+~e⁄qï Ä+Á<Ûäyê]ì |æ*|æ+#·Tø=ì Çø£ÿ&É ñ<√´>±*#êÃs¡T. B+‘√ HÓ’C≤+Á|üuÛÑT‘·« eT+Á‹es¡Z+˝À |üì #˚dæe⁄+&çq sêe÷#ê] nH˚Hêj·T≈£î&ÉT ‘=*kÕ]>± 1952 Ä>∑düTº˝À ôV’≤<äsêu≤<éVæ≤‘·s¡ø£åD dü$T‹ì kÕú|æ+∫ HêHé eTT©ÿ >√u≤´ø˘ nììq~+#ê&ÉT. ø=ìï kÕ«s¡ú|üP]‘· ≈£îÁ≥\‘√ nsTTq|üŒÏø° eTÁ]#ÓHêï¬s&ç¶, ø=+&Ü yÓ+ø£≥¬s&ç¶\T ≈£L&Ü á ìHê<ëìïdüeT]ú+#ês¡T. Ä ‘·sê«‘· y˝≤~eT+~ $<ë´s¡Tú\T ñ<√´>∑T\TÇ<˚ ìHê<ä+‘√ ñ<ä e÷ìï ≈£L&Ü ìs¡«Væ≤+#ês¡T.

eTs√yÓ’|ü⁄ ñeTà&ç eTÁ<ëdüT sêÁwüº+˝À $eø£å≈£î >∑T¬s’‘Ó\T>∑Tõ˝≤¢\T Á|ü‘˚ ø£+>± ø±yê\ì, Á|ü‘˚ ø£ Ä+Á<Ûä>±H˚ ñ+≤eTì bıÏ ºlsêeTT\T ÄeTs¡D ìsêVü‰s¡ Bø£ å≈£î≈£Ls√Ãe&É+, HÓÁVüAÁ|üuÛÑT‘·«+ <ëìøÏ n+^ø£]+#·&É+, nsTTHêe÷≈£î eTÁ<ëdüT≈£L&Ü ø±yê\ì lsêeTT\T |ü≥Tº|üÏº Bø£åqTø=qkÕ–+∫ eT<Û ä´˝À eTs¡DÏ+#·&É+ »]–b˛j·÷sTT.1953˝ÀÄ+Á<Ûä sêÁwüº+ ms¡Œ&ç+~. dü]>±Z n<˚ dü+e‘·‡s¡+˝ÀuÛ≤s¡‘·ä Á|üuÛÑT‘·«+ sêÁcÕº\ |ü⁄q]«uÛÑ»q ø√dü+ ˇø£ ø£MTwüHéy˚dæ+~. sêÁwü º\ @sêŒ≥T≈£î m≥Te+Ï Á|üe÷D≤\Tô|≥Tºø√yê˝À dü÷∫+#·eTì Á‹düuÛÑ´ ø£$TwüHé(|òü»˝Ÿ Ä©,≈£î+CÀ, |òüDÏø£ÿsY)qT ø√]+~. á ø£MTwüHé nH˚ø£ |üØo\q\‘·sê«‘· n+‘·≈£îeTTs<äT C≤rj·T ø±+Á¬>dt uÛ≤$düTÔqï uÛ≤wüe÷Á‘·y˚T sêÁcÕº\ @sêŒ≥T≈£î @¬ø’ø£ |ü⁄Hê~ ø±C≤\<äì,kÕ+düÿè‹ø£, Ä]úø£ n+XÊ\qT, ≈£L&Ü ‘·|üŒø£ <äèwæº˝Àe⁄+#·Tø√yê\ì #Ó| æ Œ+~. ø±˙ HêÏ ø±+Á ¬>d t ,ˇø£ÁbÕ+‘·+˝Àì uÛ≤wü, kÕúìø£ düe÷» dü+düÿè‘·T\qTÁ|ü‹_+_düTÔ+<äqï bÕ‘· ‘·|ü&ÉTne>±Vü≤q‘√ eTT+<äT≈£îø£~*+~. ‘Ó\+>±D $wüj·T+˝À |òü»˝Ÿ Ä© #Ó|æŒq e÷≥*ï>±ì, HêÏ ôVAeT+Á‹ >√$+<é e\¢uÛŸ|ü+‘Y e÷≥*ï>±ì,@◊d”dæ #Ó’ ¬sàHé mdt.¬ø.bÕÏ˝Ÿ e÷≥*ï>±ì @e÷Á‘·+|üÏº+#·Tø√≈£î+&Ü Çs¡TÁbÕ+‘· Á|üC≤ø£+≥≈£î …’q Hêj·T≈£î\‘√ˇø£ô|<ä› eTqTwüß\ ˇ|üŒ+<ëìï(‘·|æŒ<ëìï) #˚sTT+∫ 1956qe+ãsY 1q Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ qT @s¡Œs¡∫s~.

á ã\e+‘·|ü⁄ $©Hêìï ‘Ó\+>±D kÕVæ≤‘· + ô|<ä›>±Á|ü‹|òü*+#· Ò<äH #ÓbÕŒ*. ms<äTø£+fÒ Ä $©q |üs¡ ekÕHê\TyÓqTyÓ+≥H˚ ns¡ú+ø± Ò<äT. ø±ì Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ ne‘·]+∫qyÓTT<äÏs√EqT+#˚ ô|<ä› eTqTwüß\ ˇ|üŒ+<ä+ ñ\¢+|òüTq≈£î

>∑T¬s’+~. n+‘·≈£îeTT+<äÏ Ä+Á<ÛäsêÁwüº+˝À ñ|üeTTUéT+Á‹>±|üì#dæq \+ dü+Je¬s&ç¶øÏ Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ eTTUéT+Á‹ ø±>±H,ñ|üeTTUéT+Á‹|ü<ä$ Äs¡ey˚\Te+Ï~, n~ nqedüs¡+>±‘√∫+~. <ë+‘√ ñ|üeTTUéT+Á‹ kÕúq+ s¡<ä›sTT ñ\¢+|òüTHê|üs¡«+ yÓTT<ä …’+~. ô|<ä› eTqTwüß\ ˇ|üŒ+<ä+˝Àì @ ˇø£ÿn+XÊìï Ä#·]+#·≈£î+&Ü y˚ ≤~ eT+~ Çø£ÿ&É ñ<√´>±˝À¢#=s¡ã&Ü¶s¡T. <ë+‘√ kÕúì≈£î˝À¢ #Ó’‘·q´+ ô|\T¢_øÏ+~. <ë<ë|ü⁄|üHÓï+&ÉT dü+e‘·‡sê\ ‘·sê«‘· 1968 dü+e‘ê‡sê+‘·+˝ÀKeTà+õ˝≤¢, <∏äs¡à˝Ÿ |üesY bÕ¢+Ÿ˝À ø£èwüí nH˚ ø±]à≈£î&ÉTªˇ|üŒ+<ëìïµ dü]>±Z neT\T#˚j·÷\ì Bø£å≈£î ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.dü]>±Z Ç<˚ ø√]ø£‘√ 1969 Äs¡+uÛÑ+˝À KeTà+ õ˝≤¢ ÀH˚s¡M+Á<äHê<∏é nH˚ $<ë´]ú≈£L&Ü Bø£å≈£î ñ|üÁø£$T+#ê&ÉT. Ç≤¢Bø£å\‘√ yÓTT<ä …’, ˇ|üŒ+<ë*ï neT\T #˚j·TeTH˚ <äX¯qT+∫1972 HêÏøÏ Á|ü‘˚ ø£ sêÅwüº ñ<ä eT+>± |ü]es¡Ôq #Ó+~+~.<ë<ë|ü⁄ Hê\T>∑Te+<ä\ eT+~ neTs¡‘·«+ bı+<ës¡T. nsTT‘á ñ<ä eT+ kÕVæ≤‘· +˝À m≈£îÿe>± Á|üuÛ≤e+ #·÷|ü Ò<äT>±˙ ÁbÕ+rj·T #Ó ’‘·Hê´ìï e÷Á‘·+ s¡>∑\Ã>∑*–+~.>∑eTì+#·e\dæq $wüj·Ty˚T$T≥+fÒ ÁbÕ+rj·T #Ó’‘·qéTH˚~πøe\+ uÛ≤wüdü+u+~Û ø±<äT. m+<äTø£+fÒ 20e X¯‘êã›+Äs¡+uÛÑ+qTs&ç e÷&ÉbÕÏ Vü≤qTeT+‘·sêe⁄ yÓTT<ä\Tø√ì|üs#·¬s&ç¶\ø£åàD, <˚esêE eTVü‰sêE, ‘Ó*<˚es¡ uÛ≤qTeT÷]Ô, Ï .ø £ èw ü í eT÷] Ô j ·÷< äy é ˝≤+ Ïyês ¡ T ‘ Ó\+>±De÷+&É*ø£+˝ÀH s¡#·q\T #XÊs¡T. ÁbÕ+rj·T #Ó’‘·q´+ e#êÃø£e÷Á‘·+ e÷+&É*ø£ $ìjÓ÷>∑+ ô|]–+<äH˚ #ÓbÕŒ*.m+<äTø£+fÒ uÛ≤cÕ |üs¡yÓTÆq$eø£å m≈£îÿe ø±e&É+ ø£ì|ædüTÔ+~.

1969 ñ<ä eT+ ‘·s¡Tyê‘· 1990\ <ëø± <äTsêàs¡ZyÓTÆq<√|æ&ç ø=qkÕ–+~, ‘=+uÛ…’ À düs¡∞ø£è‘· Ä]úø£ $<ÛëHê\TÁ|üy˚X¯ô|Ïºq ‘·sê«‘· n+‘·sê®rj·T kÕÁe÷»ýê<ä+ eT]+‘·ô|#·Ã]*¢+~. <ë+‘√ dü÷ú\+>± kÕÁe÷»ýê<ä e´‹πsø£‘·H˚(n~ n+‘·s¡Z‘·yÓTÆqB ø±e#·TÃ, Ò<ä+fÒ n+‘·sê®rj·TyÓTÆqBø±e#·TÃ) ‘Ó\+>±D kÕVæ≤‘· +˝À ø£ì|ædüTÔ+~. BìøÏ nH˚ø£kÕe÷õø£ ø±s¡D≤\T ø£ìŒkÕÔsTT. ˇø£yÓ’|ü⁄ edüTÔ yêýÓ÷Vü≤dü+düèÿ‹ yê´|æ+|ü#˚j·T&É+, Á|ü‘˚´ø£ Ä]úø£ eT+&É˝≤\Tn+‘·sê®rj·T kÕÁe÷»ýê<ä+ düèwæº+∫q $<Ûä«+düs¡÷bÕ\T.Ç+ø√ yÓ’|ü⁄ ãVæ≤sê>∑‘·T\ <ë&ç. Ä]úø£, kÕe÷õø£, $<ë´s¡+>±\˝À ‘Ó\+>±D≤qT $eø£å≈£î >∑T]#j·T&É+, düø£\s¡+>±˝À¢Ä~Û|ü‘· + eVæ≤+#·&É+, $_Ûqï s¡+>±˝À¢ ‘Ó\+>±D yê]ì˝À≈£îe #˚j·T&É+, ¬s+&ÉTqïs¡ õ˝≤¢\ uÛ≤ùw ñqï‘·yÓTÆq<äìn+<ä]ô|’ s¡T<äT›‘·÷ ‘Ó\+>±D uÛ≤wüqT ‘·èD°ø£]+#·&É+ Çe˙ïd”e÷+Á<ÛäbÕ\≈£î\ <Ís¡®Hê´˝Ò. kÕVæ≤‘·´+˝ÀHÓ’‘˚ @ø£+>±ø√kÕÔ+Á<Ûä kÕVæ≤‘·´ø±s¡T\T, $eTs¡Ù≈£î\T yê] Á|üe÷D≤˝ÀÔ‘Ó\+>±D≤ kÕVæ≤‘ê´ìï ‘·≈£îÿe>± n+#·Hê yj·T≥+, $düàè‹øÏ>∑T]#˚j·T≥+ ø£ìŒdüTÔ+~.


dü]>±Z Ç≥Te+Ï dü+<äs¡“¤+˝ÀH˚ ‘Ó\+>±D°j·TT\Ty˚T˝§ÿHêïs¡T. düø£\ Ä~Û|ü‘ê´*ï ìs¡dæ+#ês¡T. ‘Ó\+>±DndæÔ‘·«yê<ä+ kÕVæ≤‘· +˝À ˇø£ ø=‘·Ô ˇs¡e&çì düèwæº+∫+~.‘Ó\+>±D ndæÔ‘·«yê<ä+ ªˇø£|ü<ä∆‹˝À ñ<Ûäè‘·+>± ì]∆wüºuÛ≤eC≤\+‘√ yÓ\Te&ÉT‘·Tqï uÛ≤e<Ûës¡µ. kÕVæ≤‘·´+˝À,kÕeT»+˝À yê<ä+/<Û√s¡DÏ/ñ<äéT+ e∫ÃHê eTTs<äT>±n+<äT≈£îH~ ø£$‘·«yT. ms<äTø£+fÒ <ëì≈£îqï Á|üÁøÏj·÷|üs¡yÓTÆqyÓdüT\Tu≤≥T, ø±\e«e~Û ‘·≈£îÿe ˝≤+Ï$ ø±s¡D≤\T. ø£qTø£‘Ó\+>±D≤ Ädæ Ô‘·« |ü]y˚<äq yÓTT<ä≥ ø£$‘·«+˝ÀH˚Á|ü‹|òü*+∫+~. mø£ÿ&çqT+#Ó’‘˚ yê] Ä~Û|ü‘· + yÓTT<ä …’+<√nø£ÿ&ÉTï+#˚ ~Ûø±ÿs¡+ yÓTT<ä …’s~. ‘·eT uÛ≤wü ÀH˚ uÛ≤yê*ïe´ø£Ô+#˚j·T&É+ yÓTT<ä\T ô|≤ºs¡T. 1996˝À e÷s√E Ms¡qïìs¡«Væ≤+∫q düuÛÑ, es¡+>∑ Ÿ &çø£¢πswüHé, ‘=+uÛ…’ ∫es√¢ @s¡Œ&çq‘Ó\+>±D≤ kÕ+düÿè‹ø£ y˚~ø£, ‘Ó\+>±D≤ »qdüuÛÑ yÓTT<ä …’qdü+düú\T, dü+|òü÷\T, düuÛÑ\T yÓTT‘·Ô+ ‘Ó\+>±D≤ düe÷C≤ìøÏˇø£#Ó’‘·Hê´ìï Áù|s¡DqT n+~+#êsTT. ‘=*kÕ]>± q˝§Z+&Éõ˝≤ ¢ d üèŒV ü≤ kÕVæ≤r dü+dü ú p\÷] >öØX¯+ø £s Ydü+bÕ<äø£‘·«+˝À ªbıøÏÿ*µ ø£$‘ê dü+ø£\q+ yÓ\Te]+∫+~.Ä ‘·sê«‘· ‘Ó\+>±D kÕ+düèÿ‹ø£ y˚~ø£ düT+øÏ ¬s&ç ¶Hêsêj·TD¬s&ç¶, n+ãÏ düTπs+Á<äsêE\ dü+bÕ<äø£‘·«+˝ÀªeT‘·Ô&çµ ø£$‘ê dü+ø£\Hêìï rdüTø=∫Ã+~. Çyø±ø£ e´≈£îÔ\T>±#ê\eT+~ ‘·eT ‘·eT ø£$‘ê dü+|ü⁄≤\qT Á|ü#·T]+#ês¡T.‘Ó\+>±D ø£$‘ê«ìï dü+|üqï+ #˚dæqyê]˝À nqïes¡+<y+<äsY, yeTT>∑+Ï, yeTT\ m\¢j·T´, es¡es¡sêe⁄, |ü>∑&Ü\Hêπ>+<äsY, <äs¡“¤X¯j·Tq+, d”<Ûë¬s&ç¶, Hêfi‚X¯«s¡+ X¯+ø£s¡+˝≤+Ïyê¬s+<äs√ ñHêïs¡T. ndæú‘·«yê<ä #Ó’‘·q´+‘√ e∫Ãq ‘Ó\+>±DkÕyÓT‘·\T, |ü\T≈£îã&ÉT\T, qT&çø±s¡+ kÕVæ≤‘·´+˝À$ìjÓ÷–+#·&É+ ø£ì|æk Ô+~.

ø£<∏ë kÕVæ≤‘· +˝À ≈£L&Ü >∑D˙j·TyÓTÆq ø£èùw »]–+~.Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ ne‘·s¡D ‘·sê«‘· e∫Ãq ø£<∏ëdü+ø£\Hê˝À¢‘Ó\+>±D ø£<∏ä≈£î\≈£î kÕúq+<äø£ÿ Ò<äT. ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä≈£î\ >∑T]+∫e÷≤¢&ç‘ ø£ uÛ≤eC≤˝≤ìøÏ |ü]$T‘·yÓTÆq #·\+, >√|”#·+<é,lbÕ<ä ≤+Ï yêfi¢>∑T]s∫ ‘·|üŒ ‘Ó\+>±D yê] ôd‘·Ô Ò<äT.Áø°X¯ 150e dü+e‘·‡s¡+˝ÀH˚ >∑TD≤&ÉT´&ÉT »qeéVü‰s¡+˝Àì@&ÉTe+<ä\ ø£<∏ä*ï ≈£L]Ã ãèVü≤‘·ÿ<∏ä sêXÊ&ÉT. Ç~ #·]Á‘· ÀdüTÁ|üdæ<ä ∆y˚T ø£<ë! ø±˙ 1912 qT+#˚ ‘Ó\+>±D≈£îø£<∏ëkÕVæ≤‘·´+e⁄+&˚~. Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ ne‘·s¡D≈£î eTTs<˚<ë<ë|ü⁄ ‘Ó\+>±DqT+&ç 1500 ø£<∏ä\T e#êÃsTT. e÷&ÉbÕÏ,eÏºø√≥, düTs¡es¡+, düTs¡eTÚ[ e+Ïyê¬s+<äs√ #ê˝≤ ø£<∏ä ÒsêXÊs¡T. ÄdæÔ‘·«yê<ä+ ã\|ü&Ü¶ø£ ø£<∏ë kÕVæ≤‘· +˝Àì $eø£åqT≈£L\<√dü÷Ô eTT~>∑+Ï düTC≤‘ê ¬s&ç¶ dü+bÕ<äø£‘·«+˝Àª‘=*‘·s¡+ ‘Ó\+>±D≤ ø£<∏ä\ dü+ø£\q+µ yÓ\Te&ç+~.düeTø±\+˝À _.mdt.sêeTT\T, ø±\Te eT\¢j·T´, n\¢+

sê»j·T´, ‘·Ty˚TàÏ s¡|ò üTÀ‘· ÔeT¬s&ç ¶, Ä&˚|ü⁄ \ø° åà|ü‹,uÀj·T»+>∑j·T´ yÓTT<ä …’qyês¡T ‘·eT uÛ≤wüj·÷dü À¢H˚ ø£<∏ä\TsêXÊs¡T. <˚esêE eTVü‰sêE, ‘Ó*<˚es¡, dü<ëq+<ä XÊs¡<ä,ñ|üŒ\ qs¡dæ+Vü≤+, eTT~>∑+Ï düTC≤‘ê¬s&ç¶, #=|üŒ<ä+&çdüT<Ûëø£sY, |ü⁄\T>∑T lìyêdt, ‘ê+»*, C≤E\>ö], ø±düT\,u…C≤®s¡|ü⁄ s¡M+<äsY, n+ã\¢ »Hês¡›Hé, #Ó’‘·q´ Á|üø±wt˝≤+Ïyêfi¯ó¢ Ç|üŒÏø° ‘·eT ø£<∏ä\ ÁbÕyêVü‰ìï ø=qkÕ–dü÷ÔH˚ñHêïs¡T.

‘Ó\+>±D ÄdæÔ‘ê«ìï e´ø£Ô+ #˚ùd qe\\T ªdü˝≤+ôV’≤Á<ëu≤<éµ ≤+Ï$ n‹ø=~›>±H e∫ÃHê ‘Ó\+>±D≤ düeTdüÇ‹eè‘·Ô+‘√ e+<ä\ qe\\T e#êÃsTT. |ü⁄\T>∑T lìyêdt,n\¢+sê»j·T´, sê>√, Äq+<ä\øÏåà, _.mdt.sêeTT\T, y˚eTT\m\¢j·T´, Ä+|üX¯j·T´ qMHé ≤+Ï qe˝≤ s¡#·sTT‘·\T mH√ïqe\\T sêXÊs¡T. @ kÕVæ≤‘ê´ì¬ø’Hê $eTs¡Ù Á|üÁøÏj·Tnedüs¡yÓTÆq $uÛ≤>∑+. kÕVæ≤‘· $eTs¡Ù kÕúìø£ uÛÖ‹ø£ yêdüÔ$ø£‘·|ü⁄Hê~>±ñ+&É≥+ nH~ nedüs¡+. Ä H|ü<∏ä +˝ÀH ‘Ó\+>±DkÕVæ≤‘·´$eTs¡Ù s¡÷|ü⁄~<äT›≈£î+~. ø√kÕÔ+Á<Û ä kÕVæ≤‘·´Á|üe÷D≤*ï Çø£ÿ&ç kÕVæ≤‘ê´ìøÏ nq«sTT+#·&Üìï ìs¡dædü÷Ôq÷‘·q dü÷Árø£s¡D\T #˚XÊs¡T. >∑T&çbÕÏ, ¬ø.lìyêdt,_.md t.sêeTT\T, mH é.y ˚DT>√bÕ˝ Ÿ , es ¡es ¡sêe⁄,n+ãÏdüTπs+Á<äsêE, md”«. dü‘·´Hêsêj·TD, »j·TBÛsY‹s¡TeT\sêe⁄, ø±düT\ Á|ü‘ê|ü¬s&ç¶, eTT~–+Ï düTC≤‘ê¬s&ç¶,ô|Hêï •esêeTø£èwüí yÓTT<ä …’qyês¡T Çø£ÿ&ç kÕVæ≤‘· $eTs¡ÙqT|ü‘êø£kÕúsTTøÏ rdüT≈£îb˛j·÷s¡T.

n‘·´+‘· Á|üuÛ≤e o\yÓTÆ+B, $düèÔ‹ ø£*ZqB nsTTqBbÕ≥, ‘Ó\+>±D »qJ$‘·+˝À $&ÉBj·Tsêì n+>∑+.HêÏ¬s’‘ê+>∑ kÕj·TT<Ûä b˛sê≥ dü+<äs¡“¤+˝ÀHÓ’‘˚H˚$T, H˚Ï‘Ó\+>±D≤ ñ<äéT+˝ÀHÓ ’‘˚H˚$T bÕ≥ ìs¡«Væ≤+∫q,ìs¡«Væ≤düTÔqï bÕÁ‘· nyÓ÷|òüTyÓTÆq~. >∑<ä›sY, >∑÷&É n+»j·T´,>√s¡Ï yÓ+ø£qï, n+<Óle+Ï d”ìj·TsY yêπ>Zj·Tø±s¡T\T‘·eT^‘ê ˝≤|üq <ë«sê ‘Ó∫Ãq #Ó’‘·q´+ e÷eT÷\T~ø±<äT.ÇÏe* ø±\+˝À <˚X¯|ü‹ lìyêdt, q+~ì dæ<Ûë¬s&ç¶, <äs¡Te⁄m\¢qï, $TÁ‘· bÕ≥\T ñ<ä eT+˝À ìs¡«Væ≤düTÔqï bÕÁ‘· ns<ä]ø°düT|ü]∫‘·y˚T, Ç‘·πs‘·s¡ ÁbÕ+‘ê\ ø£Hêï ‘Ó\+>±D≤≈£î bÕ≥\dü+|ü<ä m≈£îÿe ñ+&É≤ìøÏ ø±s¡D+ Çø£ÿ&ç dü+|ü<ä«+‘·yÓTÆqC≤q|ü<äJ$‘·y˚T. #ê\eT+~ yêπ>Zj·Tø±s¡T\T nø£ÿ&çï+∫e∫Ãqyêπs.

Ç≤¢ Ä<ÛäTìø£ ‘Ó\+>±D≤ kÕVæ≤‘· + ÄdæÔ‘·« #Ó’‘·Hê´ìøÏeTTs<ä÷, ‘·sê«‘ê #ê˝≤ $•wüºyÓTÆq kÕúq+˝ÀH˚ ñqï~.#·]Á‘· À ‘Ó\+>±D≤ $düàè‹øÏ >∑T¬s’Hê q÷‘·q #Ó’‘·q´+ <ëìì~Ûø£ÿ]k˛Ô+~. á yê´dü+˝À ù|s=ÿqã&Éì ‘Ó\+>±D≤kÕVæ≤‘· ø±s¡T …+<äs√ ñHêïs¡T. yê´dü |ü]~Û <äècÕº H˚ ≈£î~+|ü⁄»]–q<äì >∑eTì+#ê*. T


Á<√Vü≤+`m.s¡y˚Twt(»s¡ï*dtº)

es¡Tdü>± ¬s+&ÉT eT÷&ÉT s√»\T ôd\e⁄\T sêe&É+‘√ #ê˝≤s√E\ ‘·sê«‘· e÷s¡T ãj·T Ò›sêqT. ñ<äj·T+ ãdüT‡ ~π>dü]øÏ‘=$Tà<äsTT+~. ãkÕº|ü⁄ |üø£ÿH ñqï >∑TfiÀ¢ uÛÑ≈£îÔ\ dü+K´ ô|<ä›>±ø£ì|æ+#·&É+ Ò<äT. yÓT≥¢MT<ä e÷Á‘·+ eTT>∑TZs¡T _#·Ã>±fi¯ó¢ ñHêïs¡T. m+<äTø√ >±ì ∫es√¢ ≈£îs√Ãqï e´øÏÔô|’ Hê<äèwæº |ü&ç+~.@$T |ü≥ºq≥Tº Äø±X¯+˝ÀøÏ Bq+>± #·÷düTÔHêï&É‘·&ÉT. ∫ì–q#=ø±ÿ, »&É\T ø£Ïºq E≥Tº, H√ÏqTs∫ ø±s¡T‘·Tqï #=+>∑qTãÏºpùdÔ n‘·ì e÷qdæø£ |ü]dæú‹ @e÷Á‘·eTT u≤>± Ò<äì‘Ó\TdüTÔ+~. áeTìwæì mø£ÿ&√ #·÷dæq≥T¢+~. K∫Ã‘·+>±#·÷XÊqT. mø£ÿ&É? Ç<˚ fiÀ¢Hê? >∑Ts¡TÔ≈£î sêe&É+ Ò<äT. Hê‘√ãdüT‡ ~–q j·TTe≈£îDÏï yêø±ãT #XÊqT. n‘·qT mes√ ‘·q≈£î‘Ó*j·T<äì...me]˙ |üÏº+#·Tø√&Éì.... &ÉãT“\T ÇùdÔrdüT≈£î+≤&Éì e÷Á‘·+ #ÓbÕŒ&ÉT. ms<äTø√>±˙ n‘·qT|ü]#·j·TeTTqï e´øÏÔ e÷~]>± nì|æ+#·&É+‘√ m˝≤¬>’Hê$esê\T ùdø£]+#ê\ì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêïqT. Ç+ÏøÏ yÓ[¢n+<ä]ì |ü\ø£]+#êø£ ... ]MT<ä |ü&Ü¶! yÓTT<ä≥ Hêu≤\´$TÁ‘·T&ÉT q]Ùe÷eT>± |æ*# qs¡‡j·T´ Ç+ÏøÏ yÓfi≤¢. ≈£îX\Á|üX¯ï\T nj·÷´ø£ ˙‘√ ø=~›>± |üqT+~ e÷eT.. ø=~›>± >∑T&ç<ëø£ b˛<ë+ bÕsê<äT nì n&ç>±qT.

e÷eT |ü<√ ‘·s¡>∑‹ <ëø± Hê‘√H˚ ø£*dæ #·<äTe⁄≈£îHêï&ÉT.|ü≥ïyÓT[¢ #·<äTe⁄ø√e&É+ kÕ<Ûä´+ø±ø£ ô|[¢ #˚düTø=ì ñqï¬s+&Óø£sê\ bı\+ |üqT\T #·÷düT≈£î+≥THêï&ÉT. Ç<ä›s¡+ ø£*ùd#·<äTe⁄ø√e&É+ e\¢ e÷eT‘√ u≤>± #·qTe⁄+~.

e÷e÷ ^ eT<Ûë´Vü≤ï+ >∑TfiÀ¢ me\T+≥s¡T? nsTTHê>∑T&ÉT\T q#·Ãe⁄ø£<ä me …’Hê b˛] ø√düe÷ @+~? n+≥÷ø£qTï^XÊ&ÉT.

nuÀ“ n+‘· Ò<äT e÷eT.. qTe⁄« nø£ÿ&çøÏsê ôd|üÔ n+≥÷ã\e+‘·ô|≤ºqT. Çø£ ‘·|üŒ<äqTø=ì q]Ù e÷eT HêyÓ+≥ãj·T Ò›sê&ÉT. >∑TfiÀfl uÛÑ≈£îÔ\ dü+<ä&˚ Ò<äT. bı<äT›q #·÷dæqe´øÏÔ e÷Á‘·+ n˝≤π> yÓT≥¢MT<ä ø£ì|æ+∫Hê&ÉT. ªq]Ùe÷eT...^eTìwæì mø£ÿ&√pdæq≥Tº+~ me*‘·qTµ nì Á|ü•ï+#êqT.

e÷eT q$« ªn¬s.. yê&ÉT eTq *+>∑&ÉT.. ø£|ü&ÉT s¡TqTÄ≤&ç∫Ãq *+>∑&ÉT... düTu≤“sêe⁄ >±&ÉT CÒdæq Á<√Vü≤+‘√b˛s¡&ÉT –≥¢sTT+&ÉT. kÕHê s√E\ ‘·sê«‘· s¡∫Ãqe⁄ >∑<ä..n+<äTπø ˙≈£î j·÷<Ó’‘·˝Ò<äTµ n+≥÷ q]Ùe÷eT #Ó|ü≈£îb˛‘·THêï&ÉT.

e÷eT e÷≥\‘√ H˚qT cÕø˘≈£î >∑Ts¡j·÷´qT. jÓTdt M&ÉT

*+>∑&˚... >∑T&çôd*+>∑&ÉT... ø±˙... Ç˝≤... ndü\T m˝≤»]–+~? @yÓTÆ+~? ekÕÔ<äT˝≤ ø£ì|æ+#˚ M&ÉT Ç˝≤e÷]b˛j·÷&ÉT! düTu≤“sêe⁄ |üfÒ Ÿ @+#˚XÊ&ÉT? M&ç ô|fi≤¢+@yÓTÆ+~? HêyÓT<ä&ÉTqT ‘=*#˚dæq Á|üX¯ï≈£î »yêãT>± ˇø£uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq >±<∏äqT Hêø£fi¢≈£î ø£≤º&ÉT.

düTu≤“sêe⁄ yπs ÁbÕ+‘·+qTs∫ Çø£ÿ&çøÏ e\dü e∫Ã Çø£ÿ&ÉuÛÑ÷eTT\H˚ ø=ì »MT+<ës¡T>± e÷]q e´øÏÔ. ‘·q |ü‹Ô #˚qT˝À|üì #˚ùd≈£L©\≈£î dü]>±Z J‘ê*e«≈£î+&Ü Çã“+~ ô|fÒºyê&Éì#Ó|ü≈£îH˚yês¡T. |üfÒ Ÿ>± n+<äs¡÷ |æ*#˚ düTu≤“sêe⁄ u≤>±|ædæHês¡ì, <äj·÷>∑TD+ Òì <äTsêàs¡TZ&Éì e÷neTà ≈£L&Ü#Óù|Œ~. $T>∑‘ê yêfi¢ø£+fÒ Ç‘·ì <ä>∑Zs¡ ≈£L© πs≥T¢u≤>± ‘·≈£îÿe.nsTTHê |üfÒ ŸqT Á|ü•ï+#˚ <ÛÓ’s¡ + me]ø° ñ+&˚~ ø±<äT.Ç‘·&çøÏ u§>∑TZqT s¡yêD≤ #ùd ≤Ø\T, Á≤ø£ºs¡T¢ u≤>±H e⁄HêïsTT.e÷ ÁbÕ+‘·+˝À ô|<ä› ø±+Á≤ø£ºsY>± ù|s¡T+~. *+>∑&ç ‘·+Á&çyÓTT<ä≥ |üfÒ Ÿ <ä>∑Zs¡ bÕ Òs¡T>± |üì˝À #sê&ÉT. ‘·+Á&ç eTs¡D+‘·sê«‘· *s>∑&ÉT kı+‘·÷s¡TqTs∫ Çø£ÿ&É≈£î e∫Ã ‘·+Á&ç kÕúq+˝Àø=qkÕ>±&ÉT. eTTdü* ‘·*¢ ‘·|üŒ Hê nH yêfiË¢es¡÷ Òì ≈£îÁs¡yê&ÉTM&ÉT. ]|üø£ÿq ∫qïbÕø£ ˝≤+Ï~ M&ç ìyêdü+. ù|<äyê&˚nsTTHê eTs∫ n+<ä>±&ÉT. ∫qï|üŒÏqT+∫ ø±j·Tø£wüº+ #˚dæqXØs¡+ ø±ãÏº ekÕÔ<äT˝≤ ø£ì|æ+#yê&ÉT. fiÀ¢ me¬s’Hê #·ìb˛‘n+‘· ÁøÏj·T\T eTT–ùd<ëø£ nø£ÿ&˚e⁄+&ç yê]øÏ nìï düVü‰j·TdüVü≤ø±sê\T n+~+#˚ yê&ÉT. bı<äT›H˚ï Ç+Ï+ÏøÏ ‹s¡T>∑T‘·÷|ü‹Ô #˚fi¢ À ≈£L©\≈£î sêyê\ì Ä&Éyêfi¢≈£î >∑Ts¡TÔ #˚ùdyê&ÉT.eTTdü*yê\¢qT |üsê∫ø±˝≤&ÉT‘·÷ Ä≥|üÏº+#·&É+ H˚qT#ê˝≤kÕs¡T¢ #·÷XÊqT. z b˛dü‘êÔ! sêÁ‹ø£‘·ÔH˚.. ¬s&û>∑T+&ÉT nìM&É+fÒ.. n¬s..*+>± ªM&çøÏ ã*•+~sêµ n+≥÷ ô|<ë›$&É‹≥T¢ m‘·TÔ≈£îH˚~. m|ü&ÉT |ü+#êsTTr\sTTHê #ê˝≤ u≤>±e÷≤¢&yê&ÉT. Hê´j·T+ me]|üø£ÿq e⁄+fÒ yêfi¢H düeT]úkÕÔ&Éìn+<äs¡÷ M&çì yÓT#·TÃø√e&É+ #·÷XÊqT. e÷neTàqTª\∫ÃeT‘êÔµ n+≥÷ Áù|eT>± dü+uÀ~Û+#˚yê&ÉT.

ª*+>∑&ÉT eT+#√&ÉTsê, ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T dü∫Ãb˛sTTq ø±DTï+∫b˛s¡&ÉT Ä>∑yÓTÆb˛sTT+&ÉT, Ç>∑ ‘·©¢<ä+Á&ç Ä düTu≤“sêy n+≥&ÉT,eT] MDÏï á |üfÒ Ÿ @$T#˚kÕÔ&√ @yÓ÷µ nì zkÕ] Hê‘√nqï≥T¢ >∑Ts¡TÔ+~. eT] Ç<˚+Ï? ˇø£|ü&ÉT V”≤s√>± Áã‹øÏq*+>∑&ÉT |æ∫Ãyê&ÉT m˝≤ nj·÷´&ÉT BìøÏ q]Ù e÷eT #Ó|æŒqdüe÷<Ûëq+ Hê >∑T+&ÓqT |æ+&˚dæ+~.

*+>∑&ÉT düTu≤“sêe⁄ <ä>∑Zs¡ bÕ˝Òπs nsTTHê Äj·TqqT

ø£<∏ä


‘·+Á&ç˝≤ uÛ≤$+∫ nìï|üqT\T #˚ùdyê&ÉT. M&ç˝À dü‘êÔqT>∑T]Ô+∫q j·T»e÷ì ø=ìïs√E\ ‘·sê«‘· ≤Ø ø°¢qsY >± |üìøÏ|ü+|æ+#ê&ÉT. *+>∑&çøÏ yÓ÷≥sY|ò”\T¶ n+fÒ Á|ü‘˚´ø£ ÄdüøÏÔ.|ü≤ïìøÏ yÓ[¢q|ü&É ≤¢ ≤Ø Á&Ó’es¡T¢, ø°¢qs¡¢qT *+>∑&ÉT Á|ü‘´ø£+>±>∑eTì+#yê&ÉT. ø°¢qs¡T¢ á\ Òdü÷Ô Á&Ó’es¡T≈£î dü÷#·q\T ÇdüTÔ+fÒ>∑eTà‘·TÔ nì|æ+#˚~. d”Œ&é>± yÓfi¯óÔqï ˝≤Øì |üX¯óe⁄≈£î Vü‰ì#˚j·T≈£î+&Ü Á&Ó ’esY n‹C≤Á>∑‘· Ô>± q&ç|æq|ü⁄&ÉT #·÷dæ$düTÔb˛jTyê&ÉT. ≤Ø Á&Ó’es¡¢+fÒ Ç˝≤ e⁄s&Ü* nqT≈£îHyê&ÉT.bÕ´dæ+»s¡¢qT møÏÿ+#·T≈£î+fÒ e∫Ãq ô|’dü\qT ø°¢qsY, M&ÉTdüeT+>± |ü+#·T≈£îH˚yês¡T. Á|ü‹ 12 >∑+≥\≈£î ˇø£kÕ] ˝≤Øø°¢qsY e÷s¡T‘·÷ ñ+≤s¡T. ˇø√ÿkÕ] düVü≤#·s¡ ø°¢qsY sê≈£îHêï*+>∑&ÉT &É÷´° À¢H˚ ø=qkÕπ>yê&ÉT. n˝≤ eT÷&ÉT, Hê\T>∑Ts√E\ bÕ≥T Ç+Ï yÓTT>∑eTT #·÷&É≈£î+&Ü ˝≤Ø˝À¢H˚ >∑&ç|æqdü+<äsê“¤\THêïsTT. $T>∑‘ê ø°¢qs¡¢≈£î <ë<ë|ü⁄ Hêj·T≈£î&ÉT>±e÷sê&ÉT. ø=ìïs√E˝À¢H˚ Á&Ó’es¡T>± m~– b˛j·÷&ÉT. Ç˝≤ˇø£ @&Ü~ #dæq ‘·sê«‘· ø£ <äT]›Hêq »]–+~ Ä dü+|òüT≥q.

Äs√E *+>∑&ÉT uÀ>∑TZ ˝À&ÉT‘√ ãj·T˝Ò›sê&ÉT, s√&ÉT¶eT÷\eT\T|ü⁄ ‹s¡T>∑T‘·T+&É>± Ò>∑ <ä÷&É n&É¶+ sêe&É+‘√˝≤Øì |üø£ÿ≈£î ‹bÕŒ&ÉT. yêVü≤q+ n<äT|ü⁄ ‘·|æŒ |üø£ÿH˚ ñqïô|<ä› >=sTT´˝À |ü&É&É+‘√ *+>∑&çøÏ ã\yÓTÆq >±j·÷\j·÷´sTT.s¡ø£Ô+ eT&ÉT>∑T˝À |ü&çe⁄qï MDÏï ÄdüŒÁ‹øÏ ‘·s¡*+#ês¡T.düTu≤“sêe⁄ yÓ+≥H *+>∑&çì |ü\ø£]+∫ ª|üsê« Ò<äT.. HqTHêïnu≤“jYTµ n+≥÷ uÛÑs√kÕ Ç#êÃ&ÉT. kÕj·T+Á‘·+ &Üø£ºs¡T¢ e∫Ã*+>∑&ç ¬s+&ÉT ø±fió¢ #·#·TÃã&ç b˛j·÷j·Tì, Áø£eT+ ‘·|üŒ≈£î+&ÜeT+<äT\T yê&ç‘˚ |òü*‘·+ ñ+&=#·Ãì #ÓbÕŒs¡T. áe÷≥ $qï*+>∑&çøÏ ø±ùd|ü⁄ H√≥e÷≥ sêø£ n˝≤π> ñ+&çb˛j·÷&ÉT. ‘·qøÏ+<ä H˚\ ≈£L*b˛‘·Tqï nqTuÛÑ÷‹ ø£*–+~yê&çøÏ ª¬s+&É÷ø±fi¯ó¢ dü∫Ãb˛sTTqsTT.. Çø£H˚H˚+ CÒj·÷ Ò? |üì me*‘·Ôs¡T?H˚qT dü∫Ãb˛sTTH√+‘√ì düe÷q+. áã‘·T¬ø+<äT≈£î <ä+&ÉT>∑,H˚qT dü∫Ãb˛‘˚ eT+∫>∑Ts&ÉTsêµ n+≥÷ ‘√Ï ø°¢qsY ‘√ ø£ ïfi¢|üs¡ +‘·eTj·÷´&ÉT. @~ @yÓTÆHê |üfÒ Ÿ Ä<äT≈£î+≤&Éqï qeTàø£+*+>∑&ç˝À ã\+>± e⁄s~. Ä ‘·s¡Tyê‘· |üfÒ˝Ÿ ÄdüŒÁ‹yÓ’ù|sê Ò<äT. &çXÊÃ]®s√E e÷Á‘·+ düTu≤“sêe⁄ ø°¢qs¡T¢ Ç<ä›s¡TeTT>∑TZs¡T e∫Ã *+>∑DÏí >±´πsõ˝Àì ø°¢qs¡¢ s¡÷eTT˝ÀìøÏrdüT¬øfi≤¢s¡T. *+>∑&çøÏ Á|ü‘˚ ø£yÓTÆq eT+#·+, Ä >∑~˝À z bÕ‘·b˛s¡ºãT˝Ÿ °$ e⁄+&˚~.

HÓ\s√E\bÕ≥T *+>∑&çøÏ nìï ùde\T u≤>±H˚ n+<ësTT.sêqTsêqT sêE >∑TÁs¡+ >±&ç<ä nsTTq≥Tº... *+>∑&çì|üÏº+#·T≈£îHyêfi‚¢ ø£s¡Tej·÷´s¡T. ÄdüŒÁ‹øÏ rdüT¬øfi¢&Üìï |üP]Ô>±Äù|XÊs¡T. eT+<äT\T m|ü&√ nsTTb˛j·÷sTT. ø£ dü+ u≤‘Ys¡÷yéT ¬øfi≤¢\Hêï.. mes¡÷ ‘√&ÉT <=s¡ø£ì |ü]dæú‹. ˇø√ÿs√E

‹+&ç ôd’‘·+ <=s¡ø£<äT. ìqï yÓTTqïÏ<ëø± ‘·q øÏ+<ä |üì#˚dæqø°¢qs¡T¢ Ç|ü&ÉT ‘·qì |üìøÏsêìyê&ÉT>± #·÷&Ü&Üìï düVæ≤+#· Òø£b˛j·÷&ÉT. Äø£*.. nee÷Hê\T... s√>±\T... <ë<ë|ü⁄Je#·Ãe+>± e÷]b˛sTT+~ M&ç |ü]dæú‹. ˇø£ Ä~yês¡+düTu≤“sêe⁄ >± πsõøÏ e#êÃ&ÉT. ˝≤Ø |ü]o*düTÔ+&É>± *+>∑&ÉTj·T»e÷ì ø±fi¢ MT<ä|ü&Ü¶&ÉT. ªnj·÷´ u≤+#·Hé.. Çø£ÿ&É Hê~≈£îø£ÿã‘·T≈£î nsTTb˛sTT+~. ãT¬øÿ&ÉT ãTe« ô|fÒºÀ&ÉT Ò&ÉT.eT+<äT*#˚ÃÀ&ÉT Ò&ÉT. Çø£ H˚qT ã‘·T≈£î&ÉT m+<äT≈£î. Çø£ÿ&ÉH˚qT ñ+&É ÒqT u≤+#·Hé. ãT~› e∫Ãq|üŒÏqT+∫ ‘·eT] <ä>∑Zs¡|üH®dæq. MTs¡T |æ*‘Ô ns¡›sêÁ‹ n∫Ãq. Ç|ü&ÉT eT÷\q|ü&É¶.Hêø=ø£ ã‘·T≈£î<Ós¡Te⁄ p|ü⁄+Á&ç. ˇø£ÿ 20 y˚\T Çj·TT´+Á&ç.fiÀ ¢ ∫qï <äTø±D+ u…≥T ºø=ì ã‘·T≈ £ î‘ · µ n+≥÷ÁbÕ<˚j·T|ü&Ü¶&ÉT. nsTT‘˚ |üfÒ Ÿ qTs∫ Væ≤+#·ì düŒ+<äqe∫Ã+~. ª#·÷&ÉTsê _&Ü¶ *+>±! &ÉãT“\T #Ó≥¢≈£î ø±düTÔHêïjTÏ?@bÕs¡+˝À qcÕº\‘√ dü∫Ãb˛‘·THêïqT ‘Ó\TùdÏ ˙≈£î? 20y˚\T mø£ÿ&ÉqT+N ‘˚yê\ _&Ü¶.. ìqTï ¬s+&ÉT eT÷&ÉT HÓ\\qTsN u≤>±H˚ #·÷düTÿ+≥Tqï ø£<ä. n+‘·ø£+fÒ m≈£îÿe @+#Ój·T´ Ò+ n+≥÷ yÓ[¢b˛‘·T+&É>±.. *+>∑&ÉT n+<äT≈£îqï&ÉT.ª|üfÒ ≤ •qï|üŒÏqT+N ˙<ä>∑Zs¡ ˇfi¯ó¢ <ë#·Tø√≈£î+&Ü |üH®ùdÔÇ≤¢ &√ø£ CÒkÕÔyê? ≈£î bÕ|ü+ ‘·>∑T\Ô~. ˝≤Ø\ø√dü+ ¬sø£ÿ\TeTTø£ÿ\T #˚düT≈£îqï. <=+>∑ ÁÏ|ü˝Ò• mìï ô|’dü\Tdü+bÕsTT+∫ô|Ïºq. |ü>∑\T sêÁ‹ ø£wüº |ü&É¶. qTe⁄« Hêø£+&É¢eTT+<ä≥ ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ _\T¢\T rdüT≈£îqïyé. <äTø±D+ô|≥Tº≈£î+≥.. 20y\T ÇeTà+fÒ Òe+≥THêïyé... HêbÕ|ü+ ≈£î‘·>∑T\Ô~ |üfÒ ≤.. qqTï ~≈£îÿ ÒH√ìï CÒdæqyé.. Ä<e⁄&ÉT ø√&ÉTµn+≥÷ $|üØ‘·+>± @&ÜÃ&ÉT. |üfÒ˝Ÿ *+>∑&ç e÷≥\T|üÏº+#·Tø√≈£î+&ÜH yÓ[¢b˛j·÷&ÉT. á|òüTs¡D »]–q ø=~› ùd|üÏ‘·sê«‘· ø=+‘·eT+~ ø°¢qs¡T¢ *+>∑&ç qT\ø£ eT+#·+ <ä>∑Z]øÏe∫Ã yêDÏï ãj·T≥≈£î rdüT¬øfi¢&É+ yÓTT<ä\T ô|≤ºs¡T. m+<äTø£ìn&ç–‘˚ ª|üfÒ˝Ÿ ìqTï ãj·T≥≈£î ‘√\T≈£îbıeTàq&ÉT.. nìdüe÷<Ûëq+ sêe&É+‘√ *+>∑&çøÏ H√≥e÷≥ |ü&çb˛sTT+~.∫es¡≈£î >±´πsõøÏ ø±düÔ <ä÷s¡+˝Àe⁄qï eTTs¡T>∑T ø±\Te<ä>∑Zs¡qTqï yÓ÷] <ä>∑Zs¡ $&ç∫ô|Ïº yÓ[¢ b˛j·÷s¡T. |ü≥ºsêìø√|ü+‘√ *+>∑&ÉT j·T»e÷ìì ã÷‘·T\T ‹≥º&É+ yÓTT<ä\Tô|≤º&ÉT. »]–q nee÷Hêìï ‘·\#·Tø=ì >∑Ts&Ó\T |ü– Ò ≤@&ÜÃ&ÉT. Äø£*.. nqï+ Ò<äT.. eT+<äT\T Òe⁄.. ìsêX, <äTKâ+ø£+fÒ j·T»e÷ì ø±s¡D+>± »]–q nee÷q+ *+>∑DÏíe÷qdæø£+>± ≈£îs>∑ÉBdæ+~. eTs¡THêÏ qTs∫ ìsêX, ~>∑T\T‘√m|ü&É÷ ˇ+≥]>± nø£ÿ&˚e⁄+&˚ >∑T&ç <ä>∑Zs¡ ø£ì|æ+#·&ÉsyÓTT<ä\sTT+~. ø=ìï s√E\ ‘·s¡Tyê‘· *+>∑&ÉT |üø£ÿ yê&ç‘√qTe÷≥¢&É≥+ e÷ìy˚XÊ&ÉT. Ç|ü&ÉT yê&ç ø±fi‚¢ø±<äT.. yÓT<ä&É÷#·#·TÃã&çb˛sTT+~.

T


eTq+ ø£*‡+&Ü\˙ eTq eTT‘êÔ‘·HÓÁVüA #Ó|æŒ+&˚

eTq+ e÷≤¢&Ó uÛ≤wü ˇø£ÿ≥ìø£*düT+f… ø£\<äT düTK+ nì

eTq*ï ø£*|æ+&ÉTMT <ä>∑Zs¡ ã+>±¢\TqïsTT

MT ã+>±¢\\¢ eTq+ sê»ø°j·T+ #˚jÓTT#·TÃMTø±&É eT+∫ <ëyêU≤q\TqïsTT

e÷>∑÷Z&É s√>±˝§ôdÔ MTø±&É qj·T+ #˚düTø√e#·TÃMT ø±&É eT+∫ j·T÷ìe]‡°\TqïsTT

e÷ |æ\¢\qT ≈£L&Ü eT+∫>∑ dü~$#·TÃø√e#·TÃMT ø±&É eT+∫ ñ<√´>±\TqïjYT

e÷ <ä>∑Zs¡ dü<äTe⁄≈£îH√ï\T¢ eTdüTÔ>∑Tqïs¡Ty˚T+ ≈£L&Ü ø=+#Ó+ kÕj·T+ CÒdüÔ+

Ç>∑ eTq≈£î Ks¡TÃ Ò¢e⁄, ne˙ï $T>∑T\ÔsTTn+<äTπø eTq eTT‘êÔ‘·ªÄ+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸµ

nH˚ Äe⁄qT ‘·j·÷s¡TCÒdæ+&ÉTÄe⁄qT eTì<ä›s¡+ ø£*dæ ô|+#ê …

y˚T+ MT <ä>∑Zs¡ ø=#êÃ+ ø£<ë!eTT+<äT uÛ≤>∑+ MTs¡T rdüTø√+Á&ç

mqTø£~≈£îÿ y˚T+ ñ+≥+MTs¡T y˚T‘· y˚j·T+&ç

y˚T+ bÕ\T |ædüT≈£îÿ+≥+ô|+&ÉqT ≈£L&Ü ô|+≥CÒdæ

neTTà≈£î+≥+ (ø£ Òùd eTT+<äT)

‘·s¡Tyê‘·˙ …¢ø£ÿ&ÉT+≥jÓ÷ nø£ÿ&ç uÛÑ÷eTT*ï ø=+≥+

yê´bÕs¡ |ü+≥*ï |ü+&çdüÔ+e´eVü‰s¡+ @+Ï<√ p|ædüÔ+>√<ë] bı+≥ y˚Ty˚T ñ+≥+

ø£èwüíeTàqT e÷ <ä>∑Z]øÏ rdüT≈£b˛‘·+e÷ bı˝≤\≈£î eT÷&√ |ü+≥≈£î ˙[¢e«eTì

MT bıHêï\ \ø£åàj·T´‘√ b˛s¡TCÒdüÔ+y˚T+ ø±s√ŒπsŸ ø± ÒJ\T ô|&ÉÔ+

MT |æ\¢\qT e÷ <ä>∑Zs¡ CÒ]Œ+#·+&çVü‰düº\T¢ ñ+≥jYT, Ä+Á<Ûä uÛÀ»q+ ñ+≥~

|ò”E\T e÷Á‘·y˚T #Ó*¢+#·+&çy˚T+ ø±s√ŒπsŸ Vü‰dæŒ≥ Ÿ‡ ø£&ÉÔ+MT »ãT“\TH√ï\¢+<äs¡÷ CÒs=#·TÃ

nedüs¡+ Ò≈£îHêï nìï |üØø£å\T CÒdüÔ+n&ç–q _\T¢\T e÷Á‘·y˚T #Ó*¢+#·+&ç

Äs√>∑ l |ü<∏äø£+ <ë«sê Ä|üπswüqT¢ CÒdüÔ+nsTT<äT y˚\ _\T¢qT nsTT<äT \ø£å\T CÒdüÔ+

e÷ |üÁ‹ø£\˝À Á|ü#ês¡+ CÒdüÔ+m\Áø±ºìø˘ MT&çj·÷˝À Ç+≥s¡÷«*düÔ+

ôV’≤<äsêu≤<é #·T≥Tº|üø£ÿ\ uÛÑ÷eTT*ï>=+≥+mø£sê\ #=|üq >=+≥+, >∑C≤\ #=|üq neTTà‘·+

bÕ¢≥T¢ #˚dæ, n+<ä+>∑ ‘·j·÷s¡T#˚dæ,bÕe˝≤≈£î >=ì \ø£å\ø£eTTà‘·+

ôV’≤<äsêu≤<é À y˚T+ ø±\˙\T ø£&ÉÔ+yÓ+>∑fi¯sêe⁄ q>∑sY, dü+Je¬s&ç¶ q>∑sY ù|s¡T¢ ô|&ÉÔ+>∑T+≥÷s¡T ø±¬sŒ+≥s¡T¢, Á|üø±X¯+ ‘ê|”y˚TÅd”Ô\Tlø±≈£îfi¯+ ≈£L©\T, HÓ\÷¢s¡T ô|sTT+≥s¡T¢‘·÷>√, |ü>√ qT+&ç bòÕ´ø£ºØ˝˝À¢ |üì#˚ùd

yêfi¢+<äØï ôV’≤<äsêu≤<é≈£î s¡|æŒdüÔ+dü<äTe⁄≈£îH√ï\¢+ >±ãÏº MT Ä|ò”düsY

ñ<√´>±\T y˚T+ CÒdüÔ+e÷≈£î #êjYT n+~+#˚ |üì MTs¡T #˚j·T+&çyê´bÕs¡+ m≥¢ CÒj·÷˝Àï eTeTà*ï #·÷dæ

H˚s¡TÃø√+&ç#·+<äq, u§eTàq, C…dæ, Äπsÿ Áã<äsY‡qT ô|&ÉÔ+

MT ã≥º\T e÷ <ä>∑Zs¡ ø=qTø√ÿ+&çy˚T+ ∫Ÿ|òü+&é\T ô|&ÉÔ+

MTs¡T #˚] ô|’dü\T <ëdüTø√+&çe÷s¡Z<ä]Ù˝À #˚] yÓ÷ô|&é\T ø=qTø√ÿ+&ç

y˚T+ VüQ+<ëjYT ø±s¡¢ À πs>∑T‘ê+MT bÕ\eT÷s¡T ≈£L©\‘√

‘ês¡Ts√&ÉT¢ y˚sTTdüÔ+e÷ ø±s¡¢ À¢ VüQcÕs¡T>± wæø±s¡Tø=&ÉÔ+

|ü#·Ã&É¢eTTà≈£îH˚ e÷≈£î$TeTà*ï |æ#√Ã\¢qT #˚j·T&É+ ‘Ó\«<ë!

|æ&Éø£\eTTà≈£îH˚ e÷≈£î $TeTà*ï|æ&É‘·\T #˚j·T&É+ ‘Ó\«<ëMTs¡T ñ<ä e÷\T #˚j·T+&çø±´&És¡+‘ê MTs¡T+&É+&ç

©&És¡¢+ y˚TyÓTÆ‘·+HÓ’C≤+ qyêãT‘√ j·TT<ä∆+ #˚dæ+Á&ÉT >∑ì

qj·÷ô|’dü ≈£L&É H˚s¡TÃø√ Ò<äTj·TT<ä∆+ #˚j·T&É+ e÷Á‘·y˚T ‘Ó\T‡ MT≈£î

j·TT<ä∆ ‘·+Á‘·+ m˝≤ q&ÉbÕ˝À ‘Ó\T‡ e÷≈£îe÷ \ø£åD+ edüTÔe⁄\qT neTTàø√e&É+MT ‘·‘·«+ eTqTwüß*ï qeTTàø√e&É+

|üìøÏsêì #Ó‘·ÔqT ôd’‘·+ neTTà≈£î+≥+y˚T+ ªø£eTàµ>∑ e÷≤¢&ÉT‘·+neTàqT ôd’‘·+ eT]|ædüÔ+

Çìï eT+∫ |üqT\qT MT≈£î #˚düTÔqï+n+<äTπø eTq+ ø£*düT+<ë+!

ø£*düT+<ë+! s¡+&ç!`Ï.mHé.kÕ«$T

ø£$‘·

T


Vü≤=*j·T<ëdüs¡T\T`mHé.Hêsêj·TD

>∑‘·+Vü≤=*j·T<ëdüs¡T\T >∑‘·+˝À dü+#ês¡ J$‘·+

>∑&çù|yês¡T. á dü+#ês¡ J$‘·+ >∑&çù|≥|ü&ÉT >∑T+|ü⁄\T,>∑T+|ü⁄\T>± @s¡Œ&ç 10 qT+∫ 15 ≈£î≥T+u≤\T ˇø£>∑T+|ü⁄>± ñ+&ç Á>±e÷\T ‹s¡T>∑T‘·÷ ã‹πøyês¡T. yês¡Tˇø=ÿø£ÿ Á>±eT+˝À 5 qT+&ç 8 s√E\T e+ø£s¡ ø£f…º\˝À>∑÷&Üsê\T y˚düTø=ì ]øÏ ∫es¡>± ñ+&˚yês¡T. á>∑T+|ü⁄≈£î ˇø£ Hêj·T≈£î&ÉT ñ+&˚yê&ÉT. á >∑T+|ü⁄˝ÀìedædüT Ôqï yê] eT<Û ä´ ∫qï ‘·>±<ë\T @yÓT ÆHê@s¡Œ&çq|ü&ÉT Ä >∑T+|ü⁄ Hêj·T≈£î&˚ rs¡TŒ #Óù|Œyê&ÉT.

Ä+Á<ÛäsêÅwüº+˝À Vü≤=*j·T<ëdü] ù|s¡T ªz*µ, nq>±ø£Hê´Xó\ÿeTT nì ns¡ú+. ô|[fl #düTπø≥|ü&ÉT ô|+&ç¢ |æ\¢≈£îªz*µ Ç∫Ã rdüT≈£îH˚ kÕ+Á|ü<ëj·T+ e\¢ Vü≤=*j·T<ëdü]nH˚ ù|s¡T e∫Ã+~. <ëdü] nq>± yÓ’wüíe eT‘·+˝À leTVü‰$wüßíe⁄ ne‘êsêìï |üPõ+# l yÓ’wüíe⁄\≈£î eT]j·TTÁu≤Vü≤àDT\≈£î <ëdüT\T>± ñ+&yês¡T. n+<äTø£ì <ëdüT\ìz* rdüT≈£î+≥Tqï+<äT≈£î ªªz*<ëdüT\Tµµ nH˚yês¡T.yê&ÉTø£ À sêqT sêqT Vü≤=*j·T<ëdüs¡T\T>± e÷]+~.n<˚ ø£sêí≥ø£ À nsTT‘˚ ø£qï&É uÛ≤wü À ªVü≤√\+µ nq>±esê¸<Ûës¡|ü⁄ |ü+≥(ùd<ä´|ü⁄ uÛÑ÷$T) nì ns¡ú+. n+fÒuÛÑ÷$TøÏ ùde≈£î&ÉT>± ñ+&É&É+ #˚‘· Vü≤=*j·T <ëdü]>±ù|s=∫Ã+~. Vü≤=*j·T <ëdüs¡T\T Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝À 10õ˝≤¢ À¢ $düÔ]+∫ ñHêïs¡T. ø£sêí≥ø£ sêÅwüº+˝À ≈£L&Ü 5õ˝≤¢˝À¢ e⁄Hêïs¡T. ø£sêí≥ø£ qT+&˚ Vü≤=*j·T<ëdüs¡T\TÄ+Á<Ûä≈£î e\dü e∫Ãq≥T¢>± ô|<ä›\T #Ó|ü⁄‘ês¡T. Á|üdüTÔ‘·+Ä+Á<Ûä, ø£sêí≥ø£ À ñqïyê] eT<Ûä $yêVü≤ dü+ã+<Ûë\Tø=qkÕ>∑T‘·THêïsTT.

|ü⁄s¡Twüß\T Á>±e÷\T ‹s¡T>∑T‘·÷ sêÁ‹ düeTj·÷\˝ÀM~Û uÛ≤>∑e‘·T\T Á|ü<ä]Ù+#yês¡T. dü‘· Vü≤]XÃ+Á<Ûä, s¡TøÏàD°ø£fi≤´D+, sêe÷+»Hj·T j·TT<ä∆+, #Ó+#·T ø√eT*, ms¡Tø£\Hê+#ês¡eTà ø£<∏ä yÓTT<ä\>∑Tq$ Á|ü<ä]Ù+#˚yês¡T. sêÁ‹Hê≥ø£+ Á|ü<ä]Ù+#˚≥|ü&ÉT bÕÁ‘·\≈£î yÓT∫Ã #·+<ë\T#·~$+#˚yês¡T. MÏì dü~$+|ü⁄\T n+≤s¡T. ñ<äj·T+|üP≥ Á>±eT+˝À nìï ≈£î˝≤\ Ç+&É¢≈£î yÓ*¢ _Ûø£åeTTn&ÉT≈£îÿH˚yês¡T. Á|ü»\T _Ûø£å+>± bÕ‘·eÁkÕÔ\T, <Ûëq´eTT

<ëq+ #˚ùdyês¡T. _Ûø£å+ n&ÉT≈£îÿH˚≥|ü&ÉT ø±ì, $T>∑‘êdüeTj·÷\˝À ø±ì Vü≤=*j·T<ëdüs¡T\qT n+≥sêìyê]>±H˚ #·÷ùdyês¡T. _Ûø£å n&ÉTø√ÿ>± e∫Ãq <Ûëq´+,bÕ‘· eÁkÕÔ\T yÓTT<ä …’q yêÏì n+<äs¡÷ düe÷q+>±|ü+#·T≈£îH˚yês¡T. _Ûøå±≥q ‘·sê«‘· n+<äs¡÷ ø£*dæ y˚Tfi¯+(>∑T+|ü⁄)>± @s¡Œ&ç #|ü\T, ‘êuÒfiófl, ñ&ÉTeTT\T, ñ&ÉT‘·\T,ø£+E\T yÓTT<ä …’q yêÏì y˚≤&ç ‘Ó#·TÃ≈£îH˚yês¡T. ‘Ó∫ÃqyêÏì n+<äs¡÷ düe÷q+>± ≈£î|üŒ\T>± e÷+kÕìï|ü+#·T≈£îH˚yês¡T. e÷ ≈£î\+ yês¡T e÷+kÕVü‰s¡T\T,m<äT›e÷+dü+ ‹qs¡T. |ü+~ e÷+dü+ e÷Á‘·+ ‹+≤s¡T.Vü≤=*j·T<ëdüs¡T\T »eTT\eTà, e÷¬seTà, yÓTÆdüeTà, ô|<ä›eTà,b˛X¯eTà, CÀ>∑T\eTà ˝≤+Ï <˚e‘·\qT |üPõ+#˚yês¡T.≈£îs¡TeT÷]Ô kÕ«$T, >∑≥Tº‹eTà|üŒ, Ä+»H˚j·TkÕ«$T,nsTT»˝À e⁄qï ‹ø£ÿ $πsX¯«s¡kÕ«$T, eT~› ÒÏ kÕ«eTT\˝≤+Ï <˚e⁄+&É¢qT ø=*#˚yês¡T.

M~Û Hê≥ø±\˝À |ü⁄s¡Twüß Ò Åd”Ô bÕÁ‘·\qT <Ûä]+#yês¡T.Åd”Ô bÕÁ‘·\˝À #·+Á<äeT‹ bÕÁ‘·, #Ó+#·Tø√eT* bÕÁ‘·\TÁ|üU≤´‹H=+<ësTT. Hê≥ø£+˝À dü+^‘· yêsTT<ë´\T>±eT<Ó›\, |òæ&˚\T, ‘êfi≤\T, Vü‰s√àìj·T+, &√\ø˘ ˝≤+Ï$ñ|üjÓ÷–+#˚yês¡T. _Ûøå±≥q≈£î Á|ü‘˚ ø£+>± ãTÁs¡ø±j·T,∫Ï¬ø\T, &ÉøÏÿ, ‘êfi≤\T ñ|üjÓ÷–+#˚yês¡T. |ü⁄s¡Twüß\Tô|[¢#˚düT≈£îH˚≥|ü&ÉT es¡ø£≥ï+ e÷Á‘·+ rdüT≈£îH˚ |ü<ä∆‹Ò<äT. |ü⁄s¡Twüß&˚ e<ÛäTe⁄≈£î ªz*µ9G550/` s¡÷bÕj·T\T

#Ó*¢+∫ yÓTT‘·Ô+ ô|+&ç¢ ø£j˚T´ Ks¡TÃ ô|[flø=&ÉT≈£î(es¡T&ÉT)uÛÑ]+#˚yê&ÉT. Ä ø±\eTT˝À Ä&É|æ\¢\T ‘·*¢<ä+Á&ÉT\≈£îÄ]úø£ uÛ≤s¡+>± @ e÷Á‘·+ ˝Ò≈£î+&˚~. eT>∑|æ\¢\‘·*¢<ä+Á&ÉT\<˚ yÓTT‘·Ô+ ô|[fl uÛ≤s¡+>± ñ+&˚~. ô|[¢, ô|[fl≈£îe÷¬sÔ Ç+Ï <ä>∑Zs¡ »]ù|yês¡T. ô|+&ç¢ ø=&ÉT≈£î ‘·s¡|ü⁄yês¡Tˇø£ yês¡+ s√E\ eTT+<äT yÓ[fl, ô|[fl ≈£îe÷¬sÔ Ç+Ï<ä>∑Zs¡ ˇø£ >∑T&Üs¡+ y˚düTø=ì ª<ë´düs¡¢µqT #˚dæ Ä ‘·sê«‘·ô|+&ç¢ #˚ùdyês¡T. e∫Ãq n‹<ÛäT\≈£î uÛÀ»q+‘√ bÕ≥T‘ê–q+‘· ø£\T¢qT ‘êù|yês¡T. ô|[fløÏ e∫Ãqyê]øÏ #ÛêØ®\T≈£L&Ü #Ó*¢+#˚yês¡T. Áu≤Vü≤àDT&ÉT Ò≈£î+&ÜH˚ ≈£î\ô|<ä›‘√ô|[fl »]|æ+#˚yês¡T. uÛ≤sê´uÛÑs¡Ô\ eT<Ûä >=&Ée\T eùdÔ≈£î\ ô|<ä› Ò |ü]wüÿ]+#˚yês¡T. ˇø£y˚fi¯ |æ\¢ Hê≈£î uÛÑs¡Ô

<ä[‘·T\T


b˛sTTq nôd+;¢ mìïø£\˝À e÷Á‘·+ e÷ dü+|òüT+ õ˝≤¢n<Ûä´≈£åî\T XËq+XËÏº <äX¯s¡<∏ä sêeTT\T neTs¡∫+‘·ìjÓ÷»ø£es¡Z myÓTà Ò >± b˛° #˚dæHê&ÉT.

≈£î\ dü+|òüT+ @sêŒ≥T1994˝À C…&é.|æ.ôV≤#Y.mdt. eT]ø£ Ÿ, eT+&É\ πø+Á<ä+

<ÛäHê´&É À yÓTT<äÏ &ç$»Hé kÕúsTT eTVü‰düuÛÑ\qT »]|æneTs¡∫+‘· ìjÓ÷»ø£es¡Z myÓTà Ò ¬ø.<äj·÷ø£sY¬s&ç¶>±]ì,eTø£Ô˝Ÿ myÓTà˝Ò´ yÓ’.m˝≤¢¬s&ç¶>±]ì ÄVü‰«ì+∫ |ü\TdüeTdü \T $qï$+#êeTT. Ç+‘· es¡≈£î ø£ÿ düeTdü ≈£L&Ü|ü]wüÿ]+#·ã&É Ò<äT. Bì‘√ sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\ e÷≥\T,Vü‰MT\T ÏãT&É>∑ Òqì ‘˚*b˛sTT+~. eTVü≤ã÷uŸq>∑sYõ˝≤¢ Vü≤=*j·T<ëdüs¡T\ dü+|òüT+ õ˝≤¢ XÊK Ä<Ûä«s¡ +˝À23 eT+&É ≤˝À¢ eT+&É\ ø£$T°\T ñHêïsTT. eT+&É\πø+Á<ë\˝À, &ç$»Hé πø+Á<ë\˝À <Ûäsêï\T ìs¡«Væ≤+∫ ≈£î\+dü]º|òæ¬ø≥T¢ bı+<ëeTT. e÷ ne>±Vü≤q˝À ≈£î\dü+|òüT+>±Á|üuÛÑT‘·« n~Ûø±s¡T\≈£î, sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\≈£î mìïkÕs¡T¢düeTdü \T $qï$+∫, b˛sê&çq|üŒÏø° |òü*‘ê\T sê Ò<äT.

e÷ ˇø£ÿ ≈£î\dü+|òüT+ e÷Á‘·y˚T e÷ düeTdü \ ø√dü+ø=≤¢&ç‘˚ düeTdü \T |ü]cÕÿs¡+ ø±eH˚ ne>±Vü≤q á11 dü+e‘·‡sê\˝À nqTuÛÑe+ <ë«sê ‘Ó*dæ+~. ≈£î\dü+|òü÷\ qT+&ç Á|üC≤dü+|òü÷\˝ÀøÏ b˛sTT |üì#˚j·÷\H˚Ä˝À#·q‘√ á eT<Ûä´ e÷ j·TTe≈£î\T Äj·÷ Á|üC≤dü+|òü÷\˝À uÛ≤>∑yÓTÆ |üì#˚düTÔHêïs¡T. ¬ømHé|æmdt, |æyÓ’m˝Ÿ,|æz&Éã÷¢, mdtm|òt◊, |æ&çmdtj·TT ˝≤+Ï yêÏ˝Àø±s¡ ø£s¡Ô\T>± |üì#˚düTÔHêïs¡T.

Á|üuÛÑT‘·«+ eTT+<äT e÷ &çe÷+&ÉT¢19.5.2004q e÷ õ˝≤¢ n<Ûä ≈£åî\T Á|ü<Ûëq ø±s¡ <ä]Ù

Hêsêj·TD Ä<Ûä«s¡´+˝À eTVü≤ã÷uŸq>∑sY yÓ[fl e÷düeTdü \qT, &çe÷+&É¢qT õ˝≤¢ n~Ûø±s¡T\≈£î, MT&çj·÷≈£î‘Ó*j·TCÒXÊeTT. 25.7.2004q Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ eTTKéT+Á‹yÓ’mdtsê»X‚KsY¬s&ç¶ >±]øÏ ≈£L&Ü &ç_m+mdt Ä<Ûä«s¡ +˝À»]–q #Û· À nôd+;¢ ø±s¡ Áø£e÷ìøÏ yÓ[fl e÷ sêÅwüº XÊK|üøå±q $q‹|üÁ‘·+ Ç∫ÃHêeTT. 26.1.2005q »]–quÛÑ÷ |ü+|æDÏ À e÷ Vü≤=*j·T<ëdüs¡T\≈£î uÛÑ÷$T |ü+#ê\ì,õ˝≤¢ yê´|üÔ+>± me÷às√«, ÄØ¶y√ õ˝≤¢ ø£ …ø£ºsY>±]øÏ,m+|æ, myÓTà Ò \≈£î ≈£L&Ü $q‹|üÁ‘ê\T Ç∫ÃHêeTT. e÷Vü≤=*j·T<ëdüs¡T\≈£î »HêuÛ≤ <ëe÷cÕ Á|üø±s¡+

kÕ>∑TuÛ Ñ÷$Tì |ü+#ê\ì b˛dü ºs¡ ¢ <ë«sê Á|üuÛ ÑT‘·«ø±sê´\j·÷\≈£î, ãdüT‡\ <ë«sê Á|ü#ês¡+ #dæHê+. ù||üs¡TÁ|üø£≥q\T ≈£L&Ü Ç∫ÃHêeTT. nsTTq|üŒÏøÏ »qe] 26uÛÑ÷ |ü+|æD° À e÷≈£î e÷Á‘·+ Hê´j·TeTT »s¡>∑ Ò<äT.&çe÷+&ÉT¢

1. Á|ü‹ ≈£î≥T+u≤ìøÏ 2 mø£sê\T eékÕj·T uÛÑ÷$TìÇ|æŒ+#ê*.

2. |òü⁄ŸbÕ‘Y\ MT<ä ø±k˛àÏø˘‡ neTTàø=ì ã‹πø≈£î≥T+u≤\≈£î u≤´+≈£î\ <ë«sê 10,000/`s¡TD≤ìïwüO´]° Ò≈£î+&Ü Çyê«*.

3. 65 dü+e‘·‡sê\ ô|’ã&çq eè<äT∆\≈£î HÓ\≈£î 250/` s¡÷bÕj·T\ JequÛÑè‹ì Ç|æŒ+#ê*.

4. Vü≤=*j·T<ëdüs¡T\T ìedædüTÔqï Á>±e÷\˝À Ç+&É¢düú ≤\T Ç∫Ã >∑èVü≤ìsêàD+ ø£*Œ+#ê*.

5. ≈£î\+ dü]º|òæ πø≥T¢ ÄØ¶y√\ <ë«sê ø±≈£î+&Üme÷às√« <ë«sê Ç#˚Ã≥≥T¢ @sêŒ≥T#˚j·÷*.

6. Á|ü‹ ˇø£ÿ Vü≤=*j·T<ëdü] ≈£î≥T+u≤ìøÏ πswüHéø±s¡T¶\T Çyê«*.

7. Vü≤=*j·T<ëdüs¡T\qT md”º C≤_‘ê˝À #˚sêÃ*.8. sê»ø°j·T s¡+>∑+˝À e÷ »HêuÛ≤ <ëe÷cÕ Á|üø±s¡+

neø±XÊ\T ø£*Œ+#ê*.9. #·<äTe⁄≈£îqï ìs¡T<√´>∑T\≈£î md”‡ ø±s√ŒπswüHé <ë«sê

wüO´]° Ò≈£î+&Ü, u≤´+≈£î\ nqTeT‹ …≥s¡T Ò≈£î+&Üs¡TD≤\T Çyê«*.

10. u≤\ø±]à≈£î\+<ä]ì Vü‰düº\¢ À #˚]Œ+#ê*.eTT–+|ü⁄:` Vü≤=*j·T<ëdü] ≈£î\eTT md”‡ ≈£î˝≤\˝À

ñ|ü≈£î\+. Ç|üŒÏ es¡≈£î md”‡ ]»πs«wüHéqT, md”‡e⁄|ü≈£î\+˝À Á|ü<Ûëq+>± e÷\ e÷~>∑\T ø=+‘· m≈£îÿe>±e⁄|üjÓ÷–+#·T≈£îHêïs¡T. ø±ì yêdüÔe+>± 59 ñ|ü≈£î˝≤\]»πs«wüHé |òü ≤\T n+<äe\dæq nedüs¡eTTqï~. ]»πs«wüHé|òü ≤\T nìï ñ|ü≈£î˝≤\≈£î n+<ë\+fÒ ñeTà&ç ]»πs«wüHém_dæ&ç\T>± eØZø£]+#· e\dæq nedüs¡eTTqï~. Vü≤=*j·T<ëdü] dü+|òüT+ Hêj·T≈£î\T>±, Á|ü»\T>± md”‡ eØZø£s¡D»s¡>±\ì n_ÛÁbÕj·T |ü&ÉT‘·THêïeTT. md”‡ eØZø£s¡D#·≥ºã<ä∆‘· ø√dü+ »]π> Á|üC≤kÕ«$Tø£ ñ<äé÷˝À¢,b˛sê≤˝À¢, e÷ |üP]Ô eT<ä›‘·T ‘Ó*j·TCÒdüTÔHêï+.

T


eT÷>∑uÀsTTq Vü≤≈£îÿ\ dü«s¡+`dæ\Ty˚s¡T Vü≤]Hê<∏é(ØdüsYÃ kÕÿ\sY)

Vü≤≈£îÿ\ ñ<äé÷ìøÏ <äX¯`~X¯qT ìπs∆•+∫ Á|ü»\düeTdü´\ |ü]cÕÿs¡+ ø√dü+ ìs¡+‘·s¡+ b˛sê&ç Á|üC≤ø±s¡ ø£s¡Ô\ô|’ ô|Ïºq nÁø£eT πødüT\T, ã÷≥ø£|ü⁄ mHéøö+≥s¡¢ô|’n\Tô|s¡>∑ì b˛sê≥+ #dæq Á|ü»\ eTìwæ ¬ø.õ.ø£Hêï_sêHéVü≤sƒêqàs¡D+ j·÷e‘Y uÛ≤s¡‘·<X Á|üC≤˙ø±ìøÏ rs¡ì˝À≥T.Hê\T>∑T <äXÊu≤∆\T>± Vü≤≈£îÿ\ ñ<ä e÷\‘√ Á|ü»\≈£î ‘·q≈£îñqï ã+<Ûä+ $&ÉBj·Tì~. ø£Hêï_ÛsêHé Çø£ eTq eT<Ûä ˝À˝ Òs ¡H ˚ # ˚< ä TìC≤ìï $$< Û ä esê Z\ Á| ü»\TqeTà˝Òø£b˛‘·THêïs¡H˚~ ì»+. ‘·q Á|üC≤ J$‘·+˝Àn\Tô|s¡T>∑ì b˛sê≥ XË’*ì HÓeTs¡Ty˚düTø√ø£ ‘·|üŒ<äT.‘·$Tfi¯Hê&ÉT sêÅwüº+˝À 1929˝À »ìà+∫q ø£Hêï_ÛsêHémø£Hê$Tø‡, Hê´j·TXÊÅdüÔ+˝À eTÁ<ëdt j·T÷ìe]Ù° qT+&ç|ü≤º |ü⁄#·TÃø=ì sêÅwüº+˝À Vü≤≈£îÿ\ ñ<ä e÷ìï n–ZsêCÒdæqyê]˝À Á|üeTTKT\T. zs¡T>∑\T¢≈£î ø£Hêï_sêHé≈£î ñqïdü+ã+<Ûä+ Çø£ÿ&É #Ó|üŒø£‘·|üŒ<äT.

Á|üC≤ b˛sê≤\≈£î ì\j·TyÓTÆq zs¡T>∑\T¢ õ˝≤¢≈£îø£Hêï_sêHé≈£î eT÷&ÉT <äXÊu≤∆ Äràj·T dü+ã+<Ûä+ ø£*–ñ+~. 1971 qT+&ç n\T¢≈£îqï ã+<Ûä+ ‘·qT ndüÔ$T+#˚es¡≈ £î ø=qkÕ–+~. ñ<äé÷\ œ˝≤¢ zs¡T> ∑\T ¢Á|üC≤˙ø£+‘√q÷, b˛sê≥ |üÏeT ø£*–q nH˚ø£Á>±e÷\‘√q÷ Äj·Tq≈£î $&ÉBj·Tsêì nqTuÛÑe+. ‘·qÄ‘·àø £< ∏ ä˝Àq÷ b˛s¡T> ∑\T ¢ $X‚cÕ\T nH˚ø £kÕs¡T ¢Á| ükÕ ú$+#ês¡T. ndü˝ Ò e÷y√sTTdüT º\≈ £î eT+∫Äj·TTe⁄|ü≥Tº>± ñqï s√E\$. b˛©düT\ ñ≈£îÿbÕ<ä+≈£L&Ü n<˚ $<Ûä+>± ñ+&˚~. ì‘· ìs¡“+<Ûë\T, nH˚ø£ˇ&ç<äT&ÉT≈£î\qT m<äTØ~q zs¡T>∑\T¢≈£î bÂs¡Vü≤≈£îÿ\e⁄<ä eTø£s¡Ô>± yÓqTï<äqTï>± ì*#ês¡T. πøe\+ Vü≤≈£îÿ\düuÛ Ñ\T, düe÷y˚XÊ\T e÷Á‘·y˚T ø±≈£î+&Ü $$<Û äÁ|üC≤dü+|òü÷\ y˚~ø£\ MT<ä ‘·q Á|üdü+>±\‘√ õ˝≤¢Á|üC≤˙ø±ìï #Ó’‘·q´ e+‘·T\qT #˚j·T>∑*>±s¡T. ‘·<ë«sê#êe⁄≈£î uÛÑj·T|ü&ÉT‘·÷ ìs¡+‘·s¡+ #·#Ãø£+fÒ m<äT]+#·&ÉyTy˚T\ì Ç‘·s¡T\≈£î ø£Hêï_sêHé dü÷Œ¤]Ô>± ì*#ê&ÉT.sêC≤´+>∑+ ø£*Œ+∫q Á|üC≤kÕ«$Tø£ Vü≤≈£îÿ\≈£î uÛÑ+>∑+ø£*–‘˚ yêÏì #·≥ºã<ä∆+>± m˝≤ kÕ~Û+#·e#√Ã nH˚ø£

dü+<äsê“¤\˝À¢ Äj·Tq ìs¡÷|æ+#·>∑*>±s¡T.

1978˝À es¡+>∑ Ÿ˝À »]–q bÂs¡Vü≤≈£îÿ\ dü+|òüT+sêÅwüº düe÷y˚XÊ\˝À¢ Äj·Tq bÕ˝§Zq&É+ <ë«sê Vü≤≈£îÿ\ñ<ä eT+ eT\T>∑T ‹]–+<äì #Ó|üŒe#·TÃ. Ä düuÛÑ\≈£î &Ûç©¢qT+&ç e∫Ãq n‹~Û >√$+<é eTTUÀÏ‘√ ø£*dæ Äj·Tqe÷≤¢&çq dü+<äs¡“¤ |ü]D≤e÷\qT ãÏº ø£Hêï_sêHébÂs¡Vü≤≈£îÿ\ dü+|òüT+ sêÅwüº n<Ûä´≈£ åîì>± 1978˝Àìj·÷eTø£yÓTÆ ¬s+&ÉT <äXÊu≤∆\T>± bÂs¡Vü≤≈£îÿ\ dü+|òüT+˝À|üì#˚XÊs¡T. nq+‘·s¡+ 1994˝À eTs√ dü+|òüTyÓTÆq|”j·TTdæm Ÿ À C≤rj·T n<Ûä ≈£åîì>± ìj·T$T‘·T\j·÷´s¡T.

õ˝≤¢ À Vü≤≈£îÿ\ ñ\¢+|òüTq nDÏ∫y˚‘·\ô|’ b˛sê&çqH˚‘·\≈£î Äj·Tq düeTT∫‘·yÓTÆq Hê´j·Tyê~>± yê]øÏn+&É<ä+&É\T n+~+#ês¡T. Vü≤≈£îÿ\ H˚‘·\qT n+‘·yÓTT+~+#·&ÜìøÏ $$<Ûä s¡ø±\ dü+düú˝…’q Á|üC≤ã+<äT,¬s&éf…Æ>∑sY‡, ã÷¢ f…Æ>∑sY‡, q\¢<ä+&ÉT eTTsƒê\T Vü≤≈£îÿ\ H‘·\qTVü≤‘·e÷s¡Ã&É+˝À ø°\ø£bÕÁ‘· b˛wæ+∫q ‘·s¡TD+˝Àø£Hêï_sêHé Vü≤≈£îÿ\ H˚‘·\≈£î eTH√<ÛÓ’sê´ìï Çe«>∑*>±s¡T.1985˝À &ÜˆˆsêeTHê<∏ä+, 1992˝À qÁsê Á|üuÛ≤ø£sY¬s&ç¶,1996˝À &ÜˆˆÄyÓT&É Hêsêj·TD\qT >∑Ts¡TÔ ‘Ó*j·Tì e´≈£îÔ\#‘·T˝À¢ Vü≤‘· ≈£î >∑T¬s’q H|ü<∏ä +˝À ø£ dü+ yê] dü+düàs¡DdüuÛÑ ìs¡«Væ≤+#·˝Òì |ü]dæú‘·T˝À¢ ø£Hêï_sêHé kÕs¡<Ûä´+eVæ≤+∫ düuÛÑ\T ìs¡«Væ≤+#·&Éy˚T ø±≈£î+&Ü M] Vü≤‘· \rs¡TqT n+‘·sê®rj·T kÕúsTT˝À Á|ü#ês¡+ #˚j·T>∑*>±s¡T.meT¬s®˙‡ Nø£Ï s√E˝À¢ $|ü¢y√<äéT+ô|’ mHéøö+≥sY#·]Á‘·qT ÁbÕs¡+_Û+∫q H˚|ü<∏ä´+˝À 1969˝À yÓT<äø˘õ˝≤¢˝Àì –sêsTT|ü*¢ mHéøö+≥sY˝À õ˝≤¢ yêdüT\Tq\T>∑Ts¡T eTè‹#Ó+<ä>± n~ ã÷≥ø£|ü⁄ mHéøö+≥sY nìÁ|üuÛÑT‘·«+ô|’ b˛sê≥+ #˚j·T&Éy˚T ø±≈£î+&Ü Ä yê<äq≈£îkÕs¡<Ûä + eVæ≤+#ês¡T.

n|üŒÏ H˚‘· »j·TÁ|üø±wt Hêsêj·TD @sêŒ≥T #˚dæq‘ês¡Tÿ+& ø£$T° À ø£Hêï_sêHé düuÛÑT´&ç>± ñ+&ç –sêsTT|ü*¢mHéøö+≥sY $#ês¡D˝À bÕ˝§ZHêïs¡T. Á|üuÛÑT‘·« |üs¡+>±Ç<˚ mHéøö+≥sYô|’ @sêŒ≥T #˚dæq uÛ≤s¡Ze ø£MTwüHé Àq÷

j·÷~ #˚düT≈£î+<ë+


ø£Hêï_sêHé #·Ts¡T¬ø’q bÕÁ‘· b˛wæ+#·&Éy˚T ø±≈£î+&Ü1977`79 ø±\+˝À nH˚ø£ Á>±e÷\T |üs¡´Ï+∫ìC≤ìC≤\qT ãj·TÏøÏ rj·T>∑*>±s¡T. $|ü¢y√<äéTø±s¡T\qT nD∫yùd+<äT≈£î ÄHêÏ ‘Ó\T>∑T<X+ Á|üuÛÑT‘·«+ø=‘·Ô |ü+<∏ëqT nqTdü]+∫+~. mHéøö+≥sY s¡÷≥T e÷]ÃqÄ Á|üuÛÑT‘·«+ ñ<ä eTø±s¡T\qT ªn<äèX¯ +µ ù|]≥ nH˚ø£eT+~ì Á|üuÛÑT‘·«+ bı≥ºq ô|≥Tº≈£îqï H˚|ü<∏ä +˝À õ˝≤¢bÂs¡Vü≤≈£îÿ\ H˚‘·\‘√ ø£*dæ ø£Hêï_sêHé düTÁ|”+ø√s¡Tº À|æÏwüHé y˚j·T>∑*>±s¡T. n+‘˚ ø±≈£î+&Ü Á|üuÛÑT‘·«+ô|’Á|üC≤dü+|òü÷\T, sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\‘√ ‹Ô&ç #sTT+∫qyê]˝À ø£Hêï_sêHé eTTKT´\T. Ä y˚Ts¡≈£î n|üŒÏ Ï&ç|æÁ|üuÛÑT‘·«+ »dæºdt Ï.m˝Ÿ.mHé.¬s&ç¶ ø£$T°ì ìj·T$T+∫q‘·s¡TD+˝À ø£$T° ≤dtÿbò˛sY‡ b˛©düT\qT H˚s¡T>±‘·|ü|üÏº+~.

1991˝À e÷y√sTTdüTº nqTã+<Ûä dü+düú nsTTq $|ü¢eø±]àø£ dü+|òüT+ Ä<Ûä«s¡ +˝À õ˝≤¢ À »]–q 15 s√E\düyÓTà dü+<äs¡“¤+>± #·s¡Ã\ Á|ü‹ì~Û>± es¡+>∑ Ÿ≈£î e#êÃs¡T.1993˝À e÷y√sTTdüTº\‘√ dü+ã+<Ûë\T ñHêïj·Tì<ë<ë|ü⁄ 3 y˚\ eT+~ì b˛©düT\T u…’+&√esY #˚dæqdü+<äs¡“¤+˝À yê]øÏ z≥T Vü≤≈£îÿ ø£*Œ+#ê\ì, ø√s¡Tº À|æÏwüHé y˚dæ yê~+#ês¡T. 1991, 93˝À »]–qmHéøö+≥s¡T¢ ã÷≥ø£eTì bÂs¡Vü≤≈£îÿ H‘·>± ‘·q<Ó’q XË’*˝ÀdüŒ+~+#ês¡T. n+‘˚ ø±≈£î+&Ü n|üŒÏ eTVü≤ã÷u≤u≤<é&ç.mdt.|æ. Ä≈£î\ sêeTø£èwüíqT ø√s¡Tºø°&ÜÃs¡T.

Ç+ø± sêÅwüº+˝À »]–q nH˚ø£ ø°\ø£ dü+<äsê“¤\˝À‘·q<Ó’q eTTÁ<ä y˚düT≈£îHêïs¡T. HêÏ |”|ü⁄˝Ÿ‡yêsY bÕØº H˚‘·Áø±+‹ s¡D<˚yéqT $&ÉT<ä\ #˚j·÷\ì ‘·÷s¡TŒ >√<ëe]õ˝≤¢ Àì >∑TπsÔ&é À 1987 &çôd+ãsY À ~e+>∑‘· ◊@mdtn~Ûø±] X¯+ø£s¡Hé‘√ bÕ≥T eTs√ Äs¡T>∑Ts¡T ◊@mdt

n~Ûø±s¡T\qT |”|ü⁄˝Ÿ‡yêsY øÏ&Üï|t #˚dæq Áø£eT+˝À n≥TÁ|üuÛÑT‘ê«ìøÏ, Ç≥T |”|ü⁄˝Ÿ‡yêsY bÕØºøÏ eT<Ûäé]Ô>±eéVü≤]+∫ yê]ì $&ç|æ+#·>∑*–q yê]˝À ˇø£s¡T.1991˝À ôV’≤<äsêu≤<é q&çu§&ÉT¶q ø±+Á¬>dt myÓTà˝Ò´|æ.düTBÛsY≈£îe÷sY, HêÏ πø+Á<ä eT+Á‹ •e≈£îe÷sY‘·qj·TT&çì |”|ü⁄˝Ÿ‡yêsY bÕØº øÏ&Üï|t #˚dæq|ü&ÉT n˝≤π>1993˝À myÓTà˝Ò´ |æ.u≤\sêCŸ, ◊@mdt n~Ûø±]&ç.lìyêdt‘√ bÕ≥T Ç‘·s¡ n~Ûø±s¡T\qT |”|ü⁄ Ÿ‡yêsY bÕØº‘·eT ÄBÛq+˝ÀøÏ rdüT≈£îqï ‘·s¡TD+˝À Á|üuÛÑT‘·«+ø£Hêï_sêHé düVü‰j·T+ rdüT≈£î+~. n< $<Ûä+>± 1971˝ÀnH˚ø£eT+~ ø£e⁄\T, s¡#·sTT‘·\T, y˚T<Ûëe⁄\qT b˛©düT\Tn¬sdüTº #˚dæq|ü&ÉT Á|üuÛÑT‘·«+ô|’ e´‹πsø£+>± b˛sê&Üs¡T.2004˝À ø±+Á¬>dt Á|üuÛÑT‘·«+ n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ e∫Ãq‘·s¡Tyê‘· Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ e÷y√sTTdüTº\≈£î eT<Ûä »]–q XÊ+‹#·s¡Ã\˝À¢ ôd’‘·+ ø°\ø£bÕÁ‘· b˛wæ+#ê&ÉT.

n+‘˚ø±≈£î+&Ü Hê´j·Tyê~>± ‘·q |ü<äTHÓ’q yê<äq‘√<ä[‘· esêZ\ >=+‘·Tø£ ø£Hêï_sêHé nì #Ó|ü≈£î+≤s¡T.ndüŒèX¯ ‘· qT+∫ Vü≤≈£îÿ\ $<Ûä«+dü+, nD∫y˚‘·\ es¡≈£î<ä[‘·T\ Ä‘·à>ös¡e+ ø√dü+ n&ÉT>∑&ÉT>∑THê ì\ã&É¶ e´øÏÔ.|ü~]≈£î|üŒ+, ø±s¡+#&ÉT, #·T+&É÷s¡T˝À¢ <ä[‘·T\ô|’ »]–q<Íw”ºø±ìï e´‹πsøÏ+#·&Éy˚T ø±≈£î+&Ü yê] |üøå±q ì\ã&çb˛sê&Üs¡T. Åô|’y≥T s¡+>∑+˝À ôd’‘·+ <ä[‘·T\≈£î ]»πs«wüqT¢ø£*Œ+#ê\ì yê~+#ês¡T.

Á|ü»\ Vü≤≈£îÿ\ ø√dü+ b˛sê&ç ‘·T~ XÊ«dü $&ç∫qø£Hêï_sêHé ‘·qT Ò&ÉH˚ ìC≤ìï Á|ü»\≈£î ‘Ó*j·Tìe«e<ä›Hêïs¡T. ãVüQX¯ ‘·q s¡÷|ü+˝À Ç+ø± m+‘√ eT+~eTT+&ÉT+&ç Á|ü»\ |üøå±q b˛sê&ÉT‘ês¡ì nqTø=ì ñ+&çñ+&Üs¡T. ø±ãÏº ‘·q dü«|üï+ ì»+ ø±yê\+fÒ Á|ü»\Vü≤≈£îÿ\ ø√dü+ b˛sê&Ü*‡q nedüs¡+ Á|ü‹bÂs¡Tìô|’ e⁄+~.

T

Printed, Published and Owmed by M.SNEHA LATHA, Printed at : TELANGANA PUBLI-

CATIONS, H.NO.1-1-305, P.No.17, ROAD NO.6, BALAJI COLONY, MOHAN NAGAR,

KOTHAPET, SAROORNAGAR(M), RANGAREDDY(Dist), A.P.-500035., Published at :

TELANGANA PUBLICATIONS, H.NO.1-1-305, P.No.17, ROAD NO.6, BALAJI COLONY,

MOHAN NAGAR, KOTHAPET, SAROORNAGAR(M), RANGAREDDY(Dist), A.P.-500035.,

Editor : Dr.C.KASEEM. RNI No. APTEL 12103/01/1/2010-TC

ã+>±s¡T >=&É¶*`s√C≤e‹

‘Ó\+>±D ¬s’‘·T esê¸\T Òø£ ˙fi¯ófl sêø£ ã‘·T≈£î<Ós¡Te⁄ ø√dü+ n&É$˝À ø£f…º\T ø=Ïº(‘Ó\+>±D ñ<ä eT+) |ü≥ºD+˝ÀneTTàø=ì bı≥º>∑&ÉT|ü⁄ø=H˚ yê&ÉT. ø£s√E nqTø√≈£î+&Ü(mìïø£\˝À) ø=eTà\T qs¡T≈£î‘·T+&É>± #˚‹˝Àì >=&É¶* &ÉT¶<ë|ü⁄q(&Ûç©¢) q~˝À |ü&ç+~. n+<äT≈£î Ä ù|<äyê&ÉT(‘Ó\+>±D yê~) ∫+‹+∫ ã‘·T≈£î m≤¢ kÕπ>~? |üP≥>∑&ç#˚<Ó≤¢? nìq~(&Ûç©¢) <e‘·qT ìsêVü‰s¡ Bø£å‘√ ÁbÕ]ú+|ükÕ¬>qT. n‘·ì(‘Ó. ñ<ä e÷ìï) yÓTTs¡qT Ä\øÏ+∫ q~(&Ûç©¢) <e‘· Á|ü‘· ø£åyÓTÆ(Á|üø£≥q#˚dæ) ø£ #˚‹˝À ã+>±s¡T >=&É¶*(@ø±_ÛÁbÕj·T+) ¬s+&Ée #˚‹˝À ÇqT|ü >=&É¶*(Á|ü‘˚ ø£ ‘Ó\+>±D) |ü≥Tºø=ì Ç+<äT >=&É¶*@<√ rdüTø=eTàHÓqT. Ä ù|<ä ¬s’‘·T(‘Ó\+>±Dyê~) dü‘· Vü≤è<äj·T+‘√ Hê~ ÇqT|ü(‘Ó\+>±D) >=&É¶* eTÁ‘·y˚T Ä ã+>±s¡T>=&É¶* Hê~ ø±<äT nHÓqT. Hê ‘Ó\+>±D HêøÏùdÔ ny˚ |ü~ y˚\T nHÓqT. Ä ¬s’‘·T(ñ<ä e÷ìøÏ)ìC≤sTTrøÏ yÓT#·TÃø=ì ÇqT|ü>=&É¶*‘√ bÕ≥T ã+>±s¡T >=&É¶*ì(_\T¢)qT ≈£L&Ü ãVüQø£]+∫+~. Ç+ÏøÏ e∫Ã m+‘√ dü+‘√wæ+∫ »]–q~ n+‘ê‘·qyêfi¢≈£î #Ó|æŒ dü+ãsê\T #˚düTø=HÓqT.

ø±ì á $wüj·T+ m˝≤>√ |üøÏÿ+Ï Ä$&É(Ä+Á<Ûä, sêj·T\d”eT)≈£î ‘Ó*dæ ù|<ä ¬s’‘·T≈£î ã+>±s¡T >=&É¶*(‘Ó\+>±D) <=]øÏq$wüj·T+ sê»≈£îe÷] n_Ûe÷ì(\>∑&ÉbÕÏ) e⁄ n˝≤π>(Ä+Á<Ûä≈£î) n&É$øÏ yÓ[¢(ìsêVü‰s¡Bø£å‘√) q~(&Ûç©¢) <e‘·qT ÁbÕ]ú+#·eTìb˛s¡Tô|f…ºqT. á Ä+Á<Ûä |üøå±\ b˛s¡T uÛÑ]+#· Òø£ ÄX¯(eTTK´eT+Á‹) ø£*–(düyÓTÆø±´+Á<Ûä) n&É$øÏ(Bø£å≈£î) b˛sTT @<√ ø£(mÀ¢Bø£å) ø=eTàq]øÏ ‘·q #˚‹˝Àì >=&É¶*ì q~˝À(&Ûç©¢) |ü&Éy˚dæ <=+>∑ @&ÉT|ü⁄ @&É«kÕ¬>qT. m|üŒÏ ≤π> q~(&Ûç©¢) <˚e‘· ¬s+&ÉT#˚‘·T˝À¢ ¬s+&ÉT >=&É¶\¢‘√ Á|ü‘· ø£åyÓTÆ Ç+<äT ˙ >=&É¶*(ÄX¯) @<√ ˙e⁄ rdüTø√eTàHÓqT. yÓ+≥H˚(Ä+Á<Ûä yê´bÕ]) ã+>±s¡T>=&É¶*(ôV’≤<äsêu≤<é) Hê<˚ n~ Hê≈£î ÇeTàì ã‹$T˝≤&ÓqT. qB <˚e‘·(&Ûç©¢ <˚e‘·) nã<ë∆\ ø√s¡T(Ä+Á<ÛäT\) ndü‘ê´ìïÁ>∑Væ≤+∫ ˙~ ÇqT|ü>=&É¶*(Ä+Á<Ûä) e÷Á‘·y˚T. Ç<˚ rdüTø=eTàì ã+>±s¡T >=&É¶*‘√(ôV’≤<äsêu≤<é) e÷j·TeTjÓT´qT.n|ü&ÉT(Ä+Á<ÛäT&ÉT) »]–q ‘·q ‘·|ü ‘Ó\TdüTø=ì #˚ùd~ ˝Òø£ Ç+Ï(Á|ü‘˚´ø£ Ä+Á<Ûä≈£î) ‹s¡T>∑T yÓTTK+ |üÏºÇ˝≤¢\TqT(düyÓTÆø£ yê<äT\qT, sê»≈£îe÷]ì) qøÏ* ñ<ä eTø±s¡T\qT NÛ ø=Ïº ‘·eT yê´bÕs¡+, ã‘·T≈£î ‘·eT ÁbÕ+‘·+ ‘êeTT#·÷düT≈£î+<ëeTì ìs¡ísTT+#·Tø=HÓqT.

˙‹: n‘ê´X¯≈£î b˛sTT n&É$ bÕ\T ø±sê<äTqøÏ© Ä+<√fi¯q\‘√ qe⁄«\bÕ\T ø±sê<äT.

b˛s¡T ‘Ó\+>±D dü+bÕ<ä≈£î\≈£îqe+ãsY &çôd+ãsY 2010 dü+∫ø£ Àì ª‘Ó\T>∑T uÛ≤wü ‘Ó\+>±D uÛ≤wüµ yê´dü+ô|’ düŒ+~+#ê\ì|æ+∫+~.

n+<äT˝ÀqT ª‘Ó\T>∑Tu≤wü d”e÷+Á<Ûä e÷+&É*ø£ Ä~Û|ü‘· uÛ≤wüµ nqï dü÷Árø£s¡Dô|’H˚. d”e÷+Á<Ûä ˇø£ uÛÖ>√[ø£ÁbÕ+‘êìøÏ s¡T~›q |ü<äã+<Ûä+. ã\e+‘·+>± ¬s+&ÉT eT÷&ÉT ÁbÕ+‘ê\qT ø£*|æ ñ+∫q+‘· e÷Á‘êq j·÷düuÛ≤wü\T,dü+düÿè‘·T\T ø£ÿÏ ø±eqï~ ‘Ó\+>±D ÁbÕ+rj·TT\≈£î #Ó|üŒqedüs¡+ Ò<äT. sêj·T\d”eT≈£î ‘·q<Ó’q qT&çø±s¡+,j·÷dü ñHêïj·Tì >∑T]Ô+#·+&ç. ¬s+&ÉTqïs¡ õ˝≤¢\, ¬s+&ÉTqïs¡ ≈£î˝≤\ ø√kÕÔ dü+|üqï eØZj·TT\ nìïs¡ø±\Ä~Û|ü‘ê´\ øÏ+<ä sêj·T\d”eT dü+düÿè‹ nee÷Hê\≈£î >∑Ts¡e⁄‘·T+fÒ n≥Te+Ï nD∫y˚‘· qT+&˚ #Ó’‘·q´+bı+~q ‘Ó\+>±D y˚T<∏ëe⁄\÷ sêj·T\d”eT ndæÔ‘ê«ìï >∑T]Ô+#·ø£b˛e&É+ m+‘· nHê´j·T+. düyÓTÆø£ yê<äT\Tdüπs, Á|üC≤kÕ«$Tø£ ñ<ä eTø±s¡T\T uÛ≤wü, dü+düÿè‹ $wüj·÷\T ø±düÔ ˝À‘·T>±, düTìï‘·+>± Ä˝À∫+#ê\ì$»„|æÔ #˚düTÔHêïqT.

`|æ.es¡\øÏåà jÓ÷–y˚eTq j·T÷ìe]Ù°

ø£&É|ü

˙‹ #·+Á~ø£

˝ÒK

K<ä›sY >∑T&É¶ X¯yê\ MT<ä XÊ+‹ ∫Vü≤ïe÷!`dü+dü‘Y k˛eTj·T´

ø√Ï s¡÷bÕj·T\ J‘·>±fi¯óflø=≥º+ Hê\TZ ~≈£îÿ\&çÃ, &çÃ ≈£îô|ŒùdÔô|<ä› ô|+≥ ~ã“sTT+~

ô|’ bıs¡ es¡<ä s¡TeT+#·T‘√ ‘·&ç‡ ãTs¡T<Ó’+~bÕ<ä+ eTTì¬> s=#·TÃ‘=øÏÿ‘Ó s¡ø£Ô+ eTs¡ø£\ ‘Ó\+>±D

s=+&√ bıs¡ s=|æŒ‘Óø£eTTs¡T yêdüqø£≈£îÿ‘·Tqï ôd>∑\Tø£+&É¢ eT+≥\‘√ #·÷|ü⁄ <ä÷s¡yÓTÆ‘·+~

eT÷&=e bıs¡ Ee«eT+≥Tqï |ü⁄s¡T>∑Tø£&ÉT|ü⁄˝À Çø±s¡+ø£øÏÿ ø£ø°ÿ, HÓ‘·TÔs¡T |ü&ÉT‘·T+~e\T¢ ‹]– neTà ˇ&ç À

Hê\TZe bıs¡ ‘·&çyÓT‘·Ôì <äTe«bÕs¡, bÕs¡≈£î m>∑TdüTÔqï <äTeTTàø£+&ÉT¢ ì+&ç >∑s¡, >∑s¡ n+≥TmÁs¡ì ì|üø£q˝Ö‘·TqïsTT

◊<äe bıs¡ m‹Ôq ø=~›ms¡Te⁄ nsTT‘·+~ ù|&Éø£#·TÃs¡+ z+Ï >∑Ti¿+ ø±e<äT› ñ<ä eT+ã+&Ó&ÉT¢ ø±yê … |ü+≥ ~>∑Tã&çøÏ

Äs¡e bıs¡ n&ÉT>∑+ÏquÛÑ÷$T yêdüq|üs¡T|ü⁄ ã+&Ó’ ì\ã&ç+~‘Ó\+>±D düT≥Tº ôd’ìø£ ø£yê‘Ó’

>∑<ä› eTT≈£îÿ XÊ+‹ bÕe⁄sê\Ty˚≥>±&ç e\qT ‘·qTïø£b˛jÓT nø£ÿ&ÉK<ä›s¡T >∑T&É¶ X¯yê\ MT<äXÊ+‹ ∫Vü≤ï+ Çø£ÿ&É

sêdæ MT<ä dæø£+&çyÓ’ ô|\¢ ‹ìn≥T, Ç≥T ‹s¡>∑&É+ ø±<äTsêdæ Àì s¡ø£Ô|æ+»s¡yÓ’düyÓTÆø£ yê<äT\ |æ¬øÿ|üÏº|”πøj·÷* Ò<ë!

‘Ó\+>±D NeT\ <ä+&ÉT #·÷XÊs¡T>±n$ <ë]|ü&ç‘Óá uÛÑ÷$T MT<ä Äsêdæ ñ+&É<äTMT ø√s¡\T ñ+&Ée⁄ düTe÷!!

ø£$‘·

nad feb-11

Documents