muzicko 4 mak

Slavjanka Dimova Vera Angelovska

Marina Vasi} - Stefanovska

MUZI^KO OBRAZOVANIE

ZA IV ODDELENIE

DEVETGODI[NO OSNOVNO OBRAZOVANIE

.10-1585/1 19.06.2009

CIP - . , , IV / , , . - : , 2009. - 51 . : . ; 30

: . [81]

ISBN 978-608-4575-63-4

373.3.016:78(075.2)=163.3

COBISS.MK-ID 79226634

:

: ,

: 12.400

Avtor Slavjanka Dimova Vera Angelovska Marina Vasi}- Stefanovska

Urednik Slavjanka Dimova Vera Angelovska Marina Vasi}- Stefanovska

Ilustrator Slavjanka Dimova Vera Angelovska Marina Vasi}- Stefanovska

Recenzenti: doc. d-r Stefanija Le{kova m-r Len~e Nasev Pavlinka Veqanovska

Jazi~en lektor Tatjana Nankova

Kompjuterska podgotovka Vesna Gorjanska-Kr`eva

Po~ituvani u~enici

Muzikata e edinstven za-

edni~ki svetski jazik osobeno

potreben na mladata populaci-

ja. Preku nea moète da gi oso-

znate i nau~ite zaedni~kite

~ove~ki kulturni vrednosti, da

se steknete so zdrav ìvot i

kultura na ìveewe.

Muzikata so silen bran

na dlabo~ina ja ispolnuva du-

{ata na ~ovekot, i gi zajaknuva

kulturnite odnosi i komunika-

cijata me|u lu|eto.

Momenti proprateni so

muzika se prijatni momenti za

sekoj ~ovek. Toa se migovi na

zaedni{tvo harmonija, po~it,

toplina, qubov, radost i zado-

volstvo za sekogo.

Uspe{na rabota

Od avtorite

Buba Mara

(po sluh)

Muz. tekst. S. Dimova

1. Spored sodr`inata na pesnata odredi go tempoto.

2. Primeni pravilen pea~ki stav i to~en ritam.

Zada~i:

4

Pravilniot pea~ki stav i pravilnoto di{ewe se osnova za pravilno

peewe.

Pod pravilen pea~ki stav podrazbirame pravilno dr`ewe na teloto

pri stoewe i sedewe.

- Teloto da bide ispraveno;

- Ramewata da bidat prirodno opu{teni;

- Racete da pa|aat mirno nadole;

- Nozete da se vo prirodna polo`ba

- Vratot da e vo prirodna polo`ba;

- Ispravena glava,

- Priroden izraz na lice.

Pravilno di{ewe.

So pravilno di{ewe imame dobra postavka na glasot, koja ovozmo`uva

~ista intonacija i jasna dikcija.

Za pravilno di{ewe treba da primenuvame:

- Tehnika na di{ewe na dijafragma,

- Ramnomerno di{ewe bez podigawe na ramenici;

- Vdi{uvawe preku nos a izdi{uvawe preku usta.

Pravilno peewe

Da se potsetime

5

Vo podgotovkata za peewe pokraj pravilniot pea~ki stav i pravilnoto

di{ewe se primenuvaat i ve`bi za raspejuvawe.

Ve`bi za raspejuvawe

1. Pri peeweto na ve`bite primeni pravilen pea~ki stav i pravilno

di{ewe.

Zada~a:

1.

2.

3.

4.

5.

na na na na na

na na na na na

na na na na na na na na na

na na na na na na na

na na na na na

6

Pesnata ili bilo koja kompozicija ja pametime i prepoznavame po

osnovnata melodija {to mo`e da se zapi{e. Za zapi{uvawe na melodijata ni

pomagaat gostite, noti od Muzi~kata ku}a- petolinie.

Sekoja nota ima svoe mesto vo petolinieto. Za nivnoto to~no smestu-

vawe ni pomaga violinskiot klu~.

Prvite noti {to gi zapoznavte se: nota sol i nota mi.

Notata sol se pi{uva na vtorata linija vo petolinieto.

Notata mi se pi{uva na prvata linija vo petolinieto.

Primena na notite sol i mi

Muzi~ka ku}a - petolinie

Da se potsetime:

- Zvucite (tonovite) so koi se ispolnuva muzikata se zapi{uvaat so

noti. Tie se pi{uvaat vo petolinie.

- Na po~etokot na petolinieto se pi{uva violinski klu~.

- Toj gi odreduva mestata i imiwata na notite vo petolinieto.

Zapomni!

7

Blok flejtata e duva~ki instrument koj moè da bide napraven od drvo

no vo ponovo vreme i od plastika. Spa|a vo grupata na duva~ki instrumenti.

Moè da bide sostavena od eden, dva no i tri dela. Vo gorniot del kaj otvorot

za usta, cevkata e po{iroka dodeka nadolu postepeno se stesnuva. Na cevkata

na blok flejtata ima sedum otvori - dup~iwa od gornata strana i eden otvor

od dolnata strana.

Kako se dobiva tonot na blok flejtata?

Tonot se dobiva so duvawe vo cevkata na flejtata niz otvorot za ustata. Za

da se dobie ubav ton, treba da duvame ramnomerno, bez napregawe, posebno za

proizveduvawe na dolnite tonovi. So otvarawe i zatvarawe na otvorite se

dobivaat tonovi razli~ni po visina. Vo toa glavna uloga imaat prstite od

dvete race. Levata raka gi zatvara gornite otvori, a desnata raka gi zatvara

dolnite otvori. Pravilnoto redewe na prstite se vika prstored.

Ajde da nau~ime kako se redat prstite!

Palecot od levata raka go zatvara otvorot na dolniot del na flejtata,

pokazalecot prviot otvor na gornata strana na flejtata, sredniot prst vto-

riot otvor a tretiot otvor go zatvara mrzlivecot.

Palecot od desnata raka ima zada~a da ja drì flejtata od dolnata

strana. Pokazalecot go zatvara ~etvrtiot otvor, sredniot prst petiot otvor,

mrzlivecot {estiot otvor koj e sostaven od dva otvori i maliot prst go zatvara

sedmiot otvor koj isto taka e sostaven od dva otvori.

BLOK FLEJTA

8

Ajde da nau~ime kako se svirat tonovite!

Zatvori gi site sedum otvori i osmiot od dolnata strana na flejtata i

}e go dobie{ tonot DO.

Kreni go maloto prste od desnata raka, }e go dobie{ tonot RE.

Kreni go mrzlivecot od desnata raka, }e go dobie{ tonot MI.

Kreni go sredniot prst od desnata raka, }e go dobie{ tonot FA.

Kreni go pokazalecot na desnata raka, }e go dobie{ tonot SOL.

Kreni go mrzlivecot od levata raka, }e go dobie{ tonot LA.

Preporaka:

Primeni pravilen stav na dr`ewe na teloto i pravilno di{ewe kako

pri peewe.

9

Noti i pauzi

Vo muzi~kata ku}a doa|aat gosti, razli~ni noti.

Notite mo`e da traat podolgo i pokratko.

Notite vo ku}i~kata peat i svirat, a koga }e se izmorat mol~at.

Vo brojalkite i pesnite upotrebuvame znak za mol~ewe koj se vika pauza.

Za dol`inata na mol~eweto se upotrebuvaat razli~ni pauzi.

Notata e sostavena od:

Se pi{uva vaka:

Se pi{uva vaka:

10

êtvrtina nota

Vo brojalkata Cve}e {areno slogovite od tekstot nemaat isto traewe.

Traewata moème da gi zapi{eme so noti. Taka go dobivame ritamot na bro-

jalkata.

Notata so koja se zapi{ani traewata na nekoi slogovi od tekstot se

vika: ~etvrtina nota.

Cve}e {areno

Se pi{uva vaka:

- êtvrtina nota trae eden udar.

Zapomni!

11

12

^etvrtina pauza

Vo nekoi igri, brojalki za da go primenime to~niot ritam zboruvame,

no i mol~ime.

Traeweto na slogovite od zborovite go zapi{uvame so noti, a mol~e-

weto so pauzi. Taka go dobivame ritamot na brojalkata.

Vane, Mirjana, site de~iwa.

Skok, skok, skokame, igra igrame.

brojalka Presko~i



pesna Presko~i

- ^etvrtinata pauza trae eden udar.

Zapomni!

13

Polovina nota

Sekoja pesna ima svoja melodija. Melodijata e sostavena od tonovi ra-

zli~ni po visina, no i traewe. Za zapi{uvawe na tonovite, na ~etvrtina nota

}e i se pridru`i i polovina nota.

- Polovinata nota trae dva udari.

Zapomni!

Polovinata nota e sostavena od:

Polovina nota trae dvapati pove}e od ~etvrtina nota.

ili

14

Polovina pauza

Vo nekoi igri, brojalki zboruvame i mol~ime. Nekoga{ mol~ime pokratko,

a nekoga{ podolgo.

Traeweto na slogovite od zborovite go zapi{uvame so noti, a mol~e-

weto so pauzi. Taka go dobivame ritamot na brojalkata.

Vo ritamot na brojalkite polovina pauza se pi{uva vaka:

- Polovina pauza trae dva udari.

Zapomni!

Vo melodiskite ve`bi i pesni polovinata pauza se pi{uva nad tretata

linija vo petolinieto:

Primena na polovina pauza



Vane, Mirjana, site de~iwa. Skok, skok, skokame, igra igrame.

brojalka Presko~i

pesna Presko~i

15

Literaturniot tekst na pesnata Ringe ringe Raja izgovoraj go, a pri toa

so moliv~eto tivko ot~ukuvaj na klupa.

Tekstot na ovaa pesna mo`e da se otpee, a melodijata da se zapi{e. Vo

toa }e ni pomognat ve}e nau~enite noti (tonovi) sol i mi, no i edna nova nota

koja do{la na gosti i se vika la. Nejzinoto mesto vo petolinieto e na vtora-

ta praznina:

Nota la

Da se potsetime:

16

17

Primena na notite sol i mi

Ringe, ringe Raja#

Noten tekst na pesnata Ringe, ringe Raja#

- Notata la se pi{uva na vtorata praznina vo petolinieto.

Zapomni!

1. Fatete se za ra~iwa, igrajte ja igrata peej}i ja pesni~kata so krevawe na

racete, na notata la spored sliki~kite dadeni pod notniot tekst.

2. Imenuvaj gi notite na pesnata Ringe, ringe Raja#

Zada~i:

Rin - ge rin - ge ja - ja, do - {ol ~i~ - ko Pa - ja

Ed - no jaj - ce mu - u~, si - te de - ca ~u - u~.

18

Xuzepe Verdi

Triumfalen mar{

od operata Aida#

Xuzepe Verdi (Giuseppe Verdi 1813 - 1901) e italijanski

kompozitor. Najgolem pridones dal za razvojot na operata.

Poznati i pevlivi melodii od negovite operi, so zadovolstvo

gi prifa}aat slu{atelite. Napi{al pove}e operi: Travi-

jata#, Rigoleto#, Nabuko#, Aida# i drugi.

Truba e duva~ki instrument koj e napraven od lim. Ima forma na izvitkana

cevka koja na krajot zavr{uva so pro{iruvawe. Tonot se proizveduva so duvawe i

pritiskawe na ventilite so prstite od desnata raka. Se upotrebuva vo razli~ni

vidovi orkestri i kako solisti~ki instrument.

Dostoinstveniot zvuk na instrumentot truba, mar{ovskiot karakter i

ritamot go dolovuvaat sve~eniot moment na pobeda.

Triumfalen mar{# e mnogu poznata melodija od operata Aida#.

1. Imenuvaj go instrumentot koj ja sviri glavnata melodija.

2. Pej ja melodija pridru`uvaj}i ja so mar{irawe.

Zada~i:

19

Primena na notite sol, mi i la

vo melodiski ve`bi

Ve`ba br. 1

Ve`ba br. 2

Ve`ba br. 3

20

Esen

(po sluh)

S. Gajdov

1. Pej ja pesnata melodiski i ritmi~ki to~no.

2. Tvoeto doìvuvawe na sodrìnata na pesnata iskaì go preku liko-

vna ilustracija.

Zada~i:

Svenaa trevi, svena cve}e,

Esenta stasa i kaj nas ve}e.

21

1. Izgovaraj gi brojalkite vo odredenoto tempo.

Zada~a:

Tempo

Muzi~kata kompozicija mo`e da se ispolnuva so razli~na brzina. Nekoga{

bavno, a nekoga{ brzo.

Brzinata so koja ja ispolnuvame kompozicijata se vika tempo. Karakterot na

kompozicijata ja odreduva nejzinata brzina.

Vidot na tempoto go zapi{uvame na po~etokot na kompozicijata nad peto-

linieto.

bavno brzo

Brzo

Buba Mara

Bavno

Cve}e {areno

22

Vo muzi~kata ku}i~ka doa|a u{te edna nota nare~ena RE. Nejzinoto

mesto e pod prvata linija na petolinieto:

Nota re

Da se potsetime:

- Notata re se pi{uva pod prvata linija od petolinieto.

Zapomni!

23

Na veselbata i dru`bata na notite vo muzi~kata ku}i~ka, }e se pridru`i

u{te eden gostin. Negovoto ime e nota do. No, stol~iwa dovolno nema, zatoa

za noviot gostin }e donesat pomo{no stol~e.

Vo muzi~kata ku}i~ka negovoto mesto e na prvata pomo{na linija pod

petolinieto.

Nota do

Da se potsetime:

- Notata do se pi{uva na prvata pomo{na linija pod petolinieto.

Zapomni!

24

Vo muzi~kata ku}i~ka so netrpenie se ~eka noviot gostin. Kade da go sme-

stime? Negovoto mesto vo muzi~kata ku}a e na prvata praznina. Notata fa ~uka

na vrata. Neka zapo~ne nova pesna.

Nota fa

Da se potsetime:

- Notata fa se pi{uva na vtorata praznina vo petolinieto.

Zapomni!

25

Aleksandar Xambazov

Aleksandar Xambazov e makedonski kompozitor roden 1936 g.

vo s. Stapar, Vojvodina. Toj e osnovopolo`nik i taka nare~en

tatko# na festivalot na detska pesna Zlatno slavej~e#.

Rabotel 37 godini kako dirigent na Tancoviot i Revi-

skiot orkestar na MRT (Makedonska radio televizija).

Negovoto tvore{tvo se sostoi od muzika za deca , dram-

ski pretstavi, televiziski serii, filmska muzika, solo pesni

do kamerna i simfoniska muzika.

Dobitnik e na mnogubrojni nagradi na republi~ko i me|unarodno nivo, me|u

koi nagradite 11 Oktomvri i 13 Noemvri. Go osnoval detskiot festival Zlatno

slavej~e kade i denes raboti i pridonesuva za negovata uspe{nost. Ovoj festival se

odr`uva sekoja godina vo Skopje i e vtor po starost vo Evropa.

Dali znaete?

Aleksandar Xambazov `ivee za da tvori, da pomaga i da ostava golemi dela

dostojni za po~it.

Dobitnik e na priznanie za humanost od UNICEF.

Preporaka za slu{awe:

Pesni od festivalot Zlatno slavej~e i drugi detski festivali.

26

Zna~ajni kulturni objekti

Muzi~kite nastani se del od sekojdnevnite kulturni slu~uvawa.

Sekojdnevno se odr`uvaat koncerti od umetni~kata zabavnata i serioznata

muzika. Muzi~kite nastani se odr`uvaat vo Univerzalna sala, Makedonski

naroden teatar (MNT), Muzej na grad Skopje i na drugi mesta.

Univerzalna sala

MNT

Muzej na grad Skopje

27

Primena na nota re

1. Ispej ja pesnata po noti i so literaturen tekst

2. Otsviri ja na blok flejta melodijata na pesnata

Zada~i:

Site }e si peeme, veseli }e bideme,

la, la la, la, la, veseli }e bideme.

^uk, ~uk, otvori

28

Primena na nota do vo pesni

1. Otpej ja i otsviri ja na blok- flejta melodijata na pesnata.

Zada~a:

Veselba }e pravime

i dru`ba }e si slavime.

Veselba

Veselba }e pravime

i dru`ba }e si slavime.

Rodenden

29

1. Otpej ja i otsviri ja na blok- flejta melodijata na pesnata.

Zada~a:

Primena na nota fa vo pesna

Odam, odam jas da stignam, kade ste de~iwa?

Dali ima pesna, igra?

Sakam jas da zapeam.

Dali ima pesna igra?

Sakam jas da zaigram.

Sre}ni da sme nie site de~iwa, de~iwa,

pesna na{a neka e~i, tamu vo dale~ina.

Da se ~ue, da se pee,

cel svet da e celina.

Kade ste de~iwa

S. Dimova

30

Pesni za utvrduvawe

na site izu~eni noti

Zaja~e

(po sluh)

Ajde Milke da begame

(po sluh)

Po pat sretnav trevki mladi, eve dve-tri skinav,

i od srce zapeav luta zima mina#

V na{e selo Male{evo od tri strani sonce gree.

Od tri strani sonce gree od ~etvrta mese~ina

Milkano.........

V. Nikolovski

narodna

31

Dinamika

Muzi~kata izvedba na kompoziciite ili na del od niv moè da bide so

razli~na ja~ina, nare~ena dinamika. Dinami~kite znaci se pi{uvaat pod petoli-

nieto.

Kompoziciite nekoga{ gi izveduvame p (tivko), a nekoga{ f (silno). Dina-

mikata na izvedbata zavisi od na{eto ~uvstvo, doìvuvawe i od èlbata na

avtorot na muzi~koto delo.

Baraban~e

[ep, {ep kukli~ke

1. Slogovite na tekstot Baraban~e izgovori gi f - silno so pridru`ba na

baraban~e ili so tropawe so noze.

2. Slogovite na tekstot [ep, {ep kukli~ke izgovori gi p - tivko.

Zada~i:

32

1. Otpej gi pesnite po noti.

2. Otpej gi pesnite so literaturen tekst i primena na dinami~ki znaci.

Zada~i:

Peewe na pesni

so primena na dinamika

Baraban~e

[ep, {ep kukli~ke

Zemete stap~iwa, ~ineli i dajre,

orkestar pravime za da nema gajle.

[ep, {ep kukli~ke, moja mila sestri~ke,

fustan~e ti skroiv vo iljada boi.

33

1. Dali ti e poznata melodijata?

2. Voo~i go i imenuvaj go tempoto na muzi~koto delo.

3. Iskaì gi vpe~atocite od slu{anata muzika.

Zada~i:

Volfgang Amadeus Mocart

Turski mar{

Volfgang Amadeus Mocart (1756-1791) e eden od najpo-

znatite svetski kompozitori. Roden e vo Salcburg - Avstrija i

ìveel vo 18 vek. Negovoto tvore{tvo e mnogu golemo, iako

ìveel samo 35 godini. Pi{uval simfonii, operi, koncerti i

sonati za piano i violina i drugi dela.

Bil nare~en ~udo od dete# bidej}i od mnogu mal, koga

imal samo nekolku godini, komponiral i koncertiral niz cela

Evropa. Taka se steknal so golema slava. Tatko mu Leopold

Mocart go nau~il da sviri violina i klavir. Bil umetnik so

golema energija, i èlba za rabota.

Turski mar{ e treti stav (del) od sonatata broj 11 za piano. Izrabotena e so

golemo kompozitorsko majstorstvo.

Ima graciozen, vedar i mar{ovski karakter.

34

Peeme i svirime po noti

Presko~i

Ajde da svirime!

2. Vane, Mirjana

Site de~iwa.

3. Skok, skok, skokame

Igra, igrame.

35

Motiv

Kako {to od zborovi gradime govorni celini (re~enici), od motivi gradime

muzi~ki celini (muzi~ki re~enici).

Zima, zima snegot sne`i, studot stega sekoj bega.

1. So pravilnpo redewe na motivite }e ja otpee{ dadenata melodija so tekst.

Zada~a:

Motiv od zborovi

Motivi od noti i zborovi

- Motiv e najmal del od muzi~kata celina.

Zapomni!

36

Mladi umetnici

Vie ste peele mnogu pesni ili slu{ale drugi muzi~ki kompozicii. Sko-

ro vo site pesni, pa i vo nekoi kompozicii izgovarate ili slu{ate tekst.

Taka e polesno da ja razberete sodrìnata na pesnata ili muzi~koto delo.

Prikaznite, legendite ili drugi literaturni dela se inspiracija na

kompozitorite za sozdavawe na muzi~ki dela.

Moèbi treba da se obidete i vie da bidete kompozitori.

Na dadenata melodija obidete se da go komponirate sledniot tekst...

Melodijata moè{ i da ja otsviri{.

Peam, sviram, komponiram,

Mocart jas go imitiram,

kompozitor dal }e bidam,

cel svet sakam da go vidam.

Preporaka:

Dokolku saka{, napi{i stihovi po tvoja èlba.

1. Otpej ja melodijata so dadeniot tekst.

2. Otsviri ja melodijata na blok flejta.

Zada~i:

37

Dedo Mraz

(po sluh)

\. Smokvarski

1. Spored melodijata i tekstot odredi go karakterot na pesnata.

2. Tvoite ~uvstva vnesi gi vo interpretacijata na pesnata.

Zada~i:

Dedo Mraz, dedo Mraz,

denes dojde i kaj nas

4

4

38

Primena na izu~enite noti

vo pesni

Prvo lizgawe

(po noti)

Ma~e

(po noti)

Ete itam brzam, da se spu{tam edna{.

]e vidite sega,kako letam vedna{.

[tom }e vidi sirence,

toj si mazi musta~e.

Koga }e go vidam jas,

skokam peam na cel glas.

1. Otpej gi i otsviri gi pesnite na blok flejta.

Zada~a:

39

Petar Ili~ âjkovski

Kineski tanc

Od baletot Orevokr{a~ka#

Baletot Orevokr{a~ka# e napi{an spored prikaznata Krcko Orev~e i

kralot na gluvcite od zbirkata prikazni Bra}ata na Serapion na Hofman.

Male~kata Marija od svojot vujko za Boì} dobiva kr{a~ka za orevi nare-

~ena Krcko Orev~e. Nejziniot palav brat ja kr{i kuklata i Marija vnimatelno ja

previtkuva i ja stava vo krevet~eto za kukli.

Vo tivkata Boì}na no} site spijat. Marija stanuva da go vidi bolniot

Krcko. Zagrièna bdee nad negovata postela. Odedna{ se slu~uva ne{to ~udno. Od

site strani doa|aat vojnici gluvci, koi me|usebno vojuvaat. Tie go napa|aat i

Krcko, koj vo eden mig se pretvora vo ubav mlad princ. Toj ja zema Marija za raka

i ja vodi vo ma|epsaniot zamok kade vladee negovata prijatelka samovila.

Taa gi povikuva drugite samovili i vo nivna ~est prireduva rasko{na pro-

slava. Tancuvaat samovilite no i cve}iwata. Marija i Krcko uìvaat vo zvucite

na tanci na razli~ni narodi: rusi, arapi i kinezi.

Vol{ebnite zvuci gi prekinuva yvoneweto na budilnikot i Marija sfa}a

deka se bilo samo son.

1. Odredi go karakterot na tancot?

2. Iskaì gi vpe~atocite od slu{anata muzika preku ritmi~ki dvièwa.

Zada~i:

40

Sne{ko

(po sluh)

\. Smokvarski

1. Pro~itaj go tekstot na pesnata izrazno i so jasna dikcija.

2. Bidi kreativen i izraboti Sne{ko po tvoja `elba.

Zada~i:

Decata go pravele,

{al i kapa stavile.

Tenxere na glava,

piperka vo nose,

metla v raka ima,

sneg }e ~isti v zima.

41

narodna pesna

Znak za povtoruvawe

Dokolku vo nekoja pesna ili ve`ba se javi potreba da se povtori melodijata,

istata ne mora pak da ja pi{uvame. Mo`eme da upotrebime znak za povtoruvawe.

Ritmi~kata ve`ba se taktira dvapati.

Delot od pesnata obele`an so znak za povtoruvawe se pee dva pati.

1. Ritmi~ko ~itawe - parlato izgovarawe i svirewe na ritmi~ka ve`ba.

2. Pej ja i sviri ja pesnata so znak za povtoruvawe.

Zada~i:

Sobrale mi se nabrale

42

Koki~e

(po noti)

S. Gajdov

1. Voo~i gi i imenuvaj gi notite po dol`ina na traewe.

2. Pej gi notite so to~no traewe i visina.

Zada~i:

Fustan~e si imam zeleno }e bidam,

proletta mila sakam da ja vidam.

43

Prima i sekunda volta

Koga vo pesnata ili ve`bata vo povtoruvaweto ima razli~en kraj go upotre-

buvame znakot prima i sekunda volta.

Pri povtoruvaweto na taktovite

od znakot za povtoruvawe treba da se

preskoknat taktovite obele`eni kako

prima volta,

a se peat taktovite obele`ani kako

sekunda volta.

Cucul mi pase goveda

(po sluh)

narodna pesna

1. Voo~i go znakot za povtoruvawe prima i sekunda volta

2. Pej ja pesnata so prima i sekunda volta.

Zada~i:

44

Da se potsetime

na site izu~eni noti

Rodendenska

Sve~eno

45

Todor Skalovski

Ma~or Stanko

1. Pretstavi ja brkotnicata na babata i ma~orot preku muzi~ka igra.

2. Doìvuvawata od slu{anata kompozicija iskaì gi likovno.

Zada~i:

Todor Skalovski e makedonski kompozitor koj so poded-

nakva sila i èlba uspe{no rabotel kako kompozitor, horski i

orkestarski dirigent i organizator na muzi~kiot ìvot vo Re-

publika Makedonija.

Roden e vo Tetovo ( 1909 - 2004) vo familija vo koja nacio-

nalniot melos go neguval sekoj ~len od semejstvoto. Roditelite

mu bile interpretatori na narodni pesni i zatoa vo negovoto

tvore{tvoto se prisutni folklorni elementi.

Vo tvore{tvoto na Skalovski ima vokalni, instrumentalni i vokalno-

instrumentalni dela. Nekoi tvorbi gi posvetil na mladite slu{ateli, decata.

Vo kompozicijata za detski hor Ma~orot Stanko, na {egobien i vesel na~in ja

opi{al brkotnicata na babata i ma~orot niz dvorot.

46

Peeme vo pridru`ba

na detski muzi~ki instrumenti

Vo pesnata se zastapeni site nau~eni tonovi.

Da ja otpeeme i otsvirime na detski muzi~ki instrumenti.

Ovaa ubava melodija, vo razli~ni zemji se pee na razli~ni tekstovi. Nie }e ja

peeme na ovoj tekst.

Kukurek

1. Otpej ja pesnata po noti i so literaturen tekst.

2. Otsviri ja pesnata na DMI - blok flejta i yvon~iwa, melodiski i

ritmi~ki to~no.

Zada~i:

47

Prodolùvawe na notata so korona

Trajnosta na notata moè da se prodolì na pove}e na~ini i so razli~ni

znaci.

Eden od niv e prodolùvawe na notata so znakot korona.

Se pi{uva vaka:

Ritmi~ka ve`ba:

Melodiska ve`ba:

1. îtaj gi ritmi~kite ve`bi so znakot za prodolùvawe korona.

2. Pej i sviri melodiski ve`bi so primena na znakot za prodolùvawe

korona.

Zada~i:

48

A lai minte (Ej, visoka planino)

(po sluh)

1. Otpej ja pesnata ritmi~ki i melodiski to~no.

Zada~a:

vla{ka narodna pesna

Narodni pesni od tradicijata

na drugi etni~ki zaednici

Ej, visoka planino,

da mo`am da te preletam,

kaj mama da si pojdam.

I

Ej, visoka planino,

so golemi dolini,

ne mo`am kaj mama da si pojdam.

II

Erebica da stanam,

krilja da imam planina da preletam,

kaj mama da pojdam.

III

Ej, visoka planino,

libeto da go vikam,

kaj mama da pojdam.

IV

49

Peeme i svirime

"HU, HU, BABA HU"

HU, HU, TATO HU#

albanska narodna pesna

1. Nau~i ja melodiata na pesnata po sluh.

2. Pridru`uvaj ja melodiata na pesnata na DMI - dajre i ~ineli.

Zada~i:

Hu,hu,tato,hu.

Zemi kow i odi po drva.

^ekaj, ~ekaj doa|a.

Kowskiot opa{ skoka.

Hu, hu eden. Hu, hu dva.

Prevod od albanski:

50

Antonin Dvoràk

Slovenski tanc

Antonin Dvoràk (1841-1904) e eden od najistaknatite

~e{ki kompozitori. @iveel vo 19 vek. Toj i Bedìh Smetana ja

formirale ê{kata nacionalna {kola i dale golem pridones

za razvojot na muzi~kata umetnost.

Vo negovoto tvore{tvo preovladuvaat elementi od

~e{kiot folklor. Narodnite tanci ~esto mu bile inspiracija

za kompoziciite.

Kompozicijata Slovenski tanci e instrumentalno delo za orkestar. Vo nea

preovladuva bogatstvoto na zvukot so {iroko raspeana melodija koja predizvikuva

èlba za tancuvawe.

Preporaka:

Tancuvaj vo ritamot na kompozicijata.

51

Vozdu{no kaj~e

(po noti)

1. Otpej ja pesnata po noti i so literaturen tekst vo umereno tempo.

2. Otsviri ja pesnata na blok flejta po noti.

Zada~i:

\. Smokvarski

Umereno

Na liste paj~e,

si sedi vkaj~e.

Aj, haj, aj, haj,

ova more nema kraj.

Mre`a mu e edrence,

a no`e veslence.

Aj, haj, aj, haj,

ova more nema kraj.

52

Mojata majka

(po sluh)

1. Odredi go tempoto (brzinata) i dinamikata (ja~inata) vo pesnata.

2. Bidi kreativen i izraboti osmomartovska ~estitka.

Zada~i:

Mojata majka,

ubava i mila,

mi dava sila,

mi dava sila.

53

1. Imenuvaj go instrumentot so koj e izvedena melodijata na kompozicijata.

2. Voo~i gi promenite na tempoto vo slu{anata kompozicija i iskaì gi

preku tancuvawe.

Zada~i:

P. I. âjkovski

Napolitanska pesna

od baletot Lebedovo ezero#

Petar I. âjkovski (Ptr Ili~ a^kovski1840-1893)

e golem ruski kompozitor. Vo negovoto tvore{tvo eden od

najpoznatite baleti e Lebedovo ezero#.

Serenada e kompozicija koja se ispolnuva so peewe i

svirewe. So nea obi~no mom~eto i gi iskaùva svoite

~uvstva na devojkata.

Ovoj obi~aj da se pee i sviri serenada nastanal vo

Italija.

Za vreme na patuvawata vo Italija, âjkovski

se voshituval na ve~ernite serenadi vo izvedba na

mladi mom~iwa. Toa go inspiriralo da ja napi{e

Napolitanskata pesna.

Prvata verzija na ovaa serenada e pesna bez zbo-

rovi so klavirska pridru`ba.

Podocna istata ja prerabotil vo ispolnenie na truba so pridru`ba na

orkestar i ja stavil vo baletot Lebedovo ezero#.

54

Peeme i svirime po noti

Eden, dva i tri

Pesna Eden, dva i tri#

1. Otpej ja pesnata vo pridru`ba na detski ritmi~ki instrumenti.

Zada~a:

Vezden tr~am, pa|am,

mnogu gre{ki pravam.

Mama }e me kara,

zo{to ne sum zdrava.

55

Kamij Sen - Sans

Mar{ na lavovite

Kamij Sen - Sans (1835-1892) e francuski kompozitor.

Vo negovite kompozicii posebno vnimaval na pravilniot

izbor na instrumenti, ~ij {to zvuk treba da otslika nekoj

nastan.

Negovata muzika kaj slu{atelite sozdava razli~no

raspoloènie.

Vo kompozicijata Karneval na ìvotnite na lesno

priemliv, duhovit na~in go opi{uva semejstvoto na ìvo-

tnite vo zoolo{kata gradina. Razli~nata boja na zvukot od instrumentite vo

orkestarot ne potsetuva na stra{nite lavovi, pla{livite koko{ki, ptici,

golemiot slon, gordite antilopi, magareto, fosilite i drugi ìvotni.

Mar{ na lavovite

@ivotnite se organiziraat da napravat golema sve~enost, Mar{ pod ma-

ski. Nastanuva golema me{anica i neizvesnost koe ìvotno se krie pod maska-

ta. @ivotnite se voznemireni, no po malku i ispla{eni.

Se postavuva pra{aweto koj }e bide voda~ na mar{ot. Tuka ne bi trebalo

da postoi dilema, toa }e bidat silnite lavovi.

1. Nacrtaj go omileniot lik od slu{anoto delo.

2. Dviì se vo ritamot na muzikata.

Zada~i:

56

En ten tini

(po sluh)

1. Pej ja pesnata so primena na dinami~kite znaci.

Zada~a:

57

Proektna aktivnost

[ema za organizacija na rabotata

58

Realizacija

na proektnata aktivnost

Ovaa aktivnost }e se realizira preku grupna istra`uva~ka rabota.

Formirajte grupi so pomo{ na nastavnikot, spored va{ite afiniteti.

Sekoj u~enik treba da pridonese za realizacija na zedni~kata zada~a na gru-

pata.

Prvata grupa da sobere narodni umotvorbi: gatanki, brzozborki, po-

slovici, narodni predanija i obi~ai.

Vtorata grupa da sobere predmeti od razli~ni zanaeti: grn~arstvo,

filigranstvo, nosii i vezovi.

Tretata grupa da sobere i donese informacii vo pismena forma za

obi~ai od razli~ni kraevi vo Makedonija.

^etvrtata grupa da pronajde tekstovi od izvorni narodni pesni, od

razli~ni kraevi na Makedonija.

Pettata grupa da pronajde sliki na narodni instrumenti.

1. Grupna prezentacija na site aktivnosti

Zada~a:

59

Narodno tvore{tvo

Seto ona {to go sozdal narodot i {to pretstavuva negovo tradicionalno

obele`je se vika narodno tvore{tvo.

Lu|eto tvorele za da gi iska`at svoite potrebi, veruvawa i `elbi.

1. Imenuvaj gi elementite na narodnoto tvore{tvo.

Zada~a:

60

Narodni umotvorbi

Gatanki se kusi tvorbi koi pottiknuvaat na razmisluvawe.

Brzozborki se zborovi koi se izgovaraat brzo, pri izgovorot se pravat

gre{ki i sozdavaat veselo raspoloènie.

Plodot i e sladok,

male~ok i crn,

ama lesno moè,

da te bocne

Na zemjata ìvot dava,

ìto, p~enka da zree,

{tom }e dojde cvetna prolet

topli zraci segde lee.

Ovcata go ~uva,

go hrani i mie,

a toa bez cucla,

presno mleko pie.

I ti vaka

I ti taka

Izmislile igra,

Izbrzale,

Izbockani

Izvadile

Igla.

(Rajko Jov~evski, Onomono donomono)

Poslovicite iskaùvaat mudrost. Sostaveni se od dva dela. Vo prviot

del e iskaàn op{tiot sud, a vo vtoriot del e porakata.

Sobiraj na mladosta da ima{ za starosta.

[to drobil toa i srkal.

Umniot e junak, a ne silniot.

Itrica e golema,

mnogu ve{to krade,

a najmnogu petli

i koko{ki jade.

1. Sobiraj narodni umotvorbi: brzozborki, gatanki i poslovici.

Zada~a:

61

Narodno muzi~ko tvore{tvo

Narodni pesni

Narodnite pesni se del od folklornoto nasledstvo, poto~no od narodno-

to muzi~ko tvore{tvo. Preku pesnite narodot gi opeval sre}nite, veseli,

humoristi~ni, ta`ni i te{ki momenti od svojot ìvot. Taka nastanale pesni

so razli~ni motivi.

Vo minatoto tie se prenesuvale preku peewe, od koleno na koleno. Sega

postoi institucija Folkloren institut vo koja rabotat lu|e koi se griàt za

folklornoto nasledstvo. Narodnite pesni gi zapi{uvaat so noten zapis.

Osnovni karakteristiki na pesnite se: melodija, ritam i sodrìna.

Tie gi nosat karakteristikite na krajot od kade {to poteknuvaat i na

etni~kata zaednica {to i pripa|aat.

Jana e {uma gradila

(po sluh)

1. Pobaraj od tvoite roditeli, baba, dedo i drugi rodnini tekstovi od

izvorni narodni pesni.

2. Odredi go vidot na narodnata pesna spored sodrìna.

Zada~i:

narodna pesna

Do pladne {uma gradila lele, h2

od pladne momci qubila ej, qubila.

Ozdola ide delija lele, ozdola ide delija

delija lele delija ej, delija.

Na Jana veli govori lele,

daj Jano da te miluvam,

miluvam lele, miluvam ej, celuvam.

62

Narodni instrumenti

Narodnite instrumenti se del od narodnoto muzi~ko tvore{tvo. Lu|eto

vo razli~nite kulturni zaednici sami izrabotuvale i koristele razli~ni

instrumenti. Tie se del od nivnoto kulturno nasledstvo.

Instrumentite se koristat za svirewe i kako pridru`ba koga se peat

pesni ili igraat ora.

GAJDA

ZURLA

[UPELKA

TAMBURA

TAPANDAJRE

SAZ

TARABUKA KAVAL

UT

- Instrumentalnite sostavi od narodni instrumenti se narekuvaat

narodni orkestri.

Zapomni!

63

Obi~ai od razli~ni krai{ta

i razli~ni etni~ki zaednici

vo Makedonija

Site praznici i praznuvawa kaj razli~nite narodi vo svetot se prosle-

deni so obi~ai.

Vo Republika Makedonija sekoja etni~ka zaednica si ima svoi praznici

i obi~ai. Obi~aite se razlikuvaat edni od drugi, no si imaat svoi karakteris-

tiki i na~in kako se odbeleùvaat. Nekoi od niv stanuvaat i kulturna tradi-

cija. Odbeleùvaweto na praznicite vo razli~ni delovi od makedonija ra-

zli~no se praznuvaat.

Postojat obi~ai i za praznikot Pro~ka. Na toj den pomladite odat kaj

postarite da baraat pro{ka. Spored narodniot obi~aj se amka jajce, se igra oro

na plo{tad ili sred selo.

Karakteristi~ni obi~ai za praznikot Kurban Bajram kaj muslimanskata

etni~ka zaednica se: priloùvawe na kurban jagne ili tele koe se deli za zdra-

vje i sre}a na ku}ata. Na prazni~niot den pomladite odat na gosti kaj posta-

rite. Tie gi pre~ekuvaat so tradicionalno blago, baklava.

Svadbenite obi~ai se mnogu poznati

i sekade se zna~ajni. Vo Zapadna Makedonija,

vo Gali~nik, poznatata Gali~ka svadba# ka-

ko obi~aj stana kulturna tradicija i mani-

festacija.

Obi~aite za praznikot \ur|ovden po-

sebno gi odbeleùva romskata etni~ka zaedni-

ca. Se pe~e jagne, se ru~a i se pravi veselba vo

priroda. Mladite mom~iwa i devojki se lu-

laat na lula{ki i se pletat ven~iwa od cve}e.

1. Istraùvaj za drugi obi~ai kaj razli~nite etni~ki zaednici.

Zada~a:

64

Cve}e {areno

(po noti)

1. Otpej ja i otsviri ja na blok - flejta melodijata na pesnata.

Zada~a:

Edno cve}e {areno,

{areno em galeno.

Dali }e go skine{ ti,

razmisli i ka`i mi.

65

Jozef Hajdn

Detska simfonija

(I stav)

1. Koi od imitiranite zvuci vo prirodata gi prepoznava{?

2. Imitiraj gi zvucite na pticite koi si gi prepoznal vo deloto.

3. Napravi crte` vo koj }e ja otslika{ sodr`inata na kompozicijata.

Zada~i:

Jozef Hajdn (1732-1809) e avstriski kompozitor koj

`iveel vo Viena- Avstrija.

Napi{al golem broj kompozicii za orkestar pome|u koi i

Detska simfonija. Vo nea pokraj instrumentite na simfo-

niskiot orkestar, zastapeni se i detski muzi~ki instrumenti.

Preku razigranata i vesela melodija opi{ano e proletnoto

budewe vo prirodata. So zvukot na razli~ni instrumenti se

imitiraat zvucite na prirodata, kako na primer: peeweto na

slavejot, kukavicata i drugi ptici.

Razgledajte go kratkiot noten zapis od prepoznatlivata melodija na

Instrumentalen sostav e grupa izveduva~i na muzi~ki instrumenti.

Orkestar e golem instrumentalen sostav od izveduva~i na razli~ni

muzi~ki instrumenti.

Detska simfonija

66

Kanon Medo i Med

(po sluh)

1. Pro~itaj go tekstot na pesnata izrazno i so jasna dikcija.

2. Pej ja pesnata melodiski i ritmi~ki to~no i so umerena ja~ina.

Zada~i:

67

Toma Pro{ev

Palavko

1. Odredi go karakterot i tempoto na kompozicijat

2. Izraboti crte` vo koj }e go pretstavi{ osamenoto dete Palavko.

Zada~i:

Toma Pro{ev (1931-1996) bil eden od najplodnite make-

donski kompozitori. Pi{uval vokalno-instrumentalni dela,

no i muzika za deca.

Kompozicijata Muzi~ka slikovnica e instrumentalno

delo za piano.

Sostavena e od {est muzi~ki piesi-prikazni:

Na temata igri se napi{ani mnogu kompozicii vo muzi~kata literatura. Vo

niv mnogu uspe{no se iskaùvaat radosnite, vedrite, sre}nite, no i nemirnite

momenti na decata.

Osamenoto dete Palavko

Vo kompozicijata melodijata gi dolovuva ~uvstvata na osamenost i taga na

Palavko. Negovite drugari ne gi prifa}aat negovite igri pridruèni so mnogu

zgodi i nezgodi. Toj ostanuva sam bez èlba za palavi igri.

Moeto kow~e,

Osamenoto dete Palavko,

Taga za lastovicata,

Proleten veter,

Dvorec na minatoto i

Igra vo poleto.

68

Detsko muzi~ko tvore{tvo

Nemirko

Eden ubav proleten den na svet do{la edena

svetulka. U{te od prviot den bila nemirena i ja

narekle Nemirko.

Od den na den rastel

i izmisluval nemirni

igri. Tr~al, skokal i ni-

kako ne se smiruval.

Do{lo vreme da pojde vo u~ili{te.

Nastavnikot gi u~el svetulkite kako da gi

zapalat svoite sijalici. Dodeka drugite se trudele

da nau~at, Nemirko poletal i namesto edna svet-

nale dve sijalici. Od toj den svetel i no} i den.

Edna no} negovite sijalici prestanale da svetat.

Taèn se vratil kaj svoite roditeli.

Tie go stavile na cvetniot krevet i povikale

lekar. Toj leèl i ta`no gi gledal svoite sestri i

bra}a kako svetat.

Stignal stariot do-

ktor Svetulko i na bol-

niot Nemirko mu rekol da

miruva i da ne ja tro{i svetlinata koga ne treba.

Edno utro negovite sijalici povtorno se za-

palile. Sega sre}niot Nemirko gi palel samo no}e.

1. Spored dadenite ilustracii napravete dramatizacija.

2. Nemirnite igri na Nemirko iskaète gi so ritmi~ki igri i melo-

diski ve`bi.

Zada~i:

69

1. Imenuvaj go instrumentot vo kompozicijata.

2. Osmisli igra na brojalka po tvoj izbor.

Zada~i:

Goce Kolarovski

Rasturena igra

Goce Kolarovski (1959-2006) e istaknat makedonski kom-

pozitor i dirigent.

Vo negovoto tvore{tvo se zastapeni vokalni, vokalno -

instrumentalni i instrumentalni dela.

Se}avawata i do`ivuvawata od detstvoto gi preto~il vo

kompozicijata za detski hor i piano so naslov Rasturena igra.

Taa zapo~nuva na sred selo kade decata se sobiraat i

igraat razni igri.

Brojalkata Padna bomba od neboto, pa

udari baba meca...... e tekstualna osnova na kom-

pozicijata.

Vo igrata nastanuva kavga i poradi toa

decata naluteno ja napu{taat. So zvukot na

pianoto detskite glasovi dobivaat nova into-

nacija. Taka simboli~no e pretstaveno ubedu-

vaweto i netrpenieto Dime da se vrati vo igra.

No i pokraj site nastojuvawa, toj ne se

vra}a i igrata se rastura so zborovite Ajde da

odime doma#.

70

Da napravime priredba

Se bliì krajot na u~ebnata godina. Moèbi sakate toj moment zaed-

ni~ki da go odbeleìte so va{ite roditeli i nastavnici. Obidete se da osmi-

slite na~in kako toa da go napravite.

Da se pee, sviri i da se uìva vo veselite migovi e vistinski na~in da

se pretstavite i zboguvate so u{te edna u~ebna godina.

Vo priredbata sekoj treba da ima svoja uloga. Odberete gi spored va{i-

te mo`nosti i afiniteti (èlbi).

Napravete Muzi~ka priredba#

Voditel (moè i dvajca voditeli).

Grupa svira~i

Grupa pea~i

Preporaka:

Ovaa aktivnost realizirajte ja preku ve}e izu~eni pesni.

Buba Mara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4

Pravilno peewe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5

Ve`bi za raspejuvawe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6

Primena na tonovite SOL i MI - Muzi~ka ku}a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7

Blok flejta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8

Noti i pauzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10

êtvrtina nota . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11

êtvrtina pauza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12

Polovina nota . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13

Polovina pauza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14

Primena na polovina pauza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15

Nota La . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16

Ringe, ringe Raja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17

Xuzepe Verdi - Triumfalen mar{ od operata Aida# . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18

Primena na notite SOL, MI i LA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19

Esen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20

Tempo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21

Nota RE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22

Nota DO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23

Nota FA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24

Aleksandar Xambazov . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25

Zna~jani kulturni objekti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26

Primena na tonot RE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27

Primena na tonot DO vo pesni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28

Primena na tonot FA vo pesna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29

Pesni za utvrduvawe na site izu~eni tonovi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30

Dinamika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31

Peewe na pesni so primena na dinamika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32

V. A. Mocart Turski mar{# . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33

Peeme i svirime po noti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34

Motiv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35

Mladi umetnici . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36

Dedo Mraz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37

Primena na izu~eni tonovi vo pesni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38

P.I. âjkovski - Kineski tanc# . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39

Sne{ko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40

Znak za povtoruvawe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41

Koki~e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42

Prima i sekunda volta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43

Da se potsetime na site izu~eni noti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44

Todor Skalovski Ma~or Stanko# . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45

Peeme vo pridru`ba na detski muzi~ki instrumenti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46

Prodolùvawe na notata so korona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47

Narodni pesni od tradicijata na drugi etni~ki zaednici . . . . . . . . . . . . . . . . . .48

A lai minte (Ej, visoka planino) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48

Hu, Hu, Baba Hu (Hu. Baba, Hu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49

SODR@INA

Antonin Dvor`ak Slovenski tanc# . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50

Vozdu{no kaj~e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51

Mojata majka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52

P. I. ^ajkovski Napolitanska pesna# . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53

Peeme i svirime po noti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54

Kamij Sen-Sans Mar{ na lavovite# . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .55

En ten tini . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56

Proektna aktivnost . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57

Realizacija na proektnata aktivnost . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58

Narodno tvore{tvo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59

Narodni umotvorbi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60

Narodno muzi~ko tvore{tvo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .61

Narodni instrumenti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .62

Obi~ai od razli~ni krai{ta i razli~ni etni~ki zaednici vo Makedonija . .63

Cve}e {areno . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64

Jozef Hajdn Detska simfonija# . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .65

Kanon Medo i med . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66

Toma Pro{ev Palavko# . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .67

Detsko muzi~ko tvore{tvo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68

Goce Kolarovski Rasturena igra# . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69

Da napravime priredba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70

muzicko 4 mak

Documents