แบบคำ�ขอประเมนบคคลและผลง�นเรอง

บทบ�ทน�ยอำ�เภอกบก�รบรห�รจดก�รง�นในพนทเชงบรณ�ก�ร

ในก�รแกไขปญห�คว�มไมสงบในพนทจงหวดช�ยแดนภ�คใต

ของน�ยสมช�ย เกยรตกองแกว

รกษ�ก�รในตำ�แหนง ผชวยเลข�ธก�รศนยอำ�นวยก�รบรห�รจงหวดช�ยแดนภ�คใต (นกวเคร�ะหนโยบ�ยและ

แผนเชยวช�ญ) กรมก�รปกครอง

ขอประเมนเพอแตงตงใหดำ�รงตำ�แหนง

ผชวยเลข�ธก�รศนยอำ�นวยก�รบรห�รจงหวดช�ยแดนภ�คใต

(นกวเคร�ะหนโยบ�ยและแผนเชยวช�ญ) กรมก�รปกครอง

ก

บทสรปสำ�หรบผบรห�ร การศกษาเรอง "บทบาทนายอำาเภอกบการบรหารจดการงานพนทเชงบรณาการในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต" เนองจากเหนวาการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใตความสำาเรจอยทการปฏบตขององคกรในระดบพนท ซงนายอำาเภอเปนกลไกหนงของรฐทสำาคญในการขบเคลอนการแกไขปญหาความไมสงบ โดยมวตถประสงคในการศกษา คอ 1) เพอศกษาบทบาทของนายอำาเภอในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต 2) เพอศกษาแนวทางการดำาเนนงานการจดการพนทเชงบรณาการของนายอำาเภอในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต 3) เพอศกษาปญหาอปสรรค และขอเสนอแนะในการดำาเนนงานของนายอำาเภอในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต การศกษาครงนเปนการศกษาวจยเชงคณภาพ โดยใชการสมภาษณเปนเครองมอในการรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางตามวตถประสงค จากนายอำาเภอทปฏบตงานในพนทจงหวดชายแดนภาคใต จำานวน 8 คน และวเคราะหขอมลโดยวธวเคราะหเนอหา (Content Analysis) โดยอานและทำาความเขาใจขอมลใหไดเนอหา(ความหมาย) เพอแยกแยะและจดกลมความหมายและจดรปแบบเนอหาตามแบบแผน สรปผลก�รศกษ� การศกษาบทบาทนายอำาเภอกบการบรหารจดการพนทเชงบรณาการ ในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต สรปผลการศกษาดงน

1. บทบ�ทของน�ยอำ�เภอในก�รแกไขปญห�คว�มไมสงบในพนทจงหวดช�ยแดนภ�คใต พบวานายอำาเภอเปนบคคลสำาคญในกระบวนการแกไขปญหาในฐานะขาราชการกรมการปกครอง ทจะตองบงคบใชกฎหมายในความรบผด

ข

ชอบ และปฏบตในภารกจของกรมการปกครองและภารกจตามกฎหมายอน ๆ บทบาทผแทนรฐบาลในการขบเคลอนนโยบายมาตรการชวยเหลอประชาชนของรฐบาล รวมทงคำาสงและประกาศของคณะรกษาความสงบแหงชาต และบทบาทผนำาองคกรระดบอำาเภอซงจะตองรบผดชอบงานทง มตดานความมนคง มตดานการพฒนา และมตดานการสรางความเขาใจของคนในชมชน ซงสามารถแยกได ดงน 1.1 ภารกจดานการรกษาความสงบเรยบรอยในฐานะนายอำาเภอเปนผรกษากฎหมายและเปนผมอำานาจในการคมกำาลงประจำาถนและกำาลงภาคประชาชน โดยใชกลไกทมเพอควบคมพนท 3 ระดบ คอ ระดบอำาเภอ มศนยปฏบตการอำาเภอโดยมนายอำาเภอเปนผอำานวยการศนยฯ จะเปนหนวยวางแผนบรณาการของสวนราชการตางๆ ในทกมต สวนในระดบตำาบลนายอำาเภอจะใชชดคมครองตำาบล สวนในระดบหมบาน ใชชดรกษาความปลอดภยหมบานโดยประสานการปฏบตกบหนวยกำาลงทหารและตำารวจในพนท 1.2 การบงคบใชกฎหมายและอำานวยความเปนธรรม โดยใชกฎหมายทเปนอำานาจเฉพาะตว เกยวกบกฎหมายอาญา กฎหมายการประนประนอมขอพพาท เพออำานวยความเปนธรรมและลดความขดแยง แตทสำาคญนายอำาเภอจะใชศนยดำารงธรรมอำาเภอในการแกไขปญหาความเดอดรอนของประชาชน นำามาตรการชวยเหลอของรฐไปปฏบตใหเกดผล ไดแก การแกไขปญหาหนนอกระบบ เปนตน 1.3 การสรางความปรองดองและสรางสงคมพหวฒนธรรม ซงมเปาหมายเพอใหคนทมความแตกตางดานศาสนา ประเพณ และวถชวตสามารถอยรวมกนไดอยางสนต โดยนายอำาเภอจะจดกจกรรมสนบสนนทง 2 ฝาย ไดแก กจกรรม 1 ศกร 1 มสยด และกจกรรมชวนกนเขาวดรฐราษฎรรวมใจเพอประสานความแตกตางใหอยรวมกนได 1.4 ดานการสงเสรมอาชพ ยกระดบรายได โดยในระยะสนจะสงเสรมและพฒนาอาชพเสรม การเพมมลคาสนคาการเกษตร สนคาโอทอป นำามาตรการชวยเหลอเกษตรกรสวนยาง ปาลม จากรฐไปดำาเนนการ สวนในระยะยาวจะตองเนนการศกษาทสามารถสรางอาชพและเขาสระบบแรงงานได

ค

1.5 การเสรมสรางความเขาใจทดตอกนเพอลดความขดแยงและลดความหวาดระแวงระหวางชมชนไทยพทธและมสลม โดยการนำาผนำาศาสนาทง 2 ฝาย รวมทงผนำาทองท ทองถน และผนำามวลชน กลมตาง ๆ มารวมกจกรรมสรางความเขาใจแลวคอยขยายความเขาใจสประชาชน 1.6 เสรมสรางความเขมแขงใหแกหมบาน ชมชน ซงถอเปนจดแตกหกในการแกไขปญหาโดยการ สรางความเขมแขงกลไกภาครฐในระดบตำาบล หมบาน นำาผนำาชมชน ผนำามวลชน และการขบเคลอนโครงการกำาปงตกวาใหเขมแขงทกหมบาน โดยกระบวนการสรางความคดความเชอทถกตอง มระบบบรหารชมชนและมกฎกตกาของชมชนใหดแลกนเองได

2. แนวท�งก�รบรห�รง�นเชงพนทแบบบรณ�ก�รของน�ยอำ�เภอในก�รแกไขปญห�คว�มไมสงบในพนทจงหวดช�ยแดนภ�คใต 2.1 การนำาหนวยงานทเกยวของมารวมกนทำางานอยางมเอกภาพและสอดประสานกน โดยนายอำาเภอจะใชองคกรพเศษทจดตงขนในระดบอำาเภอ คอ ศนยปฏบตการอำาเภอ และตำาบลโดยมชดคมครองตำาบลและสภาสนตสขตำาบลเปนตวขบเคลอนการทำางาน โดยมสวนราชการทงฝายพลเรอน ตำารวจและทหารรวมกนทำางาน ซงนายอำาเภอจะตองมภาวะผนำา มวสยทศนในการกระตนจงใจใหสวนราชการมารวมกนทำางาน รวมกนคด รวมกนทำา และรวมกนรบผดชอบภายใตแผนปฏบตการรวมกนของอำาเภอ โดยมเปาหมายความสำาเรจรวมกน 2.2 การระดมความรวมมอจากทกภาคสวนใหมาสนบสนนการทำางานใหประสบความสำาเรจ เปนปจจยทมความสำาคญตอการทำางานใหสำาเรจ โดยเฉพาะความรวมมอจากประชาชนและมวลชนในพนท โดยนายอำาเภอตองสรางแนวรวมจากทกฝายทมความเหนสอดคลองมงสเปาหมายเดยวกน นายอำาเภอจะตองเปนตนแบบของขาราชการทด มความจรงใจกบทกฝาย ใหความเปนธรรมกบทกคน โดยไมแบงฝกแบงฝาย ทงภาคราชการและประชาชน ตองเขาถงแกนนำาขององคกรทางศาสนาเนองจากผนำาเปนประตเขาถงประชาชน ตองยดหลกเขาใจเขาถงปญหาความตองการจงพฒนา ตองปรบเปลยนความคดความเชอใหมทถกตองในความเปนคนไทยดวยกน

ง

3. ปญห�อปสรรคในก�รดำ�เนนง�นของน�ยอำ�เภอในก�รแกไขปญห�คว�มไมสงบในพนทจงหวดช�ยแดนภ�คใต 3.1 ความไมตอเนองในแนวทางแกไขปญหาของหนวยงานหลกในระดบพนท โดยเฉพาะกองอำานวยการรกษาความมนคงภายในภาค 4 สวนหนา ทรบผดชอบหลกดานความมนคง กรณมการบงคบใชกฎหมายพเศษในพนทพเศษ เพอใหเจาหนาทปฏบตงานดวยความมประสทธภาพในการลดขนตอนการปฏบต ตอมามการยกเลกในบางพนทซงไมสอดคลองกบสถานการณทกลมขบวนการยงมความเคลอนไหวในทกพนท และกรณการจดกำาลงในพนทตามแผนปรบลดกำาลงทหารหลกและเพม/สรางความเขมแขงใหแกกำาลงประจำาถนเพอดแลเฝาระวงพนทแทนกำาลงทหารหลก แตในทางปฏบตไมไดดำาเนนการอยางจรงจง 3.2 การทำางานของสวนราชการตาง ๆ ยงไมบรณาการอยางมเอกภาพ เนองจากองคกรพเศษ ทจดตงเพอขบเคลอนความรวมมอในการทำางานของสวนราชการ ทงระดบอำาเภอ คอ ศนยปฏบตการอำาเภอ ชดคมครองตำาบล และสภาสนตสขตำาบล ยงไมเขมแขงจงเปนการรวมตวกนหลวม ๆ ขาดอำานาจหนาท ทชดเจน ระบบงานตาง ๆ ไมมแบบแผนทชดเจน บางครงกมความขดแยงกนกรณการจดโครงสรางชดคมครองตำาบล โดยฝายทหารตองการใหนายทหารมาปฏบตหนาทเปนหวหนาชดแทนปลดอำาเภอซงขาดทกษะความรดานยทธการ แตฝายปกครองมองวาชดคมครองตำาบลควรเนนภารกจดานมวลชนสนบสนนการพฒนาเปนหลก 3.3 ปญหาขอจำากดดานบคลากร โดยเฉพาะสวนราชการระดบอำาเภอซงตองปฏบตหนาทใหบรการประชาชนมไมเพยงพอ ขณะเดยวกนบคลากรทมาปฏบตงานในพนทยงขาดความรความเขาใจหลกศาสนา วถชวต ไมสามารถทำางานกบชมชนไดอยางมประสทธภาพ 3.4 ปญหาความปลอดภยของเจาหนาทและปญหาภยแทรกซอน ในบางพนทยงมความเคลอนไหวของกลมขบวนการ ทำาใหเจาหนาทไมสามารถลงไปปฏบตงานได ประกอบกบในพนทดงกลาวความรวมมอจากประชาชนมนอย เนองจากหวาดกลวภยจากอทธพลของกลมขบวนการ นอกจากนนปญหาภยแทรกซอนในพนททำาใหการแกไขปญหายากขน ไดแก

จ

บอนการพนน สนคาหนภาษ นำามนเถอน การแพรระบาดยาเสพตด ซงธรกจมดดงกลาวกมความสมพนธกบกลมขบวนการในลกษณะเกอหนนกน

4. ขอเสนอแนะในก�รดำ�เนนง�นแกไขปญห�คว�มไมสงบในพนทจงหวดช�ยแดนภ�คใต 4.1 ขอเสนอแนะเชงหลกการแนวทางการแกไขปญหาความไมสงบในภาพรวม 1) ดานความมนคง โดยม กอ.รมน.ภาค 4 สวนหนา รบผดชอบหลกและมกำาลง 3 ฝาย รวมกนรบผดชอบ จากสถานการณปญหาทผานมาประกอบกบการกอเหตรนแรงของกลมขบวนการในชวงปลายป 2561 ถงตนป 2562 ทปฏบตการลอบฆาเจาหนาท โจมตฐานฝายรฐ และสงหารพระภกษ สะทอนใหเหนวาเปนขบวนการยงมความเขมแขงสามารถกอเหตรนแรงไดตลอดเวลา ฝายรฐยงไมสามารถควบคมพนทไดอยางแทจรง จงมขอเสนอแนะ ดงน (1) ตองเพมความเขมแขงในมาตรการเชงรกใหสามารถควบคมการปฏบตของฝายตรงขามได และตองลดจำานวนชดปฏบตการของฝายตรงขามใหหมดไป โดยใชมาตรการทงทางกฎหมายอยางเขมงวดและมาตรการทางทหารอยางเดดขาด โดยจดชดปฏบตการตดตามแบบไมปลอยอยางตอเนอง (2) วางระบบการควบคมพนทใหครอบคลมทกระดบ โดยจดกำาลงผสมพลเรอน ตำารวจ ทหาร ทงในระดบอำาเภอ ตำาบล หมบาน เพอควบคมตรวจสอบความเคลอนไหวของกลมขบวนการ แนวรวม และผสนบสนนอยางเขมงวดไมใหฝายตรงขามใชชมชนเปนแหลงพกพงหลบซอนได 2) ดานการพฒนาและเสรมสรางความเขาใจ โดยมอบหมายใหศนยอำานวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต รวมกบสวนราชการทเกยวของทำาแผนรวมกน (ไมใชกำาหนดจากสวนกลาง) โดยเนนการเสรมสรางความเขาใจ ปฏบตการจตวทยามวลชน เนนการมสวนรวมจากทกฝายอยางเปนระบบ จดตงองคกรผนำาเปนกลไกในการสรางความเขาใจและแกไขปญหาขอขดแยงทกระดบจากระดบอำาเภอถงระดบชมชน

ฉ

4.2 ขอเสนอแนะเพอการบรหารงานของนายอำาเภอในเชงบรณาการ 1) ตองเสรมสรางความเขมแขงใหแกศนยปฏบตการอำาเภอ หรอ ศปก.อำาเภอ โดยกำาหนดอำานาจหนาทและระบบการทำางานใหชดเจนเพอใหทกสวนไดถอปฏบต สวนในระดบตำาบลตองสรางความเขมแขงใหแกชดคมครองตำาบล และสภาสนตสขตำาบล เพอขบเคลอนภารกจใหเปนรปธรรม สวนในระดบหมบานใชกลไก กำานน ผใหญบาน และชดรกษาความปลอดภยหมบาน รวมกนขบเคลอนโครงการกำาปงตกวาเพอสรางหมบานชมชนเขมแขงใหจดการปญหาตนเองได 2) เรงเสรมสรางมวลชนและประชาชนโดยเฉพาะมวลชนทมการจดตง ตองมการระดมรวมกำาลงจดกจกรรมอยางตอเนองเพอเปนแนวรวมในการทำางาน ลดความหวาดระแวงระหวางรฐกบประชาชนใหได 3) พฒนาศกยภาพบคลากรภาครฐใหมความรความเขาใจในบรบทการทำางานในพนททมความหลากหลายแตกตางทางวฒนธรรม 4) ตองขจดภยแทรกซอนไมใหมอทธพลตอการเกอหนนกลมขบวนการ เพราะกลมขบวนการกบกลมอทธพลธรกจมดมการพงพากนและกน ตองดำารงอำานาจรฐใหเขมแขงใหประชาชนเชอถอศรทธาใหได

ง

ส�รบญ

หน�

บทสรปสำ�หรบผบรห�ร ก

ส�รบญ ง

บทท 1 บทนำ� 1. ความเปนมาและความสำาคญของปญหา

12. วตถประสงคของการศกษา

33. ขอบเขตการศกษา 3 4. ขอบเขตเวลาดำาเนนการ

45. ขอบเขตคำานยามศพท

46. ผลทคาดวาจะไดรบ

4บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และง�นวจยทเกยวของ

1. แนวคดทฤษฎเกยวกบบทบาท 6

2. แนวคดทฤษฎเกยวกบผนำา 9

3. แนวคดการบรหารจดการพนทเชงบรณาการ 12

4. แนวคดเกยวกบบทบาทของนายอำาเภอ 15

จ

5. นโยบาย ยทธศาสตร กฎหมาย และระเบยบทเกยวกบการแกไขปญหาความไมสงบ

ในจงหวดชายแดนภาคใต ๒ 76. งานวจยทเกยวของ 357. กรอบแนวคดในการศกษาวจย 39

บทท 3 ผลก�รศกษ�1. รายละเอยดทวไปของขอมล

412. รายละเอยดการวเคราะหขอมล

413. ผลการวเคราะหขอมล

42บทท 4 บทสรปและขอเสนอแนะ

1. บทบาทนายอำาเภอในการบรหารจดการงานพนทในการแกไขปญหาความไมสงบใน พนทจงหวดชายแดนภาคใต

622. แนวทางการนำาหนวยงานทเกยวของมารวมกนทำางานอยาง

มเอกภาพในการแกไข ปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต

663. แนวทางการระดมความรวมมอจากทกภาคสวนมาสนบสน

นการดำาเนนงานแกไข ปญหาความไมสงบใหประสบความสำาเรจ

69

ส�รบญ (ตอ)

ฉ

4. ปญหาอปสรรคในการดำาเนนงานของนายอำาเภอในการแกไขปญหาความไมสงบ ในพนทจงหวดชายแดนภาคใต 70 5. ขอเสนอแนะในการดำาเนนงานไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต 72 6. ขอเสนอแนะเพอการศกษาวจย 75บรรณ�นกรม

76ภ�คผนวก

ผนวก ก คำาถามสำาหรบการสมภาษณ 78

ผนวก ข ความคดเหนและขอเสนอแนะจากผใหสมภาษณ 79ผนวก ค รายนามผใหสมภาษณ

135ประวตยอผรบก�รประเมน

136

ช

1

บทท 1บทนำ�

1. คว�มเปนม�และคว�มสำ�คญของปญห�สถ�นก�รณปญห�ในพนทจงหวดช�ยแดนภ�คใตดวยสถานการณความขดแยงและความรนแรงในพนท 3 จงหวด

ชายแดนภาคใต และ 4 อำาเภอของจงหวดสงขลา (จะนะ เทพา นาทว และสะบายอย) ตงแตป พ.ศ. 2547 เปนตนมา กอใหเกดความไมสงบสขในพนทจงหวดชายแดนภาคใตมาอยางตอเนอง ทำาใหเกดความสบสนในหมประชาชนทวประเทศ สรางความบอบชำาแกสงคม และเศรษฐกจในพนทอยางรนแรง

ในอดตสถานการณจงหวดชายแดนภาคใตมความรนแรงและเกดความไมสงบมาอยางตอเนอง โดยมลกษณะปญหาทมซบซอน ละเอยดออน และเชอมโยงกนหลายมต ทงนปจจยหลกทถกนำามาเปนเงอนไขของปญหา ชาตพนธ ศาสนา วฒนธรรม และประวตศาสตร ซงเปนอตลกษณเฉพาะของพนท รวมทงประชาชนมความตองการเขามามสวนรวมในการกำาหนดวถชวตเพอดำารงอยในสงคมภายใตความเขาใจและการยอมรบบนพนฐานของความเปนอตลกษณดงกลาว

อนงการใชความรนแรงทเกดขนมาอยางตอเนองเปนผลมาจากคนกลมหนงซงมอดมการณแตกตางจากรฐ มความรสกคบแคนใจ และรสกไมไดรบความเปนธรรมจาการดำาเนนการของภาครฐ จงนำามาเปนเงอนไขขยายผลและตอสดวยการใชความรนแรง สงผลทำาใหเกดบรรยากาศ ความกลว ความไมไววางใจระหวางรฐกบประชาชนและประชาชนกบประชาชน รวมทงยงสงผลกระทบทางตรงและทางออมตอการสญเสยชวตและทรพยสนของประชาชนในพนท นอกจากนความไมเขาใจและไมเหนคณคาความหลากหลายทางวฒนธรรมอยางแทจรงของคนบางกลม ยงคงถกใชเปนเงอนไขการสรางความชอบธรรมในการกอเหตรนแรงสงผลใหประชาชนมความหวาดระแวง และไมไดรบความเปนธรรมจากการปฏบตหนาทของเจาหนาทรฐบางคน ในขณะทการพฒนาพนททงในเรองของการพฒนาเศรษฐกจ

2

คณภาพชวต สงคมและการศกษา ไมสอดคลองกบอตลกษณของพนท รวมถงการบรหารจดการของภาครฐทขาดเอกภาพการบรณาการการทำางานรวมกนอยางแทจรง สงผลใหเกดสถานการณความรนแรงและความไมสงบดงกลาว

ปจจบน สถานการณความรนแรงในจงหวดชายแดนภาคใตมแนวโนมลดลง แตยงมความรนแรงและความไมสงบตอเนอง และยงคงนำาปจจยหลกเดม คอ ชาตพนธ ศาสนา วฒนธรรม และประวตศาสตรมาเปนเงอนไขในการสรางความชอบธรรมในการสรางความรนแรง อยางไรกตามสถานการณความรนแรงตงแต พ.ศ. 2547 จนถงปจจบน ถอไดวาเปนสถานการณทมความละเอยดออน และมผลกระทบตอความมนคงอยางยง ดวยเปนปญหาความรนแรงทเปนผลมาจากเงอนไขทซบซอน และเชอมโยงกนใน 3 ระดบ คอ

1. เงอนไขระดบบคคล ซงเกดจากกลมอดมการณแตกตางจากรฐ การสรางเงอนไขของเจาหนาทรฐบาลบางคน ภยแทรกซอน การใชความรนแรงอนมเหตจากความแคนและความเกลยดชง

2. เงอนไขระดบโครงสราง คอ โครงสรางการปกครอง และการบรหารราชการ ถงแมจะมการกระจายอำานาจแลวกตาม แตประชาชนบางสวนยงรสกไมตอบสนองกบความตองการไมไดรบความเปนธรรมถกเลอกปฏบต และขาดอำานาจในการบรหารจดการทองถนของตนเองอยางแทจรง

3. เงอนไขระดบวฒนธรรม ประชาชนไทยมลายในพนทบางสวน รสกแปลกแยกไมเปนสวนหนงของสงคมไทย โดยเหนวาการปฏบตของเจาหนาทรฐบางคนยงขาดความร ความเขาใจ หวาดระแวง และมอคตไมสอดคลองกบวฒนธรรมและวถชวตของคนไทยในพนท จงเปนเงอนไขททำาใหคนในพนทบางสวนยอมรบหรอเหนดวยกบฝายทใชความรนแรง และเปนเงอนไขสำาคญทกลมผเหนตางจากรฐ หยบยกมาใชเปนขออาง เพอสรางความชอบธรรมในการใชความรนแรงในการตอสเพอเปาหมายของตน

นโยบายของรฐบาลทผานมา หนวยงานราชการและทกภาคสวนมความพยายามรวมมอในการทจะแกไขปญหาทเกดขน และคณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต (คสช.) มประกาศฉบบท 98/2557 ลงวนท 21 กรกฎาคม 2557 เรอง การแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต กำาหนดให

3

กองอำานวยการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร กระทรวงกลาโหม สำานกงานตำารวจแหงชาต และหนวยงานดานความมนคง เสรมสรางศกยภาพขดความสามารถ และประสทธภาพในการรกษาความปลอดภยในพนท เปาหมาย เรงรดการดำาเนนการปองกนและแกปญหาภยแทรกซอน ดำาเนนการลดพนทเขตอทธพลของกลมผกอเหตรนแรง และคมครองหรอเฝาระวงความปลอดภยของประชาชนและเปาหมายออนแอ เพอลดความเสยงจากการกอเหตความไมสงบในพนท จงมการสนบสนนการมสวนรวมของทกภาคสวนในการเสรมสรางความเขมแขงของชมชนและหมบาน

โดยสรปแลวแนวทางการดำาเนนงานของรฐเพอแกไขปญหาความไมสงบในพนท 3 จงหวดชายแดนภาคใต แบงออกเปน 3 ระยะ ไดแก

ขนตอนท 1 การควบคมสถานการณโดยใชกำาลงทหารหลก ซงดำาเนนการมาแลวในชวงป พ.ศ. 2547 – 2553

ขนตอนท 2 เนนปฏบตการเชงรกควบคกบการพฒนาโดยใชกำาลงทหารหลก และกำาลงประจำาถนรบผดชอบงานดานความมนคง และใชศนยอำานวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต (ศอ.บต.) รวมกบหนวยงานอนๆ 58 หนวยงาน รบผดชอบงานดานการพฒนา ซงดำาเนนการในชวงป 2554 – 2562

ขนตอนท 3 เนนการเสรมสรางสนตสขและการพฒนาอยางยงยน ซงจะดำาเนนการตงแตปพ.ศ. 2563 เปนตนไป ซงในขนตอนนจะมการปรบลดกำาลงทหารหลก เพมกำาลงประจำาถนเขามามสวนรวมรบผดชอบงานดานความมนคงมากขนโดยเฉพาะในพนทตำาบล/หมบาน และชมชน รวมทงหนวยงานฝายทหาร คอ กองอำานวยการรกษาความมนคงภายใน ภาค 4 สวนหนา จะคอยๆทยอยสงมอบภารกจใหกบหนวยงานปกตรบผดชอบ โดยหนวยงานฝายทหารจะทำาหนาทสนบสนน

สำาหรบการจดโครงสรางหนวยงานรบผดชอบในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ตามประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 98/2557 เรองการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต ไดแบงหนวยงานรบผดชอบออกเปน 3 ระดบ คอ

4

1. ระดบนโยบาย ใหหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาต รบผดชอบในการกำาหนดนโยบายและแนวทางการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต โดยมสภาความมนคงแหงชาตเปนผใหคำาปรกษา

2. ระดบแปลงนโยบายไปสการปฏบต ม 2 สวน คอ 2.1 ใหคณะกรรมการขบเคลอนการแกไขปญหาจงหวดชายแดน

ภาคใต (คปต.) ตามทคณะรกษาความสงบแหงชาตเปนผแตงตง มอำานาจหนาทในการบรณาการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใตของสวนราชการ หนวยงานของรฐ เปนตน

2.2 ใหกองอำานวยการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร (กอ.รมน.) และศนยอำานวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต (ศอ.บต.) เปนหนวยหลกรวมการในการบรณาการแผนปฏบตการ แผนงาน และโครงการของสวนราชการ และหนวยงานรฐทงดานความมนคงและดานการพฒนา

3. ระดบหนวยปฏบต ใหกองอำานวยการรกษาความมนคงภายใน ภาค 4 สวนหนาและศนยอำานวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต รวมกนรบผดชอบ

- ใหกองอำานวยการรกษาความมนคงภายใน กระทรวงกลาโหม กระทรวงมหาดไทย สำานกงานตำารวจแหงชาต และหนวยงานดานความมนคง เสรมสรางศกยภาพ ขดความสามารถ และประสทธภาพในการรกษาความปลอดภยในพนทเปาหมาย เรงรดการดำาเนนการปองกนและแกไขปญหาภยแทรกซอน ลดพนทอทธพลของกลมผกอเหตรนแรง คมครองและเฝาระวงความปลอดภยของประชาชนและเปาหมายออนแอ โดยการมสวนรวมของทกภาคสวนในการเสรมสรางความเขมแขงของหมบานชมชน

ตามสถานการณความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต แนวทางการแกไขปญหาของฝายรฐรวมทงประกาศของคณะรกษาความสงบแหงชาตกำาหนดภารกจใหกบหนวยงานตางๆ รบผดชอบ โดยกระทรวงมหาดไทยเปนหนวยงานระดบปฏบต ซงมจงหวดและอำาเภอในพนทจงหวดชายแดนภาคใต โดยมผวาราชการจงหวดและนายอำาเภอเปนผรบผดชอบในระดบพนท

5

การขบเคลอนภารกจในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใตระดบอำาเภอ โดยมอำาเภอเปาหมาย 37 อำาเภอ คอจงหวดยะลา จำานวน 8 อำาเภอ จงหวดปตตาน จำานวน 12 อำาเภอ จงหวดนราธวาส จำานวน 13 อำาเภอ และจงหวดสงขลา จำานวน 4 อำาเภอ โดยแตละอำาเภอมนายอำาเภอเปนผรบผดชอบพนทและเปนหวหนาขาราชการในอำาเภอ นายอำาเภอมภารกจหนาทสำาคญหลายดาน ไดแก ภารกจหนาทในฐานะขาราชการกรมการปกครอง มหนาทบงคบใชกฎหมายในการจดระเบยบสงคม การรกษาความสงบเรยบรอยและความมนคงภายใน การอำานวยความเปนธรรม การใหบรการ และชวยเหลอประชาชนทไดรบความเดอดรอน นายอำาเภอในฐานะผแทนรฐบาลมความรบผดชอบในการนำานโยบายและขอสงการของคณะรฐมนตรไปสการปฏบต และทสำาคญนายอำาเภอมภารกจรบผดชอบในการแกไขปญหาทเกดขนในพนท

ดงนน ในพนทจงหวดชายแดนภาคใต นายอำาเภอมภารกจรบผดชอบทงงานปกตของกรมการปกครอง (Function) งานนโยบายของรฐบาล (Agenda) และงานแกไขปญหาในพนท (Area) ซงการศกษาในครงนจะเนนภารกจความรบผดชอบของนายอำาเภอในฐานะผจดการพนทมหนาทแกไขปญหาความไมสงบในพนทรบผดชอบ ซงปจจบนขนตอนการแกไขปญหากำาลงเขาสขนตอนท 3 ทหนวยงานรบผดชอบหลก คอ กองอำานวยการรกษาความมนคงภายใน ภาค 4 สวนหนา จะไดทยอยสงมอบภารกจใหกบหนวยปกตเขามารบผดชอบเพอใหเกดความสนตสขอยางยงยน

2. วตถประสงคของก�รศกษ�2.1 เพอศกษาบทบาทของนายอำาเภอกบการบรหารจดการงานพนท

เชงบรณาการในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต

2.2 เพอศกษาปญหาและขอจำากดในการดำาเนนงาน รวมทงขอเสนอแนะในการดำาเนนงานของนายอำาเภอในสถานการณปจจบนและอนาคต

3. ขอบเขตก�รศกษ�3.1 ขอบเขตเนอหาของการศกษา

6

เนนการศกษาบทบาทของนายอำาเภอกบการบรหารจดการงานพนทเชงบรณาการในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต อำานาจหนาทตามกฎหมาย ระเบยบ คำาสง และนโยบายยทธศาสตรทเกยวของ

3.2 ขอบเขตดานประชากรในการศกษาประชากรทใชในการศกษาครงนเปนเฉพาะนายอำาเภอ ซงถอเปนผท

เกยวของโดยตรงครอบคลมทกอำาเภอของ 3 จงหวดและ 4 อำาเภอ ของจงหวดสงขลา รวม 37 อำาเภอ

3.3 วธการศกษา1) เปนการศกษาเชงคณภาพ (Qualitative Research) โดยการ

สอบถามนายอำาเภอเปนแบบสอบถามปลายเปด (Open ended) เกยวกบแนวทางการระดมความรวมมอเพอทำางานเชงบรณาการจากทกภาคสวน และแนวทางการดำาเนนงานการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต

2) การวเคราะหขอมล ใหขอมลดานเอกสารเกยวกบนโยบายยทธศาสตร กฎหมาย ระเบยบทเกยวของ ประกอบกบขอมลจากแบบสอบถามของนายอำาเภอ เพอนำาเสนอบทบาทนายอำาเภอกบการบรหารจดการงานพนทเชงบรณาการในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต รวมทงสรปประเดนปญหาและขอเสนอแนะในการดำาเนนงานในระดบนโยบายและระดบปฏบต

4. ขอบเขตเวล�ดำ�เนนก�ร ระหวางเดอนธนวาคม 2561 – มกราคม 2562

5. ขอบเขตคำ�นย�มศพท1) นายอำาเภอ หมายถง หวหนาการปกครองทวไปในอำาเภอ และขน

ตรงตอผวาราชการจงหวด มอำาเภอละ 1 คน ในพนท หมายถง นายอำาเภอทกอำาเภอของจงหวดยะลา ปตตาน นราธวาส และ 4 อำาเภอของจงหวดสงขลา (จะนะ เทพา นาทว สะบายอย)

2) จงหวดชายแดนภาคใต หมายถง จงหวดยะลา ปตตาน นราธวาส และสงขลา (เฉพาะอำาเภอ จะนะ เทพา นาทว และสะบายอย)

7

3) การบรหารงานแผนบรณาการ หมายถง การจดสรรและการระดมสรรพกำาลงของทกภาคสวน ทงภาคราชการ ภาคเอกชน ภาคประชาชน และองคกรปกครองสวนทองถน และวธการปฏบตงานทางการบรหารอนไดแก คน เงน วตถสงของ รวมทงการประสานงาน และวธการจดการตาง ๆ เพอใหงานสำาเรจตามวตถประสงค

4) แนวทางการบรหารจดการพนทเชงบรณาการ หมายถง แนวทางการพฒนาพนทชดเจนเปนระบบโดยมงเอาทรพยากรและศกยภาพของพนทมาใชเพอการพฒนาสงคม เศรษฐกจ และแกไขปญหาทเกดขนในพนทโดยอาศยการมสวนรวมจากทกภาคสวนในพนทนน

5) การรกษาความสงบเรยบรอย หมายถง การรกษาไวซงความศกดสทธของกฎหมายในการทจะคมครอง และรกษาความปลอดภยในชวตรางกายและทรพยสนของประชาชนและประเทศชาต

6) ปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต หมายถง ปญหาทมบคคลกลมหนงทมความเหนตางกบรฐไทยมความมงหมายทจะแบงแยกดนแดนมพฤตการณกอเหตรนแรงในพนท ทำาลายชวตและทรพยสนของประชาชนและของราชการ ตอสกบเจาหนาทของรฐ ยยงสงเสรมบดเบอนใหประชาชนตอตานรฐไทย สรางความไมเขาใจระหวางรฐกบประชาชน และระหวางประชาชนกบประชาชน รวมทงปญหาแทรกซอนอนไดแก ปญหายาเสพตด ปญหาธรกจผดกฎหมาย เปนตน

6. ผลทค�ดว�จะไดรบ 6.1 ทำาใหทราบถงบทบาทหนาทของนายอำาเภอในการบรหารจดการ

งานพนทเชงบรณาการในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต

6.2 ทำาใหทราบถงปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะในการบรหารจดการพนทในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต

6.3 สามารถนำาขอมลจากขอเสนอแนะ นายอำาเภอในการบรหารจดการงานพนทในการแกไขปญหาในพนทจงหวดชายแดนภาคใตมาใชประโยชนในการวางแผนงาน โครงการสนบสนนการดำาเนนงานของนายอำาเภอในพนทจงหวดชายแดนภาคใตทงในปจจบนและอนาคต

8

5

บทท 2แนวคด ทฤษฎ และง�นวจยทเกยวของ

การศกษาเรอง บทบาทนายอำาเภอกบการบรหารจดการงานพนทเชงบรณาการในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ผศกษาไดใชกรอบแนวความคด ทฤษฎ ระเบยบกฎหมายและงานวจยทเกยวของ ดงน

1. แนวคดทฤษฎเกยวกบบทบาท2. แนวคดทฤษฎเกยวกบผนำา3. แนวคดการบรหารจดการพนทเชงบรณาการ4. แนวคดเกยวกบบทบาทของนายอำาเภอ 5. นโยบาย ยทธศาสตร กฎหมาย และระเบยบทเกยวกบ

การแกไขปญหาความไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใต

6. งานวจยทเกยวของ7. กรอบแนวคดในการศกษาวจย

6

1. แนวคดและทฤษฎเกยวกบบทบ�ท1.1 คว�มหม�ยของบทบ�ท

นกสงคมวทยา นกจตวทยาและนกการศกษา ไดใหความหมายของคำาวา บทบาท ไวอยางหลากหลาย ดงน

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (ราชบณฑตยสถาน 2542: 602) ใหความหมายวา การทำาทาตามบท การทำาตามหนาททกำาหนดไว เชน บทบาทของพอแม บทบาทของคร

ศกดไทย สรกจบวร (2545: 111) กลาววา บทบาท คอ การกระทำาหรอพฤตกรรมของสมาชก ในกลมทอยในสถานภาพนนๆ ดงนน บทบาทจงเปนการกระทำาหรอพฤตกรรมตามตำาแหนงหรอสถานภาพซงเปนไปตามความคาดหวงของสงคมหรอตามลกษณะของการรบรบทบาทเปนผลรวมของการแสดงออกตามสทธและหนาท

ประเสรฐ กลนแยมฟง และคณะ (2544: 73) ไดอธบายไววา บทบาท คอพฤตกรรมทคาดหวงสำาหรบผทอยในสถานภาพตางๆ วาจะตองปฏบตอยางไร (Role Expectation) เปนบทบาททคาดหวงโดย กลมคนหรอสงคมเพอทำาใหคสมพนธมการกระทำาระหวางกนทางสงคมได รวมทงสามารถคาดหวงพฤตกรรม ทจะเกดขนได

สมใจ ลกษณะ (2542: 232) กลาวถง บทบาท คอ พฤตกรรมของผดำารงตำาแหนงหนาทหรอสถานะใดๆ ในกลมซงจะมลกษณะแตกตางไปตามตำาแหนงและหนาท บทบาทนอาจมลกษณะเปนทางการตามระเบยบของกลมรปนยทจะกำาหนดสงทบคคลแตละบคคลทครองตำาแหนงหนาทใดๆ ทจะตองคด ตดสนใจ ปฏบตกจกรรมทงในสวนของตนและสวนทจะตองตดตอสมพนธกบผมตำาแหนงหนาทอนๆ ในกลม และอาจมลกษณะไม

7

เปนทางการทเปนความคาดหวงของสมาชกในกลมทตองการใหผมหนาทหนงๆ ตองมพฤตกรรมใดบาง

ยนต ชมจต (2544: 23) ไดอธบายไววาบทบาท คอ ภาระหนาทตองรบผดชอบสถานภาพของแตละบคคล หมายความวา บคคลใดมสถานภาพหรอตำาแหนงอยางใดกตองรบผดชอบตามสถานภาพหรอตำาแหนงของตนทไดมา

ปราโมทย คลายศร (2545: 13) ใหความหมายวา บทบาท คอพฤตกรรมของบคคลทแสดงออกตามหนาท หรอตำาแหนงทมอยใหเปนทร เหนของบคคลอน ซงพฤตกรรมทแสดงออกมานน อาจตรงกบความตองการของผทเกยวของหรอไมกได

จารพร เพงสกล (2545: 15) กลาวถง บทบาท หมายถง พฤตกรรมของบคคลทแสดงตามตำาแหนงหรอสถานะทางสงคมทบคคลนนๆ ดำารงตำาแหนงอย ซงมทงบทบาททปฏบตจรง (Role Behavior) กบบทบาทความคาดหวงของบคคลอนๆ (Role Expectation) ซงบางครงอาจสอดคลองหรอไมสอดคลองกบความคาดหมายของสมาชกในชมชน

เมอคนเราตดตอสมพนธกบผอนมากขนยอมตองแสดงบทบาทหลายบทบาทมากขนตามคบท หรอตามสถานภาพอนเกดจากความสมพนธอนๆ และบางครงบทบาททเกดขนอาจเกดจากการขดแยงกนได เชน ขณะทเขาแสดงบทบาทเปนผบงคบบญชา แตผอยใตบงคบบญชาในหนวยราชการทเขารบผดชอบเปนบดาของเขา ในสถานภาพนทเปนบตรเขาจะตองเชอฟงบดา ตองเคารพบดา ดงนน กรณเชนนยอมทำาใหเกดความอดอดใจและจำาเปนตองหาทางเลอกในการปฏบต ลกษณะเชนนจะเปนปญหาทเกดจากบทบาทขดแยงกน เมอบคคลไดดำารงตำาแหนงในสงคมยอมจะตองแสดงบทบาทตามตำาแหนงนนๆ ในตำาแหนงเดยวกนแตผดำารงตำาแหนงแตละคนอาจมบทบาทแตกตางกนไป เพราะตางคนตางมนสย ความคด ความสามารถ การอบรม กำาลงใจ มลเหตจงใจ ความพอใจในสทธหนาท สภาพของจตใจและรางกายทไมเหมอนกน ฉะนนบทบาทจงเปนเพยงรปการ (aspect) ทางพฤตกรรมของตำาแหนง จากการศกษาดงกลาว สรปไดวา

8

บทบาท คอพฤตกรรมหรอการปฏบตทไดแสดงออกตามตำาแหนงหนาทของแตละบคคล ซงจะมลกษณะแตกตางกนไป

1.2 ประเภทของบทบ�ทประเภทของบทบาท จำาแนกไดอยางหลากหลาย ดงนBroom และ Selznick (1973: 36 อางถงใน จารพร เพงสกล,

2545: 13) ไดจำาแนกบทบาทออกเปน 1. บทบาทตามอดมคต (Ideal Role) เปนบทบาทในอดมคตทม

การกำาหนดสทธหนาท ระบเปนลายลกษณอกษรหรอมตวบทกฎหมาย ระเบยบ กำาหนด ใหกระทำากจกรรมในตำาแหนงหนาทนนๆ

2. บทบาททเปนจรง (Performed Role) เปนบทบาททบคคลไดกระทำาจรงซงจะเกดขนกบการสงเคราะหจากความเชอ ความหวง การรบร และประสบการณของผทเขามาดำารงตำาแหนง ทงยงตองพจารณาถงความกดดน ขดจำากด และโอกาสในแตละสงคม ในระยะเวลานนๆ ดวย

3. บทบาททควรปฏบต (Perceived Role) เปนบทบาททผดำารงตำาแหนงเชอหรอหวงวาควรกระทำาตามตำาแหนงทไดรบ แตยงไมไดกระทำา ซงอาจจะไมเหมอนบทบาทในอดมคต (ไมมอยในระเบยบ กฎหมาย) และบทบาททกระทำาจรง นอกจากนบทบาททควรกระทำายงขนกบความแตกตางขององคกร ความนกคด ประสบการณ และการรบรของผดำารงตำาแหนงแตละคนดวย

ดเรก พละเลศ (2537: 25 อางถงใน จารพร เพงสกล 2545: 32) แบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ

1. บทบาททจำาเปนตองกระทำาหรอบทบาทตามกฎหมาย เปนบทบาททเขยนไวเปนลายลกษณอกษร จะมปรากฏอยตามระเบยบ ขอบงคบ คำาสงตางๆ ทกำาหนดใหผดำารงตำาแหนงนนๆ จำาเปนตองกระทำาหรองดเวนกระทำา ถาไมกระทำาหรองดเวนการกระทำาจะตองมความผด

2. บทบาทอนควรกระทำาหรอบทบาทอนควรจะเปน เปนบทบาททมไดกำาหนดไวตามกฎหมาย แตองคกรหรอสงคมมงหวงใหผดำารงตำาแหนงนนๆ ควรปฏบตหรอควรกระทำาแมวาจะมไดกำาหนดไวเปนกฎหมายกตาม

พวงเพชร สรตนกวกล (2542: 65-66) ไดใหแนวคดเกยวกบบทบาทวา บทบาทเปนรปธรรม เหนไดจากการกระทำาทแสดงออกมา

9

บทบาทม 3 ดาน คอ 1. บทบาทในอดมคต (Ideal Role) ไดแก บทบาทอนกำาหนดไวตามความคาดหวงของบคคลทวไปในสงคมเพอเปนแนวทางในการปฏบต เปนแบบฉบบทสมบรณ ซงผทมสถานภาพนนๆ ควรกระทำา แตอาจมใครททำาหรอไมมใครทำาตามนนกเปนได 2. บทบาททบคคลเขาใจหรอรบร (Perceived Role) เปนบทบาทอนบคคลคาดคดดวยตนเองวาควรเปนอยางไร ทงนขนอยกบทศนคต คานยม บคลกภาพและประสบการณของแตละบคคลดวย 3. บทบาททแสดงออกจรง (Actual Role) เปนการกระทำาทบคคลปฏบตจรง ขนอยกบเหตการณเฉพาะหนาในขณะนนดวยทำาใหการแสดงบทบาทแตกตางกนไป

โดยสรป บทบาทเปนพฤตกรรมของบคลทแสดงตามตำาแหนงหรอสถานะทางสงคมทบคคลนนๆ ดำารงตำาแหนงอย ซงสรปประเภทของบทบาทได 3 ลกษณะ ดงน

1. บทบาททตนเองหรอบคคลทดำารงตำาแหนงนนคาดหวง วาตนเองควรจะมบทบาทอยางไร คาดหวงวาตนเองควรจะปฏบตอยางไรในตำาแหนงนนๆ เรยกวาบทบาททคาดหวง

2. บทบาทคาดหวงจากผอน หรอสงคมตองการใหบคคลทอยในตำาแหนงนนๆ แสดงพฤตกรรมหรอปฏบตตามตำาแหนงหนาทททางสงคมครอบครองอย เรยกวา บทบาททสงคมกำาหนด . 3. บทบาททเปนจรง หรอพฤตกรรมทบคคลนน หรอบคคลทดำารงตำาแหนงไดกระทำาจรง เรยกวา บทบาททเปนจรง

1.3 ทฤษฎของบทบ�ทสำาหรบทฤษฎทเกยวกบบทบาทไดมนกสงคมวทยา นกจตวทยาและผ

รไดอธบายถงทฤษฎทเกยวกบบทบาทไวในหลายลกษณะ ดงน1. ทฤษฎบทบาทของ Ralph LintonLinton (อางถงใน ศกดไทย สรกจบวร, 2545: 115) กลาวไววา

ตำาแหนงหรอสถานภาพเปนผกำาหนดบทบาท เชน บคคลทมตำาแหนงเปนคร

10

ตองแสดงพฤตกรรมทเปนตวอยางทดแกศษย เปนตน ผทมตำาแหนงจะปฏบตหนาทไดสมบทบาทหรอไมขนอยกบองคประกอบหลายๆอยาง เชน บคลกของผสวมบทบาท ลกษณะของสงคม ตลอดจนขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรมของสงคมนนดวย

2. ทฤษฎบทบาทของ Nadel Nadel (อางถงใน ศกดไทย สรกจบวร, 2545: 116) กลาววา

บทบาท คอสวนประกอบทสงผลตอพฤตกรรม 3 ลกษณะ คอ 3.1) สวนประกอบทสงเสรมบทบาท เชน ครตองพดเกงหรอมอารมณขน 3.2) สวนประกอบทมผลสำาคญตอบทบาทและขาดมได เชน เปนครตองสอนหนงสอ เปนแพทยตองรกษาคนไข เปนตำารวจตองจบผราย 3.3) สวนประกอบทเปนไปตามกฎหมาย เชน ครตองเปนสมาชกครสภา เปนตน

จากความหมายของบทบาท แนวความคดและทฤษฎเกยวกบบทบาท จงสรปไดวาบทบาทเปนพฤตกรรมหรอการกระทำาของบคคล ซงอยในฐานะหรอตำาแหนงหรอมสถานภาพอยางใดอยางหนง ซงสงคมไดกำาหนดหนาทตองปฏบต บทบาทและสถานภาพเปนสงทควบคกนนนคอสถานภาพจะกำาหนดวาบคคลนนๆ มหนาทตองปฏบตตอผอนอยางไร สวนบทบาทเปนการปฏบตตามหนาททสงคมกำาหนดไวในแตละสถานภาพ การแสดงบทบาทจะสอดคลองกบบรรทดฐานของสงคม ในสถานภาพหนงๆบคคลอาจจะตองแสดงบทบาทมากมาย

1.4 ปจจยทกำ�หนดบทบ�ท

ปจจยทกำาหนดการแสดงบทบาทของบคคลนน ไดมนกวชาการหลายทานไดเสนอความคดไว ดงตอไปน

Bruce (1968, อางถงใน วรางคณา วงศมหาชย, 2535) ไดอธบายวา การทสงคมไดกำาหนดเฉพาะเจาะจงใหเราปฏบตหนาทตามบทบาทบางคนจะไมไดประพฤตปฏบตตามบทบาททคาดหวงโดยผอน เรากยงคงยอมรบวาบคคลจะตองปฏบตตามบทบาทหนาทสงคมกำาหนดให สวนบทบาททปฏบตจรง (Enacted Role) เปนวธการทบคคลไดแสดงหรอปฏบตออกมาจรงตามตำาแหนงของเขา ความไมตรงกนของบทบาททถกกำาหนดกบบทบาททปฏบตจรงนน อาจมสาเหตจากบคคลขาดความเขาใจ

11

สวนของบทบาททตองการ ความไมเหนดวยหรอไมลงรอยกบบทบาททถกกำาหนด และบคคลไมมความสามารถทแสดงบทบาทนนไดอยางมประสทธผล

ชดา จตพทกษ (2535) ไดกลาวถงการศกษาบทบาทเพอเขาใจถงความขดแยงทางบรรทดฐานของสงคม หรอสามารถมองเหนความสมพนธทางสงคม โดยศกษาบทบาทใน 3 แงมม คอ ความคาดหมายในบทบาท แสดงใหเหนถงโครงสรางความรความเขาใจ 2 ประการ ประการแรก ดานการเราจากการตดตอเกยวของของบคคลอน ประการทสอง ในการตอบสนองจากแนวโนมของการแสดงออกของบคคลนนกบลกษณะของการแสดงออกตามตำาแหนงเฉพาะในสงคม การรบรในบทบาทมความสมพนธกนในระบบสงคมการกระทำาตามบทบาทนนขนอยกบความเขาใจของปจเจกบคคล การแปลความหมาย รวมทงคณสมบตสวนตวของบคคล สงเหลานกำาหนดใหบคคลรบรหรอแสดงบทบาทแตกตางกนไปตามลกษณะอปนสย ความคด ความร ความสามารถ มลเหตจงใจ ประสบการณเดม การอบรมฝกฝน ความพงพอใจ ตลอดจนรวมถงสภาพทางกายและจตใจของบคคลทดำาเนนตามบทบาทนน และการขดแยงในบทบาทบคคลทมสถานภาพมากกวาหนงสถานภาพในสถานการณหนงๆ บทบาทของเขาทจะตองกระทำาจงมมากกวาหนงบทบาท ซงอาจกอใหเกดความยงยากสำาหรบเขาไดโดยเฉพาะอยางยงบทบาททงหลายนนขดแยงกน

1.5 คว�มสำ�คญเกยวกบบทบ�ท มดงน1. ทำาใหเกดการแบงหนาทระหวางสมาชกตามความถนดและความ

สามารถ2. ทำาใหสมาชกในสงคมรถงฐานะและความรบผดชอบของตนเอง3. ทำาใหสงคมมความเปนระเบยบ สมาชกในสงคมปฏบตตามหนาท

ของตนไมกาวกายกน4. ทำาใหสมาชกแตละคนรจกหนาทและความรบผดชอบของตนตาม

สถานภาพและบทบาทจากแนวคดเกยวกบบทบาทในรปแบบตางๆ ทกลาวมาขางตน จะเหน

ไดวาถาบทบาททงหลายมความสอดคลองกน โดยเฉพาะบทบาทตามความคดของผอยในตำาแหนง บทบาททผอนคาดหวง บทบาททปฏบตจรง และ

12

บทบาททผอนรบรกจะเปนความสมพนธทางสงคมทราบรน แตถาบทบาททปฏบตจรงไมตรงกบบทบาททผอนคาดหวง บทบาททผอนคาดหวงไมตรงกบบทบาทตามความคดของผอยในตำาแหนง ฯลฯ สถานการณเชนน จะทำาใหเกดความขดแยงของบทบาท (Role Conflicts)

2. แนวคดพนฐ�นด�นภ�วะผนำ�2.1 คว�มหม�ยของผนำ�

เปนทยอมรบกนแลววาผนำา (Leader) เปนปจจยทสำาคญยงประการหนงตอความสำาเรจขององคการ ทงน เพราะผนำามภาระหนาทและความรบผดชอบโดยตรงทจะวางแผนสงการดแลและควบคมใหบคลากรขององคการตางๆ ปฏบตงานตางๆ ใหประสบความสำาเรจตามเปาหมายและวตถประสงคทตงไว ปญหาทเปนทสนใจของนกวชาการและบคคลทวไปอยตรงทวาผนำาทำาอยางไรหรอวธการนำาอยางไรจงทำาใหผใตบงคบบญชาหรอผตามเกดความผกพนธกบงานแลวทมเทความสามารถและพยายามทจะทำาใหงานสำาเรจดวยความเตมใจ ในขณะทผนำาบางคนนำาอยางไรนอกจากผใตบงคบบญชาจะไมเตมใจในการปฏบตงานใหสำาเรจอยางมประสทธภาพแลว ยงเกลยดชงและพรอมทจะรวมขบไลผนำาใหไปจากองคการ

เพอใหเขาใจภาวะผนำา (Leadership) และผนำา (Leader) ดขน จงเสนอความหมายของผนำา (Leader) ไวดงน

- ผนำา คอ บคคลทมความสามารถในการใชอทธพลใหคนอนทำางานในระดบตางๆ ทตองการใหบรรลเปาหมายและวตถประสงคทตงไว (McFarland,1979:214-215)

- ผนำา คอ ผทสามารถในการชกจงใหคนอนทำางานใหสำาเรจตามตองการ (Huse,1978:227)

- ผนำา คอ บคคลทมอทธพลสงสดในกลม และเปนผทตองปฏบตภาระหนาทของตำาแหนงผนำาทไดรบมอบหมายจากบคคลไดรบมอบหมายบคคลอนในกลมทเหลอกคอผตาม แมจะเปนหวหนากลมยอยหรอผชวยในการปฏบตหนาทตางๆ กตาม (Yukl, 1989:3-4)

13

- ผนำา คอ บคคลทมาจากการเลอกตง หรอแตงตง หรอการยกยองขนมาของกลม เพอทำาใหหนาทเปนผชแนะและชวยเหลอใหกลมประสบความสำาเรจตามเปาหมายทตงไว

กว วงศพฒ (2535: 14-15) ไดสรปแนวคดเกยวกบผนำาไว 5 ประการ คอ

(1) ผนำา หมายถง ผซงเปนศนยกลางหรอจดรวมของกจกรรมภายในกลมเปรยบเสมอนแกนของกลม เปนผมโอกาสตดตอสอสารกบผอนมากกวาทกคนในกลม มอทธพลตอการตดสนใจของกลมสง

(2) ผนำา หมายถง บคคลซงนำากลมไปสวตถประสงคหรอสจดหมายทวางไว แมแตเพยงชแนะใหกลมไปสจดหมายปลายทางกถอวาเปนผนำา ทงนรวมถงผนำากลมออกนอกลนอกทางดวย

(3) ผนำา หมายถง บคคลทสมาชกสวนใหญคดเลอกหรอยกใหเขาเปนผนำาของกลมซงเปนไป โดยอาศยลกษณะทางสงคมมตของบคคลเปนฐานและสามารถแสดงพฤตกรรมของผนำาได

(4) ผนำา หมายถง บคคลทมคณสมบตเฉพาะบางอยาง คอ สามารถสอดแทรกอทธพลบางประการอนกอใหเกดการเปลยนแปลงของกลมไดมากทสด

(5) ผนำา หมายถง บคคลซงสามารถนำากลมไปในทางทตองการ เปนบคคลทมสวนรวมและเกยวของโดยตรงตอการแสดงบทบาทหรอพฤตกรรมความเปนผนำา

บญทน ดอกไธสง (2535: 266) ไดสรปเกยวกบผนำาไววา ผนำา (Leader) หมายถง

(1) ผมอทธพล มศลปะ มอทธพลตอกลมชน เพอใหพวกเขามความตงใจทจะปฏบตงานใหบรรลเปาหมายตามตองการ

(2) เปนผนำาและแนะนำา เพราะผนำาตองคอยชวยเหลอกลมใหบรรลเปาหมายสงสดตามความสามารถ

(3) ผนำาไมเพยงแตยนอยเบองหลงกลมทคอยแตวางแผนและผลกดน แตผนำาจะตองคอยยนอยขางหนากลมและนำากลมปฏบตงานใหบรรลเปาหมาย

14

สรปไดวา ผนำา (Leader) คอ บคคลทสามารถชกจงหรอชนำาบคคลอน ใหปฏบตงานสำาเรจตามวตถประสงคทวางไวไดอยางมประสทธผลและประสทธภาพ

2.2 คว�มหม�ยของภ�วะผนำ�โดยทวไปนกวชาการมกจะถอวา ผนำา “ ” (Leader) เปนตวบคคล

หรอกลมบคคล (Persons) สวน ภาวะผนำา “ ” (Leadership) นน เปนสงทแสดงออกมา (Actions) จากบคคลทเปนผนำาอยางเปนกระบวนการ ดงนน การจะเขาใจความหมายของ ผนำา มกจะไมเปนปญหามากนก ทงน“ ”เพราะจะรวาใครเปนผนำานน กมกจะพจารณาจากตำาแหนง (Position) ของบคคลหรอกลมบคคลดงกลาว

การทำาความเขาใจเกยวกบภาวะผนำาหรอความเปนผนำา (Leadership) นนเปนเรองยากแตอยางไร กตามนกวชาการไดใหความหมายของภาวะผนำาไวตางๆ กนหลายทรรศนะ ดงน

ภาวะผนำา หมายถง กระบวนการทผนำาใชอทธพลหรออำานาจทตนมอยในการชกนำาหรอโนมนาวใหผใตบงคบบญชาภายในองคการหรอกลมคนในสถานตางๆ เพอใหสมาชกของกลมไดปฏบตหนาทของตนอยางมประสทธภาพทสดใหบรรลเปาหมายองคการ (ประสาน หอมพลและทพวรรณ หอมพล,2540; 83)

Gibson, Ivancevich และ Donnelly (1997: 272) มองภาวะผนำา (Leadership) ในเชงปฏสมพนธระหวางกนของสมาชกในกลม โดยมผนำาเปนตวแทนในการเปลยนแปลงเปนบคคลทมอทธพลตอบคคลอนๆในกลม ภาวะผนำาจงเกยวของกบการใชอทธพลและปฏสมพนธระหวางบคคล เปนตวแทนของการเปลยนแปลงทมผลกระทบตอพฤตกรรมและการปฏบตงานของสมาชกคนอนในกลม ทงนการเปลยนแปลงนนตองมงไปสการบรรลเปาหมายของกลมดวย ผนำาอาจจะเปนบคคลทมตำาแหนงอยางเปนทางการหรอไมเปนทางการกได ซงเรามกจะรบรเกยวกบผนำาทไมเปนทางการอยเสมอเนองจากบคคลนนมลกษณะเดนเปนทยอมรบของสมาชกในกลม ทำาใหสมาชกแสดงพฤตกรรมทมนำาหนกและเปนเอกภาพ โดยเขาจะใชภาวะผนำาในการปฏบตการและอำานวยการโดยใชกระบวนการ

15

ตดตอสมพนธกน เพอมงบรรลเปาหมายของกลม (ศรโสภาคย บรพาเดชะ, 2535 อางถงใน มลลกา ตนสอน,2544: 47)

สรปไดวาภาวะผนำาหมายถง กระบวนการทผนำาใชอทธพลและอำานาจ“ของตนทมอยกระตนชนำาใหบคคลอนเกดความเตมใจแลวกระตอรอรนปฏบตงานใหเปนไปตามวตถประสงคขององคการหรอของกลม

เมอเปรยบเทยบความหมายของคำาวาผนำากบภาวะผนำา พบวามความแตกตางและคลายคลงกนทผนำาหมายถงบคคล สวนภาวะผนำาหมายถงการใชกระบวนการของความสามารถของบคคลทใชอทธพลของตนในการชกชวน ชนำา หรอชกจงผอนใหรวมมอรวมใจกบตนในการปฏบตงานอยางใดอยางหนง

2.3 คณสมบตของผนำ� ผนำาทไดรบการยอมรบจากกลมจะสามารถทำาหนาทผนำาไดดเพยงใด

นน ขนอยกบคณสมบตของผนำาวาเหมาะสมกบกรณเพยงใด แตโดยทวไปแลวเมอกลาวถงผนำาคนทวไปจะคดถงวาตองมคณสมบตทเหมาะสมกบการเปนผนำาทด ซงมผรไดกลาวไวหลายทาน ศรพงษ ศรชยรมยรตน ไดกลาวถงคณสมบตของผนำาวาควรมคณลกษณะใน 9 ดาน คอ

1. ความร (Knowledge)2. ความรเรม (Initiative)3. มความกลาหาญและความเดดขาด (Courage and

firmness)4. การมมนษยสมพนธ (Human relations)5. มความยตธรรมและซอสตยสจรต (Fairness and Honesty)6. มความอดทน (Patience)7. มความตนตวแตไมตนตม (Alertness)8. มความภกด (Loyalty)9. มความสงบเสงยมไมถอตว (Modesty)

16

(โดย ศรพงษ ศรชยรมยรตน กญแจสความเปนเลศทางการบรหารคน “ ”หนา 25,28)

โดยสรปคำาจำากดความหรอความหมายของผนำา อธบายวา ผนำาทดควรมลกษณะรวมทงคณสมบตอยางไรจงจะด โดยเฉพาะในโลกยคนท คณคา รวดเรว และความร เปนสงททรงพลงอยางยง ซงสามารถทำาใหองคการอยรอดไดหรอตองลมละลายหายไปจากตลาด หากเกดความผดพลาดแมเพยงเลกนอย

2.4 บทบ�ทของผนำ�ผนำา (Leader) เปนตวแทนขององคการ เปนบคคลททำาใหองคการ

ประสบความกาวหนาและบรรลผลสำาเรจ โดยเปนผทมบทบาทเปนเสมอนหลกในการดำาเนนงานโดยเฉพาะตอผใตบงคบบญชาและตอผลงานของสวนรวม ซงจะสะทอนใหเหนถงคณคาและความมประสทธภาพของการปฏบตงานภายในองคการ

นพพงษ บญรจตรดล กลาวถงบทบาทของผนำาไว 3 ประการ ดงน1. ผรกษาหรอประสานใหสมาชกอยรวมกน (Maintenance of

membership) หมายถง จะตองอยใกลชดกบกลม มความสมพนธคนในกลม และเปนทยอมรบของคนในกลมทำาใหมความสามคคกลมเกลยวกน

2. ผปฏบตภารกจของกลมใหบรรลวตถประสงค (Objective attainment) หมายถง เขาจะตองรบผดชอบในกระบวนการวธการทำางานดวยความมนคงและเขาใจได และเขาจะตองทำางานใหบรรลเปาหมาย

3. ผอำานวยใหเกดการตดตอสมพนธในกลม (Group interaction facilitation) หมายถง เขาจะตองปฏบตงานในทางทอำานวยความสะดวกใหเกดการตดตอสมพนธและปฏบตกนดวยดของสมาชกในกลม การตดตอสอสารทดเปนสงสำาคญและเปนการชวยใหหนาทนบรรลเปาหมาย

บทบาทและหนาทของผนำาตามทรรศนะของ สมชาต กจบรรยง (2544: 24-27) จำาแนกออกเปน 6 ประการ คอ

1. การสรางความเขาใจในองคการใหเกดกบผใตบงคบบญชา2. การปฏบตงานใหบรรลผลสำาเรจ3. การวางแผนและกำาหนดงาน4. การพฒนาคนทำางาน

17

5. หาวธจะไดรบความรวมมอจากทมงาน 6. การปรบปรงตนเอง

3. แนวคดทฤษฎเกยวกบก�รบรณ�ก�ร3.1 ก�รบรห�รแบบบรณ�ก�ร

ความหมาย การบรหาร“ ”คำาศพททใชในความหมายของการบรหารมอยสองคำา คอ การ“

บรหาร ” (Administration) และ การจดการ “ ” (Management) การบรหาร มกจะใชกบการบรหารกจการสาธารณะหรอการบรหารราชการ สวนคำาวา การจดการ ใชกบการบรหารธรกจเอกชน เราจงเรยกผทดำารงตำาแหนงระดบบรหารในหนวยงานราชการวา ผบรหาร ในขณะทบรษท “ ”หางราน ใชเรยกตำาแหนงเปน ผจดการ ไดมผทใหความหมายของ การ“ ” “บรหาร ในฐานะทเปนกจกรรมชนดหนง ดงตอไปน”

นายพทยา บวรวฒนา การบรหาร เปนเรองของการนำาเอากฎหมายและนโยบายตางๆ ปฏบตใหเกดผลซงเปนหนาทของขาราชการทจะทำางานดวยความเตมใจ ดวยความเทยงธรรมและอยางมประสทธภาพตามหลกเกณฑทกำาหนดไว (อางถงใน อาทตย ยงคง,2552: 9)

นายสธ สทธสมบรณ และนายสมาน รงสโยกฤษฎ การบรหาร หมายถง การดำาเนนงานใหบรรลวตถประสงคทกำาหนดไว โดยอาศยปจจยตางๆ อนไดแก คน เงน วสด สงของ และวธการปฏบตงาน (Method) เปนอปกรณในการดำาเนนงาน หรออกนยหนง การบรหารคอ การทำางานใหสำาเรจโดยอาศยบคคลอน (อางถงใน อาทตย ยงคง, 2552: 9)

นายสมพงษ เกษมสน การบรหาร คอ การใชศาสตรและศลปะนำาเอาทรพยากรทางการบรหาร (Administration Resources) มาประกอบการตามกระบวนการบรหาร (Process of Administration) ใหบรรลวตถประสงคทกำาหนดไวอยางมประสทธภาพ (อางถงใน อาทตย ยงคง, 2552: 9)

จงสรปไดวา การบรหาร หมายถง การใชศาสตรและศลปของบคคลตงแต 2 คนขนไป รวมมอกนดำาเนนกจกรรมหรองานใหบรรลวตถประสงค

18

ทวางไวรวมกน โดยอาศยกระบวนการและทรพยากรทางการบรหารเปนปจจยอยางประหยดและใหเกดประโยชนสงสด

การบรหารการพฒนาประเทศในชวงทผานมาประสบกบปญหาตางๆ มากมาย ไมวาจะเปนปญหาเศรษฐกจ ปญหาความสงบเรยบรอย และความขดแยงทางสงคม ทำาใหการพฒนาในระยะตอไปตองอาศยความรวมมอของภาคตางๆ ภายใตการทำางานอยางบรณาการ แนวคดการบรหารจดการแบบบรณาการเปนระบบการบรหารจดการแนวใหมทตองการใหการบรหารจดการมความสมพนธกน ทงในแนวตงและแนวนอน การทบทวนแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของไดสะทอนประเดนการบรหารแบบบรณาการตางๆ ทสำาคญ ดงน

ความหมาย การบรณาการ “ ”พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525 ใหความหมาย

บรณาการรวมหนวย คอ การนำาหนวยทแยกๆกนมารวมเขากนเปนอนหนงอนเดยวกน

การบรหารแบบบรณาการ หมายถง การบรหาร การจดสรรทรพยากร ความร ความสามารถ เทคโนโลย การประสานงานและวธการจดการ เพอใหงานบรรลวตถประสงค โดยรวมกนทำาหนาทอยางกลมกลนเปนหนงเดยว หรออาจเรยกวา เปนการบรหารแบบ CEO (สำานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2554: 8)

ดงนน จงสามารถสรปไดวา การบรหารงานแบบบรณาการ คอ การ“ ”จดสรรและระดมสรรพกำาลงของทกภาคสวนทงภาคราชการ ภาคเอกชน ภาคประชาชน และองคกรปกครองสวนทองถน และวธการปฏบตงานทางการบรหารอน ไดแก คน เงน วสด สงของ รวมทงการประสานงานและวธการบรหารจดการตางๆ โดยรวมกนทำาหนาทอยางกลมกลนเปนหนงเดยว เพองานสำาเรจตามวตถประสงคและมงสประชาชนไดรบประโยชนสงสด (อางถงใน อาทตย ยงคง, 2552: 10)

3.2 เทคนคและแนวท�งก�รทำ�ง�นแบบบรณ�ก�ร 1. ศกษาปญหาจากขอมลพนฐานเพอการพฒนา โดยทำาการศกษา

ความตองการทแทจรงจากประชาชนระดบหมบาน ตำาบล อำาเภอและ

19

ประชาคมระดบจงหวด และจากขอมลสถตพรอมทงจากขอมลใน ทกดาน เพอกำาหนดวสยทศน กลยทธ และยทธศาสตรในการดำาเนนงาน

2. การทำางานเปนทม (ภาคการพฒนา) กบภาคราชการ, เอกชน, ภาคประชาชน, ภาคประชาสงคม, องคกรอสระ, องคกรปกครองสวนทองถนและเชอมโยงบรณาการทำางานรวมกน รวมคด รวมทำา ในเรอง“ ”

2.1 แลกเปลยนขอมล ขาวสาร โครงการ งบประมาณ คน2.2 สนบสนนใหเกดการทำางานรวมกน โดยเชญเขารวมกจกรรม

โครงการ, เชญเปนวทยากร, จดเวทเชอมโยงภาคการพฒนา2.3 สงเสรมใหเกดการทำาแผนชมชนรวมกน โดยใชงบประมาณ

คน จากภาคการพฒนารวมกน 2.4 สงเสรมใหภาครจกเครอขายองคกรชมชน2.5 สงเสรมใหภาคการพฒนาใหมสวนรบผดชอบในการพฒนา

โดยการใชการประสานงานตดตามประเมนผลชมชนและสรปบทเรยนรวมกน

3. การนำาเทคโนโลยสารสนเทศ (ICT) มาทำางานเชงรกเพอใชในการบรหารตดสนใจเกดความรวดเรวในการทำางานและเชอมโยงเครอขายในการทำางาน

4. นำากระบวนการบรหารมงผลสมฤทธมาใชในการทำางาน4.1 จดทำาแผนยทธศาสตรของอำาเภอและแผนชมชนระยะ 3-5 ป 4.2 จดทำาแผนปฏบตงานประจำาป ซงเปนการระบรายละเอยด

ผลผลต กจกรรม หนวยงานผรบผดชอบและเปาหมายตามตวชวดผลงานหลกทงสวนทเปนผลผลต ผลลพธ

4.3 จดทำารายงานผลการดำาเนนงานประจำาป เพอแสดงถงความกาวหนาของผลงานทดำาเนนการไดจรงในรอบป โดยเปรยบเทยบผลงานจรงกบเปาหมายทกำาหนดไวในแผนปฏบตงานประจำาป

4.4 ประเมนผลการดำาเนนงานตามแผนงาน/โครงการ อยางเปนระบบและตอเนอง ทงทประสบผลสำาเรจ ปญหา อปสรรค ประเมนสภาพแวดลอมภายนอก แนวโนมและผลกระทบทอาจเกดขน เพอนำาไปสการกำาหนดแผนกลยทธในรอบตอไป

20

5. สงเสรมกระบวนการเรยนรใหเกดขนในชมชน โดยยดชมชนเปนศนยกลางการเรยนร (กจกรรมโครงการทประสบผลสำาเรจ, ปญหาอปสรรค) เนนบทเรยนโดยผานเวทประชาคม และสงเสรมใหเกดการบนทกเรองราวของภมปญญา วฒนธรรม คานยมทองถน รวมทงบนทกการทำางานของกลม องคกร เครอขาย และนำาไปสการขยายผลในการพฒนาตอไป

6. การสงเสรมการมสวนรวมของชมชนในการแกไขปญหาของชมชน เพอนำาไปสชมชนเขมแขงและพงตนเองได โดยยดหลก 3 ประการ 1) สงคมคณภาพ 2) สงคมแหงภมปญญา 3) สงคมสมานฉนทและเอออาทรตอกน

6.1 สงคมคณภาพ คนด ระบบด สรางคนใหเปนคนด คนเกง ม“ ”ความรบผดชอบ มจตสำานกสาธารณะ พงตนเองได

6.2 สงคมแหงภมปญญาและการเรยนร พฒนาคนใหคดเปน ทำาเปน เปดโอกาสใหทกคนไดแสดงความคดเหน เพอสรางสรรคชมชนสามารถสงสมทนทางปญญารจกการรกษาและตอยอดภมปญญาของแตละทองถนไดอยางเหมาะสม

6.3 สงคมสมานฉนทและเอออาทรกน เปนสงคมททำาใหคนมความ รรก สามคค พงพา เกอกลกน เอออาทรกน มความรก ความสามคค รก“ ”

ภมใจในชาตและทองถน มครอบครวทเขมแขง และสรางเครอขายชมชนใหเขมแขงทวประเทศ

7. สนบสนนและเสรมสรางความเขมแขงในการบรหารงานองคกรปกครองสวนทองถนเพมมากขน

3.3 กรอบแนวคดในก�รบรห�รแบบบรณ�ก�รในการบรหารงานแบบบรณาการ มกรอบแนวคดในการบรหารงานแบบ

บรณาการทพอสรปได ดงน กรอบแนวคดการบรหารงานแบบบรณาการ ตามทศนะ ดร.อนนท งาม

สะอาด1. ภาวะผนำา (Leadership)

21

คอ กระบวนการมอทธพล (Influence) ซงกนและกนระหวางผนำาและผตามเพอใหการดำาเนนงานบรรลวตถประสงคขององคการ (Achieve organizational objectives) และเกดการเปลยนแปลง (Change)

ตวอย�ง : ภ�วะผนำ�สคว�มสำ�เรจ1. shared vision (วสยทศนรวม) 2. team work (การทำางานเปนทม)3. following up (การตดตาม)4. trust (การไววางใจ)5. empowerment (การมอบอำานาจ)6. effective communication (การสอสารอยางม

ประสทธภาพ)คณลกษณะของผนำ�ทมประสทธผล (trait of effective

leaders)1. มลกษณะเดน (dominance)2. มพลงตนตวมงความสำาเรจ (high energy)3. เชอมนในตนเอง (self confidence)4. เชออำานาจแหงตน (internal locus of control)5. อารมณมนคง (stable)6. นาเชอถอและไวใจได (integrity)7. มปฏภาณไหวพรบ (intelligence)8. ยดหยน (flexibility)9. ไวตอความรสกของคนอน (sensitive of others)ผนำ�ท�งธรกจ (Leader)1. เปนผทมแรงขบดนในการทำางานสง มวสยทศนและเปาหมาย

ชดเจน2. ชอบทาทายอปสรรค มพลงอำานาจเปนทยอมรบของทกคน3. คดเปน และคดใหมากกวาผอน4. ทำางานเปน และทำางานหนกกวาลกนอง 5. ยนอยแถวหนาเสมอ ไมวาองคการจะรงโรจนหรอรงรง

2. วฒนธรรมองคการ : Organization Culture

22

เจ.ซ. สเปนเดอร (J.C Spender) กลาววา เปนระบบความเชอทสมาชกขององคการยดถอรวมกน วฒนธรรมองคการ คอวถชวตของกลมคนในองคการหนงๆ ทประพฤตปฏบตกนอยางตอเนองจนกลายเปนลกษณะเฉพาะของกลมคนนนๆ วฒนธรรมองคการทดจะเปนพนฐานสำาคญทจะทำาใหองคการสามารถดำาเนนไปไดอยางราบรนและยงยน

ตวอย�ง : วฒนธรรมของศรร�ช “SIRIRAJ” มคว�มหม�ย ดงน

S = Seniority กลยาณมตร ความเปนพเปนนอง ความหวงดชวยเหลอกน

I = Integrity มระเบยบวนย ดวยตวเองมความมนคงในคณธรรม เชอถอไววางใจได

R = Responsibility มความทมเทใหองคการ คดถงประโยชนขององคการ ตงใจทำางานจนสำาเรจ

I = Innovation พฒนาความคดและกระบวนการ มความคดสรางสรรค กลาคด กลาทำา

R = Respect เหนคณคาของคนทกระดบ ใหเกยรตและคำานงถงความรสกของผอนเอาใจเขามาใสใจเรา

A = Altruism การเหนแกประโยชนของผอนและสวนรวมเปนทตง ความไมเหนแกตว

J = Journey to excellence and sustainability มงมนสความเปนเลศ

3. การบรหารแบบมสวนรวม (Participative Management) 1. การรวมกนวางแผน (Plan)2. การปฏบตตามแผน (Do)3. การรวมกนตรวจสอบ (Check)4. การรวมกนปรบปรงแกไขขอบกพรอง (Action)

4. แนวคดเกยวกบบทบ�ทของน�ยอำ�เภอกรมการปกครอง (2555) พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการ

แผนดน พ.ศ. 2534 มาตรา 62 บญญตใหนายอำาเภอเปนหวหนา

23

ปกครองบงคบบญชาบรรดาขาราชการในอำาเภอ รบผดชอบงานบรหารราชการของอำาเภอและในมาตรา 64 ไดบญญตใหนายอำาเภอมอำานาจหนาทในการบรหารราชการตามระเบยบแบบแผนของทางราชการ การบรหารราชการตามทคณะรฐมนตร กระทรวง ทบวง กรม มอบหมายหรอตามทนายกรฐมนตรสงการในฐานะหวหนารฐบาล การบรหารราชการตามคำาแนะนำาและคำาชแจงของผวาราชการจงหวดและผมหนาทตรวจการอนซงคณะรฐมนตร นายกรฐมนตร กระทรวง ทบวง กรม และผวาราชการจงหวดมอบหมาย ในเมอไมขดตอกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ หรอคำาสงของกระทรวง ทบวง กรม มตของคณะรฐมนตรหรอการสงการของนายกรฐมนตร และการควบคมดแลการบรหารราชการสวนทองถนในอำาเภอตามกฎหมาย นอกจากนยงบญญตไวดวยวาถากฎหมายใดยงมไดบญญตวาการปฏบตตามกฎหมายนนเปนหนาทของผใดโดยเฉพาะ กใหเปนหนาทของนายอำาเภอทจะตองรกษาการใหเปนไปตามกฎหมายนน

4.1 คว�มหม�ยน�ยอำ�เภอความหมายของคำาวา นายอำาเภอ ตามพจนานกรม ฉบบ

ราชบณฑตยสถาน(2522) ไดกำาหนดความหมายของคำาวา นายอำาเภอ “ ”ไวดงน

นายอำาเภอ ตำาแหนงเจาพนกงานผปกครองทองท ซงเปนหวหนาปกครองบงคบบญชาขาราชการในอำาเภอ และรบผดชอบในการบรหารราชการของอำาเภอ

ความหมายของคำาวา นายอำาเภอ ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2534 ไดบญญตความหมายของคำาวา นายอำาเภอ ไวในมาตรา “ ” 62 ดงน

“มาตรา 62 ในอำาเภอหนง มนายอำาเภอหนงคนเปนหวหนาปกครองบงคบบญชาบรรดาขาราชการในอำาเภอ และรบผดชอบงานบรหารราชการของอำาเภอ นายอำาเภอสงกดกระทรวงมหาดไทย บรรดาอำานาจหนาทเกยวกบราชการของกรมการอำาเภอหรอนายอำาเภอซงกฎหมายกำาหนดใหกรมการอำาเภอและนายอำาเภอมอย ใหโอนไปเปนอำานาจและหนาทของนายอำาเภอ”

24

ความหมายของคำาวา นายอำาเภอ ตามพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช 2457 ไดบญญตความหมายของคำาวา นายอำาเภอ ไวในมาตรา “ ” 66 ดงน

“มาตรา 66 อำาเภอหนงใหมพนกงานปกครองคณะหนง เรยกรวมกนวา กรมการอำาเภอๆแยกเปนรายตำาแหนง ดงน คอ

(1) นายอำาเภอ หรอถาเปนตำาแหนงพเศษ เรยกวาผวาราชการอำาเภอ เปนหวหนาการปกครองทวไปในอำาเภอ และขนตรงตอผวาราชการเมอง มอำาเภอละ 1 คน

(2) ปลดอำาเภอ เปนผชวยและผแทนนายอำาเภออยในบงคบนายอำาเภอ อำาเภอหนงมปลดอำาเภอมากนอยตามสมควรแกราชการ

(3) สมหบญชอำาเภอ คอ ขาราชการมสงกดในกรมสรรพากรมหนาทเปนผชวยนายอำาเภอในการเกบอากรและผลประโยชนแผนดนอยในบงคบนายอำาเภอ

สรปความหมายของคำาวา นายอำาเภอ(1) อำาเภอ (Amphoe) เปนหนวยปกครองในประเทศไทย ลำาดบ

รองมาจากจงหวด จดตงโดยการตราเปนพระราชกฤษฎกา มฐานะเปนราชการบรหารสวนภมภาคตามกฎหมายวาดวยระเบยบบรหารราชการแผนดนโดยแตละอำาเภอจะแบงสวนยอยออกเปนตำาบล

(2) การบรหารงานอำาเภอ มนายอำาเภอ เปนหวหนาปกครองบงคบบญชา และมหวหนาสวนราชการประจำาอำาเภอทกระทรวง กรมสงมาประจำาในอำาเภอ และปลดอำาเภอเปนผชวยในการปฏบตหนาทมททำาการอยท ท“วาการอำาเภอ ”

(3) นายอำาเภอ เปนตำาแหนงขาราชการพลเรอนสามญ สงกดกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ประเภทอำานวยการระดบตน (ระดบ 8 เดม) ยกเวนอำาเภอเมองและอำาเภอทมความเจรญทางเศรษฐกจสงนายอำาเภอจะเปนขาราชการพลเรอน ประเภทอำานวยการสง (ระดบ 9 เดม) มอำานาจหนาทในการบงคบบญชาสวนราชการในอำาเภอ และกำากบดแลการบรหารงานขององคการบรหารสวนตำาบลในสงกด การบรรจและแตงตงนายอำาเภอ จะใชวธการสอบคดเลอกปลดอำาเภอ (หรอเทยบเทา) เพอเขารบการศกษาในโรงเรยนนายอำาเภอ สงกดวทยาลยการปกครอง กรมการ

25

ปกครอง กระทรวงมหาดไทย จากนนจงเรยกบรรจแตงตงตามลำาดบผลการเรยนทสอบได

4.2 อำ�น�จหน�ทของน�ยอำ�เภอกฎหมายทเกยวของกบอำานาจหนาทของนายอำาเภอ สรปไดตามพระ

ราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2534 และทแกไขเพมเตม ดงน

(1) นายอำาเภอมหนาทนำาภารกจของรฐและนโยบายของรฐบาลไปปฏบตดแลและบงคบการใหเกดผลสมฤทธ จดใหมการคมครอง ปองกน สงเสรม ชวยเหลอ ใหบรการภาครฐแกประชาชนและชมชนใหไดรบความเปนธรรมทงดานเศรษฐกจและสงคมในการดำารงชวตอยางพอเพยง สมำาเสมอ รวดเรว และมคณภาพ ใหการอดหนนและสนบสนนองคกรปกครองสวนทองถน เพอใหสามารถดำาเนนการตามอำานาจหนาทขององคกรปกครองสวนทองถน และใหมขดความสามารถพรอมทจะดำาเนนการตามภารกจทจะไดรบการถายโอนจากกระทรวง ทบวง กรม

(2) นายอำาเภอมอำานาจหนาทสงเสรม สนบสนน และจดใหมการบรการรวมกนของหนวยงานในลกษณะศนยบรการรวม

(3) นายอำาเภอมอำานาจหนาทประสานกบองคกรปกครองสวนทองถนเพอรวมมอกบชมชนในการดำาเนนการใหมแผนชมชน เพอรองรบการสนบสนนงบประมาณจากองคกรปกครองสวนทองถนจงหวด และกระทรวง ทบวง กรม

(4) นายอำาเภอมอำานาจหนาทในการไกลเกลยหรอจดใหมการไกลเกลยประนอมขอพพาทเพอใหเกดความสงบเรยบรอยทางสงคม

ขอพพาททางแพงเกยวกบทดนมรดกและขอพพาททางแพงอนทมทนทรพยไมเกนสองแสนบาทหรอมากกวานนตามทกำาหนดในพระราชกฤษฎกา ใหนายอำาเภอโดยความเหนชอบของคณะกรมการจงหวดทำาบญชรายชอบคคลทจะทำาหนาทเปนคณะบคคลผทำาหนาทไกลเกลยและประนอมขอพพาท

ความผดทางอาญา บรรดาความผดทมโทษทเกดขนในเขตอำาเภอใด หากเปนความผดอนยอมความได และมใชความผดเกยวกบเพศ ใหนายอำาเภอของอำาเภอนนหรอปลดอำาเภอทนายอำาเภอดงกลาวมอบหมายเปนผ

26

ไกลเกลยตามความแกกรณ และเมอผเสยหายและผถกกลาวหายนยอมเปนหนงสอทไกลเกลยและปฏบตตามคำาไกลเกลยดงกลาวแลว ใหคดอาญาเปนอนเลกกนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ในกรณผเสยหายและผถกกลาวหาไมยนยอมตามทไกลเกลย ใหจำาหนายขอพพาทนนแตเพอประโยชนในการทผเสยหายจะไปดำาเนนคดตอไป อายความการรองทกขตามประมวลกฎหมายอาญาใหเรมนบแตวนทจำาหนายขอพพาท หลกเกณฑและวธในการดำาเนนการตามวรรคหนง ใหเปนไปตามทกำาหนดในกฎกระทรวง

(5) นายอำาเภอมอำานาจหนาทเปนหวหนาปกครองบงคบบญชาบรรดาขาราชการในอำาเภอและรบผดชอบงานบรหารราชการของอำาเภอโดยมปลดอำาเภอและหวหนาสวนราชการประจำาอำาเภอ ซงกระทรวง ทบวง กรมตางๆ สงมาเปนผชวยเหลอนายอำาเภอ

(6) นายอำาเภอมหนาทการบรหารราชการตามกฎหมายและระเบยบแบบแผนของทางราชการ ถากฎหมายมไดบญญตวาการปฏบตตามกฎหมายนนเปนหนาทของผใดโดยเฉพาะ ใหเปนหนาทของนายอำาเภอทจะตองรกษาการใหเปนไปตามกฎหมายนนดวย

(7) นายอำาเภอมหนาทบรหารราชการตามทคณะรฐมนตร กระทรวง ทบวง กรมมอบหมายหรอตามทนายกรฐมนตรสงการในฐานะหวหนารฐบาล

(8) นายอำาเภอมหนาทบรหารราชการตามคำาแนะนำาและคำาชแจงของผวาราชการจงหวดและผมหนาทตรวจการอนซงคณะรฐมนตร นายกรฐมนตร กระทรวง ทบวง กรม และผวาราชการจงหวดมอบหมาย ในเมอไมขดตอกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ หรอคำาสงของกระทรวง ทบวง กรม มตของคณะรฐมนตร หรอการสงการของนายกรฐมนตร

(9) นายอำาเภอมหนาทควบคมการบรหารราชการสวนทองถนในอำาเภอตามกฎหมาย

4.3 บทบ�ทอำ�น�จหน�ทของน�ยอำ�เภอในก�รบรห�รจดก�รด�นคว�มสงบเรยบรอย

การรกษาความสงบเรยบรอยและความมนคงภายใน เปนอำานาจหนาทของนายอำาเภอมาตงแตการเรมจดตงการปกครองสวนภมภาค ในอดตกาลนายอำาเภอตองออกปราบโจรผราย ผกอการรายดวยตนเองมาโดยตลอด

27

ตอมาเมอภารกจของนายอำาเภอเพมมากขนตามสภาพความเจรญของทองถนมการจดตงหนวยงานและกองกำาลงทจะปฏบตภารกจในดานนเพมขน นายอำาเภอยงคงดำารงฐานะผนำาในการทจะรกษาความสงบเรยบรอยเพอใหประชาชนไดดำารงชพอยดวยความสขและมความปลอดภยในชวตและทรพยสน รวมทงการรกษาความมนคงภายในประเทศ

บทบาทของนายอำาเภอในดานการรกษาความสงบเรยบรอยในระดบอำาเภอนสามารถแยกพจารณาไดชดเจน ดงน

1. การรกษาความสงบเรยบรอยในฐานะพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจชนผใหญ กฎหมายลกษณะปกครองทองท กำาหนดใหนายอำาเภอในฐานะของกรมการอำาเภอมหนาทในการปองกนภยนตรายของราษฎรและรกษาความสงบเรยบรอยในทองท ในขณะทประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา (พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ฉบบท 18 พ.ศ. 2535 หนา 10) กำาหนดใหนายอำาเภอ เปนพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจชนผใหญ มอำานาจหนาทในการจบกมผกระทำาผด และมอำานาจหนาทอนๆ ในอนทจะผดงไวซงความสงบเรยบรอยอนดในสงคม

2. การอำานวยความยตธรรมใหแกประชาชนในฐานะหวหนาพนกงานสอบสวนอำาเภอ นอกจากการเปนพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจชนผใหญแลว นายอำาเภอยงเปนพนกงานสอบสวนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาดวย ในประวตศาสตรของระบบการสอบสวนของไทยนายอำาเภอเคยเปนหวหนาพนกงานสอบสวนอำาเภอ ซงตองรบผดชอบการสอบสวนคดอาญาทเกดขนในเขตรบผดชอบทกคด แมวาในเวลาตอมารฐบาลตองการใหนายอำาเภอมงพฒนาชนบทใหทนกบการเรงรดของรฐบาล และไดมการโอนอำานาจการสอบสวนคดอาญาหลกไปใหแกฝายตำารวจ แตรฐกยงคงสงวนอำานาจในเรองนใหแกนายอำาเภอไวอำานวยความยตธรรมใหแกราษฎรในกรณทไดรบความไมเปนธรรมจากระบบการสอบสวนคดอาญา (ขอบงคบกระทรวงมหาดไทย วาดวยระเบยบการดำาเนนคดอาญา พ.ศ. 2523)

3. การรกษาความมนคงภายใน ในฐานะผบงคบกองรอยอาสารกษาดนแดนอำาเภอ นบตงแตประเทศไทยประสบปญหาการแทรกแซงจากลทธ

28

คอมมวนสต ภายใตการสนบสนนจากรฐบาลสงคมคอมมวนสตจน นายกรฐมนตรสมยนน (จอมพล ป. พบลสงคราม) จงไดใหกระทรวงมหาดไทยรอฟ นการดำาเนนการเกยวกบ พลเรอนอาสาขน ตอมาไดมการตราพระราชบญญตกองอาสารกษาดนแดน พ.ศ. 2497 เมอวนท 10 กมภาพนธ 2497 จดตงกองอาสารกษาดนแดน ขนอยกบกระทรวงมหาดไทย โดยกำาหนดภารกจไว ดงน

3.1 บรรเทาภยทเกดจากธรรมชาตและการกระทำาของขาศก3.2 ทำาหนาทรกษาความสงบเรยบรอยในทองทรวมกบพนกงาน

ฝายปกครองหรอตำารวจ3.3 รกษาสถานทสำาคญและการคมนาคม3.4 ปองกนการจารกรรม สดบรบฟงและรายงานขาว3.5 ทำาการชวยเหลอใหความสะดวกแกฝายทหารตามททหาร

ตองการ และตดทอนกำาลงขาศก3.6 เปนกำาลงสำารองสวนหนงทพรอมจะเพมเตมและสนบสนน

กำาลงทหารเมอจำาเปน นายอำาเภอในฐานะผบงคบกองรอยอาสารกษาดนแดน เปนผนำา

หนวยของกองกำาลงรกษาดนแดนของอำาเภอ มหนาทตองปฏบตตามกฎหมายดงกลาวตลอดมา

4. การปองกนภยฝายพลเรอนในฐานะผอำานวยการปองกนภยฝายพลเรอน งานปองกนภยฝายพลเรอนของประเทศในปจจบนน เปนไปตามพระราชบญญตปองกนภยฝายพลเรอน พ.ศ. 2550 ซงกำาหนดใหมคณะกรรมการปองกนภยฝายพลเรอนแหงชาตคณะหนง ประกอบดวย ผแทนจากกระทรวง ทบวง กรมตางๆ ทเกยวของกบการปฏบตงานดานปองกนภยฝายพลเรอน เพอใหเกดการประสานงานรวมมอกนโดยใกลชดและเปนประโยชนในการปฏบตงานอยางรวดเรวและมประสทธภาพ ในอนทจะปองกนภยและฟ นฟความเสยหายอนเกดจากภยธรรมชาตและภยทมนษยกระทำาขน ในระดบนายอำาเภอทำาหนาทเปนผอำานวยการปองกนภยฝายพลเรอนอำาเภอ

ดงนน จะเหนวาบทบาทอำานาจหนาทของนายอำาเภอตามกฎหมายนนมมากมายและกวางขวาง จนมผกลาววามอำานาจหนาทครอบจกรวาล โดยม

29

อำานาจหนาทตามกฎหมายกำาหนดไวหลายฉบบมอำานาจหนาทครอบคลมอยางกวางขวาง ในทนจะขอกลาวถงเฉพาะบทบาทอำานาจหนาทของนายอำาเภอตามกฎหมายทเกยวกบการรกษาความสงบเรยบรอยและความมนคง ทสำาคญบางฉบบไดแก

1. พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช 24572. ขอบงคบกระทรวงมหาดไทย วาดวยระเบยบการดำาเนนคด

อาญา พ.ศ. 2523 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2523 (ฉบบท 3) พ.ศ. 2523 (ฉบบท 4) พ.ศ. 2525 (ฉบบท 5) พ.ศ. 2536 (ฉบบท 6) พ.ศ. 2537 (ฉบบท 7) พ.ศ. 2538

3. ระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการบรหารการปกครองและพฒนาระดบตำาบล พ.ศ. 2535

4. ขอบงคบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการสอบสวนคดอาญาบางประเภทในจงหวดอนนอกจากกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2520 และตามระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการเปรยบเทยบและการสอบสวนคดอาญาบางประเภท พ.ศ. 2531

5. พระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 25506. การพทกษพนทสวนหลง และการควบคมสงใชกลมพลง

ประชาชนในหนาทนายอำาเภอ7. ระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการชวยเหลอเจาพนกงาน

ของหนวยกำาลงคมครองและรกษาความสงบเรยบรอยภายในหมบาน พ.ศ. 2551 (แกไขเพมเตมฉบบท 2 พ.ศ. 2554)

8. ศนยปฏบตการพลงแผนดนเพอเอาชนะยาเสพตด

บทบาทหนาทของนายอำาเภอตามกฎหมายตางๆ ทเกยวของกบการบรหารการจดการดานการรกษาความสงบเรยบรอยระดบอำาเภอทขอนำามากลาวถง ประกอบดวย

1. พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พทธศกราช 2457 พระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พทธศกราช 2457 ได

กำาหนดอำานาจหนาทของนายอำาเภอ ไวดงน1.1 การรกษาความสงบเรยบรอยในทองท ไดแก การสบสวน

ตรวจตราเหตการณตางๆ ในทองท เพอมใหเหตการณรายเกดขนแก

30

ประชาชนและทางราชการ หากเกดขนกมหนาทแกไขและระงบเหตการณนนเสย ในขณะทประชาชนซงอยในทองท ไดรบความเดอดรอนมาขอความชวยเหลอ ตองชวยเหลอใหเตมกำาลงความสามารถและอำานาจทมอย

1.2 การปกครองทองท ตองตรวจตราการปฏบตหนาทของกำานน ผใหญบาน เพอใหปฏบตตามแบบแผนของกรมการปกครองทกำาหนดไว หากกำานนผใหญบานประสบปญหาตองชวยเหลอแกไข ตองมหนาทสำาคญทจะออกตรวจตราทองทอยเสมอ มหนาทรบผดชอบในเรองทะเบยนทองท เชน การทำาหนงสอสญญาสำาคญ การทำาบญชทกๆ อยาง ทตองการใชในทางราชการ เชน บญชบานเรอนและพาหนะ บญชปน บญชอารามและรวมทงการทำาทะเบยนตางๆ ดวย นอกจากนยงมหนาทรายงานผบงคบบญชาทราบตามปกตเพอหนวยงานราชการระดบเหนอจะไดทราบความเปนไปของราษฎร

1.3 การสบจบโจรผรายและรายงานคดอนๆ มหนาทสบเหตการณตางๆ ดวยตนเองและตกเตอนกำานน ผใหญบาน มใหละเลย ตองใหความสะดวกแกพวกพลตระเวน มหนาทไตสวนทเกดเหต คมขงนกโทษ จบกมผกระทำาผดกฎหมายและบงคบตามหมายสง เปนตน

1.4 การปองกนโรค ตองระวงมใหแพรหลายเขาไปในเมอง หากเกดขนตองรบหาทางกำาจดใหหมดสนไปโดยเรว

1.5 ตองตรวจตรากำาจดสงโสโครก ตกเตอนประชาชนอยาใหละเลยในการรวมมอกบทางราชการ ตองเปนธระใหแพทยประจำาตำาบลดแลและรกษาพยาบาล

1.6 การบำารงการทำานา คาขาย ปาไม และทางไปมาตดตอกน ตองตรวจใหรวาททำามาหากนและเลยงชพของราษฎรอำาเภอนนมอยอยางไร ทำาเลการทำานา ทำาสวน หรอพนทจบสตวนำาอยทไหน อาศยทางนำาทางใด และจดทำาบญชไวทวาการอำาเภอ ถาเหนวาควรจะบำารงทองทเพอประโยชนในการหาเลยงชพของประชาชนหรอเพอปองกนอนตรายทเกดจากธรรมชาตตองปรกษาหารอกำานน ผใหญบานและเรยกเกณฑราษฎรใหทำาหนาทนนใหสำาเรจทนฤดกาล สงทควรทำานบำารงยอมรวมทงหวย คลอง และลำานำา อกทงการคมนาคมทางบก โดยถอวาประโยชนของคนสวนมากสำาคญกวาคนสวนนอย นอกจากนยงมหนาทรกษาปาไม พนธสตวนำาท

31

สาธารณประโยชน ทวด หรอกศลสถาน อยาใหผใดนำาเอาไปเปนประโยชนเฉพาะตว

1.7 การบำารงรกษา มหนาทรวมกบกำานน ผใหญบานและผอปการะการศกษาทองท เชน พระภกษสงฆ เปนตน ชวยแนะนำาและจดใหมสถานทเลาเรยน ใหพอแกเดกในอำาเภอนน จดบำารงสงสอนอยาใหเสอมทรามและตกเตอนบดา มารดา และผปกครองของเดกใหสงบตรหลานไปเลาเรยน

1.8 การเกบภาษอากร มหนาทในการรกษาผลประโยชนของแผนดน เปนผจดเกบผลประโยชนของแผนดนในเขตอำาเภอ โดยเฉพาะบรรดาภาษอากรมไดมกฎหมายหรอขอบงคบใหพนกงานอนเกบแลวเปนหนาทของนายอำาเภอ ภาษอากรทตองเกบรกษาและนำาสงจนถงพระคลงเวลาเกดเหตอตคดขดสนตองออกตรวจตราพรอมกบรายงานเสนอผอนผนการเกบภาษอากรใหผบงคบบญชาทราบ

1.9 หนาทเบดเสรจ ประกอบดวยการประกาศขอราชการ การปฏบตหนาทราชการซงไดรบมอบหมายเปนการจรหรอเพมเตมตามกาลสมย หนาทชวยอำาเภออนในการจบโจรผราย ระงบเหตการณรายตางๆ และจดการสงตางๆ ไดกำาหนดไวอกดวย ในกรณทกฎหมายมไดระบไววาเปนหนาทของผใด กใหพงเขาใจวาเปนหนาทของนายอำาเภอทจะรกษาการใหเปนไปตามกฎหมายนนๆ

2. ขอบงคบกระทรวงมหาดไทย วาดวยระเบยบการดำาเนนคดอาญา พ.ศ. 2523 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2523 (ฉบบ 3) พ.ศ. 2523 (ฉบบ 4) พ.ศ. 2525 (ฉบบ 5) พ.ศ. 2536 (ฉบบ 6) พ.ศ. 2537 (ฉบบ 7) พ.ศ. 2538

ขอ 4.3 เมอมเหตสำาคญหรอกรณจำาเปน สมควรใหพนกงานสอบสวนฝายปกครองทำาการสอบสวนหรอรวมในการสอบสวนคดอาญาในทองทใด กใหผบงคบการตำารวจภธรจงหวดหรอผรกษาราชการแทน เสนอเหตผลตอผวาราชการจงหวดเพอสงการ

การสอบสวนกรณนมแนวทางปฏบต ดงน1. ผบงคบการตำารวจภธรจงหวด หรอผรกษาราชการแทน

เทานน เปนผเสนอตอผวาราชการจงหวด

32

2. เสนอใหพนกงานสอบสวนฝายปกครองฝายเดยว หรอสอบสวนรวมกบพนกงานสอบสวนฝายตำารวจกได

ขอ 4.4 ในกรณทผวาราชการจงหวดหรอนายอำาเภอ ไดประสบเหตความผดอาญาซงควรกระทำาการจบกมไดกใหผวาราชการจงหวดหรอนายอำาเภอทำาการจบกม แตถาไมอาจจบกมทนทกสงใหเจาหนาทตำารวจหรอเจาพนกงานผมอำานาจหนาทจบกม และเพอผลประโยชนในการสอบสวนดำาเนนคดใหผวาราชการจงหวด หรอนายอำาเภอทำาการสบสวนหรอสงใหเจาหนาทดำาเนนการ เพอรวบรวมหลกฐานตางๆ ทอยในเหตการณ หรอดำาเนนการทงหลายอนๆ เชน การตรวจตวบคคล ตรวจสงของ คนพบสงของ และยดไวสงของซงคนพบ ตลอดจนสอบถามคำาคน และดำาเนนการอยางอนเทาทจำาเปนเพอเปนหลกฐานในขนตนและบนทกไว แลวใหสงหลกฐานการสบสวนนนและตวบคคลทจบไวไปใหพนกงานสอบสวนทองทดำาเนนการตอไป

ขอ 5.1 ปลดกระทรวงมหาดไทย ในการสอบสวนการกระทำาความผดทเกดขนทวราชอาณาจกร คดใดหรอในคดบางประเภทใดถาปลดกระทรวงมหาดไทยเหนเปนการสมควร จะใหพนกงานสอบสวนมาชแจง พรอมทงเรยกสำานวนการสอบสวนมาตรวจพจารณาและใหคำาแนะนำา เรงรดใหดำาเนนการใหเปนผลดและเปนไปในทางทชอบและเหมาะสม

ถาปลดกระทรวงมหาดไทยเหนวา การดำาเนนการตามวรรคหนงจะไมไดผลปลดกระทรวงมหาดไทย มอำานาจเขาควบคมการสอบสวนโดยแตงตงพนกงานสอบสวนผรบผดชอบดำาเนนการตามทเหนสมควร รวมทงการสงอนญาตหรอไมอนญาตใหปลอยชวคราว หรอจะสงใหเปลยนตวพนกงานสอบสวน หรอใหพนกงานสอบสวนฝายปกครองเขารวมการสอบสวนคดเรองนนดวยกได และใหอำานาจการแกไขเปลยนแปลงของปลดอำาเภอผเปนหวหนาประจำากงอำาเภอ นายอำาเภอ ผบงคบการตำารวจภธร ผวาราชการจงหวด และอธบดกรมตำารวจ ใหเปนอำานาจของปลดกระทรวงมหาดไทย หรอผทไดรบมอบหมายและใหมอำานาจสงการเกยวกบคดไดทกกรณ เวนแตจะมการบญญตไวในกฎหมายเปนประการอน

ขอ 5.2 ผวาราชการจงหวด ในกรณทผวาราชการจงหวดเหนเปนการสมควรจะใหพนกงานสอบสวนในจงหวดมาชแจง พรอมทงเรยก

33

สำานวนการสอบสวนมาตรวจพจารณาและใหคำาแนะนำาเรงรดใหดำาเนนการใหเปนผลดและเปนไปในทางทชอบและเหมาะสม

ถาผวาราชการจงหวดเหนวา การดำาเนนการตามวรรคหนงจะไมไดผลผวาราชการจงหวดมอำานาจเขาควบคมการสอบสวนโดยสงใหพนกงานสอบสวนดำาเนนการตามทเหนสมควร รวมทงการสงอนญาตหรอไมอนญาตใหปลอยตวชวคราว หรอจะสงใหเปลยนตวพนกงานสอบสวนหรอใหพนกงานสอบสวนฝายปกครองเขารวมการสอบสวนคดเรองนนดวยกได กรณดงกลาวนใหถอวาผวาราชการจงหวดเปนหวหนาพนกงานสอบสวนผรบผดชอบตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 18 วรรคทาย และเปนพนกงานสอบสวนผรบผดชอบตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 140 มอำานาจเกยวกบการสอบสวนความผดอาญาในเขตอำานาจของจงหวด การทจะสงการแกไขหรอเปลยนแปลงโดยอำานาจของผบงคบการตำารวจภธรหรอผบงคบการตำารวจภธรเปนอนงด เวนแตจะเปนอำานาจของอธบดกรมตำารวจ

ขอ 5.3 นายอำาเภอ มอำานาจเชนเดยวกบผวาราชการจงหวดขอ 5.4 ปลดอำาเภอผเปนหวหนาประจำากงอำาเภอ มอำานาจเชนเดยว

กบนายอำาเภอจากหลกการตามระเบยบดงกลาว จงมแนวทางปฏบตเพอใหเกด

ความเปนธรรมและความสงบเรยบรอย ดงน1. ปลดกระทรวงมหาดไทย ผวาราชการจงหวด นายอำาเภอ ปลด

อำาเภอผเปนหวหนาประจำากงอำาเภอ เมอเหนเปนการสมควรมอำานาจเขาควบคมการสอบสวนได ถงแมจะไมมการรองเรยนขอความเปนธรรมกตาม

2. การเขาควบคมการสอบสวน กอใหเกดอำานาจในการสอบสวน ดงน

2.1 เรยกสำานวนการสอบสวนมาตรวจพจารณาและสงใหพนกงานสอบสวนฝายตำารวจดำาเนนการตามทเหนสมควร

2.2 สงอนญาตหรอไมอนญาตใหปลอยชวคราว2.3 สงใหเปลยนตวพนกงานสอบสวน หมายความเฉพาะเปลยน

ตวพนกงานสอบสวนฝายตำารวจดวยกน มไดหมายรวมถง เปลยนพนกงานสอบสวนฝายตำารวจเปนพนกงานสอบสวนฝายปกครอง เพราะอำานาจการ

34

สอบสวนคดอาญาตามขอบงคบกระทรวงมหาดไทยยงคงเปนอำานาจหนาทฝายตำารวจอยตามปกต

2.4 ใหพนกงานสอบสวนฝายปกครองเขารวมทำาการสอบสวน2.5 เปนหวหนาพนกงานสอบสวนผรบผดชอบ ตามประมวล

กฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 18 วรรคทาย และเปนพนกงานสอบสวนผรบผดชอบมาตรา 140

2.6 เมอผวาราชการจงหวดเขาควบคมการสอบสวนแลว พนกงานสอบสวนฝายตำารวจอนใดจะสงแกไขเปลยนแปลงอำานาจของผวาราชการจงหวดไมได เวนแตอธบดกรมตำารวจเปนผสงในฐานะทเปนหวหนาพนกงานสอบสวนทวราชอาณาจกร สำาหรบนายอำาเภอกเชนเดยวกน ผทมอำานาจแกไขเปลยนแปลงไดแก ผวาราชการจงหวด หรออธบดกรมตำารวจเทานน

3. ผวาราชการจงหวด สามารถเขาควบคมการสอบสวนคดอาญา ในฐานะหวหนาพนกงานสอบสวนผรบผดชอบตามขอบงคบฯ พ.ศ. 2523 ขอ 124 วรรคสอง ไดโดยไมตองปฏบตตามขอบงคบขอ 12.4 วรรคหนงกอน กลาวคอ ถาเปนการสมควรสามารถเปลยนพนกงานสอบสวนหรอตงพนกงานสอบสวนฝายปกครองไปรวมไดเลย ฯลฯ โดยไมตองเรยกมาเรงรดใหคำาแนะนำากอน

นายอำาเภอ ปลดอำาเภอผเปนหวหนาประจำากงอำาเภอ กมอำานาจเชนเดยวกบผวาราชการจงหวด

4. กรณทจะถอวาผวาราชการจงหวด นายอำาเภอ ปลดอำาเภอผเปนหวหนาประจำากงอำาเภอ เปนหวหนาพนกงานสอบสวนผรบผดชอบ ตามมาตรา 18 วรรคทาย หรอพนกงานสอบสวนผรบผดชอบตามมาตรา 140 แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ในทางปฏบตผวาราชการจงหวด นายอำาเภอ ปลดอำาเภอผเปนหวหนาประจำากงอำาเภอ จำาเปนตองสงการเปนลายลกษณอกษรอยางชดเจน เพอใหผทเกยวของในกระบวนการยตธรรม เชน พนกงานสอบสวน อยการ หรอ ศาล ทราบถงสถานะทางกฎหมายของ ผสงการ ซงไดใชอำานาจเขาควบคมคดตามขอบงคบฯ แลว ตลอดจนเพอความสมบรณของสำานวนการสอบสวนและคด

35

5. การเขาควบคมการสอบสวนคดอาญา ในฐานะหวหนาพนกงานสอบสวนผรบผดชอบมแนวทางปฏบตดงน

(1) มหนงสอแจงหวหนาพนกงานสอบสวนฝายตำารวจทราบถงการเขาควบคมการสอบสวน การมอบหมายใหพนกงานสอบสวนฝายปกครองเขารวมการสอบสวน หรอการเปลยนแปลงพนกงานสอบสวนฝายตำารวจ (ถาม)

(2) สงกำาชบพนกงานสอบสวนฝายตำารวจ ใหมหนงสอแจงนดหมายใหพนกงานสอบสวนฝายปกครองเขารวมทำาการสอบสวนคดตงแตตน กลาวคอ ตงแตการตงรปคด การกำาหนดประเดนการสอบสวน จนถงการสอบสวนเสรจสน

(3) สงกำาชบพนกงานสอบสวนฝายปกครองใหเขารวมการสอบสวนอยางจรงจง

(4) เรยกสำานวนการสอบสวนมาเพอตรวจพจารณาสงการทกระยะ 15 วน/ครง

(5) เรงรดการสอบสวน การควบคม ฝากขงผตองหา ใหเปนไปตามระยะเวลาทกฎหมายกำาหนดโดยเครงครด

(6) เปนผสงอนญาตหรอไมอนญาตใหปลอยชวคราว(7) เปนผรบผดชอบดำาเนนการทกกรณในการสอบสวนดำาเนน

คด ใหเปนไปตามทกฎหมายกำาหนด(8) เปนผทำาความเหนควรสงฟอง หรอสงไมฟอง หรองดการ

สอบสวนดงนน การอนญาตใหปลอยชวคราว การคนของกลาง การสง

สำานวนการสอบสวนไปยงพนกงานอยการ ใหพนกงานสอบสวนเสนอความเหนใหผวาราชการจงหวด หรอนายอำาเภอ หรอปลดอำาเภอผเปนหวหนาประจำากงอำาเภอในฐานะหวหนาพนกงานสอบสวนพจารณาสงการทกครง

3. ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการบรหาร การปกครองและพฒนาระดบตำาบล พ.ศ. 2535

เพอใหการบรหารราชการระดบตำาบลมประสทธภาพ สามารถใหบรการ พฒนาปกครอง และรกษาความสงบเรยบรอยแกประชาชนไดอยาง

36

มประสทธภาพ รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย จงวางระเบยบไว ดงตอไปน

“นายอำาเภอ หมายความรวมถง ปลดอำาเภอผเปนหวหนาประจำา”กงอำาเภอดวย

“ศนยประสานการปฏบตราชการประจำาตำาบล หมายความวา ”สถานทปฏบตราชการประจำาตำาบล ซงจดใหมขนเพอเปนศนยกลางประสานการบรหาร การปกครอง และการพฒนาของตำาบล โดยมปลดอำาเภอหรอขาราชการทไดรบมอบหมายคนหนง ทำาหนาทประสานงานและกำากบการดำาเนนงานของหนวยงานตางๆ ของทางราชการและเอกชนทปฏบตงานในตำาบล นน

“ผประสานงานประจำาตำาบล หมายความวา ปลดอำาเภอซงนาย”อำาเภอแตงตงใหเปนผประสานงานประจำาตำาบลเพอปฏบตงานพฒนา บรการ ปกครอง ความมนคงและรกษาความสงบเรยบรอยใหแกประชาชนในตำาบลนน และใหหมายความรวมถงขาราชการอนๆ ซงนายอำาเภอแตงตง

“งานพฒนา หมายความวา การพฒนาตำาบลตามแผนพฒนา”ตำาบลของสวนราชการตางๆ ในระบบการพฒนาชนบท (กชช.) โครงการพฒนาจงหวดงบประมาณสนบสนนสวนภมภาคและสวนทองถน โครงการพฒนาตำาบล ซงกำาหนดไวในระเบยบสำานกนายกรฐมนตรวาดวยการบรหารการพฒนาชนบท พ.ศ. 2534 และรวมถงการพฒนาทใชงบประมาณขององคการบรหารสวนจงหวดและการพฒนาตามขบวนการพฒนาอดมการณแผนดนธรรมแผนดนทอง

“งานบรการ หมายความวา งานราชการทนำาไปบรการประชาชนใน”ระดบตำาบล

“งานปกครอง หมายความวา การกำากบปกครองตำาบลใหเปนไป”ตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบทกำาหนดไว รวมทงการพฒนาและสงเสรมความรความเขาใจในการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข “งานรกษาความสงบเรยบรอย หมายความวา การจดระบบการ”รกษาความมนคงและความสงบเรยบรอยภายในตำาบล เพอใหประชาชนมความปลอดภยในชวตและทรพยสน

37

หมวด 2 การปฏบตงานของศนยประสานการปฏบตราชการประจำาตำาบล

ขอ 10 ศนยประสานการปฏบตราชการประจำาตำาบล มขอบเขตบรหารราชการพฒนาบรการ ปกครอง และรกษาความมนคงความสงบเรยบรอยใหแกประชาชน ดงน

ง. งานรกษาความมนคงและความสงบเรยบรอย(1) ประชาชนมความปลอดภยในชวตและทรพยสน(2) ปองกนและปราบปรามมจฉาชพและผมอทธพลภายใน

ตำาบล(3) ปองกนและปราบปรามแทรกแซงของกลมผทไมหวงด

ตอความสงบเรยบรอยของบานเมองในตำาบลขอ 11 วธการปฏบตงานของผประสานงานประจำาตำาบล มดงนง. วธการปฏบตงานรกษาความมนคงและความสงบเรยบรอย

(1) ใหประสานงานกบหวหนาสถานตำารวจภธรตำาบล หรอนายตำารวจชนสญญาบตรทมหนาทวางระบบการรกษาความสงบเรยบรอยและความมนคง โดยประสานกบสถานตำารวจภธรทองทกองกำาลงทหาร กงทหาร ตำารวจตระเวนชายแดน และอาสาสมครในการปฏบตงาน ทงน ใหใชองคกรจดตงในหมบานทมอยแลว เชน ไทยอาสาปองกนชาต (ทส.ปช.) กองหนนเพอความมนคงแหงชาต (กนช.) หรอคณะกรรมการหมบานฝายปองกนและรกษาความสงบเรยบรอยเปนหลกในการเขามสวนรวมปฏบตงาน

(2) ใหประสานกบกำานน ผใหญบาน ผชวยผใหญบาน สารวตรกำานน ในการรกษาความสงบเรยบรอย ความปลอดภยในชวตและทรพยสนของราษฎรในเขตตำาบล

ขอ 12 กจกรรมการปฏบตงานของศนยประสานการปฏบตราชการประจำาตำาบล มดงน

(1) ปองกนปละปราบปรามอาชญากรรม และผมอทธพล โดยประสานกบกำานน ผใหญบานและเจาหนาทตำารวจประจำาสถานตำารวจภธรอำาเภอ หรอสถานตำารวจภธรตำาบล

38

(2) สงเสรมและดำาเนนการเกยวกบการสรางมวลชนและการขาว

(3) ปองกนภยฝายพลเรอนและอาสาสมครปองกนสาธารณภยระดบตำาบล

(4) ปองกนและปราบปรามยาเสพตด(5) จดเวรยามประจำาหมบาน(6) ตรวจสอบตดตามพฤตการณของบคคลแปลกหนา(7) สรางระบบสญญาณเตอนภยในหมบาน(8) ตดตามสถานการณดานการเมอง และเศรษฐกจของ

ตำาบล หมบานทประสานสมพนธกบการเคลอนไหวของกลมพลงประชาชนในการเรยกรองตอรฐบาล

(9) ปฏบตงานอน ซงนายอำาเภอมอบหมายขอ 13 หนาทความรบผดชอบของเจาหนาททางราชการ1. ผประสานงานประจำาตำาบล ทำาหนาท

(1) งานพฒนา ทำาหนาทประสาน ตดตามและดแลการดำาเนนงานตามโครงการพฒนาของหนวยงานตาง ๆ ในตำาบล สนบสนนการจดทำาแผนพฒนาตำาบลตามโครงการพฒนาเพอใชงบประมาณตาง ๆ เรงรดการจดเกบภาษบำารงทองท ภาษโรงเรอนและทดน การจดเกบภาษปาย และอากรฆาสตว สนบสนนการทำางานของสภาตำาบล

(2) งานบรการ รบผดชอบงานของททำาการปกครองอำาเภอทนำามาบรการในตำาบล

(3) งานปกครอง(4) งานรกษาความมนคงและความสงบเรยบรอย โดย

ประสานงานกบหวหนาสถานตำารวจภธรตำาบล หรอนายตำารวจสญญาบตร(5) ตำารวจทำาหนาทรบผดงานรกษาความมนคงและความสบ

เรยบรอยขอ 17 ใหผประสานงานประจำาตำาบลมหนาทในการรวบรวม

การปฏบตงานใหนายอำาเภอ สรปผลการปฏบตงานใหผวาราชการจงหวดทราบทกรอบ 4 เดอน และรอบปงบประมาณ

ขอ 18 การตดตามผลการดำาเนนงาน

39

(2) ระดบอำาเภอใหนายอำาเภอแตงตงคณะทำางานตดตามผล โดยมนายอำาเภอเปนหวหนาคณะทำางาน

4. ขอบงคบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการสอบสวนคดอาญาบางประเภทในจงหวดอนนอกจากกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2520 และตามระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการเปรยบเทยบและการสอบสวนคดอาญาบางประเภท พ.ศ. 2521

การสอบสวนกรณน มแนวทางปฏบต ดงน(1) ใหผวาราชการจงหวดแตงตงปลดอำาเภอทกคนเปนพนกงาน

สอบสวน โดยใหปลดอำาเภอแตละคนทำาหนาทสอบสวนเรองทเกยวกบงานทตนกระทำาอย ในการนใหปลดอำาเภออาวโสเปนพนกงานสอบสวนกลาง แตถานายอำาเภอหรอปลดอำาเภอผเปนหวหนาประจำากงอำาเภอเหนวาปลดอำาเภอผใดมพฤตการณไมเหมาะสม กอาจขอใหผวาราชการจงหวดงดแตงตงผนนเปนพนกงานสอบสวนได

(2) คดทเปรยบเทยบได ใหพนกงานสอบสวนหรอพนกงานเจาหนาทผทมอำานาจเปรยบเทยบกำาหนดคาปรบ ถาผตองหาและผเสยหายยนยอมกใหบนทกคำายนยอมลงในสำานวนและบนทกการเปรยบเทยบลงในสมดเปรยบเทยบคด เมอผตองหาชำาระคาปรบแลวคดนนเปนอนเสรจเดดขาด

(3) เมอไดทำาการเปรยบเทยบแลว ใหสงสำานวนเปรยบเทยบปรบไปยงพนกงานอยการ ถาพนกงานอยการไมมคำาสงเปนอยางอนภายในหนงเดอน ถอวาเหนชอบ

(4) ตามระเบยบสำานกงานกลางทะเบยนราษฎร กรมการปกครอง วาดวยการเปรยบเทยบความผดเกยวกบทะเบยนราษฎร พ.ศ. 2515 ซงออกตามพระราชบญญตการทะเบยนราษฎร ขอ 1 ใหนายทะเบยนทองถนมอำานาจเปรยบเทยบคดอาญาทเกดขนตามพระราชบญญตดงกลาว ในเขตอำาเภอหรอเทศบาลแลวแตกรณ โดยไมตองอาศยอำานาจตามขอบงคบกระทรวงมหาดไทยแตอยางใด ในทางปฏบตหากเกดความผดตามพระราชบญญตนขน นายอำาเภอกอาจจะทำาการเปรยบเทยบไดในฐานะนายทะเบยนอำาเภอ หรอจะทำาการเปรยบเทยบในฐานะพนกงานสอบสวนฝายปกครองโดยอาศยอำานาจตามกฎหมายและขอบงคบกระทรวงมหาดไทยฯ ดงกลาว

40

กได ฉะนนเพอมใหเกดความลดหลนในทางปฏบตเมอเกดกรณความผดตามพระราชบญญตดงกลาว ใหนายอำาเภอใชอำานาจเปรยบเทยบในฐานะนายทะเบยนอำาเภอ สำาหรบในเขตเทศบาลกใหนายทะเบยนทองถนทำาการเปรยบเทยบตามระเบยบสำานกงานกลางทะเบยนราษฎรฯ โดยไมตองสงใหพนกงานสอบสวนฝายปกครองทำาการเปรยบเทยบตามขอบงคบกระทรวงมหาดไทยฯ แตเมอไดใชอำานาจตามระเบยบสำานกงานกลางทะเบยนราษฎรแลว ผกระทำาผดไมยนยอมใหเปรยบเทยบหรอยนยอมใหเปรยบเทยบแตไมชำาระคาปรบภายในระยะเวลาทกำาหนด จงใหพนกงานสอบสวนฝายปกครองทำาการสอบสวนดำาเนนคดตามขอบงคบกระทรวงมหาดไทยฯ เพราะนายทะเบยนอำาเภอหรอนายทะเบยนทองถนไมมอำานาจ

5. พระราชบญญตปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. 2550 สาธารณภย หมายความวา อคคภย วาตภย อทกภย ภยแลง โรค

ระบาดในมนษย โรคระบาดสตว การระบาดของศตรพช ตลอดจนภยอน ๆ อนมผลกระทบตอสาธารณชนไมวาเกดจากธรรมชาต มผทำาใหเกดขน อบตเหต หรอเหตอนใด ซงกอใหเกดอนตรายแกชวต รางกายของประชาชน หรอความเสยหายแกทรพยสนของประชาชน หรอของรฐ และใหหมายความรวมถงภยทางอากาศและการกอวนาศกรรมดวย

มาตรา 19 ใหนายอำาเภอเปนผอำานวยการอำาเภอ รบผดชอบและปฏบตหนาทในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยในเขตอำาเภอของตน และมหนาทชวยเหลอผอำานวยการจงหวดตามทไดรบมอบหมาย

ในการปฏบตหนาทของผอำานวยการอำาเภอตามวรรคหนง ใหผอำานวยการอำาเภอ มอำานาจสงการหนวยงานของรฐและองคกรปกครองสวนทองถนทเกยวของซงอยในเขตอำาเภอ ใหดำาเนนการในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยตามแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวด และมอำานาจสงการ ควบคม และกำากบดแลการปฏบตหนาทของเจาพนกงานและอาสาสมครใหเปนไปตามพระราชบญญตน

6. การพทกษพนทสวนหลงและการควบคมการสงใชกลมพลงประชาชนในหนาทนายอำาเภอ

กลมพลงประชาชนทนายอำาเภอมบทบาทกำากบดแลสนบสนนใหมภารกจในการพทกษพนทสวนหลง ประกอบดวยกลมพลงทสำาคญ คอ

41

(1) ลกเสอชาวบาน (ลส.ชบ.) เปนกำาลงประชาชนซงจดตงโดยกองกำากบตำารวจตระเวนชายแดน เขต 4 รวมกบสำานกงานเขตการศกษา 9 จงหวดอดรธาน โดยเรมจดใหมการฝกอบรมราษฎรเปนครงแรก จำานวน 125 คน เมอวนท 9 – 12 สงหาคม 2514 ทบานเหลากอหก กงอำาเภอนาแหว จงหวดเลย ดวยความคดรเรมทจะนำาเอาหลกการของลกเสอมาใชในการเสรมสรางความสงบสขใหแกประเทศชาต โดยการเขาถงประชาชนทางดานการศกษา การรกษาพยาบาล การเกษตร การอาชพ และงานชางสนาม เพอสรางความสามคคปรองดองและความเปนมตรในหมประชาชน อนจะนำาไปสการชวยลดความรนแรงของสถานการณกอการรายในพนทตาง ๆ โดยผรบการฝกจะตองมอายตงแต 15 ป ขนไป ไมจำากดเพศ เชอชาต และศาสนา ความทราบถงพระบาทสมเดจพระเจาอยหว จงทรงรบโครงการนไวในพระราชานเคราะห ตงแตวนท 9 มนาคม 2515 และคณะกรรมการลกเสอแหงชาตรบรองใหเปนกจการหนงของคณะลกเสอ เมอวนท 5 กรกฎาคม 2516

(2) โครงการอาสาพฒนาและปองกนตนเอง (อพป.) จากสถานการณกอการรายภายในประเทศทเพมความรนแรงและกวางขวางยงขน หลงเกดเหตการณ 14 ตลาคม 2516 รฐบาลมแนวคดทจะสรางภมคมกนใหแกหมบานในพนทหางไกล เพอใหราษฎรภายในแตละหมบานนนมบทบาทในการเปนอาสาสมครเพองานพฒนาในทกสาขาและสามารถปองกนหมบานนนไดโดยตวของตวเอง จงไดมคำาสงนายกรฐมนตร ท 18/2518 ลงวนท 23 มกราคม แตงตงใหผอำานวยการปองกนการกระทำาอนเปนคอมมวนสตทวไป เปนผบรหารโครงการพฒนาและปองกนตนเอง แหงชาต (อพป.) และมคำาสงกองอำานวยการรกษาความมนคงภายใน (กอ.รมน.) ท 43/2518 ลงวนท 29 พฤษภาคม 2518 จดตงศนยอาสาและปองกนตนเอง (ศอพป.) ขน เปนสวนหนงของ กอ.รมน. เพอทำาหนาทอำานวยการ ประสานงาน กำากบดแลใหการดำาเนนงานของสวนราชการตาง ๆ ทงฝายพลเรอน ตำารวจ และทหาร ทมโครงการเกยวกบการพฒนาบรการและการรกษาความปลอดภยทงหลายในชนบท ไดมการดำาเนนการไปตามแนวคดของโครงการ อพป. แหงชาต สวนการดำาเนนงานของสวนภมภาค

42

ลงไปจนถงอำาเภอ ไดมการจดตงหนวย ศอพป. ระดบภาค ระดบจงหวด และอำาเภอ เพอทำาหนาทประสานงานกบหนวยราชการในทองถน

การดำาเนนงานตามโครงการ อพป. มวตถประสงคหลกจะใหราษฎรในหมบานมสวนรวมรบผดชอบการบรหารงานของหมบาน ตอตานการกอการรายดวยตวของตวเองเปนหลกและรวมมอในกจกรรมอน ๆ ของรฐบาล จนกระทงไดมการออกพระราชบญญตหมบานอาสาพฒนา พ.ศ. 2518 ขน ราษฎรในหมบาน อพป. จงถอไดวาเปนกลมราษฎรอาสาสมครขนพนฐาน มขดความสามารถทรวมและใหการสนบสนนการทำางานของหนวยงานภาครฐ

โครงการ อพป. เปนโครงการทสรางหมบานใหเปนหมบานทเขมแขงทงในทางดานการเมอง เศรษฐกจ สงคม การปกครอง และการรกษาความปลอดภยและปองกนหมบาน โดยราษฎรในหมบานนนทำาหนาทเสมอนหนง รฐบาลหมบาน ตามแนวทางของประชาธปไตย อพป“ ” . จะดำาเนนการสรางเสรมโครงการจดพนฐานของหมบานมนคง เขมแขง สามารถดำาเนนการบรหาร การปกครอง การสงคม และเศรษฐกจไดดวยหมบานของตนเองและตามโครงการนมแต หมบาน อพป“ .” แตไมมหนวยการจดราษฎร อพป. เปนหมวดหมใด ๆ ทงสน ราษฎรทกคนคงถอวาเปนชาวบานของหมบานนนเหมอนชาวบานทวไป ไมมอะไรเปนพเศษแตประการใดทงสน

(3) ไทยอาสาปองกนชาต ในชวงหลงเหตการณ 14 ตลาคม 2516 ตดตอเรองมาจนถงหลงเหตการณ 6 ตลาคม 2519 ไดมการจดตงกลมราษฎรอาสาสมครขนในหลาย ๆ พนท ดวยวตถประสงคตาง ๆ กน เฉพาะทไดรบการสนบสนนจากสวนราชการตาง ๆ มอาทเชน กลมไทยบานอาสาปองกนตนเอง (ทสป.) กลมราษฎรอาสาสมครพฒนาทองถนและปองกนและปราบปรามอาชญากรรม (รส.พป.) กลมราษฎรอาสาและปองกนตนเอง (รอป.) กลมราษฎรอาสาสมครปองกนชายแดน เปนตน

รฐบาลสมยนน ซงม พลเอกเกรยงศกด ชมะนนท เปนนายกรฐมนตร จงไดประชมปรกษาหารอกนและออกระเบยบสำานกนายกรฐมนตรวาดวยไทยอาสาปองกนชาต พ.ศ. 2521 เมอวนท 4 กนยายน 2521 ใหยกเลกระเบยบ ขอบงคบ คำาสง โครงการ หรอแผนการอนใดทเกยวของกบการดำาเนนกจการกลมอาสาสมครของสวนราชการในสงกดกระทรวง

43

มหาดไทย กระทรวงกลาโหม กองอำานวยการรกษาความมนคงภายในจงหวด รฐวสาหกจหรอสวนราชการอนใดทมวตถประสงคทำานองเดยวกนน เวนแตกจการลกเสอชาวบาน กจการกองอาสารกษาดนแดน และโครงการอาสาพฒนาและปองกนตนเอง (อพป.) แลวจดตงโครงการ ทสปช. ขนโดยมผอำานวยการปองกนการกระทำาอนเปนคอมมวนสต (ผอ.ปค.) เปน ผอ.ศนย ทสปช. อำาเภอ

(4) โครงการกองหนนเพอความมนคงของชาต (กนช.) โดยกองทพบกพจารณาถงการทประเทศไทยประสบปญหา สวนหนงเกดจากการทประเทศชาตขาดทรพยากร คน ทมคณภาพทางดานระเบยบวนย “ ”สำานกในหนาทและดานอดมการณ และเหนวาทหารกองหนนเคยไดรบการฝกอบรมมาแลวอยางนอย 2 ป มอยทวทกภาคของประเทศ นาจะนำากำาลงมาใชแกปญหาดงกลาว จงไดมคำาสงกองทพบก ท 520/2524 เรอง โครงการทหารกองหนนเพอความมนคงของชาต ลงวนท 25 กรกฎาคม 2524 ออกมาใชบงคบแกทหารในกองทพบกโดยมวตถประสงคสำาคญประการหนงเพอใหสมาชกทหารกองหนนเปนผนำาประชาชนในการพฒนาหมบาน

(5) กองอาสารกษาดนแดน (อส.) เปนองคกรอาสาสมครพลเรอนตดอาวธ ซงจดอยในประเภทกำาลงประจำาถน จดตงโดย พระราชบญญตกองอาสารกษาดนแดน พ.ศ. 2497 การดำาเนนงานยามปกตขนอยกบกระทรวงมหาดไทย แต เมอมการประกาศใชกฎอยการศกในทองทใดเจา“หนาทและสมาชก อส. จะอยในบงคบบญชาของฝายทหาร สมาชก อส” . เปนราษฎรอาสาสมครซงภมลำาเนาหรอถนทอยพนทนน ๆ มอายตงแต 17 ถง 60 ป มภารกจยามสงคราม คอ

(1) บรรเทาภยทเกดจากภยธรรมชาตและการกระทำาของขาศก(2) ทำาหนาทรกษาความสงบภายในทองทรวมกบพนกงานฝาย

ปกครองหรอตำารวจ(3) รกษาสถานทสำาคญและการคมนาคม(4) ปองกนการจารกรรม สดบตรบฟง และรายงานขาว

44

(5) ทำาการชวยเหลอและใหความสะดวกแกฝายทหารตามททหารตองการและตดทอนกำาลงขาศก

(6) เปนกำาลงสำารองทพรอมจะเพมเตมและสนบสนนกำาลงทหารไดเมอจำาเปน

องคกรสวนกลางของ อส. ประกอบดวย คณะกรรมการกลาง อส. ซงรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยเปนประธาน และรฐมนตรวาการกระทรวงกลาโหมเปนรองประธานโดยตำาแหนง กบมคณะอนกรรมการกลาง อส. ซงเจากรมยทธการทหารบกเปนประธาน การบรหารงานโดยทวไปเปนไปตามนโยบายและวทยาการทางเทคนคของสภาความมนคงแหงชาต นอกจากนนยงมกองบญชาการกองอาสารกษาดนแดน (บก.อส.) ซงเปนหนวยของกระทรวงมหาดไทยทำาหนาทบงคบบญชาการดำาเนนการในการเตรยมกำาลงสมาชก รวมทงการใชกำาลงตามอำานาจทกฎหมายกำาหนดไว มรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยเปนผบงคบบญชา สวนการดำาเนนงานในรายละเอยดเปนหนาทของกองอาสารกษาดนแดน ซงเปนหนวยในสงกดกรมการปกครอง

สำาหรบองคกรสวนภมภาค ประกอบดวย กองบงคบการอาสารกษาดนแดนจงหวด (บก.อส.จ.) ซงมอยในทกจงหวดโดยผวาราชการจงหวดเปนผบงคบบญชา มกำาลงสมาชก อส. เปนหนวยขนตรงอย 2 ประเภท คอ กองรอยอาสารกษาดนแดน (รอย อส.จ.) ซงผบงคบกองรอยแตงตงจากนายทหาร กบกองรอยอาสารกษาดนแดนอำาเภอ (รอย อส.อ.) มนายอำาเภอเปนผบงคบกองรอย

7. ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการชวยเหลอเจาพนกงานของหนวยกำาลงคมครองและรกษาความสงบเรยบรอย ภายในหมบาน พ.ศ. 2551 (รวมแกไขเพมเตม)

ขอ 9 ในอำาเภอหนงใหมกองพนหนวยรกษาความปลอดภยหมบาน โดยมนายอำาเภอเปนผบงคบกองพนหนวยรกษาความปลอดภยหมบาน และมปลดอำาเภอ นายตำารวจชนสญญาบตรและขาราชการในพนทตามทนายอำาเภอแตงตง เปนรองผบงคบกองพนหนวยรกษาความปลอดภย

45

หมบาน ฝายยทธการและการขาว ฝายกจการมวลชน ฝายกำาลงพล สงกำาลงบำารง ฝายสอสารและงบประมาณ

ขอ 10 ในตำาบลหนงใหมกองรอย ชรบ. โดยมปลดอำาเภอประจำาตำาบลเปนผบงคบกองรอย ชรบ. และมขาราชการอนตามทนายอำาเภอแตงตง เปนรองผบงคบกองรอย ชรบ. ฝายยทธการและการขาว ฝายกจกรรมมวลชน ฝายกำาลงพล สงกำาลงบำารง ฝายสอสารและงบประมาณ โดยใหกำานนในตำาบลนนเปนผชวยผบงคบกองรอย ชรบ.

8. ศนยปฏบตการพลงแผนดนเพอเอาชนะยาเสพตดการจดตงศนยปฏบตการพลงแผนดนเพอเอาชนะยาเสพตด ซงม

การจดตงในระดบชาต ระดบกระทรวง ระดบกรม ระดบจงหวด ระดบอำาเภอ และระดบตำาบล

ศนยปฏบตการพลงแผนดนเพอเอาชนะยาเสพตดระดบอำาเภอ มนายอำาเภอเปนผอำานวยการศนย มคณะกรรมการจากภาคสวนตาง ๆ ทกหนวยงานรวมเปนกรรมการ มภารกจและมาตรการทตองทำางานแกไขปญหาเชงบรณาการ 3 ดานไดแก

1. ดานการปองกนการแพรระบาดของยาเสพตด2. ดานการปราบปรามจบกมผกระทำาผดมาลงโทษ3. ดานการบำาบดรกษาและฟ นฟ

5. นโยบ�ย ยทธศ�สตร กฎหม�ย และระเบยบเกยวกบก�รแกไขปญห�คว�มไมสงบในพนทจงหวดช�ยแดนภ�คใต

ความมนคงเปนปจจยสำาคญประการหนงทจะมผลตอการพฒนาประเทศในทกมต ซงรฐบาลกำาหนดนโยบาย ยทธศาสตร และแผนหลกตาง ๆ ของชาตขน เพอใชเปนกรอบแนวทางสำาหรบสวนราชการทเกยวของ รวมถงกองอำานวยการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร นำาไปกำาหนดนโยบาย ยทธศาสตรแนวทางหรอมาตรการ ตลอดจนแผนงาน/โครงการรองรบใหมประสทธภาพ และมความสอดคลองกนทงระดบชาตไปถงระดบพนท

46

การขบเคลอนงานแกไขปญหาและพฒนาจงหวดชายแดนภาคใต นบตงแตคณะรกษาความสงบแหงชาตเขามาบรหารประเทศ ชวงปลายเดอนพฤษภาคม 2557 ไดกำาหนดแนวนโยบายทมงเสรมสรางเอกภาพ และประสทธภาพในการดำาเนนงานของกระทรวง ทบวง กรม และหนวยงานทเกยวของ และใหอนมตใหใชนโยบายการบรหารและการพฒนาจงหวดชายแดนภาคใต พ.ศ. 2560 – 2562 เปนกรอบแนวทางหลกในการดำาเนนภารกจการขบเคลอนตอไป จนกวาจะมประกาศเปลยนแปลง

5.1 ประก�ศคณะรกษ�คว�มสงบแหงช�ต ฉบบท 98/2557 เรอง ก�รแกไขปญห�จงหวดช�ยแดนภ�คใต

ไดจดทำาออกมาเพอใหการแกไขปญหาดงกลาวดำาเนนการอยางมประสทธภาพมากขนและมการปฏบตงานอยางบรณาการและเปนเอกภาพโดยทกภาคสวนมสวนรวมในการดำาเนนการ อนจะทำาใหสามารถบรรลผลในการขจดหรอลดปญหาทเกดขน เกดความสงบสขในพนท ความปลอดภยในชวตและความเปนอยของประชาชน เกดความเชอมนแกประชาชน ตลอดจนมบรรยากาศทเอออำานวยตอการพฒนาทางดานเศรษฐกจและสงคม คณะรกษาความสงบแหงชาตจงมประกาศ ดงตอไปน

ขอ 1 สวนราชการ หนวยงานของรฐ และผทเกยวของ นำานโยบายการบรหารและการพฒนาจงหวดชายแดนภาคใต พ.ศ. 2555 – 2557 ซงจดทำาขนตามกฎหมายวาดวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต มาใชในการปฏบตงานของสวนราชการ หนวยงานของรฐ และผทเกยวของ ทงน จนกวาจะมนโยบายการบรหารและการพฒนาจงหวดชายแดนภาคใตใหม

ขอ 2 ในการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต ใหแบงการบรหารงานเปน 3 ระดบไดแก ระดบนโยบาย ระดบแปลงนโยบายไปสการปฏบต และระดบหนวยปฏบต ตามหลกเกณฑดงตอไปน

(1) ระดบนโยบาย ใหหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตเปนผรบผดชอบในการกำาหนดนโยบายและแนวทางการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต โดยใหสอดคลองกบนโยบายการบรหารและการพฒนาจงหวดชายแดนภาคใต และมสำานกงานสภาความมนคงแหงชาตเปนผใหคำาปรกษา

47

(2) ระดบแปลงนโยบายไปสการปฏบต โดยแบงออกเปน 2 สวน ดงตอไปน

(ก) ใหมคณะกรรมการขบเคลอนการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต โดยเรยกยอวา คปต“ .” ประกอบดวย ประธานกรรมการ กรรมการ เลขานการ และผชวยเลขานการตามทคณะรกษาความสงบแหงชาตแตงตง โดยใหมอำานาจหนาทในการบรณาการงานการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใตของสวนราชการ หนวยงานของรฐ คณะกรรมการยทธศาสตรดานการพฒนาจงหวดชายแดนภาคใตตามกฎหมายวาดวยการบรหารราชการจงหวดชายแดนภาคให และคณะกรรมการขบเคลอนนโยบายและยทธศาสตรการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต ตามคำาสงสำานกนายกรฐมนตร ท 307/2555 เรอง แตงตงคณะกรรมการขบเคลอนนโยบายและยทธศาสตรการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต ลงวนท 21 พฤศจกายน 2555 และทแกไขเพมเตม

(ข) ใหกองอำานวยการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกรและศนยอำานวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต เปนหนวยงานหลกรวมกนในการบรณาการแผนปฏบตการ แผนงาน และโครงการของสวนราชการและหนวยงานของรฐ ในดานความมนคงและดานการพฒนาทเกยวกบการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต ตลอดจนสรางความประสานสอดคลองในทกมต

(3) ระดบหนวยปฏบต ใหกองอำานวยการรกษาความมนคงภายใน ภาค 4 สวนหนา เปนหนวยงานหลก มหนาทรบผดชอบขบเคลอนงานการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใตทงปวงในพนท และใหศนยอำานวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใตจดใหมศนยอำานวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต สวนหนา เพอปฏบตงานรวมกบกองอำานวยการรกษาความมนคงภายใน ภาค 4 สวนหนา

ขอ 3 ใหสวนราชการและหนวยงานรฐเรงรดการปฏบตตามนโยบายการบรหารและการพฒนาจงหวดชายแดนภาคใต พ.ศ. 2555 – 2557 ทงน สำาหรบการปฏบตงานตงแตปลายปงบประมาณ 2557 เปนตนไป และใหจดลำาดบความสำาคญเรงดวนในการปฏบตงานตามแนวทางดงตอไปน

48

(1) ใหกองอำานวยการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร กระทรวงกลาโหม กระทรวงมหาดไทย สำานกงานตำารวจแหงชาต และหนวยงานดานความมนคง เสรมสรางศกยภาพ ขดความสามารถ และประสทธภาพในการรกษาความปลอดภยพนทเปาหมาย เรงรดการดำาเนนการปองกนและแกไขปญหาภยแทรกซอน ดำาเนนการลดพนทเขตอทธพลของกลมผกอเหตรนแรง และคมครองหรอเฝาระวงความปลอดภยของประชาชนและเปาหมายออนแอ เพอลดความเสยงภยจากการกอเหตการณรนแรง ทงน ตองมการสนบสนนการมสวนรวมของทกภาคสวนในการเสรมสรางความเขมแขงของชมชนและหมบาน

(2) ใหสำานกงานสภาความมนคงแหงชาตรบผดชอบในการประสานกบสวนราชการและหนวยงานอนทเกยวของ เพอจดทำาแผนขบเคลอนขบวนการพดคยเพอสนตสขจงหวดชายแดนภาคใต อนเปนการสรางหลกประกนความตอเนองและความเชอมนตอผมสวนไดเสยกบปญหาจงหวดชายแดนภาคใตทกกลมในการเขามามสวนรวมในกระบวนการพดคย โดยในแผนดงกลาวอยางนอยตองมเนอหาครอบคลมวตถประสงค เปาหมาย ขอบเขตในเชงหลกการของกระบวนการ กลไกในการขบเคลอนในระดบตาง ๆ การเชอมโยงกบบทบาทขององคกรภาคประชาสงคมและการสนบสนนจากสวนราชการและหนวยงานของรฐ ทางดานเครองมอ ทรพยากรบคคล งบประมาณ และเรองอน ๆ ทจำาเปน

(3) ใหกระทรวงยตธรรมและหนวยงานบงคบใชกฎหมายทกหนวยในพนทจงหวดชายแดนภาคใต สรางความเชอมนแกประชาชนโดยการบงคบใชกฎหมายดวยความเปนธรรม ไมเลอกปฏบตและคำานงถงสทธเสรภาพของประชาชน และใหเจาหนาทของรฐมความตระหนกในการปฏบตตามกฎหมายและเคารพหลกสทธมนษยชนโดยเครงครด รวมทงสงเสรมใหประชาชนมความร ความเขาใจเกยวกบการบงคบใชกฎหมาย

(4) ใหศนยอำานวยการบรการจงหวดชายแดนภาคใต สวนราชการ และหนวยงานอนของรฐ ซงมหนาทในการพฒนาคณภาพชวตและความเปนอยของประชาชน เรงรดดำาเนนการพฒนาคณภาพชวตและความเปนอยของประชาชนในพนทจงหวดชายแดนภาคใตในทกดานและทกมต โดยเขาถงประชาชนในทกพนทอยางแทจรงและเนนกระบวนการมสวนรวม

49

ของประชาชนตลอดจนสอดคลองกบปญหา ความตองการของประชาชน และลกษณะพเศษเฉพาะของแตละพนทดวย

ขอ 4 ในการปฏบตหนาทของคณะกรรมการขบเคลอนการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใตในการบรณาการงานการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต ตามขอ 2 (2) (ก) ใหมอำานาจหนาทดำาเนนการดงน

(1) พจารณาใหความเหนชอบยทธศาสตร แผนปฏบตงาน แผนงานโครงการ และการจดตงงบประมาณ ในการแกไขปญหาและพฒนาจงหวดชายแดนภาคใต รวมทงแนวทางและมาตรการการดำาเนนการทเกยวของ หลงจากทไดมการพจารณาของหนวยงานหรอองคกรตามทกฎหมายกำาหนด เพอใหสอดคลองกบนโยบายบรหารและการพฒนาจงหวดชายแดนภาคใต แลวเสนอหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตเพออนมต

(2) พจารณาใหความเหนชอบการกำาหนดพนทพเศษ เขตพฒนาพเศษ กรอบแนวทางการแกไขปญหาในพนทพเศษ และการบรหารและการพฒนาในเขตพฒนาพเศษ หลงจากทไดมการพจารณาของหนวยงานหรอองคกรตามทกฎหมายกำาหนด แลวเสนอหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตเพออนมต

(3) กำาหนดกรอบและแนวทางการจดทำาแผนงาน โครงการ และงบประมาณ ในการแกปญหาความมนคงและการพฒนาจงหวดชายแดนภาคใต รวมทงบรณาการการดำาเนนงานของกระทรวง กรม และหนวยงานทเกยวของ ใหสอดคลองกบนโยบายการบรหารและการพฒนาจงหวดชายแดนภาคใต ยทธศาสตรทเกยวของและแผนปฏบตการทกำาหนดขน

(4) กำากบ เรงรด ตดตาม และบรณาการการขบเคลอนการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต ตามนโยบายการบรหารและการพฒนาจงหวดชายแดนภาคใต ยทธศาสตรทเกยวของและแผนปฏบตการทกำาหนดขน โดยตองสอดคลองกบการบรหารราชการและอำานาจหนาทตามกฎหมายของหนวยงาน รวมทงจดใหมระบบการตดตามประเมนผลในทกระดบอยางตอเนอง

50

(5) เสนอแนะแนวทางการแกไขปญหาและอปสรรคในการดำาเนนการเกยวกบปญหาจงหวดชายแดนภาคใตตอหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาต

(6) แตงตงทปรกษา คณะอนกรรมการ หรอคณะทำางาน เพอปฏบตงานตามทคณะกรรมการขบเคลอนการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใตมอบหมาย

ขอ 5 ในกรณทมเหตฉกเฉนหรอมความจำาเปนเรงดวนทจะตองแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใตไดอยางมประสทธภาพและทนทวงท ประธานกรรมการขบเคลอนการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใตอาจพจารณาเรองใดกบกรรมการทเกยวของอยางนอยสามคน เพอมมตของคณะกรรมการขบเคลอนการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใตในเรองนน และเมอมการประชมคณะกรรมการขบเคลอนการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใตเปนกรณปกต ใหประธานกรรมการขบเคลอนการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใตแจงใหทประชมทราบมตดงกลาวดวย

ขอ 6 ใหทปรกษา กรรมการ อนกรรมการ หรอคณะกรรมการขบเคลอนการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใตแตงตง ไดรบเบยประชมและคาใชจายอน ๆ ตามระเบยบของทางราชการ สำาหรบการเบกจายเบยประชมใหเปนไปตามพระราชกฤษฎกาวาดวยเบยประชมกรรมการ โดยใหเบกจายจากงบประมาณรายจายของสำานกงานสภาความมนคงแหงชาต

ขอ 7 ใหมสำานกงานเลขานการคณะกรรมการขบเคลอนการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต ในสำานกงานสภาความมนคงแหงชาต โดยมอำานาจหนาทดงน

(1) ปฏบตงานธรการของคณะกรรมการขบเคลอนการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต ทปรกษา คณะอนกรรมการ และคณะทำางาน

(2) ประสานงานกบสวนราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสหกจ และหนวยงานอนทเกยวของ เพอใหไดขอมลและการสนบสนนการทำางานขงคณะกรรมการขบเคลอนการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต

(3) ปฏบตหนาทอนตามทคณะกรรมการขบเคลอนการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต มอบหมายใหเลขาธการสภาความมนคง

51

แหงชาตเปนผอำานวยการสำานกงานเลขานการคณะกรรมการขบเคลอนการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต

ขอ 8 เพอประโยชนในการบรหารงานการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต ตามอำานาจหนาทของคณะกรรมการขบเคลอนการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต สำานกงานสภาความมนคงแหงชาตอาจรองขอตอสวนราชการ เพอจดสงขาราชการหรอลกจางของสวนราชการหรอเสนอตอคณะรฐมนตรเพอมมตใหพนกงานหรอลกจางของรฐวสาหกจหรอหนวยงานอนของรฐ ไปชวยปฏบตงานของสำานกงานเลขานการคณะกรรมการขบเคลอนการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต โดยถอเปนการปฏบตราชการหรอปฏบตงานตามปกต แลวแตกรณ และจะใหไปชวยปฏบตงานเตมเวลา บางเวลา หรอนอกเวลากได

ขอ 9 ขอสงการของประธานคณะทำางานขบเคลอนการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต ในเรองใดหรอการดำาเนนการใด ๆ ตามขอสงการดงกลาว ซงมขนกอนวนทมประกาศนใหถอวาขอสงการหรอการดำาเนนการนนเปนมต หรอการดำาเนนการตามมตของคณะกรรมการขบเคลอนการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใตตามประกาศน ตอเมอคณะกรรมการดงกลาวมมตรบรองหรอใหความเหนชอบ

5.2 นโยบ�ยคว�มมนคงแหงช�ต พ.ศ. 2558 – 2564วตถประสงค : ขอ 3 เสรมสรางและสนบสนนการสรางความ

ปองดอง ความเปนธรรม และความสมานฉนทในชาต เพอลดการเผชญหนา และการใชความรนแรงทกรปแบบ และ ขอ 4 เพอใหจงหวดชายแดนภาคใตมความปลอดภย ปราศจากเงอนไขของการใชความรนแรง และเพอใชเปนกรอบการดำาเนนการดานความมนคงในระยะ 7 ป โดยในสวนทเกยวของกบการแกไขปญหา จชต. ไดถกกำาหนดไวในนโยบายท 3 การปองกน และแกไขความรนแรงในพนท จชต. ซงประกอบดวยเรองทมความสำาคญตอการแกไขปญหาในทกมต ไดแก

(1) การเสรมสรางสภาวะแวดลอมทสนตสข โดยใหนอมนำายทธศาสตรพระราชทาน เขาใจ เขาถง พฒนา และปรชญาเศรษฐกจพอ“ ”เพยง รวมทงยดมนแนวทางสนตวธ เปนบรรทดฐานการจดการความขด

52

แยง ความรนแรงและการสรางความรก ความสามคค ความสงบสข ความสมานฉนทของประชาชนและลดการใชความรนแรงในพนท

(2) การฟ นฟความเชอมนและลดความหวาดระแวงระหวางประชาชนกบรฐ โดยยดถอความเปนธรรมและกระบวนการยตธรรมตามหลกนตธรรม รวมถงการเคารพหลกสทธมนษยชนและการพฒนากลไกคมครองสทธเสรภาพของประชาชน

(3) การเสรมสรางสนตสขและการพฒนาอยางยงยน โดยใชกระบวนการมสวนรวมของทกภาคสวนเปนพลงในการเขาถงประชาชน โดยเฉพาะการสรางการยอมรบของสงคมโดยรวม สงเสรมใหคนและสงคม จงหวดชายแดนภาคใต เปนสงคมพหวฒนธรรมทเขมแขง ดำาเนนการเรงรดการพฒนาคณภาพชวตและความเปนอยของประชาชนทสอดคลองกบศกยภาพ ความตองการและลกษณะพเศษเฉพาะแตละพนท

(4) การสงเสรมความตอเนองของกระบวนการพดคยเพอสนตสข เพอแสวงหาทางออกจากความขดแยงและความรนแรง โดยเฉพาะการพดคยเพอสนตสขกบผทเหนตางจากรฐทงในพนทและตางประเทศ การเสรมสรางภาวะแวดลอมทเหมาะสม ปลอดภย รองรบการพดคยเพอสนตสขและ มหลกประกนของความตอเนองและความเชอมนของทกกลมในการเขามามสวนรวมในกระบวนการพดคย

(5) การสรางความเขาใจตอสถานการณความเปนจรงทเกดขนตอสงคมทงภายในประเทศและภายนอกประเทศ เพอลดเงอนไขของการนำาไปแสวงประโยชนและเกอกลตอการแกไขปญหาของรฐบาล

5.3 นโยบ�ยก�รบรห�รและก�รพฒน�จงหวดช�ยแดนภ�คใต พ.ศ. 2560 – 2562กรอบแนวคดของนโยบ�ย

เพอใหนโยบายการบรหารและการพฒนาจงหวดชายแดนภาคใตในระยะตอไปมทศทางชดเจนและตอเนองจากนโยบายการบรหารและการพฒนาจงหวดชายแดนภาคใต พ.ศ. 2555 – 2557 โดยหนวยงานทรบผดชอบสามารถนำาไปใชเปนกรอบแนวทางในการจดยทธศาสตร และแผนปฏบตการรองรบอยางเหมาะสม รวมถงยดหลกยทธศาสตร

53

พระราชทาน เขาใจ เขาถง พฒนา และ ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง“ ” “ ” จงกำาหนดกรอบแนวคดของนโยบาย ดงน

1. การยดมนในหลกการแกไขปญหาโดยใชแนวทางสนตวธ ดวยการแปรเปลยนความขดแยงจากการใชแนวทางรนแรงมาเลอกใชแนวทางสนตวธ

2. การใชกระบวนการการมสวนรวมของทกภาคสวนอยางแทจรง

3. การบรหารจดการบนพนฐานของสงคมพหวฒนธรรมในการแกไขปญหาและพฒนาพนท

4. การยดมนในหลกสทธมนษยชน หลกนตรฐ นตธรรม ตระหนกและเคารพในกตการะหวางประเทศ

วสยทศน“สงคมจงหวดชายแดนภาคใตมความปลอดภย ปราศจาก

เงอนไขความรนแรง วถชวตของทกคนไดรบการปกปอง พฒนาบนพนฐานสงคมพหวฒนธรรม และมสวนรวมในกระบวนการเสรมสรางสนตสขอยางยงยน ”

วตถประสงคเพอใหการแกไขปญหามความสอดคลองและตรงกบสภาพ

ปญหา กรอบแนวคด และ วสยทศน จงไดกำาหนดวตถประสงคของนโยบาย รวม 6 ขอ ดงน

1. เพอใหจงหวดชายแดนภาคใตมความปลอดภย สงบสนต มความไวเนอเชอใจตอกน ปราศจากเงอนไข ทเออตอการใชความรนแรงจากทกฝาย

2. เพอพฒนาการมสวนรวมของทกฝายในพนท ใหประชาชนไดเขามามสวนรวมในการพฒนาและแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต

3. เพอใหสงคมไทยและสงคมในพนท ยอมรบและเหนคณคาของการอยรวมกนภายใตสงคมพหวฒนธรรม และรบผดชอบรวมกนในการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต

54

4. เพอพฒนาศกยภาพของคน สงคม และเศรษฐกจใหสอดคลองกบความหลากหลายทางวฒนธรรม และภมปญญาทองถน มความเสมอภาคและเปนธรรมในสงคมอยางทวถง ใหเปนพนทนาอย นาทองเทยว และนาลงทน

5. เพอสรางความเชอมนและหลกประกนความตอเนองของกระบวนการพดคยเพอสนตสขจงหวดชายแดนภาคใต ซงกำาหนดเปนวาระแหงชาตและเตรยมความพรอมในการเขามามสวนรวมของทกฝายทเกยวของ ภายใตสภาวะแวดลอมทเออตอการแสวงหาทางออกจากความขดแยง

6. เพอสรางความเขาใจเกยวกบสถานการณความเปนจรงทเกดขนตอสงคมทงในประเทศและตางประเทศ ใหเกดการสนบสนนและมบทบาทเกอกลการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต

นโยบ�ย

วตถประสงคขอท 1 เพอใหจงหวดชายแดนภาคใตมความปลอดภย สงบสนตมความไวเนอเชอใจตอกน ปราศจากเงอนไขทเออตอการใชความรนแรงจากทกฝาย โดย

1) เสรมสรางศกยภาพ ขดความสามารถ และประสทธภาพการรกษาความปลอดภยในชวตและทรพยสน ปองกนและแกไขปญหาภยแทรกซอน เชน ยาเสพตด ธรกจผดกฎหมาย กลมอทธพลในพนท ตลอดจนใหมพนทปลอดภย ลดพนทเขตอทธพลของกลมผกอความรนแรง โดยการมสวนรวมของทกภาคสวนในการเสรมสรางความเขมแขงของชมชนและหมบาน มการคมครองความปลอดภยและเฝาระวงอนตรายของประชาชนตอเปาหมายออนแอและชมชนเสยง

2) พฒนาประสทธภาพงานการขาวภาคประชาชน มงเนนการรวบรวมขอมล และการพสจนทราบประเดนปญหาทยงกอใหเกดเงอนไขทางลบในพนท โดยเนนฐานการขาวจากแหลงงานมวลชน งานการขาวเชงปองกน เพมประสทธภาพการกระจายขอมลการขาวไปยงหนวยทเกยวของ และประชาชนในทกระดบไดอยางรวดเรว ทนเหตการณ

55

3) เสรมสรางความไวเนอเชอใจและความรวมมอระหวางรฐกบประชาชน โดยใหความสำาคญกบการคดเลอกและพฒนาเจาหนาทรฐทกฝายใหมจตสำานก ทศนคต บคลกภาพ พฤตกรรมในเชงสนต เคารพสทธมนษยชนเขาไปปฏบตหนาทในจงหวดชายแดนภาคใต มกลไกรวมระหวางภาครฐและภาคประชาชนในการตดตามตรวจสอบการปฏบตงานของเจาหนาทรฐใหอยในกรอบของกฎหมายอยางเครงครด รวมทงสรางความรความเขาใจพฒนาทกษะการเผชญหนากบความขดแยงและทกษะวฒนธรรมใหกบเจาหนาทรฐอยางสมำาเสมอ

4) เสรมสรางความเชอมนในกระบวนการยตธรรมแกประชาชนใหเกดขนอยางเปนรปธรรมในทกมต โดยการอำานวยกระบวนการยตธรรม การบงคบใชกฎหมายดวยความเปนธรรม และไมเลอกปฏบต นำาผกระทำาผดมาลงโทษโดยไมมเหตละเวน เพอขจดเงอนไขความไมยตธรรมทกรปแบบ พฒนากฎหมายทสอดคลองกบวถชวตและวฒนธรรมของคนในพนท เสรมสรางความรความเขาใจเกยวกบกฎหมายในพนท สนบสนนใหภาคประชาชนเขามามสวนรวมในกระบวนการยตธรรม พฒนาระบบงานยตธรรมชมชนและกระบวนการยตธรรมทางเลอก เรงรดคนหาความจรงในคดหรอเหตการณทเปนขอสงสยใหไดขอยตเปนทยอมรบตามมาตรฐานสากล รวมทงใหเจาหนาทของรฐมความตระหนกในการปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ แบบแผน ประเพณ เคารพหลกนตรฐ นตธรรม และหลกสทธมนษยชนโดยเครงครด

5) ขจดเงอนไขและสาเหตทสงผลใหประชาชนในพนทเกดความรสกแตกแยกหรอความไมเทาเทยมอยางเปนรปธรรม เพอสรางความรสกและบรรยากาศทมความสขและมศกดศร

6) สรางความเชอมนในกระบวนการเยยวยาของภาครฐใหครอบคลมทวถงทกกลม ทกระดบ โดยพฒนาระบบและปรบปรงกระบวนการเยยวยาใหเปนไปดวยความโปรงใสเปนธรรม ไมเลอกปฏบต ไมลาชา และมระบบตรวจสอบ ตดตาม ประเมนผล เพอเพมประสทธภาพการเยยวยาปองกนไมใหมการแสวงและเออประโยชนของการเยยวยาจากทกฝายรวมกน สงเสรมกลมสตรและภาคประชาสงคมเขามามบทบาทในกระบวนการเยยวยาผสญเสยและไดรบผลกระทบดวย

56

วตถประสงคขอท 2 เพอพฒนาการมสวนรวมของทกฝายในพนท ใหประชาชนไดเขามามสวนรวมในการพฒนาและแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต โดย

1) สนบสนนใหหนวยงานภาครฐสวนกลาง สวนภมภาค องคกรปกครองสวนทองถนภาคประชาสงคม ภาคประชาชน และผมสวนไดสวนเสยทกกลมมสวนรวมในการพฒนาและแกไขปญหามากขน โดยจดใหมกลไกการบรหารจดการของรฐทมศกยภาพ และเปดโอกาสใหทกฝายเขามามสวนรวมในทกขนตอนของการแกไขปญหาและพฒนาพนท และเขามามสวนรวมในกระบวนการจดทำายทธศาสตร แผนปฏบตการ แผนงาน/โครงการ ภายใตนโยบายการบรหารและการพฒนาจงหวดชายแดนภาคใต

2) สนบสนนการเปดพนทปลอดภยในทกระดบอยางเปนรปธรรมใหประชาชนและผมสวนไดเสยทกกลมทงในและนอกพนท ไดมโอกาสแสดงความคดเหนอยางเสรบนพนฐานของความไววางใจซงกนและกน โดยใหทกภาคสวนมสวนรวมในระดบทสงผลใหเกดเปลยนแปลงในเชงนโยบายและการปฏบตอยางแทจรง

3) สงเสรม สนบสนน และเพมบทบาทการมสวนรวมในการตดสนใจของสตร เดกและเยาวชนในทกระดบใหมความเขมแขงในการแกไขปญหาและพฒนาพนททกมตอยางตอเนอง โดยพฒนาการใชศกยภาพในเชงสนตและสรางสรรค ขบเคลอนการดำาเนนงานเสรมสรางสนตสขในครอบครว ชมชน และสงคม บนพนฐานของหลกสทธเสรภาพระหวางหญงและชาย ตามบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย โดยคำานกถงความเหมาะสมของบรบทพนท

วตถประสงคขอท 3 เพอใหสงคมไทยและสงคมในพนทยอมรบและเหนคณคาของการอยรวมกนภายใตสงคมพหวฒนธรรม และรบผดชอบรวมกนในการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต โดย

1) สงเสรมคณคาและการยอมรบการอยรวมกนบนพนฐานสงคมพหวฒนธรรมอยางมเกยรต ศกดศร และเทาเทยมกน โดยเคารพคณคาของทกศาสนา และชาตพนธ ใหความสำาคญกบภาษา วฒนธรรม

57

และการศกษาของทองถน ปลกฝงคณธรรมและจรยธรรมใหกบเยาวชนตามหลกการทดงามของศาสนา

2) สงเสรมกระบวนการแลกเปลยนเรยนรใหเจาหนาทภาครฐทกฝาย เกดความตระหนกมความเขาใจลกซง ยอมรบและเหนในคณคาของอตลกษณทางวฒนธรรมและวถชวตประชาชนในพนท รวมทง ใหยดหลกธรรมาภบาลในการปฏบตงาน และคดสรรขาราชการทมความร ความสามารถ เขาใจในประเดนศาสนา ภาษา และวฒนธรรม ตลอดจนมจตอาสาพรอมเขาไปปฏบตงานในพนทและมการจดฝกอบรมสรางความเขาใจอยางตอเนอง

3) สงเสรมใหการดำาเนนวถชวตและการปฏบตตามหลกศาสนาทกศาสนาเปนไปโดยไมมอปสรรค โดยปรบทศนคตทไมถกตอง ปรบหลกกฎหมาย และกฎระเบยบทเกยวของใหเออตอเสรภาพ การดำาเนนชวตตามหลกศาสนา ขจดการเลอกปฏบตทางวฒนธรรม และทกฝายตองศกษาทำาความเขาใจและยอมรบในวถชวตและวฒนธรรม เพอทำาใหประชาชนรสกถงการเปนสวนหนงของสงคมไทย

4) เสรมสรางความเขาใจและความไววางใจระหวางประชาชนกบประชาชน ทงในพนทและสงคมไทยใหอยรวมกนไดอยางสนตพรอมผนกกำาลงแกไขปญหารวมกน โดยเปดพนทการสอสารเพอสรางความเขาใจรวมกนเกยวกบสถานการณความเปนจรงในพนท และแลกเปลยนเรยนรในการอยรวมกนอยางสนตบนความแตกตางหลากหลายโดยเฉพาะระหวางเดกและเยาวชนตางศาสนา

วตถประสงคขอท 4 เพอพฒนาศกยภาพของคน สงคม และเศรษฐกจใหสอดคลองกบความหลากหลายทางวฒนธรรม และภมปญญาทองถน เกดความเสมอภาคและเปนธรรมในสงคมอยางทวถง ใหเปนพนทนาอย นาทองเทยว และนาลงทน โดย

1) พฒนาศกยภาพของคนในสงคม โดยเรงรดการจดการและการพฒนาคณภาพการศกษาในทกระดบ ใหสอดคลองกบความตองการ วถชวต วฒนธรรมของพนทอยางแทจรงเปดโอกาสใหผนำาทางศาสนา ผทรงคณวฒ และทกภาคสวนในพนทมสวนรวมในการเสนอแนะการจดการศกษา สงเสรมพฒนาความร ทกษะอาชพ และขยายโอกาสทางการศกษา

58

โดยเฉพาะทนการศกษาทงในและตางประเทศ ใหสอดคลองกบวถชวตและความตองการของประชาชน การรบรองสถานภาพทมนคงของบคลากรทสำาเรจการศกษาจากตางประเทศตลอดจน พฒนาศกยภาพแรงงานใหสอดคลองกบสภาพเศรษฐกจในพนท เพอเปดโอกาสเชอมโยงกบการพฒนาของประเทศเพอนบานในประชาคมอาเซยน

2) เรงรดดำาเนนการพฒนาคณภาพชวตความเปนอยของประชาชน โดยเฉพาะผดอยโอกาสในพนทจงหวดชายแดนภาคใตในทกมต โดยเขาถงประชาชนและพนทอยางทวถงเปนธรรม เนนกระบวนการการมสวนรวมของประชาชน สอดคลองกบปญหาความตองการของประชาชนและลกษณะภมสงคมเฉพาะของแตละพนท ตลอดจนสงเสรมการกฬา เสรมสรางความสมพนธและความเขาใจอนดตอกน

3) สรางโอกาสในการพฒนาทางเศรษฐกจ โดยพฒนาโครงสรางพนฐาน การคาชายแดนพฒนาทรพยากรมนษย เพอรองรบการพฒนาเศรษฐกจในพนท สงเสรมฐานการเกษตรหลกทมาจากชมชน อาท ยางพารา การประมง เปนตน เพอใหเพยงพอในเชงพาณชยสนบสนนอตสาหกรรมฮาลาลทมผลตอการสรางงาน สรางรายไดของประชาชน โครงการเศรษฐกจพอเพยงของชมชน การกระจายอตสาหกรรมการบรการ การทองเทยว การแกไขปญหาการวางงาน รวมทงการใหสทธพเศษเพอสรางแรงจงใจในการลงทน และสงเสรมบทบาทธรกจเอกชนใหพรอมรองรบการขยายตวของประชาคมอาเซยน

4) พฒนาและสงเสรมการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตในพนทใหเกดประโยชนสงสด ตอการพฒนาคณภาพชวต และการแกไขปญหาความยากจน โดยสนบสนนและเพมบทบาทของประชาชนภาคประชาสงคม ชมชน และองคกรทองถน ในการคมครองดแลการจดสรรและการฟ นฟทรพยากร โดยเฉพาะพนทประมงชายฝง ปาชายเลน ทราบลม และเขตปา รวมทงการปองกนกลมผลประโยชนทเขามาใชทรพยากรอยางไมเปนธรรม

5) สงเสรมการเรยนภาษาไทย ภาษามลาย ภาษามลายถน ภาษาอาหรบ และภาษาตางประเทศทสำาคญ โดยดำาเนนการในทกระดบการศกษาใหเปนเครองมอแสวงหาความรการสอสาร และโอกาสใน

59

การพฒนาทกดาน รวมทงเปนศกยภาพสำาคญในการเตรยมความพรอมรองรบการตดตอสอสาร และเชอมสมพนธภายในประชาคมอาเซยนรวมถงโลกอาหรบ

วตถประสงคขอท 5 เพอสรางความเชอมนและหลกประกนความตอเนองของกระบวนการพดคยเพอสนตสขจงหวดชายแดนภาคใต ซงกำาหนดเปนวาระแหงชาต และเตรยมความพรอมในการเขามามสวนรวมของทกฝายทเกยวของ ภายใตสภาวะแวดลอมทเออตอการแสวงหาทางออกจากความขดแยง โดย

1) สงเสรมกระบวนการพดคยระหวางกลมคนทมสวนไดสวนเสยกบปญหาจงหวดชายแดนภาคใต ในเรองหลกการ เปาหมาย และรปแบบของการกระจายอำานาจทเหมาะสมบนพนฐานความเปนพหสงคมของจงหวดชายแดนภาคใต ภายใตเจตนารมณของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย เปนไปตามหลกสากลไมเปนเงอนไขนำาไปสการแบงแยกดนแดน โดยเปดพนทและสรางสภาวะแวดลอมทมความเชอมนเพอเปนหลกประกนความปลอดภยในเสรภาพตอการแสดงความคดเหน และพดคยของทกกลมอยางรอบดานสะทอนถงขอกงวลของประชาชนทกชาตพนธและศาสนา

2) สงเสรมความตอเนองของกระบวนการพดคยเพอสนตสขจงหวดชายแดนภาคใตกบบคคลทมความเหนและอดมการณตางจากรฐใหมเอกภาพ และสรางหลกประกนความปลอดภยในการเขามามสวนรวมแสดงความคดเหนของผมสวนไดสวนเสยทกกลมในกระบวนการพดคยเพอสนตสขจงหวดชายแดนภาคใต โดยมการดำาเนนการตามแผนขบเคลอนกระบวนการพดคยเพอสนตสขจงหวดชายแดนภาคใตอยางมประสทธภาพ

3) เสรมสรางความพรอมและความเขาใจของทกภาคสวนในกระบวนการพดคยเพอสนตสขจงหวดชายแดนภาคใต โดยเฉพาะหนวยงานภาครฐ สอมวลชน และประชาชนทงในและนอกพนท ใหมความร ความเขาใจตอพฒนาการของสถานการณทเปนจรงของกระบวนการพดคยเพอสนตสขจงหวดชายแดนภาคใต รวมทงพรอมเขามามสวนรวมในการ

60

สนบสนนกระบวนการพดคยเพอสนตสขจงหวดชายแดนภาคใตอยางตอเนอง

วตถประสงคขอท 6 เพอสรางความเขาใจเกยวกบสถานการณความเปนจรงทเกดขนตอสงคมทงในประเทศและตางประเทศ ใหเกดการสนบสนนและมบทบาทเกอกลการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต โดย

1) พฒนากลไก รปแบบการสอสาร บรณาการระหวางหนวยงานภาครฐและภาคเอกชน โดยการใชงานประชาสมพนธ การปฏบตการขาวสาร การสอสารเชงกลยทธ สอทางเลอก และมวลชนสมพนธผานสอภาครฐและภาคเอกชน เครอขายสงคมออนไลน สถาบนการศกษา สถาบนทางศาสนา ตลอดจนเวทสาธารณะในการเผยแพรการจดการกบปญหาจงหวดชายแดนภาคใต รวมทงใหขอเทจจรงกบสงคมทงในและนอกพนทไดเขาใจและมสวนรวมอยางสรางสรรคตอการแกไขปญหาทเกดขน

2) เสรมสรางความเขาใจอนด ความรวมมอกบประเทศเพอนบาน องคการระหวางประเทศ และองคกรพฒนาเอกชนตาง ๆ ถงขอเทจจรงเกยวกบสถานการณจงหวดชายแดนภาคใต โดยการขยายผลการดำาเนนการตามนโยบายของรฐ ขอเทจจรงในเรองสทธ เสรภาพ ความเสมอภาค และความเทาเทยมของประชาชนทกชาตพนธ เพอผนกความสมพนธในการสนบสนนและเกอกลการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต

6. ง�นวจยทเกยวของกองสกล จนทราช ไดศกษาวจยเรอง แนวทางการแกไขปญหา

ความไมสงบในพนทจงหวดยะลา ศกษาเฉพาะกรณการแบงแยกดนแดน (รฐปตตาน) พบวา การแกไขปญหาความไมสงบเรยบรอยในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ตองดำาเนนการแกไขปญหาดวยความรอบคอบและอดกลน และใหตระหนกอยเสมอวาการใชความรนแรงไมสามารถทจะแกไขปญหาสถานการณจงหวดชายแดนภาคใตได และไมนาจะเปนวถทางทถกตองและสอดคลองกบหลกการและขอเทจจรง ดงทไดเหนในสถานการณทเกดขนทวโลกในเวลานการปฏบตการใดกตาม ขอใหคำานงถงและตระหนกอยเสมอวาบคคลเหลานนคอพนองประชาชนไทยดวยกน จะเหนวาสถานการณทเกดขนในจงหวดชายแดนภาคใตตลอดมา เปนฝมอของพ

61

นองประชาชนไทยดวยกน เพราะกลมทสญเสยผลประโยชนและขดแยงกนในจงหวดชายแดนภาคใตมอยหลายกลมอยางสลบซบซอน การปราบปรามผมอทธพลกด ยอมสงผลใหคนกลมหนงสญเสยผลประโยชน แมรฐจะใชการปราบปรามจนเกดบาดเจบลมตายทงเจาหนาทของรฐและเยาวชนมสลมกด กจะยงไมเกดประโยชนอะไรเลย หากไมสามารถจบตวผทอยเบองหลงมาลงโทษตามกฎหมายบานเมองได และอาจจะเปนเหตผลของผไมหวงดไดนำาสถานการณไปขยายผลตอ กอใหเกดความวนวาย ความเขาใจผดและความรนแรงตอไป ซงในกรณนกเชนกนแทนทความรนแรงจะขดรากถอนโคนกลบอาจขยายตวสคนทวไปในวงกวางเหมอนดงทเกดความรนแรงในประเทศตาง ๆ ในเวลานได (กองสกล จนทราช, 2548 : 71 อางในถงโอภาศ ศลาพนธ 2552 : 28)

สวชช ศรสวรรณ ไดศกษาวจยกรณศกษาการเกดเหตการณความไมสงบในพนท อำาเภอบาเจาะ จงหวดนราธวาส พบวา

1. ปญหาความไมสงบเรยบรอยเกดจากปญหาพนฐานทางสงคม ในสวนนนายอำาเภอมบทบาทหนาทโดยตรงในการแกไขปญหารวมกบหนวยงานทเกยวของ มระเบยบ กฎหมาย รองรบบทบาทของนายอำาเภอเปนทงผอำานวยการ ประสาน กำากบ ตดตาม

2. ในดานการปองกนแกไขปญหาความไมสงบเรยบรอย นายอำาเภอในฐานะผบงคบบญชาสงสดของอำาเภอ มบทบาทในการปองกนเหตราย โดยอาศยระเบยบ กฎหมาย เชน การจดเวรยามรกษาความปลอดภยในตำาบล หมบาน รวมทงการสรางจตสำานกรวมในการแกปญหา

3. ในดานการปราบปรามผกอความไมสงบ รฐบาลไดกำาหนดใหเปนหนาทโดยตรงของฝายทหาร ฉะนนในบทบาทของการปราบปรามนายอำาเภอจงเปนเพยงผสนบสนน ในขณะเดยวกนฝายทหารเองกคาดหวงวานายอำาเภอสามารถสนบสนนงานดานยทธการ โดยการสงใชกำาลงของฝายปกครองเขารวมปฏบตเนองจากกำาลงของฝายทหารมไมเพยงพอและมขอจำากดหลายประการ เชน ขาดความชำานาญในพนท ขาดบคลากรดานการขาว มการสบเปลยนกำาลงบอยทำาใหขาดความตอเนอง ปญหาจงหวดชายแดนภาคใตมปมปญหาทละเอยดออน ซบซอน มผลกระทบในวงกวาง การแกไขปญหาพนฐานและการปองกนซงกไดผลระดบหนง ดงนน หากจะ

62

ใหการแกไขปญหาความไมสงบเรยบรอยเปนไปอยางมประสทธภาพ ควรเนนบทบาทของนายอำาเภอจากบทบาทผประสานมาเปนผอำานวยการ โดยใหมเอกภาพในการบงคบบญชาทกหนวยงานในพนททรบผดชอบ (สวชช ศรสวรรณ, 2550 : 35 อางถงในโอกาส ศลาพนธ, 2552 : 28)

ศรสมภพ จตรภรมยศร ศกษาวจยเรองยทธศาสตรสนตวธภาคประชาชน ตวแบบนโยบายทไดมาจากการศกษาความคดเหนของภาคประชาชนทง 5 จงหวดชายแดนภาคใต พบวา การสรางความยตธรรมเพอแกปญหาอตลกษณในเรองชาตพนธ ศาสนา และประวตศาสตร โดยยทธศาสตรสนตวธภาคประชาชนม 7 ยทธศาสตร ดงตอไปน (ศรสมภพ จตรภรมยศร และคณะ, 2550 : 4-9 อางถงในสทธ วงศมาน, 2551: 36)

1. ยทธศาสตรความยตธรรมทางกฎหมาย ลกษณะสำาคญของยทธศาสตรความยตธรรมกคอ การสถาปนาความชอบธรรมของรฐดวยการใชกฎหมายอยางยตธรรม กฎหมายทกลาวถงม 2 แบบ คอ กฎหมายตามกระบวนการยตธรรมกระแสหลก เชน กฎหมายแพง กฎหมายอาญา รวมทงกฎหมายอนทใชพเศษในพนท คอ กฎอยการศก และพระราชกำาหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน สวนทสองกคอ กระบวนการยตธรรมทางเลอกซงสอดคลองกบวถชวต ประเพณ วฒนธรรม และศาสนา ขอทพงสงเกตกคอ จากการระดมความคดเหน คนมความคดเหนวา ตวบทกฎหมายทใชกนอยในปจจบนนนดอยแลว แตปญหาอยทการบงคบใชกฎหมาย เนองจากเจาหนาทนำาไปใชอยางไมถกตองหรอเจาหนาทรฐเองกมปญหา กระบวนการยตธรรมตามกฎหมายจงตองไดรบการแกไขและปรบปรงใหเกดความยตธรรมในการปฏบตจรง ๆ ตอประชาชนทกกลมโดยเฉพาะคอ มสลม นอกจากนกระบวนการยตธรรมทางเลอกทใหความสำาคญกบการนำาเอาหลกศาสนาอสลามมาใชในกฎหมาย และการใหความสำาคญกบดาโตะยตธรรมในการพจารณาคด รวมทงใหความสำาคญแกผนำาทองถนและผนำาชมชนในการอำานวยความยตธรรม

2. ยทธศาสตรการศกษาเพอความยตธรรมและบรณาการ ยทธศาสตรความยตธรรมในการศกษาหมายถง การใหความสำาคญกบการศกษาทสอดคลองกบประชาชนในพนท ในทนหมายถงการศกษาของ

63

โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม และสถาบนปอเนาะซงเปนหวใจสำาคญของอตลกษณมลายอสลามในจงหวดชายแดนภาคใต จากขอเสนอของประชาชนแนวคดทสำาคญ คอ การบรณาการระบบการศกษาใหมทงสายสามญและสายศาสนาใหควบคกน ในนโยบายการศกษาจะตองสงเสรมโรงเรยนสามญศกษาประจำาอำาเภอหรอตำาบลใหนำาหลกสตรอสลามศกษามาบรณาการในการเรยนการสอน นอกจากนยงควรสงเสรมใหมการรบบคลากรในพนทเปนครเพมมากขนพรอมทงพฒนาคณภาพใหไดมาตรฐาน ประเดนทมการพดกนมากกคอ การยอมรบฐานะของครสอนศาสนาทจบการศกษาจากตะวนออกกลาง โดยเปดโอกาสและยอมรบสถานภาพของครสอนศาสนาเหลาน ตวอยางวธการกคอยกฐานะของครสอนศาสนามาเปนพนกงานของรฐและมการจดตงคณะกรรมการหรอองคกรขนมาดแลบรหารบคลากรดานการสอนศาสนาอยางเปนรปธรรม

ประเดนยทธศาสตรดานการศกษายงรวมไปถงหวใจสำาคญของอตลกษณทางวฒนธรรมในจงหวดชายแดนภาคใต ซงกคอประเดนภาษามลาย จงตองมการสงเสรมใหมการเรยนการสอนในระบบ 2 ภาษา และยอมรบการใชระบบ 2 ภาษาในการทำางาน เนนเนอหาสาระของศาสนา คณธรรม จรยธรรมในระบบการศกษาใหมากขน นอกจากนเนองจากมการใชประวตศาสตรเปนเครองมอในการระดมการขบเคลอนทางการเมองเพออตลกษณของมลายปตตาน ยทธศาสตรการศกษาแบบบรณาการจงตองจดการกบปญหาเรองประวตศาสตรอยางมเหตผล มองคกรทรบผดชอบในการศกษาและจดทำาประวตศาสตรทองถนทถกตอง และมความนาเชอถอ มการบรรจประวตศาสตรปตตานและประวตศาตรอสลามทถกตองเผยแพรแกประชาชนและบรรจในหลกสตร

3. ยทธศาสตรการพฒนาเศรษฐกจเพอความยตธรรม เรองของความไมเปนธรรมยงถกนำามาใชอางในปญหาทางเศรษฐกจและการพฒนาจงหวดชายแดนภาคใต ประเดนปญหาทสำาคญกคอการขาดโอกาสการพฒนาของคนทองถน การสรางงานและการประกอบอาชพใหคนในทองถน สงทสำาคญในการพฒนาเศรษฐกจกคอทนและการระดมทนใหกบคนมสลมในพนทซงยงจำากดและกดกนจนทำาใหเกดความรสกวาไมเปนธรรม รฐควรสนบสนนและสรางความเขมแขงใหแกกลมออมทรพยของ

64

ชมชนควบคไปกบการสรางเศรษฐกจและวสาหกจชมชน โดยเนนใหการสนบสนนดานความรในการบรหารจดการและเพมประสทธภาพของกลมออมทรพย และใหการสนบสนนดานโครงการขนาดใหญเพอการพฒนาอตสาหกรรมฮาลาลทสอดคลองกบวถชวตของคนในพนท

4. ยทธศาสตรการจดการทรพยากรเพอความยตธรรม การจดการทรพยากรธรรมชาตทยงยนโดยทองถนและชมชนเปนปจจยสำาคญทำาใหฐานเศรษฐกจ สงคม และชมชนในจงหวดชายแดนภาคใตมความเขมแขงและเปนตวเสรมสรางศกยภาพชมชนทสำาคญทงในพนทชมชนประมงชายฝง เขตปาและทราบลม เขตปาพร พนทดงกลาวเปนทอยของชมชนทอาศยฐานทรพยากรเพอความอยรอด และตองการฐานทรพยากรเหลานเพอรกษาชวตและสวสดการชมชนไว สาระสำาคญของยทธศาสตรในนกคอ การรกษาทรพยากรใหชมชนมสวนรวมและฟ นฟทรพยากรโดยองคกรชมชนและองคกรปกครองทองถน

5. ยทธศาสตรระบบราชการเพอความยตธรรม ระบบราชการทสะทอนลกษณะของประชาชนและสงคม (Representative Bureaucracy) เปนสงจำาเปนอยางยงเพอใหเกดการบรหารงานทดแบบธรรมาภบาล (Good Governance) นอกจากนปญหาเรองการยายขาราชการทเปนคนมาจากทอน และมความผด เปนปญหาเดมทจะตองใหความสนใจ การพจารณาใหคนในพนทซงเปนคนมสลมและพทธซงมความรความสามารถเขาทำางาน โดยใหความสำาคญเปนลำาดบแรกในการสอบคดเลอกและการบรรจแตงตงเปนขาราชการทเรยกวา มาตรการยนยนการคมครองสทธแบบเขมขน หรอ Affirmative Action ซงเปนตวแบบการแกปญหาทสำาคญทสดในสงคมทมปญหาขดแยงทางดานอตลกษณ

6. ยทธศาสตรชมชนมนคง เนองจากชมชนทองถนหรอหมบานเปนฐานการตอสทสำาคญในการเมองแหงอตลกษณและเปนสนามรบทสำาคญในการใชความรนแรงหรอการกอความไมสงบ ดงจะเหนไดจากเหตการณกอความรนแรงสวนใหญจะอยทหมบาน และเปาของความรนแรงสวนมากจะเปนพลเรอนและชาวบานทวไป ดงนน การทำาใหชมชนมความสงบและความมนคงจะเปนปจจยชขาดในการแกปญหาความไมสงบ ยทธศาสตรชมชนมนคงกคอสรางชมชนใหเขมแขงโดยผานการเสรมสราง

65

ความเขมแขงของโครงสรางอำานาจผนำาในชมชน บทบาทผนำาทองถน ผศาสนา และผนำาตามธรรมชาตจะตองถกเสรมสรางอยางจรงจง ถาสามารถทำาใหผนำามความเขมแขงและปองกนตนเองได การกระจายอำานาจการบรหารและการปกครอง เชน การตงสภาชรอ หรอสภาชมชนเปนตวชวยเสรมความเขมแขงของชมชน รฐควรสนบสนนหมบานพฒนาและปองกนตนเอง โดยใชการกระจายอำานาจออกสตำาบล หมบาน โดยเนนบทบาทผนำาชมชนหรอทองถน

ในเรองการกอความไมสงบ รฐอาจจะทำาใหชมชนมความเขมแขงและปองกนตนเองได ขอเสนอทไดรบการเรยกรองมากทสดกคอ การถอนทหารจากพนท โดยมเงอนไขใหชมชนบางแหงทปกปองรกษาตนเองได ใหผนำาทองถนเปนผดำาเนนการเอง มตำารวจชมชนและกระบวนการยตธรรมชมชนเปนตวเสรมสรางความมนคงของชมชน

7. ยทธศาสตรการสอสารเพอสนต การสอสารคอยทธการทสำาคญของการเมองแหงอตลกษณ ดงนนการสอสาร การใหความหมาย และการแยงพนท การตความจงเปนองคประกอบทสำาคญของยทธศาสตรการสอสารเพอสรางสนตในชมชน กลาวโดยสรป ขอเสนอยทธศาสตรภาคประชาชนนมจดเดนทเนนวาปฏบตการทางยทธศาสตรจะสำาเรจไดกตองขบเคลอนเปนระบบและพรอม ๆ กนเพอแกปญหาใจกลางใหสำาเรจ

รง แกวแดง ศกษาวจยเรอง สงครามและสนตสขในจงหวดชายแดนภาคใต พบวา การแกปญหาความไมสงบจงหวดชายแดนภาคใต โดยการมสวนรวมของประชาชน รฐบาลจะตองเรงปรบปรงและสรางความเขมแขงของคณะกรรมการหมบาน โดยประกอบดวย ผใหญบาน ผนำาชมชนโตะอหมาม เจาอาวาส โตะคร และนกธรกจในชมชน โดยรวมกลมตาง ๆ ทมอยในหมบานเขาดวยกน โดยถอวาการแกไขปญหาการกอการรายเปน วาระของหมบาน โดยมคนของทางราชการ เชน ปลดอำาเภอ ทหาร และ“ ”

ตำารวจ ทำาหนาทเปนทปรกษาและสนบสนนอยางจรงจง ใหแตละหมบานดำาเนนการตงแตการคนหาขอมลผไมประสงคด การวางแผนในการปองกน จนถงการรวมมอในการแกปญหาและรกษาความสงบดวย ดงนน จงควรมการคนหาตวอยาง หมบาน ตำารวจ และอำาเภอทอยกนอยางสงบ เพอใหคนทวไปไดมาเรยนรถงวธการและยทธศาสตรทหมบานและตำาบลเหลานน

66

ดำาเนนการอย ตลอดจนใชเปนแหลงฝกอบรมและเรยนร สำาหรบการแกไขปญหาใหกบชมชนอน ๆ ตอไป รปแบบนเปนวธการเรยนรระหวางชาวบานกบชาวบานซงเปนผมความรและความเขาใจในสถานการณของพนทดกวากองกำาลงทสงเขาไปจากภายนอก (รง แกวแดง,2548: 161 อางถงในสทธ วงศมาน, 2551: 39)

สนอง จนทรรกษ ศกษาวจยเรอง ปลดอำาเภอผเปนหวหนาประจำาตำาบลกบการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต ศกษาเฉพาะกรณ : อำาเภอหนองจก จงหวดปตตาน ผลการศกษาพลวา มลเหตสำาคญทกอใหเกดสถานการณความไมสงบเรยบรอยในพนทจงหวดชายแดนภาคใตประกอบดวย 1) ความแตกตางทางดานเชอชาต ศาสนา วฒนธรรม 2) การปฏบตงานของขาราชการ เจาหนาทของรฐ 3) การยยงปลกป นปลกฝงความเชอ/อดมการณ 4) การขาดแคลนสาธารณปโภค สาธารณปการ 5) การศกษาของประชาชนในพนทอยในระดบตำา 6) ความยากจนและการเขาไมถงทรพยากรธรรมชาต (สนอง จนทรรกษ, 2551)

โอภาศ ศลาพนธ ศกษาวจยเรอง ปจจยทมผลตอความไมสงบในพนท 3 จงหวดชายแดนภาคใต ผลการศกษาพบวา สาเหตเกดจากประชาชนยงขาดการศกษา นาจะมขบวนการแบงแยกดนแดน โดยเกดผกอการรายจากนอกพนทมากอความไมสงบ ประชาชนยงประสบปญหาในการประกอบอาชพ และปญหาจากการนบถอศาสนาแตกตางกน (โอภาศ ศลาพนธ, 2552)

สทธ วงศมาน ศกษาวจยเรอง การมสวนรวมของประชาชนในการแกปญหาความไมสงบจงหวดชายแดนภาคใต : ศกษาเฉพาะกรณพนทชมชนเมอง เทศบาลเมองเบตง อำาเภอเบตง จงหวดยะลา ผลการศกษาพบวา ปจจยทมผลตอการมสวนรวมของประชาชนในการแกไขปญหาความไมสงบ ประกอบดวย

1) นโยบายของรฐบาลโดยนอมนำาแนวทางพระราชทาง เขาใจ เขา“ถง พฒนา มาดำาเนนการดวยการผนกกำาลง ประชาชนใหมสวนรวมในการ”แกไขปญหาความไมสงบในพนท 2) ผนำาภาครฐสงเสรมสนบสนนใหประชาชนมสวนรวมในการแกไขปญหาความไมสงบอยางจรงจงและตอเนอง

67

3) ความสำานกรกถนฐานบานเกด รกถนประกอบอาชพ ความมจตใจเสยสละเพอสวนรวมและประเทศชาต

4) อาชพและรายได เนองจากประชาชนสวนใหญในพนทเทศบาลเมองเบตง ประกอบอาชพคาขาย กจการทองเทยวและบรการ เมอเกดเหตความไมสงบจะสงผลกระทบตออาชพและรายไดจงทำาใหเกดการแกปญหาความไมสงบรวมกบทางราชการ (สทธ วงศมาน, 2551)

อนรทร บวออน ศกษาวจยเรอง ความคาดหวงบทบาทของนายอำาเภอในการบรหารงานแบบบรณาการ : กรณศกษาอำาเภอคลองหอยโขง จงหวดสงขลา ผลการศกษาพบวา การบรหารงานแบบบรณาการจะมประสทธภาพเพยงใด สวนหนงขนอยกบบคลกภาพและภาวะผนำาของนายอำาเภอ ผลการศกษาตองการใหนายอำาเภอตองชอบทาทายอปสรรค มพลงอำานาจเปนทยอมรบของทกคน ตองคดเปนและคดใหมากกวาคนอน ตองทำางานเปนและทำางานใหหนกมากกวาลกนอง ตองมความนาเชอถอและไวใจได ตองไวตอความรสกของบคคลอน ตองเปนผทมแรงขบในการทำางานสง มวสยทศนและเปาหมายทชดเจน (อนรทร บวออน, 2551)

เชษฐา ขาวประเสรฐ ศกษาวจยเรอง ความคาดหวงของกำานน ผใหญบาน ทมตอบทบาทนายอำาเภอ ไดสรางความสมพนธความเปนกนเองและแสดงบทบาทการเปนผนำาในดานการรกษาความสงบเรยบรอยรวมทงบทบาทอน ๆ ทงทคาดหวงและบทบาททปฏบตจรงแลว กำานน ผใหญบาน จะเกดความรกศรทธาตอนายอำาเภอพรอมทจะสนบสนนการทำางานใหอยางเตมท (เชษฐา ขาวประเสรฐ, 2550 อางถงในสทธโรจน เจรญธนะศกด, 2551: 25)

นรนดร ศรเจรญ ศกษาวจยเรอง บทบาทของนายอำาเภอกบความคาดหวงของผนำาทองถนในระดบตำาบล หมบาน : ศกษาเฉพาะกรณ อำาเภอปว จงหวดนาน ผลการศกษาพบวา ความประสงคทจะใหนายอำาเภอหรอผนำาหรอนกปกครองทดมคณธรรมเปนนกพฒนา หากจะมองนายอำาเภอทง 2 ดานคอ ดานหนงเปนตวแทนของรฐในการนำานโยบายปฏบตใหบงเกดสขแกประชาชน และอกดานหนงคอตวแทนของประชาชนทจะรบเรองทกขของประชาชนมาแกไข จงกลาวไดวา นายอำาเภอเปนความหวง

68

ของบานเมองและประชาชน (นรนดร ศรเจรญ, 2538 อางถงในสทธโรจน เจรญธนะศกด, 2551: 26)

7. กรอบแนวคดในก�รศกษ�วจยจากแนวคดทฤษฎทเกยวของดงกลาวขางตน อาจสรปเปนกรอบ

แนวคดในการศกษาวจยครงนไดวาการนำากฎหมายและนโยบายไปปฏบตใหเกดผล ทงดานงานปองกนและปราบปรามการกอความไมสงบ งานมวลชน และงานปองกนและปราบปรามยาเสพตด โดยนำาหนวยงานทเกยวของมารวมกนทำางานใหประสานกลมกลนเปนหนงเดยว และระดมสรรพกำาลงของทกภาคสวนในพนทมาสนบสนนเพอใหงานสำาเรจ เปนแนวทางการบรหารจดการงานรกษาความสงบเรยบรอยเชงบรณาการของนายอำาเภอ โดยมรายละเอยดกรอบแนวคดในการศกษา ดงน

กรอบแนวคดในก�รศกษ�

69

แนวคดก�รบรห�รจดก�รง�นพนทเชงบรณ�ก�ร การบงคบใช

กฎหมายและการนำานโยบายยทธศาสตรไปปฏบตใหบรรลวตถประสงค

การประสานหนวยงานตางๆทเกยวของใหมาทำางานรวมกนเปนทมเดยวกน

การระดมสรรพกำาลงความรวมมอทกภาคสวนใหมาสนบสนนการทำางานเพอใหงานสำาเรจ

แนวคดทศท�งก�รแกไขปญห�คว�มไมสงบในพนทจงหวด

ช�ยแดนภ�คใต การรกษาความสงบเรยบรอย

และความปลอดภยในชวตและทรพยสน

การเสรมสรางสงคมพหวฒนธรรม

การยกระดบคณภาพชวตของประชาชน

การเสรมสรางความเปนธรรมและคมครองสทธของ

บทบ�ทของน�ยอำ�เภอในคว�มรบผดชอบ

ก�รแกไขปญห�คว�มไมสงบในพนทจงหวด

ช�ยแดนภ�คใต บทบาทผบงคบใช

กฎหมายในพนท บทบาทผแทนรฐบาล

ในการนโยบายยทธศาสตรไปปฏบตใหเกดผลสำาเรจ

บทบาทผนำาองคกรในระดบพนทในการแกไขปญหาตางๆทเกดขน

70

ประชาชน การเสรมสรางความเขาใจตอ

กน

บทท 3ผลก�รศกษ�

3.1 ร�ยละเอยดทวไปของขอมลการศกษาเรอง " บทบาทนายอำาเภอกบการบรหารจดการงานพนท

เชงบรณาการในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต" มวตถประสงคเพอศกษาบทบาทหนาทของนายอำาเภอและแนวทางการบรหารจดการงานพนทเชงบรณาการในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ปญหาอปสรรคในการดำาเนนงานและขอเสนอแนะแนวทางแกไขการดำาเนนงานของฝายปกครอง

ความสำาคญของการศกษาเรองน เนองจากผศกษาไดรบการแตงตงใหดำารงตำาแหนง รกษาการในตำาแหนงผชวยเลขาธการศนยอำานวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต (ผช.ลธ.ศอ.บต.) มความเหนวาบทบาทหนาทของศนยอำานวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใตมความเชอมโยงกนกบการดำาเนนงานของนายอำาเภอ อยางใกลชด กลาวคอ ศนยอำานวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใตมบทบาทในการบรณาการแผนงาน

71

โครงการดานการพฒนาของสวนราชการตางๆของฝายพลเรอน เพอใหสอดคลองกบนโยบายและยทธศาสตรการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ในขณะเดยวกนนายอำาเภอมบทบาทหนาททงเปนฝายอำานวยการและปฏบตการในการขบเคลอนภารกจในภาพรวมในเขตพนทอำาเภอรบผดชอบ การไดรบรถงบทบาทหนาทของนายอำาเภอจะเปนการชวยใหการประสานงาน กำากบ ตดตามผลการดำาเนนงานของศนยอำานวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใตสามารถดำาเนนการไดตรงจดและมประสทธภาพมากยงขน รายละเอยดทวไปมการนำาเสนอขอมลเกยวกบบทบาทหนาทของนายอำาเภอ แนวทางการบรหารจดการงานเชงพนทแบบบรณาการในการแกไขปญหาความไมสงบ วานายอำาเภอทำาอะไรบางและทำาอยางไรในการบรณาการองคกรตางๆ รวมทงปญหาอปสรรคในการดำาเนนงานและขอเสนอแนะในการดำาเนนงานซงรายละเอยดของขอมลตามประเดนในกรอบความคดของการศกษา ซงผศกษาใชเปนแนวคำาถามในการสมภาษณบคคลเปาหมาย ผใหสมภาษณผศกษาเนนไปทนายอำาเภอ เพอใหไดขอมลความคดเหนปญหาและขอเสนอแนะไดตรงประเดน ตามวตถประสงคของการศกษา โดยการสมภาษณนายอำาเภอจำานวน 8 คน ดงน

1. นายสนอง จนทรรกษ นายอำาเภอเทพา จงหวดสงขลา2. นายเศวต เพชรนย นายอำาเภอโคกโพธ จงหวดปตตาน3. นายอมร ปรดางกร นายอำาเภอกรงปนง จงหวดยะลา4. นายจรญ จนทรปาน นายอำาเภอรามน จงหวดยะลา5. นายประยรศกด สวรรณวงศ นายอำาเภอสะบายอย จงหวดสงขลา6. นายปรชา นวลนอย นายอำาเภอสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส7. นายอนรทธ บวออน นายอำาเภอธารโต จงหวดยะลา8. นายกรช นอยผา นายอำาเภอศรสาคร จงหวดนราธวาส

3.2 ร�ยละเอยดก�รวเคร�ะหขอมลขอมลเกยวกบบทบาทหนาทของนายอำาเภอเกยวกบการบรหาร

จดการงานพนทเชงบรณาการในการแกไขปญหาความไมสงบในพนท

72

จงหวดชายแดนภาคใต แบงออกเปน 3 ประเดน ตามกรอบแนวคดในการศกษา ไดแก

1. บทบาทหนาทของนายอำาเภอกบการบรหารจดการงานเชงพนทในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต

2. แนวทางการระดมความรวมมอจากหนวยงานราชการมาทำางานรวมกนใหมเอกภาพและการระดมความรวมมอการสนบสนนจากทกภาคสวน เพอใหการทำางานประสบความสำาเรจ

3. ปญหาอปสรรค และขอเสนอแนะในการดำาเนนงานแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต

ผศกษานำาขอมลมาวเคราะหโดยมกระบวนการดงน1. บนทกคำาใหสมภาษณโดยละเอยดทงคำาถามและคำาตอบ2. แยกขอมลการสมภาษณเปนรายบคคลและแยกประเดนตางๆให

ครอบคลมกรอบการศกษา3. ทำาการวเคราะหขอมลโดยคนหาคำาประโยคสำาคญ( Key Word)

รวมทงการตความและใหความหมายเรยงลำาดบตามประเดนในแตละดาน โดยจดทำาเปนตารางอยางชดเจน

4. นำาคำาสำาคญและความหมายของขอมลในเชอมโยงเขาดวยกนแลวสรปรวบยอดเปนแบบแผน(pattern) เกยวกบบทบาทหนาทของนายอำาเภอ และแนวทางการบรหารจดการงานพนทเชงบรณาการในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต พรอมทงปญหาอปสรรคในการดำาเนนงานและขอเสนอแนะในการดำาเนนงานแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต

3.3 ผลก�รวเคร�ะหขอมลการศกษาครงน ผศกษามประเดนในการศกษาตามวตถประสงคแยก

เปน 3 ประเดน ไดแก(1) บทบาทอำานาจหนาทของนายอำาเภอในการบรหารจดการเชงพนท

ในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต(2) แนวทางการนำาหนวยงานทเกยวของมารวมทำางานอยางม

ประสทธภาพ ในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต

73

(3) การระดมความรวมมอจากทกภาคสวนสนบสนนการทำางานแกไขปญหาความไมสงบใหประสบความสำาเรจ

(4) ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะในการดำาเนนงานแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ทงนในการวเคราะหขอมลและสรปผลการวเคราะหในแตละประเดน ผศกษาจะนำาขอมลทงจากขอกฎหมายระเบยบทเกยวของ นโยบายยทธศาสตร และขอมลจากคำาใหสมภาษณของนายอำาเภอมาสรปรวมกนในแตละประเดนดงตอไปน

1. บทบ�ทอำ�น�จหน�ทของน�ยอำ�เภอในก�รบรห�รจดก�รเชงพนทในก�รแกไขปญห�คว�มไมสงบในพนทจงหวดช�ยแดนภ�คใต ในสวนนผศกษาจะไดนำาบทบาทอำานาจหนาทของนายอำาเภอทกำาหนดตามกฎหมายตางๆ ทเกยวของ ประกอบกบความเหนจากผใหสมภาษณเกยวกบความสำาคญของบทบาทนายอำาเภอในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต 1.1 บทบาทภารกจของนายอำาเภอในภาพรวม อำาเภอเปนกลไกหลกของรฐบาลและจงหวดในฐานะหนวยปฏบตการทำาหนาทแปลงนโยบายไปสการปฏบตใหบรรลผลในพนทตำาบลและหมบาน (Implementation) และเปนแกนกลางเชอมโยงการบรณาการการทำางานของภาครฐ เพอใหสามารถแกไขปญหาและตอบสนองความตองการของประชาชนอยางมประสทธภาพและประสทธผล (Public Service Center) ซงมนายอำาเภอเปนผรบผดชอบพนท (CAO : Chief Area Officer) โดยพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2535 แกไขเพมเตมถง (ฉบบท 7) พ.ศ. 2550 ไดกำาหนดบทบาทหนาทของอำาเภอไว ดงน

มาตรา 61 ในจงหวดหนงใหมหนวยราชการบรหารรองจากจงหวดเรยกวาอำาเภอ การตง ยบ และเปลยนเขตอำาเภอ ใหตราเปนพระราชกฤษฎกา

มาตรา 61/1 ใหอำาเภอมอำานาจหนาทภายในเขตอำาเภอดงตอไปน

74

(1) อำานาจและหนาทตามทกำาหนดในมาตรา 52/1 (1) (2) (3) (4) (5) และ (6) โดยใหนำาความในมาตรา 52/1 วรรคสอง มาใชบงคบโดยอนโลม (2) สงเสรม สนบสนน และจดใหมการบรการรวมกนของหนวยงานของรฐในลกษณะศนยบรการรวม

(3) ประสานงานกบองคกรปกครองสวนทองถนเพอรวมมอกบชมชนในการดำาเนนการใหมแผนชมชน เพอรองรบการสนบสนนงบประมาณจากองคกรปกครองสวนทองถน จงหวด และกระทรวง ทบวง กรม

(4) ไกลเกลยหรอจดใหมการไกลเกลยประนอมขอพพาทเพอใหเกดความสงบเรยบรอยในสงคมตามมาตรา 61/2 และมาตรา 61/ 3 มาตรา 61/2 ในอำาเภอหนง ใหมคณะบคคลผทำาหนาทไกลเกลยและประนอมขอพพาทของประชาชนทคกรณฝายใดฝายหนงมภมลำาเนาอยในเขตอำาเภอ ในเรองทพพาททางแพงเกยวกบทดนมรดก และขอพพาททางแพงอนทมทนทรพยไมเกนสองแสนบาทหรอมากกวานน ตามทกำาหนดในพระราชกฤษฎกา ใหนายอำาเภอโดยความเหนชอบของคณะกรมการจงหวดจดทำาบญชรายชอบคคลทจะทำาหนาทเปนคณะบคคลผทำาหนาทไกลเกลยประนอมขอพพาท โดยคดเลอกจากบคคลทมความรหรอมประสบการณเหมาะสมกบการทำาหนาทไกลเกลยขอพพาท เมอมขอพพาทเกดขนและคพพาทตกลงยนยอมใหใชวธการไกลเกลยขอพพาทใหคพพาทแตละฝายเลอกบคคลจากบญชรายชอตามวรรคสองฝายละหนงคน และใหนายอำาเภอพนกงานอยการประจำาจงหวดหรอปลดอำาเภอทไดรบมอบหมายคนหนงเปนประธาน เพอทำาหนาทเปนคณะบคคลผทำาหนาทไกลเกลยและประนอมขอพพาท มาตรา 61/3 บรรดาความผดทมโทษทางอาญาทเกดขนในเขตอำาเภอใดหากเปนความผดอนยอมความได และมใชความผดเกยวกบเพศ ถาผเสยหายและผถกกลาวหายนยอม หรอแสดงความจำานงใหนายอำาเภอของอำาเภอนนหรอปลดอำาเภอทนายอำาเภอดงกลาวมอบหมายเปนผไกลเกลยตามควรแกกรณ และเมอผเสยหายและผถกกลาวหายนยอมเปน

75

หนงสอตามทไกลเกลยและปฏบตตามคำาไกลเกลยดงกลาวแลว ใหคดอาญาเปนอนเลกกนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ในกรณทผเสยหายและผถกกลาวหาไมยนยอมตามทไกลเกลย ใหจำาหนายขอพพาทนนแตเพอประโยชนในการทผเสยหายจะไปดำาเนนคดตอไป อายความการรองทกขตามประมวลกฎหมายอาญา ใหเรมนบแตวนทจำาหนายขอพพาทหลกเกณฑและวธในการดำาเนนการตามวรรคหนง ใหเปนไปตามทกำาหนดในกฎกระทรวง มาตรา 62 ในอำาเภอหนง มนายอำาเภอคนหนงเปนหวหนาปกครองบงคบบญชาบรรดาขาราชการในอำาเภอ และรบผดชอบงานบรหารราชการของอำาเภอ นายอำาเภอสงกดกระทรวงมหาดไทย บรรดาอำานาจและหนาทเกยวกบราชการของกรมการอำาเภอหรอนายอำาเภอซงกฎหมายกำาหนดใหกรมการอำาเภอและนายอำาเภอมอย ใหโอนไปเปนอำานาจหนาทของนายอำาเภอ มาตรา 63 ในอำาเภอหนง นอกจากจะมนายอำาเภอเปนผปกครองบงคบบญชาและรบผดชอบดงกลาวในมาตรา 62 ใหมปลดอำาเภอและหวหนาสวนราชการประจำาอำาเภอซงกระทรวง ทบวง กรม ตางๆ สงมาประจำาใหปฏบตหนาทเปนผชวยเหลอนายอำาเภอ และมอำานาจบงคบบญชาขาราชการฝายบรหารสวนภมภาคซงสงกดกระทรวง ทบวง กรมนน ในอำาเภอนน มาตรา 64 ในกรณทไมมผดำารงตำาแหนงนายอำาเภอ ใหผวาราชการจงหวดแตงตงปลดอำาเภอหรอหวหนาสวนราชการประจำาอำาเภอผมอาวโส ตามระเบยบแบบแผนของทางราชการเปนผรกษาราชการแทน ถามผดำารงตำาแหนงนายอำาเภอ แตไมอาจปฏบตราชการได ใหนายอำาเภอแตงตงปลดอำาเภอหรอหวหนาสวนราชการประจำาอำาเภอผมอาวโสตามระเบยบแบบแผนของทางราชการเปนผรกษาราชการแทน ในกรณทผวาราชการจงหวดหรอนายอำาเภอมไดแตงตงผรกษาราชการแทนไวตามวรรคหนงและวรรคสอง ใหปลดอำาเภอหรอหวหนาสวนราชการประจำาอำาเภอผมอาวโสตามระเบยบแบบแผนของทางราชการ เปนผรกษาราชการแทน

76

มาตรา 65 นายอำาเภอมอำานาจหนาทดงน (1) บรหารราชการตามกฎหมายและระเบยบแบบแผนของทางราชการ ถากฎหมายใดมไดบญญตวาการปฏบตตามกฎหมายนนเปนหนาทของผใดโดยเฉพาะ ใหเปนหนาทของนายอำาเภอทจะตองรกษาการใหเปนไปตามกฎหมายนนดวย (2) บรหารราชการตามทคณะรฐมนตร กระทรวง ทบวง กรม มอบหมายหรอตามทนายกรฐมนตรสงการในฐานะหวหนารฐบาล (3) บรหารราชการตามคำาแนะนำาและคำาชแจงของผวาราชการจงหวดและผมหนาทตรวจการอนซงคณะรฐมนตรทนายกรฐมนตร กระทรวง ทบวง กรม และผวาราชการจงหวดมอบหมาย ในเมอไมขดตอกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ หรอคำาสงของกระทรวง ทบวง กรม มตของคณะรฐมนตร หรอการสงการของนายกรฐมนตร (4) ควบคมดแลการบรหารราชการสวนทองถนในอำาเภอตามกฎหมาย มาตรา 66 ใหแบงสวนราชการของอำาเภอดงน (1) สำานกงานอำาเภอ มหนาทเกยวกบราชการทวไปของอำาเภอนนๆ มนายอำาเภอเปนผปกครองบงคบบญชาขาราชการและรบผดชอบ (2) สวนตางๆ ซงกระทรวง ทบวง กรม ไดตงขนในอำาเภอนน มหนาทเกยวกบราชการของกระทรวง ทบวง กรม นนๆ มหวหนาสวนราชการประจำาอำาเภอนนๆ เปนผปกครองบงคบบญชารบผดชอบ มาตรา 68 การจดการปกครองอำาเภอ นอกจากทไดบญญตไวในพระราชบญญตน ใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยการปกครองทองถน การจดโครงสรางการบรหารงานอำาเภอ 1. คณะกรรมการบรหารงานอำาเภอ (กบอ.) มนายอำาเภอเปนประธาน หวหนาหนวยงานราชการในพนททงสวนกลางและสวนภมภาค ผบรหารขององคกรปกครองสวนทองถน ผแทนภาคประชาสงคม และภาคเอกชน รวมเปนกรรมการมหนาทกำาหนดกลยทธ ทศทางการพฒนาอำาเภอ กำาหนดแผนงาน งบประมาณ เชอมโยงและประสานความรวมมอในลกษณะพหภาค รวมทงกำากบตดตามและประเมนผลการดำาเนนงาน

77

2. สำานกงานอำาเภอ ทำาหนาทเกยวกบการบรหารงานทวไปของอำาเภอเปนฝายเลขานการของคณะกรรมการบรหารงานอำาเภอ ประสานงานและบรณาการรวมกบหนวยงานราชการทงสวนกลางและสวนภมภาค รวมทงภาคประชาสงคมและภาคเอกชน เปนหนวยงานประสานเชอมโยงการปฏบตงานระหวางกลมภารกจ เปนศนยขอมลของอำาเภอ ตลอดจนการกำากบ ตดตาม และประเมนผลการดำาเนนงานของกลมภารกจ กลมภารกจ จดตงเปนคณะทำางานกลมภารกจ 4 กลมภารกจ ไดแก กลมภารกจดานเศรษฐกจ กลมภารกจดานสงคม กลมภารกจดานความมนคง กลมภารกจดานบรหารจดการ โดยคณะทำางานแตละกลมภารกจ ประกอบดวย ขาราชการหรอบคลากรจากหนวยงานราชการซงกระทรวง ทบวง กรม สงมาปฏบตหนาทประจำาในเขตอำาเภอ ทงในฐานะราชการสวนกลางและสวนภมภาค รวมทงผแทนภาคประชาสงคม และภาคเอกชน ตามทคณะกรรมการบรหารงานอำาเภอเหนชอบ ทงนโครงสรางอำานาจหนาทและองคประกอบของคณะทำางานกลมภารกจจะตองมลกษณะทยดหยน เหมาะสมกบปจจยพนฐานของแตละอำาเภอ ไดแก ยทธศาสตรจงหวด สภาพปญหาและความตองการของประชาชน ศกยภาพการพฒนา และสภาพภมศาสตร รวมทงใหคำานงถงผลสมฤทธเชงยทธศาสตร การประสานงาน การใชทรพยากรรวมกน และความคมคา หากมองในมตดานกฎหมายแลว นายอำาเภอมภารกจความรบผดชอบหลายดาน จงมกฎหมายฉบบตางๆเปนจำานวนมาก ไดบญญตใหนายอำาเภอเปนพนกงานเจาหนาทผรกษากฎหมาย เพอประโยชนของราชการและอำานวยความเปนธรรมแกราษฎร อาท พระราชบญญตทอยในความรบผดชอบของกรมการปกครองโดยตรง จำานวน 87 ฉบบ และกฎหมาย ลำาดบรอง ทเปนพระราชกฤษฎกา พระราชกำาหนด กฎกระทรวง ประกาศกระทรวง ระเบยบกระทรวง ฯลฯ อกเปนจำานวนกวา 600 ฉบบ นอกจากนายอำาเภอจะตองปฏบตหนาท ตามกฎหมายหลกถง 87 ฉบบ และกฎหมายลำาดบรองจำานวนถง 600 ฉบบ โดยผลของกฎหมายตางๆทเกยวของ รวมทงกรอบภารกจในระดบพนททำาใหนายอำาเภอ ตองปฏบตงานในฐานะประชาชน หรอกรรมการตางๆตามภารกจรวม 145 คณะ ไดแก

78

1. คณะกรรมการตามนโยบายของรฐบาลทอยในความรบผดชอบของหนวยงานภาครฐ จำานวน 45 คณะ 2. คณะกรรมการรวมปฏบตของหนวยงานอน จำานวน 63 คณะ 3. คณะกรรมการธรกจในมตงานตามกฎหมายกำาหนด จำานวน 37 คณะ

ตารางท 1 แสดงภาพรวมขอมลนายอำาเภอเปนประธานกรรมการตาง ๆ

ประเภทคณะกรรมการ

สถานะตำาแหนงประธาน

กรรมการ

อนกรรมการ

ทปรกษ

า

หวหนา

คณะทำางาน

รวม

1. คณะกรรมการตาม

นโยบายของรฐบาลทอยในความรบผดชอบของหนวยงานภาครฐ

26 12 1 1 2 3 45

2. คณะกรรมการรวม

ปฏบตของหนวยงานอน

58 3 1 - 1 - 63

3. คณะกรรมการภารกจใน

มตงานตามกฎหมายทกำาหนด

30 6 1 - - - 37

รวม 114 21 3 1 3 3 145

79

ตดภาพกวางทเสนอใหเหนวาบทบาทอำานาจหนาทของนายอำาเภอนนมหลากหลายดานและหลายบทบาท ทงในฐานะผปฏบต ผอำานวยการ ผใหคำาปรกษาแนะนำา ผกำากบ ควบคม และสงการ ซงตามความเหนของนายอำาเภอทใหสมภาษณมความเหนตรงกนวา บทบาทหนาทของนายอำาเภอมหลายบทบาทหนาทอยางเชน นายสนอง จนทรรกษ นายอำาเภอเทพา กลาววา นายอำาเภอในจงหวดชายแดนภาคใตตองรบผดชอบงานทง 3 มต ซงเปนจดแตกหกของความสำาเรจในการแกไขปญหา คอ มตดานความมนคง มตดานการพฒนาเสรมสรางความมนคง และมตการปรบความคดความเชอและสรางความเขาใจ ผทจะเปลยนแปลงความคดความเชอของประชาชนจะตองไดรบการยอมรบศรทธาจากทกฝาย และมฐานมวลชนรองรบจากทองท ทองถน ฝายศาสนา ซงกคอนายอำาเภอ ซงสอดคลองกบความเหนของ นายเศวต เพชรนย นายอำาเภอโคกโพธ นายอำาเภอเปนผมบทบาทในการแกไขปญหาความไมสงบในพนท จชต. มากทสด เนองจากนายอำาเภอเปนผนำาหรอผบรหารสงสดในระดบอำาเภอ เปนผนำานโยบายของทกกระทรวง กรม มาบรณาการรวมกนกบสวนตางๆในพนทเพอขบเคลอนไปสการปฏบตตามกรอบนโยบายและยทธศาสตร นายอำาเภอจงเปนคยแมนในการทำางานทกดาน คณะทำางานกรรมการทกคณะจะตองมนายอำาเภอเปนประธานหรอหวหนาทกคณะ และตองรบผดชอบงานทกเรองรวมทำาทกงานและตองรบผดชอบงานทกงานทเกดขนในอำาเภอ โดยสรปจะเหนวาทงในกรอบภารกจตามกฎหมายทตองรบผดชอบนโยบายยทธศาสตรทตองขบเคลอน รวมทงกจกรรมโครงการปญหาทเกดขนในพนทอำาเภอจะตองมนายอำาเภอเขาไปรวมรบผดชอบ จงสามารถสรปบทบาทของนายอำาเภอ ในการดำาเนนงานในพนท 1) บทบาทในฐานะผบงคบใชกฎหมายเพอความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง 2) บทบาทเปนผนำานโยบายยทธศาสตรไปสการปฏบตใหเกดผลเปนรปธรรม 3) บทบาทผจดการระดบพนท โดยตองรบผดชอบงานและปญหาเฉพาะพนททเกดขนในพนทรบผดชอบ

80

1.2 บทบาทอำานาจหนาทของนายอำาเภอ ในการบรหารจดการเชงพนทในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต การวเคราะหในสวนนผศกษาไดนำาขอมลจากคำาใหสมภาษณของนายอำาเภอทง 8 คน ซงใหขอมลเกยวกบภารกจหนาทของนายอำาเภอในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ภายใตกรอบของกฎหมายทเกยวของ นโยบายและยทธศาสตรของรฐบาลและของกองอำานวยการรกษาความมนคงภายในภาค 4 สวนหนา ซงเปนหนวยงานรบผดชอบหลกในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ซงมภารกจหนาท ดงน 1) การรกษาความสงบเรยบรอยและการรกษาความปลอดภยใหแกประชาชน ซงมเปาหมายในการดำาเนนงานคอพนทปลอดภย ประชาชนปลอดภย และมตวชวดคอการกอเหตรนแรงลดลง ความเสยหายแกชวตลดลง ซงนายอำาเภอทง 8 คน มภารกจตรงกนในเรองการรกษาความสงบเรยบรอย เนองจากเปนภารกจโดยตรงและเปนภารกจตามกฎหมายหลายฉบบทกำาหนดใหนายอำาเภอมหนาทรกษาความสงบเรยบรอย เพยงแตกจกรรมทดำาเนนการของนายอำาเภอแตละคนอาจแตกตางกนบาง ไดแก - นายอำาเภอสนอง จนทรรกษ และนายอำาเภออก 7 คน มแนวทางดำาเนนงานในการรกษาความสงบเรยบรอยของพนทใน 3 ระดบคลายกน คอ (1) ระดบอำาเภอ ภายใตการดำาเนนงานของศนยปฏบตการอำาเภอ หรอ ศปก.อำาเภอ โดยมนายอำาเภอเปนผอำานวยการศนยฯ และมผแทนสวนราชการรวมเปนกรรมการศนยฯ ทงฝายพลเรอน ตำารวจ และทหาร มหนาทในการวางแผนบรณาการโครงการกจกรรม สงการ ควบคม ตดตาม การดำาเนนงานของสวนทเกยวของ โดยนายอำาเภอมกองรอยอาสารกษาดนแดนอำาเภอเปนกองกำาลงปฏบตหนาทในสวนทฝายปกครองรบผดชอบ ซงเปนภารกจตามมาตรการเชงรบ (2) ระดบตำาบล มการจดตงกลไกพเศษ คอ ชดคมครองตำาบล หรอ ชคต. โดยมปลดอำาเภอเปนหวหนาชด และมกำานน/ผใหญบานทเปนทตงของ ชคต. เปนรองหวหนาชดและผชวยหวหนาชดตามลำาดบ โดยมกำาลงสมาชก อส. จำานวน 32 นาย เปนกำาลงปฏบตหนาทในการรกษาความ

81

ปลอดภยสถานทสำาคญ เสนทางทเสยงภย การคมครองเปาหมายออนแอ ไดแก คร นกเรยน พระ เปนตน รวมทงการปฏบตการขาวและจตวทยามวลชนในพนทตำาบล (3) ระดบหมบาน นายอำาเภอ ใชกำานน ผใหญบาน และชดรกษาความปลอดภยหมบาน หมละ 30 นาย สบเปลยนกำาลงกนอยเวรยามตามจดทกำาหนด รวมทงสนบสนนการปฏบตงานของ ชคต. ในการรกษาความปลอดภยกลมเปาหมายออนแอ น�ยอนรทธ บวออน น�ยอำ�เภอธ�รโต ไดเนนยำาการรกษาความปลอดภยในระดบหมบานเพมเตม โดยตองจดเวรยามตรวจตราบคคล รถยนตเขา - ออกหมบาน รวมทงการเพมศกยภาพของกำาลงประจำาถนและกำาลงประชาชน น�ยกรช นอยผ� น�ยอำ�เภอศรส�คร ไดเพมเตมการรกษาความสงบเรยบรอย โดยการเพมประสทธภาพกำาลงประจำาถน สมาชก อส. ชดคมครองตำาบล โดยประสานฝายทหารในพนทสนบสนนดำาเนนการ รวมทงมขอเสนอใหมการตดตงเพมเตม CCTV และปรบปรงทมอยเดมใหใชการได น�ยอมร ปรด�งกร น�ยอำ�เภอกรงปนง ไดกลาวเพมเตมจากการจดกำาลงทง 3 ระดบแลว ใหมการประสานงานอยางใกลชดกบกำาลง 3 ฝาย คอ ปกครอง ตำารวจ ทหาร โดยจดใหมแผนปฏบตการรกษาความสงบเรยบรอยรวมกนในแตละระดบและมการประชมซกซอมอยางตอเนอง 2) บทบาทในการบงคบใชกฎหมายการอำานวยความเปนธรรม การแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ปญหาหนงทมความละเอยดออนและฝายตรงขามมกจะหยบยกขนมาโจมตหรอตำาหนฝายราชการกคอความเปนธรรมในสงคมมสลม โดยมกจะกลาวหาวาฝายรฐบงคบใชกฎหมายไมเปนธรรมบาง มการเลอกปฏบตบาง ประชาชนถกกดขขมเหงจากเจาหนาทรฐบาง ซงสงเหลานถกนำาไปบดเบอนหรอสรางกระแสใหประชาชนตอตานราชการ ประกอบกบในปจจบนในพนทจงหวดชายแดนภาคใตมการประกาศใชกฎหมายพเศษ เพอสนบสนนใหเจาหนาททำางานไดสะดวกรวดเรวและบงคบใชกฎหมายไดอยางมประสทธภาพ เชน กฎหมายใหอำานาจเจาหนาทฝายทหารสามารถจบกมหรอตรวจคนโดยไมตองมหมายจบหรอหมายคน ซงมบางครงทบคคลตองสงสยถกเจาหนาท

82

จบกมตวไปเพอสอบสวนคนหาความจรง โดยทญาตพนองไมทราบและไมสามารถตดตอไดทำาใหเกดความเดอดรอนเกรงวาผถกจบกมจะไดรบการปฏบตทไมเปนธรรม ซงนายอำาเภอในฐานะใกลชดกบประชาชนและเปนทไววางใจจากประชาชนไดเขาไปมสวนเกยวของในบทบาทอำานวยความเปนธรรม และตดตามการบงคบใชกฎหมายในพนทอยางใกลชดเพอใหประชาชนไดรบความเปนธรรม น�ยเศวต เพชรนย น�ยอำ�เภอโคกโพธ มองวา การอำานวยความเปนธรรมนายอำาเภอสามารถใชกลไกทมอย รวมทงอำานาจหนาทของฝายปกครอง กลาวคอ ในระดบอำาเภอเรามศนยดำารงธรรมมหนาทในการรบเรองราวรองทกขจากประชาชนในทกเรอง เปนกลไกทประชาชนเขาถงไดงายและมระบบการแกไขปญหาไดเปนรปธรรม สวนในระดบตำาบลหมบานฝายปกครองเรามกลไกคณะกรรมการหมบานอำานวยความเปนธรรมใหแกประชาชนตามกฎหมายไกลเกลยขอพพาท น�ยอมร ปรด�งกร น�ยอำ�เภอกรงปนง ใหขอมลวา นอกจากใชกฎหมายกลไกทมอยในแตละระดบแลว มแนวทางเพมเตม คอ ใหเนนการแกไขปญหาความไมเปนธรรมหรอความขดแยงตงแตตนทาง โดยใชคณะกรรมการหมบานเขาไกลเกลยตงแตระดบปญหาเลกๆ ไมใหบานปลายออกเปนปญหาใหญ และทสำาคญใหนำาผนำาศาสนาเขามารวมในการไกลเกลยความขดแยง เนองจากประชาชนมความศรทธาตอผนำาศาสนาจะทำาใหความขดแยงยตไดงาย น�ยจรญ จนทรป�น น�ยอำ�เภอร�มน มองวา เปาหมายของภารกจอำานวยความเปนธรรมกเพอใหประชาชนไดรบการปฏบตตามกฎหมายอยางเทาเทยมกนไมเลอกปฏบต ในกรณเจาหนาทใชกฎหมายพเศษเขาตรวจคนจบกมจะทำาอยางโปรงใส โดยการใหฝายปกครองอาจเปนปลดอำาเภอหรอกำานนผใหญบาน รวมตรวจคนจบกม และทสำาคญจะตองใหผนำาศาสนาและญาตพนองไดรบรการปฏบตตอผถกจบกมและสามารถตดตอรบรขนตอนปฏบตจะไดไมกงวลหรอหวาดระแวงวาจะถกปฏบตอยางไมเปนธรรม น�ยอนรทธ บวออน น�ยอำ�เภอธ�รโต ใหขอมลวา การอำานวยความเปนธรรมมกถกนำาไปขยายผลโจมตฝายรฐ ดงนนฝายรฐจะตองเนน

83

การบงคบใชกฎหมายไมเลอกปฏบต การใชผทรงคณวฒทมความรดานหลกศาสนารวมเปนคณะกรรมการไกลเกลยขอพพาท และทสำาคญการชวยเหลอจากภาครฐควรเนนไปทผไดรบผลกระทบจากการกอเหตเปนอนดบแรก และจะตองดแลใหเขาชวยเหลอตวเองไดเพอไมตองเปนภาระของรฐในอนาคต น�ยกรช นอยผ� น�ยอำ�เภอศรส�คร มองวา การอำานวยความเปนธรรมจะตองยดหลกกฎหมาย อำานาจรฐตองเขมแขงดำารงไวซงความยตธรรม เนนการใหความชวยเหลอผประสบปญหาทางสงคมผไดรบผลกระทบจากสถานการณความไมสงบและผดอยโอกาสในสงคม 3) บทบาทการเสรมสรางความปรองดองและสรางสงคมพหวฒนธรรม ทมความแตกตางกนในหลายมตทงเชอชาต ศาสนา ภาษา วฒนธรรม ประเพณ วถชวต จากความแตกตางดงกลาวมกลมผตอตานรฐไทยพยายามนำาเอาความแตกตางดงกลาวมาเปนประเดนบดเบอนเพอสรางความแตกแยกในหมประชาชน เชนคนมสลมควรปกครองโดยคนมสลมหากใหคนศาสนาอนมาปกครองกจะถกรฐเอาเปรยบกดขขมเหง ซงผไมหวงดดงกลาวจะพยายามหาชองทางในการปลกฝงเดกเยาวชนผนบถอศาสนาอสลามใหรสกคลอยตามและเปนแนวรวมฝายตนในการตอสกบรฐไทย เพอแบงแยกดนแดนปกครองตนเองโดยอสระไมตองขนกบรฐไทยซงเปนคนนบถอศาสนาพทธ สถานการณดงกลาวจำาเปนจะตองไดรบการแกไขปญหาโดยเรว เพอใหคนในสงคมจงหวดชายแดนภาคใตปรบเปลยนความคดและเชอวาความแตกตางดงกลาวไมเปนอปสรรคตอการอยรวมกน ซงภารกจนนายอำาเภอกมบทบาทในการเขาไปมสวนรวมในการแกไขปญหา น�ยเศวต เพชรนย น�ยอำ�เภอโคกโพธ มองวา การแกไขปญหานจะตองเรมจากทำาความเขาใจระดบผนำาศาสนาเสยกอน เนองจากผนำาศาสนาเปนทศรทธาเชอฟงของประชาชนสามารถทำาความเขาใจกบประชาชนในพนทได นายอำาเภอจะตองสงเสรมกจกรรมโครงการทคนทกฝายสามารถรวมได เชน กจกรรมเชงกฬา กจกรรมดานสงเสรมสขภาพ การสงเสรมอาชพทสามารถรวมคนทกกลมตางๆได และทสำาคญทำาความเขาใจใหทกคนยดเหนยวสถาบนหลก คอ พระมหากษตรยทกพระองคทรงทะนบำารงทกศาสนาและดแลพลเมองอยางไมเลอกปฏบต

84

น�ยจรญ จนทรป�น น�ยอำ�เภอร�มน มองวา ตองสงเสรมการเรยนรการอยรวมกนตงแตวยเดกในระบบการศกษา คอ โรงเรยนตาดกาทสอนเดกวยอนบาลและจะตองเขาไปกำากบควบคมมใหมการสอนทบดเบอน จดกจกรรมสนบสนนใหประชาชนทงพทธและมสลมสามารถรวมกจกรรมไดใหมความสมพนธทดตอกน คนพทธสามารถไปรวมงานของชาวมสลมได ใหยดหลกความเปนพนองกนและตองเสรมสรางความเขาใจทดตอกน เชน กจกรรม 1 ศกร 1 มสยดสานใจ และกจกรรมชวนกนเขาวดรฐราษฎรรวมใจเพอใหพบปะกนบอยๆถามทกขสขแบบพแบบนอง น�ยประยรศกด สวรรณวงศ น�ยอำ�เภอสะบ�ยอย ควรกระตนใหชมชนยกประเดนปญหารวมกนเชน ปญหายาเสพตดททกฝายมผลกระทบรวมกนมานงรวมกนคดหาทางแกปญหารวมกน น�ยปรช� นวลนอย น�ยอำ�เภอสไหงโก-ลก มองวา การสรางสงคมแบบพหวฒนธรรมเปนจดแตกหกของการแกไขปญหาความไมสงบในพนท โดยใชกลไกผนำาตางๆในชมชนโดยดงศกยภาพของชมชน เชนผนำากลม ผนำาศาสนา เปนแบบอยางทดของการอยรวมกนและดงพลงเยาวชนทำากจกรรมรวมกนกบผนำาตางๆในชมชน

น�ยอนรทธ บวออน น�ยอำ�เภอธ�รโต มองไปยงกลมเดกเยาวชนในโรงเรยนตาดกา โดยตงกรรมการเขาไปสงเสรมการเรยนการสอนใหมมาตรฐานไมบดเบอนคำาสอน รวมทงการจดงานประเพณทมการแสดงออกถงวฒนธรรมทใหประชาชนอยรวมกนได น�ยกรช นอยผ� น�ยอำ�เภอศรส�คร ไดบอกถงแนวทางดำาเนนงานสรางสงคมพหวฒนธรรมวา เบองตนจะตองอาศยความจรงใจ ความบรสทธใจ และพยายามเรยนรซงกนและกนโดยมหลกการทำางาน 1) นอมนำายทธศาสตรพระราชทาน " เขาใจ เขาถง พฒนา" มาประยกตใช โดยจะตองเขาใจพนองประชาชนรวมทงอตลกษณของพนท เขาถงพนองประชาชนทกระดบตองลงพนทเยยมเยยนสอบถามทกขสข เพอบรรเทาความเดอดรอน และนำาการพฒนาเขาถงชมชนทกดาน 2) สงเสรมการศกษาทงในและนอกระบบใหสอดคลองกบวถชวตและความตองการของประชาชน และแสวงหาความรวมมอจากผนำาศาสนา

85

ผนำาทองท ทองถน องคกรสตร เยาวชน และคณะกรรมการหมบาน มารวมกนแกไขปญหาของชมชน น�ยสนอง จนทรรกษ น�ยอำ�เภอเทพ� มองวา ฝายตรงขามพยายามทจะสรางสงคมเชงเดยว คอสงคมมสลม ดงนนฝายรฐจะตองสนบสนนปลกฝงการอยรวมกนบนความแตกตางหลากหลายวฒนธรรมตงแตในสถานศกษา โดยใชกลไกตางๆของทกสวนราชการเชอมโยงความเปนพหวฒนธรรมและจะตองสรางทมงานระดบอำาเภอในการใหความรความเขาใจและจะตองสรางชมชนตนแบบพหวฒนธรรม โดยมบคคลตนแบบและบคคลตวอยางในการเสรมสราง 4) การสงเสรมอาชพยกระดบรายไดเพมคณภาพชวตใหแกประชาชน จากการเปรยบเทยบรายไดของประชาชนในภาพรวมทงประเทศพบวา จงหวดยะลา ปตตาน และนราธวาส ประชาชนมรายไดตอหวอยระดบทายๆของประเทศ มสาเหตสำาคญ ไดแก ระบบการศกษาเนนการศกษาดานศาสนาทำาใหเยาวชนทจบการศกษาออกมาหางานทำายากขาดรายไดตองทำาอาชพดงเดม คอ เกษตรสวนยาง ปาลม ในขณะนราคาผลผลตจากยางและปาลมมราคาตกตำาสงผลใหประชาชนมรายไดตำาไมพอใชจาย การลงทนนอย ไมมการสรางงานในพนท คนตองอพยพออกไปหางานตางถนรวมทงในประเทศเพอนบาน น�ยสนอง จนทรรกษ น�ยอำ�เภอเทพ� มองวาฝายรฐจะตองเรงแกไขปญหาความไมสงบใหคลคลายโดยเรวเพอใหมการลงทนในพนทคนจะไดมงานทำา ตองปรบปรงหลกสตรการเรยนการสอนใหสอดคลองกบตำาแหนงงานของตลาดแรงงานเยาวชนทจบมาจะไดหางานทำาได และทสำาคญจะตองปรบโครงสรางอาชพเชงเดยว คอ ตองปลกพชอยางอนดวยไมทำาสวนยางหรอปาลมอยางเดยว ในเรองนนายอำาเภอ จะตองรบรสถานการณเศรษฐกจ การปรบตวปรบอาชพ เชน การแปรรปสนคาเกษตร สนคาโอทอป เรงนำามาตรการชวยเหลอจากรฐใหถงมอประชาชนโดยเรว

น�ยเศวต เพชรนย น�ยอำ�เภอโคกโพธ ภารกจสรางอาชพรายไดยกระดบคณภาพชวตอยภายใตการดำาเนนงานของศนยอำานวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต (ศอ.บต.) ทจะบรณาการโครงการกจกรรมของทก

86

สวนราชการ โดยทางอำาเภอจะใช ศปก.อำาเภอ บรณาการความชวยเหลอสงเสรมอาชพทสอดคลองกบความตองการของประชาชน และจะตองสนบสนนใหความรวมมอกบการขบเคลอนนโยบายของรฐบาล เชน โครงการสามเหลยมมนคง มงคง และยงยนใหคนในชมชนมงานทำา น�ยจรญ จนทรป�น น�ยอำ�เภอร�มน ไดกลาววา คนในจงหวดชายแดนภาคใต รายไดขนอยกบราคาผลผลตทางการเกษตร เมอราคาผลผลตทางการเกษตรตกตำาจะสงผลใหรายไดของครวเรอนตกตำาไปดวย ฝายรฐไดมมาตรการชวยเหลอเปนการเฉพาะหนาเพอลดความเดอดรอนของประชาชน แตในระยะยาวจะตองแกไขปญหาทยงยนโดยสนบสนนใหประชาชนทำาอาชพเสรมหรอเพมมลคาจากสนคาเปนสนคาแปรรปหรอสนคาโอทอป ซงอำาเภอและสวนราชการทเกยวของไดดำาเนนการสนบสนนอาชพเสรมใหกบประชาชน โดยจดตงกลมอาชพตางๆตามศกยภาพของประชาชนผานเวทประชาคม น�ยปรช� นวลนอย น�ยอำ�เภอสไหงโก-ลก ไดกลาววา การสงเสรมคณภาพชวตของประชาชนในพนทอำาเภอ โดยดงสวนราชการทเกยวของดำาเนนการภายใตนโยบาย 4 ด คอ สขภาพด การศกษาด สงแวดลอมด และเศรษฐกจด โดยความรวมมอระหวางสวนราชการและองคกรปกครองสวนทองถน น�ยอนรทธ บวออน น�ยอำ�เภอธ�รโต มแนวทางในการเสรมสรางคณภาพชวตของประชาชน โดยตองเสรมสรางใหชมชนเขมแขงและสนบสนนใหยดหลกเศรษฐกจพอเพยง หลกการทรงงาน โดยแตงตงคณะกรรมการขบเคลอนคณภาพชวตของประชาชน ดงนกวชาการจากสถาบนการศกษาเขามาชวยเหลอในการออกแบบผลตภณฑการแปรรป ผลตผลการเกษตร การตลาด รวมทงการสงเสรมการทองเทยวชมชน น�ยกรช นอยผ� น�ยอำ�เภอศรส�คร กลาววา ยดหลกการสรางเศรษฐกจฐานรากและลดความเหลอมลำาทางดานเศรษฐกจและสงคม โดยสรางความมนคงทางรายไดและการออม เนนกลมผมรายไดนอยและผดอยโอกาส ม 2 ระดบ

87

ระดบหมบาน/ชมชน โดยเนนโครงการของสวนราชการทมอยแลวใหเขมแขงและตอเนอง เชน โอทอป เอสเอมอ วสาหกจชมชน รวมทงสงเสรมคณภาพผลผลตตอไร ลดตนทนการผลต ระดบครวเรอน เนนเศรษฐกจของชมชนเขมแขงภายใตหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง การจดทำาบญชครวเรอนใหมการออม สวนการพฒนาสงคมใชหลกเนนการมสวนรวมของผนำาชมชนผลกดนการดำาเนนงานของศนยสงเคราะหราษฎรประจำาหมบาน/ชมชน สนบสนนการศกษาใหมคณภาพ สนองงานตามแนวโครงการพระราชดำาร การเยยวยาดแลผประสบภยจากเหตรนแรงและกจกรรมดานสาธารณสข 5) การสรางความเขาใจอนดตอกนระหวางรฐกบประชาชนและระหวางประชาชนดวยกน ในสงคมมสลมในพนทจงหวดชายแดนภาคใตมความหลากหลายวฒนธรรม ประเพณ และวถชวตความคดความเชอกมความแตกตางกน จงเปนชองวางใหกบกลมบคคลทเหนตางพยายามสอดแทรกความคดอนบดเบอนเพอใหประชาชนมความเหนตอตานรฐ ไมใหความรวมมอกบรฐ หรอแมแตกบประชาชนตางศาสนา วฒนธรรมพยายามกดดนสรางความหวาดกลว ใหชาวไทยพทธยายถนออกนอกพนท แมแตพระกมการยายไปจำาวดนอกพนท ซงกไดผลระดบหนงมประชาชนชาวไทยพทธยายออกนอกพนททงพนททำากนหรอไมกขาย แตปจจบนมการยายออกนอยลงเนองจากรฐไดเขาไปทำาความเขาใจแกขอบดเบอนใหมความเขาใจตอกนมากขน ซงนายอำาเภอมบทบาทในภารกจ ดงน น�ยสนอง จนทรรกษ น�ยอำ�เภอเทพ� กลาววา นายอำาเภอตองสรางกลไกใหมความเขมแขงในทกระดบ ทงระดบอำาเภอ ตำาบล และหมบาน กลไกการศกษาทกสงกด กลไกศาสนา รวมทงองคกรปกครองสวนทองถน ซงกลไกทกระดบตองมเอกภาพภายใตการกำากบของนายอำาเภอ การสรางความเขาใจกจะมประสทธภาพ น�ยเศวต เพชรนย น�ยอำ�เภอโคกโพธ กลาววา นายอำาเภอจะตองใชกลไกทางสงคมทมลกษณะ มองคประกอบจากทกฝาย คอ สภาสนตสขตำาบล สวนในระดบหมบานใชคณะกรรมการหมบานเปน

88

จดศนยกลางของการแกไขปญหาทกเรอง มการแบงมอบพนทรบผดชอบกนใหชดเจนเพอการทำาความเขาใจไดตรงจดและครอบคลมทกครวเรอน น�ยอมร ปรด�งกร น�ยอำ�เภอกรงปนง มแนวทางดำาเนนการโดยจะตองปลกฝงความคดความเชอใหมทถกตองใหประชาชนเชอในการอยรวมกนไดบนความแตกตาง โดยมกจกรรมเสรมทเปนรปธรรม คอ จดหนวยอำาเภอยมเคลอนทเปนประจำาทกเดอน โดยจดเวทใหทกสวนราชการไดพบปะพดคยกบประชาชน พรอมทงแจงขอราชการนโยบายความชวยเหลอของรฐ รวมทงมอบหมายปลดอำาเภอผรบผดชอบประจำาตำาบลรวมประชมกบคณะกรรมการหมบานเพอรบทราบปญหาความตองการรวมทงตอบขอซกถาม และจดกจกรรมอนๆไดแก - จดกจกรรมเยยมเยยนประชาชนทไดรบผลกระทบจากเหตการณความรนแรง เพอทำาความเขาใจการชวยเหลอดแลของรฐ - จดกจกรรมนายอำาเภอพบประชาชนเปนประจำาทกสปดาห น�ยปรช� นวลนอย น�ยอำ�เภอสไหงโก-ลก : การสรางความเขาใจจะตองทำาความเขาใจผานระบบกลมตางๆ พลงเยาวชน ผนำาศาสนา ปราชญชาวบาน และขยายผลในสมาชกกลมและระหวางกลมโดยผานชองทางตางๆ ไดแก สอมวลชนแขนงตางๆ ระบบ Social Network ผานตวผนำาทคนในชมชนใหความเชอถอ น�ยกรช นอยผ� น�ยอำ�เภอศรส�คร : ยดหลกการสรางความเขาใจระหวางรฐกบประชาชนคอ "ราชการรอะไร ประชาชนรอยางนน" และรฐจะตองคดเสมอวาจะทำาอะไร ประชาชนจะไดอะไรจากการกระทำาของรฐ รวมทงไดนำาอปกรณเทคโนโลยสมยใหมมาใช ไดแก สมารทโฟนและระบบแอพพลเคชนมาใชเปนชองทางสอสารระหวางกน สวนกรณทฝายตรงขามเจตนาบดเบอนขอเทจจรง เชน บดเบอนคำาสอนศาสนาใหประชาชนมทศนคตทไมดกบฝายรฐ ซงฝายรฐจะตองระวงปจจยทออนไหวทจะกระทบกบประชาชนคอปจจยดานศาสนาวฒนธรรม และชาตพนธ ซงฝายรฐจะตองสอสารใหคนมสลมเขาใจจากการกระทำาดวย อธบายอยางเดยวยงไมเพยงพอ 6) การเสรมสรางความเขมแขงใหแกหมบานชมชน ซงถอเปนแนวทางแกไขปญหาโดยรวมในทกดานโดยยดหมบานชมชนเปนเปาหมาย

89

ในการดำาเนนงาน ซงหมบานถอเปนจดแตกหกของการแกไขปญหารฐจะตองทำาแบบองครวมใหหมบานปลอดภยคนในชมชนปรองดองสามคค คนในชมชนมอาชพมรายไดชวยเหลอตวเองไดรวมทงการศกษาและสาธารณสขครบถวน ซงนายอำาเภอในฐานะดแลประชาชนมภารกจในการเสรมสรางความเขมแขงของหมบานชมชน โดย น�ยอมร ปรด�งกร น�ยอำ�เภอกรงปนง : ไดพดถงแนวทางการสรางความเขมแขงใหกบหมบาน โดย - ตองเสรมสรางการมสวนรวมทงในการพฒนาและปองกนตนเอง โดยจะตองระดมความรวมมอสรรพกำาลงในหมบานทงฝายทองท/ทองถน กำานน ผใหญบาน ชรบ. อบต. รวมทงคณะกรรมการหมบาน นายอำาเภอจะตองสรางแรงกระตนใหทกฝายผนกกำาลงเปนหนงเดยว - ตองสรางการรบรขอมลขาวสารทถกตองหากมการบดเบอนขอมลจะตองรวมกนแสวงหาความจรงไมตกเปนเครองมอของฝายตรงขาม - ดำาเนนโครงการกำาปงตกวาใหบรรลเปาหมายซงมองคประกอบ ไดแก (1) ดานความศรทธาซงจะตองกลอมเกลาปลกฝงตงแตวยเดก (2) ระบบการบรหารชมชนโดยเนนคณะกรรมการหมบาน ผทรงคณวฒ ผนำา 4 เสาหลก ผทรงความรดานศาสนา และจดตงสภาซรอ เพอจดการควบคมการปฏบตตามกตกาของคนในชมชน โดยแบงเขตพนทความรบผดชอบ (3) วางระบบการควบคมชมชนโดยการกำาหนดกฎชมชนทสภาซรอ เหนชอบ ซงจะตองสอดคลองหลกศาสนา วฒนธรรม และกฎหมายบานเมอง น�ยกรช นอยผ� น�ยอำ�เภอศรส�คร : มแนวทางสรางหมบาน/ชมชนเขมแขงโดย (1) สรางสนตสขผานการขบเคลอนของกำานน ผใหญบาน และคณะกรรมการหมบาน (2) การแบงเขตพนทรบผดชอบใหแกผชวยผใหญบานดแลปญหาทกดานทงดานความมนคงปลอดภยและการพฒนาตางๆ

2. แนวท�งก�รนำ�หนวยง�นทเกยวของม�รวมทำ�ง�นอย�งมประสทธภ�พ ในก�รแกไขปญห�คว�มไมสงบในพนทจงหวดช�ยแดนภ�คใต

90

การดำาเนนการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใตดำาเนนการภายใต 3 มต คอ มตทางดานความมนคง มตดานการพฒนาเพอเสรมความมนคง และมตการสรางความเขาใจระหวางรฐกบประชาชนและระหวางประชาชนดวยกน ซงในกระบวนการดำาเนนงานม 3 ระดบคอ ระดบนโยบาย มคณะรฐมนตรโดยมสภาความมนคงแหงชาต (สมช.) ปฏบตหนาทเปนฝายเลขามหนาทกำาหนดนโยบายและยทธศาสตรในการดำาเนนงาน ระดบการแปลงนโยบายไปสการปฏบต มคณะกรรมการขบเคลอนการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใตหรอ คปต. หรอคนมกจะเรยกวาเปนคณะรฐมนตรจงหวดชายแดนภาคใต ซงมรองนายกรฐมนตรดานความมนคงเปนประธาน มหนาทในการบรณาการองคกรและแผนงาน โครงการ งบประมาณของสวนราชการตางๆใหอยภายใตกรอบนโยบายและยทธศาสตรการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต มตคณะรฐมนตร คำาสงนายกรฐมนตร รวมทงคำาสงและประกาศของคณะรกษาความสงบแหงชาต ระดบปฏบต มกองอำานวยการรกษาความมนคงภายใน ภาค 4 สวนหนา (กอ.รมน.ภาค 4 สวนหนา) รวมทงกระทรวง กรมตางๆ จงหวด อำาเภอเปนหนวยปฏบตในระดบพนท ทงนการดำาเนนงานในระดบอำาเภอจะมนายอำาเภอรบผดชอบในฐานะผรบผดชอบพนท และในฐานะ ผนำาหนวยระดบอำาเภอทจะตองบรณาการงานตางๆในแตละดานของสวนราชการและองคกรปกครองสวนทองถน จะสามารถทำาไดมากนอยเพยงใดขนอยกบแนวคดและวธการของนายอำาเภอแตละคน ซงจะไดนำาเสนอตอไป 2.1 การทำางานภายใตองคกรรวมจากหลายฝายอาจเปนหนวยงานทจดตงเปนกรณพเศษเฉพาะกจ หรอในรปคณะกรรมการหรอคณะทำางานหรอชดปฏบตการรวม น�ยอำ�เภอเทพ� : ไดยกตวอยางการทำางานภายใตองคกรรวมในการรกษาความสงบเรยบรอยและความปลอดภยของประชาชน ซงมการทำางานรวมกน 3 ฝาย คอฝายทหาร ตำารวจ และฝายปกครองเปนหลกไดแก

91

1) ระดบอำาเภอ มศนยปฏบตการอำาเภอ หรอ ศปก. อำาเภอ มนายอำาเภอเปนผอำานวยการศนยฯ และมกรรมการศนยประกอบดวยปลดอำาเภอ ตำารวจ ทหาร และสวนราชการพลเรอนอนๆในระดบอำาเภอ มหนาทอำานวยการวางแผนควบคมกำากบตดตามการดำาเนนงานของสวนตางๆ 2) ระดบตำาบล มชดคมครองตำาบล หรอ ชคต. มปลดอำาเภอเปนหวหนาชด มกำานน/ผใหญบาน เปนรองและผชวยหวหนาชด ตามลำาดบมกำาลงสมาชก อส. ชคต.ละ 33 นาย เปนกำาลงหลกในการปฏบตรกษาความสงบเรยบรอยในตำาบลและหมบาน และยงมเจาหนาททหาร หรอ อาสาสมครทหารพรานรวมปฏบตงาน ชคต. ละ 6 นาย นอกจากนนในระดบตำาบลยงมองคกรรวม คอ สภาสนตสขตำาบล ซงจะมกำานน ผใหญบาน และม 4 เสาหลก คอ ฝายขาราชการ ผนำาทองท/ทองถน ผนำาศาสนา และปราชญชาวบาน ทำางานรวมกน ในการประสานงานการพฒนาของสวนราชการตางๆ และขบเคลอนกระบวนการสรางความเขาใจเพอสรางความปรองดองและอยรวมกนอยางสนตสข 3) ระดบหมบาน มชดรกษาความปลอดภยหมบานหรอ ชรบ. ทำาหนาทรกษาความปลอดภยแกประชาชนและมคณะกรรมการหมบานเปนกลไกขบเคลอนการเสรมสรางความเขมแขง น�ยอำ�เภอโคกโพธ : มองในทำานองเดยวกนวาการนำาสวนราชการมารวมกนทำางานจะตองมการปฏบตการรวมกนโดยใชหลกการรวมกลมในรปแบบของศนย ชดปฏบตการรวม คณะทำางาน ใหมในทกระดบตงแต ระดบอำาเภอ ตำาบล และหมบาน ในระดบอำาเภอ ไดแก ศนยดำารงธรรม แมจะมฝายปกครองเปนผรบผดชอบหลกแตเมอราษฎรไดรบความเดอดรอนเกยวของกบภารกจหนาทของหนวยงานใด กจะตองประสานการแกไขปญหารวมกนจนกวาความเดอดรอนจะไดรบการแกไข น�ยอำ�เภอกรงปนง : เหนวาการนำาสวนราชการตางๆ มารวมกนทำางานเปนทมเดยวกนจะตองจดองคกรรวมจากหลายฝาย ไดแก การดำาเนนโครงการ "กำาปงตกวา" ซงเปนกระบวนการขบเคลอนสรางชมชนเขมแขงและอยรวมกนอยางสนต ซงมคณะทำางานรวมประกอบดวย ขาราชการ ผนำาศาสนาในพนท กำานน ผใหญบาน ผบรหารองคกรปกครองสวนทองถน รวมทงผทรงคณวฒ จดตงเปน "สภาซรอ" มหนาทกำาหนด

92

กตกาหมบานทสอดคลองกบหลกศาสนาและกฎหมายบานเมอง โดยจะทำาใหประชาชนในหมบานยอมรบและปฏบตตาม น�ยอำ�เภอธ�รโต : ไดกลาวเชงเสรมการทำางานรวมกนของสวนราชการตางๆ โดยนายอำาเภอจะตองถอปฏบต ดงน - ใชหลกความเปนกนเอง มการพบปะกาแฟยามเชา การประชมหวหนาสวนราชการสญจร สรางกลมไลนของหวหนาสวนราชการ - กรณเปนองคกรภาคเอกชน ตองเขาถงแกนนำาของกลมตางๆหาโอกาสรวมเสวนาตามวงกาแฟ วด มสยด งานประเพณตางๆ น�ยอำ�เภอศรส�คร : ไดกลาวสนบสนนการทำางานเปนทมในการสรางความรความเขาใจโดยจดตงทมผนำา(ศาสนา) เพอเผยแพรคำาสอนตามหลกศาสนาทถกตอง และควบคมดแลการเรยนการสอนของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนา สถาบนการศกษาปอเนาะ และศนยอบรมจรยธรรม(ตาดกา) ไมใหมการบดเบอนหลกคำาสอนศาสนา 2.2 การใชหลกภาวะผนำา ในการดงสวนราชการมาทำางานรวมกนใหเกดเอกภาพ นายอำาเภอเหนวาเปนปจจยสำาคญทนายอำาเภอจะตองมภาวะผนำาทงเปนผนำาทเปนทางการและไมเปนทางการ ดงน น�ยอำ�เภอศรส�คร : เหนวานายอำาเภอเปนผนำาทเปนทางการและไมเปนทางการในการบงคบใชกฎหมาย เพออำานวยความเปนธรรมแกประชาชนจะตองยดหลกกฎหมายในฐานะผใชอำานาจรฐซงจะตองคำานงถงสทธมนษยธรรมและศกดศรความเปนมนษย นายอำาเภอในฐานะผนำาในการบรหารราชการระดบอำาเภอ มหนาทในการนำานโยบายของรฐในฐานะประชาชน คณะกรรมการ หรอหวหนาคณะทำางาน จะตองบรณาการเชอมโยงโครงการตางๆของสวนราชการสการปฏบตในลกษณะบรณาการแนวดงและบรณาการแนวนอน รวมทงบทบาทนายอำาเภอในการกำากบองคกรปกครองสวนทองถน จะตองทำาหรอควบคมกำากบเทาทจำาเปนตอการรกษาผลประโยชนของสวนรวมเทานน ซงจะไดรบความรวมมอจากองคกรปกครองสวนทองถนเปนอยางด น�ยอำ�เภอสไหงโก-ลก : ใหความสำาคญกบภาวะผนำาของนายอำาเภอในการทำาใหสวนราชการมารวมกนทำางานอยางมเอกภาพ โดยมภาวะการนำาในการชนำาการกำาหนดเปาหมายการทำางานรวมกนของอำาเภอคอ

93

สขภาพด การศกษาด สงแวดลอมด และเศรษฐกจด และทสำาคญนายอำาเภอจะตองปฏบตตนเปนแบบอยางทดแกขาราชการ อยาเอาแตสงการอยางเดยวจะไมไดใจผรวมงาน ประกอบกบนายอำาเภอจะตองสนบสนนการดำาเนนงานของสวนราชการตางๆ หากมปญหาจะเขาชวยเหลอแกไขใหสามารถดำาเนนการไปได น�ยอำ�เภอร�มน : ยนยนวานายอำาเภอตองคบทกฝายและตองกลารบผดชอบงานในพนททกเรอง และทกปญหาทเกดขนในพนท นายอำาเภอตองเปนผนำาในการสรางสงคมพหวฒนธรรมตองเปดใจกวางยอมรบทกฝาย และเปนผนำาในการอำานวยความเปนธรรมและการสรางคณภาพชวตแกประชาชน ตองเปนผนำาเขาไดทกพนทเพอไมใหขาราชการสวนอนๆทกลวจะไดกลาเขาพนทดวย รวมทงนายอำาเภอตองเลนไดหลายบทบาท ทงพระเดชและพระคณ ตองบงคบใชกฎหมายอยางตรงไปตรงมาเพอสรางความเปนระเบยบเรยบรอย น�ยอำ�เภอโคกโพธ : ตองสรางความไววางใจและเปนทพงไดของสวนราชการตางๆ โดยเฉพาะองคกรปกครองสวนทองถน นายอำาเภอจะตองเปนทปรกษางานและคอยแกไขปญหาใหเขาไมใชคอยแสวงหา ผลประโยชนไมวาทางตรงหรอทางออม จะทำาใหทองถนเขามารวมงานทกกจกรรม ประกอบกบนายอำาเภอ เปนผรบผดชอบนำานโยบายของรฐไปขบเคลอนใหเปนรปธรรมซงจะตองบรณาการสวนราชการตางๆ มารวมกนทำางานในทกดาน ซงนายอำาเภอเปนเหมอนคยแมนหรอเปนบคคลสำาคญในการนำาเพอทำางานรวมกนของสวนราชการตางๆ 2.3 ยดหลกการทำางานแบบรวมคดรวมทำาและรวมรบผดชอบ การทำางานในจงหวดชายแดนภาคใตโดยเฉพาะการดำาเนนงานในระดบอำาเภอภายใตการนำาของ นายอำาเภอ แตนายอำาเภอจะมาคดทำาและรบผดชอบคนเดยวคงไมสำาเรจจำาเปนตองนำาสวนอนมารวมกนทำางาน ตงแตเรม คอ แผนงานโครงการแนวทางการแกไขปญหาและรวมกนลงมอทำาแบงหนาทกนไปตามศกยภาพ และจะตองรวมกนรบผดชอบผลงานทเกดขน ดงรายละเอยดความคดของนายอำาเภอตอไปน

94

น�ยอำ�เภอโคกโพธ : การทำางานของนายอำาเภอจะตองบรณาการโครงการกจกรรมของสวนราชการตางๆโดยใชหลกรวมคด รวมทำา มงสเปาหมาย โดยกระบวนการการทำางานจะตองมารวมกนคดวาจะตองทำาอะไรบางเพอแกไขปญหาทเกดขนในพนท เชน การคดวามปญหาอะไรบางทเปนอปสรรคในการสรางสงคมพหวฒนธรรม ซงกอใหเกดประเดนตางๆ เชน ศาสนา ประเพณ วฒนธรรม วถชวต ความคดความเชอ เพอจะนำาสงเหลานไปสการปฏบตสรางความเขาใจของคนในสงคม กลมเปาหมายทจะตองทำาความเขาใจเปนกลมใดบางและจะใชวธสรางความเขาใจดวยวธใด เปนตน น�ยอำ�เภอกรงปนง : การทำางานในพนท จชต. ตองดำาเนนการใหมความเขมขนในทกดานตองเนนทงวธการและเปาหมายความสำาเรจ ซงจะตองสรางระบบรวมคด รวมทำา รวมแกปญหา บรณาการสรรพกำาลงจากทกฝายทงภาครฐ ภาคเอกชน โดยเฉพาะงานการสรางความเขมแขงของหมบาน คอ ทกฝายจะตองรวมกนคดและแบงหนาทกนทำา เชน ชรบ. รบผดชอบการรกษาความสงบเรยบรอย ผนำา 4 เสาหลกมหนาทเปนสภาซรอ ในการกำาหนดกตกาของชมชนและบงคบใชกบประชาชนในหมบาน น�ยอำ�เภอสไหงโก-ลก : การแกไขปญหาความไมสงบในพนท จชต. มหลายมตและมความซบซอนมากจะปลอยราชการทำาอยฝายเดยวไมมทางสำาเรจ จำาเปนจะตองระดมสวนตางๆทกฝายตองรวมกนคด รวมกนทำา รวมกนรบผดชอบตอปญหาทเกดขน โดยนายอำาเภอจะตองยนมอเขาหาประชาชนทกกลมสรางความเปนกนเองและใหความสำาคญ น�ยอำ�เภอศรส�คร : หลกการทำางานรวมกนของสวนราชการจะตองยดหลกการมสวนรวม รวมคด รวมทำา และรวมกนรบผดชอบระหวางสวนราชการ สำาหรบการมสวนรวมกบภาคประชาชนจะดำาเนนการในลกษณะ "รวมคด รวมทำา รวมตดสนใจ และตรวจสอบได" ประชาชนไดรบรสงทราชการดำาเนนการจะไดรวาประชาชนไดประโยชนอะไรบาง 2.4 ใชแผนเปนเครองมอในการดำาเนนงาน แผนเปนเครองมออยางหนงในการบรหารงานใหบรรลเปาหมายตามวตถประสงค อาจเปนแผนเดยวของหนวยงานใดหนวยงานหนงหรอ

95

เปนแผนเชงบรณาการทบรรจโครงการ/กจกรรมของหนวยงานตางๆ ทรวมกนดำาเนนงานเพอมงหมายบรรจเปาหมายรวมกน ซงในพนทจงหวดชายแดนภาคใตมความจำาเปนทจะตองใชแผนเชงบรณาการ ซงนายอำาเภอหลายคนไดใชเครองมอนเปนกลไกในการดงหนวยราชการมารวมกนทำางานอยางประสานกลมกลน มรายละเอยดดงน น�ยอำ�เภอเทพ� : ทสำาคญทจะทำาใหหนวยงานรหนาทกคอการใชแผนปฏบตการ ในอำาเภอหนงจะมโครงการกจกรรมของหนวยตางๆเยอะมาก ทงทเปนงานปกต งานนโยบายจากหนวยเหนอ สวนกลาง และเปนงานตามสถานการณของพนท สวนวธการทจะทำาใหทกหนวยรหนาทรวมกนวาใครตองทำาอะไร ทไหน เมอไหร อยางไร โดยใชการประชมรวมกนตรวจสอบวาในแตละปของอำาเภอมโครงการอะไรบาง โดยใชศนยปฏบตการของอำาเภอเปนศนยกลางของการปรกษาหารอ ตดตาม รายงานผล เพอใหรวาใครทำาอะไรไปถงไหน มปญหาอะไรบาง จะไดชวยกนแกไขปญหา ซงจะทำาใหนายอำาเภอรทกเรอง ทกโครงการทดำาเนนการในอำาเภอ น�ยอำ�เภอโคกโพธ : กำาหนดใหศนยปฏบตการอำาเภอจดทำาแผนดำาเนนงานของทกหนวยงานโดยเฉพาะดานการรกษาความสงบเรยบรอย เปนแผนทครอบคลมการปฏบตใน 3 ระดบคอ ระดบอำาเภอ ตำาบล และหมบาน เพอใชเปนเครองมอในการควบคม ตดตาม กำากบใหหนวยปฏบตแตละระดบ นอกจากนนในระดบตำาบลและระดบหมบานกจะตองมแผนดำาเนนงานในแตละระดบดวย น�ยอำ�เภอสะบ�ยอย : การจะนำาสวนราชการตางๆ มารวมกนทำางานจะตองสรางกลไกรวมกนทกฝาย อำาเภอเรามศนยปฏบตการอำาเภอเปนศนยปฏบตการรวม โดยใชแผนปฏบตการเปนเครองมอในการประสานการปฏบตวาใคร ทำาอะไร ทไหน เวลาใด ชองทางการประสานงานจะใชการประชมรวมกน ตดตามความคบหนาของการดำาเนนงานของแตละหนวย ซงองคกรรวมจะตองมทกระดบตงแต อำาเภอ ตำาบล และหมบาน โดยแตละระดบกจะตองมแผนยอยเชอมโยงกน 2.5 ใชหลกการทำางานยดเปาหมายความสำาเรจเดยวกน การยดเปาหมายความสำาเรจรวมกนแมวาบางครงหนวยงานททำางานอาจแยกกนทำาแตทกฝายตองมงสความสำาเรจเดยวกน กเปน

96

แนวทางหนงทจะนำาสวนราชการตางๆมารวมกนทำางานใหมเอกภาพ คอ เอกภาพในเปาหมายความสำาเรจ มาดแนวคดของนายอำาเภอกนตอในเรองน น�ยอำ�เภอเทพ� : มองวาการสรางความเขาใจระหวางรฐกบประชาชน หรอสรางความเขาใจระหวางประชาชนดวยกนตองใชกลไกทกระดบทมอยในพนท ทงกลไกราชการระดบอำาเภอ ตำาบล หมบาน กลไกดานศาสนา กลไกทางการศกษา และกลไกดานการปกครองทองถน ตองสรางกลไกตางๆใหเขมแขงมเอกภาพภายใตการกำากบของนายอำาเภอ จงจะสามารถสรางความเขาใจอยางมประสทธภาพ การบดเบอนหรอขาวลอตางๆ หรอความเชอผดๆ กจะนอยลง น�ยอำ�เภอโคกโพธ : การรกษาความปลอดภยมหนวยรบผดชอบ 3 ฝาย แตละฝายคอ ปกครอง ทหาร ตำารวจ ตางมความรบผดชอบในสงทตนรบผดชอบสามารถแบงหนาทกนทำา แตทกหนาทตองมงสความสำาเรจเดยวกน คอ "พนทปลอดภย คนปลอดภย" เชนการรกษาความปลอดภยในเขตเมอง มการแบงหนาทกนทำา คอ แบงพนทเปน 3 สวน ชนในสดมอบหมายใหสมาชก อส. ชนกลางมอบเจาหนาทตำารวจ ชนนอกมอบฝายทหาร ตงจดตรวจ คนเขา-ออก เมองกบชนบท น�ยอำ�เภอกรงปนง : บทบาทนายอำาเภอในการชวยเหลอประชาชนทไดรบความเดอดรอนจากราคาผลผลตทางการเกษตรตกตำา รายไดไมเพยงพอ นายอำาเภอจะตองดงการมสวนรวมจากสวนราชการทเกยวของ ทงเกษตร อตสาหกรรม แรงงาน องคกรปกครองสวนทองถน โดยมเปาหมายรวมกน คอ ประชาชนมอาชพมนคง มรายไดเพยงพอตอการดำารงชพ น�ยอำ�เภอสไหงโก-ลก : ทกฝายตองมมตรวมกนในการกำาหนดนโยบายของอำาเภอ โดยมเปาหมายรวมกนคอ 4 ด ไดแก สขภาพด การศกษาด สงแวดลอมด และเศรษฐกจด จากนนกใชภาวะผนำาในการระดมสวนราชการ องคกรปกครองสวนทองถนรวมกนกำาหนดกจกรรม เพอบรรลเปาหมายของ 4 ด ของอำาเภอ น�ยอำ�เภอธ�รโต : การสรางหมบานเขมแขงซงมองคประกอบหลายดานทงความปลอดภย คนมอาชพ รายได คนในหมบานมความเขาใจ

97

ความสามคคของคนภายในหมบาน ตองใชกลไกทงภายใน เชน คณะกรรมการหมบานและหนวยงานภายนอกเขาไปดำาเนนงาน โดยมเปาหมายมงสความสำาเรจคอ "หมบานเขมแขง" 3. ก�รระดมคว�มรวมมอจ�กทกภ�คสวนสนบสนนก�รทำ�ง�นแกไขปญห�คว�มไมสงบใหประสบคว�มสำ�เรจ ปจจยทสงผลตอการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต นอกจากการดงสวนราชการ รฐวสาหกจ องคกรปกครองสวนทองถน มาทำางานใหเกดเอกภาพประสานกลมกลนในการขบเคลอนภารกจแลว นายอำาเภอจำาเปนตองแสวงหาความรวมมอจากภาคสวนอนๆไดแก ภาคเอกชน ภาคประชาสงคม และภาคประชาชน รวมทงพลงมวลชนในรปแบบตางๆ มาสนบสนนการดำาเนนงาน ซงนายอำาเภอแตละคนมหลกการแนวทางทงทคลายกนและตางกนอยางไร มรายละเอยดจากคำาใหสมภาษณ ดงน 3.1 นายอำาเภอตองสรางแนวรวมมวลชน น�ยอำ�เภอเทพ� : นายอำาเภอตองทำางานรวมกนกบทกภาคสวนจำาเปนจะตองไดรบความรวมมอ นายอำาเภอจะตองสรางแนวรวมกบหนวยงานหลกทกภาคสวน ทงสวนราชการ ทองท/ทองถน ประชาสงคม มวลชน ผนำาศาสนา คอ ตองทำาความรจกกนเปนอยางด มความคนเคย สามารถประสานตดตอแบบไมเปนทางการไดตลอดเวลามอะไรกสามารถยกหคยกนไดทกเรองตลอดเวลา

น�ยอำ�เภอโคกโพธ : การทำางานในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ปจจยความสำาเรจทสำาคญ นอกจากฝายรฐตองทำางานมเอกภาพแลวความรวมมอจากประชาชนเปนปจจยสำาคญ ความรวมมอภาคเอกชน ประชาสงคม โดยเฉพาะการดำาเนนงานสรางความเขาใจจำาเปนตองอาศยกลไกทางศาสนา และองคกรพลงมวลชน เพราะกลไกเหลาน เปนทยอมรบเชอถอศรทธาของประชาชน นายอำาเภอตองดงมาเปนแนวรวมเปนคนของเราใหได น�ยอำ�เภอสะบ�ยอย : หลกการพนฐานคอนายอำาเภอจะตองสรางแนวรวมกบทกฝาย ทงภาคเอกชน ประชาสงคม กลมตางๆ รวมทง

98

พลงมวลชนรปแบบตางๆ และถอเปนจดแตกหกในการทำางานใหสำาเรจ หากมแนวรวมสนบสนนใหความรวมมอมากจะทำางานใหสำาเรจไดงาย โดยเฉพาะแนวรวมในการรกษาความปลอดภยหากมแนวรวมเปนหเปนตาสบปะรด คอยเฝาระวง คอยแจงเหตความเคลอนไหวของผกอความไมสงบ เจาหนาทกสามารถปองกนและระงบการกอเหตรนแรงได 3.2 การเปนผนำาแบบอยางทดมความเปนธรรม น�ยอำ�เภอเทพ� : นายอำาเภอในฐานะผนำาองคกรระดบพนทจะตองระดมสรรพกำาลงจากทกฝายใหมารวมกนสนบสนนการดำาเนนงานใหสำาเรจ โดยขนแรกนายอำาเภอจะตองเปนบคคลทเปนแบบอยางในการทำางานอยางตงใจ ทมเทในการทำางาน ตงแตการรวมวางแผนการปฏบตและตดตามแกไขปญหาขอขดของ นายอำาเภอจะตองรจรงทงเนองาน พนท รคน ขนบธรรมเนยม และวถชวตของคนในชมชน

น�ยอำ�เภอโคกโพธ : หลกในการดงมวลชนใหมารวมกนทำางานหรอสนบสนนการดำาเนนงานของนายอำาเภอหรอฝายราชการจะตองมความระมดระวง ไมใชเปนการบงคบหรอการออกคำาสงแตเปนการเชญชวนใหเหนความสำาคญในการแกปญหา

สวนการดงกลมองคกรปกครองสวนทองถน นายอำาเภอจะตองสรางความสมพนธในลกษณะพงพาซงกนและกนมความสมพนธทดทงในมตกฎหมายและมตรภาพ นายอำาเภอตองรกฎหมายเปนทพงเปนทปรกษาทองถนไดไมใชอำานาจในการกำากบดแลไมแสวงหาผลประโยชนไมวาทางตรงหรอทางออม จะไดรบความไววางใจและเชอถอใหความรวมมอและสนบสนนทงบคลากร อปกรณเครองมอ และงบประมาณ

น�ยอำ�เภอร�มน : ตองเลนทกบทในฐานะผนำาของราชการผนำาองคกรและผนำาพนทจะตองรบผดชอบงานทกดานทดำาเนนการในอำาเภอและทกปญหาทเกดขนกบประชาชน แมจะอยในความรบผดชอบของกระทรวง กรมอน ๆ กตาม

“ซงประเดนความรบผดชอบทกเรองของนายอำาเภอนายอำาเภอสวนใหญเหนคลอยตามกนเนองจากเปนขอเทจจรงทตองดำาเนนการ”

นายอำาเภอรามน ยงมองวา นายอำาเภอมหนาทบงคบใชกฎหมายจะตองดำาเนนการดวยความโปรงใสโดยเฉพาะการบงคบใชกฎหมายพเศษ

99

โดยเฉพาะการตรวจคนจบกมจะตองมฝายอน ๆ รวมรบรโดยเฉพาะญาตพนองของคนทถกจบกมจะไดสบายใจวาไมถกกระทำาอยางไมเปนธรรม

น�ยอำ�เภอสไหงโก-ลก : การใชแผนปฏบตการเปนเครองมอในการทำางานรวมกน เพอใหนายอำาเภอทราบวาหนวยงานใดมโครงการกจกรรมอะไรบาง โดยนายอำาเภอจะตองปฏบตตนเปนแบบอยางแกขาราชการ อยาเอาแตสงการอยางเดยวจะไมไดใจผรวมงานและหนวยงานทเกยวของ และจะตองลงพนทเองดวยไมแสดงความกลว

3.3 ตองทำางานไมแบงฝกแบงฝายใหเกยรตกบทกฝายน�ยอำ�เภอโคกโพธ : การทำางานของนายอำาเภอในฐานะผจดการ

พนทตองรบผดชอบงานทกเรอง แตมงเปาหมายความสำาเรจเดยวกน คอ ตองสรางสนตสขใหเกดขน ประชาชนอยดมสข ซงการขบเคลอนภารกจและใหหนวยงานตาง ๆ รวมทงประชาชนผไดรบผลกระทบมาทำางานรวมกนโดย “ตองทำาลายกำาแพงระหวางหนวยงาน ” ไมแบงแยกวาเปนฝายหาร ตำารวจ หรอปกครองหรอพลเรอน ทกฝายมหนาทความรบผดชอบแบงหนาทกนทำามงสความสำาเรจเดยวกน และตองสรางความเขาใจระหวางหนวยงานใหความชวยเหลอซงกนและกน สำาหรบแนวทางการเขาถงมวลชนจะตองเขาถงหวใจของเขาใหได เพอดงเขามารวมงานกบเราซงจะชวยใหงานเบาไปไดเยอะ

น�ยอำ�เภอร�มน : นายอำาเภอจะตองทำางานแบบไมแยกพวกวาเปนฝายใด ไมวาปกครอง ทหาร ตำารวจ หรอทองถน หรอสวนราชการกระทรวงใด ๆ นายอำาเภอจะตองใหเกยรตและใหความสำาคญกบทกฝาย สวนราชการใดมมวลชนในสายงานหรอกลมอาชพกสามารถนำาตวแทนกลมตาง ๆ มารวมประชมแสดงความคดเหนรวมกบสวนราชการจะทำาใหทกฝายรบรเปาหมายการทำางาน กระบวนการ ขนตอนการทำางาน

น�ยอำ�เภอสะบ�ยอย : การระดมพลงมวลชนในชมชนโดยใชกลไกกลมตาง ๆ ไดแก กลมสตร เยาวชน กลมอาชพตาง ๆ และการสรางความเขาใจรบทราบปญหาและสนองตอบความตองการใหถกจด โดยเฉพาะกลมทไดรบผลกระทบจากสถานการณความไมสงบจะตองไดรบการดแลจากรฐอยางเทาเทยมกน และดวยความรวดเรวไมเลอกปฏบตไมแบงแยกวาเปนพวกเขาหรอพวกเรา

100

หลกการทำางานกบบคคลหลายฝายสงทตองคำานงถง ไดแก ตองใหเกยรตยอมรบในบทบาทซงกนและกน ตองเลกเปนเจาขนมลนายตองแสดงความไมถอตวคลกคลกบคนทกคน ทกกลม จะรสกเปนพวกเดยวกน

3.4 เขาถงองคกรผนำาศาสนาไดกเขาถงมวลชนไดงาย รปแบบของสงคมมสลมใชวถชวตตามหลกศาสนาจงมกจะเชอถอ

เชอฟง ผนำาทางศาสนา การทำางานของนายอำาเภอหากเดนชองทางนกจะสามารถระดมความรวมมอและการสนบสนนจากมวลชนไดซงนายอำาเภอทกคนทใหคำาสมภาษณจะมหลกการคลายกนในการเขาทางมวลชนโดยผานทางผนำาศาสนา เชน การระดมมวลชนในการจดกจกรรมตาง ๆ งานประจำาป งานประเพณ งานการกฬา หรอกจกรรมพฒนาทองถนตาง ๆ กตองอาศยผนำาศาสนา ดงนนนายอำาเภอจงตองเขาถง เขาใจตอตวผนำาศาสนาดวยการศกษาทำาความเขาใจหลกศาสนาวธปฏบต วถชวต ยกตวอยางความเหนนายอำาเภอดงน

น�ยอำ�เภอศรส�คร : การระดมความรวมมอจากกลมพลงมวลชน นายอำาเภอจะตองอาศยยทธศาสตรพระราชทาน เขาใจ เขาถง พฒนา โดยเฉพาะกลมผนำาทองท ผนำาศาสนา อหมาม คอเตบ บลาล คณะกรรมการมสยด รวมทงผนำาตามธรรมชาต นายอำาเภอจะตองดงมารวมมอโดยอาศยหลกการมสวนรวมและจดกจกรรมจตอาสาทำาความดดวยหวใจ

น�ยอำ�เภอกรงปนง : การเสรมสรางหมบานใหเขมแขงดวยการขบเคลอนโครงการกำาปงตกวาใหบรรลเปาหมายรวมกบผนำาศาสนาในพนท ซงการจดตงกำาปงตกวาจะตองมองคประกอบ คอ ความศรทธา หลกศาสนา องคกรบรหารชมชน และระบบควบคมกฎระเบยบชมชนซงตองอาศยผนำาศาสนาและผนำาอน ๆ ดวย

3.5 การตอบสนองความตองการของชมชนประชาชนในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ถอวาเปนกลมคนเปา

หมายทรฐจะตองใหความสำาคญในการพฒนาในหลาย ๆ ดาน ทงคณภาพชวต การศกษา สาธารณสข อาชพ รายได รวมทงการรกษาความปลอดภยในชวตและทรพยสน จำาเปนทฝายรฐจะตองศกษาทำาความเขาใจใหถองแทจงจะทำาแผนนโยบายและยทธศาสตรการพฒนาตาง ๆ ใหตอบสนองตรง

101

เปาหมายและความตองการของชมชน จงจะไดรบความรวมมอ และการสนบสนนจากชมชน ซงนายอำาเภอในพนทไดตระหนกในเรองน

น�ยอำ�เภอสะบ�ยอย : แนวทางการเสรมสรางความปรองดองและสงเสรมการอยรวมกนแบบพหวฒนธรรม เบองตนนายอำาเภอจะตองจดกจกรรมททกฝายสามารถเขารวมกจกรรมได ไดแก กจกรรมดานกฬา กจกรรมดานสขภาพ และกจกรรมการสงเสรมความรดานการประกอบอาชพ ซงคนทมความแตกตางดาน ความคด ความเชอดานประเพณ ภาษา วถชวต กสามารถเขารวมกจกรรมได หรอการจดทำากจกรรมทชมชนประสบรวมกนเรองความปลอดภยในชวตและทรพยสนใหประชาชนมารวมกนคดหาวธปองกนเหตราย ซงจะตองเปนเวทใหทกคนมโอกาสแสดงความคดเหน

น�ยอำ�เภอธ�รโต : การสรางการมสวนรวมระดบตำาบล หมบาน จะตองสรางสภาสนตสขตำาบลใหเปนกลไกทม 4 เสาหลกของชมชนเขามาขบเคลอน จดประชมรบฟงปญหาความตองการของประชาชนเปนประจำาทกเดอนเพอนำามาวเคราะหหาแนวทางแกไขปญหาในแตละดาน เพอนำามาจดทำาเปนแผนระดบหมบาน ตำาบล และอำาเภอตอไป

3.6 การสรางอดมการณจตสำานกความเปนพลเมองทดคนในจงหวดชายแดนภาคใตบางสวนตกเปนเปาหมายของกลมกอ

ความไมสงบโดยใชสถานศกษา เขาไปบดเบอนและปลกฝงความคดใหตอตานรฐไทย โดยอางประวตศาสตรของรฐปาตานในอดตทเคยปกครองตนเองเปนอสระ ซงรฐไทยเขามาครอบงำายดเมองและปกครองมาโดยตลอด แตความคดเหลานจำาเปนตองไดรบการแกไข ซงนายอำาเภอหลายคนไดมองเหนปญหาและมแนวทางดำาเนนการดงบคคลเหลานมารวมงานกบรฐเปนแนวรวมหรอฝายของราชการ

น�ยอำ�เภอกรงปนง : การดงมวลชนเขามามสวนรวมในการทำางานใหสำาเรจจะตองเสรมสรางจตสำานกของคนในชมชน ใหมความรกหวงแหนแผนดนมาตภมซงเปนถนกำาเนดของตน และเสรมสรางอดมการณเทดทนสถาบนพระมหากษตรย และมงหลกธรรมของศาสนาทถกตองของแตละศาสนา

102

น�ยอำ�เภอเทพ� : เราตองมองใหชดเจนวาปญหาคออะไรกอนทจะลงมอดำาเนนการโดยเฉพาะมตการสรางความเขาใจ การปรบความคด ความเชอใหม ระหวางรฐกบประชาชนและประชาชนดวยกน ซงเปนมตทเปนจดเปลยนหรอจดแตกหก ผทจะเปลยนแปลงความคดความเชอจะตองไดรบการยอมรบเชอเถอ ศรทธาจากทกฝายมฐานมวลชนรองรบทงฝายทองท ทองถน และฝายศาสนาซงกคอนายอำาเภอ

น�ยอำ�เภอโคกโพธ : การเสรมสรางสงคมพหวฒนธรรมตองสรางความคดความเชอใหมใหประชาชนยดเหนยวในความเปนชาตเดยวกน มองคพระมหากษตรยทรงเปนมงขวญของชาวไทยทกหมเหลา ทกเชอชาต ศาสนา โดยการนำาเยาวชนไปศกษาดงานนอกพนททชาวมสลมอยรวมกบชาวพทธหรอศาสนาอน ๆ ไดอยางสนต

4. ปญห�อปสรรคและขอเสนอแนะในก�รดำ�เนนง�นแกไขปญห�คว�มไมสงบในพนทจงหวดช�ยแดนภ�คใต

4.1 ปญหาความตอเนองของนโยบายนายอำาเภอเทพา ไดนำาเสนอปญหาขอจำากดเรองนทงรายละเอยด

การกำาหนดนโยบายและแนวทางการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใตไดกำาหนดการใชกฎหมายพเศษ ตองคดเลอกคนหรอผปฏบตแบบพเศษ และตองใชวธการพเศษ ซงในทางปฏบตอกดานกจะมปญหา ไดแก

(1) การใชกฎหมายพเศษและการยกเลกกฎหมายพเศษเฉพาะบางพนท เนองจากการใชกฎหมายพเศษใหอำานาจเจาหนาทมากกวาพนททวไปโดยเฉพาะอำานาจในการตรวจคนจบกม รวมทงควบคมการดำาเนนชวตบางอยางของประชาชนเพอความสะดวกในการปฏบตหนาทของเจาหนาท จงสงผลใหรฐถกโจมตในประเดนละเมดสทธมนษยชน ประกอบกบมเจาหนาทบางคนใชอำานาจพเศษเกนพอดไมเหมาะสม รฐจงยกเลกกฎหมายพเศษในบางพนทซงจะไปกระทบการแกไขปญหา เนองจากฝายตรงขามยงปฏบตการครอบคลมทกพนทจงทำาใหเกดจดออนหรอชองวางใหกบฝายผกอความไมสงบ

103

(2) การคดเลอกคนเขาไปทำางานในพนทบางหนวยงานไมไดคดเลอกคนทมความเหมาะสม คอ มความร มความทมเทตงใจทำางาน ทำาใหขาราชการบางสวนทำางานไปวน ๆ ขาดอดมการณการทำางาน

(3) การใชวธพเศษ กลาวคอ ไดกำาหนดภารกจของแตละหนวยเปนภารกจพเศษ หนวยงานตาง ๆ จงไดจดตงกลไกพเศษเพมจากกลไกปกตทมอย ไดแก ฝายปกครอง มการจดตงสำานกงานบรหารราชการตำาบล หมวด อส. ตำาบล กองรอย อส. เขตเมอง สวน กอ.รมน. ไดจดตง กอ.รมน.ภาค 4 สน. และไดจดตง ศนยปฏบตการอำาเภอ สวน ศอ.บต. ไดจดตง บณฑตอาสา สภาสนตสขตำาบล และสำานกงานตำารวจแหงชาต ไดจดตง ตำารวจตำาบล ปญหา คอ กลไกทจดตงขาดความเขมแขง

(4) ขาดความตอเนองในระดบนโยบาย กลาวคอ เดมเคยกำาหนดใหมกองอำานวยการเสรมสรางสนตสขระดบจงหวด อำาเภอ ตำาบล และหมบาน และจดใหมกองกำาลงผสม (พลเรอน ตำารวจ ทหาร) ในแตละระดบกถกยกเลกปรบเปลยนไป หรอในการจดกำาลงประจำาถนเพอรองรบการถอนกำาลงทหารหลกกไมไดนำาไปสการปฏบตอยางจรงจง ดงนนการถอนกำาลงทหารหลกในบางพนทและสงมอบภารกจในการเฝาระวงพนทใหแกตำารวจและฝายปกครองจงขาดประสทธภาพ

4.2 ปญหาบรณาการการทำางานของสวนราชการโดยมนายอำาเภอโคกโพธ นายอำาเภอกรงปนง นายอำาเภอเทพา นาย

อำาเภอรามน นายอำาเภอสะบายอย และนายอำาเภอศรสาคร พบปญหาเกยวกบสวนราชการในรปแบบคลายๆ กน โดยมรายละเอยด ดงน

(1) สวนราชการขาดการบรณาการแผนงานโครงการ ยงมสวนราชการบางสวนยงยดการทำางานในสายบงคบบงชาของตนเองภายใตกระทรวงในสงกด เชน การกำาหนดกลมเปาหมายหรอพนทดำาเนนการ ถกกำาหนดมาจากสวนกลาง ซงสวนใหญเปนกระทรวง กรม ทไมมสวนราชการในระดบอำาเภอ ความเชอมโยงในระดบพนทจงไมม แมวาในระยะหลงไดมการกำาหนดใหทกระทรวง กรม ทมกจกรรมโครงการจะตองผานการบรณาโดยคณะกรรมขบเคลอนการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต (คปต.) แตทำาไดเฉพาะโครงการพเศษ แตโครงการปกตของหนวยงานยงคงเดม แมวาในระดบอำาเภอจะมศนยปฏบตการอำาเภอ (ศปก.อำาเภอ) ทำาได

104

ในระดบการประสานงานวาใครทำาอะไร ทไหน แตไมสามารถปรบเปลยนโครงการไดเนองจากขาดอำานาจในการดำาเนนการ

(2) ความซบซอนของหนวยงานราชการ โดยเฉพาะการดำาเนนงานดานความมนคงซงจะมหนวยรบผดชอบ 3 ฝาย คอ ฝายทหาร ตำารวจ และปกครอง โดยเฉพาะฝายทหารทม กอ.รมน.ภาค 4 สน. เปนหนวยหลกและมโครงสรางระดบจงหวด คอ กอ.รมน. จงหวด ระดบอำาเภอ จดตง ศปก.อำาเภอ ในดานการจดกำาลงกจะมหนวยเฉพาะกจจงหวด และหนวยเฉพาะกจระดบพนท (ฉก.หมายเลข) ซงนายอำาเภอตองรบหนาทหลายอยาง คอ เปนนายอำาเภออยใตบงคบบญชาของผวาราชการจงหวด เปนผอำานวยการศนยปฏบตการอำาเภออยภายใต ผอำานวยการ กอ.รมน. ภาค 4 สน. ซงบางครงผบงคบหนวยเฉพาะกจระดบพนท กมาสงการ ผอ.ศปก.อำาเภอ กคอ นายอำาเภอ ทำาใหเกดความสบสน

(3) องคกรทจดตงใหมเพอทำาหนาทบรณาการในระดบอำาเภอยงขาดความเขมแขง คอ ศนยปฏบตการอำาเภอ (ศปก.อำาเภอ) ซง กอ.รมน. ภาค 4 สน. จดตงขนมาเพอใหเปนเวทของสวนราชการระดบอำาเภอไดมการบรณาการแผนงานโครงการ แตยงไมสามารถดำาเนนการไดเนองจากยงขาดอำานาจหนาททชดเจนจงทำาไดเพยงการประสานงานระหวางสวนราชการในพนทเทานน

(4) มความขดแยงระหวางหนวยงานการจดตงชดคมครองตำาบล (ชคต.) ซงเปนหนวยทจดตงขนมา

เพอสรางความเขมแขงใหแกกำาลงประจำาถนและเปนการบรณาการกำาลงในระดบตำาบล เพอรกษาความสงบเรยบรอยในระดบตำาบล หมบาน มความคดไมตรงกนในการจดโครงสรางของหนวย คอ ฝายทหาร โดย กอ.รมน.ภาค 4 สน. เสนอใหนายทหารรบผดชอบหวหนาชด แตฝายปกครองโดยนายอำาเภอในพนทเหนวาควรใหปลดอำาเภอผรบผดชอบประจำาตำาบล เปนหวหนาชดเนองจากมองกนคนละมม โดยฝายทหารมองวา ชคต. ควรปฏบตการดานยทธวธทงเชงรบและเชงรกไดและควรเปนหนวยกำาลงเตมรปแบบประกอบกบปลดอำาเภอไมสามารถลงมาปฏบตหนาทหวหนาชด ชคต. ไดเตมเวลา ในขณะทฝายปกครองมองวา ชด ชคต. เปนหนวยบรณา

105

การกำาลงประจำาถนกบกำาลงภาคประชาชน เนนหนาทมนคงเสรมการพฒนางานมวลชนและจตวทยามวลชนเปนหลก

อกอยางทมลกษณะขอขดของ คอ ในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ม 2 หนวยงานหลก คอ กอ.รมน.ภาค 4 สน. และศนยอำานวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต มหนาทควบคมกำากบการดำาเนนงานของสวนราชการในพนทมกจะสงการมายงนายอำาเภอในฐานะผอำานวยการศนยปฏบตการอำาเภอ ประกอบกบ กอ.รมน.ภาค 4 สน. มหลายสวน เชน สวนขาว สวนกำาลงพล สวนยทธการ กองบงคบการควบคมสมาชก อส. หนวยกำาลงเฉพาะกจจงหวด เฉพาะกจพนท จะสงการนายอำาเภอแบบเรงดวนทำาใหนายอำาเภอตดทงงานอน ๆ โดยมอบหมายปลดอำาเภอไปปฏบตแทน

4.3 ปญหาขอจำากดเกยวกบเจาหนาทหรอผปฏบตงาน ซงปญหานนายอำาเภอผใหสมภาษณไดหยบยกมาหลายรปแบบ

ไดแก(1) ขาราชการ หรอผปฏบตงานในระดบอำาเภอมไมเพยงพอโดย

เฉพาะสวนราชการระดบอำาเภอ สบเนองจากนโยบายปรบปรงสวนราชการในป 2545 มการยกเลกสวนราชการระดบอำาเภอหลายสวน เชน ปาไมอำาเภอ ปศสตวอำาเภอ ศกษาอำาเภอ ประมงอำาเภอ ปองกนและบรรเทาสาธารณภยอำาเภอ อตสาหกรรมอำาเภอ เปนตน ซงเปนสวนราชการทจำาเปนตองมแตกลบไมม และทสำาคญในระดบอำาเภอไมม ”นตกรอำาเภอ” ทำาใหการบรการดานกฎหมายดอยลงไป

(2) ขาราชการทไดรบมอบหมายใหมาปฏบตงานในพนทจงหวดชายแดนภาคใตบางสวนขาดความพรอม ไมไดสมครใจมาแตถกบงคบหรอมาเพอรบผลประโยชนพเศษไมไดตงใจมาทำางานเพอแกไขปญหา จงไมพยายามทจะเรยนรงานพนท วถชวตของคนในชมชน ทำาใหการทำางานไมมประสทธภาพ ประกอบกบขาราชการบางคนไมคนเคยกบพนท หรอไมมประสบการณในการปฏบตงานในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ทำาใหตองเสยเวลาเรยนรพนท ทำาความเขาใจกบวถชวต ประเพณวฒนธรรม หลกศาสนา ซงตองเสยเวลาพอสมควร

4.4 ปญหาความรวมมอของประชาชน

106

ความรวมมอของประชาชนเปนปญหาแตกหกในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต การแกไขปญหาทผานมายงไมสามารถยตความรนแรงของปญหาเนองจากสวนหนงมาจากขาดความรวมมอของประชาชนหรอวางเฉย เหตผลสำาคญกคอ

- ประชาชนบางสวนมเครอญาตพนองเปนกลมผกอความไมสงบจงไมยอมใหความรวมมอกบฝายรฐเกรงวาญาตพนองจะไดรบอนตรายจากการใหเบาะแส

- ประชาชนบางสวนเปนแนวรวมฝายตรงขามแมไมแสดงออกถงการฝกใฝผกอความไมสงบจงเลอกทจะนงเฉย

- ประชาชนบางสวนไมใหความรวมมอกบฝายรฐเนองจากเกรงกลวภยจากผกอความไมสงบจะมาทำาราย ซงมเหตเกดขนหลายรายทมประชาชนคอยใหขาวหรอใหเบาะแสความเคลอนไหวของฝายตรงขามกถกทำาราย แมแตคนฝายรฐในพนททงผใหญบาน ผชวยผใหญบาน ชรบ. ทรขอมลฝายตรงขามและเปนแหลงขาวใหกบรฐกจะถกทำารายจากผกอความไมสงบ

- ประชาชนบางสวนยงไมคอยไวใจเจาหนาทของรฐหากใหขาวกบเจาหนาทรฐบางทกถกนำาตวไปสอบขอเทจจรงและมการทำารายเพอเคนเอาความจรงในการขยายผล

- กจกรรมบางอยางทฝายรฐดำาเนนการแตไดรบความรวมมอนอย เนองจากเจาหนาทยงขาดการสรางความเขาใจกบประชาชนอยางชดแจง เนองจากเปนโครงการเรงดวนจงตองรบทำาแตขาดการทำาความเขาใจ เชน การประชมประชาคมเพอระดมความคดความเหนในการจดทำาแผนชมชน แตไมคอยไดรบการจดสรรงบประมาณจงไดรบความรวมมอนอย

4.5 ปญหาความปลอดภยของเจาหนาทสถานการณในหลายพนททยงเปนเขตงานอทธพลของฝายตรง

ขามประกอบกน หรอทเรยกวาพนทอำานาจรฐซอน โดยฝายตรงขามมอทธพลเขามาแทรกแซงอำานาจรฐในระดบหมบาน โดยการสงคนของตนเองมาเปนคณะกรรมการหมบานหรอมการจดตงผใหญบานของเขาเอง ทำาใหพนทดงกลาวเปนพนทไมปลอดภยของเจาหนาททจะตองลงไปปฏบตหนาทในพนท สงผลใหการทำางานของเจาหนาทไมสามารถดำาเนนการไดซงฝายอำาเภอกจะแกปญหาเฉพาะหนาเพอใหสามารถปฏบตงานได

107

น�ยอำ�เภอโคกโพธ : ความปลอดภยของเจาหนาททตองลงไปปฏบตงานในพนท เชน พฒนากรตำาบล เกษตรตำาบล สาธารณสขตำาบล หรอเจาหนาทอน ๆ ทตองลงไปปฏบตงานในพนทหมบาน/ชมชน โดยเฉพาะในพนททยงมความเคลอนไหวของฝายตรงขามทสงผลตอการทำางานของเจาหนาท ซงเรากแกปญหาโดยจดกำาลงรกษาความปลอดภยให

4.6 ปญหาภยแทรกซอนปญหาภยแทรกซอนเปนปญหาทเกยวโยงกบปญหาความไมสงบใน

พนทจงหวดชายแดนภาคใต ทำาใหการแกไขปญหามความซบซอนมากขน เชน ปญหายาเสพตดอาจเกยวของในหลายมม ไดแก ผกอความไมสงบอาจจะใชกลมวยรนทตดยาเสพตดมาเปนแนวรวมในการกอเหตสรางสถานการณ ซงเปนกลมทชกชวนไดงายอาจเปนการจางใหกระทำาหรออาจเกอหนนกน ไดแก กลมผกอความไมสงบใหการคมครองกลมพอคายาเสพตด และกลมคายาสนบสนนงบประมาณใหกบกลมกอเหตรนแรง คอ เปนทอนำาเลยงใหกบกลมกอเหตรนแรง

น�ยอำ�เภอสะบ�ยอย : ปญหาอปสรรคในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต คอปญหาภยแทรกซอนเปนปญหาซำาเตมปญหาความไมสงบทมอยแลวใหสถานการณแยลง ทสำาคญคอ ปญหายาเสพตด ซงปจจบนเยาวชนในพนทเกยวของกบยาเสพตดจำานวนมาก โดยเฉพาะยาเสพตดประเภทยาบา พชกระทอม โดยเฉพาะเยาวชนนอกระบบการศกษาซงจะเปนเปาหมายของฝายตรงขามทจะเขามาตสนทเปนพวกและจางวานใหทำาการกอเหตหรอรวมกอเหตทไมซบซอน เชน การโปรยตะปเรอใบ การตดไมขวางเสนทาง เพอปองกนการไลตดตามของเจาหนาทหลงมการกอเหตรนแรงในพนท

108

62

บทท 4สรปและขอเสนอแนะ

การศกษาเรอง "บทบาทนายอำาเภอกบการบรหารจดการงานพนทเชงบรณาการในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต" มวตถประสงคประกอบดวย

1) เพอศกษาบทบาทของนายอำาเภอในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต

2) เพอศกษาแนวทางการบรหารเชงบรณาการของนายอำาเภอในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต

3) เพอศกษาปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ผลการศกษามสาระสำาคญโดยสรปจำาแนกตามวตถประสงคของการศกษาไดดงตอไปน

4.1 บทบ�ทน�ยอำ�เภอในก�รบรห�รจดก�รง�นพนทในก�รแกไขปญห�คว�มไมสงบในพนทจงหวดช�ยแดนภ�คใต พบวานายอำาเภอมบทบาทหนาทในภาพรวม 3 บทบาทหลก คอ

1) บทบาทในฐานะเปนขาราชการของกรมการปกครอง มหนาทบงคบใชกฎหมายในความรบผดชอบของกรมการปกครอง การจดระเบยบสงคมและรกษาความสงบเรยบรอย การใหบรการกจการของรฐแกประชาชน การอำานวยความเปนธรรมและการชวยเหลอประชาชนทไดรบความเดอดรอน

2) บทบาทในฐานะตวแทนรฐบาล มหนาทในการนำานโยบายยทธศาสตร คำาสงของรฐบาล และคำาสงประกาศของคณะรกษาความสงบแหงชาตไปปฏบตใหเปนรปธรรม

3) บทบาทในฐานะผนำาองคกรในพนทระดบอำาเภอ มหนาทรบผดชอบงานทกดานทเกดขนในพนท โดยเฉพาะหนาทในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ซงในการดำาเนนงาน นายอำาเภอจะตองใชบทบาททง 3 บทบาทขางตน เพอขบเคลอนภารกจการแกไขปญหาใน 3 มต คอ มตดานความมนคง ซงมกองอำานวยการรกษาความมนคงภายใน

63

ภาค 4 สวนหนา เปนหนวยงานรบผดชอบหลกในการกำาหนดแนวทางปฏบต เพอเปนกรอบการดำาเนนงานใหกบหนวยงานทรบผดชอบดานความมนคงทงฝายปกครอง ทหาร และตำารวจ รวมทงกำาลงประจำาถนและกำาลงภาคประชาชน โดยมเปาหมายคอ "พนทปลอดภย ประชาชนปลอดภย" และการกอเหตรนแรงรายวนลดลงจนไมกระทบตอการดำารงชวตปกตของประชาชน มตดานการพฒนาเพอเสรมความมนคง โดยมศนยอำานวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต (ศอ.บต.) เปนหนวยงานหลกในการกำาหนดกรอบภารกจใหหนวยงานทเกยวของใชเปนแนวทางในการปฏบต ทงดานการพฒนาคณภาพชวต การศกษา สาธารณสข การพฒนาอาชพ การอำานวยความเปนธรรม การเยยวยาผประสบภยจากสถานการณ และผดอยโอกาส สวนมตดานการเสรมสรางความเขาใจการปรบเปลยนความคดความเชอและการสรางมวลชนโดยมศนยอำานวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใตเปนหนวยรบผดชอบหลก โดยมฝายทหาร ตำารวจ ปกครอง และสวนราชการอนๆ รวมกนดำาเนนการตามภารกจของหนวย

สำ�หรบบทบ�ทหน�ทของน�ยอำ�เภอในก�รแกไขปญห�คว�มไมสงบในพนทจงหวดช�ยแดนภ�คใตแยกเปน 6 ด�น ดงน 1) ดานการรกษาความสงบเรยบรอยและการรกษาความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชน จากสถานการณความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต อนเนองจากกลมผกอความไมสงบกลมหลก คอ กลมบอารเอน ซงมเปาหมายในการแบงแยกดนแดนเพอการปกครองเปนอสระของรฐปาตาน ซงครอบคลมพนทจงหวดปตตาน ยะลา นราธวาส และ 4 อำาเภอของจงหวดสงขลา คอ อำาเภอจะนะ เทพา สะบายอย และนาทว ไดดำาเนนการจดตงมวลชนแนวรวมจดตงกองกำาลงเพอตอสกบเจาหนาทของรฐ โดยพฤตกรรมการกอเหตรนแรงเพอมงทำาลายความนาเชอถอของเจาหนาทรฐ สรางความหวาดกลวใหกบ ประชาชนโดยการลอบทำารายทงเจาหนาทและประชาชนทงในรปแบบลอบวางระเบด การซมโจมต สงผลกระทบตอวถชวตความเปนอยของประชาชน กระทบตอภาวะเศรษฐกจ เพมความขดแยงของคนในสงคม ซงการแกไขปญหาของฝายรฐไดจดกำาลงเพอรกษาความ

64

สงบเรยบรอยจาก 3 ฝาย คอ ฝายกำาลงหลกทหาร ตำารวจ และกำาลงประจำาถน (สมาชก อส.) รวมทงกำาลงภาคประชาชน ไดแก กำานน ผใหญบาน ชดรกษาความปลอดภยหมบาน (ชรบ.) และพลงมวลชนสนบสนนการดำาเนนงานของฝายรฐ ไดแก ไทยอาสาปองกนชาต(ทสปช.) กลมอาสาตาสบปะรด เปนตน โดยกำาหนดมาตรการเปน 2 มาตรการ คอ

(1) มาตรการเชงรก โดยปฏบตการการขาว สบสวน ปดลอม ตรวจคน จบกม โดยมหนวยทหารเปนฝายดำาเนนการหลกและมกำาลงตำารวจและสมาชก อส. เปนฝายสนบสนน

(2) มาตรการเชงรบ ดำาเนนการในดานการรกษาความปลอดภยเสนทาง สถานทสำาคญ คมครองบคคลซงเปนเปาหมายออนแอ ดแลชมชนเขตเมอง เปนตน โดยมเปาหมายรวมกนคอ "พนทปลอดภย คนปลอดภย" และลดการกอเหตรนแรงรายวนมใหกระทบตอการใชชวตปกตของประชาชน บทบาทของนายอำาเภอจากการสมภาษณนายอำาเภอในพนท 8 คน ไดขอสรปการรกษาความสงบเรยบรอยโดยใชกลไกปกตทมอยและกลไกพเศษทจดตงใหมตามสถานการณ ใชกำาลงสมาชก อส. เปนหลก และกำาลงภาคประชาชนในสงกดกรมการปกครอง โดยดำาเนนการใน 3 ระดบคอ ระดบอำาเภอ ภายใตการดำาเนนงานของศนยปฏบตการอำาเภอ หรอ ศปก.อำาเภอ ซงเปนองคกรท กองอำานวยการรกษาความมนคงภายใน ภาค 4 สวนหนา (กอ.รมน.ภาค 4 สวนหนา) จดตงขน โดยมนายอำาเภอเปนผอำานวยการศนยฯ และมผแทนสวนราชการทง 3 ฝาย เปนกรรมการศนยฯ รวมทงผนำาศาสนา ผนำาภาคประชาสงคม รวมเปนกรรมการศนยฯ ใหมหนาทบรณาการความรวมมอจากทกภาคสวนในการแกไขปญหา โดยรวมกนวางแผนบรณาการแผนงานโครงการของทกสวนทดำาเนนการในพนท ประชมตดตามความคบหนา ประสานการปฏบต สวนการจดกำาลงในการรกษาความสงบเรยบรอยในสวนทนายอำาเภอเปนผรบผดชอบ สงการ คอ กองรอยอาสารกษาดนแดนอำาเภอ (รอย อส.อำาเภอ) รวมกบกำาลงตำารวจและทหารในพนทตามมาตรการท กอ.รมน.ภาค 4 สวนหนา มอบหมาย

65

ระดบตำาบล มกลไกปกต คอ กำานน ผใหญบาน และปลดอำาเภอผรบผดชอบประจำาตำาบล ภายใตศนยประสานการบรหารราชการตำาบล ซงดำาเนนงานเฉพาะในสวนรบผดชอบของกรมการปกครอง นอกจากนนยงไดจดตงกลไกพเศษขนมา คอ ชดคมครองตำาบล (ชคต.) โดยมปลดอำาเภอผรบผดชอบประจำาตำาบลเปนหวหนาชด มกำานน/ผใหญบาน เปนรองและผชวยหวหนาชด มกำาลงสมาชก อส. เปนกำาลงหลกชดละ 33 นาย และมกำาลงฝายทหารรวมปฏบตการชดละ 6 นาย มหนาทรกษาความสงบเรยบรอยในพนทตำาบล หมบาน ภายใตการบงคบบญชาของนายอำาเภอและขนควบคมทางยทธการกบ กอ.รมน.ภาค 4 สวนหนา โดยมแผนปฏบตการ เปนเครองมอประสานการปฏบตงาน นอกจากนนยงมหนวยกลไกใหม คอ สภาสนตสขตำาบล ซงจดตงโดยศนยอำานวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต (ศอ.บต.) ม 4 องคประกอบ คอ ฝายราชการ ฝายปกครองทองท (กำานน/ผใหญบาน) ฝายทองถน ผนำาศาสนา และผนำาชมชน มหนาทประสานการดำาเนนงานทกกจกรรมทงดานความมนคงและ การพฒนา ซงนายอำาเภอมหนาทเขาไปสนบสนนการดำาเนนงานของสภาสนตสขตำาบล ระดบหมบาน/ชมชน นายอำาเภอใชกลไก กำานน ผใหญบาน คณะกรรมการหมบาน (กม.) และกำาลงชดรกษาความปลอดภยหมบาน (ชรบ.) เปนกำาลงหลกในการรกษาความสงบเรยบรอยปฏบตหนาทจดเวรยามตามจดเสยง รกษาความปลอดภยเสนทาง และคมครองเปาหมายบคคลออนแอ และสนบสนนกำาลงอนๆดานการขาวในพนท 2) บทบาทในการบงคบใชกฎหมายและการอำานวยความเปนธรรม โดยทนายอำาเภอมหนาทปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบของกรมการปกครอง รวมถง 87 ฉบบ และกฎหมายของกระทรวง กรมอนๆ ทกำาหนดใหนายอำาเภอเปนเจาหนาทถง 600 กวาฉบบ ซงกฎหมายดงกลาวเกยวของในหลายภารกจทงดานการรกษาความสงบเรยบรอย การจดระเบยบสงคม การชวยเหลอผไดรบความเดอดรอน การอำานวยความเปนธรรม รวมทงการสงเสรมการประกอบอาชพ การปองกนและปราบปรามการทำาลายทรพยากรธรรมชาต ฯลฯ ซงนายอำาเภอจะตองรและเขาใจกฎหมายท

66

เกยวของเปนอยางดจงนำากฎหมายดงกลาวมาบงคบใชใหเกดผลเปนรปธรรม นอกจากบงคบใชกฎหมายตามอำานาจหนาทดงกลาวแลว นายอำาเภอยงใชกลไกศนยดำารงธรรมอำาเภอ ในการแกไขปญหาความเดอดรอนและอำานวยความเปนธรรมแกประชาชน โดยรบเรองราวรองทกขจากประชาชนแลวกจะมกระบวนการขนตอนโดยชดปฏบตการของอำาเภอจะลงไปชวยเหลอเบองตน หากแกไขได กใหดำาเนนการแกไข หากเกยวของกบหนวยงานกจะประสานใหหนวยงานทรบผดชอบรวมแกไขปญหา หากเกนอำานาจหนวยงานระดบอำาเภอกจะสงเรองไปใหศนยดำารงธรรมจงหวดรบไปดำาเนนการตอไป และจะตองตดตามผลความคบหนาแจงใหกบผรองทราบอยางตอเนอง นายอำาเภอยงตองเขาไปสนบสนนชวยเหลอกรณประชาชนไดรบความเดอดรอนจากการบงคบใชกฎหมายพเศษ ทใหอำานาจเจาหนาทฝายทหารสามารถเขาดำาเนนการตรวจคนจบกมโดยไมตองมหมายคน หรอหมายจบ ทำาใหประชาชนขาดความมนใจวาจะไดรบการปฏบตอยางถกตอง นายอำาเภอกจะสนบสนนโดย มอบหมายฝายปกครองเขารวมปฏบตการดวย เชน มอบหมายปลดอำาเภอ หรอ กำานน ผใหญบาน รวมทงเปดโอกาสใหผนำาศาสนาและญาตพนองผถกจบกมไดรวมรบรดวย เพอใหมนใจวาจะไดรบการปฏบตทเปนธรรม รวมทงการเยยวยาผไดรบผลกระทบจากการกอเหตรนแรงนายอำาเภอจะตองเรงรดการดำาเนนการใหรบสทธโดยเรวและตองไมเลอกปฏบต รวมทงการอำานวยความเปนธรรมระดบหมบาน/ชมชน โดยนายอำาเภอจะเปนผขบเคลอนสนบสนนใหคณะกรรมการหมบานเปนกลไกสำาคญในการคลคลายความขดแยงในจดเลกๆ เพอไมใหขยายบานปลายโดยการนำาผนำาศาสนาเขารวมดำาเนนการทกครง 3) บทบาทเสรมสรางความปรองดองและสรางสงคมพหวฒนธรรม ดวยสภาพสงคมของประชาชนในพนทจงหวดชายแดนภาคใตมความแตกตางและหลากหลายมตทางดานเชอชาต ศาสนา วฒนธรรม ภาษา ประเพณ และวถชวต เปนชองทางใหกลมตอตานรฐไทยจงนำามาเปนประเดนบดเบอนสรางความแตกแยกในหมประชาชน เชน ไมควรใหคนชาตอนมาปกครองคนมสลม รฐไทยขมเหงรงแกคนตางศาสนาบาง โดยปลก

67

ฝงความคดดงกลาวใหกบเดก เยาวชน กอใหเกดปญหาความไมเขาใจกนซงรฐบาลมนโยบายและยทธศาสตรในการสรางความเขาใจทถกตองวา ทกคนเปนคนไทยดวยกนสามารถอยรวมกนไดบนความหลากหลายทางวฒนธรรม ซงกเปนภารกจทนายอำาเภอจะตองขบเคลอนสรางความเขาใจตอประชาชนโดยตองใชผนำาศาสนาหรอผนำากลมตางๆ มาทำาความเขาใจ เพอไปขยายผลความเขาใจรวมกน จดกจกรรมใหคนตางศาสนาตางวฒนธรรมรวมกจกรรมได เชน กจกรรมการกฬา กจกรรมดานสขภาพ การสงเสรมอาชพ ตองสงเสรมการรบรทถกตองตงแตวยเดกผานระบบการศกษา เขาสนบสนนสถานศกษาใหจดการเรยนการสอนทมคณภาพมใหมการสอนทบดเบอน จดกจกรรมเสรมสรางความเขาใจระหวางคนตางศาสนาวฒนธรรม เชน กจกรรม 1 ศกร 1 มสยด และกจกรรมชวนกนเขาวดรฐราษฎรรวมใจ เพอเปดโอกาสใหคนไดพบปะพดคยกน นายอำาเภอจะตองหยบยกปญหาททกฝายประสบรวมกนเพอดงใหทกคนเขามารวมกนคดหาแนวทางแกไข เชน ปญหาความไมปลอดภยจากการกอเหตรนแรง ปญหาการแพรระบาดยาเสพตด เพราะทกฝายไมวาศาสนาใดกไดรบความเดอดรอนจากผลกระทบเชนกน จงจำาเปนตองชวยกนแกไขปญหา เพอทำาความสงบสขรวมกน และทสำาคญจะตองจดตงทมทำางานของระดบผนำา ไดแก ผนำาศาสนา ผนำาชมชน หรอ ปราชญชาวบานทประชาชนนบถอ เพอปลกฝงความเขาใจ ความคด ทศนคต ของคนในชมชนใหมความเขาใจและอยรวมกนไดบนความแตกตางทางวฒนธรรม

4) ดานการสงเสรมอาชพยกระดบรายไดเพอเพมคณภาพชวตใหแกประชาชน

จากขอมลของสำานกสถตแหงชาตพบวารายไดตอครวเรอนในป 2561 กลมจงหวดชายแดนภาคใต อยในกลมตำามากเมอเทยบกบจงหวดอน ๆ ยกเวนจงหวดเชยงรายทมรายไดตอครวเรอนตำาสด คนในจงหวดชายแดนภาคใตมรายไดหลกจากการทำาอาชพกสกรรม เชน ยาง ปาลม ประมง เลยงสตว เมอราคาผลผลตยาง ปาลมตกตำาตอเนองหลายปทำาใหรายไดไมพอใชจาย ประกอบกบคนในจงหวดชายแดนภาคใตนยมใหบตรหลานเขารบการศกษาดานศาสนาเมอจบออกมาหางานทำายากขาดรายได

68

ประกอบกบในชวงทเกดภาวะความไมสงบการลงทนตาง ๆ กนอยทำาใหคนในพนทไมมแหลงงานตองออกไปทำางานตางพนท ดวยสถานการณความเดอดรอนดานอาชพและรายได รฐจงตองเขาไปสงเสรมอาชพใหมความมนคงมรายไดพอเพยงดวยมาตรการตาง ๆ โดยเฉพาะมาตรการการชวยเหลอจากรฐไปสเกษตรกร ซงนายอำาเภอในฐานะผแทนรฐบาลมหนาทจะตองระดมความรวมมอจากสวนราชการทเกยวของขบเคลอนกจกรรมตาง ๆ ไดแก โครงการไทยนยมยงยน ซงเปนโครงการทเปดโอกาสใหประชาชนชวยกนคดชวยกนทำาเพอแกไขปญหาชมชนดานการอาชพ สงเสรมอาชพเสรมในการผลตสนคา โอทอป หรออาชพเสรมอน ๆ ตามศกยภาพของคนและวตถดบในพนทตามความตองการของชมชน/ครวเรอน ตองชแจงปรบความคดในดานอาชพเชงเดยวใหปรบเปลยนอาชพเชงผสมทำาหลายอยางไมหวงพงยางกบปาลมเพยงอยางเดยว นอกจากนนนายอำาเภอจะตองเขาไปขบเคลอนโครงการของรฐทมงชวยเหลอดานอาชพ เชน โครงการเอสเอมอ วสาหกจชมชน โดยดงนกวชาการจากสถาบนการศกษาเขามาใหความรในการออกแบบผลตภณฑสนคาเกษตร การแปรรปผลผลตการเกษตร เพอเพมมลคาสนคาเกษตร เพอยกระดบรายไดของครวเรอน รวมทงดงองคกรปกครองสวนทองถนเขามาสงเสรมอาชพอน ๆ ตามความตองการของชมชน

5) ดานการสรางความเขาใจอนดตอกนระหวางรฐกบประชาชนและความเขาใจระหวางประชาชนดวยกน

ในสงคมจงหวดชายแดนภาคใตมความแตกตางและหลากหลายวฒนธรรม ความคด ความเชอ ซงสวนใหญเปนคนนบถอศาสนาอสลาม ทำาใหคนนบถอศาสนาพทธเปนคนสวนนอยทำาใหถกกดดนจงตองอพยพออกนอกพนทแมแตพระสงฆกอยไมได มการบดเบอนขอมลเพอใหประชาชนตอตานรฐ มการสวมรอยเปนเจาหนาทของรฐออกทำารายประชาชนแลวใสรายใหประชาชนเกลยดชงเจาหนาท นายอำาเภอและฝายปกครองรวมทงราชการสวนตาง ๆ มกระบวนการกจกรรมเพอเสรมสรางความเขาใจในหลายประเดน เชน ความเขาใจเกยวกบหลกคำาสอนของศาสนาทถกตองปราศจากการบดเบอน อธบายกจกรรมหรอนโยบายของรฐทปฏบตตอคนมสลม เชนเดยวกบพลเมองไทยทกคน อธบายถง

69

กฎหมายทเกยวของกบสทธเสรภาพของพลเมองทไดรบความคมครองตามรฐธรรมนญและกฎหมายอน ๆ โดยใชกลไกลตาง ๆ ในการทำาความเขาใจในทกระดบ

ระดบอำาเภอ ใชกลไกศนยปฏบตการอำาเภอ คณะกรรมการบรหารงานอำาเภอ และคณะกรรมการตาง ๆ ในระดบอำาเภอ สรางความเขาใจรวมกนเกยวกบนโยบายของรฐและนำาประเดนความขดแยงของประชาชนมาปรกษาหารอหาแนวทางแกไขคลคลายความเขาใจทไมตรงกนของแตละฝาย

ระดบตำาบล ใชกลไกสภาสนตสขตำาบลซงมองคประกอบทงสวนราชการ ทองท ทองถน ผนำาศาสนา ผนำาชมชน ปราชญชาวบาน รวมทงผแทนกลมพลงมวลชน ตองใหระดบผนำาเขาใจเสยกอนจากนนกกระจายสประชาชนกลมตาง ๆ ทเปนเปาหมาย

ระดบหมบาน ใชกลไกคณะกรรมการหมบาน โดยแบงความรบผดชอบแบงพนทครวเรอนใหผชวยผใหญบานรบผดชอบดแลเยยมเยยนพบปะพดคยสรางความเขาใจ

นอกจากนนนายอำาเภอยงไดมอบหมายปลดผรบผดชอบประจำาตำาบลเขารวมประชมคณะกรรมการหมบานเปนประจำาทกเดอน เพอนำาขอปฏบตของราชการไปชแจงใหผนำาระดบหมบานทราบ เพอถายทอดสประชาชนตอไป นายอำาเภอยงใชกจกรรมอน ๆในการสงเสรมความเขาใจกบประชาชน เชน โครงการอำาเภอยมเคลอนทจะจดใหขาราชการสวนตาง ๆ ไดมโอกาสพบปะกบประชาชน ไดสอบถามพดคยในประเดนทเปนขอของใจ นอกจากนนยงใชชองทางการสอสารใหมทางโซเชยลเนตเวอรค โดยสรปการสรางความเขาใจจะตองใชหลก รฐรอะไร ประชาชนตองรอยางนน และราชการ“ ”จะตองกระทำาตนใหเปนแบบอยางทดทไมเปนตวสรางปญหาและความเขาใจทไมถกตองแกประชาชนเสยเอง

6) ดานการเสรมสรางความเขมแขงใหแกหมบาน/ชมชนตามกลยทธ จดแตกหกอยทหมบาน ซงกคอการแกไขปญหาความ“ ”

ไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใตจะสำาเรจหรอไมอยทการเอาชนะในระดบหมบานนนคอการสรางหมบานใหเขมแขง ซงแนวทางของรฐในการสรางหมบาน/ชมชนเขมแขงเปนการแกไขปญหาในลกษณะองครวม คอ แกไข

70

ปญหาทกดานไปพรอม ๆ กน ทงดานความมนคงจะตองรกษาความปลอดภยของพนท ประชาชนไดรบความปลอดภย ไมมการกอเหตรนแรงและความเคลอนไหวของผกอความไมสงบ ประชาชนมสวนรวมในการดำาเนนการแกไขปญหาไมมความขดแยงใด ๆ ในหมบานมกลไกทสามารถดำาเนนการแกไขปญหาไดดวยตวหมบาน/ชมชน โดย

- สรางความเขมแขงใหแกกลไกของรฐระดบหมบาน/ชมชน คอ กำานน ผใหญบาน คณะกรรมการหมบาน และชดรกษาความปลอดภยหมบาน สามารถปฏบตหนาทคมครองรกษาความปลอดภยแกประชาชนได

- ผนำาศาสนา ผนำาชมชน และผนำากลมตาง ๆ รวมมอกนเสรมสรางความเขาใจระหวางประชาชนกลมตาง ๆ และสามารถเขาไปแกไขปญหาความขดแยงในชมชนได

- ขบเคลอนโครงการกำาปงตกวาใหบรรลเปาหมาย ซงตองดำาเนนการใน 3 สวน คอ ตองสรางความศรทธาหลกศาสนาทถกตอง โดยตองกลอมเกลาปลกฝงเยาวชนและเดกผานทางโรงเรยนตาดกา วางระบบการบรหารชมชนโดยเนนบทบาทคณะกรรมการหมบานใหสามารถทำางานไดจรงจง รวมทงนำาผนำา 4 เสาหลก เขามารวมดแลชมชนและจดตงสภาซรอเพอกำาหนดกตกาการอยรวมกนของคนในชมชน ซงยดตามหลกศาสนาและสอดคลองกบกฎหมายของบานเมอง และวางระบบควบคมใหคนในชมชนปฏบตตามกฎกตกาชมชน โดยแบงพนทรบผดชอบกนเปนโซน ๆ เพอใหสามารถควบคมดแลไดอยางทวถง โดยนายอำาเภอจะตองเขาไปตดตามกำากบดแลขบเคลอนใหกลไกตาง ๆ ทงกลไกปกตและกลไกพเศษใหสามารถทำางานไดอยางมประสทธภาพ ชมชนดแลตวเองไดและสรางชมชนตนแบบในการดแลตนเอง เพอเปนแบบอยางแกชมชนอน ๆ ตอไป

4.2 แนวท�งก�รนำ�หนวยง�นทเกยวของม�รวมกนทำ�ง�นอย�งมเอกภ�พในก�รแกไขปญห�คว�มไมสงบในพนทจงหวดช�ยแดนภ�คใต

การทำางานของนายอำาเภอในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต แมจะมกรอบภารกจหนาทตามทกฎหมายกำาหนดเหมอนกนกบพนทอน ๆ แตกจะมจดทตางกน คอ บทบาทของนายอำาเภอในฐานะผจดการพนท (Area Manager) กคอบทบาททจะตองเขาใจภารกจ

71

ทตองจดการกบปญหาทเกดขนในพนท ซงอาจจะแตกตางกนสำาหรบในพนทจงหวดชายแดนภาคใตถอเปนพนทพเศษมสถานการณการสรบ มปญหาความแตกตางของวฒนธรรม ประเพณ ประชาชนสวนใหญเปนชาวมสลมประมาณ 80% และสวนนอยเปนชาวพทธประมาณ 20% ซงจะตองบรหารจดการใหคน 2 กลม อยรวมกนใหได และจะตองคอยระวงรกษาความปลอดภยใหกบประชาชน ทง 2 ฝาย ใหมความปลอดภยในชวตและทรพยสน ซงทำาใหภารกจโดยรวมของนายอำาเภอในการบรหารจดการพนทตองดำาเนนการใน 3 มต คอ มตดานความมนคง ซงจะตองรกษาความสงบเรยบรอยและความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชน มตดานการพฒนาจะตองดำาเนนการในดานการพฒนาอาชพ รายได การศกษา สาธารณสข การยกระดบคณภาพชวต การอำานวยความเปนธรรม สวนมตการสรางความเขาใจจะเปนการสรางความรบรทถกตองเพอลดความขดแยง ซงกระบวนการดำาเนนงานแกไขปญหา ม 3 ระดบ คอ

ระดบนโยบาย มคณะรฐมนตรและสภาความมนคงแหงชาต (สมช.) เปนหนวยงานฝายเลขานการ มหนาทกำาหนดนโยบายยทธศาสตรการแกไขปญหาในภาพรวม เพอเปนกรอบในการดำาเนนงานของหนวยรบผดชอบปฏบตในระดบพนท

ระดบการแปลงนโยบายไปสการปฏบต มคณะกรรมการขบเคลอนการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต (คปต.) ซงคนทวไปมกจะเรยกวาเปนคณะรฐมนตรจงหวดชายแดนภาคใต ซงมรองนายกรฐมนตรฝายความมนคงเปนประธาน มหนาทในการบรณาการองคกร แผนงาน โครงการ และงบประมาณของสวนราชการใหอยภายใตกรอบนโยบายและยทธศาสตรการแกไขปญหาความไมสงบจงหวดชายแดนภาคใต รวมทงมตคณะรฐมนตร คำาสงนายกรฐมนตร คำาสงและประกาศของคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.)

ระดบปฏบตในพนท มกองอำานวยการรกษาความมนคงภายในภาค 4 สวนหนา (กอ.รมน.ภาค 4 สวนหนา) จะควบคมดแลดานความมนคง และศนยอำานวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต (ศอ.บต.) จะเปนหนวยควบคมดแลงานดานการพฒนา รวมทงหนวยงานของกระทรวง กรม ตาง ๆ จงหวด อำาเภอ เปนหนวยปฏบตในระดบพนท

72

สำาหรบการดำาเนนงานในระดบอำาเภอ จะมนายอำาเภอรบผดชอบในฐานะผนำาหนวยราชการระดบอำาเภอทจะตองบรณาการแผนงานโครงการกจกรรมตาง ๆ ในแตละดานของสวนราชการและองคกรปกครองสวนทองถน ซงนายอำาเภอจะตองบรณาการสวนราชการตาง ๆ ใหมาทำางานรวมกน เพอขบเคลอนภารกจใหมเอกภาพโดยมแนวทางดำาเนนงาน ดงน

4.2.1 ตองจดตงองคกรหรอกลไกลพเศษทมลกษณะมองคประกอบจากหลายสวนหรอในรปคณะกรรมการหรอคณะทำางานเฉพาะดานทมหลายหนวยงานรบผดชอบ เพอใหหนวยงานตาง ๆ สามารถมาทำางานรวมกนไดอยางเปนระบบมอำานาจหนาทชดเจนและมระบบการวางแผนปฏบตการรวมกน หนวยงานใดมแผนงาน โครงการ กจกรรม กนำามาบรณาการจดระบบการทำางานใหสอดคลองประสานกน มเปาหมายรวมกนมการตดตามผลงาน ซงกลไกลพเศษเหลานไดถกนำามาใชและมการจดตงในแตละระดบ คอ

ระดบอำาเภอมการจดตงศนยปฏบตการอำาเภอ หรอ ศปก.อำาเภอ โดยมนายอำาเภอเปนผอำานวยการศนยฯ และมสวนราชการตาง ๆ ทงฝายพลเรอน ตำารวจ ทหาร และประชาสงคม ผนำาศาสนา ผนำาทองท และองคกรปกครองสวนทองถน มหนาทในการวางแผน อำานวยการ กำากบ ควบคม ตดตามการดำาเนนงานของสวนราชการตาง ๆ ซงจะทำาใหนายอำาเภอสามารถควบคมกลไกตาง ๆ ได

ระดบตำาบลมการจดตงชดคมครองตำาบล หรอ ชคต. มปลดอำาเภอผรบผดชอบประจำาตำาบลเปนหวหนาชด มกำานน ผใหญบาน เปนรองและผชวยหวหนาชด มกำาลงสมาชก อส. ชดละ 33 นาย เปนกำาลงหลก และมกำาลงจากเจาหนาททหารรวมปฏบตการ ชดละ 6 นาย จะมหนาทในการรกษาความปลอดภยแกประชาชนและความสงบเรยบรอยในพนทตำาบล หมบาน ในขณะเดยวกนกมการจดตงสภาสนตสขตำาบล ทมองคประกอบทกภาคสวน ทงราชการ ผนำาทองท ผนำาทองถน ผนำาศาสนา ผนำาชมชน ปราชญชาวบาน มหนาทสะทอนปญหาความตองการของชมชนและประสานงานการปฏบตของสวนราชการและองคกรตาง ๆ

ระดบหมบาน มชดรกษาความปลอดภยหมบานดแลดานการรกษาความสงบเรยบรอยในหมบาน และมคณะกรรมการหมบานเปนหนวย

73

สะทอนปญหาและความตองการของชมชน และประสานการปฏบตงานของสวนราชการในพนทรวมกบผนำากลมอาชพและกลมสงคมตาง ๆ

นอกจากนนยงมกลไกลพเศษทสามารถระดมความรวมมอจากองคกรมาทำางานรวมกน ไดแก การจดตงทมผนำาในพนท โดยมผนำาศาสนา ผนำาทองท ผนำาทองถน รวมทงผนำากลมตาง ๆ มารวมกนทำางานในดานการเสรมสรางความเขาใจ แกไขปญหาความขดแยง และสรางความปรองดองสมานฉนทในชมชน

4.2.2 การใชหลกภาวะผนำาในการดงองคกรสวนราชการมาทำางานรวมกนใหมพลงเกดเอกภาพ โดยใชภาวะผนำาทงทเปนทางการและไมเปนทางการเพอบรณาการองคกร โครงการ กจกรรม และรปแบบการทำางานรวมกน ไดแก

1) การเปนผนำาทเปนทางการ กฎหมายกำาหนดใหนายอำาเภอเปนหวหนาราชการในระดบอำาเภอ รวมทงเปนประธานคณะกรรมการ หวหนาคณะทำางานตาง ๆ ซงนายอำาเภอจะตองทำางานโดยยดหลกกฎหมาย ระเบยบ มตคำาสง เปนหลก เพอใหทกฝายถอปฏบตตามระเบยบของทางราชการในการบงคบบญชาและกำากบควบคม เพอนำาพาสวนราชการตาง ๆ รวมกนทำางานใหบรรลวตถประสงค

2) นายอำาเภอตองมวสยทศนในการทำางาน ตองมความรความเขาใจถงปญหาความตองการของประชาชนแลวนำามากำาหนดเปนทศทางการทำางานใหบรรลรวมกน เชน อำาเภอกำาหนดนโยบายรวมกนในการพฒนาภาคใต สขภาพด การศกษาด สงแวดลอมด และเศรษฐกจด โดยดงสวน“ ”ราชการและองคกรอน ๆ ทเกยวของรวมกำาหนดเปาหมาย วธดำาเนนงาน ตวชวดแตละดาน และกำาหนดแผนดำาเนนงานใหบรรลเปาหมายทกำาหนดรวมกน

3) นายอำาเภอตองเปนแบบอยางทด เปนขาราชการทมระเบยบวนย ทำางานดวยความตงใจจรง มงมน และทมเท เพอใหงานสำาเรจตามวตถประสงค ไมใชคอยสงการอยางเดยว ตองลงมอทำารวมกบสวนราชการ ปฏบตงานอยางมธรรมาภบาล มความซอสตยสจรต ไมเบยดเบยนเอา

74

เปรยบสวนราชการหรอองคกรปกครองสวนทองถน มความเปนธรรมกบเพอนรวมงานและผใตบงคบบญชา ไมแบงแยกพวกเขาพวกเรา จะสามารถสรางความไววางใจและศรทธาจากสวนราชการตาง ๆ ในการใหความรวมมอทมเทการทำางานใหเกดผลสำาเรจ

4) มความรบผดชอบทกเรองทเกดขนในพนทอำาเภอ ทงในมตดานความมนคงทจะตองทำางานรวมกบฝายทหาร ตำารวจ เมอมการกอเหตรายในพนทจะไมเกยง นายอำาเภอจะตองเดนเขาหารวมรบผดชอบในสงทเกดขน สำาหรบงานการพฒนาโดยจะมสวนราชการรบผดชอบกนหลายดาน เชน การสงเสรมอาชพ การศกษา การสาธารณสข การอำานวยความเปนธรรม นายอำาเภอจะตองเขาไปสนบสนนอำานวยการใหสวนราชการทรบผดชอบหลกสามารถทำางานได

4.2.3 ยดหลกการทำางานแบบรวมคด รวมทำา และรวมรบผดชอบ นายอำาเภอแมจะเปนผนำาองคกรจะสงการอยางเดยวไมได ตองใชวธใหสวนราชการมารวมกนคดแผนงาน โครงการ กจกรรม วธการทำางาน และแบงมอบความรบผดชอบกนทำาอยางเชอมโยงตอเนองภายใตแผนงานเดยวกน ทกสวนจะไดมความรบผดชอบรวมกนตอผลงานทเกดขน เชน การลดการกอเหตรายวน ทงฝายทหาร ตำารวจ และปกครอง จะตองรวมกนทำางานทงดานการขาว เฝาระวง ตงจดตรวจ ควบคมพนท คมครองประชาชนใหไดรบความปลอดภย

4.2.4 การใชแผนเปนเครองมอในการทำางานเนองจากแผนเปนเครองมอในการทำางานใหบรรลเปาหมายตามวตถประสงค ดงนนนายอำาเภอตองใชแผนการดำาเนนงานมาใชในการทำางานรวมกน โดยใหทกสวนมสวนรวมรบรปญหารวมกนคดวธแกปญหารวมกนและแบงมอบหนาทกนทำางานตามแผน นายอำาเภอสามารถทจะใชแผนเปนตวหลกในการดงสวนราชการมารวมทำางาน ประสานงาน นายอำาเภอสามารถรไดวาสวนราชการใดทำาอะไรบาง ทำาทไหน พนทใด มความคบหนาอยางไรบาง มปญหาขอขดของในการทำางานอยางไร เพอจะไดชวยเหลอสนบสนนใหสวนราชการทำางานได และทสำาคญนายอำาเภอจะตองใชการประชมรวมกนเพอตดตามงานอาจเปนรอบวน รอบอาทตย หรอรอบเดอน เพอใหสามารถรวาการแกไขปญหามความสำาเรจมากนอยเพยงใด

75

4.2.5 ใชหลกการทำางานโดยยดเปาหมายความสำาเรจรวมกน การทำางานของสวนราชการในพนทจงหวดชายแดนภาคใตภายใตนโยบายและยทธศาสตรการแกไขปญหาของรฐบาลโดยสภาความมนคงแหงชาต และในระดบพนทกจะมกองอำานวยการรกษาความมนคงภายในภาค 4 สวนหนา ควบคม กำากบสวนราชการดานความมนคง และมศนยอำานวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใตควบคมกบกำาสวนราชการดานการพฒนา ซงหนวยงานหลกทง 2 หนวย จะมากำาหนดเปาหมายและตวชวดในภารกจแตละดาน เพอใหสวนราชการไดใชเปนกรอบแนวทางการดำาเนนงาน ซงในระดบอำาเภอนายอำาเภอจะใชศนยปฏบตการอำาเภอเปนเวทพดคยทำาความเขาใจกบสวนราชการในพนทใหมองเหนเปาหมายในทศทางเดยวกน เชน งานการรกษาความปลอดภย เนนพนทปลอดภยและประชาชนปลอดภย การกอเหตรนแรงตองลดลง หรองานดานมวลชนเนนใหประชาชนใหความรวมมอกบฝายรฐมากขน ดจากจำานวนขาว เบาะแสทไดรบแจงจากประชาชนหรอจำานวนประชาชนทเขารวมกจกรรมของราชการ นอกจากนนในอำาเภอกสามารถกำาหนดเปาหมายและตวชวดเฉพาะการดำาเนนงานของสวนราชการในพนทอำาเภอ ซงในการกำาหนดเปาหมายและตวชวดจะตองใหสวนราชการมสวนรวมในการกำาหนดโดยคำานงถงความเปนไปไดและศกยภาพของสวนราชการดวย

4.3 แนวท�งก�รระดมคว�มรวมมอจ�กทกภ�คสวนม�สนบสนนก�รดำ�เนนง�นแกไขปญห�คว�มไมสงบใหประสบคว�มสำ�เรจ

ปจจยทจะสงผลตอการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต นอกจากฝายรฐตองระดมความรวมมอจากสวนราชการ องคกรปกครองสวนทองถน และกลไกในระดบจงหวด อำาเภอ ตำาบล และหมบาน มาทำางานอยางสอดประสานเปนเอกภาพทงในแนวตงและแนวนอน โดยมเปาหมายและตวชวดการทำางานทชดเจนแลวการทำางานของนายอำาเภอจะตองแสวงความรวมมอจากภาคสวนตาง ๆ ไดแก ภาคเอกชน ภาคประชาสงคม และภาคประชาชน รวมทงพลงมวลชนในรปแบบตาง ๆ มาสนบสนนการดำาเนนงานโดยมแนวทางการดำาเนนงาน ดงน

4.3.1 นายอำาเภอตองสรางแนวรวมมวลชนหรอตองสรางความเปนพวกเดยวกนกบทกฝายทงสวนราชการ หนวยงานเอกชน กลมประชา

76

สงคม พลงมวลชน และประชาชน โดยทำาใหแนวรวมเขาใจความคดแนวทางปฏบตเปาหมายการดำาเนนงานทเหนพองสอดคลองกน มงสเปาหมายเดยวกน มอดมการณในการแกไขปญหาเดยวกน กจะทำาใหทกฝายทเปนแนวรวมใหความรวมมอและสนบสนนการดำาเนนงานในทกรปแบบโดยตองใหความจรงใจมศรทธาซงกนและกน

4.3.2 นายอำาเภอตองเปนผนำาแบบอยางทดมความเปนธรรม โดยนายอำาเภอจะตองเปนขาราชการทด มคณภาพ ทำางานยดระเบยบแบบแผน มธรรมาภบาล ใจกวาง เปดเผย มความรในงานททำา ตงใจทำางาน จนเปนทยอมรบไวใจได มความรบผดชอบตองานททำา ปกปองคมครองดแลเพอนรวมงาน สรางความเปนกนเองสามารถตดตอพดคยไดทกเรองตลอดเวลา คอไดใจกบทกฝาย โดยเฉพาะการกำากบองคกรปกครองสวนทองถนกจะตองไมใชอำานาจเกนไปแตอยในกรอบของกฎหมายแบบมตรภาพ คอ ใชหลกการใหคำาปรกษาและการแนะนำาแทนการบงคบหรอสงการ

4.3.3 การทำางานแบบไมแบงฝกแบงฝายและใหเกยรตกบทกฝาย การทำางานรวมกบองคกรภาคสวนตาง ๆ ตองไมแบงแยกฝายไม

วาจะเปนฝายราชการ ตำารวจ ทหาร ฝายปกครอง หรอภาคเอกชน ประชาสงคม และกลมมวลชน เปนไทยพทธหรอมสลม จะตองใหความสำาคญใหเกยรต ไมมการหวาดระแวง กดกนฝายใดฝายหนง โดยเฉพาะกลมพลงมวลชนซงมจำานวนมาก เชน กลมสตร เยาวชน กลมรกบานเกด กลมอนรกษสงแวดลอม กลมเกษตรกร เปนตน จะตองไดรบการปฏบตอยางเทาเทยมกนทงเรองสทธตาง ๆ การดแลเยยวยากรณไดรบผลกระทบจากความรนแรงตองไมมการเลอกการปฏบตอยางเดดขาด

4.3.4 การเขาถงองคกรผนำาศาสนาไดกสามารถเขาถงมวลชนหรอประชาชนได เนองจากสงคมมสลมมความเชอและศรทธาตอผนำาศาสนาสง การขอความรวมมอจากทกฝายหากไดรบการรวมมอจากผนำาศาสนากจะทำาใหประชาชนใหความรวมมอดวย ทงนยงหมายรวมถงผนำาชมชน ผนำาตามธรรมชาต ผนำากลมทางสงคม และผนำากลมอาชพทวไปดวย

77

4.3.5 การทำางานทตอบสนองความตองการของชมชนและประชาชน ซงเปนไปตามหลก เขาใจ เขาถง พฒนา กคอการพฒนาใด ๆ จำาเปนจะตองเขาใจวาอะไรคอปญหา อะไรคอสงทเขาตองการของชมชน และจะตองสอดคลองกบวฒนธรรม ประเพณ วถชวตของคนในชมชนดวย ซงคนในพนทจงหวดชายแดนภาคใต มวถชวตทแตกตางกบพนทอน ๆ ของประเทศไทยจงตองปรบใชใหสอดคลอง การจะยดนโยบายยทธศาสตรหนวยเหนออยางเดยวไมได จะตองคำานงถงเงอนไขอตลกษณของพนทดวยจงจะทำาใหประชาชนใหความรวมมอในการทำางาน

4.3.6 ตองสรางอดมการณจตสำานกความเปนพลเมองทดคนในจงหวดชายแดนภาคใตบางสวนถกบมเพาะปลกฝงใหรบรถง

ประวตศาสตรของอาณาจกร ปาตานทเคยรงเรองเปนรฐอสระในการปกครองตนเอง ตอมาถงถกรฐบาลไทยยดครองทำาใหคนบางสวนมความรสกวาเขาไมใชคนไทย ฝายรฐจะตองปลกฝงคานยมและอดมการณใหมทถกตองใหคนในสงคมสำานก ในแผนดนเกดของตน คอ แผนดนไทย ทกคนเปนคนไทยมหนาทตองปกปองแผนดนไทยรวมกน มสถาบนพระมหากษตรยองคเดยวกนทรงเปนมงขวญของชาวไทยทกหมเหลา ไมแบงแยกเชอชาต ศาสนาใด ๆ

4.4 ปญห�อปสรรคในก�รดำ�เนนง�นของน�ยอำ�เภอในก�รแกไขปญห�คว�มไมสงบในพนทจงหวดช�ยแดนภ�คใต

การทำางานของนายอำาเภอผศกษาไดกลาวตงแตตนวามบทบาททหลากหลาย ตงแตบทบาทของขาราชการกรมการปกครองในการบงคบใชกฎหมายในความรบผดชอบ บทบาทในฐานะตวแทนของรฐบาลในฐานะผนำานโยบายยทธศาสตรของรฐบาลไปสการปฏบตในพนทจรง และบทบาทของผนำาองคกรในระดบพนท ประกอบกบในบรบทของการทำางานกบหนวยงานทหลากหลายทงฝายทหาร ตำารวจ พลเรอน หลากหลายสงกดทงหนวยงานสงกดสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน และพนททำางานกเปนสงคมทหลากหลายวฒนธรรม ประเพณ วถชวต ทำาใหการทำางานของนายอำาเภอยอมมปญหามากมายทเปนขอจำากดและอปสรรค สรปได ดงน

78

4.4.1 ปญหาความตอเนองของนโยบายในการแกไขปญหาความไมสงบ หลกการใหญมกไมมการปรบเปลยนใชเปนหลกยดมาตลอด เชน หลกการเขาใจ เขาถง พฒนา หลกการเมองนำาการทหาร หลกการมสวนรวมไมเนนความรนแรง ซงเปนกรอบใหญแตปญหาจะเกดในระดบแนวทางปฏบต ไดแก การใชกฎหมายพเศษ เชน พ.ร.บ.การรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร พ.ศ.2551 และพระราชกำาหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน พ.ศ.2548 โดยรฐมนโยบายใหเจาหนาทมอำานาจพเศษตามกฎหมายเพอควบคมสถานการณใหได ตอมามแรงกดดนจากองคกรมนษยชน องคกรสอตาง ๆ รวมทงองคกรระหวางประเทศ ทำาใหรฐตองยกเลกการประกาศใชกฎหมายพเศษซงไมสอดคลองกบสถานการณ กลาวคอ ผกอความไมสงบยงมแผนปฏบตการครอบคลมทกพนท ทำาใหพนททยกเลกเปนจดออนการทำางานของเจาหนาทขาดความตอเนองในการควบคมพนท และการปฏบตการเกาะตด ตดตาม ปดลอม จบกมผกอความไมสงบ

สวนแนวทางการจดกำาลงเพอปฏบตหนาทรกษาความสงบเรยบรอยตามแผนการถอนกำาลงหลกของฝายทหาร ซงจะตองมการจดเตรยมกำาลงประจำาถน ไดแก ตำารวจ ทหารพราน และสมาชก อส. เพอวางระบบการจดกำาลงเปนระดบตงแตจงหวด อำาเภอ ตำาบล และหมบาน โดยจดเปนหนวยกำาลงผสมระหวางปกครอง (สมาชก อส.) ตำารวจ และทหารพราน แตการเปลยนแปลงการจดกำาลงทหารหลกกยงคงเดม การเสรมสรางกำาลงประจำาถนกไมคบหนา ทำาใหแผนการถายโอนภารกจใหกบหนวยงานปกตจงไมเกดขน ดเหมอนวา กอ.รมน.ภาค 4 สน. ยงวเคราะหสถานการณยงไมชดเจนทำาใหแผนการจดกำาลงยงไมลงตว

4.2.2 ปญหาการบรณาการการทำางานของสวนราชการดวยบรบทของการทำางานระดบอำาเภอจะมหนวยงานราชการจำานวน

มาก ทงฝายพลเรอน ตำารวจ ทหาร องคกรปกครองสวนทองถน ทงสงกดสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน จงมกพบปญหาเกยวกบการประสานการทำางานกบหนวยงานราชการในรปแบบตาง ๆ ไดแก

- การบรณาการแผนงานโครงการและกจกรรมของสวนราชการททำางานในพนท นายอำาเภอไมมอำานาจในการบรณาการของสวนราชการตาง

79

ๆ ทำาไดเพยงนำาโครงการ กจกรรม ของสวนราชการมารวบรวมแยกเปนดาน ๆ เพอความสะดวกในการประสานงานระหวางหนวยงานปฏบตกบพนทตำาบล หมบาน แตไมสามารถปรบเปลยนเนองาน กลมเปาหมาย พนทดำาเนนการ ใหสอดคลองกบสถานการณได

- ความซบซอนของหนวยงานราชการโดยเฉพาะหนวยงานฝายทหารทมการจดตง กอ.รมน.ภาค 4 สน. มหนวยในสงกด ไดแก กอ.รมน.จงหวด หนวยกำาลงเฉพาะกจจงหวด หนวยกำาลงเฉพาะกจระดบพนท (ฉก.หมายเลข) นอกจากนนกมหนวยอน ๆ เชน กองบงคบการควบคมกำาลงสมาชก อส. ในขณะเดยวกน กอ.รมน. ภาค 4 สน. ไดจดตงศนยปฏบตอำาเภอ ซงโดยหลกการแลวมประโยชนเปนขอตอเชอมระหวางสวนราชการตาง ๆ ในการทำางานรวมกนใหเนนเอกภาพในระดบพนทแตในทางปฏบตยงมขอจำากด คอ อำานาจหนาทไมชดเจน ระบบงานยงไมลงตว ประกอบกบผอำานวยการศนยฯ คอนายอำาเภอมอำานาจไมสมดลกบหนาทของหนวยทำาใหการขบเคลอนภารกจของหนวยจงขาดประสทธภาพ

- มความขดแยงระหวางหนวยงานโดยเฉพาะฝายปกครองกบฝายทหาร หลงจากทมการจดกำาลงสมาชก อส. บางสวนไปขนควบคมทางยทธการกบ กอ.รมน.ภาค 4 สน. ซงมอบใหหนวยกำาลงเฉพาะกจ ในพนทเปนผควบคมการปฏบตงานของชดคมครองตำาบล หรอ ชคต. โดยฝายปกครองเหนวาหวหนาชดควรเปนปลดอำาเภอแตฝายทหารตองการใหจดนายทหารมาเปนหวหนาชดเนองจากมองภารกจ ชคต.ไมตรงกน กลาวคอ ฝายทหารเนนภารกจทางยทธศาสตรแตฝายปกครองมองวา ชคต. ควรเนนงานมวลชนเปนหลกและงานยทธการเปนภารกจรอง แตปจจบนกยงคงใหปลดอำาเภอเปนหวหนาชดโดยจดกำาลงทหารเขามารวมปฏบตการดวย

4.4.3 ปญหาเกยวกบขาราชการหรอผปฏบตงานในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ซงโดยหลกการหนวยงานตาง ๆ ทคดบคลากรมาทำางานในพนทจะตองคดเลอกบคคลทมศกยภาพ ประสบการณเหมาะสมกบพนทพเศษ และให ศอ.บต. จะตองพฒนาความรทกษะในการทำางานในพนท แตในทางปฏบตไมสามารถทำาไดตามหลกการ แมแตขาราชการของกรมการปกครองทบรรจปลดอำาเภอเขามาปฏบตงานเปนการเปดรบสมครบคคล

80

ทวไปจงไดคนนอกพนทเขามา แตไมมความถนดจงมกจะวงเตนขอยายออกนอนพนททำาใหอตราวางเยอะ

และทสำาคญปญหาทางขาราชการในระดบอำาเภอปจจบนมการปรบลดสวนราชการระดบอำาเภอไปอยในระดบจงหวด ทำาใหหนวยงานราชการทมหนาทบรการประชาชนจงไมมประสทธภาพ สวนราชการทหายไปพรอมกบการปฏรประบบราชการ ไดแก ปาไมอำาเภอ ปศสตวอำาเภอ ประมงอำาเภอ ศกษาธการอำาเภอ เปนตน ทำาใหนายอำาเภอขาดแคลนบคลากรเฉพาะดานในการใหบรการประชาชน

4.4.4 ปญหาความรวมมอของประชาชนซงถอเปนปญหาหลกสำาคญทเปนจดแตกหกของการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต เนองจากกลมผกอความไมสงบสามารถดำารงอยไดและปฏบตการกอเหตรนแรงและหลบหนซอนตวอยได เนองจากมประชาชนในพนทเปนแนวรวมและใหการสนบสนน ประชาชนอกสวนกเปนกลมวางเฉยไมสนบสนนกลมผกอความไมสงบและไมรวมมอกบราชการ และมบางสวนเปนแนวรวมของราชการสวนใหญกจะเปนกลมมวลชนจดตงหรอกลมมวลชนทราชการใหการสนบสนน สำาหรบสาเหตทประชาชนบางสวนไมใหความรวมมอกบราชการ ไดแก

- ประชาชนบางสวนมความเกรงกลวอทธพลของผกอความไมสงบแมจะรบรขอมลเหตการณ รบรความเคลอนไหวของกลมผกอความไมสงบแตกนงเฉยไมยอมเปดเผยขอมล ไมยอมเปนพยาน ประกอบกบไมไวใจการปฏบตของเจาหนาททใชอำานาจตามกฎหมายพเศษกลวจะไมไดรบความเปนธรรม เชน กรณถกจบกมฝายทหารนำาตวไปควบคมในคายทหารทไมสามารถรบรการปฏบตใด ๆ

- ประชาชนบางสวนไดรบการปลกฝงความคด ความเชอ มาตงแตเดกวาเขาไมใชคนไทยแตเปนคนชาตมลายเปนพลเมองของรฐปาตานแตถกรฐไทยยดครอง เมอมคนจะปลดปลอยใหเปนอสระจงเปนแนวรวมของผกอความไมสงบ ประกอบกบถกปลกฝงใหคนมสลมเชอวาจะตองใหคน

81

มสลมเปนผปกครองคนมสลมกนเอง ไมควรใหคนตางศาสนามาปกครองเขา

4.4.5 ปญหาความปลอดภยของเจาหนาทและปญหาภยแทรกซอน

ในบางพนทหมบานเปนเขตอทธพลของฝายผกอความไมสงบซงตามขอมลของ กอ.รมน.ภาค 4 สน. พบวามอยประมาณ 100 หมบานเศษ ถอเปนเขตจดตงอำานาจรฐซอน กลาวคอ ฝายผกอความไมสงบมการจดตงผนำาหมบานของเขาเองซอนขนมาเพอสนบสนนการปฏบตของฝายผกอความไมสงบ ทำาใหเจาหนาทของรฐมความหวาดกลวไมกลาลงไปปฏบตหนาทในพนทดงกลาว ซงถอเปนพนทเปาหมายทฝายทหารจะตองเขาไปกดดนสลายเครอขายทำาลายแกนนำาใหได

อกปญหาทเกยวโยงกบปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต คอ ปญหาธรกจผดกฎหมาย ไดแก บอนการพนน การขนสนคาหนภาษ และทสำาคญ คอ ปญหายาเสพตด โดยเฉพาะกลมวยรน หรอกลมเยาวชน กลมทตดยาเสพตดสวนใหญเปนกลมนอกระบบการศกษา ทำาใหพวกกลมนตกเปนเครองมอของผกอความไมสงบถกดงไปรวมขบวนการไดงาย หรอ รบจางกอเหตทไมซบซอน เชน ขนปายขอความ โคนตนไม เผายางรถยนต โปรยตะป เพอขดขวางการทำางานของเจาหนาทในการตดตามผกอเหตรนแรง นอกจากนนภยแทรกซอนดงกลาวมสวนสนบสนนเงนทนหรองบประมาณในการดำาเนนงานของผกอความไมสงบแลกกบการคมครอง

4.5 ขอเสนอแนะในก�รดำ�เนนง�นไขปญห�คว�มไมสงบในพนทจงหวดช�ยแดนภ�คใต ปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใตเปนปญหาการแบงแยกดนแดน ซงรฐไทยปฏเสธไมไดวายงมขบวนการทตองการปลดแอกรฐปาตานออกจากการปกครองของรฐไทย ซงกระบวนการดงกลาว ไดตอสเรยกรองมาอยางตอเนองจนถงขนจดตงมวลชนและจดตงกองกำาลงขนมาจบอาวธตอสกบรฐไทยอยางเปดเผย แมจะมแนวรวมและผสนบสนนจากประชาชนในพนทไมถงรอยละ 10 (จากการประเมนของหนวยงานความ

82

มนคงในพนท) แตกมความเขมแขงสามารถขบเคลอนภารกจเชญชวนบงคบใหประชาชนมาอยฝายตนโดยใชปจจยเงอนไขตางๆ ไดแก (1) เงอนไขพนฐานดานวฒนธรรมซงมความแตกตางดานชาตพนธ ภาษา ประเพณ ประวตศาสตรปลกฝงความคดความเชอและความแปลกแยกในหมประชาชน (2) เงอนไขพนฐานดานการปกครองเกยวของกบอำานาจรฐทไมสอดคลองกบวถชวตของสงคมมสลมทำาใหประชาชนรสกวาไมไดรบความเปนธรรมจากรฐไทย (3) เงอนไขทางดานเศรษฐกจและคณภาพชวตของคนมสลมมความเหลอมลำาตำากวาภมภาคอนๆของไทย ซงพฤตการณการกอเหตนอกจากสรางความแปลกแยกและสรางสงคมเชงเดยวของชาวมสลมและกดดนใหชาวพทธไมสามารถอยในพนทได โดยการกอเหตรนแรงใหประชาชนหวาดกลวไมกลาใหความรวมมอกบฝายรฐจากเหตการณลาสดในชวงเดอนธนวาคม 2561 - มกราคม 2562 ผกอความไมสงบไดกอเหตรนแรงอยางตอเนองตงแตการโจมตสมาชก อส. ทปฏบตหนาทรกษาความปลอดภยตลาดนด เสยชวต 3 ราย ในอำาเภอเทพา เมอวนท 26 พฤศจกายน 2561 การฆาอดตครในอำาเภอสะบายอย 1 ราย เพอขโมยรถยนต นำาไปทำาคารบอมในพนทอำาเภอเทพา มเจาหนาทบาดเจบ 2 ราย เมอวนท 8 มกราคม 2562 ยดโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพประจำาตำาบลกาลซาและโจมตชดคมครองตำาบลกาลซา เมอวนท 28 ธนวาคม 2561 ยงถลมสมาชก อส. ขณะปฏบตหนาทรกษาความปลอดภยโรงเรยนบานบโกะ ต.ประจน อ.ยะรง จ.ปตตาน เจาหนาทสมาชก อส. เสยชวต 4 นาย เมอวนท 11 มกราคม 2562 โจมตสถานตำารวจภธรนาประด อ.โคกโพธ ตำารวจเสยชวต 1 นาย เมอวนท 13 มกราคม 2562 และลาสดปฏบตการกราดยงพระวดโคกโกหรอวดรตนานภาพ อ.สไหงปาด จ.นราธวาส มรณภาพ 2 รป บาดเจบ 2 รป เมอวนท 18 มกราคม 2562 ซงสถานการณการกอเหตรนแรงชวงปลายป 2561 และตนป 2562 สะทอนใหเหนขอเทจจรงไดวา - ฝายผกอความไมสงบมศกยภาพทงกำาลงคน ยทธวธ ในการโจมตเจาหนาทของรฐและฐานปฏบตการของฝายรฐ

83

- งานดานการขาวและงานมวลชนของฝายรฐออนแอและลมเหลวอยางสนเชง - ฝายกองกำาลงในพนทของฝายรฐไมสามารถปฏบตการตอการโจมตของฝายตรงขามไดอยางทนทวงทจงหลบหนไปไดทกเหตการณ จากเหตการณความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใตทเกดขนมาอยางตอเนอง จนถงปจจบนกยงไมมทาทหรอแนวโนมวาจะยตหรอคลคลายลงไปได ผศกษาไดนำาความคดเหนของนายอำาเภอจากการสมภาษณประกอบกบความคดเหนของผศกษา จงมขอเสนอแนะในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ดงน 4.5.1 ขอเสนอแนะในเชงหลกการในการแกไขปญหาความไมสงบ 1) การดำาเนนงานดานความมนคง จากสถานการณการกอความไมสงบทผานมายนยนไดวาขบวนการกอความไมสงบยงคงมกำาลง ตดอาวธทเขมแขง สามารถปฏบตการกอเหตรนแรงไดทกรปแบบทงลอบโจมตเจาหนาทรฐ โจมตฐานปฏบตการของฝายรฐ จำาเปนทฝายรฐจะตองใชมาตรการเดดขาดกบกลมขบวนการตดอาวธ เนองจากกลมดงกลาวไมมทางเขามอบตวกบฝายรฐเนองจากไดกระทำาผดกฎหมายหลายคด ตางกรรม ตางวาระ หากจะลดความรนแรงรฐจะตองลดจำานวนกลมตดอาวธใหไดและวางมาตรการปดกนการกอเหตใหรดกม โดยใชกำาลงทง 3 ฝาย รวมทงกำาลงประจำาถนและกำาลงภาคประชาชนปฏบตการเขมขนตอเนองจรงจง มาตรการเชงรก ฝายทหารหลกจะตองจดตงชดปฏบตการไลลาแบบเกาะตดตลอดเวลาอยางตอเนอง โดยแบงพนทความรบผดชอบใหครอบคลมทกตำาบล จดชดปฏบตการเอกซเรยใหครอบคลมทกหมบาน มการจดตงจดตรวจ จดสกด ใหครอบคลมเสนทางทงเสนทางหลก เสนทางรอง ดำาเนนมาตรการดานการขาวเชงลกตดตามกลมผกอเหต รวมทงใชมาตรการทางกฎหมายโดยฝายตำารวจจะตองตดตามสบสวนหาขาวทกหมบานทกครวเรอน เพอใหกลมตดอาวธไมสามารถใชหมบานชมชนเปนทพกพงหลบซอนได ใหปฏบตการอยางเขมขน 3 - 6 เดอน แลวคอยมาประเมนสถานการณเพอกำาหนดแนวทางปฏบตการระยะตอไป

84

มาตรการเชงรบ ใหเนนใชกำาลงทหารพราน กำาลงประจำาถน และกำาลงภาคประชาชนเขาปฏบตใหครอบคลมทกพนทหมบาน ทกเสนทาง ดแลสถานทและบคคลออนแอใหครอบคลมทกกลมเปาหมาย สนบสนนการปฏบตการเชงรกทงดานการขาว การตงจดตรวจ จดสกดเพอปดลอมเสนทางการหลบหนเมอมการกอเหตรนแรงในพนท การจดกำาลงเพอควบคมพนทการกอเหตรนแรงของกลมขบวนการ ซงสามารถหลบซอนตวอยในชมชนไดเนองจากการควบคมพนทโดยเจาหนาทของรฐไมสามารถควบคมพนทได เปดชองทางกลมผกอเหตสามารถปฏบตการไดอยางเสร จำาเปนตองจดกำาลงทง 3 ฝาย คอ ทหาร ตำารวจ และปกครองเปนกำาลงผสมในทกระดบเพอคมครองประชาชนไมใหอยในความหวาดกลว - ระดบอำาเภอ ใหจดตงกองรอยผสมพลเรอน ตำารวจ ทหาร (กองกำาลงผสม พ.ต.ท.) ปฏบตหนาท ครอบคลมเสนทางหลกของพนทอำาเภอ รวมทงดแลสถานทสำาคญ ปฏบตการหาขาวในภาพกวางประสานกบกองกำาลงระดบตำาบล - ระดบตำาบล จดตงกองรอยผสมพลเรอน ตำารวจ ทหาร ปฏบตการควบคมพนทของตำาบล เอกซเรยความเคลอนไหวของฝายตรงขามใหครอบคลมทกตำาบลทกหมบานรวมกบกำาลงระดบหมบาน - ระดบหมบาน ใหใชกลไกของรฐทมอยเปนหลก คอ กำานนผ ใหญบาน ผชวยผใหญบานฝายรกษาความสงบ (ผรส.) ชดรกษาความปลอดภยหมบาน และคณะกรรมการหมบานปฏบตงานรวมกบกองกำาลงผสมพลเรอน ตำารวจ ทหาร หมวดผสมปฏบตการควบคมพนทเปนรายครวเรอนโดยแบงโซนรบผดชอบ 2) การดำาเนนงานดานการพฒนาและปฏบตการจตวทยามวลชน โดยมอบหมายใหศนยอำานวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต (ศอ.บต.) รวมกบ กระทรวง กรมตางๆ ทเกยวของจดทำาแผนปฏบตการรวมกนเพอดำาเนนการ - เสรมสรางความเขาใจอนดตอกนโดยทำาความเขาใจในระดบผนำาศาสนา คณะกรรมการกลางอสลามประจำาจงหวด ผนำามสยด เพออธบาย

85

ปฏบตการของฝายรฐโดยมเปาหมายชดเจน คอ สรางสนตสขใหกบสงคมและชมชน - พฒนายกระดบความเปนอยคณภาพชวตใหทกครวเรอนมอาชพรายไดพอเพยงกบการครองชพ ยกระดบการศกษาใหมคณภาพจบออกมามงานทำาทมนคง ควบคมสถานศกษามใหมการบดเบอน ปลกป นความคดทผด วางระบบใหประชาชนเขาถงการบรการดานสาธารณสขอยางเทาเทยมกน - การบงคบใชกฎหมายและอำานวยความเปนธรรมแกประชาชนอยางโปรงใส โดยเฉพาะการดแลเยยวยาแกผไดรบผลกระทบจากสถานการณอยางเสมอภาคและเปนธรรม เสรมสรางความเขมแขงใหแกศนยดำารงธรรมใหครอบคลมทกอำาเภอ 37 อำาเภอ ตำาบล 290 ตำาบล ประชาชนทเดอดรอนสามารถเขาถงไดงาย 4.5.2 ขอเสนอแนะเพอการบรหารจดการพนทเชงบรณาการของนายอำาเภอในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต อำาเภอถอวายงเปนองคกรหลกในการแกไขปญหาความไมสงบในระดบพนท ทงในการสนบสนนมาตรการดานความมนคงและอำานวยการดำาเนนงานดานการพฒนา เสรมสรางความเขาใจ และเสรมสรางความเขมแขงใหแกพลงมวลชนเขามาสนบสนนการดำาเนนการแกไขปญหาของฝายราชการโดยมขอเสนอแนะ ดงน 1) การเสรมสรางองคกรพเศษทจดตงขนเพอเปนหนวยงานในการบรณาการใหมความเขมแขงสามารถขบเคลอนภารกจและรวมกนทำางานอยางมเอกภาพ ระดบอำาเภอ ตองเสรมสรางความเขมแขงใหแก "ศนยปฏบตการอำาเภอ หรอ ศปก.อำาเภอ" ใหสามารถปฏบตงานบรณาการแผนงานโครงการและกจกรรมของสวนราชการตางๆ รวมทงองคกรปกครองสวนทองถน โดยเพมอำานาจใหแกนายอำาเภอในฐานะผอำานวยการศนยปฏบตการอำาเภอใหสามารถปรบปรงแกไขโครงการกจกรรมในพนทได โดยความเหนชอบของกรรมการศนยฯ แลวรายงานใหผวาราชการจงหวดทราบเพอรายงานตอใหกระทรวง กรม ตนสงกดทราบ เนองจากสถานการณในระดบพนทมการเปลยนแปลงตลอดเวลาจงจำาเปนตองปรบเปลยนโครงการ

86

กจกรรมใหสอดคลองกบสถานการณ นอกจากนนตองจดสรรงบประมาณใหกบศนยปฏบตการอำาเภอใหเพยงพอรวมทงอปกรณเครองมอตางๆใหมความพรอม ระดบตำาบล ควรจะตองเรงรดการจดตงและสรางความเขมแขงใหแก "สภาสนตสขตำาบล" ทศนยอำานวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต ไดรเรมไวทมองคประกอบทกฝาย คอ ขาราชการ ผนำาทองท ผนำาทองถน ผนำาศาสนา ผทรงคณวฒ ปราชญชาวบาน รวมทงผนำากลมตางๆ ใหมลกษณะถาวรไมใชเฉพาะกจ เพอทำาหนาทเปนตวเชอมระหวางชมชนกบหนวยงานตางๆทลงไปปฏบตงานในพนทใหสอดคลองกบความตองการของชมชน สรางความเขาใจของคนในชมชน จดทมเจรจาระดบตำาบลออกปฏบตหนาทชแจงปญหา ความคบของใจของคนในชมชน สรางความปรองดองสมานฉนทบนความหลากหลายทางวฒนธรรม เปนเจาภาพในการแกไขปญหาความขดแยงในเบองตน

2) เสรมสรางมวลชนและประชาชนใหความรวมมอกบฝายราชการ การมสวนรวมของมวลชนและประชาชนถอวาเปนจดแตกหกของการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต จงจำาเปนจะตองนำามวลชนและประชาชนมาเปนแนวรวมของฝายรฐใหได โดย - จดกจกรรมระดมพลงมวลชนทงในระดบอำาเภอและระดบตำาบลอยางตอเนอง โดยเลอกกจกรรมทสอดคลองกบความตองการและทกฝายสามารถเขารวมได เชน กจกรรมกฬา กจกรรมดานสขภาพ และกจกรรมการสงเสรมอาชพ - นายอำาเภอและขาราชการตองลงพนทเพอพบปะเยยมเยยนดแลทกขสขของประชาชน เพอใหเกดความใกลชดโดยเฉพาะผนำากลมตาง ๆ โดยการเชญเขามาเปนคณะทำางานรวมกบราชการเพอใหรบรขอมลเทาเทยมกนระหวางรฐกบประชาชน 3) การพฒนาศกยภาพบคลากรภาครฐใหมความรความเขาใจการทำางานในพนทอยางแทจรง และควรเพมขาราชการระดบอำาเภอใหมากขน

87

ควรคนสวนราชการทเคยยบออกไปกลบคนมา เชน ปาไมอำาเภอ ปศสตวอำาเภอ ประมงอำาเภอ ศกษาธการอำาเภอ เพอใหสามารถปฏบตหนาทใหบรการประชาชนไดอยางมประสทธภาพ โดยเฉพาะหนาททองคกรปกครองสวนทองถนไมสามารถดำาเนนการได 4) ตองขจดภยแทรกซอนในพนทใหหมดไป โดยเฉพาะธรกจสเทา ไดแก บอนการพนน การขนสนคาหนภาษ การคานำามนเถอน โดยเฉพาะการแพรระบาดของยาเสพตดเพราะปญหานเปนตวสรางความซบซอนใหการแกไขปญหาความไมสงบยากขน เนองจากกลมผตดยาเสพตดตกเปนเครองมอของฝายตรงขามไดงาย และธรกจสเทาอาจเออประโยชนตอกลมขบวนการในดานงบประมาณดำาเนนการ

4.6 ขอเสนอแนะเพอก�รศกษ�วจย 1) ควรศกษาบทบาทของนายอำาเภอในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต เปรยบเทยบกบบทบาทนายอำาเภอในพนททวไป โดยชใหเหนในมตของความเสยงภยในการปฏบตหนาท เพอเปนขอพจารณาในการกำาหนดสทธประโยชนอน ๆ นอกเหนอจากสทธประโยชนตามระเบยบของทางราชการทมอยใหแกนายอำาเภอ 2) ควรศกษาบทบาทหนาทของฝายปกครองทงระบบ เพอใหครอบคลมทงนายอำาเภอ ปลดอำาเภอ และกำานน ผใหญบาน เพอใหทราบถงกระบวนการทำางานของฝายปกครองวามปญหาขอจำากด เพอนำาไปปรบปรงแกไขระเบยบกฎหมายเพมประสทธภาพในการทำางานมากขน 3) ควรศกษาเจาะลกเฉพาะบทบาทในการเสรมสรางมวลชนและความรวมมอของประชาชน เนองจากมความสำาคญตอการดำาเนนงานแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต

88

บรรณ�นกรม

76

บรรณ�นกรม

กรมการปกครอง. (2555). พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2534.

คนเมอ 4 มกราคม 2562, จาก https://multi.dopa.go.th/pab/laws/cate2/view17

กองสกล จนทราช. (2548). แนวทางการแกปญหาความไมสงบในพนทจงหวดยะลา :

ศกษาเฉพาะกรณการแบงแยกดนแดน (รฐปตตาน). เอกสารการศกษาเชงวจยสวนบคคล วทยาลยการปกครอง กรมการปกครอง กระทรวงมหาไทย.

คณะรกษาความสงบแหงชาต. (2557). ประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 98/2557

เรอง การแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต. คนเมอ 4 มกราคม 2562, จาก https://deepsouthwatch.org/th/node/6146

จารพร เพงสกล. (2545). ความคาดหวงของผนำาชมชนตอบทบาทนกพฒนาในการสรางเสรมความเขมแขงแกชมชนพนทการดำาเนนงานตามแผนปฏบตการสรางเสรมความเขมแขงของชมชนเพอเผชญปญหาวกฤตภาคใต. วทยานพนธปรญญาพฒนาชมชนมหาบณฑต คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

เชษฐา ขาวประเสรฐ. (2550). ความคาดหวงของกำานน ผใหญบาน ทมตอบทบาทนายอำาเภอ.

เอกสารการศกษาวจยสวนบคคล วทยาลยการปกครอง กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย.

นโยบายการบรหารและการพฒนาจงหวดชายแดนภาคใต พ.ศ.2560 - 2562 : สำานกยทธศาสตร ความมนคงจงหวดชายแดนภาคใตและชนตางวฒนธรรม (สชต.) สำานกงานสภาความมนคงแหงชาต.

77

นรนดร ศรเจรญ. (2538). บทบาทของนายอำาเภอกบความคาดหวงของผนำาทองถนในระดบตำาบล หมบาน : ศกษาเฉพาะกรณ อำาเภอปว จงหวดนาน. เอกสารการศกษาวจยสวนบคคล วทยาลยการปกครอง กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย.

ยนต ชมจต. (2544). การศกษาและความเปนครไทย. กรงเทพฯ : สำานกพมพโอเดยนสโตร.ราชบณฑตยสถาน. (2542). พจนนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน.

กรงเทพฯ : นานมบคสพบลเคชน. รง แกวแดง. (2548). สงครามและสนตสข @ ชายแดนภาคใต. กรงเทพ : มตชน.ศกดไทย สรกจบวร. (2545). จตวทยาสงคม. กรงเทพฯ : สวรยา

สาสน.ศรพงษ ศรชยรมยรตน. (2549). กญแจสความเปนเลศทางการ

บรหารคน. คนเมอ 4 มกราคม 2562, จาก http://www.google.co.th/search

ศรสมภพ จตรภรมยศร. (2550). ทศนคตประชาชนและผนำาในจงหวดชายแดนภาคใตในปจจบน.

คนเมอ 4 มกราคม 2562, จาก http://www.deepsouthwatch.org/node/95

สนอง จนทรรกษ. (2551). ปลดอำาเภอผเปนหวหนาประจำาตำาบลกบการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใต : ศกษาเฉพาะกรณ อำาเภอหนองจก จงหวดปตตาน. เอกสารการศกษาวจยสวนบคคล วทยาลยการปกครอง กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย.

สำานกงานสภาความมนคงแหงชาต. นโยบายความมนคงแหงชาต พ.ศ. 2558 – 2564.

คนเมอ 4 มกราคม 2562, จาก http://www.nsc.go.th/Download1/policy58.pdf

78

บรรณ�นกรม (ตอ)สทธ วงศมาน. (2551). การมสวนรวมของประชาชนในการแกปญหา

ความไมสงบจงหวดชายแดนภาคใต : ศกษาเฉพาะกรณพนทชมชนเมอง เทศบาลเมองเบตง อำาเภอเบตง จงหวดยะลา. เอกสารการศกษาวจยสวนบคคล วทยาลยการปกครอง กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย.

สวชช ศรสวรรณ. (2550). การเกดเหตการณความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต :

ศกษาเฉพาะกรณ อำาเภอบาเจาะ จงหวดนราธวาส. เอกสารการศกษาวจยสวนบคคล วทยาลยการปกครอง กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย.

อนรทร บวออน. (2551). ความคาดหวงบทบาทของนายอำาเภอในการบรหารงานแบบบรณาการ :

กรณศกษาอำาเภอคลองหอยโขง จงหวดสงขลา. เอกสารการศกษาวจยสวนบคคล วทยาลยการปกครอง กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย.

79

ประวตยอผรบก�รประเมน

ประวตยอผรบก�รประเมน

ชอ สกล– นายสมชาย เกยรตกองแกว

วน เดอน ปเกด 10 ตลาคม 2504

สถ�นทเกด จงหวดนครศรธรรมราช

สถ�นทอยปจจบน เลขท 48/34 หมบานสโรชาการเดนวว ถนนหทยราษฎร ตำาบลบงคำาพรอย อำาเภอลำาลกกา จงหวดปทมธาน 12150

ตำ�แหนงหน�ทก�รง�นปจจบน รกษาการในตำาแหนงผชวยเลขาธการศนยอำานวยการ

บรหารจงหวดชายแดนภาคใต (นกวเคราะหนโยบายและแผนเชยวชาญ) กรมการปกครอง (หมายเหต กรมการปกครองมอบหมายใหปฏบตหนาท ผอำานวยการสวน ยทธการและการขาว อกหนาทหนงดวย)

สถ�นททำ�ง�นปจจบน ศนยอำานวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต (ศอ.บต.)

อำาเภอเมอง จงหวดยะลา

ประวตก�รศกษ�พ.ศ.2526 รฐประศาสนศาสตรบณฑต

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ

พ.ศ.2534 พฒนบรหารศาสตรมหาบณฑต (สาขารฐประศาสนศาสตร)

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ประวตก�รทำ�ง�นพ.ศ.2531 - 2536 ปลดอำาเภอ จงหวดชมพร จงหวด

นครศรธรรมราชพ.ศ.2537 - 2539 เจาหนาทวเคราะหนโยบายและแผน กอง

วชาการและแผนงาน กรมการปกครอง / สำานกงานจงหวดชมพร

พ.ศ.2540 - 2557 ปลดอำาเภอ / เจาพนกงานปกครอง จงหวดเพชรบร

สำานกอำานวยการกองอาสารกษาดนแดน กรมการปกครอง

พ.ศ.2558 ผอำานวยการสวนยทธการและการขาวพ.ศ.2558 นายอำาเภอ (อำานวยการตน) จงหวด

นครศรธรรมราชพ.ศ.2559 นายอำาเภอ (อำานวยการสง) จงหวด

ระนอง จงหวดนครพนม รกน. ผอำานวยการสวนยทธการและการขาวพ.ศ.2561 รกน. ผเชยวชาญดานความมนคง

ภายใน กรมการปกครอง