naarbuiten wintereditie
DESCRIPTION
Naarbuiten is het magazine van Staatsbosbeheer. Het staat bomvol inspiratie en natuurweetje.TRANSCRIPT
naar
Bijzondere excursies in dit nummer: Langlaufen in het Kuinderbos (p. ) • Wandelen langs de Ruiten Aa (p. ) • Aan de slag op de winterwerkdag in Limburg (p. )
In het volgende nummer, dat op maart verschijnt
Op stap met Bennie Jolink in de Achterhoek
Overasseltse Vennen:De mythe van de koortsboom
Fietsen door landgoed Beekvliet
Registreer je• Krijg % korting* in de Buitencentra • Geniet van speciale acties • Profi teer van leuke aanbiedingen * zie www.staatsbosbeheer.nl/buitenpas
Bijzondere excursies in dit nummer:
Registreer je••
01 cover-backcover#4.indd 3 27-11-12 08:00
naare jaargang nummer • december
Boswachter Andy Liebrand:‘Ik wil de Mont Ventoux bedwingen’
De dasSteeds bezig met zijn burcht
Ruiten AaRuiten Aa slingert door verstild landschap
Geniet van speciale acties
Jan Philipsen banjert door
de Peel
x
zie pagina
01 cover-backcover#4.indd 4 27-11-12 08:04
4 naarbuiten
naarinhoud
Welkom Buiten
Jan Philipsen terug naar zijn geboortegrond‘Als ik ‘s avonds uit het raam keek, zag ik de zon in de Peel
ondergaan’
Spoorzoeken De winter in een notendop
Echtpaar doneert grond aan Staatsbosbeheer ‘Dit stukje natuur moet ook in de toekomst ongerept
blijven’
Hollands hout Duurzaam en veelzijdig
Vrijwilliger Ginie Kaspers leidt excursies in Gieten-Borger
Wintersporten in de polder Langlaufen door het bos en schaatsen op de Kuinderplas
BuitenLezen/Kijken/Genieten Beleef de geschiedenis via bloemen en geniet van de ijsvo-
gel
Buitenberichten Nieuws, foto’s van Johannes Klapwijk en een column van
Menno Bentveld
Ruiten Aa, een natuurtheater Boswachter Jan Dommerholt: ’ uur per dag zie je hier
een prachtige voorstelling’
Wandelroute langs de Ruiten Aa
BuitenSpelen ’s Avonds wandelen over een bospad verlicht met kaarsjes
Vrijwilliger Ginie Kaspers:
e jaargang nr.
december
Willem Bok:
‘Ik geniet van een glimmende mest-kever of de bruine ogen van een ree’
’De stilte, de vogels, de sterren-hemel: deze plek is magistraal’
04_InhoudNB4casino.indd 4 30-11-12 11:14
6x
Seizoensproducten
Cultuur: Kasteel Slangenburg
Fotoreportage: bevroren water in de natuur
De Nieuwe Wildernis Film in de maak
BuitenDoen Sportief Wandel het oude jaar uit
Boswachter binnenstebuiten Andy Liebrand: ‘Ik geniet van sportieve vakanties.
Fietsen door de Alpen, anders eten, andere cultuur
proeven. Even helemaal weg’
Dieren: de das Een beschermd dier dat graaft als een bulldozer
BuitenDoen Excursies In het donker op zoek naar uilen
Lezersfoto
Mijn Buiten Wandelen in de Leemkuil
Buitenkansjes x lezersaanbieding
Timelapse-fotograaf Paul Klaver:
Drie overnachtingen bij natuurkampeerterrein Veenkuil voor de prijs van twee
Kans op een cd of gesigneerde single van Rowwen Hèze
Korting op een verblijf in Hotel
Bourtange
FOTO
GRA
FIE
CO
VER
: L
AU
REN
CE
DEL
DER
FIEL
D
zie pagina
‘Met timelapse laat je zien hoe iets groeit of beweegt’
04_InhoudNB4casino.indd 5 05-12-12 07:52
4 naarbuiten
naarinhoud
Welkom Buiten
Jan Philipsen terug naar zijn geboortegrond‘Als ik ‘s avonds uit het raam keek, zag ik de zon in de Peel
ondergaan’
Spoorzoeken De winter in een notendop
Echtpaar doneert grond aan Staatsbosbeheer ‘Dit stukje natuur moet ook in de toekomst ongerept
blijven’
Hollands hout Duurzaam en veelzijdig
Vrijwilliger Ginie Kaspers leidt excursies in Gieten-Borger
Wintersporten in de polder Langlaufen door het bos en schaatsen op de Kuinderplas
BuitenLezen/Kijken/Genieten Beleef de geschiedenis via bloemen en geniet van de ijsvo-
gel
Buitenberichten Nieuws, foto’s van Johannes Klapwijk en een column van
Menno Bentveld
Ruiten Aa, een natuurtheater Boswachter Jan Dommerholt: ’ uur per dag zie je hier
een prachtige voorstelling’
Wandelroute langs de Ruiten Aa
BuitenSpelen ’s Avonds wandelen over een bospad verlicht met kaarsjes
Vrijwilliger Ginie Kaspers:
e jaargang nr.
december
Willem Bok:
‘Ik geniet van een glimmende mest-kever of de bruine ogen van een ree’
’De stilte, de vogels, de sterren-hemel: deze plek is magistraal’
04_InhoudNB4casino.indd 4 30-11-12 11:14
6x
Seizoensproducten
Cultuur: Kasteel Slangenburg
Fotoreportage: bevroren water in de natuur
De Nieuwe Wildernis Film in de maak
BuitenDoen Sportief Wandel het oude jaar uit
Boswachter binnenstebuiten Andy Liebrand: ‘Ik geniet van sportieve vakanties.
Fietsen door de Alpen, anders eten, andere cultuur
proeven. Even helemaal weg’
Dieren: de das Een beschermd dier dat graaft als een bulldozer
BuitenDoen Excursies In het donker op zoek naar uilen
Lezersfoto
Mijn Buiten Wandelen in de Leemkuil
Buitenkansjes x lezersaanbieding
Timelapse-fotograaf Paul Klaver:
Drie overnachtingen bij natuurkampeerterrein Veenkuil voor de prijs van twee
Kans op een cd of gesigneerde single van Rowwen Hèze
Korting op een verblijf in Hotel
Bourtange
FOTO
GRA
FIE
CO
VER
: L
AU
REN
CE
DEL
DER
FIEL
D
zie pagina
‘Met timelapse laat je zien hoe iets groeit of beweegt’
04_InhoudNB4casino.indd 5 05-12-12 07:52
Veenmos kan in de loop van duizenden jaren
uitgroeien tot een metersdikke veenlaag.
Jan Philipsen
De zeldzame gladde slang komt in
behoorlijke aantallen voor in het hoogveen.
‘Dit is mijn plek, dit is wat ik bén’
De zeldzame gladde slang komt in
behoorlijke aantallen voor in het hoogveen.
dit is wat ik bén’
08_BN'er#4.indd 8 29-11-12 08:14
9naarbuiten
naarbuiten met...
Voor de Limburgse band Rowwen Hèze
is de Peel geboortegrond. Bassist Jan
Philipsen en boswachter Piet Zegers
over de geheimen van het hoogveen.
‘Kijk, daar ben ik opgegroeid, een paar kilometer
verderop, in Evertsoord. En nu woon ik in het dorp
ernaast, Kronenberg.’ Jan wijst naar het oosten. We
staan in de Mariapeel en kijken over de vlakte. ‘Als ik vroeger
als jochie ’s avonds uit het raam keek, zag ik de zon hier
boven de Peel ondergaan. Die roodoranje gloed staat op mijn
netvlies gebrand. Als wij met de band ons liedje ‘De Peel in
brand’ zingen, dan gaat dat daarover.’
Witte wievenTegenwoordig kun je mooi door dit hoogveen wandelen,
maar in de tijd dat Jan opgroeide, was dat wel anders. ‘Wij
mochten hier als kind niet komen. Onze wereld hield op aan
de grens van de Peel. Daar stond een hek van prikkeldraad.
Het was er toen niet zo nat als nu, maar toch waren er ge-
vaarlijke plekken. Rond dit gebied hangt nog altijd een mys-
tieke sfeer. Door de dichte begroeiing kun je de grond niet
goed zien, dus je weet niet waar het nat is en waar droog. En
In oktober en november maken kraanvogels hier
vaak een tussenstop op weg naar het zuiden.
als het mistig is, komt alles tot leven. Je ziet de witte wieven
bij wijze van spreken rondzweven.’
Gelukkig is het vandaag zonnig, en de paden bieden stevige
grond onder de voeten. Jan en Piet hebben deze plek uitge-
zocht als ontmoetingspunt. Ze kennen elkaar al veel langer
dan vandaag. Jan is actief lid van de Groengroep Sevenum, die
zich inzet voor ontwikkeling van – en voorlichting over – de
natuur in de omgeving van Sevenum. ‘Dat vind ik belangrijk:
mensen bewust maken van de omgeving waarin ze wonen’,
zegt Jan. De groengroep werkt ook samen met Staatsbosbe-
heer en zo kwamen boswachter en bassist elkaar tegen.
Plantje van niksWe stoppen even en luisteren. Stilte, hier en daar een vogel.
Een weids en nat landschap, met waterplassen en velden
begroeid met pijpenstrootje. Oernatuur, zou je denken, maar
het gebied heeft in de loop van de jaren heel wat gezichten
gekend. Aan het begin van de vorige eeuw werd het veen in
deze regio afgegraven. De meeste stukken werden daarna
ontgonnen en voor landbouw ingezet. Maar de Groote Peel,
de Mariapeel, de Deurnsche Peel en een aantal kleinere ‘pe-
len’ bleven behouden. Sinds een paar decennia worden deze
stukken weer beheerd als hoogveen: het waterpeil is omhoog
gebracht, zodat de typische veennatuur terugkomt.
Piet bukt aan de zijkant van het pad en trekt een stuk groene
plant uit het water. ‘Kijk, veenmos. Hier draait het allemaal
Veenmos
>
De Peel is een van de weinige gebieden
waar het spiegeldikkopje voorkomt.
In oktober en november maken kraanvogels hier
plant uit het water. ‘Kijk, veenmos. Hier draait het allemaal
De Peel is een van de weinige gebieden
08_BN'er#4.indd 9 29-11-12 08:14
Veenmos kan in de loop van duizenden jaren
uitgroeien tot een metersdikke veenlaag.
Jan Philipsen
De zeldzame gladde slang komt in
behoorlijke aantallen voor in het hoogveen.
‘Dit is mijn plek, dit is wat ik bén’
De zeldzame gladde slang komt in
behoorlijke aantallen voor in het hoogveen.
dit is wat ik bén’
08_BN'er#4.indd 8 29-11-12 08:14
9naarbuiten
naarbuiten met...
Voor de Limburgse band Rowwen Hèze
is de Peel geboortegrond. Bassist Jan
Philipsen en boswachter Piet Zegers
over de geheimen van het hoogveen.
‘Kijk, daar ben ik opgegroeid, een paar kilometer
verderop, in Evertsoord. En nu woon ik in het dorp
ernaast, Kronenberg.’ Jan wijst naar het oosten. We
staan in de Mariapeel en kijken over de vlakte. ‘Als ik vroeger
als jochie ’s avonds uit het raam keek, zag ik de zon hier
boven de Peel ondergaan. Die roodoranje gloed staat op mijn
netvlies gebrand. Als wij met de band ons liedje ‘De Peel in
brand’ zingen, dan gaat dat daarover.’
Witte wievenTegenwoordig kun je mooi door dit hoogveen wandelen,
maar in de tijd dat Jan opgroeide, was dat wel anders. ‘Wij
mochten hier als kind niet komen. Onze wereld hield op aan
de grens van de Peel. Daar stond een hek van prikkeldraad.
Het was er toen niet zo nat als nu, maar toch waren er ge-
vaarlijke plekken. Rond dit gebied hangt nog altijd een mys-
tieke sfeer. Door de dichte begroeiing kun je de grond niet
goed zien, dus je weet niet waar het nat is en waar droog. En
In oktober en november maken kraanvogels hier
vaak een tussenstop op weg naar het zuiden.
als het mistig is, komt alles tot leven. Je ziet de witte wieven
bij wijze van spreken rondzweven.’
Gelukkig is het vandaag zonnig, en de paden bieden stevige
grond onder de voeten. Jan en Piet hebben deze plek uitge-
zocht als ontmoetingspunt. Ze kennen elkaar al veel langer
dan vandaag. Jan is actief lid van de Groengroep Sevenum, die
zich inzet voor ontwikkeling van – en voorlichting over – de
natuur in de omgeving van Sevenum. ‘Dat vind ik belangrijk:
mensen bewust maken van de omgeving waarin ze wonen’,
zegt Jan. De groengroep werkt ook samen met Staatsbosbe-
heer en zo kwamen boswachter en bassist elkaar tegen.
Plantje van niksWe stoppen even en luisteren. Stilte, hier en daar een vogel.
Een weids en nat landschap, met waterplassen en velden
begroeid met pijpenstrootje. Oernatuur, zou je denken, maar
het gebied heeft in de loop van de jaren heel wat gezichten
gekend. Aan het begin van de vorige eeuw werd het veen in
deze regio afgegraven. De meeste stukken werden daarna
ontgonnen en voor landbouw ingezet. Maar de Groote Peel,
de Mariapeel, de Deurnsche Peel en een aantal kleinere ‘pe-
len’ bleven behouden. Sinds een paar decennia worden deze
stukken weer beheerd als hoogveen: het waterpeil is omhoog
gebracht, zodat de typische veennatuur terugkomt.
Piet bukt aan de zijkant van het pad en trekt een stuk groene
plant uit het water. ‘Kijk, veenmos. Hier draait het allemaal
Veenmos
>
De Peel is een van de weinige gebieden
waar het spiegeldikkopje voorkomt.
In oktober en november maken kraanvogels hier
plant uit het water. ‘Kijk, veenmos. Hier draait het allemaal
De Peel is een van de weinige gebieden
08_BN'er#4.indd 9 29-11-12 08:14
10 naarbuiten
naarbuiten met...
om. Een plantje van niks, maar wel de basis van het hoog-
veen. Het werkt als een spons.’ Als hij erin knijpt, komt er
allemaal water uit het mos druipen. ‘Veenmos heeft water
nodig om te groeien, maar het houdt ook water vast. Zo
blijft het hier nat. Aan de onderkant sterft het af, en dat dode
materiaal wordt uiteindelijk turf.’
Jubileum in stilteVoor Jan en de band Rowwen Hèze is de Peel het natuurge-
bied bij uitstek. Waarom? ‘Dit is waar ik vandaan kom en wat
ik bén’, zegt hij vol overtuiging. ‘Dat geldt ook voor de andere
jongens van Rowwen Hèze. We hebben een naam die hier
vandaan komt en we zingen in het dialect van onze eigen
grond. Dit is onze plek.’
Onlangs bestond de band jaar en dat vierden ze onder
meer in de Mariapeel. We lopen langs de schaapskooi aan de
rand van het veengebied. Hier hielden Jan en zijn mannen in
september drie stilteconcerten: ‘Alle bezoekers kregen
een draadloze koptelefoon op en wij speelden elektronisch,
zonder versterking. Je hoorde de muziek dus alleen op de
koptelefoons, verder was het helemaal stil. Dat was heel
bijzonder.’ De tweede avond was het mooist, herinnert bos-
wachter Piet zich: ‘Toen ging de zon prachtig onder boven de
Peel en kwam de maan op achter de plas.’ De Peel in brand
bij de klank van Rowwen Hèze – mooier kunnen we het niet
maken.
‘Ik wil mensen graag bewust maken van de omgeving waarin ze wonen’
Ontdek de Peel• STILTEWANDELING. In de Pelen lopen routes tot tien
kilometer. In de winter is het er – zeker buiten de
weekends – heerlijk stil.
• DIERENVRIENDJESPAD. Een ontdekkingstocht door
de Groote Peel, voor kinderen van drie tot zeven
jaar. Ook leuk met je klas!
• HAARDHOUTDAG. Op februari kun je in de
Groote Peel haardhout kopen. De kinderen mogen
vogelhuisjes timmeren en broodjes bakken. Wel
even reserveren via [email protected].
Meer info: Buitencentrum De Pelen, tel. ()
, www.staatsbosbeheer.nl/depelen
TEK
ST:
BAS
PO
PK
EMA
FO
TOG
RAFI
E: L
OD
E G
REV
EN, M
AR
C D
E C
LER
CK
, JA
N V
AN
DE
GEL
D, T
IM F
AA
SEN
, STO
ELW
IND
ER/K
INA
, JE
LGER
HER
DER
/BU
ITEN
-BEE
LD, L
ARA
ALD
EWER
ELD
/FO
TON
ATU
RA
doen!
Jan Philipsen speelde begin jaren tachtig bas in The
Legendary Texas Four. In kwam leadzanger Jack
Poels deze Limburgse band versterken, die vanaf toen
de naam Rowwen Hèze droeg. De heren braken in
landelijk door met optredens op Pinkpop en de
Uitmarkt. In de loop van de jaren deelden ze het po-
dium met onder meer de Rolling Stones en Los Lobos.
Maar voor de echte fans zijn de jaarlijkse slotconcerten
in het thuisdorp America minstens zo legendarisch.
Hun nieuwste cd Geal kwam deze zomer uit.
BIO
08_BN'er#4.indd 10 29-11-12 08:14
11naarbuiten
Wintertip van boswachter piet‘In de koude maanden overwinteren
hier duizenden ganzen. Vooral aan het
begin en het eind van de dag levert dat
een prachtig spektakel op. ’s Ochtends
stormen ze massaal de Peel uit op zoek
naar eten, ’s avonds komen ze weer terug.
Maar ook voor andere vogels is dit een
ideaal gebied. Als je goed kijkt en vooral
ook luistert, kun je allerlei vogels ont-
dekken, zoals de blauwe kiekendief, de
slechtvalk en de klapekster.’
Tek
sT:
Bas
Po
Pk
ema
Fo
Tog
raFi
e: L
od
e g
rev
en, m
ar
c d
e c
Ler
ck
, Ja
n v
an
de
geL
d, T
im F
aa
sen
, sTo
eLw
ind
er/k
ina
, Je
Lger
Her
der
/Bu
iTen
-Bee
Ld, L
ara
aLd
ewer
eLd
/Fo
Ton
aTu
ra
WinnenAls buitenpashouder maak je kans op de nieuwste cd van Rowwen Hèze. We geven drie Geal-cd’s en drie gelijknamige en gesigneerde singles weg! Ga naar www.staatsbosbeheer.nl/lezersactie en laat je gegevens achter. Wie weet valt er straks een bij jou op de deurmat.
Rowwen Hèze
08_BN'er#4.indd 11 29-11-12 08:14
10 naarbuiten
naarbuiten met...
om. Een plantje van niks, maar wel de basis van het hoog-
veen. Het werkt als een spons.’ Als hij erin knijpt, komt er
allemaal water uit het mos druipen. ‘Veenmos heeft water
nodig om te groeien, maar het houdt ook water vast. Zo
blijft het hier nat. Aan de onderkant sterft het af, en dat dode
materiaal wordt uiteindelijk turf.’
Jubileum in stilteVoor Jan en de band Rowwen Hèze is de Peel het natuurge-
bied bij uitstek. Waarom? ‘Dit is waar ik vandaan kom en wat
ik bén’, zegt hij vol overtuiging. ‘Dat geldt ook voor de andere
jongens van Rowwen Hèze. We hebben een naam die hier
vandaan komt en we zingen in het dialect van onze eigen
grond. Dit is onze plek.’
Onlangs bestond de band jaar en dat vierden ze onder
meer in de Mariapeel. We lopen langs de schaapskooi aan de
rand van het veengebied. Hier hielden Jan en zijn mannen in
september drie stilteconcerten: ‘Alle bezoekers kregen
een draadloze koptelefoon op en wij speelden elektronisch,
zonder versterking. Je hoorde de muziek dus alleen op de
koptelefoons, verder was het helemaal stil. Dat was heel
bijzonder.’ De tweede avond was het mooist, herinnert bos-
wachter Piet zich: ‘Toen ging de zon prachtig onder boven de
Peel en kwam de maan op achter de plas.’ De Peel in brand
bij de klank van Rowwen Hèze – mooier kunnen we het niet
maken.
‘Ik wil mensen graag bewust maken van de omgeving waarin ze wonen’
Ontdek de Peel• STILTEWANDELING. In de Pelen lopen routes tot tien
kilometer. In de winter is het er – zeker buiten de
weekends – heerlijk stil.
• DIERENVRIENDJESPAD. Een ontdekkingstocht door
de Groote Peel, voor kinderen van drie tot zeven
jaar. Ook leuk met je klas!
• HAARDHOUTDAG. Op februari kun je in de
Groote Peel haardhout kopen. De kinderen mogen
vogelhuisjes timmeren en broodjes bakken. Wel
even reserveren via [email protected].
Meer info: Buitencentrum De Pelen, tel. ()
, www.staatsbosbeheer.nl/depelen
TEK
ST:
BAS
PO
PK
EMA
FO
TOG
RAFI
E: L
OD
E G
REV
EN, M
AR
C D
E C
LER
CK
, JA
N V
AN
DE
GEL
D, T
IM F
AA
SEN
, STO
ELW
IND
ER/K
INA
, JE
LGER
HER
DER
/BU
ITEN
-BEE
LD, L
ARA
ALD
EWER
ELD
/FO
TON
ATU
RA
doen!
Jan Philipsen speelde begin jaren tachtig bas in The
Legendary Texas Four. In kwam leadzanger Jack
Poels deze Limburgse band versterken, die vanaf toen
de naam Rowwen Hèze droeg. De heren braken in
landelijk door met optredens op Pinkpop en de
Uitmarkt. In de loop van de jaren deelden ze het po-
dium met onder meer de Rolling Stones en Los Lobos.
Maar voor de echte fans zijn de jaarlijkse slotconcerten
in het thuisdorp America minstens zo legendarisch.
Hun nieuwste cd Geal kwam deze zomer uit.
BIO
08_BN'er#4.indd 10 29-11-12 08:14
11naarbuiten
Wintertip van boswachter piet‘In de koude maanden overwinteren
hier duizenden ganzen. Vooral aan het
begin en het eind van de dag levert dat
een prachtig spektakel op. ’s Ochtends
stormen ze massaal de Peel uit op zoek
naar eten, ’s avonds komen ze weer terug.
Maar ook voor andere vogels is dit een
ideaal gebied. Als je goed kijkt en vooral
ook luistert, kun je allerlei vogels ont-
dekken, zoals de blauwe kiekendief, de
slechtvalk en de klapekster.’
Tek
sT:
Bas
Po
Pk
ema
Fo
Tog
raFi
e: L
od
e g
rev
en, m
ar
c d
e c
Ler
ck
, Ja
n v
an
de
geL
d, T
im F
aa
sen
, sTo
eLw
ind
er/k
ina
, Je
Lger
Her
der
/Bu
iTen
-Bee
Ld, L
ara
aLd
ewer
eLd
/Fo
Ton
aTu
ra
WinnenAls buitenpashouder maak je kans op de nieuwste cd van Rowwen Hèze. We geven drie Geal-cd’s en drie gelijknamige en gesigneerde singles weg! Ga naar www.staatsbosbeheer.nl/lezersactie en laat je gegevens achter. Wie weet valt er straks een bij jou op de deurmat.
Rowwen Hèze
08_BN'er#4.indd 11 29-11-12 08:14
18 naarbuiten
Schelpenresten helpen mee aan bij-
zondere plantengroei als dopheide,
rietorchis en zonnedauw.
De boommarter maakt zijn nest in
dikke, holle bomen. Zo kun je zien
dat het Kuinderbos volwassen is.
polderWintersporten
in de
Kuinderbos onder sneeuwvacht
De boommarter maakt zijn nest in
dikke, holle bomen. Zo kun je zien
dat het Kuinderbos volwassen is.
polder
18_Excursie_y2.indd 18 30-11-12 11:07
excursie
19naarbuiten
Net als de later aangelegde Flevopolder werd begin
jaren veertig de Noordoostpolder ontgonnen om
nieuwe landbouwgrond op te leveren. In som-
mige delen was de bodem van de Zuiderzee echter
te arm om aan de toenmalige landbouweisen te voldoen.
Daarom werden bossen geplant op deze ‘waardeloze’ grond
vol keileem, zand en veen. Met als prettig gevolg dat wij daar
nu – op deze zonnige winterdag – samen met boswachter
Harco Bergman de vruchten van plukken in het grootste en
oudste bos van de Noordoostpolder: het Kuinderbos.
Reuzenhand speelt mikadoHet Kuinderbos werd oorspronkelijk aangeplant voor een
zo effi ciënt mogelijke houtproductie. Er werd dan ook
gekozen voor een groot aantal bomen per hectare. En voor
boomsoorten die hier – in combinatie met de gevarieerde
bodemtypen – bij aansloten, zoals fi jnspar, sitkaspar, lariks,
eik, beuk, esdoorn en es. Ook het bosbeheer was de eerste
jaren vooral op houtkwaliteit gericht. Dit veranderde, toen er
vanaf de jaren zeventig steeds meer oog voor duurzaam bos-
beheer kwam. De zware stormen van onder andere en
speelden hierbij een rol. Volgens ooggetuigen zag het
Het vriest én sneeuwt in boswachterij Kuinderbos. Dat betekent schaatsen
op de Kuinderplas, sleeën van de Kuinderberg en langlaufen door het bos.
Allemaal op grond die ooit als ‘waardeloos’ werd bestempeld...
Kuinderbos er na de stormen uit ‘alsof er met een reuzenhand
mikado was gespeeld’.
Groene parel Duurzaam bosbeheer deed dus zijn intrede. En ook kregen
natuur, recreatie en educatie een even belangrijke functie
als houtproductie. Mét resultaat. Het . hectare tellende
gebied kent inmiddels een geweldige variatie in boomsoorten
en struiken (bijna !), oude en jonge bosdelen, dichte en
open plekken - die deels worden begraasd door pony’s, runde-
ren en schapen - en variatie in watertypen van grote plas tot
kleine poeltjes. En dát zorgt weer voor een zeker zo gevari-
eerd planten- en dierenrijk. Met vlinders als het landkaartje
en oranjetipje, roofvogels als de wespendief en havik en het
zeldzame roofdier de boommarter. Tel daar nog eens een
reeënstand van tweehonderd bij op en je begrijpt direct de
koosnaam ‘groene parel van de Noordoostpolder’.
Serene rust‘Kijk’, zegt Harco als we aankomen bij het startpunt van de
langlaufl oipe aan de rand van natuurkampeerterrein De
Veenkuil. ‘Hier zie je direct een mooi stukje natuurontwikke-
Braamstruiken blijven als een van
de weinige groen in de winter.
Reeën zijn er dol op.
Een ree ligt overdag vaak in een zelf uit-
gekrabt leger – kuiltje – om z’n voedsel te
verteren, z’n pels te verzorgen en te rusten.
Vossensporen richting...
een wak in het ijs vol eenden
>
18_Excursie_y2.indd 19 30-11-12 11:07
18 naarbuiten
Schelpenresten helpen mee aan bij-
zondere plantengroei als dopheide,
rietorchis en zonnedauw.
De boommarter maakt zijn nest in
dikke, holle bomen. Zo kun je zien
dat het Kuinderbos volwassen is.
polderWintersporten
in de
Kuinderbos onder sneeuwvacht
De boommarter maakt zijn nest in
dikke, holle bomen. Zo kun je zien
dat het Kuinderbos volwassen is.
polder
18_Excursie_y2.indd 18 30-11-12 11:07
excursie
19naarbuiten
Net als de later aangelegde Flevopolder werd begin
jaren veertig de Noordoostpolder ontgonnen om
nieuwe landbouwgrond op te leveren. In som-
mige delen was de bodem van de Zuiderzee echter
te arm om aan de toenmalige landbouweisen te voldoen.
Daarom werden bossen geplant op deze ‘waardeloze’ grond
vol keileem, zand en veen. Met als prettig gevolg dat wij daar
nu – op deze zonnige winterdag – samen met boswachter
Harco Bergman de vruchten van plukken in het grootste en
oudste bos van de Noordoostpolder: het Kuinderbos.
Reuzenhand speelt mikadoHet Kuinderbos werd oorspronkelijk aangeplant voor een
zo effi ciënt mogelijke houtproductie. Er werd dan ook
gekozen voor een groot aantal bomen per hectare. En voor
boomsoorten die hier – in combinatie met de gevarieerde
bodemtypen – bij aansloten, zoals fi jnspar, sitkaspar, lariks,
eik, beuk, esdoorn en es. Ook het bosbeheer was de eerste
jaren vooral op houtkwaliteit gericht. Dit veranderde, toen er
vanaf de jaren zeventig steeds meer oog voor duurzaam bos-
beheer kwam. De zware stormen van onder andere en
speelden hierbij een rol. Volgens ooggetuigen zag het
Het vriest én sneeuwt in boswachterij Kuinderbos. Dat betekent schaatsen
op de Kuinderplas, sleeën van de Kuinderberg en langlaufen door het bos.
Allemaal op grond die ooit als ‘waardeloos’ werd bestempeld...
Kuinderbos er na de stormen uit ‘alsof er met een reuzenhand
mikado was gespeeld’.
Groene parel Duurzaam bosbeheer deed dus zijn intrede. En ook kregen
natuur, recreatie en educatie een even belangrijke functie
als houtproductie. Mét resultaat. Het . hectare tellende
gebied kent inmiddels een geweldige variatie in boomsoorten
en struiken (bijna !), oude en jonge bosdelen, dichte en
open plekken - die deels worden begraasd door pony’s, runde-
ren en schapen - en variatie in watertypen van grote plas tot
kleine poeltjes. En dát zorgt weer voor een zeker zo gevari-
eerd planten- en dierenrijk. Met vlinders als het landkaartje
en oranjetipje, roofvogels als de wespendief en havik en het
zeldzame roofdier de boommarter. Tel daar nog eens een
reeënstand van tweehonderd bij op en je begrijpt direct de
koosnaam ‘groene parel van de Noordoostpolder’.
Serene rust‘Kijk’, zegt Harco als we aankomen bij het startpunt van de
langlaufl oipe aan de rand van natuurkampeerterrein De
Veenkuil. ‘Hier zie je direct een mooi stukje natuurontwikke-
Braamstruiken blijven als een van
de weinige groen in de winter.
Reeën zijn er dol op.
Een ree ligt overdag vaak in een zelf uit-
gekrabt leger – kuiltje – om z’n voedsel te
verteren, z’n pels te verzorgen en te rusten.
Vossensporen richting...
een wak in het ijs vol eenden
>
18_Excursie_y2.indd 19 30-11-12 11:07
20 naarbuiten
excursie
TEK
ST:
LAU
RA T
HU
IS F
OTO
GRA
FIE:
JEA
N-P
IER
RE
JAN
S, C
HR
IS V
AN
DA
ALE
N, B
ERBA
RA H
OU
WEL
ING
/NA
TIO
NA
LE B
EELD
BAN
K
De favoriete plek van boswachter Harco Bergman
‘De Kuinderplas is en blijft mijn favoriet.
Het is gewoon heel mooi, zo’n plas met
een gouden rietkraag eromheen, om-
zoomd door bossen en de begrazing met
de pony’s. De variatie die daarin zit, vind
ik prachtig. Mensen hebben hier ook wel
eens gezegd: het lijkt wel of ik op een
fjord in Noorwegen ben.’
Persoonlijk
ling. We hebben hier bosrandenbeheer gedaan door tien tot
dertig meter bos af te zagen en hier en daar een dikke boom
te laten staan. Daar komen struiken bij en afgelopen jaar heb-
ben we hier voor het eerst de grote weerschijnvlinder gezien.’
Vlinders zien we op deze koude dag niet, maar het Kuinder-
bos in wintertooi is ook geen straf. Integendeel! Wat ligt het
bos er sprookjesachtig bij en wat heerst er een serene rust.
Gevleugelde vriendenDoor dit prachtige gebied heeft boswachter Harco Bergman
een loipe getrokken die ons via de stoere Welsh pony’s naar
de reeënkijkhut halverwege de route brengt. We worden
vanuit de lucht angstvallig in het oog gehouden door twee
buizerds. ‘Daar heb je onze gevleugelde vrienden. Die hou-
den alles in de gaten. Het is ook hun territorium. Vlak hier-
achter zit een nest waar ze hebben gebroed.’ Bij de reeënkijk-
hut aan de rand van het bos worden we opnieuw getrakteerd
op de meest mooie winterprenten. Jammer genoeg spotten
we geen reeën, al is die kans zo midden op de dag ook klein.
Opwarmen bij de vuurhutAls we via een grote lus bij natuurkampeerterrein De Veenkuil
terugkomen, is het vuur in de vuurhut al aangestoken. Na
een kop warme chocolademelk ben je de kou zo weer kwijt.
Met een scheef oog kijken we naar de Kuinderplas. Die heeft
door de harde wind lang opengelegen en is dus niet goed
om op te schaatsen. Maar met de slee de Kuinderberg af en
daarna naar de koek en zopie klinkt ook heel verleidelijk!
Als we bij natuurkampeerterrein De Veenkuil terugkomen, is het vuur in de hut al aangestoken
Auto van de
boswachter mét
loipetrekker
Boswachter Harco Bergman in de reeënkijkhut
De roeiboot van de boswachter
18_Excursie_y2.indd 20 30-11-12 11:08
doen!
21naarbuiten
LanglaufenBij voldoende sneeuw – circa tien
centimeter – zet de boswachter drie
langlaufl oipes uit. Twee loipes van
drie en vijf kilometer starten bij de
werkschuur van Staatsbosbeheer en
natuurkampeerterrein De Veenkuil,
Hopweg , PX Bant. De lange
loipe van acht kilometer start bij
restaurant De Wipkip, Kuinderweg
, PX Luttelgeest.
SchaatsenBij voldoende vorst kan er ge-
schaatst worden op de Kuinderplas.
Houd hiervoor de website
www.schaatsen.nl in de gaten.
WinterwandelenOntdekken hoe mooi het Kuinderbos
in wintertooi is? Kijk op www.staats-
bosbeheer.nl/noordoostpolder onder
het kopje ‘activiteiten’ voor de twaalf
kilometer lange tocht die boswachter
Harco Bergman hier heeft uitgezet.
Liever een wandeling op maat? Bel of
mail dan met de boswachter.
SleeënEen andere manier om van de
sneeuw te genieten is sleetje rijden
van de Kuinderberg mét koek en
zopie en uitzicht op restanten van de
middeleeuwse Kuinderburcht.
Winter(sport)mogelijkheden in het Kuinderbos
WinterkamperenCombineer deze excursie
met een unieke winter-
kampeer-overnachting
op natuurkampeerterrein Veenkuil
in Bant. Buitenpashouders krijgen
zelfs drie nachten voor de prijs
van twee! Meer informatie en
reserveren via de website www.
staatsbosbeheer.nl/winterkamperen
of telefonisch via () .
AANMELDEN EN/OF MEER INFORMATIE:
Bel () , mail [email protected] (ook om op de
maillijst te worden gezet voor de winteractiviteiten) of kijk op
@BoswachterHarco of op www.staatsbosbeheer.nl.
18_Excursie_y2.indd 21 05-12-12 07:59
20 naarbuiten
excursie
TEK
ST:
LAU
RA T
HU
IS F
OTO
GRA
FIE:
JEA
N-P
IER
RE
JAN
S, C
HR
IS V
AN
DA
ALE
N, B
ERBA
RA H
OU
WEL
ING
/NA
TIO
NA
LE B
EELD
BAN
K
De favoriete plek van boswachter Harco Bergman
‘De Kuinderplas is en blijft mijn favoriet.
Het is gewoon heel mooi, zo’n plas met
een gouden rietkraag eromheen, om-
zoomd door bossen en de begrazing met
de pony’s. De variatie die daarin zit, vind
ik prachtig. Mensen hebben hier ook wel
eens gezegd: het lijkt wel of ik op een
fjord in Noorwegen ben.’
Persoonlijk
ling. We hebben hier bosrandenbeheer gedaan door tien tot
dertig meter bos af te zagen en hier en daar een dikke boom
te laten staan. Daar komen struiken bij en afgelopen jaar heb-
ben we hier voor het eerst de grote weerschijnvlinder gezien.’
Vlinders zien we op deze koude dag niet, maar het Kuinder-
bos in wintertooi is ook geen straf. Integendeel! Wat ligt het
bos er sprookjesachtig bij en wat heerst er een serene rust.
Gevleugelde vriendenDoor dit prachtige gebied heeft boswachter Harco Bergman
een loipe getrokken die ons via de stoere Welsh pony’s naar
de reeënkijkhut halverwege de route brengt. We worden
vanuit de lucht angstvallig in het oog gehouden door twee
buizerds. ‘Daar heb je onze gevleugelde vrienden. Die hou-
den alles in de gaten. Het is ook hun territorium. Vlak hier-
achter zit een nest waar ze hebben gebroed.’ Bij de reeënkijk-
hut aan de rand van het bos worden we opnieuw getrakteerd
op de meest mooie winterprenten. Jammer genoeg spotten
we geen reeën, al is die kans zo midden op de dag ook klein.
Opwarmen bij de vuurhutAls we via een grote lus bij natuurkampeerterrein De Veenkuil
terugkomen, is het vuur in de vuurhut al aangestoken. Na
een kop warme chocolademelk ben je de kou zo weer kwijt.
Met een scheef oog kijken we naar de Kuinderplas. Die heeft
door de harde wind lang opengelegen en is dus niet goed
om op te schaatsen. Maar met de slee de Kuinderberg af en
daarna naar de koek en zopie klinkt ook heel verleidelijk!
Als we bij natuurkampeerterrein De Veenkuil terugkomen, is het vuur in de hut al aangestoken
Auto van de
boswachter mét
loipetrekker
Boswachter Harco Bergman in de reeënkijkhut
De roeiboot van de boswachter
18_Excursie_y2.indd 20 30-11-12 11:08
doen!
21naarbuiten
LanglaufenBij voldoende sneeuw – circa tien
centimeter – zet de boswachter drie
langlaufl oipes uit. Twee loipes van
drie en vijf kilometer starten bij de
werkschuur van Staatsbosbeheer en
natuurkampeerterrein De Veenkuil,
Hopweg , PX Bant. De lange
loipe van acht kilometer start bij
restaurant De Wipkip, Kuinderweg
, PX Luttelgeest.
SchaatsenBij voldoende vorst kan er ge-
schaatst worden op de Kuinderplas.
Houd hiervoor de website
www.schaatsen.nl in de gaten.
WinterwandelenOntdekken hoe mooi het Kuinderbos
in wintertooi is? Kijk op www.staats-
bosbeheer.nl/noordoostpolder onder
het kopje ‘activiteiten’ voor de twaalf
kilometer lange tocht die boswachter
Harco Bergman hier heeft uitgezet.
Liever een wandeling op maat? Bel of
mail dan met de boswachter.
SleeënEen andere manier om van de
sneeuw te genieten is sleetje rijden
van de Kuinderberg mét koek en
zopie en uitzicht op restanten van de
middeleeuwse Kuinderburcht.
Winter(sport)mogelijkheden in het Kuinderbos
WinterkamperenCombineer deze excursie
met een unieke winter-
kampeer-overnachting
op natuurkampeerterrein Veenkuil
in Bant. Buitenpashouders krijgen
zelfs drie nachten voor de prijs
van twee! Meer informatie en
reserveren via de website www.
staatsbosbeheer.nl/winterkamperen
of telefonisch via () .
AANMELDEN EN/OF MEER INFORMATIE:
Bel () , mail [email protected] (ook om op de
maillijst te worden gezet voor de winteractiviteiten) of kijk op
@BoswachterHarco of op www.staatsbosbeheer.nl.
18_Excursie_y2.indd 21 05-12-12 07:59