ARAŞTIRMALARIN SINIFLANDIRILMASI

Araştırma Nedir?Araştırma; kişinin yaşadığı toplumu ve çevreyi tanımak ve

karşılaştığı sorunlara çözüm yolları bulmak için giriştiği sistematik çaba olarak tanımlanabilir.

Bilginin bulunması, geliştirilmesi ve gerçeğe uygun olup olmadığının kontrol edilmesi için harcanan çaba olarak da tanımlanabilir.

• Bir başka tanımla; “belli amaçlarla ve sistemli süreçler yoluyla veri toplama ve toplanan verilerin analizi”dir denilebilir.

• Araştırmada belirli bir yol takip etmek gerekir. Bu yol metot, model ve teknikler oluşturur.

Araştırma Türleri

• Bilimsel araştırmalarda yöntem konusu, araştırmanın bilimsel bir temele oturtulması açısından önemlidir.

• Çeşitli bilim alanlarında birbirinden farklı yöntemler kullanılarak bilimsel sonuçlar elde edilebilir.

• Önemli olan, araştırmada kullanılacak yöntemin araştırılan konuya uygun olması, o yöntemle ilgili konunun araştırılabilir olmasıdır.

• Bu açıdan bakılınca bilimsel araştırmalarda kullanılan yöntemlerin çeşitli şekillerde sınıflandırıldıkları görülür.

Araştırmalar;• Nicel Araştırmalar(Quantitative Researchs) ve • Nitel Araştırmalar (Qualitative Researchs) olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

• Nicel araştırmalar; “Ne kadar? Ne miktarda? Ne kadar sık? Ne kadar yaygın?” vb. gibi sorulara cevaplar arar

• Nitel Araştırmalar; “Niçin? Nasıl? Ne şekilde?” vb gibi sorulara cevap arar

Niceliksel yöntem; • sayısal yöntem• gözlem ve ölçmeye dayalı• tekrarlanabilen• objektif • biyoloji, kimya, fizik, mühendislik gibi doğa bilimleri

alanlarındaki araştırmalarda kullanılan yöntemler

Nicel araştırmada sorular:• Kaç kişi başardı?• Başarısızlık oranı nedir?• Vb.

5

Nitel Araştırma Nedir?Gözlem, görüşme ve doküman analizi gibi nitel veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı, algıların ve olayların doğal ortamda gerçekçi ve bütüncül bir biçimde ortaya konmasına yönelik bir sürecin izlendiği araştırma türüdür. Psikoloji, sosyoloji, antropoloji, eğitim gibi sosyal bilim alanlarında insan ve toplum davranışları incelenmektedir. Genellemenin öncelikli amaç olmadığı, nitel ölçme yöntemlerinin (gözlem, görüşme) kullanıldığı kavram ve kuram oluşturmaya yönelik modeller.

Bu davranışları sayılarla açıklamak zordur. Ölçümler bize kaç kişinin nasıl davrandığını gösterir, ama “niçin?” sorusuna cevap veremez.İnsan ve grup davranışlarının “niçin”ini anlamaya yönelik araştırmalara niteliksel (“qualitative”) araştırma denir.

Nitel Araştırmada Amaç Nedir? insanların kendi toplumsal dünyalarını nasıl kurmakta, oluşturmakta olduğunu anlamak ve içinde yaşadıkları toplumsal dünyayı nasıl algıladıklarını yorumlamaya çalışmaktır.

Nitel araştırma ile; niçin? nasıl? ne şekilde sorularına cevap aranır.

Niteliksel yöntem; insan ve grup davranışlarının “niçin”ini anlamaya yönelik araştırma yöntemleri psikoloji, sosyoloji, antropoloji, eğitim gibi sosyal bilim alanlarında insan ve toplum

davranışlarını inceleyen araştırma yöntemleri

Nitel araştırmada sorular: İnsanlar niçin böyle davranır? Yargılar ve davranış nasıl oluşur? İnsanlar çevrelerinde olup bitenden nasıl etkilenir? Kültürler niçin ve nasıl gelişir? Sosyal gruplar arasındaki farklar nelerdir?

Başlıca Niteliksel Araştırma Modelleri:1. Fenomenoloji 2. Etnografi3. Gömülü teori 4. Örnek olay5. Saha Taraması(Niteliksel ya da niceliksel olabilir)

1. Fenomenoloji:Fenomenler; olaylar, durumlar, deneyimler veya kavramlar olabilir. Örnek: 7. sınıf öğrencilerinin matematiğe karşı olumsuz tutumlarının sebeplerinin belirlenmesi.

2. Etnografi:Bir halkın, bir kültür grubunun gelenekleri, inançları, birbiriyle bağlantıları vs betimlenmesi Örnek: 2. sınıf öğrencilerinin matematik dersine katılım düzeylerinin belirlenmesi.

3. Gömülü Teori:Araştırmacı veri toplarken veya yorumlarken verilerin içine gömülü olan teoriyi ortaya çıkartır ve araştırma boyunca yeni kavram ve teorilere ulaşabilir.Örnek: Öğrencilerin kesirlerde bölme işlemi yaparken kullandıkları yöntem ve modellerin incelenerek kesirlerle bölme işleminde kullanılabilecek bir yöntemin belirlenmesi

4. Örnek Olay:Özel bir durumun derinlemesine incelenmesi Örnek: 2. Sınıfta eldeli toplama işleminde yaşanan sorunların belirlenmesi

9

Tem

el A

raşt

ırmal

ar

Uyg

ulam

alı A

raşt

ırmal

ar

Kuram Geliştirme

Nedenleri Belirleme

Ayrıntıyı Belirleme

Açıklama

Ürün ve Uygulama Geliştirme – İyileştirme

(AR-GE)

Aksiyon

AÇIKLAMA

KONTROL

ANLAMA

Amaçlar Açısından Araştırmalar

10

• 1-Temel Araştırmalar• Belirli bir uygulama amacı olmaksızın yapılan kurumsal ve deneysel çalışmaları

kapsayan araştırmalardır.• Teori bulma amacıdır• Mevcut bilgiye yenilerini katmak amacıdır.• Derlenen bilgiden seçilen olguyu açıklama ve yorumlama amacıdır.• Önceden işlenmiş bilgiler farklı bileşenlerle yeniden üretilerek yeni teoriler geliştirilir.• Problemin çözümü değil, daha iyi anlama esastır.

• 2-Uygulamalı Araştırmalar• Mevcut bilgilerden yararlanarak belli sorunları çözme amacıdır.• Sorun hakkındaki bilgiler geliştirilerek sağlanan yararın artırılması hedeflenir.• Elde edilen bilgiler için çoğunlukla patent hakkı alınır.• Çeşitleri; örnek olay, özel durum, aksiyon (eylem), etnoğrafik, gelişimci,

fenomenografik, deneysel, tarihsel vb.  

Araştırmaların SınıflandırılmasındaMüdahale olup olmayışı

Gözlemsel Analitik

Zaman bakımından Uzunlamasına Kesitsel

Amaç bakımından Analitik Tanımlayıcı

Yer bakımından Hastane Toplum

Yöntem açısından Anket çalışması Kayıt incelemesi Literatür incelemesi Orijinal araştırma

Zaman yönündenKesitselUzunlamasına

İleriye dönükGeriye dönük

13

Veri Toplama Şekline Göre

AnketKayıtNicel AraştırmalarNitel araştırmalar

14

Araştırmanın Yapıldığı Yere Göre

Saha araştırmasıTopluma dayalıHastane verileriSağlık kuruluşu kayıtlarıLab. araştırmaları

15

Araştırma Modeli Açısından Araştırmalar

Keşifsel Araştırmalar

Araştırma konusuyla ilgili ilk ve ön bilgileri elde etmek amacıyla yapılan araştırma ve incelemelerdir

Betimsel AraştırmalarAraştırma konusuyla ilgili mevcut durumu saptamayı, olayı tasvir ederek problemi anlamayı amaçlar

Nedensellik Araştırmaları

Niçin ve neden sorularıyla, sebep sonuç ilişkilerini araştıran çalışmalardır.

Teorik AraştırmalarDeney, gözlem ve uygulamalara ilişkin verileri kullanmaksızın, olgu ve olayları teorik bazda, matematiksel ve mantıksal yaklaşımla ele alarak inceleyen ve anlamaya çalışan araştırmalardır.

Uygulamalı AraştırmalarKuramların ve yöntemlerin ürüne dönüştürülmesi, uygulamalı araştırmalar sayesinde mümkün olmaktadır. Mühendislik ve teknoloji, fen bilimlerinin uygulama alanıdır. 

Fen Bilimleri AraştırmalarıFen bilimleri için veri toplama yöntemi araştırmanın niteliğine bağlı olarak yapılan deney ve gözlemler sonucunda elde edilen bilgilerdir

Eğitim AraştırmalarıEğitim alanında ya da eğitim sorunlarıyla ilişkili olarak ve bilimsel yöntemlere baş vurularak yapılan araştırmadır.

 Tarih AraştırmalarıTarihsel araştırma geçmişteki bir kurum, birey veya fenomen’in erişilebilen en doğru ve güvenilir kaynaklara dayanarak açıklanması amacıyla yapılır. 

Sosyoloji AraştırmalarıToplum ve insanın etkileşimi üzerinde yapılan araştırmadır.

Ferdinand Tönnies

Etnografik AraştırmalarAntropolojik bir yaklaşım olan etnografi, "kültür ve günlük hayatın anlamına" odaklı bir araştırma yöntemidir. 

Demografik AraştırmalarDemografi, çeşitli sözlüklerde, sınırları belli bir coğrafyada bulunan nüfusun yapısını, özelliklerini ve değişimlerini inceleyen bilim dalı olarak tanımlanmaktadır.

 İşletmecilik AraştırmalarıBir işletmenin iç ve dış olay ve etkinlikleriyle ilgili neden ve sonuç ilişkilerini araştıran ve işletme yönetimiyle ilgili ilkeleri, bilgileri ortaya koyan bilim

Pazarlama AraştırmalarıBir malın, bir ürünün, bir hizmetin vb. satışını artırmak ereğiyle satış elemanları yetiştirme, piyasa durumunu ve gereksinimini saptama, tanıtma, paketleme gibi etkinliklerin tümü.

Gelir ve Tüketim AraştırmalarıGelir: Bir ekonomik birimin belli bir süre içinde kazandığı ücret, getiri, kira vb. biçimindeki para.

Tüketim: Üretilen şeylerin kullanılıp harcanması, tüketilmesi.

Kamuoyu Araştırmaları

Bir sorun konusunda halkın, kamunun düşüncesi, kanısı.

Deneysel AraştırmalarBaşlıca yöntem olarak deneyden yararlanan ve ona dayanan araştırma.

 Gözlemsel AraştırmalarBu araştırmalarda incelenen olay doğal seyrinde gözlemlenmekte ve olayın seyrine araştırıcı tarafından herhangi bir müdahalede bulunulmamaktadır.

Anket AraştırmalarıBir araştırma yapmak, sonuç çıkarmak amacıyla belli bir soruyu ya da birtakım soruyu ayrı ayrı kişilere sorarak bilgi toplama işi.

Eylem AraştırmasıBir değişiklik doğurabilen etkileyici davranış.

Örnek Olay ÇalışmasıGerçek hayatta ortaya çıkan yada gerçek hayatta yaşanma ihtimali olan ve öğretmen tarafından hazırlanan problemlerin sınıf ortamında çözümlenerek öğrenmenin gerçekleşmesine dayanan bir yöntemdir.

İçerik Analiziİçerik analizi toplumsal davranışı etkilemeden gerçekleştirilebilen (non-obtrusive) bir araştırma yöntemidir.

Söylem AnaliziSöylem analiz konuşma ve metinler aracılığıyla oluşan anlam ürünleri ile ilgilenen geniş kapsamlı sosyal ve kültürel araştırmalar içinde kullanılan bir araştırma yöntemidir.

 Arşiv ve Doküman İncelemesiArşiv, bütün dünyada kurumların gerçek ve tüzel kişilerin faaliyetleri sonucunda meydana gelen, idari, hukuksal, tanıklık, kurumsal değeri olan ya da tekrar kullanılmak üzere üretilen her türlü görsel, yazılı ve data bilgilerinin muhafaza edildiği yerdir.

Döküman, belgenin diğer adıdır.

Kütüphane Araştırması Kütüphane terimi, kitapların saklandığı yer anlamında kullanılmaktadır.

İnternet AraştırmasıBilgisayar sistemlerini birbirine bağlayan elektronik iletişim ağıdır.

Reklam AraştırmalarıBir şeyi geniş yığınlara tanıtmak, beğendirmek ve böylece o şeyin daha çok istenmesini, alınmasını, satılmasını sağlamak için söz, yazı ve benzeri araçlarla yapılan her türlü tanıtma çabası.

Medya AraştırmalarıYığınlarla iletişimi sağlayan radyo, televizyon, gazete ve dergiler gibi basın yayın organlarının tümünü kapsayan ortak ad, kitle iletişim araçları, basın yayın.

Teşekkürler

Mustafa DURSUNLAR

2012010222037