Alle 13 kandidaten voor de

Ekoland Innovatieprijs2017

BIOLOGISCHE LANDBOUW

INNOVATIEPRIJS

2017

BIOLOGISCHE LANDBOUW

IN

NOVATIEPRIJS

2017Dertien bedrijven werden dit jaar door de lezers van Ekoland aangemeld voor de

Ekoland Innovatieprijs biologische landbouw 2017 aangemeld. Opnieuw allemaal

inspirerende en innovatieve biologische bedrijven of samenwerkingsverbanden

uit alle windstreken van Nederland en zelfs uit België.

Sytze en Alma van der Goot-Feunekes

Ekoland InnovatIEprIjs

bIologIschE landbouw

2017

de kandidatendE kandIdatEn2 december – 2016 | EKOLAND

EKOLAND iNNOvAtiEprijs 2017

Uit deze aanmeldingen kiest de jury bestaande uit Jan Jonkman, Jan Bokhorst, Gea Bakker, Kees van Veluw, Geertje Schlaman en Maria van Boxtel kiest uit deze aanmeldingen drie genomineerden. Deze bedrijven worden de

komende weken bezocht door de jury. In Ekoland 1/2017 worden de namen van de genomineerden bekend gemaakt. Op woensdag 18 januari om 20.00 uur worden de prijswinnaars bekend gemaakt en worden de prijzen feestelijk uitgereikt

op de Bio-beurs. Iedereen is vanharte uitgenodigd om daarbij aanwezig te zijn. Op dezelfde dag ‘s middags om 15.00 uur presenteren de drie genomineerden hun bedrijf in een workshop.

Kom kijken!

’t HOOGEvELD uit EELDE

Natuurbeheer Zoogkoeien-Vleesveehouderij-Vleesverkoop en Educatieve activiteitenvan Sytze en Alma van der Goot-Feunekes

Unieke combinatie van natuur en landbouw, echt natuurinclusief. Land-bouw gericht op natuurproductie, met bijzondere resultaten zoals de aanwezigheid van de kwar-telkoning. Het landbouwkundig beheer is aangepast aan natuurdoelen, ze werken met een bestek en doen op allerlei manieren aan natuur- en landschapsbeheer. En dat levert ook nog goede landbouwresultaten op. Dit uit zich bijvoor-beeld in de verkoop van hoogwaardig biologisch vlees. ’t Hoogeveld fokt topkoeien! Daarnaast is er aandacht voor educatie en directe verkoop. De jarenlange samenwerking met natuurorganisaties resulteert in goede resultaten. www.hoogeveld.nl

DE tErp uit EricHEm

Gemengd bedrijf van Jeroen en Rinke (zoon) Robbers

De Terp is een gesloten, gemengd landbouwbedrijf met akkerbouw en vleesveehouderij (Limousin run-deren). De Terp is gespecialiseerd in pompoenen en heeft de markt hiervoor opgebouwd. Met een aangepast machinepark, eigen sorteer- en ver-werkingslijnen en eigen bewaring kan De Terp leverings-zekerheid garanderen. Zo konden voldoende 1 kg pom-poenen worden geleverd aan AH. De Terp heeft hierin een pioniersrol vervuld en de markt voor pompoenen in Nederland zo opgebouwd dat de het heel gewoon is dat in nagenoeg elke supermarkt biologische pompoenen te vinden zijn. Daarnaast heeft De Terp veel gedaan aan na-tuurontwikkeling en -behoud. www.cvdeterp.nl

DE rODENBurGHOEvE iN uitGEEst

Melkveehouderij van de familie Rodenburg (ouders en zoon)

Het bedrijf bestaat uit een melkveehouderij met 80 melk-koeien en 80 fokschapen en een camping. Het heeft een zeer duurzaam en milieuvriendelijk melksysteem. De stal is zeer innovatief met opvang van hemelwater, warmteterugwin-ning van melk en een zonneboiler en is energieneutraal door zonnepanelen. Er wordt optimaal gebruik gemaakt van dag-licht. Nieuw is de zeer energiezuinige frequentiegestuurde vacuümpomp voor het melken. Het bedrijf wordt overgenomen door de eigen kinderen. Daarnaast geven ver-zorgen ze een educatief programma voor schoolklassen en plegen ze na-tuurbeheer op gronden van natuuror-ganisaties. www.rodenburghoeve.nl

DE GrOtE tOr ENGwiErum

Biologisch akkerbouw bedrijf en afzet/handel van Kees Timmers

Kees Timmers heeft een schijvenrooier voor uien en bie-ten uitgevonden, de Tordisc. Zijn idee was dat er naast een ruime vruchtwisseling met veel groenbemesters ook met de mechanisatie nog een slag te maken moest zijn. Hij is met groot succes overgestapt van een asrooier naar deze schij-venrooier, wat de productkwaliteit ten goede komt omdat er veel minder rooibeschadiging ontstaat. Zijn idee is in samenwerking met de productieafdeling van Veenma uitge-werkt tot de Veenma Tordisc. De schijvenrooier is vorig jaar door Veenman in serieproductie genomen en wordt regel-

matig besteld, zowel door biologische als gangbare bedrijven. Temeer om-dat hiermee op zware klei onder alle andere omstandigheden uien geteeld en gerooid kunnen worden zonder te hoeven beregenen. www.facebook.com/degrotetor

3EKOLAND | december – 2016

december – 2016 | EKOLAND 4

DE mEKKErstEE uit OuDDOrp

Zorgboerderij en geitenhouderij van de Familie den Hertog

De Mekkerstee is een biologische gei-tenhouderij en kaasmakerij op zeeklei in combinatie met zorg. Sinds de oprichting in 2001 is het aantal geiten gegroeid van 75 naar 650. De melk wordt verwerkt tot kaas en ijs van een hoge kwaliteit en verkocht aan particulieren, groothandels en restaurants. Bijzonder is de hoge kwa-liteit van de veeverzorging en verwerking van de producten in combinatie met een professionele, ondernemende en slimme commerciële aanpak van multifunctio-nele takken zorg, kaasmaken en verkoop. Het bedrijf weet jaarlijks duizenden klan-ten naar de winkel te trekken. De zorg voor de naaste ligt aan de basis

van de Mekkerstee: er is zinvol werk voor ruim 75 zorgvragers. www.demekkerstee.nl

HuiBErts BiOLOGiscH BLOEmBOLLEN uit mAArtENsBruG

Bloembollenkwekerij van John en Johanna Huiberts

Huiberts bloembollen innoveert op het gebied van bodemleven en biodiversiteit. Met een zelf ontwikkelde en aangepaste onder-zode-planter planten ze de bollen direct onder een gemengde groenbemester. Dit planten is nu doorgetrokken naar on-der gemengde groenbemester zaaien van

winterveldbonen. Huiberts heeft hiervoor zelf een zaaimachine ontwikkeld en gemaakt. Voor zowel bollen als groenbemester ontwikkelden ze een biologische bladbemester en plantverster-ker door op natuurlijke wijze de ingrediënten uit natuurhooi te weken. De samenwerking met een verkooppartner in een web-winkel is gefinancierd via crowdfunding en biedt kansen voor opschaling. Door zijn ervaringen met de natuurlijke teelt van bloembollen verder te ontwikkelen en te delen met reguliere te-lers is Huiberts een voorbeeld voor de hele bloembollensector. www.huibertsbloembollen.nl

EcOBOErDErij DE HAAN uit iNGEN

Melkveehouderij van Matthijs de Haan

Matthijs de Haan specialiseerde zich als eerste in Neder-land in biologische 100% A2-melk. Inmiddels is ook gepas-teuriseerde A2-melk verkrijgbaar in de supermarkten. De Haan zet zich in om rauwe A2-melk geaccepteerd te krijgen. Hij is ervan overtuigd dat zijn product be-ter is voor de gezondheid. De biologische rauwe A2-melk, A2-kaas en aanverwante producten worden verkocht in de boerde-rijwinkel. Met het oog op duurzaamheid en milieu saneerde hij zijn asbestdaken, liet 240 zonnepanelen plaatsen, verving de dieselgestookte CV-installatie door een elektrische CV-ketel en kocht een elek-trische quad. De bodem werd onderzocht en aan weidegronden, waar tekorten zijn, worden goede bacte riën en mycorrhiza schimmels toegevoegd. www.ecoboerderij-dehaan.nl

DE wOAG uit NEEr

Tuinderij van Wiel en Joep van de Bool

De Woag introduceerde verschillen-de nieuwe groenten in Nederland. De nieuwste in de rij is de bataat, een zoete aardappel. Na enkele jaren van experimenteren levert dit tropische gewas dit jaar op 2 ha een opbrengst van 80 ton op. Vader Wiel en zoon Joep van den Bool blijven zich ook technisch vernieuwen. Ze ont-wikkelen nieuwe machines om ook goed te kunnen werken en oogsten. Zoals bijvoorbeeld een GPS-gestuurd wiedbed met zonnepanelen op dak. En de nieuwste ontwikkeling: een bollenrooier omgebouwd tot oogstrooier voor zoete aardappel. Alle draaiende-, kloppende- en zevende onderde-len die het product zouden kunnen beschadigen zijn verwij-derd. Er zijn nog wel veel handen nodig, maar ten opzichte van handmatig rooien is de oogstcapaciteit nu sterk vergroot en veel efficiënter. Ze waren een van de eerste bioboeren met een webwinkel.www.dewaog.nl

BiO BrAss uit ZEEwOLDE

Groenteteelt en verwerking van Gerjan Snippe

De kracht van Bio Brass zit in de nauw-keurige teeltplanning in afstemming met verwerking en aflevering. Het bedrijf teelt allerlei koolsoorten binnen een ruime teeltrotatie met andere gewassen. Deze specialisatie en de schaal waarop wordt gewerkt zijn mogelijk door een unieke samenwerking tussen de aangesloten grondpartners. De producten worden veelal op het teeltbedrijf bewerkt en ver-pakt, waar mogelijk al op het land tijdens de oogst. Daarmee worden onnodige kos-ten voorkomen en is het product minder lang onderweg. De reststromen kunnen zo worden gebruikt als bijvoorbeeld vee-voer. Samengevat: vruchtwisseling met behoud van specialisatie door inbreng grond van partners en leveringszekerheid voor supermarktketen. Daar-naast wil het bedrijf ken-nis uitdragen en anderen inspireren via: www.debelevingzeewolde.nl en biobrass.nl

de kandidatendE kandIdatEn•’t HOOGEvELD uit EELDE•DE rODENBurGHOEvE iN uitGEEst•DE tErp uit EricHEm•DE GrOtE tOr ENGwiErum •DE mEKKErstEE uit OuDDOrp•EcOBOErDErij DE HAAN uit iNGEN•BiO BrAss uit ZEEwOLDE

5EKOLAND | december – 2016

HEt GEwEiDE HOF uit GArmErwOLDE

Akkerbouwbedrijf van Piet en Vera van Zanten

Op de Geweide Hof wordt geteeld op zeer zware grond, dus vind men er weinig rooigewasssen zoals in de gebruikelijk zin. Wel weten Piet en Vera van Zanten hier meerwaarde voor akkerbouw te realiseren met het telen van bij-zondere granen, bonen en zaden. Zo telen ze bijvoor-beeld bijzondere rassen voor de BioBacker uit Arhus. In samenspraak met molenaar en bakker worden experimenten gedaan en granen getest. Er zijn eigen verwerkingslijnen voor bijzondere granen opgezet, o.a. voor het pellen van spelt. Met testen in de eigen bakoven onderzoeken ze de geschiktheid van oude rassen voor moderne toepassingen. Daarnaast geven ze lessen over granen, brood en natuurbeheer.Ook is er aandacht voor bijzonder natuurbeheer gericht op akkervogels en bijna verdwenen soorten. Op een aantal percelen zijn randen van 12 meter breed ingezaaid met grassen en kruiden. www.hetgeweidehof.nl

HEt BOOmGAArDEi uit siEBENGEwALD

Pluimveebedrijf van Joost en Suzan Slingerberg

Op het pluimveebedrijf het Boomgaardei worden de kippen in een appelboomgaard gehouden en wordt een belangrijk deel van het voer zelf geteeld. Het bedrijf werd van-uit een heel kleine situatie zelfstandig op-gebouwd tot een BD-boerderij met 12.000 legkippenvan uiteenlopende soorten. In-drukwekkend is het innovatieve beleid om

de kippen te voeren ,et eigen en regionaal geteeld voer. Om in-vulling te kunnen geven aan de specifieke eiwitbehoefte van de hennen experimenteert Slingenbergh samen met zijn vader (ook pluimveehouder) met een mengteelt van granen en vlinderbloemigen. Daarnaast telen ze rode klaver waar-uit hoogwaardige aminozuren worden gehaald. Snijmais wordt gevoerd met de Deense machine Ministro, die te-vens dient als speelmateriaal voor de hennen. Het bedrijf staat open voor proeven met voer en werkt hiervoor samen met o.a. Drogerij Ruinerwold, Jan de Wit (LBI) en Arno van Gorp. www.boomgaardei.nl

EKOvAr uit scHAGEN

Varkenshouderij van de familie Wennekers (Ruud, zijn vrouw Lida en zoon Jan)Ekovar heeft een uniek stalconcept aange-past aan het landschap. Met een automatisch weeg- en selectiesysteem is het ook technisch zeer innovatief. De nieuwe dijkstallen zijn volledig afgestemd op en geïntegreerd in het landschap. Met veel groen, volop uitloop naar buiten, weidegang voor de varkens en een weidevogelproject doet Ekovar veel aan natuurbeheer. Het gebied is aantrekkelijk voor fietsers en wandelaars, met een trekveer is het wandelpad afgescheiden. Het vlees wordt grotendeels verkocht via de Groene Weg en deels via eigen verkoop onder het merk ‘Dijkvarken’.

HEt OpEN vELD uit HEvErLEE

Tuinderij van Tom Troonbeeckx, als coöperatie (i.o.) samen met Brecht Goussey en Michel Dewaele. CSA (Community Supported Agriculture) coöperatie (i.o.) met samen zo’n 1000 leden.

Tom Troonbeeckx komt niet uit de landbouw, maat startte toch een CSA-tuinderij. Deze in-novatieve manier van starten heeft hij zelf naar België gehaald. Daarbij heeft hij ruim 30 generatiegenoten geïnspireerd tot het opzetten van eigen bedrijven. Dit heeft geresulteerd in een heel netwerk aan gelijkge-stemde bedrijven. Burgers delen niet allen in de exploitatie door vooraf te betalen voor zelfoogstgroenten en te delen in de risico’s, ook zetten ze zich in om nieuwe eigendomsvormen voor grond te realiseren. Naast zijn eigen tuin werkt Troonbeeckx samen met andere ondernemers in een tweede tuin met ruim 300 leden en met een andere akkerbouwer met een CSA-bedrijf. Samen willen ze een coöperatie oprichten, zodat ze het hele palet van hun producten aan de klanten aan kunnen bieden. Dit zijn nieuwe vormen van stadslandbouw, in samenwerking met ge-meente, abdij en burgers. www.openveld.be

BIOLOGISCHE LANDBOUW

IN

NOVATIEPRIJS

2017

EKOLAND iNNOvAtiEprijs 2017

•H uiBErts BiOLOGiscH BLOEmBOLLENuit mAArtENsBruG

•DE wOAG uit NEEr• HEt GEwEiDE HOF uit GArmErwOLDE•HEt OpEN vELD uit HEvErLEE•HEt BOOmGAArDEi uit siEBENGEwALD•EKOvAr uit scHAGEN

hm november 2016

3inhoudsopgave

6 ‘Een multidisciplinaire aanpak is mijn missie’Dierenarts Atjo Westerhuis combineert reguliere diergeneeskunde met homeo-pathie. Zijn doel is zoveel mogelijk kennis te bundelen en te verspreiden.

26 DierenmanierenDiermiddelen hebben iets in zich van de eigenschappen van het dier. Overeenkom-sten tussen mens en dier kunnen wijzen naar een geschikt middel voor de patiënt.

18 Naar de dieren­homeopaatAlex’ huisdieren hadden klachten die de dierenarts niet kon verhelpen. Na behandelingen door homeo-paat Nancy gaat het stukken beter met kat en hond.

22 10 tips tegen de winterbluesDe dagen worden korter en donkerder. Met deze tips kun je een winterdepressie voorkomen en genieten van het koude jaargetijde.

17MARTIN GAUS OVER KEUZEVR I JHE ID :

‘MIJN SCHOONVADER BESTREED ALLES WAT niet duidelijk aards was TE VUUR EN TE ZWAARD’

En verder4 Korrels 10 EHBO voor huisdieren 12 Verenigingsnieuws 13 Plant onder de loep: de wonderboom 14 Ketamine: een gevaar voor dieren? 16 Homeo­paten zonder grenzen 21 Column 24 Groen gespot 25 Recept: gele neuzen 31 De boekenplank 32 Homeopathie­lijn 34 Colofon

Lidmaatschap opzeggen?

Kijk in het colofon voor meer informatie.

DierenmanierenDat een hechte band tussen baasje en huisdier een mens goed doet, blijkt wel uit de prachtige foto’s op pagina’s 7 en 19. Maar we krijgen méér van onze (huis)dieren dan alleen liefde, plezier, warmte, hulp en – als je een grote hond hebt of juist een kleine met een luide blaf – bescherming. Namelijk ook ondersteuning in de vorm van homeopathische middelen.Fernand Debats legt uit hoe deze diermiddelen geordend zijn in onder meer vogel- en insectmid-delen. Dat diergedrag bij de keuze van een middel een grote rol speelt, leidt soms tot grappige overeenkomsten: ‘Zo zijn er mensen die gepassio-neerd breien of handwerken en die gebaat blijken te zijn bij een spinnenmiddel’, aldus Fernand.Onwillekeurig moet ik terugdenken aan het programma Dierenmanieren (1981-2002), waarin Martin Gaus het gedrag van met name honden en katten duidde. Uit de column die hij voor dit dierennummer schreef, blijkt dat zijn schoonvader arts en voorzitter was van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Zelf staat hij ambivalent tegenover homeopathie, maar pal voor keuzevrijheid.Geen dierenliefhebber? Geen nood! Lees dan het passie-interview met Atjo Westerhuis en de tien tips om de donkere wintermaanden door te komen.Ten slotte: ook dit jaar zet de Vereniging Homeo-pathie in samenwerking met Avéro Achmea, Flexis Benefits en EkoPlaza de Gezond Leven Verzekering voort. Deze verzekering vergoedt zaken die passen bij een gezonde levensstijl. Meer weten? Ga naar www.gezondlevenverzekering.nl.

Wouter de Vries,hoofdredacteur

De zorg wordt in Nederland steeds duurder. Het verlagen van de zorgkosten begint bij een gezonde levensstijl, zoals gezond en biologisch eten. Daarom is er nu een zorgverzekering die een gezonde levensstijl beloont: de Gezond Leven Verzekering. Deze verzekering vergoedt zaken die passen bij uw gezonde levensstijl.

Uw voordelen• Tot € 180 vergoeding voor preventief voedingsadvies• Hoge vergoedingen voor alternatieve geneeswijzen en homeopathie inclusief:• € 50 extra vergoeding voor het eerste consult van een alternatief geneesheer of• € 50 voor alternatieve geneesmiddelen die niet geregistreerd zijn in de G-standaard.

• Met onze Zorgversneller© heeft u altijd snel toegang tot de beste zorg• Second Opinion Service door internationale topspecialisten• 10% korting op zowel de basis- als de aanvullende verzekering

Daarnaast ontvangt u € 50 boodschappentegoed bij EkoPlaza en een jaar lang gratis lidmaatschap bij de Vereniging Homeopathie.

Meer weten? Ga naar www.gezondlevenverzekering.nl

Een gezonde levensstijl loont!

De Gezond Leven verzekering is een initiatief van:

De Gezond LevenVerzekering

130120822 ZorgAdvertentie(6).indd 1 10-09-14 11:49

De zorg wordt in Nederland steeds duurder. Het verlagen van de zorgkosten begint bij een gezonde levensstijl, zoals gezond en biologisch eten, en door meer gebruik te maken van complementaire geneeswijzen. In 2014 hebben de Vereniging Homeo­pathie, EkoPlaza en Avéro Achmea de handen ineengeslagen en een nieuwe zorgverzekering opgestart: de Gezond Leven Verzekering. De eerste zorgverzekering die een gezonde levensstijl beloont.

Minder klachtenUit onderzoek onder klanten van EkoPlaza bleek dat ze zich aanzienlijk gezonder voelen en een beduidend lagere BMI (23,3) hebben dan het gemiddelde van de Nederlandse bevolking (25,5). Ze doen meer aan sport dan de gemiddelde Nederlander, met name aan wandelen, fietsen en hardlopen, en hebben veel minder vaak last van overgewicht en obesitas. Voor de meeste medische klachten zoals hartklachten, problemen met ademhalen, hoge bloeddruk en hoog cholesterol, maar ook voor klachten zoals hoofdpijn en verkoudheidsklachten geldt dat de consumenten van biologische producten ze minder vaak ervaren dan de Nederlandse bevolking. Gemiddeld maken ze zo’n 30% minder gebruik van ziekenhuiszorg en gebruiken ze 25% minder medicijnen.

Lagere zorgkostenUit een ander onderzoek (Kooreman en Baars) onder reguliere huisartsen en artsen die zich aanvullend hebben geschoold in complementaire zorg, bleek dat de zorgkosten voor mensen met een complementair werkende huisarts maar liefst 10,1% lager liggen dan die voor mensen die een normale huisarts bezoeken. Dit komt vooral door lagere kosten voor farmaceutische zorg en ziekenhuis-zorg. De Gezond Leven Verzekering speelt in op deze ontwikkelingen en vergoedt zaken die passen bij jouw gezonde levensstijl.

Jouw voordelen• Extra vergoeding voor diëtist of voedingsconsult.• Hoge vergoedingen voor alternatieve geneeswijzen en homeopathie, inclusief:• € 50,- extra vergoeding voor het eerste consult, óf:• € 50,- voor alternatieve geneesmiddelen die niet geregistreerd zijn in de G-standaard.• Second Opinion Service door internationale topspecialisten.• 5% korting op de basisverzekering en 7,5% korting op de aanvullende verzekering.

Daarnaast word je een jaar lang gratis lid van de Vereniging Homeopathie.

Meer weten? Ga naar www.gezondlevenverzekering.nl

Tot 7,5%

korting