muğla katı atık deponi

145
MUĞLA DÜZENLİ KATI ATIK DEPO YAPMA VE İŞLETME BİRLİĞİ KATI ATIK BERTARAF TESİSİ Ç Ç E E D D R R A A P P O O R R U U MUĞLA İLİ - MERKEZ İLÇE AKKAYA KÖYÜ SARIOTLUK MEVKİİ RAPORU HAZIRLAYAN: Kısıklı Mah.Büyük Çamlıca Cad. Tel. : (0 216) 422 67 34 – 422 67 36 Başçay Sok. No : 16 Çamlıca – İSTANBUL Fax : (0 216) 422 67 32 E-mail: [email protected] Web: www.mimkoas.com.tr ÇED Raporu Nihai ÇED Raporu İSTANBUL – HAZİRAN 2010 M İ MKO MÜHENDİSLİK, İMALAT, ŞAVİRLİK, KOORDİNASYON ve TİC. A.Ş. ENGINEERING CONSTRUCTION MANUFACTURING CONSULTING & TRADE

Upload: i-z-c-e-d-cevre-enerji-danismanlik

Post on 25-May-2015

4.914 views

Category:

Education


1 download

DESCRIPTION

Tanıtım

TRANSCRIPT

Page 1: Muğla katı atık deponi

MUĞLA DÜZENLİ KATI ATIK DEPO

YAPMA VE İŞLETME BİRLİĞİ

KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇÇEEDD RRAAPPOORRUU

MUĞLA İLİ - MERKEZ İLÇE AKKAYA KÖYÜ SARIOTLUK MEVKİİ

RAPORU HAZIRLAYAN:

Kısıklı Mah.Büyük Çamlıca Cad. Tel. : (0 216) 422 67 34 – 422 67 36 Başçay Sok. No : 16 Çamlıca – İSTANBUL Fax : (0 216) 422 67 32 E-mail: [email protected]

Web: www.mimkoas.com.tr

ÇED Raporu Nihai ÇED Raporu

İSTANBUL – HAZİRAN 2010

M İ M K O MÜHENDİSLİK, İMALAT, MÜŞAVİRLİK, KOORDİNASYON ve TİC. A.Ş. ENGINEERING CONSTRUCTION MANUFACTURING CONSULTING & TRADE

Page 2: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

i

P.T.D. / ÇED RAPORU / NİHAİ ÇED RAPORU BAŞLIK SAYFASI

PROJE Sahibinin Adı Muğla Düzenli Katı Atık Depo Yapma ve İşletme Birliği (MUKAD-BİR)

Adresi Muğla Belediye Başkanlığı Merkez/ MUĞLA

Telefon ve Faks Numaraları 0 252 - 214 75 26 (Tel) 0 252 - 214 11 53 (Fax)

Projenin Adı MUĞLA KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

Proje Bedeli 20.000.000 TL

Proje İçin Seçilen Yerin Açık Adresi:(İli, İlçesi, Beldesi, Mevkii)

Muğla İli, Merkez İlçe Akkaya Köyü, Sarıotluk Mevkii

Proje İçin Seçilen Yerin Koordinatları, Zone

İlişikteki sayfadadır

Projenin ÇED Yönetmeliği Kapsamındaki Yeri (Sektörü, Alt Sektörü)

EK-1 Madde 12 : Günlük kapasitesi 100 ton ve üzeri katı atıkların yakma, kompost, ve diğer tekniklerle ara işleme tabi tutulması ve bertaraf edilmesi için kurulan tesisler ve/veya alanı 10 Hektardan büyük veya hedef yılı da dahil depolanacak katı atık miktarının günlük 100 ton ve üzeri olan katı atık depolama tesisleri, atık barajları, atık havuzları Atık Kimya Tesisleri Sektörü Katı Atık Bertaraf Tesisi Altsektörü

PTD/ÇED RAPORU/ NİHAİ ÇED Raporunu Hazırlayan Kuruluşun/Çalışma Grubunun Adı

MİMKO Müh. İm. Müş. Koor. ve Tic. A.Ş

PTD/ÇED RAPORU/ NİHAİ ÇED Raporunu Hazırlayan Kuruluşun Adresi

Kısıklı-Büyükçamlıca Cad. Başçay Sok. No:16 Üsküdar- İSTANBUL

PTD/ÇED RAPORU/ NİHAİ ÇED Raporunu Hazırlayan Kuruluşun Telefon ve Faks Numaraları

0216 – 422 67 34/36 (Tel) 0216 – 422 67 32 (Fax) [email protected] www.mimkoas.com.tr

PTD/ÇED RAPORU/ NİHAİ ÇED Raporu Sunum Tarihi

28/06/2009

Page 3: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

ii

UTM ED50 6 DERECELİK KOORDİNATLAR DATUM TÜRÜ DOM ZON ÖLÇEK ELEMAN SIRASI

ED-50 UTM 27 35 6 DERECE SAĞA-YUKARI 618252.218:4117966.112 618501.101:4118026.570 618659.817:4118082.008 618812.706:4118220.773 618915.703:4118239.847 619046.597:4118129.847 619246.480:4117869.644 619349.541:4117749.847 619658.095:4116897.510 619684.701:4116747.210 619726.661:4116767.025 619754.409:4116654.295

619772.661:4116542.206 619775.316:4116484.386 619751.759:4116477.411 619529.437:4116575.443 619150.997:4116982.780 618895.346:4117173.650 618719.005:4117357.673 618662.485:4117480.129 618568.448:4117621.797 618393.248:4117812.557 618435.685:4117852.790 618314.905:4117897.637

COĞRAFİK KOORDİNATLAR

DATUM TÜRÜ İFADE ŞEKLİ ELEMAN SIRASI WGS-84 COĞRAFİK DERECE. KESİR ENLEM-BOYLAM

37.1990814:28.3319350 37.1995946:28.3347483 37.2000740:28.3365451 37.2013051:28.3382895 37.2014639:28.3394529 37.2004559:28.3409100 37.1980855:28.3431202 37.1969928:28.3442620 37.1892724:28.3476013 37.1879146:28.3478769 37.1880878:28.3483527 37.1870683:28.3486472

37.1860559:28.3488348 37.1855345:28.3488554 37.1854747:28.3485890 37.1863866:28.3461006 37.1901057:28.3419031 37.1918583:28.3390538 37.1935391:28.3370967 37.1946498:28.3364795 37.1959384:28.3354427 37.1976797:28.3334994 37.1980369:28.3339838 37.1984563:28.3326303

Page 4: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

iii

ÖNSÖZ

Son yıllarda katı atıklardan kaynaklanan problemler ülkemizin çevre sorunlarının başında gelmektedir. Nüfus artışına paralel olarak ve özellikle Avrupa Birliğine girme süreci içinde tüketim alışkanlıklarının değişmesi ile birlikte kişi başına üretilen katı atık miktarının da artması ile oluşan katı atık ve atık karakteristiği hızla değişmektedir. Bu artışların devam edeceği ve eski katı atık depolama sahalarının sağlıksız olması nedeniyle, son yıllarda katı atıkların sağlıklı ve en ekonomik şekilde uzaklaştırılması konusu, geçmiş yıllara nazaran daha da ehemmiyet kazanmıştır.

Katı atık bertaraf sistemi, atıkların ayrı toplanması, taşınması, geri kazanılması,

düzenli depolanması, sızıntı sularının ve depo gazlarının yönetimi bileşenlerini kapsayan bir yönetim sistemidir. Proje, kaynağında ayırma sistemi ile atık kumbaraları, atık getirme merkezleri, geri kazanma tesisi, düzenli depolama tesisi, sızıntı suyu yönetimi ile ve depo gazı toplama ve flairde yakma tesisi bileşenlerinden oluşmaktadır.

Katı Atık Bertaraf Tesisi ÇED Raporu, Çevre ve Orman Bakanlığı Çevresel Etki

Değerlendirme Yönetmeliği uyarınca, MİMKO Mühendislik İmalat Müşavirlik Koordinasyon ve Tic A.Ş. tarafından hazırlanmıştır.

Öncelikle çalışmanın başlangıcından itibaren desteklerini ve katkılarını esirgemeyen

Birlik Müdürü Sayın Reşat UYGUN‘a ve ÇED çalışması sürecinde büyük destekleri dolayısıyla, başta Çevre ve Orman Bakanlığı çalışanlarına olmak üzere, Muğla Belediyesi yetkililerine, rapor komisyonunda bulunan üyelere teşekkürlerimizi sunarız.

Page 5: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

iv

ÖZET Katı Atık Bertaraf Tesisi Projesi, oluşan evsel ve evsel nitelikli katı atıklar ile tıbbi

atıkların katı atık mevzuatına uyumlu olarak ayrı toplanması, taşınması, geri kazanılması, düzenli depolanması, sızıntı sularının ve depo gazlarının bertarafı bileşenlerini kapsayan projedir. Proje, kaynağında ayırma sistemi ile atık kumbaraları, maddesel geri kazanma tesisi, düzenli depolama tesisi, sızıntı suyunun toplanması, yönetimi ile depo gazı toplama ve zararsız hale getirme bileşenlerinden oluşmaktadır.

Katı Atık Bertaraf Tesisi ÇED Raporu, Çevre ve Orman Bakanlığı Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği uyarınca, MİMKO Mühendislik İmalat Müşavirlik Koordinasyon ve Tic A.Ş. tarafından hazırlanmıştır.

ABSTRACT Sanitary Solid Waste Disposal Project is an integrated management plan for dual

collection, recycling, recovery, landfilling of municipal solid wastes in accordance with related Turkish and EU solid waste regulations. The components of the project are sanitary landfill, bring banks, material recovery facility, leachate, wastewater and biogas disposal facilities.

Environmental Impact Assessment Report for Sanitary Solid Waste Disposal Project has been prepared by MİMKO Engineering Construction Manufacturing Consulting and Trade accordance with related Environmental Impact Assessment Regulations.

Page 6: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

v

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ ........................................................................................................................... iii ÖZET .............................................................................................................................. iv

ABSTRACT ................................................................................................................... iv

İÇİNDEKİLER ................................................................................................................v

TABLOLAR LİSTESİ ................................................................................................... xi ŞEKİLLER LİSTESİ ................................................................................................... xiii FOTOĞRAFLAR LİSTESİ .........................................................................................xiv

EKLER LİSTESİ ........................................................................................................... xv

BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI ..............................................................1

I.1 Proje konusu faaliyetin tanımı, (geri kazanımı düşünülen atıklar, bertaraf edilecek atık çeşitleri, atık karakterizasyonu vs.), işletme süresi, zamanlama tablosu, akım şeması, hizmet amaçları, projenin sosyal ve ekonomik yönden gerekliliği, ....................1

I.2. Proje kapsamındaki tüm ünitelerin özellikleri, kapasiteleri, proses akım şeması, düzenli depolama tesisinin tasarımı ve drenaj sistemi, her faaliyet için her bir ünitede gerçekleştirilecek işlemler ile faaliyet üniteleri dışındaki diğer ünitelerde sunulacak hizmetler ........................................................................................................................7

I.3 Düzenli depolama sahasını kullanacak belediyeler, nüfus ve atık projeksiyonu, .......9

1.4 Düzenli depolama sahasını kullanacak belediyelerin depolama sahasına uzaklıkları ve plan üzerinde gösterilmesi, tesisin ve tesis içinde planlanan tüm ünitelerin ayrı ayrı en yakın yerleşim birimine uzaklığı ............................................................................. 16

I.5 Tesise kabul edilecek atıkların kaynağı, fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri, miktarları ve ilgili yönetmeliklere göre sınıflandırılması,............................................. 19

I.6 Kompost tesisinin kapasitesi, teknolojisi, kabul edilecek atık türleri, tesisten kaynaklanacak sızıntı suyunun bertarafı, kompost tesisi akım şeması, ......................... 22

I.7 Ayrıştırma tesisine ait bilgiler, tesisin işletmeye açılmasından sonra katı atık miktarının azaltılması ve kaynağında ayrıştırılması için planlanan faaliyetler, ............. 24

I.8 Tıbbi atık sterilizasyonunda izlenecek yöntem ve teknolojilerin, ekipmanların açıklanması, tıbbi atık miktarı, tıbbi atığın kaynaklandığı hastaneler ve sağlık kurumları, sayısı, kapasitesi, yatak sayıları, doluluk oranları, yıllık oluşacak tıbbi atık miktarları, projeksiyonu, toplanması, taşınması ........................................................... 25

I.9 Atıklara uygulanacak kaynağında ayrı toplama, geri kazanma yöntemleri, teknolojiler, işletme şekli ve geri kazanım yapılacak atıkların miktarları, nerede ve nasıl değerlendirilecekleri .................................................................................................... 26

I.10 Faaliyet ünitelerinde kullanılacak makine ve teçhizatın adet ve özellikleri, bakım ve temizlik çalışmaları, (oluşacak atık yağların cins ve miktarları ile bertarafı, araçların lastiklerinin temizlenmesi, konteynırların ve tankların temizlenmesi, yıkama sularının miktarı ve bertarafı vb.) ............................................................................................... 30

I.11 Taşımada kullanılacak araçların özellikleri, kapasite ve miktarları, atık taşıma yöntemi, atıkların toplanması, taşınmasına ilişkin detaylar, atık sahasına giriş-çıkış,

Page 7: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

vi

aktarma merkezlerinin sayısı, lokasyonu, hizmet edeceği bölgeler, kullanılacak teknoloji, mülkiyet durumu ve çevresel etkileri ........................................................... 30

I.12 Depolama sahasının kaç lottan oluşacağı, lotların planlanan kapasitesi, hacimleri ve kullanım ömürleri, lotların bir plan üzerinde gösterilmesi ....................................... 33

I.13 Proje kapsamında planlanan ekonomik sosyal ve altyapı faaliyetleri ................... 38

I.14 Proje ve yer alternatiflerine ilişkin çalışmalar ve ÇED Raporuna konu olan proje/yerin seçiliş nedenlerinin genel olarak açıklanması, teknoloji alternatiflerinin değerlendirilmesi, uygulanabilecek diğer geri kazanım yöntemlerinin değerlendirilmesi .................................................................................................................................... 38

I.15 Proje ile ilgili olarak bu aşamaya kadar gerçekleştirilmiş olan iş ve işlemler ........ 41

BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU .......................................... 41

II.1. Proje Yerinin; İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan, lejand ve plan notlarının da yer aldığı Onanlı Çevre Düzeni Planı ve plan notları, Nazım İmar Planı, Uygulama İmar Planı üzerinde gösterilmesi (varsa 1/5000 ölçekli ve/veya 1/1000 ölçekli imar planlar), proje sahası ve yakın çevresinin ölçekli harita veya kroki üzerinde gösterimi, sağlık koruma bandının bu planlarda gösterilmesi, (planların aslı gibidir onaylı şekilde rapor ekinde yer alması), proje sahası yakın çevresinde bulunan sanayi ve yerleşimlerin harita üzerinde gösterilmesi, mesafelerin belirtilmesi, etrafındaki yerleşimlerin, yön ve uzaklıkları ................................................................ 42

II.2 Planlanan tesisin mevcut yapılar ile olan ilişkisi ve alana ait 1/25000 ölçekli eş yükselti eğrilerini gösterir topoğrafik harita, lejand bilgileri, Faaliyet alanı ve çevresinin panaromik fotoğrafları, ................................................................................................ 42

II.3 Faaliyet alanı ve yakın çevresinin mevcut arazi kullanımını değerlendirebilmek amacı ile yeraltı sularını, yer üstü sularını, deprem kuşaklarını, jeolojik yapıyı, köy yerleşik alanlarını, ulaşım ağını, enerji nakil hatlarını, arazi kabiliyetini ve faaliyet alanının yakın çevresinde faaliyetlerine devam etmekte olan diğer kullanımların yerlerine ilişkin verileri gösterir bilgilerin 1/25.000 ölçekli hâlihazır harita üzerine işlenmesi ...................................................................................................................... 42

II.4 Proje kapsamındaki faaliyet ünitelerinin konumu (Bütün idari ve sosyal ünitelerin, teknik altyapı ünitelerinin varsa diğer ünitelerin proje alanı içindeki konumlarının vaziyet planı üzerinde gösterimi, bunlar için belirlenen kapalı ve açık alan büyüklükleri, binaların kat adetleri ve yükseklikleri) ......................................................................... 42

II.5 Projenin inşaat ve işletme aşamasında kullanılacak arazi miktarı ve arazinin tanımlanması, mülkiyeti, alanın coğrafik şekli, coğrafi tanımlaması, memleket ve coğrafi koordinatları .................................................................................................... 44

BÖLÜM III: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ ............................................................................................................. 45

III.1 Jeolojik Özellikler (Bölgesel jeoloji bölümünde sahanın 1/25.000 ölçekli genel jeoloji haritası ve İnceleme Alanının Jeolojisi bölümünde faaliyet sahasının büyük ölçekli bir jeolojik haritası ve stratiografik kolon kesitleri, Katı Atık Düzenli Depolama sahasında yüzeyleyen birimlerin detaylandırılmış fiziksel özellikleri, jeolojik, jeomorfolojik ve hidrojeolojik özellikleri, Jeoteknik etüt raporu, tesviye işlemleri

Page 8: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

vii

sırasında olası hafriyat için kazı ve doldurma alanlarının yerleri ve miktarları, gözlem kuyuları hakkında bilgi, ............................................................................................... 45

III.2 Güncel bilgilerle detaylandırılmış depremsellik, afet durumu .............................. 54

III.3. Hidrolojik özellikler ve yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, debileri, bu kaynakların faaliyet alanına mesafeler ve bu mesafelerin bir harita üzerinde gösterimi, ..................................................................................................................... 55

III.4. Hidrojeolojik özellikler ve yer altı su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, yer altı suyu seviyesi, yer altı suyu kalitesi, yeraltı suyu akış yönü, debileri, bu kaynakların faaliyet alanına mesafeleri, faaliyet alanının bölgesel akifer sistemi içindeki konumu, hidrojeolojik etüt raporu, ................................................................. 61

III.5. Flora ve Fauna [ Proje alanı ve etki alanında bulunan flora türleri, etkilenecek alandaki türler, bu çalışmaların hangi dönemde yapıldığı, ulusal ve uluslararası sözleşmelerle koruma altına alınmış, nadir ve nesli tehlikeye düşmüş türler, bunların yaşama ortamları ve tehlike kategorilerinin Red Data Book’a göre irdelenmesi, endemik türler ile önemli bitki alanı bulunması durumunda alınacak önlemler, flora tablosunun oluşturulması, alanda bulunan bitki türlerinin endemizm durumu, faaliyet alanındaki av hayvanlarının 2009-2010 Av dönemi Merkez Komisyonu kararlarına göre değerlendirilmesi, faunanın uygun formda düzenlenmesi, Kara Avcılığı Kanunu ve Yönetmelikleri kapsamında yapılacak işlemler, Bern Sözleşmesi kapsamında bulunan türlerin belirlenmesi, proje faaliyetlerinden etkilenecek canlılar için alınması gereken koruma önlemleri (inşaat ve işletme aşamasında), rekreasyon çalışmalarının belirtilmesi, flora ve faunanın IUCN’e göre değerlendiren tehlike katagorileri) ........... 62

III.6 Meteorolojik ve İklimsel Özellikler...................................................................... 70

III.6.1 Bölgenin Genel İklim Koşulları, sıcaklık dağılımı, yağış dağılımı, nem dağılımı ve buharlaşma durumu............................................................................... 70

III.6.2 Bölgenin Sayılı Günler Dağılımı ( sisli, kar yağışlı, kar ile örtülü, en yüksek kar örtüsü kalınlığı) .................................................................................................. 73

III.6.3 Bölgenin Rüzgar Dağılımı(yıllık, mevsimlik, aylık rüzgar yönü dağılımı, yönlere göre rüzgar hızı, aylık ortalama rüzgar hızı dağılım grafiğinin çizilmesi, en hızlı esen rüzgar yön ve hızı, fırtınalı ve kuvvetli rüzgarlı gün sayısı) ....................... 73

III.6.4 Standart zamanlarda gözlenen en büyük yağış değerleri, ................................ 79

III.7 Koruma Alanları (Proje Sahası ve Etki Alanında Bulunan Duyarlı Yöreler ve Özellikleri, Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma ve Yaban Hayvanı Yetiştirme Alanları, Kültür, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanları, Boğaziçi Kanununa göre koruma altına alınan alanlar, Biyogenetik Biyosfer Rezervleri, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, içme ve kullanma su kaynakları ile ilgili koruma alanları, Turizm Alan ve Merkezleri ve koruma altına alınmış diğer alanlar, Ek-V Duyarlı Yöreler Listesi dikkete alınarak alınması gereken önlemler) ........................................ 79

III.8 Toprak Özellikleri ve Kullanım Durumu (arazi kullanım kabiliyeti sınıflaması, erozyon, toprağın mevcut kullanımı) ........................................................................... 79

III.9 Orman Alanları (ağaç sayısı, ağaç türleri, miktarları, kapladığı alan büyüklükleri ve kapalılığı; bunların mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanım amaçları,

Page 9: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

viii

kesilecek ağaç türleri, miktarları, alınacak izin ve görüşler, yangınlara karşı alınacak önlemler, 1/25.000 Ölçekli Meşçere Haritası, mesçere tipi, kapalılığı vb özellikleri) ... 80

III.10 Tesisin, inşası, montajı ve işletilmesi süresince proje yeri ve etki alanının hava, su, toprak, koku, gürültü ve vibresyon seviyesi vb. açılardan değerlendirilmesi ve alınacak önlemler, mevcut kirlilik ve proje ile birlikte oluşacak toplam kirlilik yükünün belirlenmesi, mevcut vahşi depolama alanının kirlettiği alıcı ortamlar ......................... 81

BÖLÜM IV. PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER .................................................................................................................. 82

IV.l Arazinin hazırlanması aşamasında yapılacak işler kapsamında nerelerde, ne miktarda ve ne kadar alanda hafriyat yapılacağı, hafriyat artığı malzemenin nerelere taşınacakları, nerelerde depolanacakları veya hangi amaçlar için kullanılacakları, dolgu için kullanılacaksa hafriyat ve dolgu tabloları, depolama alanının nihai eğim açısı ve depolama sahası durumu, ............................................................................................. 82

IV.2 Faaliyet alanı ve etrafında bulunan kuru dereler ile ilgili alınacak önlemler ......... 82

IV.3 Proje kapsamında kullanılacak kilin miktarı, nereden ve nasıl temin edileceği, nasıl taşınacağı, temin edileceği yerdeki rezerv kapasitesi, çevreye olabilecek etkiler ve alınacak önlemler ......................................................................................................... 82

IV.4 Projenin yol açacağı bitkisel toprak kaybı, projenin peyzaj üzerine etkileri ve alınacak önlemler ......................................................................................................... 83

IV.5 Flora, Fauna, biyolojik çeşitlilik, habitat kaybı üzerine etkiler ve alınacak önlemler .................................................................................................................................... 83

IV.6 Taşkın ve heyelan riski ve alınacak önlemler, drenaj ile ilgili işlemler ................. 84

IV.7 Depolama tesisinin tasarımı, zemin geçirimsizliği, zemin sızdırmazlığının sağlanması için yapılacak işlemler, sızdırmazlık sistemi için kullanılacak malzemenin cinsi, miktarı ve temin edileceği yerin belirtilmesi, drenaj ile ilgili işlemler, alınacak drenaj önlemleri, düzenli depolama alanına ait her bir hücre için üst örtü ve zemin suyu drenaj tabakası plan ve kesit bilgileri, üst yüzey geçirimsizlik tabakası, yüzey drenajı (kuşaklama kanalları), standart zamanlarda gözlenen en büyük yağış değerine göre hesaplanan sızıntı suyu havuzunun boyutlandırılması, plan ve kesitleri ....................... 84

IV.8 Proje kapsamında, inşaat ve işletme döneminde su temini sistemi planı, suyun nereden temin edileceği, suyun temin edileceği kaynaklardan alınacak su miktarı ve bu suların kullanım amaçlarına göre miktarları, oluşacak atıksuların cins ve miktarları, nereye deşarj edileceği, alan çevresinde bulunan yeraltı ve yüzeysel su kaynaklarına olabilecek etkiler ve alınacak önlemler, (drenaj sisteminden toplanan suyun miktarı, sızıntı suyu toplama havuzunun toplama karakteristiği, sızıntı suyu miktarı, özellikleri (şiddetli yağış analizlerine göre yapılan sızıntı suyu hesaplamaları), sızıntı suyu arıtma sistemine ait bilgiler, arıtılan suyun hangi alıcı ortama nasıl deşarj edileceği, deşarj limitlerinin tablo şeklinde verilmesi, plan ve kesit bilgileri, arıtma çamurunun bertarafı, yağmur suyu drenajı, varsa foseptiğe ilişkin bilgiler, foseptik boyutlandırılması, depo gaz çıkışının miktarı, kontrolü, değerlendirilmesi ve uzaklaştırma yöntemleri, gaz toplama bacası plan ve kesitleri, alınan ve/veya alınacak tüm izinler), ......................... 88

Page 10: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

ix

IV.9 Projenin içme suyu temin edilen yapılar üzerine etkileri, faaliyetin yer altı su kaynaklarına olabilecek etkileri ve alınacak önlemler, faaliyetin yüzeysel kaynaklarına olabilecek etkileri ve alınacak önlemler, .................................................................... 101

IV.10 Proje kapsamındaki elektrifikasyon planı, bu planın uygulanması için yapılacak işlemler ve kullanılacak malzemeler, enerji nakil hatlarının geçirileceği yerler ve trafoların yerleri, bunların güçleri .............................................................................. 101

IV.11. Depolama sahasında kötü hava şartlarında (yağışlı, soğuk, kuru vb.) yapılacak çalışmalar .................................................................................................................. 102

IV.12 Proje kapsamında inşaat ve işletme aşamasında meydana gelecek katı atık, tehlikeli atık, tıbbi atık cins ve miktarları, bu atıkların bertaraf şekilleri, bu atıkların nerelere ve nasıl taşınacakları veya hangi amaçlar için ne şekilde değerlendirileceği . 102

IV.13 Proje kapsamında inşaat ve işletme döneminde kullanılacak maddelerden, parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve toksik olanların, taşınmaları, depolanmaları ve kullanımları, bu işler için kullanılacak aletler ve makineler, ...................................... 103

IV.14 Proje kapsamında inşaat ve işletme döneminde kullanılacak yakıtların türleri, tüketim miktarları, kimyasal analizleri, yakma sistemleri ve bunlardan oluşacak emisyonlar, ................................................................................................................ 103

IV.15 Tesiste oluşabilecek koku, toz, haşere ve sinek üremesine karşı alınacak önlemler, yerleşim yerlerine olabilecek etkiler ........................................................... 105

IV.16 Proje kapsamında inşaat ve işletme döneminde yapılacak işler nedeni ile meydana gelecek vibrasyon ve gürültünün kaynakları ve seviyesi, gürültüyü azaltmak için alınacak önlemler, ............................................................................................... 105

IV.17 Proje kapsamında inşaat ve işletme döneminde insan sağlığı ve çevre açısından riskli ve tehlikeli olanlar, alınacak önlemler, .............................................................. 113

IV.18 Proje kapsamında, inşaat ve işletme döneminde ulaşım altyapısı planı, bu altyapının inşası ile ilgili işlemler; kullanılacak malzemeler, kimyasal maddeler, araçlar, makineler; altyapının inşası sırasında kırma, öğütme, taşıma, depolama gibi toz yayıcı mekanik işlemler (bertaraf tesisine atıkların taşınması için kullanılacak yol güzergâhları, bu yolların mevcut trafik yoğunluğu ve trafik, ulaşım yollarının durumu ve plan üzerinde gösterimi) ........................................................................................ 114

IV.19 İnşaat ve işletme sırasında oluşabilecek toz ve gaz emisyonlarına ilişkin bilgiler, gerekli hesapların yapılması, ilgili yönetmelikler kapsamında alınacak tedbirler, ...... 116

IV.20 Arazinin hazırlanması ve inşaat alanı için gerekli arazinin temini amacıyla elden çıkarılacak tarım alanlarının büyüklüğü, bunların arazi kullanım kabiliyetleri ve tarım ürün türleri, civardaki tarım alanlarına olabilecek etkiler ve alınacak önlemler .......... 117

IV.21 Proje için önerilen sağlık koruma bandı mesafesi ............................................. 117

IV.22 İnşaat ve işletme sırasında yerleşimlere olabilecek etkiler ve burada yaşayan halkın maruz kalabileceği olumsuz etkiler, geçim kaynakları üzerine etkiler ve alınacak önlemler, .................................................................................................................... 118

Page 11: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

x

IV.23 Faaliyetten kaynaklı yerleşim merkezlerinde oluşacak nüfus hareketleri (inşaat ve işletme döneminde sağlanacak istihdam, ekonomik değişiklikler, göç hareketi) ........ 118

IV.24 Tesisin faaliyeti sırasında çalışacak personeli ve bu personele bağlı nüfusun konut ve diğer sosyal/teknik altyapı ihtiyaçlarının nerelerde ve nasıl temin edileceği, sunulacak sağlık hizmetleri ........................................................................................ 118

IV.25. Depolama sahasında atık depolama yöntemleri ile işletme sonu ve uzun süreli saha bakım programı, yeraltı ve yerüstü kaynaklarının izlenmesi, gözlem kuyularının yerleri, kuyulardan alınacak numuneler ve analizlerine ilişkin bilgiler, ...................... 118

IV.26 İşletme faaliyete kapandıktan sonra olabilecek ve süren etkiler (arazi ıslahı, rehabilitasyon çalışmaları, mevcut yeraltı ve yüzeysel su kaynaklarına etkileri, olabilecek hava emisyonları.) ve bu etkilere karşı alınacak önlemler, depolama sonrası ölçüm ve bakım çalışmaları, eski sahaların rehabilitasyonu, ...................................... 122

IV.27 Tesisin inşası, montajı ve işletilmesi süresinde tesiste çalışanların sağlık ve güvenlik açısından alınacak tedbirler, ........................................................................ 122

IV.28 Acil eylem planı (Muhtemel kaza, orman yangınları, deprem ve sabotaja karşı alınması gerekli önlemler, yer altı ve yerüstü sularında bir kirlilik ve bulaşma tespit edildiğinde alınacak önlemleri içeren) ....................................................................... 122

IV.29 Çevresel Fayda Maliyet Analizi (Bu bölümde çevreden faaliyet öncesi yararlanılma durumu ile, projenin gerçekleşmesi ile yararlanma durumunun sosyo-ekonomik açıdan değerlendirilmesi) .......................................................................... 123

IV.30 Eski sahalarda yapılacak rehabilitasyon işlemlerine ilişkin bilgiler, (hangi alanda ne tür çalışmaların yapılacağı ayrıntılı olarak verilmelidir) ........................................ 123

BÖLÜM V: HALKIN KATILIMI ............................................................................. 124

V.l Projeden etkilenmesi muhtemel yöre halkının belirlenmesi ve halkın görüşlerinin çevresel etki çalışmasına yansıtılması için önerilen/kullanılan yöntemler .................. 124

V.2 Halkın projeye ilişkin endişe, görüş/önerileri ve konu ile ilgili değerlendirmeler 124

V.3 Görüşlerine başvurulan proje ilgili tarafları ve görüş/önerileri ve konu ile ilgili değerlendirmeler ........................................................................................................ 124

V.4 Görüşlerine başvurulması öngörülen diğer taraflar .............................................. 124

V.5 Bu konuda verebileceği diğer bilgi ve belgeler .................................................... 124

BÖLÜM VI: YUKARIDA VERİLEN BAŞLIKLARA GÖRE TEMİN EDİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN BİR ÖZETİ .................................................... 125

NOTLAR ve KAYNAKLAR : ..................................................................................... 127

Page 12: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

xi

TABLOLAR LİSTESİ

Tablo 1. Türkiye’deki karakteristik belediye gruplarının tanımlaması ................................2

Tablo 2. AB Ambalaj Atıkları Direktifi geri kazanım hedefleri ..........................................4

Tablo 3. Türkiye atık yönetim sistemi uygulama takvimi (MİMKO, 2006) ........................4

Tablo 4. Yatırımın zaman çizelgesi ...................................................................................4

Tablo 5. ADDY’nde verilen BPA miktarı için azaltım hedefleri .......................................5

Tablo 6. Önerilen KA yönetim stratejisi özeti ....................................................................5

Tablo 7. MUKAD-BİR üyeleri Nüfusu, 1990-2009 ......................................................... 10

Tablo 8. İlçelerin kış nüfusu/yaz nüfusu oranı (2007) ...................................................... 10

Tablo 9. UNDP’nin Türkiye için öngördüğü nüfus artış hızları ........................................ 11

Tablo 10. İTÜ’nün MUKAD-BİR için öngördüğü nüfus artış hızları ............................... 11

Tablo 11. MUKAD-BİR belediyelerinin 2000–2040 dönemi nüfus tahminleri ................. 12

Tablo 12. Muğla Merkez İlçe kış sezonu tartımları sonuçları ........................................... 13

Tablo 13. Muğla Merkez İlçe yaz sezonu tartımları sonuçları .......................................... 13

Tablo 14. MUKAD-BİR için kişi başına KA oluşumu projeksiyonları ............................. 14

Tablo 15. Katı Atık miktarı tahminleri ............................................................................ 14

Tablo 16. Muğla İli katı atık akışı .................................................................................... 15

Tablo 17. Bölgesel atık yönetim stratejisi doğrultusunda çıkarılan atık akışı .................... 16

Tablo 18. Muğla Merkez’de oluşan KA’nın yaz ve kış aylarına ait kompozisyonu ......... 20

Tablo 19. Muğla için revize edilmiş katı atık karakterizasyonu değerleri ......................... 20

Tablo 20. Muğla için KA kompozisyonu projeksiyonları ................................................. 21

Tablo 21. Pilot kompost tesisi kapasitesi ......................................................................... 23

Tablo 22. Pilot kompost tesisi tasarımı kabulleri .............................................................. 23

Tablo 23. Reaktörde kompost tesisi kapasitesi ................................................................. 24

Tablo 24. Her ilçe için gerekli atık kumbara sayısı .......................................................... 28

Tablo 25. 2015–2030 dönemi için ATM kapasiteleri (ton/yıl) .......................................... 28

Tablo 26. Muğla katı atık yönetim tesisleri kapasiteleri ................................................... 29

Tablo 27. Sızıntı suyu arıtma tesisi ekipman listesi .......................................................... 30

Tablo 28. Düzenli Depolama Tesisinde Kullanılacak Ekipmanlar .................................... 30

Tablo 29. 2010–2030 döneminde toplama araçları ile taşınacak tahmini atık miktarları ... 31

Tablo 30. MUKAD-BİR ’de yıllara göre kullanılacak konteyner sayıları ......................... 31

Tablo 31. MUKAD-BİR ’de hizmet verecek toplama aracı sayısı .................................... 32

Tablo 32. Proje alanındaki aktarma merkezlerini kullanacak ilçeler ve atık miktarı ......... 33

Tablo 33. 2010-2030 döneminde düzenli depolamaya gelen atık akısı ............................. 34

Tablo 34. Depo hücrelerinin kapasiteleri ve dolum süreleri ............................................. 37

Tablo 35. Proje alanı kazı ve dolgu tablosu ...................................................................... 53

Tablo 36. İl genelinde yer altı suyu kaynakları ................................................................ 61

Tablo 37. Proje Alanı ve Yakın Çevresi Flora Listesi ...................................................... 64

Tablo 38. Proje Alanı ve Yakın Çevresi Fauna Listesi ..................................................... 68

Tablo 39. Sıcaklık Değerleri (1975-2009) ........................................................................ 71

Tablo 40. Yağış Değerleri (1975-2009) ........................................................................... 71

Tablo 41. Basınç Değerleri (1975-2009) .......................................................................... 71

Tablo 42. Nem Değerleri (1975-2009) ............................................................................. 71

Tablo 43. Buharlaşma Değerleri ( 1975-2009) ................................................................. 73

Tablo 44. Sisli, kar yağışlı, kar örtülü, kırağılı ve orajlı günler ile max. kar kalınlığı (1975-2009) ............................................................................................................................... 73

Tablo 45 :Aylık Ortalama Rüzgar Hızı (1975-2009) ........................................................ 73

Tablo 46 : Maksimum Rüzgar Hızları ve Yönleri (1975-2009 ) ....................................... 74

Tablo 47. Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Gün Sayısı ........................................................ 74

Page 13: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

xii

Tablo 48. Yönlere Göre Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı ............................................... 76

Tablo 49. Yönlere Göre Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn) ................................................. 76

Tablo 50. İl toprak kullanım durumu ............................................................................... 80

Tablo 51. Sızdırmazlık sisteminde kullanılacak malzemelere ait standartlar ve malzeme özellikleri ......................................................................................................................... 85

Tablo 52. Projede Çalışacak Personel Sayısı .................................................................... 88

Tablo 53. Sızıntı suyu hesabında kullanılan kabuller ....................................................... 90

Tablo 56. Tahmini sızıntı suyu kalitesi ............................................................................ 91

Tablo 54. Hücrelere Göre Sızıntı Suyu Hesabı ................................................................. 92

Tablo 55. Maksimum günlük sızıntı suyu ........................................................................ 93

Tablo 57. Ekipman listesi, sızıntı suyu arıtma tesisi ......................................................... 95

Tablo 58. Sızıntı suyu arıtma tesisi için tasarım özellikleri .............................................. 95

Tablo 59. Evsel Katı Atık Depo Gazının Tipik Bileşimi .................................................. 96

Tablo 60. Düzenli depolama tesisi gaz oluşumu .............................................................. 97

Tablo 61. Motorinin genel özellikleri ............................................................................ 104

Tablo 62. Diesel Yakıtlı Araçlardan Yayılan kirleticiler ................................................ 104

Tablo 63. İnşaat Döneminde Kullanılacak Araç ve Ekipmanların Ses Gücü Düzeyleri ... 105

Tablo 64. İnşaat Dönemi Gürültü Kaynağı Sayısı ve Toplam Ses Gücü Düzeyleri ........ 105

Tablo 65. İnşaat Dönemi Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılımı ................ 106

Tablo 66. İnşaat Döneminde Toplam Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılımı ...................................................................................................................................... 106

Tablo 67. İnşaat Dönemi Atmosferik Yutuş Hesapları ................................................... 107

Tablo 68. İnşaat Dönemi Oluşacak Nihai Ses Basınç Düzeyleri .................................... 107

Tablo 69. İnşaat Dönemi oluşacak Ses Düzeyleri........................................................... 108

Tablo 70. İşletme Döneminde Kullanılacak Araç ve Ekipmanların Ses Gücü Düzeyleri 110

Tablo 71. İşletme Dönemi Gürültü Kaynağı Sayısı ve Toplam Ses Gücü Düzeyleri ....... 110

Tablo 72. İşletme Dönemi Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılımı ............... 110

Tablo 73. İşletme Dönemi Toplam Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılımı .. 111

Tablo 74. İşletme Dönemi Oluşacak Nihai Ses Basınç Düzeyleri .................................. 112

Tablo 75. İşletme Dönemi oluşacak Ses Düzeyleri ........................................................ 112

Tablo 76. Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri ....................................................................................................................... 116

Tablo 77. Meteorolojik İzleme Programı ....................................................................... 121

Tablo 78. Depo Gazı ve Sızıntı Suyu Kontrolü ve İzleme Programı (Analiz sıklığı ve bakılacak parametreler) .................................................................................................. 121

Page 14: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

xiii

ŞEKİLLER LİSTESİ

Şekil 1. Proje akım şeması .................................................................................................6

Şekil 2. MUKAD-BİR belediyeleri nüfus tahminleri ........................................................ 11

Şekil 3. MUKAD-BİR nihai (eşdeğer) nüfus tahmini ....................................................... 12

Şekil 4. Düzenli depolama tesisini kullanacak yerleşimler, aktarma merkezi ve düzenli depolama tesisine ulaşım güzergahı ................................................................................. 17

Şekil 5. 1/25.000 ölçekli Plan ........................................................................................... 18

Şekil 6. Aktarmalı yığın metotlu kompost tesisi vaziyet planı ve akım şeması .................. 23

Şekil 7. Depolama hücreleri kapasiteleri hesabı ................................................................ 35

Şekil 8. Katı atık bertaraf tesisi konumu ........................................................................... 39

Şekil 9. Proje alanı yerinin uydu görünümü ...................................................................... 40

Şekil 10. Muğla İli 1/25 000 Ölçekli Jeolojik Haritası ...................................................... 50

Şekil 11. Muğla İli Genelleştirilmiş Dikme Kesiti ............................................................ 51

Şekil 12. Muğla İli Depremsellik Haritası ........................................................................ 55

Şekil 13. Batı Akdeniz Havzasında su kaynakları konumları ve katı atık bertaraf tesisleri alanı ................................................................................................................................. 57

Şekil 14. Büyük Menderes Havzasında su kaynaklarının konumları ................................. 58

Şekil 15. Su Kaynaklarının Proje Alanına Göre Konumları .............................................. 59

Şekil 16. 2009-2010 Av Dönemi içinde ava açık ve ava kapalı alanlar haritası ................ 70

Şekil 17. Sıcaklık Dağılım Grafiği ................................................................................... 72

Şekil 18. Yağış Grafiği (1975-2009) ................................................................................ 72

Şekil 19. Basınç Dağılım Grafiği ..................................................................................... 72

Şekil 20. Nem Dağılım Grafiği ........................................................................................ 74

Şekil 21. Buharlaşma Dağılım Grafiği .............................................................................. 74

Şekil 22. Aylık Ortalama Rüzgar Hızı Grafiği .................................................................. 75

Şekil 23. Maksimum Rüzgâr Hızı Grafiği ........................................................................ 75

Şekil 24. Aylara Göre Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Gün Sayısı ...................................... 75

Şekil 25. Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramı ................................................. 77

Şekil 26. Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı ................................................ 78

Şekil 27. Esme Sayılarına Göre Mevsimlik Rüzgâr Diyagramı ......................................... 78

Sekil 29. Tip Taban Geçirimsizlik Sistemi ....................................................................... 86

Sekil 30. Tip Yüzey Geçirimsizlik Sistemi ....................................................................... 86

Şekil 31. Düzenli depolama tesisi tipik şematik görünümü ............................................... 87

Şekil 32. Fosseptik Tip Plan ve Kesiti .............................................................................. 90

Şekil 33. Sızıntı suyu arıtma tesisi akış diyagramı ............................................................ 94

Şekil 34. Belirlenen Gaz Üretim Eğrisi ............................................................................ 96

Şekil 35. Gaz Toplama Bacası Tip Kesiti ......................................................................... 99

Şekil 36. A Ağırlıklı Ses (Gürültü) Düzeyleri için Çevirim Eğrileri ................................ 108

Şekil 37. İnşaat Döneminde oluşacak Eşdeğer Gürültü Düzeyleri Dağılımı .................... 109

Şekil 38. İşletme Döneminde oluşacak Eşdeğer Gürültü Düzeyleri Dağılımı ................. 112

Şekil 39. Düzenli depolama tesisine ulaşım yolu ............................................................ 115

Page 15: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

xiv

FOTOĞRAFLAR LİSTESİ

Fotoğraf 1. Proje sahası görüntüleri 43

Page 16: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

xv

EKLER LİSTESİ

EK -1

Ek-1.1 Seçilen Yer İçin Belirli Kurum ve Kuruluşların Görüşleri

Ek-1.2 Mahalli Çevre Kurulu Kararı

Ek-1.3 OGM ‘nün ön izin yazısı

Ek-1.4 ÇED İnceleme Değerlendirme Formu

Ek-1.5 Mülkiyet Haritası

Ek-1.6 1975-2009 Yılları Arası Meteorolojik Veriler

Ek-1.7 Çevre Düzeni Planı

EK-2 Ek-2.1 Sahanın 1/25.000’lik Haritası

Ek-2.2 Tesis Genel Yerleşim Planı

Ek-2.3 Sızıntı Suyu Arıtma Tesisi Genel Yerleşme Planı ve Hidrolik Akım Şeması

EK-3 JEOTEKNİK RAPOR

EK-4 YETERLİLİK BELGESİ KAPSAMINDA ÇALIŞTIRILMASI TAAHHÜT

EDİLEN PERSONEL TABLOSU

Page 17: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

1

BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI I.1 Proje konusu faaliyetin tanımı, (geri kazanımı düşünülen atıklar, bertaraf edilecek atık çeşitleri, atık karakterizasyonu vs.), işletme süresi, zamanlama tablosu, akım şeması, hizmet amaçları, projenin sosyal ve ekonomik yönden gerekliliği,

Proje Konusu Faaliyetin Tanımı

Çevre ve Orman Bakanlığı (ÇOB) ile MİMKO Mühendislik İmalat Müşavirlik Koordinasyon ve Tic. A.Ş. arasında imzalanan 10.12.2007 tarihli sözleşme uyarınca “KATI ATIK ANA PLANI II. AŞAMA PROJESİ” işi çerçevesinde Türkiye genelinde 4 farklı atık havzasında, 4 Atık Yönetim Birliği için Bölgesel Atık Yönetim Sistemi Fizibilite, ÇED ve Uygulama Projeleri hazırlama çalışması yapılması istenmektedir.

Çevre ve Orman Bakanlığınca katı atık bertarafı için Türkiye genelinde Belediyeler

Arası Bölgesel Yönetim Birliklerinin oluşturulması, ekonomik olarak sürdürebilir kapasitede Bölgesel Atık İşleme ve Bertaraf Tesisi Projeleri geliştirilmesi ve projelerin bir plan dahilinde uygulanmasına karar verilmiştir. Bu kapsamda, Katı Atık Ana Planı Projesi, 2005 yılı yatırım programında yer almış olup, Çevre ve Orman Bakanlığı (ÇOB) koordinasyonunda Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarlığı ile birlikte çalışmalar tamamlanarak, 2006 yılı sonunda Katı Atık Ana Planı nihayetlendirilmiştir.

Katı Atık Ana Planı Projesi ile Türkiye genelinde ilgili mevzuatta öngörülen şekilde,

düzenli depolama tesislerinin kurulması, katı atık miktarının azaltılması, geri kazanım sağlanması, katı atık taşıma giderlerinin düşürülmesi ve gerektiğinde uygun teknolojiyle donatılmış transfer istasyonlarının kurulmasına yönelik planlar oluşturulmuş ve düzenli depolamaya yönelik Tip Projeler geliştirilmiştir.

Bu projede, ÇOB ve DPT tarafından Ülkemizdeki evsel katı atık sorununun

çözümünde rehber alınması planlanan Katı Atık Ana Planı Projesinin, Ülke genelinde bir politika olarak uygulanması öncesinde proje çıktılarının (rapor ve ekleri tip projelerin) bölgesel olarak çalışılması ve bölgesel gerçeklikler ile planın karşılaştırılması amaçlanmaktadır.

Katı Atık Ana Planı Projesi’nin ilk aşaması Türkiye’nin belli bölgelere ayrılması ve

Atık Birliklerinin tespiti olmuştur. Proje kapsamında hazırlanan ve Türkiye’nin toplam 3 ana ve 11 alt bölgeye ayrılmasını esas alan detaylı bölgelendirme listesi Tablo 1’de verilmektedir. Söz konusu bölgelendirme, ilk olarak Çevre ve Orman Bakanlığı için hazırlanan Yüksek Maliyetli Çevre Yatırımları Planlaması Projesi’nde yapılmış olup daha sonra Katı Atık Ana Planı Projesi ‘nde revize edilmiştir. Bu Projenin II. Aşaması olarak her bir bölgeden seçilen illere özel Katı Atık Ana Planlarının uygulanması öngörülmüştür.

Çevre Ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı

Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik (ADDY) de yürürlüğe girmiştir. Bu kapsamda, Marmara /Ege Bölgesinden seçilen Muğla İli’ne uygulanacak katı atık yönetimi sistemi ADDY de dikkate alınarak hazırlanmıştır.

Muğla Katı Atık Yönetim Sistemi Projesi, Birlik üyesi belediyelerde oluşan evsel

katı atıkların Ulusal ve AB katı atık mevzuatına uyumlu olarak ayrı toplanması, taşınması, geri kazanılması, kompostlaştırılması, düzenli depolanması, sızıntı sularının ve depo gazlarının bertarafı bileşenlerini kapsayan bütünleşik bir yönetim sistemidir.

Page 18: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

2

Tablo 1. Türkiye’deki karakteristik belediye gruplarının tanımlaması

No Bölge Alt Bölge

1a

Marmara / Ege Bölgesi

İstanbul, İzmir (Büyükşehirler)

1b Diğer Büyükşehir Belediyeleri

1c Diğer Belediyeler (Orta/Küçük)

2a

Akdeniz / Karadeniz /

İç Anadolu Bölgesi

Ankara (Büyükşehir)

2b Antalya / İçel (Turizm Şehirleri)

2c Diğer Büyükşehir Belediyeleri

2d Diğer Belediyeler, Karadeniz (Orta/Küçük)

2e Diğer Belediyeler, Akdeniz / İç Anadolu (Orta/Küçük)

3a Doğu Anadolu / Güneydoğu

Anadolu Bölgesi

Gaziantep (Büyükşehir)

3b Diğer Büyükşehir Belediyeleri

3c Diğer Belediyeler (Orta/Küçük)

Katı atıkları, her yerleşim bölgesinin ayrı ayrı imha etmesi hem yer bulma ve çevreye vereceği etki açısından, hem de ekonomik olmaması açısından son derece olumsuz bir durumdur. Çevre ve Orman Bakanlığı (ÇOB) ile Avrupa Birliği, birden fazla belediyenin oluşturacağı birlikler üzerinden Bölgesel Katı Atık Bertaraf Tesisleri ile çözüm öngörmektedir. Bu amaçla Muğla Merkez, Kavaklıdere, Ula ve Yatağan İlçe Belediyeleri ile Yerkesik, Gökova, Yeşilyurt, Kafaca, Bayır, Bozarmut, Yeşilbağcılar, Turgut, Bencik, Bozüyük, Akyaka, Menteşe ve Çayboyu Belde Belediyeleri birleşerek Muğla Düzenli Katı Atık Depo Yapma ve İşletme Birliği (MUKAD-BİR) ‘ni kurmuşlardır.

Projenin sosyal ve ekonomik yönden gerekliliği

MUKAD-BİR üyesi Belediyelerde mevcut durumda sistemli bir katı atık yönetim planı bulunmamaktadır. Belediyelerin atık kamyonlarıyla toplanan katı atıklar düzensiz depolama alanlarında depolanmaktadır.

Katı atıkların düzensiz depolama yapılması ortaya çıkarabilecek olumsuzluklar genel

hatlarıyla aşağıda verilmiştir:

• Oluşan sızıntı suları, yeraltı ve yerüstü su kaynaklarını kirletir. • Kontrolsüz çıkan gazlar çevredeki canlılara zarar verir ve halk sağlığını tehdit eder. • Oluşan metan gazı bir kıvılcım ile patlayabilir ve yangınlara neden olur. • Çıkan kötü kokular çevrede yaşayanları rahatsız eder. • Sahalar fare, sinek ve diğer zararlılar için barınma ve üreme yeri olur. • Açık sahaya giren hayvanlar çeşitli hastalıkların taşıyıcısı durumuna gelir. • Atıklar dağılarak geniş bir alanda görüntü kirliliği oluşturur.

Türkiye genelinde yerleşimlerin büyük bir kısmında ayrı ayrı düzensiz depolama

alanı vardır. Düzensiz depolama alanlarının çok olması çevreye aşırı zarar vermesine sebep olmaktadır. Bu tesislerin hava, su ve toprağa dolayısıyla sosyal hayata ve tüm canlılara zarar verdiği aşikardır. Birlik oluşturarak yakın yerleşimlerin ortak tek bir bertaraf tesisi kurması planlanmıştır. Her yerleşimin ayrı ayrı bertaraf tesisi yerine tek bir ortak tesis kurması hem ekonomik olmakta hem de kontrolü daha kolay olmaktadır.

Özetlenen mevcut durum çerçevesinde Muğla ’da atıkların düzenli depolanması

prensibini yerleştirmek gerekmektedir. Planlanan katı atık yönetim sistemi temel bir çevre

Page 19: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

3

altyapısı olup mevzuat gereği de tüm Belediyeler tarafından uygulanmalıdır. Atık azaltma, geri kazanım, arıtma ve bertaraf bileşenlerinin tümünü kapsayan entegre bir atık yönetim sistemi projesi, bölgenin çevresel açıdan korunmasını sağlamakla kalmayacak, gelecek su kaynaklarının kalitesini de güvence altına alacaktır.

Projenin konusu, hizmet amaçları, projenin işletme süresi ve zamanlama tablosu

Katı Atık Yönetim Sistemi Projesi, MUKAD-BİR üyesi belediyelerdeki katı atık sorununa sürdürülebilir ve bütünleşik bir çözüm getirmeyi hedefleyen bir projedir. Katı atıkların bertaraf usulleri 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete ile yayımlanarak yürürlüğe giren ve en son değişiklik 05.04.2005 tarih ve 25777 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik ile belirlenmiştir. Proje hedefleri ve bileşenleri, Ulusal ve Avrupa Birliği (AB) mevzuatı gereklerine göre belirlenmiştir.

Proje, ilgili ÇOB Yönetmelikleri ve AB Direktifleri ile uyumlu olacaktır. Projeye

esas teşkil eden Türk yönetmelikleri, 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik (ADDY) ile 27.06.2007 tarih ve 26562 sayılı Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ve 25.07.2005 tarih ve 25883 sayılı Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği; AB Direktifleri ise başlıca Düzenli Depolama Direktifi ve Ambalaj Atıkları Direktifi’dir.

AB Düzenli Depolama Direktifi’nin amacı, düzenli depolama sürecinde oluşan

emisyonlardan havaya, toprağa, yüzeysel sulara, yeraltı sularına, sonucunda da insan sağlığına olumsuz etkilerini önlemek veya azaltmak amacıyla depolama ihtiyacını en aza indirmektir. Direktif, düzenli depolama alanlarının yer seçimi, tasarımı, geçirimsizliği, işletilmesi, denetlenmesi ve rehabilitasyonu için çok sıkı hedefler koymaktadır.

AB Ambalaj Atıkları Direktifi, 2008 yılı için Tablo 2 aşağıda verilen yeniden işleme ve geri kazanma hedeflerini öngörmektedir:

Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği (AAKY)’ne göre, ürünlerini ambalajlı

olarak piyasaya sürenler, bu ürünlerin kullanımı sonucu ortaya çıkan ambalaj atıklarının kaynağında ayrı toplanmasını, geri dönüşümünü ve geri kazanımını sağlamak ve bu amaçla yapılacak harcamaları karşılamakla yükümlüdürler. Birlik üyesi belediyeler ambalaj atıklarını kaynağında ayrı toplamaya başlayacaktır. Birlik ayırma tesisini kuracak ve bu tesise lisans alacaktır. Ambalaj atığı yönetim planı hazırlanacak ve Bakanlığa onaylattırılacaktır. Yönetmelikte ambalaj atıklarının düzenli depolama alanlarına kabul edilmesi, çöp araçlarına alınması yasak olduğundan kaynağında ayırma sistemi belediyelerce kurulacaktır.

KAAP kapsamında, bertaraf metotlarının bölgelere göre uygulama takvimi

Tablo 3 ’de verilmiştir. Söz konusu proje, Tablo 3 ’deki çizelgeye göre hazırlanmıştır. Projenin hayatiyete geçirilmesine ait zaman çizelgesi Tablo 4 ‘de görülmektedir.

Atık yönetiminde, farklı nitelikteki evsel atıklar için, ambalaj atıkları (mavi kaplarda

toplanan- kuru atıklar) ve diğer atıklar (siyah kaplarda toplanan-yaş atıklar) olmak üzere iki ayrı atık akış sistemi kullanılacaktır. Bu sisteme kaynağında ayırma ve ikili toplama adı verilir. AB Direktifleri geri kazanım ve bertaraf kotalarını sağlayabilmek amacıyla hedef yıllarda ikili toplama sistemi teşkil edilmelidir. Evsel atığın diğer atık kısmı (yaş kısmı),

Page 20: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

4

mutfak, park, bahçe ve pazaryeri atıklarını; ambalaj atıkları kısmı ise kağıt, karton, cam, plastik ve metal gibi ambalaj atıklarını ve geri dönüştürülebilir diğer atıkları kapsar. Geri kazanma sistemlerinden kompost tesisi organik içeriği yüksek olan diğer atıkların, atık getirme (toplama) merkezleri ve maddesel geri kazanma tesisi ise geri kazanılabilir ambalaj atıkların işlenmesi amacıyla sisteme dahil edilmiştir. Geri kazanma sistemlerinin artıkları ve bertaraf edilecek diğer atıklar düzenli depolanır. Depolama tesisi Ulusal ve AB mevzuatına uygun olacak şekilde teşkil edilecektir. Düzenli depolama tesisi 21 yıl süreyle evsel nitelikli atıkları alabilecek kapasitedir

Tablo 2. AB Ambalaj Atıkları Direktifi geri kazanım hedefleri

Geri kazanım hedefleri

Cam %60 Kağıt ve karton %60

Metal %50 Plastik %22,5 Ahşap %15

Toplam yeniden işleme (geri dönüşüm) %55-80 Toplam geri kazanma ->%60

Tablo 3. Türkiye atık yönetim sistemi uygulama takvimi (MİMKO, 2006)

Bölge

Tanım Ayrı toplama /

Kompostlaştırma (Kentsel)

MGT

Atık Kumbaraları/ATM

Yakma Düzenli

Depolama Kentsel Kırsal

1c Marmara/Ege (Büyük şehirler hariç)

2011- 2015 (100%)

2011 2011 / 2015

- - 2016

Tablo 4. Yatırımın zaman çizelgesi

2009 2010 2011

ÇED Raporu ve Projenin tamamlanması

İnşaat ihalesi

İnşaatın tamamlanması

MUKAD-BİR Üye Belediyelerin Katı Atık Yönetim Planı

MUKAD-BİR Katı Atık Yönetim Planı oluşturulurken dikkate alınan en önemli unsur planın, AB ve Ulusal atık mevzuatının gerekliliklerini karşılayabilmesidir. Katı Atık Yönetim Planı hem Avrupa standartlarını, hem de Ulusal standartları ve stratejileri karşılayacak düzeydedir. Bölgesel katı atık yönetim planının en temel bileşeni düzenli depolama tesisidir. Mevcut durumda sürdürülen atıkların düzensiz olarak depolanması uygulaması muhakkak sona erdirilecek ve düzensiz depolama alanları kapatılarak rehabilite edilecektir. 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik (ADDY) düzenli depolamaya biyolojik parçalanabilir atık (BPA) kotası getirilmiştir (Tablo 5).

Page 21: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

5

Tablo 5. ADDY’nde verilen BPA miktarı için azaltım hedefleri

Hedef yıllar BPA depolama hedefleri 2015 2005 yılındaki BPA miktarının %75’i 2018 2005 yılındaki BPA miktarının %50’si 2025 2005 yılındaki BPA miktarının %35’i

Geri kazanılabilir atıkların ayrı toplanması için aşağıdaki sistemler gerçekleştirilecektir:

Atık getirme merkezleri (ATM): 2015 yılında başlamak üzere Atık kumbaraları: Kağıt, karton, plastik, metal ve cam gibi geri dönüştürülebilir atıklar

için 2011 yılında başlanmak üzere İkili (ayrı) toplama sistemi: 2011 de başlayıp 2015 yılında %100 kapasiteli olarak

devreye girmek üzere Maddesel geri kazanma tesisi (MGT): 2011 yılında işletmeye alınmak üzere

Geri dönüştürülebilir atıkların kaynağında ayrılmasına hizmet eden ikili toplama aynı zamanda BPA azaltım hedeflerinin sağlanması açısından da projenin hayati bir bileşenidir. İkili toplama sisteminde, ambalaj atıkları (kuru kısım) olarak da isimlendirilen evsel nitelikli katı atık (KA)’nın içindeki geri dönüştürülebilir atıklar, mavi torbalarla araçlarda sıkıştırılmadan toplanırken, KA’nın diğer kısmını (ıslak kısmını) oluşturan organik veya biyolojik olarak ayrışabilir atıklar siyah torbalarla sıkıştırılarak toplanır.

BPA azaltım oranları kompostlaştırma yoluyla elde edilir. Kompost tesisi 2011 yılında pilot tesis olarak da değerlendirilen aktarmalı yığın metoduyla işletmeye alınacaktır. Aktarmalı yığın metotlu kompost tesisi park, bahçe ve pazaryeri atıkları gibi farklı atık türlerini kompostlaştırmak için tasarlanır. Ardından 2015 yılında pilot ünitenin tam kapasiteli kompost tesisi ile değiştirilmesi ile ikili toplamadan gelecek olan diğer atıklar (ıslak) kısmının da işlenmesi sağlanmış olur.

Yukarıda tanımlanan atık yönetim stratejisi Tablo 6 ’da özetlenmiştir. Şekil 1 ’de önerilen katı atık yönetim sistemi akım şeması verilmiştir.

Tablo 6. Önerilen KA yönetim stratejisi özeti

Proje Bileşenleri

Bileşen Özellikleri

Kaynağında Ayırma

Kentsel nüfustan kaynaklanan KA’nın 2011 yılında pilot olarak başlanması Kentsel nüfustan kaynaklanan KA’nın 2015 yılından itibaren ayrı toplanması Kırsal nüfustan kaynaklanan proje süresince KA’nın karışık toplanması

Toplama

KA toplama metodunda iyileştirmeler yapılması İkili toplama için standart konteynerlerin tedarik edilmesi 2011’de başlamak ve 2015’de tam kapasiteye ulaşmak üzere ATM’ler 2011’de başlamak ve 2015’de tam kapasiteye ulaşmak üzere atık kumbaraları

Geri Kazanım / Arıtma / İşleme

2011 yılında işletmeye alınmak üzere tam kapasiteli MGT 2011’de pilot ölçekte başlamak ve 2015’de reaktörde olmak üzere kompost tesisi Düzenli depolama tesisinin 2011 yılında işletemeye alınması

Örgütsel Altyapı

KA’nın toplanmasında Belediyelerin sorumluluğu ATM, MGT, kompost ve düzenli depolama tesislerinde Birlik Sorumluluğu Gayri resmi sokak toplayıcılarının atık yönetim sistemine entegre edilmesi

Page 22: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

6

MGT ATMAtıkKumbaraları

Biyolojik Arıtma/ Pilot Kompost

Düzenli Depolama Tesisi

Sızıntı SuyuArıtma Tesisi Yakma

Sızıntı SuyuArtık

Biyogaz

Geri dönüştürülebilir atıklar

Organik atıklar(park, bahçe, pazaryeri

Diğer organik ve geridönüştürülebilir atıklar

Örtü toprağı

Deşarj

Katı Atık(ikili toplama)

I. D

ön

em (

2011

-201

5)

MGT ATMAtıkKumbaraları

Biyolojik Arıtma / Kompost

Düzenli Depolama Tesisi

Sızıntı SuyuArıtma Tesisi

Yakma

Sızıntı SuyuArtık

Biyogaz

Geri dönüştürülebilir atıklar

Organik atıklarDiğer organik ve geridönüştürülebilir atıklar

Örtü toprağı

Deşarj

Katı Atık(ikili toplama)

II. D

ön

em (

2015

-203

1)

Artık

Satış

Satış

2015 2015 20152011 2011

Şekil 1. Proje akım şeması

Page 23: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

7

I.2. Proje kapsamındaki tüm ünitelerin özellikleri, kapasiteleri, proses akım şeması, düzenli depolama tesisinin tasarımı ve drenaj sistemi, her faaliyet için her bir ünitede gerçekleştirilecek işlemler ile faaliyet üniteleri dışındaki diğer ünitelerde sunulacak hizmetler

Katı Atık Yönetim Sistemi Projesi, evsel nitelikli katı atıkların Türk ve AB katı atık mevzuatına uyumlu olarak taşınması, geri kazanılması, kompostlaştırılması, düzenli depolanması, sızıntı sularının ve depo gazlarının bertarafı ile tıbbi atıkların sterilizasyonu bileşenlerini kapsayan bütünleşik bir yönetim sistemidir. Bertaraf tesisleri yapılacak alan 99,95 ha olup depolama yapılacak 11,97 ha’lık alan 21 yıllık kapasiteye sahiptir .

Proje, aşağıdaki sistem ve tesisleri içermektedir. Atık akışını özetleyen proje akım şeması Şekil 1 ’de verilmektedir.

• Atık kumbaraları ve atık getirme (toplama) merkezleri (ATM) • Kaynağında ayırma ve ikili toplama sistemi • Maddesel geri kazanma tesisi (MGT) • Kompost tesisi • Düzenli depolama tesisi • Sızıntı suyu bertarafı • Depo gazı toplama • Tıbbi atık sterilizasyon tesisi

Düzenli Depolama

Atıkların depolanacağı alan taban zemini, ADDY dikkate alınarak geçirimsiz olarak inşa edilecektir. Mevcut taban kil olmadığından, teşkil edilecek zemin yönetmeliğe göre en az 50 cm kalınlığında sıkıştırılmış kil ile kaplanır ve üzerine HDPE membran serilir. Kullanılan kilin geçirimlilik katsayısı (permeabilite) K ≤ 1,0 x 10-9 m/sn olmalıdır. İleriki bölümlerde belirtildiği gibi kil ekonomik olarak tedarik edilemediğinden geo-sentetik kil (bentonit) ile geçirimsizlik sağlanacaktır. Kilin üzerine 2 mm kalınlığında HDPE membran yerleştirilecektir. Membranın üzerine koruma amaçlı jeotekstil kullanılacaktır. Oluşan sızıntı sularını toplamak için, geo-tekstil üzerine drenaj boruları ve 50 cm çakıl dren tabakası teşkil edilir. Sızıntı sularının toplanması için yarıklı veya delikli HDPE borular kullanılır. Her gün toplama araçlarıyla depolama sahasına getirilen atıklar, kompaktör ile sıkıştırılarak yayılır. Günün sonunda oluşan atığın üzeri 15 cm kalınlığında günlük örtü ile kaplanır. Hücre dolduktan sonra üzeri yönetmeliğe uygun şekilde kapatılır. Düzenli depolama tesisi özellikleri ile ilgili detaylı bilgi Bölüm IV.7 ‘de verilmiştir.

Tıbbi Atık Sterilizasyon Tesisi

Enfeksiyöz tıbbi atıklar ile kesici-delici atıklar, sterilizasyon işlemine tabi tutularak zararsız hale getirilecektir. Sterilizasyon tesisi ve düzenli depolama tesisi aynı zamanda kurulacak olup sterilize edilen atıklar düzenli depolama alanında depolanarak bertaraf edilecektir.

Sterilizasyon sistemlerinin, başta mekanik güvenlik (yüksek kabin içi basınç, sıcaklığa dayanıklılık ve benzeri) ve sterilizasyon performansı açısından uluslar arası kabul edilmiş standartlara (ISO, CE ve benzeri) uygun belgeli olacaktır. Sterilizasyon işlemine tabi tutulacak atıklar içinde patolojik atıklar ile başta uçucu ve yarı uçucu organik maddeler ve civa olmak üzere kimyasal maddeler, genotoksik/sitotoksik ajanlar, radyolojik atıklar ve basınçlı kaplar bulunmayacaktır.

Page 24: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

8

Sterilizasyon tesisi atık parçalama (shredding) mekanizmasının bulunacaktır. Parçalama ünitesi sterilizasyon bölümünün sonunda veya önünde yer alır. Atık parçalama ünitesinin sterilizasyon ünitesinden önce kullanılması durumunda, işlem sonunda bu ünite de sterilizasyon işlemine tabi tutulacaktır. Parçalama ünitesine sahip olan sterilizasyon ünitesinde atıklar doymuş buhar ile 110-145 0C sıcaklık ve 3-4 bar basınç altında yeterli süre ve tamamen temas etmesi gerekmektedir.

Pilot Kompost Tesisi

Pilot kompost tesisinde, ikili toplama başlayana kadar yalnızca park, bahçe ve pazaryeri atıkları arıtılacaktır. Pilot kompost tesisi, ikili toplamanın yüksek seviyelere ulaşacağı 2015 yılına kadar hizmet verecektir. İkili toplamanın evlerde tam kapasite olarak başlamasıyla aktarmalı yığın metodu ile işletilen kompost tesisi kapatılıp reaktörde kompost tesisi devreye alınacaktır. Pilot kompost tesislerinde iki tür kompostlaştırma metodu yaygın olarak uygulanmakta olup, statik yığın metodunda kompostlaştırma sürecinin çok uzun olmasından dolayı, aktarmalı yığın metodu ile işletilecektir. Bu yöntemde kompostlaştırma açık alanda yapılmaktadır. Aktarmalı yığın ile kompostlaştırma 4 kademede meydana gelir. Bunlar; kabul alanı, kompost alanı, olgunlaşma alanı ve depolama alanıdır. Bu şekilde işletilen kompost tesislerinde, atıklar ilk olarak kabul alanına alınır. Burada hacimli atıklar yığından ayıklanıp kalan kısım öğütücüden geçirilir ve kompostlaştırmaya gönderilir. Kompostlaştırma için hazırlanan atıklar, düz bir zeminde kubbe meydana getirecek şekilde biçimlendirilir. Kompostlaştırma prosesi devam ederken, yığın sulanır, sıcaklığın 40–70 oC’de seyretmesi sağlanır ve haftada 2 kere karıştırılır. Karıştırma aşamasında yığın olduğu yerde karıştırılmak yerine belli bir uzaklığa aktarılır. Yığının aktarılma mesafesi kullanılan karıştırıcının tipine bağlıdır. Genelde bu mesafe 5 m kadardır. Kompostlaştırma süreci yaklaşık 4 ay sürer ve daha sonra kompostlaştırılan atık olgunlaşma alanına alınır. Olgunlaşmaya bırakılan atığın yaklaşık 1 ay sonra bozulması (ayrışması) tamamlanmış olur. Olgunlaşma sürecinden sonra eleme ve kompostun satışa hazırlanması için diğer işlemler yapılır. Dağıtıma hazır hale gelen kompost geçici olarak depolanır. Elde edilen bu ürün, 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı “Tarımda Kullanılan Organik, Organomineral, Özel, Mikrobiyal ve Enzim İçerikli Organik Gübreler ile Toprak Düzenleyicilerin Üretimi, İthalatı, İhracatı, Piyasaya Arzı ve Denetimine Dair Yönetmeliği” çerçevesinde tarımda gübre ve toprak şartlandırıcısı kullanılacaktır. Ayrıca düzenli depolama tesislerinde günlük örtü toprağı ile peyzaj malzemesi olarak kullanılabilir.

Mevcut Vahşi Depolama Alanlarının Rehabilitasyonu

Halen kullanılmakta olan depolama alanları, düzenli depolama tesisleri devreye geçtikten sonra kapatılarak rehabilite edilecektir. Bu kapsamada çok dik olan katı atık yığınlarının şevleri 1/3 eğimli olacak şekilde yatırılacaktır. Üzeri kapatılıp nebati toprak ile kaplanarak yeşillendirilecektir. Çevreden depo alanı içine yağmur sularının girmemesi için gerekli drenaj çalışmaları yapılacaktır. Depo gazı toplama bacaları oluşturulacaktır. Rehabilitasyon sırasında ;

• Sahanın mevcut durumu tespit edilecek; siyak kotlar belirlenecek, depolanmış atık türleri tespit edilecek, mevcut topoğrafik yapı haritalanacak, jeolojik ve hidrojeolojik raporlar hazırlanacaktır.

• Şev tanzimi planları hazırlanacak; şev stabilitesi ve eğimler tanzim edilecek, kenar eğimler ve üst yüzey eğimler uygun şekilde planlanacaktır.

Page 25: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

9

• Yüzey suyu kontrolü ayrıntılı olarak yapılacaktır. • Sızıntı suyu kontrolü ayrıntılı olarak yapılacaktır. • Çevre suları kontrolü ayrıntılı olarak yapılacaktır. • Yer altı suyu kirliliği kontrolü ayrıntılı olarak yapılacaktır. • Biyogaz yönetimi; gaz bacaları yerleştirilecek, kaç adet gaz bacası yapılacağı

belirlenecek ve gaz kontrolü yapılacaktır. • Saha çevresi ve giriş kontrolü ayrıntılı olarak yapılacaktır. • Nihai kullanım ve kontroller yapılacak; sahadaki sistemlerin (sızıntı suyu, biyogaz

sistemi vb.) periyodik olarak kontrol edilerek bakımları yapılacaktır.

Diğer Yapılar (Sabit Tesisler)

Katı atık bertaraf tesisinin girişine inşa edilecek olan kontrol ve kantar binasından giriş ve çıkışlar kontrol edilecek, araçlar tartılacak, gelen araç şoförlerinin kimlikleri, atık miktarı ve cinsi bir veri tabanına günlük olarak kaydedilecektir. 3m x 3m ebatlarında kontrol binası ile 60 ton ‘luk kantar tesis edilecektir.

200 m2 ‘lik idare ve personel binasının içinde yönetici personel için büro, mutfak-yemek salonu, depo, kazan dairesi, giyinme odası, duş ve tuvalet bulunacaktır.

Atıklarını boşaltan araçlar, bertaraf tesisinden çıkarken tekerlek yıkama ünitesinden geçecektir. Teker yıkama ünitesi 4m x 10m ebatlarında olacaktır.

Tesiste çalışan araçların bakım, tamir ve onarımı, yedek parçaların depolanması için 13m x 8m ebatlarında bina tesis edilecektir. Bina içinde bakım onarım servisi, yönetici odası, yedek parça deposu, ve tuvalet bulunacaktır.

Tıbbi atık sterilizasyon tesisi için 13m x 10m ebadında bina yapılacaktır.

Katı atıklar, maddesel geri kazanım (ayıklama) tesisinde (MGT) tasnif edilecektir. Ayıklama tesisi 1000 m² kapalı alana sahiptir. MGT ile ilgili detaylı bilgi Bölüm 1.7 ‘de verilmiştir. MGT şu birimlerden oluşacaktır; Ürünün boşaltıldığı giriş alanı, taşıyıcı bantlarla asıl ayırma ünitesine transfer, demir içeren metallerin mıknatıs ile yığından uzaklaştırılması, elle ayırma ve sınıflandırma, balyalama ve sevkiyat öncesi depolama.

Su temini için 200 m3 hacminde bir su deposu inşa edilecektir. Su deposu kullanma

ve yangın suyunu temin edecek kapasitede boyutlandırılacaktır. Sızıntı suyu arıtma tesisleri için 8300 m3 hacminde dengeleme havuzu, 960 m3

hacminde aerobik havuz ve 2400 m3 hacminde fakültatif havuz inşa edilecektir.

I.3 Düzenli depolama sahasını kullanacak belediyeler, nüfus ve atık projeksiyonu,

Yerleşik Nüfus

Türkiye İstatistik Kurumu’ndan (TÜİK) alınan MUKAD-BİR ilçelerinin 1990, 2000 2007 ve 2009 yılı Nüfus Sayımı sonuçları Tablo 7’de verilmiştir. 2009 yılı nüfus sayımına göre MUKAD-BİR ’in toplam nüfusu 177.817’dir. 2000 yılında toplam nüfusun %42’si kentsel iken, 2009 yılında kentsel nüfus oranı %49’a yükselmiştir.

Page 26: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

10

Tablo 7. MUKAD-BİR üyeleri Nüfusu, 1990-2009

İlçeler 1990 Nüfus Sayımı

Sonuçları 2000 Nüfus Sayımı

Sonuçları 2007 Nüfus Sayımı

Sonuçları 2008 Nüfus Sayımı

Sonuçları Toplam Kent. Kırsal Toplam Kent. Kırsal Toplam Kent. Kırsal Toplam Kent. Kırsal

Merkez 71.155 35.605 35.550 83.511 43.845 39.666 94.207 52.918 41.289 92.328 56.619 35.709 Kavaklıdere 12.037 3.339 8.698 12.548 3.432 9.116 11.153 2.797 8.356 11.169 2.931 8.238 Ula 19.978 5.185 14.793 21.944 5.257 16.687 23.455 5.594 17.861 24.219 5.732 18.487 Yatağan 42.376 11.890 30.486 46.252 16.007 30.245 46.275 17.421 28.854 46.103 17.724 28.379 Toplam 145.546 956.01 89.527 164.255 68.541 95.714 175.090 78.730 96.360 173.819 83.006 90.813

İlçeler 2009 Nüfus Sayımı

Sonuçları Toplam Kent. Kırsal

Merkez 96.820 61.550 35.270 Kavaklıdere 11.140 2,822 8.318 Ula 23.969 5.602 18.367 Yatağan 45.888 17.707 28.181 Toplam 177.817 87.681 90.136 Kaynak: TUİK, 2010 Turist Nüfusu

Turistik nüfus ile ilgili daha doğru veri elde etmek amacıyla MUKAD-BİR Belediyelerine, Belediye Anketi gönderilerek bilgi istenmiştir (Ek 2). Belediyeler tarafından beyan edilen yaz ve kış nüfusları Tablo 8 ’de verilmektedir.

Beyan edilen nüfuslar tablonun ilk 2 kolonunda verilmiştir. 3. kolonda bu iki nüfusun

birbirine oranı yer almaktadır. Son kolon ise yaz nüfusunun kış nüfusuna oranının proje kapsamında normalize edilmiş halidir ve MUKAD-BİR nüfusunun tahmininde esas alınan değerlerdir.

Tablo 8. İlçelerin kış nüfusu/yaz nüfusu oranı (2007)

İlçeler Kış

nüfusu Yaz

nüfusu Yaz/kış

nüfus oranı (%) Normalize edilmiş yaz/kış

nüfus oranı (%) Merkez 52.918 52.918 100% 100% Kavaklıdere 3.000 5.000 167% 160% Ula 5.370 5.500 102% 130% Yatağan 1.7421 1.7421 100% 100% Kaynak: Ek 2

Nüfus Tahminleri :

2040 yılına kadar nüfusu tahmin edilirken iki farklı yöntem kullanılmıştır. Tahmin yapılırken faydalanılan kaynaklardan biri Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), diğeri ise Azalan Hızlı Geometrik Artış (İTÜ)’dır. Aşağıda farklı nüfus tahminlerinin bir özeti verilmektedir.

UNDP Yaklaşımı UNDP, Türkiye’nin nüfus artış hızlarını kentsel ve kırsal nüfus için ayrı olarak

tanımlamıştır. Ancak UNDP tarafından yapılan nüfus projeksiyonu 2000–2030 dönemini kapsadığından, 2030–2040 dönemi nüfus artış hızı tahminleri proje kapsamında gerçekleştirilmiştir. UNDP’nin belirlemiş olduğu artış hızları ile son yıllar için bu değerlerden hareketle elde edilen artış hızları Tablo 9 ’da verilmektedir.

Page 27: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

11

İTÜ Yaklaşımı İTÜ, 2010–2040 dönemi için MUKAD-BİR üyelerinin yıllık nüfus artış hızlarını

tanımlamıştır. İTÜ yaklaşımı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) resmi sonuçlarından hareketle geliştirilmiştir. İTÜ verilerine dayanılarak elde edilen nüfus artış hızları Tablo 10 ’da özetlenmektedir.

UNDP ve Azalan Hızlı Geometrik Artış (İTÜ) yaklaşımları adı altında iki metotta da geometrik nüfus artışı formülü kullanılmış olup artış hızları 2010–2040 yılları arasında 5’er yıllık aralarla seçilmiştir. Benzer şekilde, her iki yaklaşım nüfusun kentsel, kırsal, yaz, kış ve eşdeğer nüfus şeklinde ayrıntılı dökümüne olanak sağlamaktadır. Kentsel ve kırsal nüfusun dağılımı ve nüfusta mevsime bağlı olarak meydana gelen değişimler göz önünde bulundurularak, UNDP ve İTÜ için nüfus tahminleri yapılmıştır. Her iki yöntem sonucunda ortaya çıkan nüfus tahminleri Şekil 2 ’de verilmiştir.

Tablo 9. UNDP’nin Türkiye için öngördüğü nüfus artış hızları

5 yıllık dönemler Nüfus artış hızı (%) Kentsel Kırsal

2010–2015 1,690 -0,481 2015–2020 1,428 -0,688 2020–2025 1,277 -0,788 2025–2030 1,119 -0,893 2030–2035 0,929 -0,983 2035–2040 0,743 -1,071 Kaynak: UNDP, 2004

Tablo 10. İTÜ’nün MUKAD-BİR için öngördüğü nüfus artış hızları

5 yıllık dönemler Nüfus artış hızı (%) Kentsel Kırsal

2010–2015 1,30 -1,00 2015–2020 1,30 -1,00 2020–2025 1,40 -1,25 2025–2030 1,40 -1,25 2030–2035 1,50 -1,25 2035–2040 1,50 -1,25

Şekil 2. MUKAD-BİR belediyeleri nüfus tahminleri

Page 28: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

12

Tahminlerin birbirine yakın olması, projeksiyonların hassaslığına işaret etmektedir. Bu iki yaklaşımın her ikisinin de avantaj ve dezavantajları mevcuttur. İTÜ yaklaşımı ADNKS dâhil olmak üzere geçmiş yıllardaki nüfus artışı eğilimine uygunluk göstermektedir. Zaman içerisinde de daha güvenli tarafta kalmaktadır. Bu sebeplerle, projenin ilerleyen aşamalarında bu yaklaşım üzerinden hesaplamalara devam edilmiştir. Sonuç olarak nihai nüfus tahminleri Tablo 11 ’de özetlenmiştir.

Tablo 11 ’de yer alan kentsel kesimin eşdeğer nüfusu, Muğla Merkez İlçesi için yaz sezonu 7 ay, kış sezonu 5 ay, Kavaklıdere ve Yatağan İlçesi için hem yaz hem de kış sezonu 6 ay, Ula İlçesi için yaz sezonu 5 ay, kış sezonu 7 ay olarak kabul edilerek, yaz ve kış nüfuslarının ağırlıklı ortalamasının alınmasıyla elde edilmiştir. Kırsal kesimde yaşayan nüfusun mevsimsel olarak değişmediği kabul edildiğinden, kırsal kesim için eşdeğer nüfus değeri verilmemiştir. Dolayısıyla kış nüfusu, kışın kentsel kesimde yaşayan nüfus ile kırsal nüfusun toplanması ile elde edilir. Benzer şekilde, ilin yaz nüfusu, kentsel kesimin yaz nüfusu ile kırsal nüfusun toplamıdır. 2040 yılında MUKAD-BİR’in toplam nüfusunun 239.429’a ulaşacağı tahmin edilmiştir. MUKAD-BİR’nin nüfusundaki artış Şekil 3 ’de verilmiştir.

Tablo 11. MUKAD-BİR belediyelerinin 2000–2040 dönemi nüfus tahminleri

YILLAR

MUKAD-BİR NUFUSU Kentsel

Kırsal Toplam

Kış Yaz Eşdeğer Kış Yaz Eşdeğer

2010 92,113 97,000 94,380 94,761 186,875 191,761 189,141

2015 101,701 107,096 104,203 94,288 195,989 201,384 198,492

2020 112,286 118,243 115,049 93,818 206,103 212,061 208,867

2025 123,972 130,550 127,023 93,350 217,322 223,899 220,373

2030 130,296 137,209 133,503 92,884 223,180 230,093 226,387

2035 136,943 144,208 140,313 92,420 229,363 236,628 232,733

2040 143,928 151,564 147,470 91,959 235,887 243,523 239,429

Şekil 3. MUKAD-BİR nihai (eşdeğer) nüfus tahmini

Page 29: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

13

Mevcut Evsel Nitelikli Katı Atık (KA) Miktarı

MUKAD-BİR dâhilinde oluşan KA miktarının mevcut durumunun doğru olarak tespit edilmesi için Merkez İlçe pilot bölge olarak seçilmiştir. Tartım çalışması Muğla Belediyesi tarafından 17 Mart 2008 tarihinde (Tablo 12) ve 2009 Temmuz ayı boyunca yapılmıştır (Tablo 13.). Tablo 12. Muğla Merkez İlçe kış sezonu tartımları sonuçları

Tablo 13. Muğla Merkez İlçe yaz sezonu tartımları sonuçları

Temmuz 2009 ayı katı atık tartım sonuçları Tarih Atık miktarı

kg/gün Tarih Atık miktarı

kg/gün Tarih Atık miktarı

kg/gün 01.07.2009 63.120 12.07.2009 56.660 23.07.2009 73.980 02.07.2009 66.920 13.07.2009 63.280 24.07.2009 66.600 03.07.2009 61.940 14.07.2009 62.420 25.07.2009 61.980 04.07.2009 62.540 15.07.2009 61.540 26.07.2009 60.180 05.07.2009 57.960 16.07.2009 71.360 27.07.2009 71.860 06.07.2009 66.600 17.07.2009 62.540 28.07.2009 69.720 07.07.2009 71.980 18.07.2009 62.380 29.07.2009 65.760 08.07.2009 64.202 19.07.2009 56.100 30.07.2009 77.560 09.07.2009 69.400 20.07.2009 68.060 31.07.2009 66.700 10.07.2009 62.260 21.07.2009 64.140 TOPLAM 2.027.012 11.07.2009 72.910 22.07.2009 65.200

Birim katı atık miktarı (kg/kişi-gün), bir günde oluşan atığın hizmet edilen nüfusa bölünmesiyle elde edilir. 2008 ADNKS sonuçları kullanılacak olup Muğla merkez nüfusu 57.000’dir. Buradan hareketle Merkez’de kişi başı atık üretimi kış aylarında (439.040kg/hafta / 7gün/hafta / 57.000kişi) 1,10 kg/kişi-gün, bulunur. Muğla Merkez 2009 yaz nüfusu 60.000 olarak alınırsa atık miktarı (2.027.012kg/ay / 31gün/ay / 60.000kişi) 1,09 kg/kişi-gün bulunur.

Gerçek değerlerle karşılaştırmak amacıyla İstanbul için İSTAÇ’ın gerçek tartım verilerine dayanarak yapılan son tez çalışmasına göre (Karakaya, 2008), İstanbul’un 2007 yılı için ortalama birim KA oluşumu yaklaşık 1,20 kg/kişi-gün olarak kaydedilmiştir. Bu bilgi ışığında, İstanbul gibi büyük bir metropol ile Muğla’nın 1,10 kg/kişi-gün değeri makul seviyede kalmaktadır.

17 Mart 2008 tarihli tartım sonuçları Araç No

Plaka Hacim (m3)

Haftalık sefer sayısı

Haftalık katı atık miktarı (kg)

1 16 NV 519 7 24 81.020 2 16 E13 298 13 12 80.560 3 16 K 1421 - 6 8.460 4 48 AZ 830 - 16 27.120

5 16 K 4523 7 21 76.460 6 16 BL 570 7 12 35.540 7 16 LZ 304 7 20 68.700 8 16 K 9182 7 18 61.180

Haftalık TOPLAM atık miktarı 439.040

Page 30: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

14

Bununla beraber dikkate alınması gereken önemli bir husus, tartımın sadece 1 gün süreyle gerçekleştirilmiş olmasıdır. Güvenli tarafta kalmak açısından proje kapsamında, Muğla için 2008 yılı için kişi başı ortalama atık oluşumu 1,11 kg/gün olarak kabul edilmiştir

Gelecekteki Katı Atık Oluşumu

Kişi başı atık oluşumunun yıllara göre artışı, hanehalkı yapısı, hanehalkı geliri ve tüketici alışkanlıkları gibi pek çok etkenle değişiklik göstermektedir. Türkiye’nin makro-ekonomik projeksiyonu ülke genelinde % 5,1’lik GSYİH artışı ve yaklaşık %1,6’lık nüfus artış hızı öngörmektedir (ENVEST, 2005a). Bu da 2010-2030 dönemi için kişi başına gelirlerde yıllık yaklaşık %3’lük bir artış anlamına gelmektedir. Kişi başına gelirlerdeki artış, her zaman lineer olmasa da atık oluşumunda artışa tekabül eder.

Bu çalışma kapsamında belirlenen kişi başı KA değerleri Tablo 14 ’da yer almaktadır. Bu değerler arazide yapılan ölçümler ile hane halkı yapısı, hane halkı geliri ve tüketici alışkanlıkları gibi etkenler göz önünde bulundurularak Model FIZIBLE ( Katı Atık Ana Planı, 2006 ve ENVEST, 2005a) kullanarak hesaplanmıştır. Raporun geri kalanındaki atık akışı hesaplamalarında bu değerler kullanılacaktır.

Tablo 14. MUKAD-BİR için kişi başına KA oluşumu projeksiyonları

Yıllar 2010 2015 2020 2025 2030 Birim KA oluşumu (kg/kişi-gün) 1,15 1,27 1,41 1,59 1,83

Atık Oluşumu Tahminleri

Yukarıda açıklanan bilgiler ve varsayımlar doğrultusunda, proje alanında geleceğe yönelik atık oluşumu tahminleri gerçekleştirilmiştir. Tablo 15 ‘de KA için yapılan atık tahminlerini özetlemekte olup detaylı hesaplamalar Tablo 16 ‘da verilmiştir.

Bu noktada, konutlardan ve diğer kaynaklardan evsel nitelikli katı atığın (KA) tanımına dikkat çekmekte fayda vardır. KA, evler, ticari kuruluşlar, resmi kurumlar ve endüstri tesislerinden kaynaklanan, evsel ve evsel nitelikli atıkların tümüne verilen addır. KA’ların yönetimi Belediyelerin sorumluluğunda yer aldığından bu atıklara belediye atığı da denmektedir.

Son olarak belirtilmesi gereken nokta Tablo 15 ‘de KA bileşeni altında adı geçen endüstri kaynaklı atıkların endüstriyel atıklardan farklı manaya geldiğidir. Bu atıklar evsel nitelikli olup üretim prosesleri dışındaki ünitelerde oluşurlar (örn. idari binalar).

Tablo 15. Katı Atık miktarı tahminleri

Atık kaynağı Atık miktarı (ton/yıl)

2010 2015 2020 2025 2030 Kentsel Haneler,Kırsal Haneler , Ticari ve kurumsal şirketler, Endüstri tesisleri 78.600 90.800 106.100 126.000 148.800

Page 31: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

15

Tablo 16. Muğla İli katı atık akışı

Nüfus (kişi)

KA miktarı (kg/kişi-

gün)

ToplamKA

miktarı (ton/yıl)

Toplan-mayan

KA1

(ton/yıl)

İşlenmeyen KA2

(ton/yıl)

Geri kazanıma

yönlendirilen KA4

(ton/yıl)

Düzenli depolamaya

yönlendirilen KA3

(ton/yıl)

2010 189.141 1,15 78.557 13.448 215 19.275 45.654

2011 190.934 1,17 80.725 13.562 223 19.931 47.044

2012 192.765 1,20 82.991 13.653 232 20.612 48.530

2013 194.634 1,22 85.722 13.770 244 21.463 50.282

2014 196.543 1,25 88.197 13.885 254 22.227 51.870

2015 198.492 1,27 90.787 13.277 354 46.078 36.237

2016 200.481 1,30 93.492 13.357 367 47.326 37.720

2017 202.513 1,33 96.769 13.466 383 48.744 39.565

2018 204.587 1,35 99.737 13.576 398 50.062 41.203

2019 206.705 1,38 102.850 13.662 413 51.481 42.925

2020 208.867 1,41 106.100 13.782 428 52.914 44.726

2021 211.074 1,45 110.042 13.900 449 54.597 46.970

2022 213.327 1,48 113.612 14.019 466 56.165 48.964

2023 215.627 1,51 117.348 14.115 484 57.833 51.058

2024 217.976 1,55 121.247 14.238 503 59.535 53.247

2025 220.373 1,59 125.999 14.363 527 61.542 55.980

2026 221.550 1,63 129.988 14.383 547 63.244 58.349

2027 222.740 1,67 134.169 14.439 567 64.977 60.832

2028 223.942 1,72 138.539 14.490 589 66.789 63.432

2029 225.158 1,78 143.934 14.508 617 69.002 66.696

2030 226.387 1,83 148.771 14.564 641 70.990 69.585

1 Kent nüfusunun %100’üne, kırsal nüfusun % 90’ına hizmet verilmektedir. Ayrıca hizmet alanı içinde

oluşan hacimli atıkların atık toplama araçlarıyla toplanmayacağı kabul edilmiştir. 2 İşlenmeyen atık evlerden kaynaklanan tehlikeli atıklar ve EEEA’dır. 3 Geri dönüşüm /geri kazanım proseslerden geçmeden düzenli depolamaya yönlendirilen ve geri kazanım

proseslerinden gelen sistem artıkları da dahil edilmiştir. 4 Geri dönüşüm /geri kazanım proseslerine giden atıklardır. Bu tesislerde işlenemeyen ve daha sonra düzenli

depolamaya gönderilecek olan artıkları da içermektedir. * Hesaplar MODEL FİZBİL kullanılarak yapılmış olup rakamlar tabloya dökülürken iki haneli olarak alınmıştır. Örneğin 2010 yılında 1,1537 kg/kişi-gün olan KA miktarı 1,15 kg/kişi-gün olarak alınmıştır. Hesaplarda 360 gün/yıl değeri kullanılmıştır.

Page 32: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

16

Atık Akışı Tablo 16 ‘da verilen detaylı proje atık akışının özeti Tablo 17 ’de verilmiş olup bu tabloda ilk kolon geleceğe yönelik tahmini KA miktarını vermektedir. İkinci kolon toplama sistemleri aracılığıyla toplanabilen tahmini atık miktarını vermektedir. Proje alanında yer alan bazı uzak yerleşimlere (ayrık kırsal nüfus) toplama hizmeti götürülmemektedir. Bu değer proje süresince kırsal nüfusun %10’u olarak kabul edilmiştir. Ayrıca hizmet alanı içerisindeki hacimli atıklar, tehlikeli atıklar ve elektrikli ve elektronik ekipman atıklarının (EEEA) atık toplama araçları ile toplanmayacağı düşünülmüştür. Üçüncü kolon düzenli depolamaya yönlendirilen tahmini KA miktarını tanımlar. Bu kolona sadece doğrudan depoya yönlendirilen atıklar dâhil olup, arıtma/işleme/geri kazanma tesislerden çıkan sistem artıkları dâhil edilmemiştir. Tablonun son kolonu ise işlenen tahmini atık miktarlarını, bir başka deyişle arıtma/işleme/geri kazanma proseslerine giren toplam atık miktarını vermektedir. Kompostlaştırma ve geri kazanma tesisleri düzenli depolamadan yüksek oranlarda atığın çekilmesi amacına hizmet etmektedir.

Tablo 17. Bölgesel atık yönetim stratejisi doğrultusunda çıkarılan atık akışı

Yıllar Oluşan KA

miktarı (ton/yıl)

Toplanan KA miktarı (ton/yıl)

Depolanan KA miktarı (ton/yıl)

Geri kazanılan KA miktarı (ton/yıl)

2010 78600 64895 45654 19275 2015 90800 77156 36236 46078 2020 106100 91890 44726 52914 2025 126000 111109 55980 61542 2030 148800 133566 69585 70990

1.4 Düzenli depolama sahasını kullanacak belediyelerin depolama sahasına

uzaklıkları ve plan üzerinde gösterilmesi, tesisin ve tesis içinde planlanan tüm ünitelerin ayrı ayrı en yakın yerleşim birimine uzaklığı

Düzenli depolama tesisine olan uzaklığın fazla olmadığı durumlarda toplanan atığın doğrudan taşınması daha ekonomik bir metottur. Ancak belli bir mesafenin üzerine çıkıldığında, atığın aktarma merkezi (transfer istasyonu) üzerinden büyük tonajlı araçlarla taşınması daha ekonomik olmaktadır. Düzenli depolama alanına uzaklık Muğla Merkez İlçede 6 km, Kavaklıdere 57 km, Ula 22 km, Yatağan ise 32 km’dir.

Akkaya Köyü Sarıotluk Mevkii ‘deki bertaraf tesislerini kullanacak ilçeler ve ulaşım güzergahı Şekil 4 ‘de verilmiştir. Proje sahasına, Muğla çevre yolu Akkaya yolu sapağından sonra 4 km içeridedir. Şekil 5 ‘de verilen 1/25.000 lik planda görüldüğü gibi alana en yakın yerleşim yeri olan Akkaya Köyü kuşuçuşu 1,9 km, Muğla Merkez ise kuşuçuşu 2 km mesafededir.

Page 33: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

17

Şekil 4. Düzenli depolama tesisini kullanacak yerleşimler, aktarma merkezi ve düzenli depolama tesisine ulaşım güzergahı

DEPO ALANI

AKTARMA MERKEZİ

AKTARMA MERKEZİNİN HİZMET ALANI DAİRESİ

Page 34: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

18

Şekil 5. 1/25.000 ölçekli Plan

KURU DERE

YATAĞI

Page 35: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

19

I.5 Tesise kabul edilecek atıkların kaynağı, fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri, miktarları ve ilgili yönetmeliklere göre sınıflandırılması,

Katı atık düzenli depolama tesisinde evsel nitelikli katı atıklar ile sterilizasyona tabi

tutulmuş tıbbi atıklar bertaraf edilecektir. Atık miktarı Bölüm 1.3 ‘de detaylı olarak verilmiştir. Atıkların kaynakları:

• Konutlardan toplanan çöpler ve evsel nitelikli endüstriyel atıklar • Dükkânların, lokantaların, otellerin, büroların atıkları • Açık pazar yerlerinin atıkları • Sokak ve caddelerdeki çöp bidonlarında toplanan atıklar ile sokak süprüntüleri • Askeri yerleşimlerin evsel ve büro atıkları • Tıbbi atıklar (sterilizasyondan geçirilmiş atıklar)

Mevcut KA Kompozisyonu

Katı atığın karakterizasyonunu doğru tahmin edebilmek amacıyla madde grubu analizi çalışması yürütülmüş ve yine Muğla Merkez pilot bölge olarak seçilmiştir. Saha çalışması 05.07.2008 ve 17.03.2008 tarihlerinde yapılmıştır. Bu çalışmaya 2008 yılında başlandığından karakterizasyon çalışması da 2008 yılında gerçekleştirilmiştir. 2010 yılında karakterizasyon çalışması yapılmamıştır. Ancak 2 yıl içinde katı atık karakterizasyonunda aşırı bir değişiklik olacağı düşünülmemektedir.

Tabloda yer alan kolonlar nüfusun farklı gelir seviyelerini yansıtmaktadır. Çarşıda

oluşan KA’nın karakterizasyonu diğer gruplara dâhil edilmeye uygun olmadığından ayrı incelenmiştir. Dolayısıyla, düşük, orta ve yüksek gelir seviyesine bir de çarşı sütunu eklenmiştir. Düşük gelir seviyesinin toplam nüfusun %20’sini, orta gelirlilerin %60’nı, yüksek gelirlilerin %10’unu ve çarşının %10’unu temsil ettiği düşünmüştür.

Katı Atık Ana Planı (KAAP) Projesi kapsamında yapılan çalışmalarda Türkiye’nin

alt bölgeleri için katı atık karakterizasyonu önerilmiştir (MİMKO 2006). KAAP Projelerinde Türkiye, coğrafik ve sosyo-ekonomik kriterler göz önüne alınarak 3 ana bölge ve 11 alt bölgeye ayrılmıştır. Muğla İli, Ege Bölgesi’ndeki orta/küçük Belediye sınıfına girdiğinden, 1c bölgesine dâhildir. KAAP ’nda 1c bölgesi için önerilen karakterizasyon Tablo 18 ’de verilen analiz sonuçlarıyla karşılaştırılmak ve gerekli düzeltmelerin yapılması amacıyla kullanılmış ve son olarak Tablo 19 ’daki revize değerler elde edilmiştir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, yukarıdaki tablonun mevcut atık analizine nazaran atık bileşenlerini oluştukları kaynaklara göre tanımlamasıdır. Tabloda organik atığın sadece mutfak atıklarından değil aynı zamanda bahçe atıkları, diğer yanmayanlar, kağıt gibi bileşenlerden de geldiğini kabul ettiği dikkate alınmalıdır. Sonuç olarak, bu Tabloda verilen dağılımın İl’in mevcut durumunu büyük ölçüde yansıttığı düşünülmektedir.

Page 36: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

20

Tablo 18. Muğla Merkez’de oluşan KA’nın yaz ve kış aylarına ait kompozisyonu

05.07.2008 tarihli karakterizasyon çalışması

Bileşenler (%) Düşük

gelir seviyesi Orta

gelir seviyesi Yüksek

gelir seviyesi Çarşı Ortalama

Mutfak 63,8 79,8 75,3 50,6 73,2 Plastik 5,7 2,4 8,6 3,3 3,8 Cam 3,8 3,2 1,4 5,4 3,4 Kağıt 10,9 8,4 10,8 23,6 10,7 Metal 0,3 1,2 0,4 0,7 0,9 Kül 2,8 0,0 0,0 0,0 0,6 Karton 0,0 1,1 0,4 2,6 1,0 Hacimli Karton 1,3 2,0 0,8 1,8 1,7 Diğer Yanabilen 11,4 2,0 2,3 12,0 4,9

17.03.2008 tarihli karakterizasyon çalışması

Bileşenler (%) Düşük

gelir seviyesi Orta

gelir seviyesi Yüksek

gelir seviyesi Çarşı Ortalama

Mutfak 35,3 33,6 36,8 44,8 35,4 Plastik 7,1 7,8 21,1 11,9 9,4 Cam 1,4 1,8 2,1 4,5 2,0 Kağıt 3,2 5,4 4,2 4,5 4,8 Metal 1,4 2,5 2,1 1,5 2,2 Kül 47,7 40,3 21,1 29,9 38,8 Karton 1,4 3,1 2,1 0,7 2,4 Hacimli Karton 1,4 3,8 6,3 1,5 3,4 Diğer Yanabilen 1,0 1,6 4,2 0,7 1,7

Tablo 19. Muğla için revize edilmiş katı atık karakterizasyonu değerleri

Bileşenler (%) KTH KÇH KK Ticari&

Kurumlar Endüstri

Ağırlıklı ortalama

Mutfak atıkları 57,0 49,0 57,0 21,0 1,0 38,9 Kağıt 5,0 8,0 5,0 23,0 33,0 13,5 Karton 2,0 4,0 2,0 13,6 24,0 8,4 Karton, hacimli 0,5 0,5 0,5 - - 0,3 Plastik 7,0 11,0 7,0 20,2 7,0 11,3 Cam 4,0 7,0 4,0 1,0 5,0 4,3 Metal 2,0 3,0 2,0 1,0 4,0 2,3 Metal, hacimli 0,5 0,5 0,5 - - 0,3 EEEA 0,5 0,5 0,5 1,0 - 0,5 Tehlikeli atık 0,5 0,5 0,5 - - 0,3 Bahçe atıkları 3,0 2,0 1,0 5,1 - 2,2 Diğer yanmayanlar 10,0 6,0 12,0 4,0 12,0 8,3 Diğer yanabilenler 4,0 4,0 4,0 10,1 14,0 7 Diğer yanabilenler, hacimli 2,0 2,0 2,0 - - 1,2 Diğer yanmayanlar, hacimli 2,0 2,0 2,0 - - 1,2 KTH: Kentsel Tek Katlı Hane, KÇH: Kentsel Çok Katlı Hane, KK: Kırsal Kesim

Page 37: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

21

Gelecekteki KA Kompozisyonu

Atık oluşumunda olduğu gibi atık kompozisyonunu etkileyen faktörler arasında hanehalkı yapısı, hanehalkı geliri ve tüketici alışkanlıkları yer almaktadır. Kişi başına gelirlerdeki artış, atık kompozisyonunda belirgin değişikliklere neden olabilmektedir. Gelecekte KA içerisindeki yemek atığı oranının azalması, buna karşılık kağıt, karton ve diğer yanabilenler gibi BPA bileşenlerinin düşük hızda artması beklenmektedir. Net sonuç, BPA’nın KA’ya oranının yıllar içerisinde azalmasıdır. Ambalaj atığı ve geri dönüştürülebilir malzemeler kategorilerinde hem nispi, hem de mutlak artışlar beklenmektedir. Proje kapsamında belirlenen atık kompozisyonu Tablo 20 ’de yer almaktadır. Tablonun son dört satırında, atık içerisindeki bileşenlerinin gruplandırıldığı temel atık kategorileri yer almaktadır.

Tablo 20. Muğla için KA kompozisyonu projeksiyonları

Atık bileşeni (%) 2010 2015 2020 2025 2030 Karton 8.9 9.7 10.4 11.2 12.0 Hacimli Karton 0.3 0.3 0.3 0.2 0.2 Mutfak atığı 37.3 34.6 32.1 29.6 27.2 Bahçe atığı 2.2 2.2 2.3 2.4 2.5 Cam 4.3 4.2 4.2 4.1 4.0 Tehlikeli atık 0.3 0.3 0.3 0.2 0.2 Metal 2.3 2.4 2.4 2.4 2.4 Hacimli metal 0.3 0.3 0.3 0.2 0.2 Diğer yanabilenler 7.0 7.4 7.8 8.3 8.7 Diğer hacimli yanabilenler 1.2 1.1 1.1 1.0 0.9 Diğer hacimli yanmayanlar 1.2 1.1 1.1 1.0 0.9 Diğer yanmayanlar 8.3 8.3 8.3 8.2 8.1 Kağıt 14.6 15.7 16.7 17.8 18.9 Plastik 11.3 11.8 12.3 12.7 13.2 EEEA 0.5 0.6 0.6 0.6 0.6 Toplam 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

BPA 71.4 71.0 70.7 70.5 70.4 Geri dönüştürülebilir atık 42.0 44.3 46.5 48.7 50.9 Ambalaj atığı 22.1 23.3 24.4 25.5 26.7 Diğer KA 10.0 10.0 9.9 9.8 9.6 Atık Pil Depolama

Katı Atık Bertaraf Tesisi içinde 31.08.2004 ve 25569 sayılı Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği’ne göre “Belediyelerin Görev ve Yetkileri bölümünde Madde 8’de “Kuruluş ve işletme giderleri pil üreticileri tarafından karşılanacak

geçirimsizlik koşulları sağlanmış, nemden ari ve meteorolojik şartlardan korunmuş atık pil

depolama alanlarının kurulması için katı atık düzenli depolama alanlarında ücretsiz olarak

yer tahsis etmekle görevli ve yetkilidir.” hükmünce alanda atık pil depolama ünitesi kurulacaktır. Aynı Yönetmelik Madde 20 gereği oluşturulacak geçici depo alanı; “atık pillerin geçici depolanmasında iç ve dış yüzeyleri korozyona dayanıklı konteynerler kullanılması, bu konteynerlerin kolay taşınabilir ve hacmi asgari 4 m³ veya daha fazla olması, sızdırmazlık özelliği taşıması gereken konteynerlerin kırmızı renge boyanarak her iki

Page 38: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

22

yüzeyine “Atık Pil Geçici Deposu” ibaresi yazılması, konteynerin nakliye kolaylığı olan yerlerde zemini beton ve üstü kapalı alanlarda bulundurulması gerekli olup, bu alanlarda yangına karşı her türlü tedbir alınması zorunludur” hükümleri çerçevesinde yapılacaktır. Tehlikeli Atıklar

Tehlikeli atıklar depolama alanına kabul edilmeyecektir. I.6 Kompost tesisinin kapasitesi, teknolojisi, kabul edilecek atık türleri, tesisten

kaynaklanacak sızıntı suyunun bertarafı, kompost tesisi akım şeması,

Pilot kompost tesisi, ikili toplamanın tam olarak oturtulacağı 2015 yılına kadar hizmet verecektir. İkili toplamanın yüksek seviyelerde başlamasıyla aktarmalı yığın metodu ile işletilen kompost tesisi kapatılıp reaktörde kompost tesisi devreye alınacaktır

Pilot Kompost Tesisi

Kompostlaştırma prosesinde biyolojik olarak ayrışabilen atıklar mikroorganizmalarca parçalanarak, oldukça inert yapıda olan ve toprak şartlandırıcısı olarak kullanılabilen bir ürün elde edilir ve bu ürün kompost olarak adlandırılır. Pilot kompost tesisinde, ikili toplama başlayana kadar yalnızca park, bahçe ve pazaryeri atıkları arıtılacaktır. Pilot kompost tesislerinde iki tür kompostlaştırma metodu yaygın olarak uygulanmakta olup, statik yığın metodunda kompostlaştırma sürecinin çok uzun olmasından dolayı, aktarmalı yığın metodu ile işletilecektir. Bu yöntemde kompostlaştırma açık alanda yapılmaktadır. Aktarmalı yığın ile kompostlaştırma 4 kademede meydana gelir. Bunlar; kabul alanı, kompost alanı, olgunlaşma alanı ve depolama alanıdır.

Bu şekilde işletilen kompost tesislerinde, atıklar ilk olarak kabul alanına alınır. Burada hacimli atıklar yığından ayıklanıp kalan kısım öğütücüden geçirilir ve kompostlaştırmaya gönderilir. Kompostlaştırma için hazırlanan atıklar, düz bir zeminde kubbe meydana getirecek şekilde biçimlendirilir. Kompostlaştırma prosesi devam ederken, yığın sulanır, sıcaklığın 40–70 oC’de seyretmesi sağlanır ve haftada 2 kere karıştırılır. Karıştırma aşamasında yığın olduğu yerde karıştırılmak yerine belli bir uzaklığa aktarılır. Yığının aktarılma mesafesi kullanılan karıştırıcının tipine bağlıdır. Genelde bu mesafe 5 m kadardır. Kompostlaştırma süreci yaklaşık 4 ay sürer ve daha sonra kompostlaştırılan atık olgunlaşma alanına alınır. Olgunlaşmaya bırakılan atığın yaklaşık 1 ay sonra bozulması (ayrışması) tamamlanmış olur. Olgunlaşma sürecinden sonra eleme ve kompostun satışa hazırlanması için diğer işlemler yapılır. Dağıtıma hazır hale gelen kompost geçici olarak depolanır. Elde edilen bu ürün, tarımda gübre ve toprak şartlandırıcısı, düzenli depolama tesislerinde günlük örtü toprağı ile peyzaj malzemesi olarak kullanılabileceği gibi, düzensiz depolama tesislerinin veya taş ocaklarının iyileştirilmesi da kullanılabilir. Şekil 6 ’da aktarmalı yığın metotlu kompost tesisinin tipik vaziyet planı ve akım şeması verilmiştir.

İkili toplamanın yüksek seviyelerde başlamasıyla aktarmalı yığın metodu ile işletilen

kompost tesisi kapatılıp reaktörde kompost tesisi devreye alınacaktır. Pilot kompost tesisinin kapatılmasının sebebi, ikili toplamanın devreye girmesiyle tesise gelecek atık miktarının yüksek oranda artması sonucu artık ihtiyaca cevap veremeyecek hale gelecek olmasıdır. Ayrıca reaktörde kompost metodu, kapalı sistemde mutfak atıklarının koku problemine yol açmadan geri kazanılmasını mümkün kıldığından aktarmalı yığına göre daha uygundur.

Page 39: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

23

Şekil 6. Aktarmalı yığın metotlu kompost tesisi vaziyet planı ve akım şeması

Pilot kompost tesisinde işlenecek park/bahçe atıkları, KTH, KÇH ve ticarethanelerden kaynaklanmaktadır. Tablo 21 ’de pilot kompost tesisinde işlenecek atık miktarının yıllara göre değişimi verilmiştir. Tesisin tasarımı sırasında bazı kabuller yapılmış olup bu kabuller Tablo 32 ’de verilmiştir.

Tablo 21. Pilot kompost tesisi kapasitesi

Yıllar 2010 2011 2012 2013 2014 Kompost tesisi kapasitesi (ton/yıl) 417 434 451 475 494

Tablo 22. Pilot kompost tesisi tasarımı kabulleri

Parametre Değer Birim Atığın yoğunluğu 0.2 ton/m3 Hacim düzeltme faktörü 0.8 - Kompost süreci 120 gün

Yığının boyutları Alt taban Üst taban Yükseklik

m 15 11 2

Yığınlar arası mesafe 5 m Yan boşluklar 5 m

Yukarıdaki parametreler dikkate alınarak pilot kompost tesisi boyutlandırılmıştır. Kabul alanı işlenmemiş atığın tesise ilk olarak alındığı yerdir ve 4 günlük işlenmemiş atığın depolanabileceği büyüklükte olması gerekmektedir. Bu da 20 m2 alanın yeterli olacağı anlamına gelmektedir. Ön depolama alanı üzeri kapalı olacaktır. Öğütücünün de yer alacağı bu alanda, bant taşıyıcıların işleyebilmesi ve araçların kolay manevra yapabilmesi için 100 m2’ye daha ihtiyaç vardır. Yani kabul işlemleri ve öğütücü için toplamda 120 m2 ayrılması gerekmektedir.

Page 40: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

24

Kompostlaştırma alanı, 4 ay boyunca oluşacak atık için gerekli alanı sağlamalıdır. 4 ay sonunda oluşacak toplam atık miktarı en fazla 820 m3 olacaktır. Bu miktar, 32 m uzunluğunda, 2 m yüksekliğinde ve 15 m alt taban genişliğine sahip 1 adet tonoz yığın oluşturulması için yeterlidir. Bu sebeple yaklaşık 500 m2 alan ihtiyacı karşılayacaktır.

4 aylık kompostlaştırma sürecinden sonra, yığının hacmi yaklaşık %30 oranında azalacak ve oluşturulacak yığının yüksekliği 3-4 m aralığında olacaktır. Bu sebeple, olgunlaşma alanı için daha az bir alan, yaklaşık 160 m2 ihtiyacı karşılayacaktır.

Eleme ve depolama için 110 m2 alan yeterli olacaktır. Eleme alanında, taşıyıcı ile yükleme ve boşaltma araçları çalışacaktır. Depolama alanı, 1 aylık kompost ürününü depolayabilecek büyüklükte olmalıdır. Bu sebeple 50 m2 alan gerekmektedir. Ara yollar, makinelerin manevra alanı için de bir miktar alana ihtiyaç vardır. Tüm ünitelerle birlikte pilot kompost tesisi toplamda yaklaşık 2.000 m2 alana sahip olacaktır. Bu tesis 2011-2014 döneminde işletilecek olup seçilen yeni düzenli depolama alanına kurulacaktır. 2015 yılında tesis kapatılıp reaktörde kompost tesisi devreye sokulacaktır. Tesiste işlenemeyen atıklar (sistem artıkları) düzenli depolama tesisine yönlendirilecektir. Oluşan sızıntı suyu, sızıntı suyu dengeleme tankına verilecektir.

Reaktörde Kompost

Rektörde kompost, biyolojik ayrışmanın kontrollü çevresel şartlar altında, kapalı bir ortamda gerçekleştiği bir kompostlaştırma yöntemidir. Bu yöntemde, kompostlaştırma için en uygun koşulları sağlamak amacıyla sıcaklık, oksijen ve su muhtevası düzenli olarak takip edilir ve değerler kontrol altında tutulur. Hızlı kompostlaştırma süreci tesis tasarımı ve diğer birçok faktöre bağlı olup 4 hafta olarak kabul edilebilir.

Reaktörde kompost tesisinin tasarımı bu proje kapsamında yer almamakla birlikte tesise yönlendirilecek atık miktarı Tablo 23 ’de verilmektedir. Reaktörde kompost tesisi için Türkiye’de en başarılı örnek İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kemerburgaz Kompost Tesisi’dir.

Tablo 23. Reaktörde kompost tesisi kapasitesi

Yıllar 2015 2020 2025 2030 Reaktörde kompost tesisi kapasitesi (ton/yıl) 13.510 14.446 15.469 16.141

2015 yılında ikili toplamanın tam olarak oturmasıyla birlikte, KTH ve KÇH’den gelen yemek ve bahçe atıkları ile ticarethanelerden gelen bahçe atıkları bu tesise yönlendirilecektir. Tesis düzenli depolama saha alanına kurulacaktır. Tesiste işlenemeyen sistem atıkları düzenli depolamaya yönlendirilecektir.

I.7 Ayrıştırma tesisine ait bilgiler, tesisin işletmeye açılmasından sonra katı atık miktarının azaltılması ve kaynağında ayrıştırılması için planlanan faaliyetler,

Maddesel Geri Kazanma Tesisi (MGT)

Önerilen katı atık yönetimi planına göre, ikili toplamanın başlamasıyla birlikte MGT devreye girecektir. İki sistemin paralel olarak başlatılmasının sebebi ikili toplamayla beraber KA içerisinden yönlendirilecek geri kazanılabilir atıkların mevcudiyetidir. Polietilen torbalarda toplanan geri kazanılabilir atıklar, MGT ’de mekanik olarak ve elle ayrıldıktan

Page 41: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

25

sonra cinslerine göre gruplandırılacaktır. Ayrıştırılan atık, daha sonra sıkıştırılıp balyalanacak ve depolanarak hurdacılara ve/veya hammadde olarak endüstrilere satılacaktır. MGT aşağıdaki birimlerden oluşabilir;

• Ürünün boşaltıldığı giriş alanı • Taşıyıcı bantlarla asıl ayırma ünitesine transfer • Demir içeren metallerin mıknatıs ile yığından uzaklaştırılması • Elle ayırma ve sınıflandırma • Balyalama • Sevkiyat öncesi depolama

MGT’de evlerden ikili toplama ile gelen ambalaj atıklar ve atık kumbaraları ile

ATM’lerden gelen evsel geri dönüştürülebilir atıklar değerlendirilecektir. Bunun yanı sıra, kırsal kesime yerleştirilecek atık kumbaralarında toplanacak geri dönüştürülebilir atıklar da MGT’ye yönlendirilecektir. 2011 yılında inşa edilecek olan bu tesis düzenli depolama alanında inşa edilecektir. Tesiste işlenemeyen atıklar da düzenli depolama tesisinde depolanacaktır. Kaynağında ayrı toplama, geri kazanma ile ilgili detaylı bilgi Bölüm 1.9 ‘da detaylı olarak verilmiştir.

I.8 Tıbbi atık sterilizasyonunda izlenecek yöntem ve teknolojilerin, ekipmanların

açıklanması, tıbbi atık miktarı, tıbbi atığın kaynaklandığı hastaneler ve sağlık kurumları, sayısı, kapasitesi, yatak sayıları, doluluk oranları, yıllık oluşacak tıbbi atık miktarları, projeksiyonu, toplanması, taşınması

Tıbbi Atıkların Yönetimi

ABD Çevre Koruma Ajansı’nın (EPA) tanımına göre tıbbi atık, insan veya hayvanların teşhis, tedavi ve aşılama süreçlerinde, sağlık araştırmaları ve testleri ile ilaç üretiminde ortaya çıkan, kullanılmış eldiven, ameliyat ekipmanı ve bandajlar, bakteri kültürü, iğne, vücut doku ve organları gibi katı atıkların tümünü içerir.

Tıbbi atıkların kaynağında ayrı toplanması ve geçici depolanması, atık üreticileri

olarak hastane, klinik, laboratuar, kan ve diyaliz merkezleri gibi sağlık kuruluşlarının sorumluluğundadır. Birlik, üye belediyeler adına, tıbbi atıkların özel atık araçlarıyla ayrı toplanması ve bertaraf edilmesinden sorumludur.

Muğla İl Sağlık Müdürlüğü ‘nden alınan bilgilere göre İl ‘deki hastanelerin yatak

kapasiteleri; Muğla Devlet Hastanesi 501, Muğla Özel Yücelen Hastanesi 50, Kavaklıdere İlçe Entegre Hastanesi 5 ve Yatağan Devlet Hastanesi 51 yatak olmak üzere toplam 607 yatak kapasitesi mevcuttur. Tıbbi atık üretimi 1,92 kg/yatak-gün olarak alındığında toplam tıbbi atık üretimi 1165 kg/gün olacaktır. Diğer sağlık kuruluşları ile artan nüfusa paralel olarak gelecekteki yatak sayısı atışı da göz önüne alınırsa 2000 kg/gün kapasiteli bir sterilizasyon tesisi kurulacaktır.

Proje sahasında tıbbi atıkların yönetimi, Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği esasları çerçevesinde sürdürülecektir. Tesis için Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik kapsamında izin ve lisansa başvurulacaktır.

Page 42: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

26

Enfeksiyöz tıbbi atıkların sterilizasyonu Enfeksiyöz tıbbi atıklar ile kesici-delici atıklar, sterilizasyon işlemine tabi tutularak

zararsız hale getirilecektir. Zararsız hale getirilen atıklar, evsel atık depolama alanlarında depolanarak bertaraf edilecektir. Sterilizasyon sistemlerinin, başta mekanik güvenlik (yüksek kabin içi basınç, sıcaklığa dayanıklılık ve benzeri) ve sterilizasyon performansı açısından uluslar arası kabul edilmiş standartlara (ISO, CE ve benzeri) uygun olduğu belgelendirilecektir. Sterilizasyon işlemine tabi tutulacak atıklar içinde patolojik atıklar ile başta uçucu ve yarı uçucu organik maddeler ve civa olmak üzere kimyasal maddeler, genotoksik/sitotoksik ajanlar, radyolojik atıklar ve basınçlı kaplar bulunmayacaktır. Sterilizasyon tesislerinde atık parçalama (shredding) mekanizmasının bulunacaktır. Parçalama ünitesi sterilizasyon bölümünün sonunda veya önünde yer alır. Atık parçalama ünitesinin sterilizasyon ünitesinden önce kullanılması durumunda, işlem sonunda bu ünite de sterilizasyon işlemine tabi tutulacaktır. Parçalama ünitesine sahip olan sterilizasyon ünitesinde atıklar doymuş buhar ile 110-145 0C sıcaklık ve 3-4 bar basınç altında yeterli süre ve tamamen temas etmesi gerekmektedir.

Sterilizasyon işleminin geçerliliği Sterilizasyon işlemine tabi tutulan enfeksiyöz atıkların zararsız hale getirilip

getirilmediği kimyasal ve biyolojik indikatörler kullanılarak test edilecektir. Kimyasal indikatörler; enfeksiyöz atığın otoklav sterilizasyonunda kullanılır. Sterilizasyon tamamlandığında, atık ile birlikte otoklava konulmuş kimyasal indikatör taşıyıcısında renk değişikliği saptanacaktır. Biyolojik indikatörler olarak; nemli yüksek sıcaklıklara hastalık yapıcı mikroorganizmalardan daha dayanıklı, insanda hastalık yapıcı etkisi olmayan, sporlu bakteriler Bacillus stearothermophilus veya Bacillus subtilis var. niger standart kökenleri kullanılır. Sterilizasyon etkinlik testleri için kullanılacak standart kökenler, Bacillus

stearothermophilus ATCC12980 veya NCTC10007 ya da Bacillus subtilis var. niger ATCC9372 olmalıdır. Sterilizasyon işleminden çıkan atıkta potansiyel enfeksiyöz tüm mikroorganizmaların yok edildiğini saptamak için, atıkla beraber işleme konan biyolojik indikatörün canlı kalıp kalmadığını inceleme yönteminden yararlanılır. Sterilizasyon işleminin geçerli kabul edilmesi için Bacillus stearothermophilus veya Bacillus subtilis bakteri sporlarında minimum 4 log10 - 6 log10 azalma sağlanması zorunludur. Bunun kontrolü için belli sayıda Bacillus stearothermophilus veya Bacillus subtilis sporları inoküle edilmiş test stripleri veya benzeri uygun taşıyıcı, sıcağa dayanıklı ve buhar geçirgenliği olan bir kap içinde atığın ortasına yerleştirilir ve sistem normal şartlarda çalıştırılır. İşlemin sonunda atığın içinden test mikroorganizmaları alınır; biyolojik indikatörün üreticisi tarafından kılavuzda tarif edilmiş olan besiyerine ekim yapılır. Bu esnada işleme konmamış en az bir biyolojik indikatör stripi de pozitif kontrol olarak paralel kültüre alınır ve Bacillus

subtilis için 30°C'de, Bacillus stearothermophilus için 55°C'de olmak üzere 48 saat süreyle inkübasyona bırakılır. Süre sonunda sterilizasyondan çıkan biyolojik indikatörde mikrobiyal üreme olup olmadığı kontrol edilir ve sonuçları veri kayıt sistemine ilave edilecektir.

I.9 Atıklara uygulanacak kaynağında ayrı toplama, geri kazanma yöntemleri,

teknolojiler, işletme şekli ve geri kazanım yapılacak atıkların miktarları, nerede ve nasıl değerlendirilecekleri

Kaynağında ayrı toplama işlemlerinde Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğine uyulacaktır. Yönetmeliğin 29. Maddesine göre ambalaj atılar mavi kaplarda toplanmalıdır. Ulusal ve AB çevre mevzuatının yıllara göre sıkılaşan geri kazanım hedeflerine uyum

Page 43: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

27

sağlayabilmek için, uzun vadede kaynağında ayırma ve ikili toplama sisteminin oturtulması zorunludur. Kaynağında ayırma sistemi, evsel nitelikli katı atıkların, ev, işyeri ve endüstri tesislerinde iki ayrı poşette toplanmasıdır. Bu poşetlerden mavi renkli olanına evsel atıkların ambalaj atıkları kısmı, siyah renkli poşete diğer atıklar kısmı atılacaktır. Atığın ambalaj atıkları kısmını kağıt, karton, plastik, metal ve cam gibi ambalaj atıkları oluştururken, diğer atıklar kısmını organik nitelikli mutfak atıkları ve diğer atıklar oluşturmaktadır. Mavi torbada biriktirilen geri kazanılabilir atıklar sıkıştırılmadan, siyah torbadaki organik içeriği yüksek yaş atıklar ise sıkıştırılarak toplanacaktır.

Farklı nitelikteki diğer atıklar (yaş-kompost tesisine gidecek atıklar) ve ambalaj atıklar için iki ayrı atık akış sistemi geçerlidir. Projede, düzenli depolama ile birlikte, 2015 yılından itibaren tam kompost tesisinin de yer alması planlanmaktadır.

Geri kazanılabilir atıklar, kaynağında ayırma, atık kumbaraları ve atık getirme (toplama) merkezleri (ATM) aracılığıyla, daha sonra ise yüksek kapasiteli kaynağında ayırma ve ikili toplama sistemi aracılığıyla karışık atıktan ayrılacaktır. Bu amaçla şehir merkezinde belirli noktalara; kağıt-karton, plastik, cam ve metal için olmak üzere atık kumbaraları yerleştirilecektir. Atık getirme merkezleri ise daha büyük çapta hizmet veren atık istasyonları olup hacimli atıklar, beyaz eşya, elektronik ev aletleri vb. atıklar için vatandaşların kendi olanaklarıyla ulaşacakları merkezler olarak çalışacaklardır. Geri kazanılan atıklar maddesel geri kazanma tesisinde işlenecek, piyasadaki alıcılara satışa hazır hale getirilecek ve hammadde olarak yeniden üretim sektörüne dahil edilecektir.

Katı atığın yaş kısmı kompost tesisinde, tarımda toprak şartlandırıcısı olarak kullanılabilecek bir ürün elde etmek üzere geri kazanılacaktır. Kompost tesisi başlangıçta park, bahçe ve pazaryeri atıklarını işleyen bir pilot tesis olarak işletilecektir. Bu ünite, ayrı toplamanın yaygınlaşmasıyla tam kapasiteli kompost tesisine dönüştürülecektir.

Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde; Geri kazanılabilir ambalaj atıkları için kaynağında ayrı toplama sistemi kurulacaktır. Kaynağında ayrı toplanan geri kazanılabilir ambalaj atıkları ayırma ünitesine diğer atıklardan (organik atıklar vs.) ayrı olarak getirilecek ve burada cinslerine göre ayrıştırılarak geri dönüşüme hazır hale getirilecektir. İnorganik, kül-curuf vb. atıkların toplama-ayırma tesisine girmeden doğrudan depolama sahasına depolanmak üzere nakledilecektir. Geri Dönüşüm ve Geri Kazanım Üniteleri

Geri kazanım, etkin ve ekonomik bir katı atık yönetimi sisteminin en önemli unsurlarındandır. Bu sayede bazı endüstrilere ham madde olabilecek atıklar, KA içersinden yeniden elde edilmiş olur. Atık kumbaraları, atık getirme merkezleri, ikili toplama ve maddesel geri kazanım tesisleri yaygın olarak kullanılan geri kazanım yöntemlerinden bazıları olup proje kapsamına dâhil edilmişlerdir. Atık Kumbaraları

Atık kumbaraları, kağıt, cam, plastik ve metallerin toplandığı konteynerlerden meydana gelir. Her konteyner, farklı bir çeşit geri dönüştürülebilir atık için kullanılır. Bu konteynerler, şehir merkezinde, insanların kolay ulaşabileceği noktalara yerleştirilecektir. Bu sistemin başarısı, proje alanında yaşayanların çevre bilinciyle doğru orantılıdır.

Yerleşime göre, her 2000–4000 kişilik nüfus için 2–2,5 m3 hacimli 4 adet atık kumbarasının bulunduğu bir istasyon yeterli olmaktadır. 2010 yılı için MUKAD-BİR için

Page 44: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

28

tahmini kentsel nüfusu 94.380 civarında olduğundan, başlangıç için il genelinde minimum 23 istasyon ve her istasyonda 4 adet olmak üzere 92 adet atık kumbarası gerekli olacaktır. Proje sonuna kadar atık kumbarası ihtiyacındaki değişim Tablo 24 ’de verilmiştir.

Tablo 24. Her ilçe için gerekli atık kumbara sayısı

İlçeler 2010 2020 2030 Muğla Merkez 60 72 84 Kavaklıdere 4 8 8 Yatağan 20 28 32 Ula 8 8 12 Toplam 92 116 136

Atık Getirme (Toplama) Merkezi (ATM)

ATM’ler, yerleşik nüfusun, evlerinde oluşan atıklarının önemli bir kısmını toplayıp araçlarına yükleyerek getirdikleri geri dönüşüm merkezleridir. Tesiste, vatandaşların atıklarını en doğru şekilde bırakabilmesi için yönlendirici ve açıklayıcı işaretler bulunmalı ve gelenlere yardımcı olabilecek sorumlu personel çalışmalıdır. Tesiste, 6–10 adet büyük konteyner farklı geri dönüştürülebilir atık türleri için, yeterli sayıda büyük konteyner de hacimli atıklar için bulunmalıdır. Ayrıca bu gruplara dâhil edilemeyen “diğer atıklar” için de konteyner yer almalıdır. Geri dönüştürülebilir atık türleri ;

• Kağıt • Karton • Plastik • Cam • Demir ve diğer metaller • Elektrikli ve elektronik ekipman atıkları • Buzdolabı, dondurucu ve diğer beyaz eşyalar • İnşaat ve yıkım atıkları

Geri dönüştürülemeyen atıklar diğer atık grubunda veya hacimli atık grubunda (halı,

mobilya) toplanabilir. Miktar olarak fazla olmayan fakat yine de dikkat edilmesi gereken bir diğer atık türü de evlerden kaynaklanan tehlikeli atıklardır. Bu tür atıklara; çözücüler, boya, piller, sprey kutuları, atık yağlar ve temizleyiciler dâhildir. Tehlikeli atıkların ATM’lerde toplanabilmesi için tesiste özel kapalı konteynerlerin ve uzman personelin bulunması gerekmektedir. ATM’ler atık kumbaralarıyla beraber 2015 yılında devreye girecek ve projenin sonuna kadar hizmet verecektir. ATM’ler her ilçede 1 adet olmak üzere, insanların kolay erişebilecekleri noktalarda inşa edilecektir.

Proje kapsamında yer alacak olan toplam 4 ATM, ilçe merkezlerinde 2015 yılında işletmeye alınacaktır. Tablo 25 ’de, 2015–2030 dönemi için ATM kapasiteleri verilmiştir.

Tablo 25. 2015–2030 dönemi için ATM kapasiteleri (ton/yıl)

Yıllar 2015 2020 2030 Muğla Merkez 2025 2269 2793 Kavaklıdere 206 231 284 Yatağan 739 828 1021 Ula 273 306 377 Toplam 3243 3634 4474

Page 45: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

29

İkili Toplama Sistemi

İkili toplama sistemi; evsel atık içerisindeki ambalaj atıkları (kuru kısım) ile mutfak atıklarının (yaş kısım) kaynağında ayrılarak, ayrı toplandığı bir sistemdir. Kentsel hanelerde, ambalaj atıkları için mavi polietilen torbalarda biriktirilirken, diğerleri siyah torba ile biriktirilecek. Siyah torbalardaki katı atıklar Belediye tarafından sıkıştırmalı araçlarla toplanırken, mavi torbalar özel toplama araçlarıyla sıkıştırılmadan toplanacaktır.

Bu uygulama sayesinde oluşan KA içinden yüksek oranda geri dönüştürülebilir atık çekilebileceğinden bu atıkların geri kazanımını sağlayabilmek amacıyla yüksek kapasiteli bir ayırma (MGT) tesisin kurulması gerekmektedir.

Maddesel Geri Kazanma Tesisi- Ayırma Tesisi (MGT)

MGT ’de, evlerden ikili toplama ile gelen ambalaj atıklar ve atık kumbaraları ile ATM’lerden gelen evsel geri dönüştürülebilir atıklar değerlendirilecektir. Bunun yanı sıra, kırsal kesime yerleştirilecek atık kumbaralarında toplanacak geri dönüştürülebilir atıklar da MGT ’ye yönlendirilecektir. MGT ve diğer katı atık yönetim sistemlerinin kapasitelerinin yıllara göre değişimi Tablo 26 ’da verilmiştir. Bu tesis kurulacak düzenli depolama alanında inşa edilecektir. Tesiste işlenemeyen atıklar da düzenli depolama tesisinde depolanacaktır.

Tablo 26. Muğla katı atık yönetim tesisleri kapasiteleri

Yıllar Aktarmalı yığın kompost tesisi

(ton/yıl)

Reaktörde kompost

tesisi (ton/yıl)

ATM (ton/yıl)

MGT (ton/yıl)

Düzenli depolama

tesisi (ton)

2010 417 - - 500 45.654 2011 434 - - 1000 47.044 2012 451 - - 2000 48.530 2013 475 - - 3000 50.282 2014 494 - - 5000 51.870 2015 - 13.510 3.243 8.502 36.237 2016 - 13.705 3.320 8.705 37.720 2017 - 13.882 3.394 8.899 39.565 2018 - 14.055 3.470 9.098 41.203 2019 - 14.263 3.554 9.321 42.925 2020 - 14.446 3.634 9.530 44.726 2021 - 14.640 3.716 9.744 46.970 2022 - 14.831 3.801 9.967 48.964 2023 - 15.056 3.892 10.208 51.058 2024 - 15.255 3.981 10.442 53.247 2025 - 15.469 4.073 10.682 55.980 2026 - 15.615 4.153 10.895 58.349 2027 - 15.733 4.229 11.094 60.832 2028 - 15.853 4.308 11.301 63.432 2029 - 16.017 4.392 11.523 66.696 2030 - 16.141 4.474 11.736 69.585

Page 46: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

30

I.10 Faaliyet ünitelerinde kullanılacak makine ve teçhizatın adet ve özellikleri,

bakım ve temizlik çalışmaları, (oluşacak atık yağların cins ve miktarları ile bertarafı, araçların lastiklerinin temizlenmesi, konteynırların ve tankların temizlenmesi, yıkama sularının miktarı ve bertarafı vb.)

Düzenli depolama tesislerinde kullanılacak makine ve teçhizatın adet ve özellikleri

Tablo 27 ve Tablo 28 ‘de görülmektedir. Düzenli depolama sahasında çalışacak araçların periyodik bakım ve onarımları, küçük tamiratları ve yağ değişimleri inşa edilecek atölyede gerçekleştirilecektir. Küçük onarımlar ve periyodik bakımlar için gerekli yedek parçalar depoda bulundurulacaktır. Yağ değişiminden çıkan yanık yağlar geçirimsiz kaplarda biriktirilerek Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği’ne göre yönetimi sağlanacaktır. Sahaya katı atık getiren araçlar, sahayı terk etmeden önce tekerlek yıkama ünitesinden geçecektir. Teker yıkama ünitesinden hasıl olacak 2 m3/gün atık sular sızıntı suyu havuzuna verilecektir.

Tablo 27. Sızıntı suyu arıtma tesisi ekipman listesi

Ekipman Adet Özellikleri Dengemle havuzu pompası 1+1(yedek) 5 m3/saat

Aerobik havuz mekanik karıştırıcısı 4 adet 7,5 kW

Fakültatif havuz mekanik karıştırıcısı 4 adet 1,5 kW

Çamur tankı jet aeratör 1 adet 1,5 kW

Fakültatif Havuz Çamur pompası 1+1(yedek) 1 m3/saat

Dekantör Çamur pompası 1+1(yedek) 2 m3/saat

Santrifüj dekantör 1 2 m3/saat

Tablo 28. Düzenli Depolama Tesisinde Kullanılacak Ekipmanlar

Ekipman Adet Özellikleri Kompaktör 1 28 ton Buldozer 1 > 20 ton Paletli yükleyici 1 1 m3 (sepet hacmi) Damperli kamyon 2 16 ton (çift çeker) Su tankeri 1 12 ton Basınçlı su makinesi 1 -

I.11 Taşımada kullanılacak araçların özellikleri, kapasite ve miktarları, atık taşıma yöntemi, atıkların toplanması, taşınmasına ilişkin detaylar, atık sahasına giriş-çıkış, aktarma merkezlerinin sayısı, lokasyonu, hizmet edeceği bölgeler, kullanılacak teknoloji, mülkiyet durumu ve çevresel etkileri

Proje kapsamındaki Belediyeler, standart atık biriktirme konteynerleri

kullanacaklardır. Oluşan KA, kaldırım kenarına yerleştirilecek bu konteynerlerde toplanacaktır. Belirli bir miktar atık kentsel nüfus tarafından atık kumbaraları ve ATM’ler üzerinden geri kazanılacaktır. Bu sebeple geri dönüştürülebilir atığın bir miktarı konteynerlerde toplanmayacaktır. Proje süresince, kırsal kesimin bir kısmının %10’unun katı atık yönetim hizmetlerinden faydalanamayacağı düşünülmektedir.

Page 47: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

31

Belediyeler için gerekli konteyner ve toplama aracı adedi belirlenirken, ATM ve atık kumbaralarında toplanan atık ile toplanmayan atık miktarı oluşan toplam atıktan çıkarılmıştır. Tablo 29 ’da toplama araçları ile taşınacak tahmini atık miktarları verilmiştir.

Tablo 29. 2010–2030 döneminde toplama araçları ile taşınacak tahmini atık miktarları

Yıllar 2010 2015 2020 2025 2030 Taşınacak atık miktarı (ton/yıl) 64.895 77.157 91.889 106.507 133.566

Atıkların toplanması için gerekli tur sayısı esasen konteyner adedine ve hacmine,

yerel tüketim alışkanlıklarına ve biraz ölçü de iklim şartlarına bağlıdır. Birçok bölge ve şehirde toplama haftada bir veya iki sefer yapılıyor olsa da, daha büyük yerleşimlerde ve nispeten yüksek sıcaklıklarda toplama daha sık aralıklarla yapılmalıdır. Proje alanı için haftada 6 gün atık toplamanın uygun olacağı düşünülmektedir. İkili toplamanın başlamasıyla mavi torbadaki geri dönüştürülebilir atıklar özel ambalaj atığı toplama araçları ile sıkıştırılmadan toplanacaktır. Projenin 2011 yılında başlamasıyla, standart olmayan konteynerler artık daha fazla kullanılmayacaktır. Standart olmayan konteynerler toplanıp, proje alanı dâhilinde ve ihtiyacı olan ilçelere yeni standart konteynerler sağlanacaktır. Kullanılacak konteyner hacimleri 800 L ve 400 L olacaktır.

Toplama verimini iyileştirmek için konteyner sayısının arttırılması, konteynerler arası mesafenin mümkün olduğunca az ve konteynerlere erişimin kolay olması gerekmektedir. Toplama araçlarının amortisman süresinin 7 yıl kabul edilmesi durumunda, projenin 2011 yılında başlayacağı düşünülürse 2004 model veya daha eski araçlar hizmet dışı bırakılıp yerlerine yeni araçlar temin edilecektir.

Tablo 30 ‘da, Belediyeler için gerekli konteyner sayısı hesabının özeti verilmiştir. Muğla Merkez’de oluşan KA miktarı yüksek olduğundan 800 L’lik konteynerler tercih edilmiştir. Bunun sebebi de atık miktarı arttıkça, konteyner adedi artacağından konteynerlerin boşaltılması ve temizlenmesi için daha fazla vakit harcanacak olmasıdır.

Tablo 30. MUKAD-BİR ’de yıllara göre kullanılacak konteyner sayıları

Konteyner hacmi

(L) 2010 2015 2020 2025 2030

Muğla Merkez 800 482 573 683 825 992 Kavaklıdere 400 147 175 209 253 304 Ula 400 240 286 340 411 494 Yatağan 400 505 601 715 865 1.040

Tablo 31 ’de, her Belediye için gerekli toplama aracı adedi verilmiştir. Tabloda her

kolon, Belediyelerin o sene için ihtiyaç duyacağı araç sayısını yansıtmaktadır. Yıllar arasındaki fark, bir sonraki sene için fazladan alınması gereken araç sayısını vermektedir.

Konteyner ve toplama aracı adedi, eşdeğer nüfusun oluşturduğu atığın atık araçlarıyla taşınan miktarı üzerinden hesaplanmıştır. Belediyelerde yaz sezonunda yıllık ortalamaların üzerinde atık oluşumu gözleneceğinden, araç filosuna tüm hacim gruplarından birer adet yedek toplama aracı eklenmelidir.

Page 48: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

32

Tablo 31. MUKAD-BİR ’de hizmet verecek toplama aracı sayısı

Araç hacmi 2010 2015 2020 2025 2030

Muğla Merkez 7 m3 1 1 2 2 2

13 m3 5 7 7 9 11 20 m3 0 0 0 0 0

Kavaklıdere 7 m3 1 2 2 2 2

13 m3 1 1 1 2 2 20 m3 0 0 0 0 0

Yatağan 7 m3 1 1 1 2 2

13 m3 4 6 7 8 10 20 m3 0 0 0 0 0

Ula 7 m3 1 1 2 2 2

13 m3 2 3 3 4 5 20 m3 0 0 0 0 0

Atıkların Taşınması

Düzenli depolama tesisine olan uzaklığın fazla olmadığı durumlarda toplanan atığın doğrudan taşınması daha ekonomik bir metottur. Ancak belli bir mesafenin üzerine çıkıldığında, yol yoğunluğunun aşırı artacağı durumlarda atığın aktarma merkezi (transfer istasyonu) üzerinden büyük tonajlı araçlarla taşınması daha ekonomik olmaktadır. Düzenli depolama alanına uzaklık Muğla Merkez İlçede 6 km, Kavaklıdere 57 km, Ula 22 km, Yatağan ise 32 km’dir.

Kavaklıdere 25 km mesafedeki Yatağan ilçesinden geçerek Muğla Merkeze ulaşmaktadır. Bu iki ilçenin de kırsal nüfusu kentsel nüfusundan fazladır. Yatağan ‘ın 5 beldesi, Kavaklıdere’nin 4 beldesi mevcuttur. Yaz aylarında turizmden dolayı yoğun olan Muğla karayolunu ilçeler ve beldelerin katı atık araçları ile daha da yoğun hale getirmek uygun değildir. Bu durumda Yatağan ‘da mevcut vahşi depolama alanında bir aktarma merkezi yapılacaktır. Aktarma merkezi depolama alanına 32 km mesafede olacaktır. Kavaklıdere’nin aktarma merkezine mesafesi ise 25 km ‘dir. Akatarma merkezinin kurulacağı vahşi depolama alanı koordinatları; x:601660 y:4136080, x:601930 y:4136030, x:601960 y:4135940, x:601530 y:4136000

Ula İlçesinin düzenli depolama alanına mesafesi 22 km’dir. Atık miktarı da fazla olmayan Ula toplama araçları ile direk depolama alanına taşıma yapacaktır.

Muğla merkez ise depolama alanına çok yakın (6km) olduğundan aktarma merkezine ihtiyaç olmayacaktır.

Proje alanındaki aktarma merkezlerini kullanacak ilçeler, mesafeler ve atık miktarı Tablo 32 ’de verilmiştir.

Yatağan ve Kavaklıdere ile bağlı Beldelerin kullanacağı transfer istasyonu için 2010 yılında 2 adet 60 m3’lük transfer araçların ihtiyacı karşılayacağı öngörülmüştür.

Page 49: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

33

Tablo 32. Proje alanındaki aktarma merkezlerini kullanacak ilçeler ve atık miktarı

Katı Atık Miktarı* (ton/gün)

Aktarma Merkezine

gelecek katı atık miktarı*

(ton/gün)

Aktarma Merkezine

Uzaklık (km)

Aktarma Merkezinden

Depolama Alanına Uzaklık (km)

Depolama Alanına Uzaklık

(km)

Merkez 92,3 - Direkt depolama alanına taşıyacak 6

Ula 23,0 - Direkt depolama alanına taşıyacak 22

Yatağan 48,4 62,5

- Yatağan Aktarma Merkezi

32 32

Kavaklıdere 14,1 25 57 * Kırsal kesim dahil 2010 yılı için toplanan atık miktarı

Aktarma merkezi kurulurken KAKY dikkate alınacaktır. KAKY Madde 21’ de

verilen “Katı atıkların taşınmasının ekonomik olmasını sağlamak, taşıma hattındaki trafiğe fazla yüklenmemek için şehirlerin merkezi yerlerinde aktarma istasyonları kurulabilir. Bu istasyonlarda küçük hacimli araçlarla toplanan katı atıkların daha büyük hacimli araçlara aktarılarak, bu araçlarla işleme ve depo yerlerine taşınması sağlanır. Aktarma direkt taşıma aracına yapılabileceği gibi, bir ara depoya (bunker) boşaltıldıktan sonra, yeni araca doldurmak şeklinde, dolaylı olarak da gerçekleştirilebilir. Aktarma istasyonlarının koku, toz, gürültü ve görünüş yönünden çevreyi kirletmemesi için, boşaltma işleminin yapıldığı yerlerin, kapalı olarak inşa edilmesi zorunludur” uyarılar dikkate alınarak aktarma (transfer) istasyonu kurulacaktır. Kurulacak transfer istasyonu için atık toplama araçlarının bir rampa üzerinden, rampa altında duran yüksek tonajlı araçlara doğrudan atıkları boşaltacakları basit bir sistem düşünülmektedir. Aktarma istasyonlarında kantar ünitesi kurularak belediyelerin getirdiği atık miktarları kayıt altına alınacaktır.

I.12 Depolama sahasının kaç lottan oluşacağı, lotların planlanan kapasitesi, hacimleri ve kullanım ömürleri, lotların bir plan üzerinde gösterilmesi

21 yıl süresince hizmet edeceği düşünülen depolama sahasına gelecek olan atık akışları Tablo 33 ’de verilmiştir. 2015 yılında depolanacak atık miktarındaki düşüş; 2015 yılında reaktörde kompost tesisinin kurulacağı ve kaynağında ikili toplama ile toplanacak organik atıkların kompost tesisine yönlendirileceğinden dolayıdır. 2015 yılında reaktörde kompost tesisi kurulurken ÇED Yönetmeliği çerçevesinde başvurulacak ve ilgili yönetmelikler çerçevesinde gerekli izinler alınacaktır. Depolama hacmi

Depolanacak toplam atık miktarı 1.060.867 ton olarak tahmin edilmektedir. Organik atıkların ayrışması ve yığının oluşturduğu basınç, alt kısımlardaki atık yoğunluğunu artıracaktır. Depolanmış atığın yoğunluğu yukarıdan aşağıya doğru 0,8-1,0 ton/m3 arasında değişir. Atık yığınının ortalama yoğunluğu bu aralık dahilinde 0,8 ton/m3 olarak seçilmiştir. Depo hacmi hesaplanırken depolanacak atık miktarının yanı sıra atığın günlük örtü toprağı için gerekli hacim de düşünülmelidir, ancak depo sahasındaki oturmalar dikkate alındığında günlük örtü malzemesinin toplam atığın %5’inden daha azına tekabül edeceği düşünülmektedir. Bu hususlar dikkate alındığında gerekli depolama hacmi yaklaşık 1.326.084 m3 olarak tahmin edilmektedir.

Page 50: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

34

Tablo 33. 2010-2030 döneminde düzenli depolamaya gelen atık akısı

Yıl Depolanan yıllık tonaj

(ton/yıl) Eklenik tonaj

(ton) Eklenik hacim

(m3) 2010 45.654 45.654 57.068 2011 47.043 92.697 115.871 2012 48.530 141.227 176.534 2013 50.283 191.510 239.388 2014 51.870 243.380 304.225 2015 36.236 279.616 349.520 2016 37.720 317.336 396.670 2017 39.565 356.901 446.126 2018 41.203 398.104 497.630 2019 42.925 441.029 551.286 2020 44.726 485.755 607.194 2021 46.970 532.725 665.906 2022 48.964 581.689 727.111 2023 51.057 632.746 790.933 2024 53.247 685.993 857.491 2025 55.980 741.973 927.466 2026 58.349 800.322 1.000.403 2027 60.831 861.153 1.076.441 2028 63.433 924.586 1.155.733 2029 66.696 991,282 1.239.103 2030 69.585 1.060.867 1.326.084

Hücre kapasiteleri

Depolama alanının, hücreler halinde inşa edilmesi ve işletilmesi planlanmıştır. Depolama sahalarının hücreler halinde inşa edilmesinin nedeni, aşağıda verildiği üzere olumsuz çevresel etkileri azaltmaktır:

nihai örtünün teşkilinden önce atığın açık kalma süresini azaltmak, sızıntı suyunun toplanacağı depolama hacmi ve yüzey alanını küçültmek, kapatılmış hücrelerden atmosfere gaz emisyonlarını en aza indirmek, geçirimsiz taban kaplamanın görebileceği zararı en aza indirmek, mali tasarruf sağlamak.

Dolayısıyla, düzenli depolama sahası farklı depolama kapasitelerine sahip 4 hücreye bölünmüştür. Her bir hücrenin depolama kapasitesi hesabı Şekil 7 ‘de tablolar halinde verilmiştir. Depolama kapasitesi ile dolum süresi Tablo 34 ’de verilmiştir. İkili toplama, kompostlaştırma ve maddesel geri kazanım tesislerinin ek üniteleriyle birlikte depolama alanına atık akışını azaltacaktır. Depolama alanı lot planı EK.2 ‘de verilen genel yerleşme planında görülmektedir.

Page 51: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

35

Şekil 7. Depolama hücreleri kapasiteleri hesabı

1.Etap Dolgu Hesabı

2. Etap Dolgu Hesabı

Page 52: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

36

3. Etap Dolgu Hesabı

Page 53: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

37

4. Etap Dolgu Hesabı

Tablo 34. Depo hücrelerinin kapasiteleri ve dolum süreleri

Hücre No Taban alanı

(ha) Depolama kapasitesi

(m3) Dolum süresi

(yıl) 1 3,00 364.000 6 2 2,89 312.000 6 3 2,88 308.000 4 4 2,87 357.000 5 Toplam 11,97 1.341.000 21

Page 54: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

38

I.13 Proje kapsamında planlanan ekonomik sosyal ve altyapı faaliyetleri

Katı Atık Projesi kapsamında yatırımlar; araç temini, konteynerler ve kumbaralar, atık getirme merkezlerinin oluşturulması, düzenli depolama alanı ve sabit tesislerin inşaatını kapsamaktadır. Projede AB standartlarında bölgesel katı atık yönetimi yaklaşımı hedef alınmıştır. Proje söz edildiği gibi önemli çevresel altyapı yatırımı olması yanında, sosyo-ekonomik ve dolaylı altyapı faaliyetlerini hızlandırması beklenmektedir.

İnşaat Aşamasında • Çevre halkından ve inşaat sektöründe çalışmakta olan yaklaşık 20 kişiye iş imkânı

sağlanacaktır. • Proje için yaklaşık 5-6 iş makinası 5 kamyon çalışacaktır. • İnşaatta kullanılacak tüm ana malzemeler çevre satıcılardan temin edilecektir. • Yatırımın gerçekleştirilmesi esnasında muhtelif inşaat ve tesisat taahhüt firmaları

inşaat süresince sahada faaliyet gösterecektir. • Yatırımın inşaat dönemince inşaat malzemesi sektöründe artış olacaktır.

İşletme Aşamasında • Projenin işletmeye girmesiyle birlikte yaklaşık 30 kişiye iş imkânı doğacaktır. Bu

kapsamda gerekli iş gücü mahalli çevreden sağlanacaktır. • Geri kazanılabilir atıkların değerlendirilmesi ile birlikte, atık toplama, ayrıştırma ve

işleme sektörü önemli oranda gelişme kaydedecektir. Bu çerçevede önemli bir oranda, istikrarlı ve yasal-kayıtlı bir gelir elde edilecektir.

Atık yönetimi planının başarı ile uygulanabilmesi büyük ölçüde halkın katılımına bağlıdır. Vatandaşların; atıkları ayırmak, depolamak ve gerekli yerlere bırakmak noktasında gösterecekleri istek ve gayret, sistemin etkili ve başarılı olması için gerekli en önemli faktördür. Katı atık yönetim problemleri yalnızca teknoloji ile ilişkilendirilemez, aynı zamanda vatandaşların yaklaşım ve davranışlarında da değişim gerektirir. Bu konuda halkın eğitim ve bilinçlendirme çalışmaları yapılmalıdır. Katı atık yönetimi konusunda bilinçlenmenin sağlanması için uygulanacak yöntemin, yaşam kalitesini artırmaya yönelik toplumsal değişimi de hedefleyen çok yönlü bir kampanya dahilinde sunulması daha etkili olacaktır.

I.14 Proje ve yer alternatiflerine ilişkin çalışmalar ve ÇED Raporuna konu olan

proje/yerin seçiliş nedenlerinin genel olarak açıklanması, teknoloji alternatiflerinin değerlendirilmesi, uygulanabilecek diğer geri kazanım yöntemlerinin değerlendirilmesi

Birlik üyesi belediyeleri sınırları içinde katı atıkların düzensiz depolanmasının insan

ve çevre sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerini ortadan kaldırmak amacıyla 3 alternatif düzenli depolama sahası belirlenmiş ve değerlendirilmiştir. Söz konusu değerlendirmenin bir özeti aşağıda sunulmaktadır.

Katı atık bertaraf tesisi yapılmasına karar verilen alanın seçimini öncesi iki alternatif

daha belirlenmiştir. İlk Alternatif Yerkesik Beldesine 1500 m mesafede, Yerkesik Beldesinin düzensiz depolama alanı olarak kullandığı Yankıdağı Mevkiinde bulunan alandır. Ancak bu alanın yakını imara açıldığından proje alanı olarak değerlendirilememiştir.

Page 55: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

39

İkinci alternatif ise Akkaya köyüne 2 km mesafede Kesmeliktepe Mevkiinde bulunan dik yamaçlı alandır. Bu alan çok dik olduğundan ve büyük kısmı Orman Genel Müdürlüğüne (OGM) ait olduğundan düzenli depolama olarak kullanılması uygun değildir. Danıştay OGM ‘ne ait alanlarda düzenli depolama yapılmaması yönünde karar almıştır.

3. Alternatif alan, Merkez İlçe Akkaya Köyü Sarıotluk Mevkii sınırları içinde kalan ve Merkez İlçenin kullandığı mevcut vahşi depolama alanı bitişiğindeki Bertaraf Tesisleri için uygun alandır. Bu saha en yakın yerleşim yeri olan Akkaya Köyüne 1,9 km ve Muğla Merkez ’e 2 km uzaklıktadır. Ulaşımı kolaydır. Alanın alan 99,95 Ha gibi büyük bir sahayı kapsaması nedeniyle uzun yıllar hizmet verecek büyüklüktedir. Taşkın suları, çığ ve erozyon bölgesinde değildir. Alanın 3 km’lik bölgesinde hava alanı bulunmamaktadır. İçme, sulama ve kullanma suyu temin edilen yeraltı suları koruma bölgeleri dışındadır.

Proje alanının Türkiye İller ve Muğla İlçeler haritalarının üzerindeki gösterimi

Şekil 8’de, Muğla İli uydu görünümü ise Şekil 9’da verilmektedir.

Şekil 8. Katı atık bertaraf tesisi konumu

Proje Alanı

Page 56: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

40

Şekil 9. Proje alanı yerinin uydu görünümü

Page 57: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

41

Teknoloji Alternatifleri

Katı atıkların bertaraf usulleri ise 25.04.2005 tarih ve 24736 sayılı Resmi Gazete ile yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğive 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelikte belirlenmiştir. Yönetmelikte de belirtildiği üzere yaygın olarak kullanılan katı atıkların sağlıklı olarak bertaraf yöntemleri;

• Düzenli Depolama • Kompostlaştırma • Yakma

sistemlerinden oluşmaktadır. İstanbul katı atığının, kalorifik (ısıl) değerinin 1150 kcal/kg olduğu, bu değerin

elektrik enerjisi üretmek için gerekli olan 2000–2500 kcal/kg ‘dan ve katı atığın kendi kendine, dışarıdan ilave yakıt olmaksızın sürekli yanabilmesi için lüzumlu 1500–1600 kcal/kg ‘dan küçük olduğu işaret edilmiştir (CH2M-HILL, 1992). Aynı çalışmada belirtildiği üzere, ilk tesis ve işletme masrafları dikkate alınarak bertaraf etme yöntemlerinin maliyetleri şöyle belirtilmiştir;

• Düzenli depolama 8,5 ABD Doları/ton katı atık • Kompost üretimi 10,5 ABD Doları/ton katı atık • Yakma 80,97 ABD Doları/ton katı atık

Katı atığın ısıl değerinin düşüklüğü yanında, yakma metodunun düzenli depolamadan 10 misli daha pahalı olması yakmayı cazip kılmamaktadır.

Düzenli Depolama Direktifi biyolojik parçalanabilir atık (BPA) geri çekme kotalarını

sağlamak için kompost üretimi projesi kullanılacaktır. Projede düzenli depolama sistemi de kullanılacaktır. Düzenli depolama sistemleri

hem ilk yatırım maliyeti hem de işletme maliyeti diğer bertaraf yöntemlerine göre daha ekonomiktir. Ayrıca, her ne kadar yakma ve kompost tesisi kurulsa da arta kalan atıkları depolamak için muhakkak düzenli depolama alanı gerekmektedir. Yakma ve kompost sistemleri düzenli depolama alanına gidecek atıkların azaltılmasını sağlamaktadır

I.15 Proje ile ilgili olarak bu aşamaya kadar gerçekleştirilmiş olan iş ve

işlemler

Alan bazı İDK üyelerince ziyaret edilerek incelenmiştir. Alanın 1/1000 lik haritasının hazırlanması ve zemin etüdü çalışmaları

tamamlanmıştır. Halkın Katılımı Toplantısı ile Bilgilendirme, Kapsam ve Özel Format Belirleme

Toplantısı tamamlanmıştır.

BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU

Page 58: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

42

II.1. Proje Yerinin; İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan, lejand ve plan notlarının da yer aldığı Onanlı Çevre Düzeni Planı ve plan notları, Nazım İmar Planı, Uygulama İmar Planı üzerinde gösterilmesi (varsa 1/5000 ölçekli ve/veya 1/1000 ölçekli imar planlar), proje sahası ve yakın çevresinin ölçekli harita veya kroki üzerinde gösterimi, sağlık koruma bandının bu planlarda gösterilmesi, (planların aslı gibidir onaylı şekilde rapor ekinde yer alması), proje sahası yakın çevresinde bulunan sanayi ve yerleşimlerin harita üzerinde gösterilmesi, mesafelerin belirtilmesi, etrafındaki yerleşimlerin, yön ve uzaklıkları Bakanlıkça 25.08.2009 tarihinde onaylanan Çevre Düzeni Planları EK 1‘de verilmiştir. İlgili idarece alt ölçekli imar planları yapılacaktır. İmar planları yapılmadan tesis inşa edilmeyecektir. Proje sahası Muğla çevre yolu Akkaya yolu sapağından sonra 4 km içeridedir. Alana en yakın yerleşim yeri olan Akkaya Köyü kuşuçuşu 1,9 km, Muğla Merkez ise kuşuçuşu 2 km, mesafededir (Şekil 5). Faaliyet alanı ve civarını gösteren 1/25000 ‘lik harita Şekil 5 ‘de verilmiştir

II.2 Planlanan tesisin mevcut yapılar ile olan ilişkisi ve alana ait 1/25000 ölçekli eş yükselti eğrilerini gösterir topoğrafik harita, lejand bilgileri, Faaliyet alanı ve çevresinin panaromik fotoğrafları,

Alana ait topoğrafik harita Şekil 5 ‘de, görüntüler ise Fotoğraf 1 ‘de verilmiştir.

II.3 Faaliyet alanı ve yakın çevresinin mevcut arazi kullanımını

değerlendirebilmek amacı ile yeraltı sularını, yer üstü sularını, deprem kuşaklarını, jeolojik yapıyı, köy yerleşik alanlarını, ulaşım ağını, enerji nakil hatlarını, arazi kabiliyetini ve faaliyet alanının yakın çevresinde faaliyetlerine devam etmekte olan diğer kullanımların yerlerine ilişkin verileri gösterir bilgilerin 1/25.000 ölçekli hâlihazır harita üzerine işlenmesi

Faaliyet alanı ve civarına ait ulaşım ağı, arazı durumu, enerji hattı, yerleşim alanları

ve diğer tesisleri gösteren 1/25000 ‘lik harita Şekil 5 ‘de verilmiştir. Alanın yakın çevresindeki su kaynakları haritası ile Bölüm III ‘de, depremsellik ve diri fay hatları Bölüm III ‘de, jeolojik yapı ve jeolojik etütleri içeren Jeoteknik Rapor EK 3 ‘de verilmiştir.

II.4 Proje kapsamındaki faaliyet ünitelerinin konumu (Bütün idari ve sosyal

ünitelerin, teknik altyapı ünitelerinin varsa diğer ünitelerin proje alanı içindeki konumlarının vaziyet planı üzerinde gösterimi, bunlar için belirlenen kapalı ve açık alan büyüklükleri, binaların kat adetleri ve yükseklikleri)

Proje alanında bulunacak tüm sabit tesislerle ilgili ebatlar Bölüm I ‘de verilmiştir.

Tüm binalar tek katlı olarak inşa edilecektir. Proje kapsamındaki faaliyet ünitelerinin konumları EK 2 ‘de verilen genel yerleşme planında görülmektedir.

Page 59: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

43

Fotoğraf 1. Proje sahası görüntüleri

Page 60: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

44

II.5 Projenin inşaat ve işletme aşamasında kullanılacak arazi miktarı ve arazinin tanımlanması, mülkiyeti, alanın coğrafik şekli, coğrafi tanımlaması, memleket ve coğrafi koordinatları

Bertaraf tesisi kurulması için düşünülen toplam alan yaklaşık 99,95 ha’dır. Depolama

alanı kısmen Orman Genel Müdürlüğüne (692.891,51m2), kısmen Hazine (201.334,88m2), kısmen de özel tapulu (105.278,68m2) arazidir. OGM’ye ait arazilerde depolanma yapılmayıp sadece idari bina, arıtma tesisi, bakım onarım tesisi, tıbbi atık sterilizasyon tesisi, kantar, kompostlaştırma tesisi gibi sabit tesisler yapılacaktır. Depolama ise özel tapulu ve hazineye ait alanlar üzerinde yapılacaktır.

Mahalli Çevre Kurulu tarafından alanda katı atık bertaraf tesisi yapılması uygun

bulunduğuna dair kara alınmıştır (EK 1). Orman Genel Müdürlüğü’ne ait arazilerin ön izni alınmış olup ön izin belgesi

EK 1’de verilmiştir. Özel tapulu arazilerin kamulaştırılma işlemlerine başlanmıştır. Muğla Valiliği İl İdare Kurulu tarafından özel tapulu alanların kamulaştırılmasına onay verilmiş olan belge EK 1’de görülmektedir. Ancak Hazineye ait arazilerin ise kaydı Hazine’de görülmediğinden önce Hazine adına tescili yapılacak daha sonra tahsis yapılacaktır. Hazine, bu arazilerin tescil işlemlerine başlamıştır. Tescil için İl Tarım Müdürlüğü, DSİ 21. Bölge Müdürlüğü’nün olumlu Raporları ile Muğla Orman İşletme Müdürlüğü’nün olumlu İnceleme Raporu EK 1’de görülmektedir.

Muğla Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü’nün proje alanında imar palanın yapılmasında

sakınca olmadığını belirtir yazı EK 1’de verilmiştir. DSİ Genel Müdürlüğü 21. Bölge Müdürlüğünün proje alanında katı atık bertaraf

tesisi yapılmasında sakınca olmadığını belirtir yazı EK 1’de görülmektedir.

Mevcut durum itibariyle sahada ağaç bulunmayıp yer yer ufak çalılıklar vardır. Alan mevcut vahşi depolamanın bitişiğinde olup tarıma elverişli bir yer değildir

Alana en yakın yerleşim yeri olan Akkaya Köyü kuşuçuşu 1,9 km, Muğla Merkez ise kuşuçuşu 2 km mesafededir. Alanın coğrafik şekli ve koordinatları Şekil 5 ‘de görülmektedir.

Proje alanının, Türkiye İller ve Muğla İlçeler haritalarının üzerindeki gösterimi, uydu görüntüsü ile fotoğrafları Bölüm 1‘de verilmiştir:

Page 61: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

45

BÖLÜM III: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ

III.1 Jeolojik Özellikler (Bölgesel jeoloji bölümünde sahanın 1/25.000 ölçekli

genel jeoloji haritası ve İnceleme Alanının Jeolojisi bölümünde faaliyet sahasının büyük ölçekli bir jeolojik haritası ve stratiografik kolon kesitleri, Katı Atık Düzenli Depolama sahasında yüzeyleyen birimlerin detaylandırılmış fiziksel özellikleri, jeolojik, jeomorfolojik ve hidrojeolojik özellikleri, Jeoteknik etüt raporu, tesviye işlemleri sırasında olası hafriyat için kazı ve doldurma alanlarının yerleri ve miktarları, gözlem kuyuları hakkında bilgi,

Proje sahasına ait tüm jeolojik özellikler detaylı şekilde EK 3 ’te verilen Jeoteknik Etüt Raporu ’nda görülmektedir. Aşağıdaki bilgiler büyük oranda Muğla İli Merkez İlçesi Arazi Kullanım Potansiyeli (Aktimur ve diğerleri, 1999) kitabından yararlanarak hazırlanmıştır.

Genel Jeoloji

Muğla il alanında, hemen hemen bütün jeolojik zamanlarda ortaya çıkmış oluşumlara rastlanır. İldeki prekambriyen (ilk zaman) serileri, Yatağan ve Milas İlçelerinin kuzeyindeki dağlık kesimden başlayıp, daha kuzeye doğru geniş alanlarla yayılan gnays, mikaşist, ince taneli şist ve kuvarsit gibi oluşumlardır. Bu yapı daha sonra kuzeybatıdan-güneydoğuya doğru uzanmaktadır. İlk zaman serilerini, güneyden I. zaman yaşlı greler, mermerler ve şistler örtmektedir. Yatağan-Muğla oluğunun güneyinde rastlanan çeşitli mermer ile kristalli kalkerler, killi şistler, greler, konglomeralar, silisli şistler ve yer yer de fillatlar bütünüyle I. Zaman Serileridir.

Muğla’nın doğusundaki dağlık kesimin temelini oluşturan gre, konglomera ve bitki fosilli kalkerler ile Göktepe’deki permiyen tabakaları altında yer alan koyu renkli mikaşistler ise ilk zaman oluşumlarıdır.

Muğla-Köyceğiz yolu üzerinde ortaya çıkan gri, kahverengi, bazen soluk pembe renkli şistler ve greler çok dalgalı bir yeryüzü şekli oluşturur. Karabörtlen’in kuzeyinde geniş alanlarda yüzeye çıkan şist ve gre alüvyonlar altında kalır. Marmaris yöresinde ise açığa çıkar. Gökova’nın güneybatısında Çetibeli Köyü çevresindeki dalgalı alanda bu şist ve grelerle kristalleşmiş kalkerler yaygındır.

Metamorfizma ve Mağmatizma

METAMORFİZMA: Yukarı Menderes masifindeki gnaysların çoğunun tektonize olmuş bir magmatik gnays olmadığı, belki de bir migmatit kompleksi teşkil ettiği ve bu kompleksinde gnays sınırlarından itibaren, dışa doğru, metamorfizme derecesi gittikçe azalan mikaşistlerle çevrilmiştir. Şistlerim şistozitesi, gnayslarla olan kontaklarına ve gnays içerisindeki yapraklanmaya paraleldir. Şistler çok miktarda metamorfik boksit (zımpara-diyasporit) kapsayan bir mermer formasyonu ile çevrilmiştir. Şistler arasındaki grafitli şistler içinde genellikle kloritoit bulunmaktadır. Gnays sınırlarına yakın yerlerde ve buna paralel olarak, porfiroblastik granatlı mikaşist zonu teşekkül etmiştir. Gnays sınırı ile porfiroblastik metamorfizma zonu arasında gayet sıkı münasebetler bulunduğundan hepsinin başkalaşımının aynı zamanda meydana geldiğine hükmedilebilir. Aynı münasebetler gnays sınırı ile konsantrik olan zımpara mermerlerin metamorfizması için de vakidir.

Page 62: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

46

Bu metamorfik serilerin içinde metamorfizmanın yaşını tayine yarayacak işaretler çok azdır. Boksitlerin başkalaşarak zımparaya dönüşü, masifin diğer kayaçlarının metamorfizmasına bağlı olduğuna göre, masifteki metamorfizma olayı herhalde boksitlerin çökeltilmesinden sonra oluşmuştur. Göktepe'deki fosilli kalkerler (Koray, Fusuilinidae, Krinoid), Karbonifere (Viseen) veya Permiene atfedilmiştir. Zımparalı mermerler, Göktepe kalkerleri ile aynı fasiyestedirler ve fazla olarak bunların içinde de aynı fosiller bulunmuştur. Böylece zımparalı mermerlerin de Permo-Karbonifer yaşta olmaları muhtemeldir.

Menderes masifinin stratigrafik olarak en üst seviyelerinde bulunan mermerlerde son zamanlarda Lias’a ait alglerin bulunması metamorfizmanın ne zaman vuku bulduğunu bir dereceye kadar aydınlatmıştır. Milas, Muğla ve Bodrum aralarında, metamorfizmaya uğramamış ve muhtemelen Alt Kretaseye, fakat mutlak surette Üst Kretaseye ait kalkerler hafif bir diskordansla masifin üst mermerleri ve şistleri üzerinde bulunmaktadır. Tabanda da mermer ve şist çakıllarını kapsayan konglomeralar vardır.

MAGMATİZMA: Menderes masifinin kayaçları sık sık, potaslı feldspatlı gnayslara,

granitik gnayslara geçerler. Gözlü gnayslar, potaslı feldspatlar yanında ince taneli kuvarsla şistli bir doku gösterirler. Gnayslarla, granitleşmiş gnayslar ve gnayslaşmış esdimentler arasında ilkel sınırlar takip olunamaz. Bunun için orto materyalin derinlerde bulunduğu ve enjeksiyonlarla aslında metamorfize olmuş sedimenter karakterli granitoit kayaçların sub-mağmatik sıcaklıkta, yaklaşık olarak granit bileşiminde, alkalice zenginleştirilmiş, migmatit-gnayslara dönüşmüş olması muhtemeldir. Büyük masifler halinde granitoit kayaçlar Beşparmak, Tekeler, Turgut ve Oyukbaba Dağı’larında bulunmaktadır.

Peridotitler: Paftada Datça Yarımadası’ndan itibaren Marmaris Bölgesi’nden geçerek kuzeye doğru ve Fethiye kuzeyinden Acı Göl’e kadar çok yaygın ve büyük bir peridotit sahası vardır. Ofiyolit adı altında birleştirilen bazik ve ultrabazik kayaçlara ait magmanın yüzeyde akışı veya intruzyonu ile hasıl olan ilkel durumları orojenik basınçlarla bozulmuş ve değişmiştir. Bu kayaçlar bilhassa ortopiroksinli kocaman peridotit masiflerdir ve yer yer kromit kütlelerini kapsayan dunitlere geçerler. Peridotit masiflerinin kenarında tali olarak iri plajiyoklaz ve olivinli gabrolar bulunabilir. Peridotitlerin ilkel kontakları tektonik ve serpantinizasyon dolayısıyla görülmez.

Volkanik Kayaçlar: Andezin ve ojit fnokristalli ofitik diyabazların büyük kısmı denizaltında püskürülmüş volkanik kayaçlardır. Üst Kretase detritikleri içerisinde spilitik breşlerin bulunması, diyabaz dayklarının Paleozoik üzerindeki Mesozoiki ve peridotları kesmiş olmaları, diyabazların Permien yaşında olması ihtimalini kuvvetlendirir. Bu kayaçların Paleozoik yaşta oldukları, Karadağ’da, Çenger civarlarında, Çaldağ ekayları içinde v.b. yerlerde daima fosilli Permien kalkerlerine bağlı olarak bulunmalarıyla kuvvet kazanır.

Harita sahası içinde genç volkanik kayaçlar iki grupta ayrılabilirler. Bunlardan biri tamamen dağların yapısına girmiş olan andezit grubudur. Bunların büyük kütlesi Bodrum Yarımadası’nın batısında bulunur, andezitik ve bazaltik kayaçlar Denizli’nin güneydoğusunda, Acıpayam Ovası kuzeyinde ve Karamanlı’dan Korkuteli’ne giden yolun üstündeki dislokasyon zonlarında da vardır. İkinci grup bunlardan daha yeni dasitik tüflerdir, dağların yapısına girmemişlerdir ve herhalde bu yapıdan daha gençtirler. Bu lav ve tüfler, hiç şüphesiz Ege Denizi’nin çökmesiyle ilgili yeni erüpsiyon sikline aittirler.

Jeomorfolojik Yapı ve Stratigrafi

Page 63: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

47

Muğla İlinin 1/25.000 ölçekli jeolojik haritası Şekil 10 'da, genelleştirilmiş dikme kesiti ise Şekil 11 'de verilmiştir.

STRATİGRAFİ

Muğla dolaylarında en altta Permo-Karbonifer yaşlı Kavaklıdere grubu yer alır. Kavaklıdere grubu üzerinde uyumsuz olarak Mesozoyik-Alt Tersiyer yaşlı Marçal grubu yer alır. Marçal grubu üzerinde ise tektonik dokanakla Mesozoyik-Paleosen yaşlı Ören ünitesi yer almaktadır. Ören ünitesi üzerinde açısal uyumsuzlukla Oligosen yaşlı Mortuma formasyonu gelmektedir. Mortuma formasyonu üstte uyumlu olarak Alt Miyosen yaşlı Kemre ve Yenidere formasyonlarına geçmektedir. Orta Miyosen yaşlı Turgut formasyonu alttaki yaşlı birimleri uyumsuz olarak örtmektedir. Turgut formasyonu uyumlu olarak Sekköy, Yatağan ve Milet formasyonları takip etmektedir.

- Kavaklıdere Grubu: Kuvarsit bantları içeren metakiltaşı ile başlayan grup üste doğru Kuvarsit, kuvars şist, granat şist, fillit ve kalk şistlerle devam eder. Üst düzeylerinde kireçtaşı bant ve mercekleri içeren birim 1000 metre kalınlıkta olup Permo-Karbonifer yaşlıdır. Grup uyumsuz olarak Marçal grubu tarafından örtülmektedir.

- Marçal Grubu: Grup altta kırmız renkli çakıltaşı, metakumtaşı, metasilttaşı, dolomit, dolomitik kireçtaşı, boksitli kireçtaşı, rudistli kireçtaşlarından ibarettir. Grubun üst kesimlerinde ise çörtlü pelajik kireçtaşları ile olistostromal düzeyler içeren fliş temsil etmektedir. Marçal grubu Mesozoyik-Paleosen yaşlı olup üzerine tektonik dokanakla Ören ünitesi gelmektedir.

- Ören Ünitesi: Ünite 1500 metre kalınlıkta, Alt-Orta Triyas yaşlı çakıltaşı, metakumtaşı, Şeyl ardalanmasından oluşan Karaova formasyonu; 300–1700 metre kalınlıkta Orta Triyas-Liyas-Üst Kretase yaşlı dolomitik kireçtaşı, dolomit ardalanmasından ibaret Gereme formasyonu; Üst Kretase –Paleosen yaşlı çeşitli boyutlarda olistolit kapsayan çakıltaşı, kumtaşı ve silttaşı ardalanmasından oluşan Karabörtlen formasyonlarını kapsamaktadır. Ünitelerin en üstünde ise peridotitler yer almaktadır. Peridotitler muhtemelen yöreye Alt Eosen’de yerleşmiştir.(Bernovili ve diğerleri, 1974).

- Akçay Grubu: Oligosen-Akitaniyen yaş aralığında çökelmiş olan grup; Mortuma, Yenidere ve Kemre formasyonlarını kapsamaktadır. Mortuma Formasyonu: Çakıltaşı, Kumtaşı, silttaşı, kireçtaşı ardalanmasından oluşmuş olup ince linyit düzeyleri içerir. Oligosen yaşlı olan birim yaklaşık 2400 metre kalınlıktadır. Formasyon kapsamında yer alan çakıltaşı, çamurtaşı, kumtaşı ardalanmasından oluşan birim Hakyemez ve Örçel (1982) tarafından Karadere üyesi olarak tanımlanmıştır. Yenidere Formasyonu: Çakıltaşı, çamurtaşı, kumtaşı, silttaşı, kiltaşı ve killi kireçtaşı ardalanmasından oluşmuştur. Birim 125–1150 metre kalınlığa sahip olup Akitaniyen yaşlıdır. Formasyon Esenkaya, Ortaköy ve Karakaya üyerine ayırtlanmıştır. Yenidere formasyonu yanal ve düşey olarak kemre formasyonuna geçmektedir. Kerme Formasyonu: Çakıltaşı, kumtaşı, silttaşı, kiltaşı, killi kireçtaşı birimlerinin düzensiz olarak ardalanmasından oluşmuştur ( Ünal ve Göktaş, 1990). Akitaniyen yaşlı, 1300 metre kalınlıktaki formasyon üzerine uyumsuz olarak Muğla grubunun Turgut formasyonu gelmektedir.

- Muğla Grubu: Muğla grubu alttan üste doğru Turgut, Sekköy, Yatağan ve Milet formasyonlarının kapsamaktadır. Turgut Formasyonu: Mercek ve ara katman şeklinde kumtaşı kapsayan çakıltaşından ibaret Çardaklı üyesi ile çakıltaşı, kumtaşı, silttaşı, kiltaşı ardalanmasından ibaret Dokuzçam üyesinden oluşmuştur. 100–250 metre kalınlıkta olan formasyon Orta Miyosen yaşlı olup

Page 64: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

48

üstte uyumlu olarak Sekköy formasyonuna geçmektedir. Formasyonun üst düzeyleri kömürlüdür. Sekköy Formasyonu: Kireçtaşı, mikrit, silttaşı, tüf, tüfit düzeylerinden oluşan formasyon 50–150 metre kalınlıkta Orta Miyosen yaşlıdır. Formasyonun üzerine uyumlu olarak Yatağan formasyonu gelmektedir. Yatağan Formasyonu: Çakıltaşı, kumtaşı ve çamurtaşından oluşan formasyon 150–400 metre kalınlığa sahiptir. Çakıltaşları ayrı bir harita birimi; kumtaşı ve çamurtaşı ayrı bir harita birimi olarak ayırtlanmıştır. Üst Miyosen yaşlı formasyon üstte doğru dereceli olarak Milet formasyonuna geçmektedir. Milet Formasyonu: Altta çakıltaşı-kumtaşı, üstte gölsel killi kireçtaşı düzeylerini kapsayan birim 75–140 metre kalınlıkta olup Pliyosen yaşlıdır.

- Alüvyon: Dere yatakları, vadi tabanları ve ovalarda yüzeyleyen birim çakıl, kum, kil ve silt karışımından ibaret olup alttaki yaşlı birimleri uyumsuzlukla örtmektedir. Çalışma alanında ayrıca eski alüvyon, yamaç molozu, yamaç molozu konisi, alüvyon yelpazesi birimleri de yer almaktadır. TEKTONİK

Muğla ve dolayında Miyosen ve öncesi dönemlere ait çok sayıda kıvrımlar, faylar, bindirmeler ve naplar gibi yapısal unsurlar yer almaktadır. Ancak bölge neotektonik dönemde şekillenmiştir. Tüm Batı Anadolu da olduğu gibi çalışma alanında da Üst Miyosen-Pliyosen başlarında oluşmaya başlayan grabenleşmenin etkisinde kalmıştır. Bölge genel olarak KB-GD ve GD-KB doğrultusundaki normal faylar etkindir ve günümüzde de grabenleşme devam etmektedir (Dumont ve diğerleri, 1979). JEOMORFOLOJİ

Muğla merkez sınırları içerisinde kalan alanda polisiklik bir şekillenme ve jeomorfolojik gelişmeyi açıklayan aşınım-birikim dönemleri ve bu dönemlerin evrelerinin oluşturduğu birimler yer almaktadır. Bu birimler Batı Anadolu da gözlenen ünitelerle büyük benzerlik göstermektedir (Keçer ve diğerleri,1983; Aktimur ve diğerleri, 1994 ve 1995). Bölgede Miyosen ve Pliyosen-Pleyistosen de geniş aşınım yüzeyleri ile eksüme yüzeyler gelişmiştir. Araştırma alanı dönemsel şekillenme göstermesine karşın yer hareketleri yönünden duraylı değildir (Becker-Platen,1970; Pamir,1974).

Aşınım yüzeylerinin gelişmesi deniz düzeylerindeki dalgalanmalara ve tektonik hareketlere bağlı olarak kesintiye uğrayarak olgunlaşmadan deforme olmuşlardır. Ayrıca litolojik farklılıklar ve klimatik şartlardaki değişimler farklı ünitelerin gelişmesini sağlamıştır (Kayan,1979) - Miyosen aşınım yüzeyi: Muğla çevresinde en eski aşınım yüzeyi Orta-Üst Miyosende Menderes masifi ve örtü kayaçları üzerinde gelişmiş olan bir peneplerin yükselmiş parçalarıdır. Su bölümü hatlar boyunca günümüze kadar aşınmadan korunmuşlardır. Yüzeyler KB-GD ve GD-KD yönlü faylarla kesilmişlerdir. Muğla-Yatağan fay zonuyla parçalanan yüzey çarpılmış, bloklaşmış ve dolayısı ile genç havzalar oluşmuştur. Fay zonunun güneyinde tektonik denetimli on adet kapalı drenaj alanı bulunmaktadır. Miyosen aşınım yüzeyinde Karstlaşma etkindir. Büyük ve küçük erime şekilleri ve sertgen tepeler gözlenir. Dolin tepelerinde diasparit parçaları içeren terrarozalar bulunmaktadır.

- Pliyosen-Pliyostesen aşınım yüzeyi: Miyosen peneplerin zararına gelişen bu yüzey en geniş aşınım yüzeyidir. Miyosen aşınım yüzeyinden belirgin bir yamaç ile ayrılan yüzey

Page 65: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

49

ikinci bir sistemi oluşturmaktadır. Eğim yüzeyleri karasal havzalara doğru olan yüzey Marçal, Akçay ve Muğla grupları üzerinde gelişmiştir. Dolayısı ile litolojik yapıya göre farklı bir gelişme ve yayılım sunarlar. Akçay akaçlama alanında saha dışındaki yerel taban yüzeyi gelişmelerine bağlı olarak akarsularla derin bir şekilde yarılmış ve yöre platoya dönüşmüştür.

Yörede akarsuların derin gömülmesi ve litolojik özelliklerinden dolayı yoğun kütle hareketleri görülür. Akçay örgülü ve kum adalı yatakta akmaktadır. Bunun için Kemer baraj gölü siltasyona açıktır. Muğla-Yatağan fay zonu bu yüzeyi yüzlerce metreye varan atılımlarla parçalamaktadır. Dolayısı ile akaçlama parçalanmış, kertik ve asılı vadiler şekillenmiştir. Bu durum Kozağaç dolaylarında gözlenmektedir. Fay zonunun güneyinde yer alan dar alanlı yüzeyler faylanmaya, karstlaşmaya ve akarsulara bağlı olarak parçalanmıştır.

Pliyosen-Pleyistosen aşınım yüzeyi Kıranköy-Kuyucak hattında Miyosen aşınım yüzeyi ile birlikte birdenbire kesintiye uğramakta, çekim fayları ile sonlanmaktadır. 800 metre dolayında olan toplam atım, Kemre körfezinin Pleyistosen in ikinci yarısındaki oluşumunu açıklamaktadır.

- Eksüme yüzeyi: Neojen çökellerin aşınması sonucunda sıyrılarak alttaki temel kayaçların yüzeylenmesi ile oluşan yüzey olup çok az yer kapsamaktadır. Muğla yakınlarında ve Sarhoş çayı kesimlerinde bulunurlar.

GENEL JEOLOJİ HARİTASI

Page 66: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

50

Şekil 10. Muğla İli 1/25 000 Ölçekli Jeolojik Haritası

KATI ATIK

BERTARAF

TESİSİ ALANI

Page 67: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

51

Şekil 11. Muğla İli Genelleştirilmiş Dikme Kesiti

İnceleme Alanının Jeolojisi

Muğla ili mücavir sınırları içerisindeki yapılacak Katı Atık Bertaraf Tesisi Proje sahasında yapılan jeolojik ve jeoteknik inceleme sonucu inceleme alanının jeolojisi ve elde edilen sonuçlar ile uyulacak şartlar aşağıda sunulmuştur.

İnceleme alanında mostra çakıllı siltli kumlu kildir. Bu birim üzerini yer yer 0,00 – 0,30 m arasında bitkisel toprak örtmektedir. Bu birimin rengi gri-kahverengi arasında değişmektedir. Derinlerde ise 10,00 – 12,00 metrelerden başlayan kireçtaşı hâkimdir. Bu

Page 68: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

52

birim Genel jeoloji haritasında ( jk - 8 - s ) sembolü ile gösterilmektedir. İnceleme alanında fay gibi süreksizliklere rastlanılmamıştır.

İnceleme alanında; • Açılan 1 nolu sondaj kuyusunda; 0,00 – 0,30 m. arası bitkisel toprak, 0,30 – 3,00 metreler arası Killi Kum, 3,00 – 10,00 metreler arası Plastisitesi düşük çakıllı kumlu siltli Kil, 10,00 – 13,00 metreler arası çok ayrışmış kırıklı Kireçtaşı blokları içeren Kil, 13,00 – 19,00 metreler arası orta derecede ayrışmış kırıklı Killi Kireçtaşı, 19,00 – 20,00 metreler arası ise Az ayrışmış az çatlaklı kırıklı Kireçtaşı görülmüştür. • Açılan 2 nolu sondaj kuyusunda; 0,00 – 0,30 m. arası bitkisel toprak, 0,30 – 3,00 metreler arası Killi Kum, 3,00 – 11,50 metreler arası Plastisitesi düşük çakıllı kumlu siltli Kil, 11,50 – 14,50 metreler arası çok ayrışmış kırıklı Kireçtaşı blokları içeren Kil, 14,50 – 17,50 metreler arası orta derecede ayrışmış kırıklı Killi Kireçtaşı, 17,50 – 20,00 metreler arası ise Az ayrışmış az çatlaklı kırıklı Kireçtaşı görülmüştür. • Açılan 3 nolu sondaj kuyusunda; 0,00-0,30 m. arası bitkisel toprak, 0,30-11,00 metreler arası Killi Kum, 11,00-13,00 metreler arası çok ayrışmış kırıklı Kireçtaşı blokları içeren Kil, 13,00-16,00 metreler arası orta derecede ayrışmış kırıklı Killi Kireçtaşı, 16,00 – 20,00 metreler arası ise Az ayrışmış az çatlaklı kırıklı Kireçtaşı görülmüştür. • Açılan 4 nolu sondaj kuyusunda; 0,00 – 0,30 m. arası bitkisel toprak, 0,30 – 3,50 metreler arası Plastisitesi düşük çakıllı kumlu siltli Kil, 3,50 – 6,00 metreler arası Killi Kum, 6,00 – 12,00 metreler arası Plastisitesi düşük çakıllı kumlu siltli Kil, 12,00 – 15,00 metreler arası çok ayrışmış kırıklı Kireçtaşı blokları içeren Kil, 15,00 – 18,00 metreler arası orta derecede ayrışmış kırıklı Killi Kireçtaşı, 18,00 – 20,00 metreler arası ise Az ayrışmış az çatlaklı kırıklı Kireçtaşı görülmüştür. • Açılan 5 nolu sondaj kuyusunda; 0,00 – 0,30 m. arası bitkisel toprak, 0,30 – 3,00 metreler arası Killi Kum, 3,00 – 12,50 metreler arası Plastisitesi düşük çakıllı kumlu siltli Kil, 12,50 – 15,50 metreler arası çok ayrışmış kırıklı Kireçtaşı blokları içeren Kil, 15,50 – 18,50 metreler arası orta derecede ayrışmış kırıklı Killi Kireçtaşı, 18,50 – 20,00 metreler arası ise Az ayrışmış az çatlaklı kırıklı Kireçtaşı görülmüştür.

İnceleme alanındaki birimlerin emniyetli taşıma gücü değeri 1,75 kg/cm2 olarak alınacaktır.

İnceleme alanında açılan sondajlarda üst seviyelerde birimlerin çakıllı olması, alt seviyelerde birimlerin kireçtaşı bloklu olmasından dolayı önemli bir OTURMA BEKLENMEMEKTEDİR.

EK 1’de verilen DSİ Bölge Müdürlüğü yazısında da görüldüğü gibi inceleme alanında kuru dere bulunmamakta ve her hangi bir derenin akışına da engel konumda bulunmamaktadır. Ancak inceleme alanı dışında kuru dere yatağı mevcuttur. Alanda kayda değer su toplama kapasitesine sahip yüzey suyu bulunmamaktadır. Yeraltı suyuna rastlanılmadığı için zemin kitle ilişkilerinde yer altı suyunun olumsuz direkt ilişkisi görülmemektedir. Çevre kuşaklama kanalları sızdırmaz beton kanal olacak ve inşa sırasında Bölge Müdürlüğünden onay alınacaktır. İnceleme alanında açılan sondajlarda yer altı suyunun olmamasından ve sondajlarda kireçtaşına rastlanmasından dolayı Sıvılaşma BEKLENMEMEKTEDİR.

İnceleme alanında açılan sondajlarda yapılan permeabilite deneyleri sonucunda elde edilen geçirimlilik değerleri 10-4 m/s - 10-6 m/s arasına değişmektedir. Bu değerler zeminin geçirimliliğinin ”Zayıf Drenaj” özelliğinde olduğunu göstermektedir.

Page 69: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

53

İncelenen alanda inşa edilecek yapıların dizaynında esas alınacak periyot karakteristikleri T.C.Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın (1998) afet bölgelerine yapılacak yapılar hakkında yönetmeliğine uyulacaktır ve bu yönetmeliğe göre şu şekildedir;

Zemin gurubu : B 1-2 Yerel zemin sınıfı : Z 2 Bina önem katsayısı : 1,0 Spektrum karakteristik periyotları : TA=0,15 sn, TB=0,40 sn Düşey Yatak Katsayısı : 5000 - 10000 t/m3

İnceleme alanında kabarma, akma, yayılma gibi zeminden kaynaklanan anormalliklere rastlanılmamıştır. Bu alanda heyelan, su baskını, çökme gibi doğal afetlere maruz kalması beklenmemektedir. Afet yönünden daha önce herhangi bir inceleme yapılmamış ve bu hususta 7269 sayılı yasa gereği alınmış herhangi bir karar bulunmamaktadır. İnceleme alanında sakıncalı ve yasak alanlar bulunmamaktadır. İnceleme alanı (1) Birinci derece deprem bölgelerinin içerisinde kalmaktadır.

Bu sebeple yapılacak yapıların projelendirilmesi aşamasında, “Her Türlü Yapılaşmalarda Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır.

İnceleme alanında kalıcı şevlerde ihata duvarı, geçici şevlerde ise; 1 / 3 (1 yatay / 3 düşey) oranı uygulanacaktır. Serbest ve Derin kazılarla alınan malzemeler, deney sonuçlarında LL değerinin % < 70 olmasından dolayı dolgu malzemesi olarak kullanılabilecektir.

İnceleme alanı; Katı Atık Bertaraf Tesisi Projesi ve bu tesise ait idari binaların inşaatının yapılmasına uygundur. İncelenme alanında açılan sondajlarda Yer altı su seviyesiyle karşılaşılmamıştır. Ancak yüzey suları ile gelecek yeraltı suyu beslenmesine karşılık çevre drenajı yapılacaktır. Böylece yüzey/yeraltı suyunun betona etkisi önlenecektir.

İnşaat sonrası için yüzey sularına ve muhtemel sellenmeye karşı kalıcı drenaj önlemleri alınacaktır. Suyun şiddetli erozyona maruz kalabilecek ve heyelan neden olabilecek alanlara akmasını önlemek ve çevrilen suların erozyon doğuracak bir hacme erişmeden önce aktarılmasını sağlamak üzere çevirme hendekleri, teraslar ve su yolları inşa edilecektir.

Toprak alınmak üzere kazılacak yerler ve artıkların döküleceği alanlar dikkatli bir şekilde saptanılacaktır. Bunların yüzey akışa, erozyona, estetik görünüme olduğu kadar inşaat kolaylığına etkileri dikkate alınacaktır

Hafriyat yeri ve miktarı :

Alanın tamamında Tablo 35’de görüleceği gibi 207.000 m3 kazı yapılacaktır. İlk etapta sadece 1. Hücre için kazı yapılacaktır. Bu hücre dulunda sırasıyla diğer hücrelerin inşaatına geçilecektir. İlk Hücrenin inşaatı sırasında 61.000 m3 kazı yapılacaktır. Ayrıca sabit tesisler ve yolların inşaatında da 8.000 m3 kazı yapılacaktır. Toplam 69.000 m3 kazının 17.000 m3 ‘ü yan seddelerin inşaatı ve arazi tesviyesinde kullanılacaktır. Geri kalan 52.000 m3 miktarındaki hafriyat ise alan içinde biriktirilerek üst örtü ve çöp üzerine geçici yollar ve döküm platformu tesisi için kullanılacaktır.

Tablo 35. Proje alanı kazı ve dolgu tablosu

Kilometre Ara

uzaklık (m)

Alan Alan Kamülatif hacim (m3 Brükner değeri Yarma Dolma Yarma Dolma Yarma Dolma

0+000.00 1.HÜCRE 81,22 98.18

50.00

11673,1 5318,38 11.673,10 5.318,38 6.354,72

0+050.00

385,7 34.55

Page 70: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

54

40.26

10553,65 1796,35 22.226,75 7.114,73 15.112,02

0+090.26

337,34 54.69

Ha 9,74

3302,67 1483,91 25.529,42 8.598,64 16.930,78 0+100.00

340,62 44.65

50.00

9592,22 1729,2 35.121,64 10.327,84 24.793,80 0+150.00

403,07 24.52

50.00

10752,67 1803,4 45.874,31 12.131,24 33.743,07 0+200.00

196.64 47.61

50.00

3948,8 4459,27 49.823,11 16.590,51 33.232,60 0+250.00

361,31 10,76

50.00

11150,58 614,88 60.973,69 17.205,39 43.768,30 0+300.00

164,71 13.84

34.71

6897,49 793,89 67.871,18 17.999,28 49.871,90 0+334.71 2.HÜCRE 232,75 31.91

15.19

3271,38 479,93 71.142,56 18.479,21 52.663,35 0+350.00

195,11 30.86

50.00

9406,3 1415,73 80.548,86 19.894,94 60.653,92 0+400.00

181,15 25.77

45.72

8506,08 1191,34 89.054,94 21.086,28 67.968,66 0+445.72

190,98 26.35

4,28

889,98 104,27 89.944,92 21.190,55 68.754,37 0+450.00

224,71 22.33

49.63

7926,07 3794,74 97.870,99 24.985,29 72.885,70 0+499.63

94,88 130.58

0.37

35,33 47,87 97.906,32 25.033,16 72.873,16 0+500.00

97,66 130.29

50.00

11077,77 3514,62 108.984,09 28.547,78 80.436,31 0+550.00

345,45 10,29

50.00

22179 574,63 131.163,09 29.122,41 102.040,68 0+600.00

541,71 12,70

8,33

4423,42 90,74 135.586,51 29.213,15 106.373,36 0+608.33

520,46 9,10

41.67

13954,22 2861,32 149.540,73 32.074,47 117.466,26 0+650.00

149,27 128.23

28,03

4655,66 1892,48 154.196,39 33.966,95 120.229,44 0+678.03

182,88 6,78

21.97

3769,41 835,89 157.965,80 34.802,84 123.162,96 0+700.00

160,3 69.32

50.00

12544,55 2794,65 170.510,35 37.597,49 132.912,86 0+750.00

341,48 42.47

50.00

15089,88 2823,88 185.600,23 40.421,37 145.178,86 0+800.00

262,12 70.49

50.00

12582,3 2421,6 198.182,53 42.842,97 155.339,56 0+850.00

241,18 26.38

15,01

4275,19 336,38 202.457,72 43.179,35 159.278,37 0+865.01

328,62 18.46

28,75

4925,53 2104,04 207.383,25 45.283,39 162.099,86 0+893.76

14 127.90

1,33

21,18 175,82 207.404,43 45.459,21 161.945,22 0+895.09

17,86 136.49

III.2 Güncel bilgilerle detaylandırılmış depremsellik, afet durumu

Muğla İli I. derece deprem kuşağında yer almaktadır. İl’de 2 önemli deprem bölgesi bulunmaktadır. (Şekil 12) Kerme körfezi-Köyceğiz bölgesi ve Rodos-Fethiye körfezi bölgesidir. Kerme körfezi-Köyceğiz bölgesi:

Bu bölge kuzeyde Bodrum yarımadası ile Muğla’nın güneyinde yükselen dağlar ve Sandras dağı, Güneyde Reşadiye yarımadasındaki mezozoik formasyonlar tarafından sınırlanmıştır. Çukurluk batıdan doğuya doğru Kerme Körfezi, Gökova alçak arazisi ve Köyceğiz havzasından ibarettir. Çukurluğun güney kenarında (Muğla -Marmaris yolunda) mezozoik kalkerlerinin körfeze doğru çok dik eğimli olduğu görülür. Körfezin kuzey

Page 71: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

55

kenarı oldukça diktir ve kalker duvarına benzer. Burada 750m. ye kadar yükselen kalkerler, Gökova’da 50m. Seviyesindedir. Körfezin derinliği hesaba katılırsa, buradaki dikey atım 1300m. dir. Bu fay, birçok sıcak ve soğuk maden suyu kaynakları tarafından işaretlenmiştir. Körfezin ağzında, ancak çok genç bir devirde sönmüş olan volkanik Nisiros adası vardır. Bölgenin en önemli olan üst merkezi, körfez önünde bulunan İstanköy adasıdır. Tarihsel ve aletsel dönem içeren deprem katalogları ve bölgenin aktif fay hareketleri incelendiğinde bölgede sık sık büyük depremlerin olduğu anlaşılmaktadır. Muğla’da meydana gelen depremler aşağıda belirtilmiştir.

YIL MEVKİİ ŞİDDETİ MS. 127 Rodos-Muğla-Fethiye 7.3

1941 Muğla 6.2

1941 Muğla 6.2

1957 Rodos-Muğla-Fethiye 6.6

1959 Köyceğiz 6.2

1961 Marmaris 6.2

1999 Marmaris 5.6

Projenin uygulanması esnasında ilgili afet ve deprem yönetmeliklerine uyulacaktır.

Şekil 12. Muğla İli Depremsellik Haritası

III.3. Hidrolojik özellikler ve yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan

kullanımı, debileri, bu kaynakların faaliyet alanına mesafeler ve bu mesafelerin bir harita üzerinde gösterimi,

Akarsular

Alanın yakınında dere, göl ve baraj gibi yüzeysel su kaynakları bulunmamaktadır. İl sınırları içerisinde kalkerli, karstik arazi çok geçirimli olduğundan, yüzeyden akan akarsu gelişmemiş, karamuğla ve kandere gibi sel rejimli derelerin yataklarında ancak kış aylarında su bulunur.

Page 72: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

56

Faaliyet alanı içinde dere bulunmaktadır. Civardaki kuru dereler korunacak ulaşım yolu olarak kullanılmayacak, katı ve sıvı atık atılmayacak, herhangi bir malzeme doldurulmayacak, dere yataklarından malzeme temin edilmeyecek, doğal akışları değiştirilmeyecektir.

Proje alanı içinden, sınırından veya yakınından geçmekte olan yüzeysel su kaynakları

olması durumunda üzerinde yol geçişi sağlanması durumunda uygun kesitte sanat yapısı yapılarak geçiş sağlanacaktır. Proje alanı içinden yada yakınından geçen akar yada mevsimsel akışlı dere yataklarının üzerinden yol geçişi gibi yapıların yapılması durumunda DSİ Bölge Müdürlüğünden görüş alınacaktır. Ancak buradaki proje sahasında veya yakınında yüzeysel su kaynağı bulunmadığından sanat yapısı ihtiyacı olmayacaktır.

Muğla İli toprakları, Büyük Menderes Havzası ve Batı Akdeniz Havzasına girer. Bu iki havza, ülkenin orta büyüklükteki havzasıdır. Birlik üyelerinden Muğla Merkez İlçe ve Ula İlçesi ile Katı atık Bertaraf tesislerinin kurulacağı alan Batı Akdeniz Havzası içindedir (Şekil 13). Şekil 13 ‘de görüldüğü gibi proje alanının yakınında hiç bir yüzeysel su kaynağı bulunmamaktadır. Kavaklıdere ve Yatağan ilçeleri Büyük Menderes Havzası içindedir (Şekil 14). Şekil 15 ‘de de görüldüğü gibi yakın çevrede (50 km mesafede) yüzeysel su kaynağı bulunmamaktadır. 1. Batı Akdeniz Havzası Muğla’nın Gökova Körfezi ile Akdağlar arasında kalan kesimi bu havzaya girer. Su toplama alanı 21.000 km2 olan havzanın ortalama yıllık hacmi 7 milyar m3‘e yakındır. Havzada 322.000 hektar ovalık alan vardır. Bunun 211.500 hektarı sulanabilir niteliktedir. Batı Akdeniz havzasının suları Dalaman ve Esen Çaylarıyla Akdeniz’e boşalmaktadır. Bu çaylar aynı zamanda ilin en önemli iki akarsuyudur.

DALAMAN ÇAYI : Dalaman Çayı Boncuk Dağlarının kuzey yamaçlarından kaynaklanır. Kuzeydoğu yönünde akarak Burdur’un Gölhisar çukurluğuna ulaşır. Bu çöküntü alanında Akdağlar’ın Burdur il alanına dökülen uzantılarından doğan,çok sayıda küçük akarsu ile beslenir. Doğudan ve batıdan bu iki dağdan doğan,kısa ama bol sulu derelerle beslenen Dalaman Çayı, Oğlansini‘nin Kuzeyinden Muğla topraklarına girer. Doğudan Hüsniye ve Gürlek Çaylarını, batıdan Gök Çayı Ören Çayı‘nı ve Cehennem deresini alarak genişler. Dalaman Çayı’na karısan bu akarsulardan özellikle Hüsniye ve Gürlek Çayları Boncuk Dağları‘nın Akdeniz‘in nemli rüzgarlarına açık kesimlerde doğduklarından sürekli bol sulu çaylardır. Dalaman Çayı’nın su toplama alanı 3.500 km2 dolayındadır. Dalaman Çayı’nın saniyede taşıdığı en az su miktarı Ağustos basında10 m3’e ulaşır. Dalaman çayı proje alanına 110 km mesafededir.

Page 73: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

57

Şekil 13. Batı Akdeniz Havzasında su kaynakları konumları ve katı atık bertaraf tesisleri alanı

Katı Atık Bertaraf Tesisi Alanı

Page 74: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

58

Şekil 14. Büyük Menderes Havzasında su kaynaklarının konumları

Page 75: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

59

Şekil 15. Su Kaynaklarının Proje Alanına Göre Konumları

ESEN ÇAYI : Muğla İli’nin Batı Akdeniz havzasında kalan ikinci büyük akarsuyudur. Akış rejimi ve havza özellikleri açısından Dalaman’a benzeyen Esen Çay’ı Akdağlar’ın kuzeybatı yamaçlarından doğar, Seki Yaylası’na dek güneybatı yönünde akar. Batı’dan Boncuk Dağları’ndan, doğudan Akdağlar’dan kaynaklanan çok sayıda küçük dereler ile birleşir. Daha sonra batıdan güneybatıya doğru geniş bir yay çizerek Ören’e ulaşır. Ören‘den sonra çok geniş bir vadide güneye doğru akmaya başlayan Esen Çayı, Esen Ovası‘nda Muğla-Antalya sınırında Akdeniz’e dökülür. Esen Çayı’nın hemen hemen tümü il alanı içinde kalır. Suyu yaz-kıs bol, ama yazın Dalaman Çayı‘na göre biraz daha azdır. Proje sahasına mesafesi 200 km civarındadır. KARGICIK ÇAYI : Muğla İli‘nin Batı Akdeniz havzasına giren bölümünde yer alan Köyceğiz Gölü‘ne dökülen küçük bir akarsudur.Akarsu, Köyceğiz-Ağla Köyü‘nün kuzeydoğusundan doğar güneybatı yönünde yaklaşık 17–18 km aktıktan sonra Yüksekbük yöresinden Köyceğiz Gölü’ne dökülür. Proje sahasına mesafesi 75 km civarındadır. NAMNAM ÇAYI : Köyceğiz Gölü’ne dökülen, önemli sayılabilecek ikinci akarsudur. Ula İlçesi’nin 5–6 km kadar doğusundan doğar. Önce kuzeydoğudan güneybatıya sonra güneybatıdan güneydoğuya doğru akarak Köyceğiz Gölü’nün kuzeybatısındaki Günlük-Düveç yöresinde göle dökülür. Proje sahasına mesafesi 37 km civarındadır. . 2. Büyük Menderes Havzası :

Katı Atık Bertaraf Tesisi Alanı

Page 76: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

60

Bu havza,Güneybatı Anadolu’da Büyük Menderes Irmağı, doğrudan denize ulasan kimi küçük akarsular ve birkaç gölün havzasından oluşur. Su toplama alanı yaklaşık 25.000 m2‘dir.Havzanın,ortalama yıllık su hacmi 4,5milyar m3 dolayındadır. Büyük Menderes havzasında 812.000 hektar ovalık alan vardır. DİPSİZ ÇAYI : İlin Büyük Menderes havzasında kalan en önemli akarsuyudur. Kaynaklarını Doğu Menteşe Dağları’nın güneybatı yamaçları ile Batı Menteşe Dağları’nın kuzeydoğu yamaçlarından almaktadır. Kuzeybatı yönünde akarak Yatağan Ovası’nın ortasından geçen Dipsiz Çayı daha sonra kuzeye yönelerek Aydın topraklarına girer ve Büyük Menderes Irmağı ile birleşir. Akarsudan yararlanılarak Yatağan Ovası sulanmaktadır. Proje sahasına mesafesi 50 km civarındadır. SARI ÇAY : Kısa bir akarsu olan Sarı Çay, yazın tümüyle kurumakta, kışın ise yer yer bataklıklar oluşturarak Güllük Körfezi‘ne dökülür. 1970’lerde kurutma çalışmalarıyla bu bataklıklar tarım alanlarına dönüştürülmüştür. Proje sahasına mesafesi 110 km’dir. Göller ve Göletler

KÖYCEĞİZ GÖLÜ : Köyceğiz’in güneyinde yaklaşık 65 km2’lik alanı kaplamaktadır. Derinliği 25–150 m arasında değişen göl, 8 km uzunluğunda dar bir boğazla Akdeniz’e bağlanmaktadır. Eski bir tektonik çukurluğun sularla dolmasıyla oluşmuştur. Yüzeyinin yükseltisi 6 m’dir. Kışın göl kabararak Köyceğiz’e yaklaşır. Kabarma sürerse, fazla su boğaz aracılığı ile denize boşalır. Proje sahasına mesafesi 65 km civarındadır. HACAT GÖLÜ : Milas yakınındaki Hacat Gölü, Sarı Çay’ın denize açılma noktasında, eski bir koy ağzının akarsuyun taşıdığı alüvyonlarla kapanması sonucu oluşmuştur. Derinliği en çok 1,5 m olan sığı bir göldür. Bol balık bulunan gölde,denize açılan boğazda bir dalyan kurulmuştur. Kısın kabaran gölün denize boşalışı kolayca izlenebilmektedir. Proje sahasına mesafesi 90 km civarındadır. BAFA GÖLÜ : Milas İlçesi’nin kuzeybatı ucunda yer alan Bafa Gölü, Büyük Menderes Irmağı’nın yüzyıllar boyu getirdiği birikintilerin, eski Latmos Körfezi’nin batısını doldurmasıyla oluşmuştur. Yüzölçümü yaklaşık 64 km2 olan gölün 28 km2’si Muğla, kalan bölümü ise Aydın ilinde kalmaktadır. Bol balık bulunan gölün Söke kesiminde bir dalyan kurulmuştur. Proje sahasına mesafesi 110 km civarındadır. DENİZCİK GÖLÜ : Milas İlçesinde Beçin Platosu üzerinde yer alan küçük bir krater gölüdür. Yaklaşık 4 km2‘lik bir alanı kaplayan gölün derinliği 18–28 m arasında değişmektedir. Proje sahasına mesafesi 95 km civarındadır. SÜLÜNDÜR GÖLÜ : Ortaca İlçesi’nin 10 kilometre güneybatısında yer almakta olup, göl yüzeyi 260 hektardır. Proje sahasına mesafesi 96 km civarındadır. KOCA GÖL : Dalaman İlçesi’ne 10 kilometre mesafede olup, göl yüzeyi 260 hektardır. Proje sahasına mesafesi 117 km civarındadır. AKARCADERE SULAMA GÖLETİ : Ula İlçesi‘nin batısında yer alan Akarcadere Göleti 2254 da‘lık sahayı sulama amacıyla yapılmıştır. Gölet yağış havzasında yıllık su verimi 4.492.800 m3 olup göletteki faydalı su hacmi 1.673.000 m3’tür. Proje sahasına mesafesi 30 km civarındadır. BAYIR-KAZAN GÖLETİ : Bahçeyaka, Gökpınar, Gökdere ve Bozüyük köylerine ait 518 hektar tarım arazisinin sulanması amacıyla yapılmıştır. Depolama hacmi 2.93 hm3

olup,alanı 0.30 km2‘dir. Proje sahasına mesafesi 32 km civarındadır. BODRUM-KARAOVA ( MUMCULAR ) BARAJI : Bodrum-Karaova ovasında 1266 ha tarım arazisinin sulanması ile Bodrum Yarımadasına yılda 2.7 hm3 içme suyu temin edilmesi amacı ile yapılmıştır. Depolama hacmi 19.4 hm3, göl alanı 145 ha’dır. Proje sahasına mesafesi 155 km civarındadır. MİLAS-GEYİK BARAJI : Türkiye Elektrik Kurumuna ait 420 bin kilovat kurulu gücünde insaa edilen Milas Yeniköy Termik Santralı’na yılda 22.8 milyon m3 soğutma ve kül suyu

Page 77: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

61

temin etmek amacı ile yapılmıştır. Depolama hacmi 42.20 hm3 olup, göl alanı 374 ha‘dır. Proje sahasına mesafesi 85 km civarındadır

Su kaynakları potansiyeli 1.Yerüstü suyu ( il çıkısı toplam ortalama akım ) : 6.500 hm3/yıl 2.Dalaman Çayı : 2.400 hm3/yıl 3.Esen Çayı : 1.800 hm3/yıl 4.Diğer Akarsular : 2.300 hm3/yıl 5.Yeraltı suyu ( ildeki toplam emniyetli rezerv ) : 412 hm3/yıl Toplam Su Potansiyeli : 13.412 hm3/yıl

III.4. Hidrojeolojik özellikler ve yer altı su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı, yer altı suyu seviyesi, yer altı suyu kalitesi, yeraltı suyu akış yönü, debileri, bu kaynakların faaliyet alanına mesafeleri, faaliyet alanının bölgesel akifer sistemi içindeki konumu, hidrojeolojik etüt raporu,

Yapılan sondaj çalışmalarından ilk 25 metre için yeraltısuyu gözlemlenmemiştir.

Birim genel olarak yeraltısuyu açısından fakirdir. Faaliyet alanı yakınında yüzeysel su kaynağı bulunmamaktadır.

İl genelinde bulunan yeraltı suyu kaynakları Tablo 36Tablo 36Tablo 36Tablo 36 ‘da

görülmektedir.

Tablo 36. İl genelinde yer altı suyu kaynakları

Page 78: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

62

III.5. Flora ve Fauna [ Proje alanı ve etki alanında bulunan flora türleri, etkilenecek alandaki türler, bu çalışmaların hangi dönemde yapıldığı, ulusal ve uluslararası sözleşmelerle koruma altına alınmış, nadir ve nesli tehlikeye düşmüş türler, bunların yaşama ortamları ve tehlike kategorilerinin Red Data Book’a göre irdelenmesi, endemik türler ile önemli bitki alanı bulunması durumunda alınacak önlemler, flora tablosunun oluşturulması, alanda bulunan bitki türlerinin endemizm durumu, faaliyet alanındaki av hayvanlarının 2009-2010 Av dönemi Merkez Komisyonu kararlarına göre değerlendirilmesi, faunanın uygun formda düzenlenmesi, Kara Avcılığı Kanunu ve Yönetmelikleri kapsamında yapılacak işlemler, Bern Sözleşmesi kapsamında bulunan türlerin belirlenmesi, proje faaliyetlerinden etkilenecek canlılar için alınması gereken koruma önlemleri (inşaat ve işletme aşamasında), rekreasyon çalışmalarının belirtilmesi, flora ve faunanın IUCN’e göre değerlendiren tehlike katagorileri)

Flora

Muğla ilinin iklim ve toprak koşullarına göre şekillenen doğal bitki örtüsü çok çeşitli ve zengin bir flora oluşturur. İl’in geniş alanlarında Akdeniz iklimi özellikleri egemendir. Kış aylarında aşırı düşük sıcaklık ve kuraklık olmaması bitkilerin gelişimi için elverişlidir. Yaz kuraklığı çok belirgin olduğundan kurakçıl (kserofit) formasyonlar gelişmiştir. Bunlara “maki formasyonu” denir. Yüksek dağlık alanlarda ise iğne yapraklı ormanlar bulunmaktadır. Muğla ilinde, ekonomik değer taşıyan çam ormanları, kuzu göbeği mantarı, orkide, tavşantopu gibi bitkilerden bilinçsiz bir şekilde yararlanma yoluna gidilmiştir.

İl dağlarının kuzeye bakan yamaçlarında, Karadeniz’e özgü nemcil (higrofit) ağaç türleri ile kıyı şeridinde nemli tropikal kuşağın bazı türleri görülmektedir. Proje alanı ağırlıklı olarak çalılardan oluşmaktadır. Bu topluluğa Maki adı verilir. İnsanlar tarafından daha az etkilenen 4-5 m yükseklikteki tipleri, yüksek maki olarak tanımlanmakta ve genellikle Arbutus andrachne, Arbutus unedo, Quercus coccifera, Phillyrea media, Cercis siliquastrum, Olea europea, Juniperus phoenicea gibi ağaççıklarla, Erica arborea, Myrtus communis, Juniperus phoenicea, Spartium junceum ve Cotinus coggygria gibi çalılardan oluşmaktadır. 1,5 – 2,0 m yüksekliğinde çalılardan oluşan maki, bordur maki olarak tanımlanır. Genellikle Pistacia lentiscus, Pistacia terebinthus, Rosmarinus officinalis, Cistus villosus, Erica vercticillata, Erica arborea, Ruscus acueatus gibi bitkiler görülür. Sık bir yapı gösterdikleri için maki altında genellikle diğer bitkiler gelişmemektedir. Mediterranean (Akdeniz) bitki bölgesi bilindiği gibi Akdeniz’i çevreleyen Kuzey Afrika, Guney Avrupa ve On Asya kıyılarını kapsamaktadır. Ancak Türkiye’de Marmara ve Karadeniz kıyılarında da lokal olarak etkili olmaktadır. Muğla İli’nde özellikle kıyı kesimlerde yaşanan hızlı yapılaşma sonucunda bitkilerin korunması gün geçtikçe güçleşmektedir. Orman alanlarının daraltılmasına neden olan etkenlerden biri de endüstriyel fabrikalar ve termik santrallerinin bacalarından çıkan gazların çevre ormanlarında meydana getirdiği zararlardır. 1982 yılında faaliyete geçen Muğla – Yatağan Termik Santrali çevre ormanlarda büyük sahalardaki ormanın hastalanmasına ve ölmesine neden olmuştur. Fabrika bacasına kurulan arıtma sistemi ile son yıllarda gaz zararlarında münferit olarak kayıplara yol açması söz konusudur.

Proje alanı içinde bulunan flora ve fauna türlerinin tespiti için, Biyolog Şükran

ERBOĞAN tarafından Haziran 2010 da arazi çalışmaları, yörede yaşayan halktan edinilen bilgiler ve literatür taraması yapılmıştır (Foto 2 ve Foto 3). Aşağıdaki tablolarda, proje alanı ve 3-5 km çevresinde bulunan flora ve fauna türleri belirtilmiştir.

Page 79: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

63

Çalışma alanı gerek flora, gerekse fauna bakımından çok zengin bir yapı

göstermemektedir. Bölgede yapılan çalışmalar sonucu proje alanı ve yakın çevresine ait flora listesi Tablo 37 ’de verilmiştir.

Faaliyetin yapılacağı alanda TÜRKİYENİN TEHLİKE ALTINDAKİ NADİR VE ENDEMİK BİTKİLERİ” (List of Rare, Threatened and Endemic Plants in Turkey” (TÜRKİYE BİTKİLERİ KIRMIZI KİTABI) isimli kitabına (Prof.Dr.Tuna EKİM, Prof.Dr. Mehmet KOYUNCU, Prof..Dr..Mecit VURAL, Prof.Dr.Hayri DUMAN, Prof.Dr. Zeki AYTAÇ, Prof.Dr. Nezaket ADIGÜZEL) göre önem arz eden Endemik bitki türü bulunmamaktadır. Proje alanında ve yakın çevresinde tehlike dışı türler bulunmaktadır.

Bitkilerin tehlike kategorileri IUCN kriterleri ve ve Türkiye Tabiatını Koruma Derneği tarafından yayınlanmış olan "Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı" adlı kaynaktan faydalanılmıştır.

Fotoğraf 2. Proje sahasında flora-fauna incelemesi görüntüleri

Fotoğraf 3. Akkaya köyünde yerli halktan flora-fauna hakkında bilgi alınması çalışması

Page 80: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

64

Tablo 37. Proje Alanı ve Yakın Çevresi Flora Listesi

FAMİLYA TÜR YÖRESEL İSMİ FTC. BÖLGE HABİTAT BERN ENDENİZM NİSBİ

BOLLUK

RDB

KAYNAK TEHLİKE

SINIFI

ANACARDİACEAE Pistacia terebinthus Menengiç Mediterranien MB - - 3 VU G O

Pistacia lentiscus Sakız ağacı E.Mediterranien MB - - 3 NT L O

ARBUTOİDEAE Arbutus andrachne Sandal E.Mediterranien MB - - 4 LC G O

APOCYNACEAE Nerium oleander Zakkum E.Mediterranien TD - - 5 LC G O

AQUİFOLİACEAE İlex aquifolium Çoban püskülü İran-Turan TA - - 2 NT L O

BERBERİDADACEAE Berberis vulgaris Karamuk İran-Turan TA - - 2 NT L R

CİSTACEAE Cistus laurifolius Defneyapraklı laden Mediterranien MB - - 5 LC G O

Cistus salviifolius Adaçayı yapr. laden Mediterranien MB - - 5 LC G O

COMPOSİTAE Anthemis rigida Papatya E.Mediterranien TD - - 4 LC G O

CUPRESSACEAE Juniperus communis Adi ardıç E.Mediterranien MB - - 5 LC G O

DİPSACACEAE Scabioza argentea Uyuz otu Çok bölgeli KM - - 2 LC L R

ERİCOİDEAE Erica arborea Ağaç fundası E.Mediterranien MB - - 4 VU G O

EUPHORBİACEAE Euphorbia apios Sütleğen E.Mediterranien TD - - 4 LC G O

FABACEAE Spartıum junceum Anadolu katırtırnağı MB - - 4 VU G O

Vicia articulata Fiğ Mediterranien TD - - 2 LC G O

Trigonella balansae Çayır tırfılı E.Mediterranien TD - - 2 LC G O

Meliliotus alba Kokulu yonca - TD - - 3 LC G O

LABİATAE Salvia fruticosa Adaçayı E.Mediterranien MB - - 3 VU G O

Thymus spyleus Kekik - MB - - 4 VU G O

LEGUMİNOCEAE Astragalus membranaceus Geven Mediterranien TD - - 2 VU L O

MALVACEAE Malva cretica Ebe gümeci E.Mediterranien TD - - 3 LC G O

MELİACEAE Melia azadrach Tespih ağacı E. Mediterranien MB - - 3 LC G O

OLEACEAE Olea europea oleacter Delice Mediterranien MB - - 5 LC G O

Phillyrea latifolia Akçakesme Mediterranien MB 3 LC G O

PAPİLİONATAE Cytisus laburnum Adi sarı salkım Mediterranien MB - - 3 NT G O

Clutea arborescens Patlangaç çalısı Mediterranien MB - - 4 LC L O

Page 81: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

65

PİNACEAE Pinus brutia Kızılçam E.Mediterranien KO - - 5 LC G O

FAGACEAE Quercus coccifera Kermes meşesi Mediterranien MB - - 4 LC G O

RHAMNACEAE Rhamnus oleoides Kör diken E.Mediterranien KM - - 3 LC G O

Paliurus spina Kara çalı E.Mediterranien MB - - 3 LC G O

ROSACEAE Rubus sanctus Böğürtlen Çok bölgeli TD - - 4 LC G O

Crataegus monogyna Geyik dikeni Mediterranien MB - - 4 LC G O

Pirus elaegrifolia Ahlat E.Mediterranien TD - - 4 LC G O

Rosa canina Kuşburnu Mediterranien TA - - 3 NT G O

STYRACACEAE Styrax officinalis Tespih çalısı E.Mediterranien K - - 1 VU G O

ULMACEAE Celtis australis Çitlembik ağacı Mediterranien TA - - 1 VU G O

URTİCACEAE Urtica dioica Isırgan Euro-Siberien TD - - 2 VU G O

VERBENACEAE Vites agnus castus Hayıt E.Mediterranien MB - - 4 LC G O

Habitat Sınıfları MB : Maki ve bozuk orman TA : Tarla ve açık alan

TD : Tarla ve dere kenarı K :Kayalık KM: Kayalık ve makilik 1. KO: Koru ormanı

Nisbi Bolluk Sınıfları 1. Çok Nadir 2. Nadir 3. Orta Derece Bol 4. Bol 5. Çok Bol

Endenizm L Lokal Endemik B Bölgesel Endemik Endemik D Endemik Olmayan

Tehlike Sınıfları (IUCN) Ea. Tükenmiş Türler E Tehlikeli Olan Türler V Zarar Görebilir Türler R Nadir Türler I Meçhul Türler K Yeterince Bilinmeyen Türler O Tehlike Dışı Türler nt Nadir veya Tehlike Altında Olmayan Türler

Page 82: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

66

Fauna

Yapılması planlanan katı atık bertaraf tesisi alanı içerisinde yapılan inceleme ve araştırmalarda fakir faunal yapı gözlenmiştir. Faunal yapının barınma ve beslenme ihtiyaçlarını karşılayamaması nedeniyle biyolojik çeşitlilik ve popülasyon azdır. İncelemeler sırasında yaban hayatı faunal yapısından hiç bir türe rastlanmamış ve civarda ancak birkaç kertenkele, serçe, saksağan, tarla kuşları vs. görülmüştür.

Katı atık bertaraf tesisi sahası olarak düşünülen bu arazi mevcut düzensiz depolama

alanının bitişiğidir ve çevresel ve ekolojik bakımdan önemli bir hasara uğramayacağı düşünülmektedir. Saklanma, barınma, çoğalma ve yiyecek bulma zorluğundan dolayı faunal çeşitlilik fakirdir. Proje sahasındaki çalışmalar sırasında bu alanda bulunan fauna türleri ormanlara çekileceklerdir. Bu nedenle toprak altında yaşayan türler hariç, fauna varlığında herhangi bir azalma olmayacaktır.

Yapılan çalışmalar ve araştırmalar sonucunda endemik ve/veya nesli tehlikede ve

Bern Sözleşmesi ile korunan herhangi bir türe rastlanılmamıştır. Proje alanında gözlemler ve halktan alınan bilgiler neticesinde; zarar görebilir türler arasında adi tosbağa bulunabilir. Faaliyet süresince iş makineleri operatörleri ve çalışanlar türlerin zarar görmemesi için dikkatli olacaklardır.

Çalışma alanında bulunan fauna Tablo 38 'de verilmektedir. bu sahanın fauna

üzerinde önemli bir tehdit unsuru yaratmayacağı öngörülmektedir. Çevre ve Orman Bakanlığı Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Genel Müdürlüğünün

24 Mayıs 2007 tarih ve 7 sayılı Merkez Av Komisyon kararının 7. maddesine göre proje alanı içinde 2009-2010 Av Dönemi kararına göre av yasağı olan bölge içinde değildir. Şekil 16’da 2009-2010 Av Dönemi içinde ava açık ve ava kapalı alanlar haritası verilmiştir. Ancak proje sahasına 3 m mesafedeki Kestanelik mevkii, domuz koruma alanı olarak belirlenmiş olan Avın Yasaklandığı Bölgedir.

Fauna türlerinden nesli tehlike altında tür tespit edilmemiştir. IUCN kategorilerine göre faaliyet alanı ve çevresinde nesli şiddetli tehdit altında olan (CR), tehdit altında olan (EN) türler bulunmamakta, VU A1cd (zarar görebilir) ve LC (endişe duyulmayan) kategorisindeki türlere rastlanmaktadır. Faaliyet süresince iş makineleri operatörleri ve çalışanlar türlerin zarar görmemesi için dikkatli olacaklardır. 20.02.1984 tarih ve 18318 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Avrupa'nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi (Bern) 4.,5.,6.,7. maddelerine göre ve Merkez Av Komisyonu kararlarına göre koruma altında bulunan türlere rastlanılması durumunda Bern Sözleşmesi 6. ve 7. maddelerinde verilen koruma tedbirlerine uyulacaktır.

Faaliyet alanının bulunduğu bölgede av hayvanı olarak Sus scrofa (Yaban Domuzu) gözlenmektedir. Bu tür bölgeye beslenme amaçlı olarak sokulmakta olup, popülasyon yoğunluğu saptanamamıştır. Yaban domuzu Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 2009-2010 Merkez Av Dönemi kararına göre belli zamanlarda avlanılmasına izin verilen türlerdendir. Faaliyetin konusu nedeniyle; avlanma, kasıtlı öldürme gibi herhangi bir etkisi söz konusu değildir.

Page 83: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİSİ ÇED RAPORU

67

Data Book Kategorileri: EX : (Extinct) Tükenmiş Türler (Kuşkuya yer bırakmayacak delillerle soyu tükenmiş olduğu ispatlanan türler) EN : (Endangered) Tehlikede Olan Türler (Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi çok büyük olan türler.) VU : (Vulnerable)Zarar Görebilir Türler (Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi büyük olan türler.) EW : (Extinct in the Wild)Doğa’da tükenmiş türler (Vahşi yaşamda soyu tükenmiş, fakat diğer alanlarda yetiştirme veya sergileme amaçlı varlığını sürdüren türler.) CR : (Critically Endangered) Kritik derecede tehlikede olan türler (Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi had safhada –extreme- olan türler.) DD : (Data Deficient) Yetersiz Bilgi (Üzerinde yeterli bilgi bulunmayan türler) LC : (Least Concern) Endişe duyulmayan (Yaygın bulunan türler.) NT : (Near Threatened) Şu anda tehlikede olmayan fakat yakın gelecekte VU, EN veya CR kategorisine girmeye aday olan türler. NE : Şimdiye kadar yukardaki kriterlere uygunluğu değerlendirilmemiş türler

Page 84: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

68

Tablo 38. Proje Alanı ve Yakın Çevresi Fauna Listesi

LATİNCE İSMİ TÜRKÇE İSMİ BERN SÖZLEŞMESİ

RDB IUCN END MAK HABİTATI

KAYNAK

Erinaceus concolor Kirpi - 2 LC - I Maki,orman,tarla,kayalık G Nyctalus leisleri Küçük akşamcı yarasa II 1 VU - I Maki,orman,tarla,kayalık L Testudo graeca Tosbağa II 3 -- - I Maki,orman,tarla,kayalık G Vulpes vulpes Tilki - 1 VU - III Maki,orman,tarla,kayalık L Sus scrofa Yaban domuzu III 2 LC - III Maki,orman,tarla,kayalık L Lepus europaeus Yabani tavşan III 2 LC - III Her çeşit ortam L Sciurus vulgaris Sincap III 3 - - I Ormanlık alanlar L Citellus citellus Tarla sincabı II 2 LC - I Maki,orman,tarla,kayalık L Chiroptera sp. Yarasalar II 2 LC - I Maki,orman,tarla,kayalık L Microtus epiroticus Tarla faresi - 5 - - - Maki,orman,tarla,kayalık G Marmota marmota Dağ sıçanı III 5 - - - Maki,orman,tarla,kayalık G Lacerta sicula Kaya kertenkelesi III 4 - - - Maki,orman,tarla,kayalık G Lacerta viridis Yeşil kertenkele II 4 - - I Maki,orman,tarla,kayalık G Podarcis muralis Duvar kertenkelesi II 5 - - I Maki,orman,tarla,kayalık G Coluber jugularis Karayılan III 5 - - I Maki,orman,tarla,kayalık G Coluber najadum İnce yılan III 3 - I Maki,orman,tarla,kayalık L Vipera xanthina Şeritli engerek II 2 VU - I Maki,orman,tarla,kayalık L AVES KUŞLAR BERN - MAK

KONUMU

Passer domesticus Şehir serçesi - 5 - III Y G Passer montanus Ağaç serçesi - 4 - - II Y G Sturnus vulgaris Sığırcık - 4 - - II Y G Carduelis carduelis Saka II 3 - - II Y G Corvus corax Kuzgun III 1 - - II Y L Merops apiaster Arı kuşu II 2 - - I Y L Streptopelia turtur Üveyik III 1 - - III YG L Calandrella rufescens Çorak toygarı II 1 - - I YG L Turdus merula Kara tavuk - 2 - - III Y G Turdus torquatus Boğmaklı ardıç II 2 - - I YG L Fringilla coelebs İspinoz II 1 - - II G L Alauda arvensis Tarlakuşu - 3 - - II Y L Cuculus canorus Guguk III 2 - - I YG L Corvus frugilegus Ekin kargası - 5 - - III Y G Corvus monedula Küçük karga - 5 - - III Y G

Page 85: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

69

Columba palumbrus Tahtalı güvercini - 2 - - III G G Hirundo rustica Kır kırlangıcı II 3 - - I YG G Bubo bubo Puhu II 1 - - I Y L Caprimulgus europae. Çoban aldatan II 1 - - I Y L Dryocopus martius Kara ağaçkakan II 1 - - I Y G Anthus campestris Kır incirkuşu II 2 - - I Y G Anthus trivialis Ağaç incirkuşu II 2 I YG G Hippolais olivetorum Zeytin mukallidi II 3 - - I Y L Parus ater Çam baştankarası II 2 - - I G L Alectoris chukar Kınalı keklik - 3 - - III Y G Alectoris geraeca Kaya kekliği - 3 - - III Y L Coturnix coturnix Bıldırcın - 2 III Y L Columba livia Kaya güvercini II 3 - - I Y L Ciconia ciconia Ak Leylek II 2 - - I G G

END. : Endemik. Bern sözleşmesi

II : Kesin koruma altına alınan fauna türleri III : Koruma altına alınan fauna türleri

. Popülasyon yoğunlukları : Faaliyet alanı ve 3 –5 km çevresindeki popülasyon yoğunluğu

Bölgesel ölçekte Populasyon yoğunluk dereceleri: 1: Çok nadir 2.Nadir 3:Orta derecede bol 4:Bol 5:Çok bol

MAK : Merkez Av Komisyonu Kararları I :Çevre ve Orman Banklığınca koruma altına alınan yaban hayvanları II : Merkez Av Komisyonunca koruma altına alınan av hayvanları III : Merkez Av Komisyonunca avına belli edilen sürelerde izin verilen av hayvanları

Kaynak: A:Anket (Yöre Halkından Alınan Bilgiler) G:Gözlem H:Habitat uygunluğu L: Literatür

Y : Yerli YG : Yaz Göçmeni G : Geçit Yapar KZ : Kış Ziyaretçisi

Page 86: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

70

Şekil 16. 2009-2010 Av Dönemi içinde ava açık ve ava kapalı alanlar haritası

III.6 Meteorolojik ve İklimsel Özellikler

III.6.1 Bölgenin Genel İklim Koşulları, sıcaklık dağılımı, yağış dağılımı, nem dağılımı ve

buharlaşma durumu Muğla ilinde Akdeniz iklimi hüküm sürer. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır. Kıyıdan içeriye gidildikçe kara ikliminin tesiri görülür ve ısı düşer. Kıyılarda kar yağışı görülmez. İç kısımlarda ise senede 1-2 gün kar görülebilir.

Muğla ilinin içinde bulunduğu Menteşe Yöresi'nde dağlar denize paralel

uzanmaktadır. 800 m. yüksekliğe kadar olan alanlarda “Asıl Akdeniz İklimi” ve daha yüksek alanlarda “Akdeniz Dağ İklimi” hissedilir. Metrekare'ye 1000 mmden fazla yağış alan Muğla, orman oranı bakımından Türkiye'nin en zengin olan illerinden bir tanesidir. Ne var ki yağışların büyük çoğunluğu kış mevsiminde düşer ve yaz kuraklığı belirgindir.

Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Muğla Meteoroloji İstasyonunda 1975-

2009 yılları arasında yapılan ölçümlerden elde edilen meteorolojik veriler ve gözlenen en büyük yağış değerleri bilgileri EK-1 ‘de verilmiştir.

Sıcaklık

Muğla Meteoroloji İstasyonu 1975-2009 yılları arası kayıtlarına göre ortalama sıcaklığın en yüksek olduğu ay Temmuz (26,2 oC), ortalama sıcaklığın en düşük olduğu ay ise Ocak (5.4 oC)’dir. Tablo 39 ’da ölçülen sıcaklık değerleri ve Şekil 17 ’de sıcaklık dağılım grafiği verilmiştir.

PROJE ALANI

Page 87: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

71

Tablo 39. Sıcaklık Değerleri (1975-2009)

Meteorolojik Elemanlar Rasat Süresi (Yıl)

Aylar

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıllık

Ortalama Sıcaklık (oC) 32 5.5 5.8 8.4 12.4 17.6 22.8 26.2 25.8 21.5 16.0 10.1 6.7 5.5 Max. Sıcaklıkların Ortalaması (°C)

32 10.1 10.8 14.2 18.5 24.3 29.7 33.3 33.3 29.2 23.3 16.1 11.2 10.1

Min. Sıcaklıkların Ortalaması (°C)

32 1.5 1.6 3.4 6.9 11.4 16.1 19.7 19.5 15.1 10.2 5.3 2.9 1.5

Maksimum Sıcaklık (°C) 32 18.8 21.2 26.8 29.8 35.7 38.8 41.6 40.8 38.8 34.5 27.6 20.8 18.8

Minimum Sıcaklık (°C) 32 -7.8 -9.9 -8.5 -3.6 1.0 6.7 11.3 13.2 5.6 0.2 -4.8 -6.8 -7.8

Yağış Muğla Meteoroloji İstasyonu 1975-2009 yılları arası kayıtlarına yıllık ortalama

toplam yağış miktarı 1146.1 mm’dir. Maksimum yağış en yüksek Aralık (155.6 mm) ayındadır. Tablo 40 ’da yağış değerleri ve Şekil 18’de yağış grafiği verilmiştir.

Tablo 40. Yağış Değerleri (1975-2009)

Meteorolojik Elemanlar Rasat Süresi (Yıl)

Aylar

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıllık

Toplam Yağış Ortalaması (mm)

32 215.8 166 122.4 73 49.3 24.1 7.1 8.1 16.7 59.8 164.2 239.6 1146.1

Maksimum Yağış (mm) 32 138.9 96 103.5 90.9 78.5 67.3 30.8 68.2 47.7 107.2 119.5 155.6 -

Basınç

Muğla Meteoroloji İstasyonu 1975-2009 yılları arası kayıtlarına göre aylık ortalama yerel basınç en düşük Temmuz ayında (936 hPa), en yüksek ise Kasım ayında (942.7 hPa)’dır. Tablo 41’de basınç değerleri ve Şekil 19 ’da basınç dağılım grafiği verilmiştir. Tablo 41. Basınç Değerleri (1975-2009)

Meteorolojik Elemanlar

Rasat Süresi (Yıl)

Aylar

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

Ortalama Basınç (hPa)

32 941.4 940.4 939.5 938.6 939.1 938 936 936.7 939.9 942.1 942.7 942

Maksimum Basınç (hPa)

32 957.1 955.4 953.2 950.3 947.3 945.6 943.2 943 947.8 950.5 953.2 955.3

Minimum Basınç (hPa)

32 910 918.4 918 924.8 927.8 927.8 929.1 930.4 931.1 929.3 927.6 920.4

Nem Muğla Meteoroloji İstasyonu 1975-2009 yılları arası kayıtlarına göre aylık ortalama

nem en düşük Temmuz ayında (%47,4), en yüksek ise Aralık ayında (%78,6) ’dır. Tablo 42’de nem verileri ve Şekil 20 ’de nem dağılım grafiği verilmiştir.

Tablo 42. Nem Değerleri (1975-2009)

Meteorolojik Elemanlar

Rasat Süresi(Yıl)

Aylar

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

Ortalama Nem (%)

32 76 73.2 70.4 67.6 61.9 52.3 47.4 49.4 54 63.9 73.8 78.6

Minimum Nem (%)

32 16 12 6 5 6 4 5 5 3 5 10 18

Page 88: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

72

Şekil 17. Sıcaklık Dağılım Grafiği

Şekil 18. Yağış Grafiği (1975-2009)

Şekil 19. Basınç Dağılım Grafiği

Page 89: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

73

Buharlaşma Muğla Meteoroloji İstasyonu kayıtlarına göre aylık ortalama açık yüzey

buharlaşması en yüksek Temmuz ayında olup 284.2 mm, aylık max. açık yüzey buharlaşma ise en yüksek 17 mm ile Ağustos ayındadır. Tablo 43’de buharlaşma değerleri ve Şekil 21 ’de buharlaşma dağılım grafiği verilmiştir.

Tablo 43. Buharlaşma Değerleri ( 1975-2009)

Meteorolojik Elemanlar

Rasat Süresi(Yıl)

Aylar

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

Ortalama Açık Yüzey

Buharlaşması (mm) 35 94.8 152.3 214.7 284.2 256.4 181.4 103.5 12.9

Max. Açık Yüzey

Buharlaşması (mm) 35 10.0 13.0 14.8 17.0 15.6 15.5 10.7 7.0

III.6.2 Bölgenin Sayılı Günler Dağılımı ( sisli, kar yağışlı, kar ile örtülü, maksimum kar örtüsü kalınlığı)

Muğla Meteoroloji İstasyonu 1975-2009 yılları arası kayıtlarına göre sisli günler sayısı en yüksek Aralık ayında (4.8), kar yağışlı günler sayısı en fazla Ocak ayında (1.5), kar örtülü günler sayısı en fazla Ocak ayında (0.6), dolulu günler sayısı en fazla Ocak ve Mart aylarında (0.9), kırağılı günler sayısı en fazla Ocak ayında (7.7), orajlı günler sayısı en fazla Haziran ayında (4.6) ’dır. Maksimum kar örtüsü kalınlığı ise en yüksek Şubat ayında (25 cm) ’dır. Tablo 44 ’de Sisli, kar yağışlı, kar örtülü, kırağılı ve orajlı günler ile maksimum kar örtüsü kalınlığının değerleri verilmiştir.

Tablo 44. Sisli, kar yağışlı, kar örtülü, kırağılı ve orajlı günler ile max. kar kalınlığı (1975-2009)

Meteorolojik Elemanlar

Rasat Süresi(Yıl)

Aylar

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

Kar Yağışlı Günler Sayısı

35 1.5 1.2 1.1 0.1 0.1 0.5

Kar Örtülü Günler Sayısı

35 0.6 0.3 0.4 0.1

Maksimum Kar Kalınlığı. cm

35 17 25 12 5

Sisli Günler Sayısı Ortalaması

35 2.7 1.8 1.6 1.0 0.5 0.1 0.1 1 3.2 4.8

Dolulu Günler Sayısı Ortalaması

35 0.9 0.8 0.9 0.5 0.5 0.3 0.1 0.1 0.1 0.1 0.3 0.4

Kırağılı Günler Sayısı Ortalaması

35 7.7 6.5 3.5 0.4 0.1 3.0 5.5

Topla. Orajlı Günler Sayısı Ort.

35 3.5 2.6 2.9 3.3 4.6 3.2 2.2 1.9 1.8 2.6 3.3 4.5

III.6.3 Bölgenin Rüzgar Dağılımı(yıllık, mevsimlik, aylık rüzgar yönü dağılımı, yönlere göre rüzgar hızı, aylık ortalama rüzgar hızı dağılım grafiğinin çizilmesi, en hızlı esen rüzgar yön ve hızı, fırtınalı ve kuvvetli rüzgarlı gün sayısı)

Muğla Meteoroloji İstasyonu 1975-2009 yılları arası kayıtlarına göre aylık ortalama rüzgar hızı en yüksek Temmuz ayında (2,7 m/sn)’dır. (Tablo 45 ve Şekil 22)

Tablo 45 :Aylık Ortalama Rüzgar Hızı (1975-2009)

Meteorolojik Elemanlar

Rasat Süresi(Yıl)

Aylar

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

Ort. Rüzgar Hızı (m/sn)

32 2.1 2.3 2.2 2.0 2.1 2.4 2.7 2.5 2.2 1.8 1.9 2.0

Page 90: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

74

Şekil 20. Nem Dağılım Grafiği

Şekil 21. Buharlaşma Dağılım Grafiği

Maksimum rüzgâr hızı 30 m/sn ve yönü kuzeykuzeybatı (NNE) ’dir. (Tablo 46 ve Şekil 23)

Tablo 46 : Maksimum Rüzgar Hızları ve Yönleri (1975-2009 )

Meteorolojik Elemanlar

Rasat Süresi(Yıl)

Aylar I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

Max. Rüzgarın Yönü 32 NE NNE SSE NNE NNW NNE NNE NNE NW WNW ENE SSW

Max.Rüzgar Hızı (m/sn) 32 25.6 30 28.7 20.9 17.2 17.9 20.6 17.6 19.2 27.6 27.8 26.1

Muğla Meteoroloji İstasyonu 1975-2009 yılları arası kayıtlarına göre fırtınalı günler sayısı ortalaması en fazla Ocak ayında (0.9), kuvvetli rüzgârlı günler sayısı ortalaması ise en fazla Şubat ayında (5.0) ’dır. (Tablo 47 ve Şekil 24).

Tablo 47. Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Gün Sayısı

Meteorolojik Elemanlar Rasat Süresi (Yıl)

Aylar

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması 32 0.9 0.8 0.5 0.2 0.0 0.0 0.2 0.0 0.1 0.2 0.3 0.8

Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması

32 4.7 5.0 4.0 3.6 2.2 3.3 4.5 3.5 2.2 2.1 3.7 4.3

Page 91: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

75

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

Oc ak Ş ubat Mart Nis an Mayıs Haz iran Temmuz A ğus tos E ylül E kim K as ım Aralık

AY L AR

Şekil 22. Aylık Ortalama Rüzgar Hızı Grafiği

Şekil 23. Maksimum Rüzgâr Hızı Grafiği

Şekil 24. Aylara Göre Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Gün Sayısı

Page 92: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

76

Muğla Meteorolojik İstasyonu kayıtlarına göre 1. derecede hâkim rüzgar yönü kuzaybatıkuzey (WNW), 2. derece hâkim rüzgar yönü kuzeybatı (NW) ve 3. derece hakim rüzgar yönü doğugüneydoğu (ESE)’dir. Tablo 48 ’de yönlere göre rüzgarın esme sayıları değerleri, Şekil 25 ’de ise esme sayılarına göre aylık rüzgar diyagramı, Şekil 26 ’da ise esme sayılarına göre yıllık rüzgar diyagramı, Şekil 27 ’de ise esme sayılarına göre mevsimlik rüzgar diyagramı gösterilmiştir. Tablo 48’de yönlere göre rüzgarın ortalama hız değerleri verilmiştir.

Tablo 48. Yönlere Göre Rüzgarın Esme Sayıları Toplamı

Rüzgar Yönü

Rasat Süresi(Yıl)

Aylar

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıll.

N 33 717 707 666 498 565 703 832 522 578 797 884 770 8239

NNE 33 812 852 733 648 715 817 1231 896 732 932 1007 969 10344

NE 33 1061 896 1104 763 826 940 821 689 762 1053 1039 937 10891

ENE 33 1932 1576 1816 2137 1869 1393 993 1156 1724 2104 2010 2208 20918

E 33 2221 1856 2017 2058 1529 963 745 924 1130 1657 2073 2429 19602

ESE 33 2837 2743 2657 2257 1766 969 689 700 1007 1728 2720 3194 23267

SE 33 1274 1217 1516 1458 1199 663 719 727 910 1177 1425 1312 13597

SSE 33 1243 1300 1614 1767 1674 901 732 847 1102 1294 1555 1375 15404

S 33 717 770 965 1264 1241 831 672 786 1078 1222 1088 787 11421

SSW 33 676 488 646 835 700 659 384 457 547 594 644 604 7234

SW 33 302 251 271 317 278 231 166 174 228 286 270 324 3098

WSW 33 557 449 602 715 692 650 742 475 396 465 451 505 6699

W 33 1128 875 1106 1386 1441 1309 1377 1614 1398 1216 858 768 14476

WNW 33 4450 4186 5054 4701 6042 6994 8282 8735 6839 5090 3760 4225 68358

NW 33 2378 1936 1941 1648 2357 2969 3388 3583 2859 2583 1728 1874 29244

NNW 33 1243 1417 1369 1046 1329 1925 1981 1426 1474 1273 1113 1263 16859

Tablo 49. Yönlere Göre Rüzgarın Ortalama Hızı (m/sn)

Rüzgâr Yönü Rasat Süresi (Yıl)

Aylar

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

N 33 1.5 1.7 1.5 1.4 1.4 1.7 2.2 2.0 1.4 1.4 1.4 1.4

NNE 33 1.6 1.9 1.7 1.6 1.4 2.2 2.7 2.5 1.9 1.6 1.5 1.4

NE 33 1.3 1.7 1.3 1.1 1.2 1.8 2.3 2.1 1.7 1.2 1.2 1.3

ENE 33 1.0 1.0 1.1 1.0 1.0 1.2 1.7 1.4 1.1 0.9 0.8 0.9

E 33 1.4 1.5 1.5 1.3 1.3 1.4 1.6 1.4 1.1 1.0 1.2 1.4

ESE 33 1.8 1.9 1.9 1.7 1.6 1.7 1.8 1.8 1.4 1.2 1.4 1.7

SE 33 1.8 2.1 2.1 2.1 1.9 1.9 2.2 2.0 1.8 1.4 1.6 1.7

SSE 33 1.7 1.8 2.0 2.1 2.1 2.0 2.3 2.2 2.0 1.5 1.5 1.4

S 33 1.2 1.6 1.7 1.8 2.0 2.2 2.2 2.2 2.0 1.6 1.3 1.2

SSW 33 1.0 1.1 1.5 1.6 1.7 2.1 2.1 2.0 1.7 1.4 1.1 1.0

SW 33 0.8 0.9 1.1 1.2 1.3 1.6 1.8 1.8 1.6 0.9 0.8 0.7

WSW 33 1.3 1.3 1.5 1.8 1.8 2.1 2.3 2.1 1.8 1.3 1.2 1.0

W 33 1.9 2.2 2.3 2.1 2.3 2.4 2.5 2.6 2.4 2.0 1.9 1.7

WNW 33 2.2 2.4 2.4 2.2 2.4 2.6 2.7 2.7 2.5 2.1 2.1 2.2

NW 33 1.9 2.1 2.0 1.9 1.9 2.3 2.4 2.4 2.2 1.8 1.8 1.9

NNW 33 1.5 1.7 1.5 1.4 1.4 1.7 2.2 2.0 1.4 1.4 1.4 1.4

Page 93: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

77

Şekil 25. Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramı

Page 94: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

78

Şekil 26. Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı

Şekil 27. Esme Sayılarına Göre Mevsimlik Rüzgâr Diyagramı

Page 95: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

79

III.6.4 Standart zamanlarda gözlenen en büyük yağış değerleri, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Muğla Meteoroloji istasyonunda 1975-

2009 yılları arasında yapılan ölçümlerden elde edilen meteorolojik veriler ve gözlenen en büyük yağış değerleri bilgileri EK-1 ‘de verilmiştir.

III.7 Koruma Alanları (Proje Sahası ve Etki Alanında Bulunan Duyarlı Yöreler

ve Özellikleri, Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma ve Yaban Hayvanı Yetiştirme Alanları, Kültür, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanları, Boğaziçi Kanununa göre koruma altına alınan alanlar, Biyogenetik Biyosfer Rezervleri, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, içme ve kullanma su kaynakları ile ilgili koruma alanları, Turizm Alan ve Merkezleri ve koruma altına alınmış diğer alanlar, Ek-V Duyarlı Yöreler Listesi dikkete alınarak alınması gereken önlemler)

Proje alanı yakınında hiçbir Koruma Alanı (Proje Sahası ve Etki Alanında

Bulunan Duyarlı Yöreler ve Özellikleri, Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Yaban Hayvanı Yetiştirme Alanları, Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanları, Boğaziçi Kanununa göre koruma altına alınan alanlar, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, içme ve kullanma su kaynakları ile ilgili koruma alanları, Turizm Alan ve Merkezleri ve koruma altına alınmış diğer alanlar) bulunmamaktadır.

Ancak, İl sınırları içinde en yakını 50 km 40 km mesafede olan Milas Sırtlandağ

Halep Çamı Tabiatı Koruma Alanı, Muğla-Aydın sınırında Baga Gölü Sulak Alanı, Köyceğiz Gölü Sulak Alanı, Fethiye-Göcek Özel Koruma Bölgesi, Köyceğiz-Dalyan Özel Koruma Bölgesi, Gökova Özel Koruma Bölgesi, Datça Bozburun Özel Koruma Bölgesi, Patara Özel Koruma Bölgesi, Köyceğiz Yaban Hayatı Koruma Sahası, Marmaris Adaköy Yarımadası Yaban Hayatı Koruma Sahası, Bodrum-Gündoğan Yaban Hayatı Koruma Sahası, UÇakmak-Kocatepe Koruma ve Üretme Sahası, UGökova Alageyik Üretme İstasyonu bulunmaktadır.

III.8 Toprak Özellikleri ve Kullanım Durumu (arazi kullanım kabiliyeti

sınıflaması, erozyon, toprağın mevcut kullanımı)

Muğla İlinde bulunan toprak türlerinin başlıcaları şunlardır; • Kırmızı Akdeniz Toprakları: Büyük Menderes ve Batı Akdeniz havzalarına

giren il alanında dağların yüksek kesimleriyle havza tabanları arasında geniş yer kaplar. Bu topraklar, bir yandan kırmızı kahverengi Akdeniz topraklarıyla, bir yandan da havza tabanlarına doğru alüvyal ve kalüvyal topraklarla geçişli olarak yayılır. Toprak genellikle sığ ya da çok sığdır. Kırmızı Akdeniz Topraklarının büyük bölümü ormanlık ve fundalıktır. Havza tabanlarına yakın kesimlerde bazı alanlar ise ya mera ve bağ-bahçe kullanımı altında ya da kuru ve sulu tarıma ayrılmıştır.

• Kahverengi Orman Toprakları: İlin dağlık kesimleri yer yer kestane rengi topraklarla ve kahverengi orman toprakları ile kaplıdır. Ana madde kireçli marn ve kalkerlidir. Bunlar yarı olgun topraklardır. Yayılım alanlarında eğim yüksektir. Bu toprakların doğal bitki örtüsü orman, ağaç ve ağaççıklardan oluşmaktadır.

Page 96: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

80

• Allüviyal ve Kolliviyal Topraklar: Alanca çok büyük önem taşımakla birlikte il tarımı açısından önemi büyük olan toprak grubu allüviyal topraklardır. Vadi tabanları, ovalar ve iç kesimlerdeki çöküntü düzlükleri allüviyal topraklarla kaplıdır. Akarsuların taşıdığı maddelerin yığılmasıyla oluşan bu genç topraklarda taşınma yoğunluğuna göre çeşitli tabakalar ortaya çıkmıştır. Bu topraklarda hemen hemen tüm tarım ürünleri yetiştirilebilir.

• Rendzina Topraklar: Kıyı kuşağında rastlanan bir toprak grubudur. Bunlar ovaların yüksek eğimli kesimlere yakın yerlerdeki III. zaman yaşlı, çok kireçli marnlar ve yumuşak kalkerler üzerinde oluşmuş yarı olgun topraklardır. Rendzina toprakların yayılım alanında eğim yüksek değildir, dalgalı bir yapı vardır. Bu toprakların doğal bitki örtüsü makilerle otsu bitkiler oluşturmaktadır. İlde yetişen tüm maki türlerine bu topraklar üzerinde rastlanabilir.

Muğla ilinde bu ana toprak grupları dışında, öbür toprak gruplarına da rastlanır.

Bunların başlıcaları; tuzlu-alkali topraklar, yüksek dağ-çayır toprakları, kalkersiz kahverengi topraklar, kalkersiz kahverengi orman toprakları ve kırmızı-kahverengi Akdeniz topraklarıdır.

Tablo 50 ‘de verilen Muğla İli toprak kullanım durumunda İl alanının % 63,41 ‘i

orman ve fundalık arazidir. Proje alanı kısmen Orman Genel Müdürlüğüne ait, kısmen Hazineye ait, kısmen de özel tapulu makilik alandır. Alanın bitişiği halen vahşi depolama alanı olarak kullanılmaktadır. Söz konusu alanda katı atık bertaraf tesisi yapılmasında sakınca yoktur.

Tablo 50. İl toprak kullanım durumu

Toprak Varlığı ve Dağılımı Alanı (Hektar) Payı (%)

İşlenebilir Arazi 251.207 18,97 Çayır-Mer’a Arazisi 18.014 1,36 Orman ve Fundalık Arazi 840.109 63,41 Yerleşim Alanları ve Diğer Alanlar 215.370 16,26

III.9 Orman Alanları (ağaç sayısı, ağaç türleri, miktarları, kapladığı alan

büyüklükleri ve kapalılığı; bunların mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanım amaçları, kesilecek ağaç türleri, miktarları, alınacak izin ve görüşler, yangınlara karşı alınacak önlemler, 1/25.000 Ölçekli Meşçere Haritası, mesçere tipi, kapalılığı vb özellikleri)

Proje alanı Resim 1 ‘de de görüldüğü gibi makilik alandır. Alanda kesilecek hiçbir

ağaç bulunmamaktadır. Orman Bölge Müdürlüğü’nden alınan İnceleme ve Değerlendirme formu EK 1’de verilmiştir.

Orman alanları için kamulaştırma sözkonusu olmadığından, bu alanlarda 6831 Sayılı

Orman Kanunun 5192 Sayılı Kanun ile değişik 17/3 Maddesi gereğince izin alınacaktır.

Depolama tesisinden hasıl olacak sızıntı suları ve gazlar kontrol altına alınacak, alanın etrafı çit ile çevrilip atıkların üzeri günlük toprak örtüsü ile kaplanacağından etrafa rüzgar ile hiçbir kağıt, naylon poşet v.s. yayılmayacaktır.

Page 97: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

81

Yangın için de gerekli önlemler alınacaktır. Alanda yangın sistemi kurulacaktır. Alev alma noktası 60 dereceden az olan atıklar sahaya kabul edilmeyecek. Sahada binalarının içindeki özel alanlar dışında hiçbir yerinde sigara içilmeyecektir. Sahanın uygun bölümlerine “sigara içilmez” işaretleri konulacaktır. Saha içindeki bütün yakıt tankları ayda bir sefer kontrol edilerek yangın tehlikesi taşımadıklarından ve sızdırmadıklarından emin olunacaktır. Saha içinde kullanılan her araçta asgari önlem olarak 1 kg ‘lık tozlu tipte her zaman çalışmaya hazır durumda yangın söndürücüler bulundurulacaktır.

Depolama sahasında çıkabilecek yangının üzerine atmak için saha içinde 30 m3

toprak ve 1 adet paletli yükleyici hazır bulunacaktır.

Muğla ilindeki Ormanlık alanın genel sahaya oranı % 68 dir. Muğla ‘da bu oran Türkiye’nin üstündedir ( Türkiye ortalama oranı % 26,6). İl bazında orman varlığının % 59’u verimli % 41’i ise verim gücü düşük ya da verimsiz ormanlardır.

İl sınırları içerisindeki çayır ve mera’alar toplam 34,349 ha’lık alanı kaplar. Bunların en büyük bölümü Merkez İlçe, Fethiye, Yatağan ve Milas İlçeleri’nin sınırları içerisinde bulunmaktadır.

Doğal bitki örtüsünün bozulmadığı alanlarda 800 - 1000 m. yüksekliğe kadar kızılçam, yükseklerde ise karaçamlardan oluşan ormanlar yer alırken, doğal vejetasyonun tahrip edildiği alanlarda ise 600 - 800 m. yüksekliğe kadar maki vejetasyonu görülür. Maki olarak belirtilen ağaççık ve çalılar Akdeniz ikliminin tipik elemanıdır. Kızılçam ormanlarının çeşitli yollardan tahrip edilmesi sonucunda ortam bu ağaççıklar ile kaplanmaktadır. Maki vejetasyonunun tahrip edildiği alanlarda ise boyları 50 - 100 cm arasında değişen çalılardan oluşan Garig (Frigana) vejetasyonu gelişir (ATALAY, 1994).

III.10 Tesisin, inşası, montajı ve işletilmesi süresince proje yeri ve etki alanının

hava, su, toprak, koku, gürültü ve vibresyon seviyesi vb. açılardan değerlendirilmesi ve alınacak önlemler, mevcut kirlilik ve proje ile birlikte oluşacak toplam kirlilik yükünün belirlenmesi, mevcut vahşi depolama alanının kirlettiği alıcı ortamlar

Proje yeri il merkezinden 2 Km uzaklıkta, mevcut düzensiz katı atık döküm alanının

bitişiğinde yer almaktadır.

Alanın hava kirliliği bakımından, il hava kalitesi izleme alanı dışında kaldığından sistematik ölçümler yapılmamıştır. Ancak bu proje kapsamında yapılan incelemeler esnasında yörenin hava kalitesi bakımından kirlenmemiş, şehirleşme dışı alan karakterini göstermektedir. Ancak düzensiz depolama alanının bitişiğinde olduğundan hafif bir katı atık kokusu bulunmaktadır.

Bu yüzden su, hava ve toprak kalitesi bakımından da yöreye has özelliklere sahip kirlenmemiş toprak karakterisazyonu hakimdir.

Page 98: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

82

BÖLÜM IV. PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER

IV.l Arazinin hazırlanması aşamasında yapılacak işler kapsamında nerelerde, ne miktarda ve ne kadar alanda hafriyat yapılacağı, hafriyat artığı malzemenin nerelere taşınacakları, nerelerde depolanacakları veya hangi amaçlar için kullanılacakları, dolgu için kullanılacaksa hafriyat ve dolgu tabloları, depolama alanının nihai eğim açısı ve depolama sahası durumu,

Alanın tamamında Tablo 35’de verilen hafriyat ve dolgu tablosunda görüleceği gibi 207.000 m3 kazı yapılacaktır. İlk etapta sadece 1. Hücre için kazı yapılacaktır. Bu hücre dulunda sırasıyla diğer hücrelerin inşaatına geçilecektir. İlk Hücrenin inşaatı sırasında 61.000 m3 kazı, sabit tesisler ve yolların inşaatında da 8.000 m3 kazı yapılacaktır. Toplam 69.000 m3 kazının 17.000 m3 ‘ü yan seddelerin inşaatı ve arazi tesviyesinde kullanılacaktır. Geri kalan 52.000 m3 miktarındaki hafriyat ise alan içinde biriktirilerek üst örtü ve çöp üzerine geçici yollar ve döküm platformu tesisi için kullanılacaktır.

Sızıntı suyu drenajının sağlanabilmesi için, depolama alanı tabanına minumum %3 eğim verilecektir. Depolama alanında katı atık 1/3-1/4 eğiminde depolanacaktır. Nihai durumda depo yüzeyi 1/3-1/4 eğime sahip olacaktır.

18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntıları Atıkları

Yönetmeliği gereğince bitkisel toprak yeşil alan çalışmaları için kullanılacaktır. Bu projede Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntıları Atıkları Yönetmeliği’nin hükümlerine uyulacaktır. Hafriyat toprağı depolanırken, 03.07.2009 Tarih ve 27277 sayılı resmi gazetede yayınlanan “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” ne uyulacaktır.

IV.2 Faaliyet alanı ve etrafında bulunan kuru dereler ile ilgili alınacak önlemler

Alanı içinde kuru dere bulunmayıp, Şekil 5’de görüldüğü gibi yakınından bir adet kuru dere geçmektedir Faaliyet alanı tepenin yamacına yakın olduğundan çevre yağmur sularından etkilenmeyecektir. Gelen yağmur suları kuşaklama kanalları ile drene edilerek saha içine girmesi önlenecektir.

IV.3 Proje kapsamında kullanılacak kilin miktarı, nereden ve nasıl temin

edileceği, nasıl taşınacağı, temin edileceği yerdeki rezerv kapasitesi, çevreye olabilecek etkiler ve alınacak önlemler

İlk etapta 5,16 ha‘lık 1. hücre hazırlanacak olup tabandaki kil tabakasın yönetmeliğe göre 50 cm’den az olmamalıdır. Alana yakın bölgede uygun kil bulunmamaktadır. Ancak kil yerine geo-sentetik kil de kullanılabilir. Tabii kil uygulaması maliyeti ile geo-sentetik kil uygulaması maliyetini karşılaştırırsak (2010 birim fiyatları ile):

14.1721 geçirimsiz kil tabakası teşkili (makine ile hazırlanmış kil ile) 36,66 TL/m3 N-040 nakliye (15 km mesafeye) 5,65 TL/ton = 5,65 x 1,6 = 9,04 TL/m3 TOPLAM 45,70 TL/m3 1 m2 alanda 0,5 m3 kil kullanılacağından maliyet 22,85 TL/m2 04.628/A3 HDPE membran 40,50 TL/m2 Geotekstil temini ve serilmesi 3,00 TL/m2 TOPLAM MALİYET 66,35 TL/m2

Page 99: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

83

Geo-sentetik kil (bentonit) = 3 EURO /m2 Geo-tekstil = 1,5 EURO/m2 İşçilik (Geosentetik kil + Geotekstil) = 1 EURO /m2 TOPLAM 5,5 EURO/m2 = 10,56 TL/m2 % 25 müteahhitlik karı 2,64 TL/m2 04.628/A3 HDPE membran 40,50 TL/m2 TOPLAM 53,70 TL/m2 Buradan da anlaşılacağı üzere, tabii kil kullanılması durumunda 66,35 TL/m2, geo-sentetik kil kullanılması durumunda 53,70 TL/m2 ödeme yapılmalı. Geo-sentetik kil kullanmak daha ekonomik olmaktadır. Ayrıca 50 cm kalınlığında kil serilmeyeceğinden depolama hacmi artmış olacaktır. Bu durumda geçirimsizlik amaçlı geo-sentetik kil kullanılacaktır. Geo-sentetik kil, geo-tekstil ve HDPE membran temini ve seriminde çevreye hiçbir olumsuz etki olmayacaktır.

IV.4 Projenin yol açacağı bitkisel toprak kaybı, projenin peyzaj üzerine etkileri

ve alınacak önlemler

Proje alanının 10 ha ‘lık kısmında ortalama 5 cm kalınlığında bitkisel toprak olduğu tahmin edilerek, toplam bitkisel toprağın 5.000 m3 olacağı öngörülmektedir. Çıkacak bitkisel toprak sıyrılarak saha içinde, ilk etapta kullanılmayacak uygun bir yerde üstü branda ile kapatılarak depolanacaktır. Bitkisel toprak çevrenin ve depo üstünün yeşillendirilmesinde kullanılacaktır. Depolama hücreleri dolduğunda üzerleri kapatılarak yeşillendirilecek, depo alanı çevresine ağaçlar dikilecek, sabit tesislerin bulunduğu alanların peyzajı yapılacaktır.

IV.5 Flora, Fauna, biyolojik çeşitlilik, habitat kaybı üzerine etkiler ve alınacak önlemler

Proje alanı içinde bulunan flora ve fauna türlerinin tespiti için literatür taraması ve arazi çalışmaları yapılmıştır Çalışma alanı gerek flora, gerekse fauna bakımından zengin bir yapı göstermemektedir.

Değişim sadece faaliyet alanı içinde olacak, alan dışındaki doğal çevresel doku korunacaktır. Depolama alanının yakın çevresindeki bir takım faunanın inşaat esnasındaki faaliyetler dolayısıyla geçici olarak daha uzak yelere doğru hareket etmesi muhtemeldir. Bu tür faunanın büyük çaplı kazı ve dolgu faaliyetleri bittikten sonra tekrar eski yerlerine dönmesi beklenmektedir. Hafriyat esnasında, faunayı rahatsız edici etkileri en aza indirmek gayesiyle patlayıcı madde kullanılmayacak, yollar sulanarak yakın çevrenin tozdan etkilenmesinin önüne geçilecektir. Depo alanının nihai seviyesinde yeşillendirilmesine müteakiben yerel floraya uyumlu olarak bitkilendirme çalışmaları yapılacaktır çevreye uyumlu doğal bir yapıya kavuşturulacaktır. Sabit tesislerin bulunduğu alan ile depolama alanı çevresi inşaat tamamlanmasına müteakip yerel floraya uyumlu olarak bitkilendirilecektir. Bertaraf alanı çevresi çit ile çevrilerek dışarıdan hayvanların depolama alanına girmesi önlenecektir. Katı atığım üzeri günlük örtülerek haşere üremesi, kuşların uğrak yeri olmasının ve koku oluşmasının önüne geçilecektir.

Page 100: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

84

Gerek inşaat gerekse işletme aşamasında 2872 sayılı Çevre Kanunu ve Yönetmeliklerine, 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu ve Yönetmelikleri, Bern Sözleşmesi 4, 5, 6 ve 7. madde hükümlerine uyulacaktır.

IV.6 Taşkın ve heyelan riski ve alınacak önlemler, drenaj ile ilgili işlemler

Katı atık bertaraf tesisi alanı su toplama sınırı başlangıcına 600 m mesafededir. Mevcut duruma bakıldığında herhangi bir taşkın riski görülmemektedir. Saha kuşaklama kanalları ve yolların drenaj suları için dizayn edilen kafa hendekleri saha dış kenarına bakan kısımda açılacaktır. Saha dışından gelecek suların depo içine girmesi engellenerek, sızıntı suyu miktarının artması önlenecektir. Alan hücrelere bölünerek çalışılacağından sızıntı suyundaki yağmur suyu oranı en aza indirgenmiş olacaktır. Yüzey suyu drenaj kanalları proje sahası sınırında, tesis içerisinde, lot etrafında ve yollarda teşkil edilecektir. Taşkın, dere ıslahı, drenaj, zemin teşkili vb DSİ’yi ilgilendiren konular için DSİ Bölge Müdürlüğü ile protokol yapılıp inşaat aşaması bu protokol çerçevesinde DSİ mühendislerince kontrol edilecektir.

IV.7 Depolama tesisinin tasarımı, zemin geçirimsizliği, zemin sızdırmazlığının

sağlanması için yapılacak işlemler, sızdırmazlık sistemi için kullanılacak malzemenin cinsi, miktarı ve temin edileceği yerin belirtilmesi, drenaj ile ilgili işlemler, alınacak drenaj önlemleri, düzenli depolama alanına ait her bir hücre için üst örtü ve zemin suyu drenaj tabakası plan ve kesit bilgileri, üst yüzey geçirimsizlik tabakası, yüzey drenajı (kuşaklama kanalları), standart zamanlarda gözlenen en büyük yağış değerine göre hesaplanan sızıntı suyu havuzunun boyutlandırılması, plan ve kesitleri

Bölüm IV 3 ‘de açıklandığı üzere zemin geçirimsizliği için geo-sentetik kil kullanılacaktır. Geo-sentetik kilin altında, delinmeyi önlemek için delinmeye sebep verecek taşlar bulunmayacaktır. Kil üzerine 2 mm kalınlığında HDPE membran serilecektir. Membranın üzerine koruma amaçlı geotekstil serilecektir. Geo-sentetik kil ve geo-tekstilin özellikleri Tablo 51 ‘de görülmektedir. Oluşan sızıntı sularını toplamak için, geotekstil üzerine delikli drenaj boruları yerleştirilecektir. Geo-tekstil üzerine 50 cm çakıl dren tabakası da teşkil edilecektir. Sızıntı sularının toplanması için en fazla 100 m aralıklarla yarıklı veya delikli HDPE borular kullanılacaktır. Tip taban geçirimsizlik sistemi Şekil 29 ‘da verilmiştir. Kullanılan tüm geçirimsizlik sitemi ve malzemeler ADDY’nde Ek-3’de belirtilen standartlara uygun olacaktır. İlk hücre için 45.000 m2 geo-sentetik kil, 45.000 m2 HDPE membran ve 45.000 m2 geo-tekstil kullanılacaktır. Geo-tekstil ve geo-sentetik kil yurt içinden, HDPE membran yurt dışından temin edilebilir. Geo-tekstil ve geo-sentetik kil özellikleri aşağıdaki gibi olacaktır.

İşletme döneminde depolama atıklar, kompaktör ile sıkıştırılarak yayılacaktır. Günün sonunda oluşan atığın üzeri 15 cm kalınlığında günlük örtü ile kaplanacaktır. Depolama işlemlerinin tamamlanıp projede belirtilen depo yüksekliğine erişildikten sonra, son kottaki atık üzerine sırası ile, 50 cm inorganik tesviye toprağı + 50 cm kil + 100 cm tarım toprağı ile teşkil edilecektir. Depo sahası yüzeyine düşen yağmurun, alanı en kısa sürede terk etmesi için minimum % 3 eğim verilecektir. Depo yüzeyinin yeşillendirilmesinde kısa köklü bitkiler kullanılacaktır. Tip yüzey geçirimsizlik sistemi

Page 101: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

85

Şekil 30 ‘da görülmektedir. Alt ve üst örtüleri ve diğer tesisi bileşenleri ile bir düzenli depolama sahası genel şematik diyagram Şekil 31 ’de verilmektedir. Drenaj tabakası olarak kullanılacak çakıl keskin kenarlı olamayan 16-32 mm çaplı dere çakılı kullanılacak, çakılda Kalsiyum Karbonat oranı %10’u geçmeyecektir.

Tablo 51. Sızdırmazlık sisteminde kullanılacak malzemelere ait standartlar ve malzeme özellikleri

Standard no Standardın adı TS EN 13257 Jeotekstiller ve Jeotekstille İlgili Mamuller-Katı Atık Depolama

Alanlarında Kullanım İçin Gerekli Özellikler TS EN 13257/AC Jeotekstiller ve Jeotekstille İlgili Mamuller - Katı Atık Depolama

Alanlarında Kullanım İçin Gerekli Özellikler TS EN 13257/ A1 Jeotekstiller ve Jeotekstille İlgili Mamuller - Katı Atık Depolama

Alanlarında Kullanım İçin Gerekli Özellikler TS EN 13493 Geosentetik Bariyerler - Katı Atık Depolama ve Bertaraf Etme

Yerlerinde Kullanım İçin Gerekli Özellikler

Geo-tekstil Özellikleri Özellik Değer Kalınlık Min 6,6 mm Birim ağırlık 800 g/m2 Kopma Mukavemeti Min 50 Kn/m Kopmadaki uzama %80 Statik delinme mukavemeti Min 10.000 N Dinamik delinme dayanımı 3 mm

Geo-sentetik Kil Özellikleri Özellik Değer Permeabilite 5 x 10 –11 - 5 x 10 –9 m/sn Gerilim Kuvveti MD 400 N Uzama % 20 Soyulma Direnci 65 N/10cm Kütle / Birim Alan 4,0 kg / m2

HDPE Membran Özellikleri Özellik Değer Kalınlık >2 mm Rulo genişliği >6m Yırtılma direnci >300 saat UV dayanımı >%50 Erime indisi 2-3 gr/10 dk Yoğunluk >0,940 gr/cm3 Gerilme mukavemeti >16 N/mm2 Gerilme mukavemetinde uzama >%10 Kopmadaki gerilme mukavemeti >26 N/mm2 Kopmadaki uzama >%700 Yırtılma direnci %1

Page 102: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

86

Sekil 29. Tip Taban Geçirimsizlik Sistemi

BITKISEL TARIM TOPRAGI

COP DOLGUSU

TESVÝYE TOPRAÐI

COP DOLGUSU

SIKISTIRILMIS KIL

SIKISTIRILMIS KIL

Sekil 30. Tip Yüzey Geçirimsizlik Sistemi

Page 103: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

87

Şekil 31. Düzenli depolama tesisi tipik şematik görünümü

TABAN GEÇİRİMSİZLİK SİSTEMİ: - KATI ATIK - 50 cm ÇAKIL - GEOTEKSTİL - HDPE MEMBRAN - GEOSENTETİK KİL - DÜZELTİLMİŞ ZEMİN

Page 104: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

88

Gözlenen en büyük yağış değerleri ve sızıntı suyu ile ilgili değerlendirmeler

Katı atık depolama alanından oluşacak olan sızıntı suyu miktarı, depolanacak olan katı atığın miktarı ve depolanan atığın özelliği ile birlikte yağış miktarına ve depolama yüzey alanına da bağlı olarak değişim göstermektedir.

Sızıntı suyu hesaplarında kullanılan kabuller; hücreler için depolanan atığın yoğunluğunu 0,8 ton/m³, Depolanan atık içerisindeki su oranı 0,3 kg su / kg katı atık, Kapalı hücreler için sızma oranı % 20, Anaerobik bozunma reaksiyonları sonucu tüketilen su oranı 0,24 kg su / kg katı atık olarak alınacaktır (KAAP ÇOB 2006). Proje kapsamında düzenli depolama alanı hücreler halinde planlanacaktır ve hücrelerin yüzey alanları bilgisayar destekli çizim programları aracılığıyla hesaplanarak belirlenecektir.

Tablolarda sunulan meteorolojik veriler, kabuller ve hesaplamalar, düzenli depolama tesisinden kaynaklanacak sızıntı suyu miktarının belirlenmesinde kullanılmıştır. Sızıntı suyu hesaplarında en önemli nokta, biriktirme havuzu ve arıtma tesisi tasarımına temel teşkil etmek üzere oluşabilecek maksimum sızıntı suyu miktarının belirlenebilmesidir. Depolanan atık içerisinde mevcut olan ve ayrışma sonucu bir kısmı tüketilen sızıntı suyunun maksimum miktarına ulaşmasını sağlayan en önemli etken yağıştır. Bu doğrultuda toplam maksimum sızıntı suyu miktarı hesabı iki farklı yaklaşım kullanılacaktır. Bunlardan ilki, hücre bazında sızıntı suyu oluşumunun hesaplanması, diğeri zamana (aylık) bağlı olarak sızıntı suyu oluşumunun hesaplanmasıdır.

100 yıl tekerrürlü 24 saatlik en büyük yağış değeri 155,60 mm’dir. Hesaplarda bu

değer kullanılacaktır. Buna göre seçilen sızıntı suyu havuzu hacmi belirlenecektir.

IV.8 Proje kapsamında, inşaat ve işletme döneminde su temini sistemi planı, suyun

nereden temin edileceği, suyun temin edileceği kaynaklardan alınacak su miktarı ve bu suların kullanım amaçlarına göre miktarları, oluşacak atıksuların cins ve miktarları, nereye deşarj edileceği, alan çevresinde bulunan yeraltı ve yüzeysel su kaynaklarına olabilecek etkiler ve alınacak önlemler, (drenaj sisteminden toplanan suyun miktarı, sızıntı suyu toplama havuzunun toplama karakteristiği, sızıntı suyu miktarı, özellikleri (şiddetli yağış analizlerine göre yapılan sızıntı suyu hesaplamaları), sızıntı suyu arıtma sistemine ait bilgiler, arıtılan suyun hangi alıcı ortama nasıl deşarj edileceği, deşarj limitlerinin tablo şeklinde verilmesi, plan ve kesit bilgileri, arıtma çamurunun bertarafı, yağmur suyu drenajı, varsa foseptiğe ilişkin bilgiler, foseptik boyutlandırılması, depo gaz çıkışının miktarı, kontrolü, değerlendirilmesi ve uzaklaştırma yöntemleri, gaz toplama bacası plan ve kesitleri, alınan ve/veya alınacak tüm izinler),

Tesisin işletme ve inşaat döneminde içme ve kullanma suyu ihtiyacı toplam çalışacak

olan personele ve bunların birim su tüketimlerine bağlı olarak belirlenmiştir. Bunun için inşaat ve işletme dönemlerinde proje için çalışacak kişi sayısı Tablo 52 ’de verilmiştir.

Tablo 52. Projede Çalışacak Personel Sayısı

Çalışacak Personel İnşaat Dönemi İşletme Dönemi Teknik Personel 5 8 İşçi 15 22 TOPLAM 20 30

Page 105: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

89

İnşat aşamasında çalışacak 20 kişinin su tüketimi;

20(kişi) x 150 lt/kişi.gün = 3 m3/gün olarak hesaplanır. İnşaat sırasında gerekli 3 m³/gün kullanma suyu ve ayrıca yolların ıslatılması için de 5

m³/gün su gerekecektir. Buna göre toplam günde 8 m³ su ihtiyaç vardır ancak emniyet için su ihtiyacı 10 m³/gün alınmıştır. Su tankerlerle şehir şebekesinden temin edilecektir.

İnşaat döneminde oluşacak atıksu miktarı kullanma suyu ile paralel olacak şekilde

düşünülürse toplam 3 m3/gün atıksu hasıl olacaktır. Bu atıksular aşağıda özellikleri verilen geçirimsiz fosseptikte biriktirilerek vidanjörle şehir kanalizasyonuna taşınacaktır.

İşletme döneminde 30 kişi çalışacağı önerilmektedir. Bu dönem içinde gerekli su

ihtiyacı; 30(kişi) x 150 lt/kişi.gün = 4,5 m3/gün olarak hesaplanır. Tesise geçici olarak dışarıdan çalışmaya gelecek olanlar (atık toplama, taşıma personeli

vb.) düşünülerek işletme döneminde toplam su tüketimi 5 m³/gün alınmıştır. Su ihtiyacının olduğu diğer işletme tesisi ise araç yıkama ünitesidir. Bu ünitede günde

yaklaşık 2 m3 su kullanılacağı ön görülmektedir. Sahada bulunan otopark alanının yıkanması, binaların temizliği ve bahçe sulamada ihtiyaç duyulan su hesaplara alınarak 5 m³/gün bulunmuştur.

Sonuç olarak personel kullanma suyu ve tekerlek yıkama ile temizlik suları için toplam 12 m³/gün su ihtiyacı hesaplanmıştır. Bu su tankerlerle şehir şebekesinden temin edilecektir.

Yangın suyu ihtiyacı hesaplanırken “Binaların Yangından Korunması Hakkında

Yönetmelik” ‘ göre minimum su ihtiyacı 1900 lt/dk, ve süresi 90 dk olacağından bir yangında kullanılacak su miktarı 90 dk x 1900 lt/dk = 171.000 lt = 171 m³ olmalıdır. Tesiste her biri 100 m³ hacminde iki gözlü (toplam V= 200 m3) su deposu inşa edilecektir. Bir göz sürekli olarak yangın suyuna ayrılacak, diğer göz ise hem yangın suyu hem de kullanma suyu için ortak kullanılacaktır. Su temini şehir şebekesinden tanker ile temin edilecektir.

İşletme döneminde oluşacak atıksular kullanma suyu ile paralel olacak şekilde

hesaplanmıştır. Araç yıkamadan 2 m³/gün yıkama suyu, tesislerden 5 m³/gün evsel atıksu (toplam 7 m³/gün) hasıl olacaktır. Oluşacak bu atıksular, 20 m³ hacminde, 19.03.1971 tarih ve 13783 sayılı Resmi Gazete ‘de yayınlanan hükümlere göre inşa edilecek, geçirimsiz bir fosseptikte toplanarak sızıntı suyu arıtma tesisine pompalanacaktır. Şekil 32’de fosseptik tip kesiti verilmiştir.

Page 106: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

90

Şekil 32. Fosseptik Tip Plan ve Kesiti

Sızıntı Suyu Miktarı

Sızıntı suyu miktarını etkileyen faktörler; iklim şartları, hidrojeolojik özellikler, evopatranspirasyon, infiltrasyon, yüzeysel akış, yağış ve kar erimesi, yeraltı suyu sızması, geri devir, atığın özellikleri, atığın yaşı, atığın bozunması, geçirgenlik, partikül büyüklüğü, başlangıç nem muhtevası, sahada yapılan işlemler ve işletme şartları ile atık kalınlığıdır. Depo sahasında oluşabilecek sızıntı suyu miktarı ve özellikleri yukarıda sayılan birçok faktöre bağlı olduğundan tahmini zor bir işlemdir

Yağış miktarına göre sızıntı suyu miktarını belirleme çalışmaları da yapılmıştır. Sızıntı sularının miktarı hesaplarında depolama alanı 3 hücreli olarak planlanmıştır ve hücrelerin yüzey alanları bilgisayar destekli çizim programları aracılığıyla hesaplanmıştır. Hesaplarda kullanılan kabuller Tablo 53 ’de verilmiştir.

Sızıntı suyu hesaplarında en önemli nokta, biriktirme havuzu ve arıtma tesisi tasarımına temel teşkil etmek üzere oluşabilecek maksimum sızıntı suyu miktarının belirlenebilmesidir. Depolanan atık içerisinde mevcut olan ve ayrışma sonucu bir kısmı tüketilen sızıntı suyunun maksimum miktarına ulaşmasını sağlayan en önemli etken yağıştır. Bu doğrultuda toplam maksimum sızıntı suyu miktarı hesabı iki farklı yaklaşım kullanılarak yapılmıştır. Bunlardan ilki, hücre bazında sızıntı suyu oluşumunun hesaplanması, diğeri zamana (aylık) bağlı olarak sızıntı suyu oluşumunun hesaplanmasıdır.

Tablo 53. Sızıntı suyu hesabında kullanılan kabuller

Kabuller Değer

Depolanan atığın yoğunluğu (ton/m3) 0,80

Depolanan atık içerisindeki su oranı (kg su / kg katı atık) 0,30

Anaerobik bozunma reaksiyonları sonucu tüketilen su oranı (kg su / kg katı atık) 0,24

Kapalı hücreler için sızma oranı (%) 20 Kaynak:Katı Atık Ana Planı (ÇOB)

PLAN KESİT

Page 107: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

91

Yağış ve katı atığın bünyesindeki sızıntı suyu dikkate alınarak oluşacak aylık sızıntı

suyu miktarları Tablo 54 ‘de verilmiştir. Depolama alanı hücre hücre inşa edilecektir. İşletme esnasında oluşacak tüm yağmur suları drenaj hendekleri ile saha dışına sevk edilecektir

Tablo 54 ‘de görüldüğü gibi 21 yılın sonunda en fazla aylık sızıntı suyu oluşumu 12.237 m³/ay olarak Aralık ayında oluşmaktadır. Bu değer ortalama yağışa göre belirlenmiştir. Ancak havuz hacmi hesaplanırken, en gayri müsait durum olan standart zamanlarda gözlenen en büyük yağış (100 yıl tekerrürlü ve 24 saatlik yağış) da dikkate alınır. 100 yıl tekerrürlü ve 24 saatlik en büyük yağış değeri 155,6 mm’dir. Bu değer dikkate alınarak yapılan hesapta max. günlük sızıntı suyu için bulunan en yüksek değer 7.732 m³/gün’dür (Tablo 55).

Bu değere 1800 m2 açık alan ihtiva eden kompost tesisinden gelecek sızıntı suyu (en gayri müsait durumda 1800 m2 x 0,1556mm =280 m3/gün) ilave edilecek olursa 7732 + 280 = 8012 m3/gün sızıntı suyu oluşacaktır. Araç teker yıkama suları da dikkate alınarak 8300 m3 hacminde sızıntı suyu dengeleme havuzu inşa edilecektir. Havuzun net ebatları 30m x 46m ebatlarında ve 6 m derinliğinde olmalıdır. İleriki sızntı suyu miktarı arttıkça ilave yeni havuz inşa edilecektir. Havuz betonarme olarak inşa edilecek ve iç yüzeyi 2mm kalınlığında HDPE ile kaplanacaktır. Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik kapsamında izin ve lisansa başvurulacaktır. Sızıntı Suyu Arıtımı

31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Arıtma tesisi Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği hükümleri sağlanacaktır Hazırlanacak olan projeler inşaat müteahhidi tarafından 2005/5 Proje Onay Genelgesine göre Çevre ve Orman Bakanlığından onaylatılacaktır. 08.06.2010 tarih ve 27605 sayılı Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmeliğine uyulacaktır. Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliği Kontrol Yönetmeliği ‘nin ilgili maddelerine uyulacaktır. Arıtma tesisi yapılmadan düzenli depolama tesisi işletmeye alınmayacaktır.

2030 yılı için ortalama sızıntı suyu 158 m3/gün ‘dür. Debi proje süresince yaklaşık 160 m3/gün olarak belirlenmiştir. Düzenli Depolama Sahasının tahmini sızıntı suyu kalitesi Tablo 56 ’da verilmiştir. Kanalizasyona deşarj için “ön arıtma sonrası deşarj” standartlarını elde etmede sorun teşkil edecek başlıca parametrenin sızıntı suyunun yüksek organik madde içeriği olduğu gözükmektedir.

Tablo 56. Tahmini sızıntı suyu kalitesi

Parametre Konsantrasyon (mg/l) Parametre Konsantrasyon (mg/l) BOİ5 <35000 Krom <3 KOİ <50000 Bakır <2 Amonyak <3000 Çinko <10 Nitrat <50 Kurşun <1 Toplam P <35 Nikel <2 Alkalinite (CaCO3) 1000-10000 Kadmiyum <1 pH 7-8 Cıva <0.1 Sülfat <1000 Gümüş <0.1

Page 108: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

92

Tablo 54. Hücrelere Göre Sızıntı Suyu Hesabı

Yıllar Nüfus

Bertaraf Edilen Atık

Miktarı

(1) Atık İçindeki Su

(2) Ayrışma Sonucu Tüketil.

Su

(3) Atık İçindeki Sızıntı Suyu

Miktarı

(4) Önceki Hücrelerden Gelecek Sızıntı Suyu

(5) Aylık Toplam Sızıntı Suyu Miktarı

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Aylık

Ortalama

ton/yıl ton/ay m³/ay m³/ay m³/ay I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

m³/ay m³/ay

1.Hücre (3,00 Ha)

2010 189.141 45.654 3.805 1.141 913 228 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6,702 5,208 3,900 2,418 1,707 951 441 471 729 2,022 5,154 7,416 3,094

2011 190.934 47.043 3.920 1.176 941 235 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6,709 5,215 3,907 2,425 1,714 958 448 478 736 2,029 5,161 7,423 3,100

2012 192.765 48.530 4.044 1.213 971 243 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6,717 5,223 3,915 2,433 1,722 966 456 486 744 2,037 5,169 7,431 3,108

2013 194.634 50.283 4.190 1.257 1.006 251 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6,725 5,231 3,923 2,441 1,730 974 464 494 752 2,045 5,177 7,439 3,117

2014 196.543 51.870 4.323 1.297 1.037 259 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6,733 5,239 3,931 2,449 1,738 982 472 502 760 2,053 5,185 7,447 3,125

2015 198.492 36.236 3.020 906 725 181 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6,655 5,161 3,853 2,371 1,660 904 394 424 682 1,975 5,107 7,369 3,046

2.Hücre (2,89 Ha)

2016 200.481 37.720 3.143 943 754 189 1.334 989 756 437 311 157 44 51 95 350 981 1.447 7,720 5,982 4,460 2,736 1,909 1,030 436 471 771 2,276 5,919 8,551 3,522

2017 202.513 39.565 3.297 989 791 198 1.334 989 756 437 311 157 44 51 95 350 981 1.447 7,729 5,991 4,470 2,746 1,918 1,039 446 481 781 2,285 5,928 8,560 3,531

2018 204.587 41.203 3.434 1.030 824 206 1.334 989 756 437 311 157 44 51 95 350 981 1.447 7,737 5,999 4,478 2,754 1,927 1,047 454 489 789 2,293 5,937 8,568 3,539

2019 206.705 42.925 3.577 1.073 859 215 1.334 989 756 437 311 157 44 51 95 350 981 1.447 7,746 6,008 4,486 2,762 1,935 1,056 462 497 797 2,302 5,945 8,577 3,548

2020 208.867 44.726 3.727 1.118 895 224 1.334 989 756 437 311 157 44 51 95 350 981 1.447 7,755 6,017 4,495 2,771 1,944 1,065 471 506 806 2,311 5,954 8,586 3,557

2021 211.074 46.970 3.914 1.174 939 235 1.334 989 756 437 311 157 44 51 95 350 981 1.447 7,766 6,028 4,507 2,783 1,955 1,076 483 518 818 2,322 5,965 8,597 3,568

3.Hücre (2,87 Ha)

2022 213.327 48.964 4.080 1.224 979 245 2.619 1.943 1.484 859 610 307 86 100 187 688 1.926 2.841 8,980 6,965 5,200 3,200 2,240 1,220 532 573 921 2,666 6,892 9,944 4,111

2023 215.627 51.057 4.255 1.276 1.021 255 2.619 1.943 1.484 859 610 307 86 100 187 688 1.926 2.841 8,991 6,975 5,210 3,210 2,251 1,231 543 583 931 2,676 6,902 9,954 4,121

2024 217.976 53.247 4.437 1.331 1.065 266 2.619 1.943 1.484 859 610 307 86 100 187 688 1.926 2.841 9,002 6,986 5,221 3,221 2,262 1,242 554 594 942 2,687 6,913 9,965 4,132

2025 220.373 55.980 4.665 1.400 1.120 280 2.619 1.943 1.484 859 610 307 86 100 187 688 1.926 2.841 9,015 7,000 5,235 3,235 2,276 1,255 567 608 956 2,701 6,927 9,979 4,146

4.Hücre (3,21 Ha)

2026 221.550 58.349 4.862 1.459 1.167 292 3.895 2.889 2.208 1.277 908 457 128 149 279 1.023 2.865 4.226 11,000 8,529 6,365 3,914 2,738 1,488 644 694 1,120 3,259 8,439 12,181 5,031

2027 222.740 60.831 5.069 1.521 1.217 304 3.895 2.889 2.208 1.277 908 457 128 149 279 1.023 2.865 4.226 11,012 8,541 6,378 3,926 2,750 1,500 656 706 1,133 3,271 8,452 12,193 5,043

2028 223.942 63.433 5.286 1.586 1.269 317 3.895 2.889 2.208 1.277 908 457 128 149 279 1.023 2.865 4.226 11,025 8,554 6,391 3,939 2,763 1,513 669 719 1,146 3,284 8,465 12,206 5,056

2029 225.158 66.696 5.558 1.667 1.334 333 3.895 2.889 2.208 1.277 908 457 128 149 279 1.023 2.865 4.226 11,041 8,570 6,407 3,956 2,780 1,529 686 735 1,162 3,301 8,481 12,222 5,073

2030 226.387 69.585 5.799 1.740 1.392 348 3.895 2.889 2.208 1.277 908 457 128 149 279 1.023 2.865 4.226 11,056 8,585 6,421 3,970 2,794 1,544 700 750 1,177 3,315 8,496 12,237 5,087

Ortalama Yağış Miktarı (mm) 222,3 164,9 126 72,9 51,8 26,1 7,3 8,5 15,9 58,4 163,5 241,2 -

(1) Atık İçindeki Su =atık miktarı * 0,30 (2) Ayrışma Sonucu Tüketilen Su =atık miktarı * 0,24 (3) Atık İçindeki Sızıntı Suyu Miktarı = atık içindeki su - ayrışma sonucu tüketilen su (4) Önceki hücrelerden gelecek sızıntı suyu miktarı = (Toplam hücre alanı * Ortalama Yağış) * 0.20 (5) Aylık toplam sızıntı suyu miktarı = (Toplam hücre alanı * Ortalama Yağış) + Önceki hücrelerden gelecek sızıntı suyu + Atık içindeki sızıntı suyu

Page 109: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

93

Tablo 55. Maksimum günlük sızıntı suyu

Yıllar Nüfus

Bertaraf Edilen Atık Miktarı

(1) Atık İçindeki

Su

(2) Ayrışma Sonucu

Tüketilen Su

(3) Atık İçindeki Sızıntı Suyu

Miktarı (4) Yağış Sonucu Oluşan Sızıntı Suyu Miktarı

(5) Toplam Maksimum Sızıntı Suyu

Miktarı

ton/yıl ton/ay m³/ay m³/ay m³/ay m³/gün 1.Hücre 2.Hücre 3.Hücre 4.Hücre

m³/gün m³/gün m³/gün m³/gün m³/gün

1.Hücre (3,0 Ha)

2010 189.141 45.654 3.805 1.141 913 228 8 4.668 - - - 4.676

2011 190.934 47.043 3.920 1.176 941 235 8 4.668 4.676

2012 192.765 48.530 4.044 1.213 971 243 8 4.668 4.676

2013 194.634 50.283 4.190 1.257 1.006 251 8 4.668 4.676

2014 196.543 51.870 4.323 1.297 1.037 259 9 4.668 4.677

2015 198.492 36.236 3.020 906 725 181 6 4.668 - - - 4.674

2.Hücre (2,89 Ha)

2016 200.481 37.720 3.143 943 754 189 6 934 4.497 - - 5.437

2017 202.513 39.565 3.297 989 791 198 7 934 4.497 5.437

2018 204.587 41.203 3.434 1.030 824 206 7 934 4.497 5.437

2019 206.705 42.925 3.577 1.073 859 215 7 934 4.497 5.438

2020 208.867 44.726 3.727 1.118 895 224 7 934 4.497 5.438

2021 211.074 46.970 3.914 1.174 939 235 8 934 4.497 - - 5.438

3.Hücre (2,87 Ha)

2022 213.327 48.964 4.080 1.224 979 245 8 934 899 4.466 - 6.307

2023 215.627 51.057 4.255 1.276 1.021 255 9 934 899 4.466 - 6.307

2024 217.976 53.247 4.437 1.331 1.065 266 9 934 899 4.466 - 6.308

2025 220.373 55.980 4.665 1.400 1.120 280 9 934 899 4.466 - 6.308

4.Hücre (3,21 Ha)

2026 221.550 58.349 4.862 1.459 1.167 292 10 934 899 893 4.995 7.731

2027 222.740 60.831 5.069 1.521 1.217 304 10 934 899 893 4.995 7.731

2028 223.942 63.433 5.286 1.586 1.269 317 11 934 899 893 4.995 7.731

2029 225.158 66.696 5.558 1.667 1.334 333 11 934 899 893 4.995 7.732

2030 226.387 69.585 5.799 1.740 1.392 348 12 934 899 893 4.995 7.732

100 Yıldaki 24 Saatlik Yağışın En Yüksek Değeri (mm) 155,6

(1) Atık İçindeki Su =atık miktarı * 0,30 (2) Ayrışma Sonucu Tüketilen Su =atık miktarı * 0,24 (3) Atık İçindeki Sızıntı Suyu Miktarı = atık içindeki su – ayrışma sonucu tüketilen su (4) Yağış Sonucu Oluşan Sızıntı suyu Miktarı =hücre alanı * en yüksek yağış (69,36 mm) (5) Toplam maximum sızıntı suyu = Yağış sonucu oluşan toplam sızıntı suyu + atık içindeki sızıntı suyu

Page 110: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

94

Sızıntı Suyu Arıtma Tesisi

Sızıntı suyunun yüksek organik içeriğinden dolayı sızıntı suyu arıtma tesisine ihtiyaç vardır. Sızıntı suyu arıtımı için 2 seçenek mevcuttur; alıcı ortam deşarj standartlarını sağlayacak tam arıtma ya da şehir kanalizasyon sistemine deşarjdan önce ön arıtma. İleri atıksu arıtma tesisinin inşa ve işletme maliyetlerinin yüksek olması ve bununla birlikte bu tip tesislerin kalifiye personel gerektirmesi gibi sebeplerden dolayı kanalizasyon sistemine deşarj seçeneği uygun görülmüştür. Sızıntı suyu arıtma tesisinden çıkan atıksular Kanala Deşarj Standartlarını sağlayıp kanalizasyona verilerek Muğla Atıksu Arıtma Tesisine gitmesi temin edilecektir. Muğla Atıksu Arıtma Tesisi inşaatı tamamlanmak üzeredir. Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nde belirtildiği üzere sızıntı suyu, kanalizasyona deşarj standartlarını sağlayancıya kadar arıtılacaktır. Sızıntı suyu toplama ve arıtma sistemi, tüm proje süresince ve tesisin kapatılmasından 10 yıl sonrasına kadar işletilecektir.

Arıtma tesisi iki kademeli lagün (havuz) sistemi önerilmektedir. Bu proses, Bursa Büyükşehir Belediyesi Düzenli Depolama Tesisi sızıntı sularının arıtımında da başarı ile uygulanmaktadır. Projelendirilecek arıtma tesisi akım şeması Şekil 33 ‘de görülmektedir. Önerilen sızıntı suyu arıtma tesisi aşağıda verilen ana arıtma ünitelerini içerecektir:

Dengeleme havuzu ve giriş pompa istasyonu Aerobik lagün (havuz) Fakültatif lagün (havuz) Çamur tahliye sistemi Çamur susuzlaştırma

Şekil 33. Sızıntı suyu arıtma tesisi akış diyagramı

Ana arıtma prosesleri; organik maddenin yaklaşık %80’inin iki aşamalı (aerobik ve fakültatif) havalandırmalı lagün (havuz) sisteminde giderimi olan bu arıtma tesisinin Genel Yerleşme Planı ve Hidrolik akım Şeması EK 2 ‘de verilmiştir.

Arıtılan su boru hattı ile şehir şebekesine nakledilecektir. Sızıntı suyu arıtma tesisine

eklenmesi muhtemel olan ana mekanik-elektrik ekipman ön listesi Tablo 57 ‘de verilmektedir. Kritik tasarım büyüklükleri ve boyutları Tablo 58 ‘de sunulmaktadır.

Page 111: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

95

Arıtma Çamurlarının Yönetimi

Sızıntı suyu arıtma tesisinde oluşacak fazla çamur, santrifüj dekantörde susuzlaştırılacaktır. Bu çamurlar ADDY Geçici Madde 4’e uygun hale getirildikten sonra düzenli depolama tesisinde depolanacaktır. Sızıntı suyu arıtma tesisinde 21,6 m3/gün (%4 KM) biyolojik çamur üretimi beklenmektedir.

Tablo 57. Ekipman listesi, sızıntı suyu arıtma tesisi

Arıtma birimi Parametre Birimler

Giriş Pompaj istasyonu Pompa sayısı 1+1 Birim başına kapasite 10 m3/sa, H=12m

Aerobik havuz Havalandırıcıların tipi, sayısı Yüzer, 4 adet Kurulu kapasite 22 kW

Fakültatif havuz Havalandırıcıların tipi, sayısı Yüzer, 4 adet Kurulu kapasite 3 kW

Fakultatif havuz Çamur tahliye pompası

Pompa sayısı 2+1 Birim başına kapasite 4 m3/sa, H=15m

Çamur tankı jet dip havalandırıcı Havalandırıcıların tipi, sayısı Batmış jet, 1 adet

Kurulu kapasite 4 kW

Dekantör çamur pompası Pompa sayısı 1 + 1

Birim başına kapasite 2 m3/sa, H_12m

Santrifüj Dekantör Dekantör sayısı 1

Kapasite 2 m3/sa

Tablo 58. Sızıntı suyu arıtma tesisi için tasarım özellikleri

Aerobik havuz Sayı 1 Hidrolik bekletme süresi 6 gün Aktif hacim 960 m3 Oksijen gereksinimi 132 kgO2/saat

Fakültatif havuz Sayı 1 Hidrolik bekletme süresi 17 gün Aktif hacim 2400 m3 Oluşacak çamur miktarı (%4 KM) 21,6 m3/gün

Gaz Üretimi, Toplanması ve Bertarafı

Düzenli depolanan atıkların havasız parçalanması sonucunda metan, karbondioksit, azot ve diğer bazı eser miktarda bileşikler içeren depo gazı açığa çıkar. Evsel katı atık depo gazının miktarı ve bileşimi, depolanan atığın cinsine yaşına ve su muhtevasına bağlıdır. Depo gazının en önemli bileşenleri metan ve karbondioksittir. Evsel katı atık depo gazının tipik bileşimi ise Tablo 59 ‘da görülmektedir. Gaz üretimi, aşağıda verilen “IPCC Guidance Model” kullanılarak hesaplanmıştır. Bir atık atık deposundan çıkan emisyonların tahmini olarak hesaplanmasında güncel ve gelecekteki gaz üretim miktarları önemlidir. Hesaplanan toplam gaz ve metan üretim eğrisi Şekil 34 ‘de, metan gazı miktarı ise Tablo 60 ‘da verilmiştir

Page 112: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

96

IPCC Guidance Model : CH4 üretilen = CH4 oluşumu = CH4 üretilen / R Metan / Depo gazı oranı = 0,5 1 Nm3 CH4 = 0.0007168 ton CH4 = R 1 ton CH4 = 21 ton CO2 eşdeğer

MSWF = Depolama alanına gelen atık (ton) Faktörler : k = 0,05 MCF(X) = 0,9 Metan Düzeltme Faktörü DOCF(X) = 0,77 DOC oranı

Tablo 59. Evsel Katı Atık Depo Gazının Tipik Bileşimi

Bileşenler % Hacim Yoğunluğu (gr/lt) Metan Karbondioksid Azot Oksijen Hidrojen Sülfür Doymamış Hidrokarbonlar Kompleks Organikler

% 40 – 60 % 20 – 40 % 2 – 20 < % 1 40 – 100 ppm < % 1 1000 – 2000 ppm

0,7167 1,9768 1,2507 1,4289 1,5392 - - Hava (1,2929)

Şekil 34. Belirlenen Gaz Üretim Eğrisi

( )[ ]∑−−

×××××X

xtk

FT exLxMSWxMSWkA )(0 )()()(

keA k /)1( −−=

[ ]12/16)()()()(0 ××××= FxDOCxDOCxMCFxL F

Page 113: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

97

Tablo 60. Düzenli depolama tesisi gaz oluşumu

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Atık miktarı

Depolanan yıllık atık, ton/yıl (MSWT(x)) 89.076 91.567 94.147 96.851 65.235 67.596 70.033 72.610 75.236 78.022

Depolanan yıllık atık (sıkıştırılmış), m3/yıl 111.345 114.459 117.684 121.064 81.544 84.495 87.541 90.763 94.045 97.528

Kümülatif atık miktarı, ton 186.028 277.595 371.742 468.593 533.828 601.424 671.457 744.067 819.303 897.325

Depo hacmi (kümülatif sıkıştırılmış atık), m3 232.534 346.993 464.677 585.741 667.284 751.779 839.321 930.083 1.024.128 1.121.656

Atık kategorileri

kağıt, karton, tekstil 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,07 0,07 0,06

park bahçe atıkları 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,04 0,04 0,04 0,04 0,04

yemek atıkları 0,55 0,55 0,55 0,55 0,55 0,55 0,55 0,26 0,25 0,25

tahta, saman atıklar 0,06 0,05 0,06 0,06 0,06 0,05 0,05 0,08 0,08 0,08

organik olarak ayrışamayan atıklar 0,26 0,27 0,26 0,26 0,26 0,26 0,26 0,55 0,56 0,57

Muhtemel depo gazı oluşumu

CH4 üretilen, Gg/yıl 0,566 0,818 1,072 1,322 1,461 1,599 1,737 1,805 1,880 1,951

CH4 oluşumu, Nm3/yıl 789.304 1.141.242 1.495.461 1.844.177 2.038.242 2.230.495 2.423.885 2.518.007 2.623.181 2.721.803

Depo gazı oluşumu, Nm3/yıl 1.578.608 2.282.483 2.990.922 3.688.354 4.076.485 4.460.989 4.847.771 5.036.013 5.246.361 5.443.607

Atık miktarı

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030

Depolanan yıllık atık, ton/yıl (MSWT(x)) 80.995 84.103 87.310 90.712 93.821 97.035 100.477 103.987 107.744 111.719

Depolanan yıllık atık (sıkıştırılmış), m3/yıl 101.244 105.129 109.138 113.390 117.276 121.294 125.596 129.984 134.680 139.649

Kümülatif atık miktarı, ton 978.320 1.062.423 1.149.733 1.240.445 1.334.266 1.431.301 1.531.778 1.635.765 1.743.509 1.855.228

Depo hacmi (kümülatif sıkıştırılmış atık), m3 1.222.899 1.328.028 1.437.166 1.550.556 1.667.832 1.789.126 1.914.722 2.044.706 2.179.386 2.319.034

Atık kategorileri

kağıt, karton, tekstil 0,06 0,06 0,12 0,12 0,13 0,13 0,13 0,13 0,13 0,13

park bahçe atıkları 0,04 0,04 0,05 0,05 0,05 0,05 0,05 0,05 0,05 0,05

yemek atıkları 0,25 0,25 0,22 0,22 0,22 0,22 0,23 0,23 0,23 0,23

tahta, saman atıklar 0,08 0,07 0,13 0,13 0,13 0,13 0,13 0,13 0,13 0,13

organik olarak ayrışamayan atıklar 0,57 0,58 0,48 0,48 0,47 0,47 0,46 0,46 0,46 0,46

Muhtemel depo gazı oluşumu

CH4 üretilen, Gg/yıl 2,024 2,094 2,241 2,389 2,547 2,707 2,871 3,038 3,207 3,380 CH4 oluşumu, Nm3/yıl 2.823.821 2.921.897 3.126.091 3.333.398 3.553.761 3.776.111 4.005.760 4.238.272 4.474.499 4.715.131

Depo gazı oluşumu, Nm3/yıl 5.647.642 5.843.794 6.252.182 6.666.795 7.107.522 7.552.221 8.011.519 8.476.545 8.948.997 9.430.261

Page 114: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

98

Tablo 60 (DEVAM). Düzenli depolama tesisi gaz oluşumu

2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040

Atık miktarı

Depolanan yıllık atık, ton/yıl (MSWT(x)) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Depolanan yıllık atık (sıkıştırılmış), m3/yıl 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Kümülatif atık miktarı, ton 1.855.228 1.855.228 1.855.228 1.855.228 1.855.228 1.855.228 1.855.228 1.855.228 1.855.228 1.855.228

Depo hacmi (kümülatif sıkıştırılmış atık), m3 2.319.034 2.319.034 2.319.034 2.319.034 2.319.034 2.319.034 2.319.034 2.319.034 2.319.034 2.319.034

Atık kategorileri

kağıt, karton, tekstil 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

park bahçe atıkları 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

yemek atıkları 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

tahta, saman atıklar 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

organik olarak ayrışamayan atıklar 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Muhtemel depo gazı oluşumu

CH4 üretilen, Gg/yıl 3,223 3,074 2,932 2,797 2,669 2,547 2,430 2,320 2,215 2,115

CH4 oluşumu, Nm3/yıl 4.496.397 4.288.332 4.090.414 3.902.148 3.723.064 3.552.715 3.390.673 3.236.534 3.089.913 2.950.443

Depo gazı oluşumu, Nm3/yıl 8.992.795 8.576.663 8.180.827 7.804.296 7.446.129 7.105.429 6.781.346 6.473.069 6.179.826 5.900.885

Atık miktarı

2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050

Depolanan yıllık atık, ton/yıl (MSWT(x)) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Depolanan yıllık atık (sıkıştırılmış), m3/yıl 1.855.228 1.855.228 1.855.228 1.855.228 1.855.228 1.855.228 1.855.228 1.855.228 1.855.228 1.855.228

Kümülatif atık miktarı, ton 2.319.034 2.319.034 2.319.034 2.319.034 2.319.034 2.319.034 2.319.034 2.319.034 2.319.034 2.319.034

Depo hacmi (kümülatif sıkıştırılmış atık), m3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Atık kategorileri

kağıt, karton, tekstil 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

park bahçe atıkları 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

yemek atıkları 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

tahta, saman atıklar 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

organik olarak ayrışamayan atıklar 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Muhtemel depo gazı oluşumu

CH4 üretilen, Gg/yıl 2,020 1,929 1,843 1,761 1,684 1,610 1,539 1,472 1,408 1,348

CH4 oluşumu, Nm3/yıl 2.817.774 2.691.576 2.571.533 2.457.344 2.348.724 2.245.402 2.147.119 2.053.629 1.964.699 1.880.106

Depo gazı oluşumu, Nm3/yıl 5.635.548 5.383.152 5.143.065 4.914.688 4.697.449 4.490.804 4.294.238 4.107.258 3.929.398 3.760.211

Page 115: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

99

Gaz Toplama Kuyuları Düzenli depolama sahası içerisinde düşey kuyularda gaz toplama sistemi yapılacaktır. Gaz toplama sistemi sayesinde hem işletme sırasında zarar görme riski en aza indirilmiş olacak, hem de gaz daha verimli olarak toplanacaktır. Gaz kuyuların etki çapı 50 m olup kuyular arasındaki mesafeler hiçbir şekilde gaz kaçağına izin vermeyecek şekilde seçilmiştir. Gaz bacaları; çelik hasırın ortasına gaz toplama borusu yerleştirilip etrafı çakıl ile doldurularak teşkil edilecektir. Kuyulardaki delikli gaz toplama boruları yarıklı veya delikli HDPE olacaktır (Şekil 35). Atık yükseldikçe gaz bacaları da ek yapılarak uzatılacaktır. Katı atık dolgusu bitip nihai örtü (bitkisel örtü) serildikten sonra gaz borularının nihai uçları bir kollektörde toplanıp emilerek flairlerde yakılır. Gaz yakma tesislerinde baca gazı emisyon sınır değerlerine uyulacaktır. I Hücre depolama alanında yaklaşık 12 adet gaz toplama bacası teşkil edilecektir.

Depo gazının flairlerde yakılacağı için yakma işlemi sırasında 03.07.2009 Tarih ve 27277 sayılı resmi gazetede yayınlanan “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. İlgili yönetmeliğin EK-4 gereğince atmosfere verilecek olan gazların yakılması sonucu ısıl güç oluşumu mümkün değildir. Dolayısıyla baca yüksekliği olarak depolamanın üstünden itibaren dağılımı engellemeyecek şekilde 1,5 m olacaktır. Flairler taşınabilir ve küçük boyutlu ünitelerdir ve gaz toplama kuyusunun başına yerleştirilerek gazın yakılmasını sağlamaktadır. Flair birden fazla sayıda kullanılabilir. Bu ünitelerin kullanımı durumunda gaz toplama şebekesi olmadığından, günlük işletme sırasında kompaktörün hareket alanı da sınırlanmamış olacaktır.

TIP YUZEY GECIRIMSIZLIK TABAKASI

Şekil 35. Gaz Toplama Bacası Tip Kesiti

Page 116: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

100

Flairde Gaz Yakma Sistemi

Depo gazı yakılması sonucunda oluşacak NO2, CO, toz, SO2 ve HCl emisyonlarının hesaplanması amacıyla Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Kurumu (USEPA) tarafından evsel katı atık bertaraf tesisleri için belirlenmiş olan emisyon faktörlerinden yararlanılmıştır.

Öngörülen proje kapsamında oluşacak en fazla metan miktarı 2.742.062 m³/yıl’dır.

Bu miktar 5 farklı bacadan verilecektir. Buna göre tek bir bacadan çıkacak gaz miktarı yaklaşık 549.000 m³/yıl olmaktadır. Bu durumda oluşması tahmin edilen NO2, CO ve toz emisyon değerleri aşağıda hesaplanmıştır:

NO2 = 650 kg / 106 m³ CH4 × 549.000 m³/yıl CH4 / 8760 saat/yıl = 0,041 kg/saat CO = 12.000 kg / 106 m³ CH4 × 549.000 m³/yıl CH4 / 8760 saat/yıl = 0,75 kg/saat

Toz = 270 kg / 106 m³ CH4× 549.000 m³/yıl CH4 / 8760 saat/yıl = 0,017 kg/saat

SO2 = 1,82 × 549.000 m³/yıl CH4 / 8760 saat/yıl × CS / 106 × (MAS × 1 atm / ((8,205 × 10-5 m³.atm/gmol.K) (1000 g/kg) (273+T)) × Etop/100 × 2,0

Burada, − 1,82: çarpma katsayısı − CS : Gaz içindeki kükürt konsantrasyonu (EPA uygulamalarına göre saha bilgisi

olmayan yerler için 46,9 ppmv alınabilir) − MAS: Kükürt’ün molekül ağırlığı (32 g/gmol) − T: Gaz sıcaklığı (EPA uygulamalarına göre saha bilgisi olmayan yerler için 298K

alınabilir) − Etop :Gaz toplama verimi (EPA uygulamalarına göre saha bilgisi olmayan yerler için

%75 alınabilir)

Böylelikle, SO2 = 0,01 kg/saat HCl = 1,82 × 549.000 m³/yıl CH4 / 8760 saat/yıl × CCl / 106 × (MACl × 1 atm / ((8,205 × 10-5 m³.atm/gmol.K) (1000 g/kg) (273+T)) × etop/100 × 1,03

Burada,

− 1,82 : çarpma katsayısı − CCl : Gaz içindeki klorür konsantrasyonu (EPA uygulamalarına göre saha bilgisi

olmayan yerler için 42 ppmv alınabilir) − MACl : Klorür’ün molekül ağırlığı (35,453 g/gmol) − T : Gaz sıcaklığı (EPA uygulamalarına göre saha bilgisi olmayan yerler için

298K alınabilir) − Etop : Gaz toplama verimi (EPA uygulamalarına göre saha bilgisi olmayan yerler

için %75 alınabilir)

Böylelikle, HCl = 0,01 kg/saat Elde edilen emisyon değerleri 03.07.2009 Tarih ve 27277 sayılı resmi gazetede

yayınlanan “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”ndeki değerlerin altında kalmaktadır. Bu nedenle, proje kapsamında hava kalitesi modelleme çalışması yapılmasına gerek duyulmamıştır.

Page 117: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

101

İnşaat aşamasında ve işletmeye geçildikten sonra Hava Kalitesi Kontrol Yönetmeliğine uyulacaktır. Depo işletmeye kapandıktan sonra da gaz ve sızıntı suyu oluşumu devam edeceğinden, depo gazı ve sızıntı suyu bertarafına devam edilecektir.

Yeraltı suyunda olabilecek muhtemel kirliliğin tespiti için proje alanın dört ayrı köşesinde birer tane olmak üzere toplam 4 adet gözlem kuyusu açılacaktır. İşletme sırasında Valilikçe kurulacak komisyon tarafından söz konusu gözlem kuyularından belli periyotlarla numune alınarak analiz yaptırılacak, sonuçların değerlendirilmesi ve analiz sonuçlarının 167 sayılı “Yer altı Suları Hakkındaki Kanun” çerçevesinde yer altı sularından sorumlu olan DSİ ‘ne düzenli olarak intikal ettirilecektir.

Gözlem kuyularından alınan numunelerin analiz sonuçlarında kirlenmenin tespit

edilmesi ve gerekli görülen önlemlerin sonuç vermediği DSİ ‘nce belirlendiği taktirde, yeraltı suyu kirliliğinin giderilmesi işi ve diğer önlemler faaliyet sahibi tarafından finanse edilerek gerçekleştirilecektir.

Depolama sahasında atık depolama yöntemleri ile işletme sonu ve uzun süreli saha

bakım programı, yeraltı ve yerüstü kaynaklarının izlenmesi, gözlem kuyularının yerleri, kuyulardan alınacak numuneler ve analizlerine ilişkin bilgiler Bölüm IV.25’de verilmiştir.

IV.9 Projenin içme suyu temin edilen yapılar üzerine etkileri, faaliyetin yer altı

su kaynaklarına olabilecek etkileri ve alınacak önlemler, faaliyetin yüzeysel kaynaklarına olabilecek etkileri ve alınacak önlemler, Katı atık tesislerin yapılacağı alanda ve yakınında içme suyu kaynağı bulunmadığından içme suyu temin edilen yapılar üzerine olumsuz bir etkisi olmayacaktır.

IV.10 Proje kapsamındaki elektrifikasyon planı, bu planın uygulanması için yapılacak işlemler ve kullanılacak malzemeler, enerji nakil hatlarının geçirileceği yerler ve trafoların yerleri, bunların güçleri

Projenin inşaatı sırasında ve işletme tesislerinin çalışması sırasında gerekli elektrik

ihtiyacı 2000 m uzaklıktaki enerji hattından sağlanacaktır. Kullanılacak ekipmanlar için toplam 233 kW güç gerekmektedir. İdari tesislerin ihtiyacı, aydınlatma ve ileriki yıllarda yapılacak gelecekteki ihtiyaç da düşünülerek 400 kWA ‘lik bir trafo düşünülmüştür.

• Hidrofor 1 kW • Yangın suyu pompası 45 kW • Fosseptik pompası 1 kW • Giriş pompası 1,5 kW • Çamur deşarj pompası 1,5 kW • Dekantör çamur pompası 1,5 kW • Çamur deposu jet havalandırıcı 4 kW • Aerobik havuz havalandırıcı 88 kW • Fakültatif havuz havalandırıcı 12 kW • Isıtma-soğutma 15 kW • Teker yıkama pompası 3 kW • Tıbbi atık sterilizasyon tesisi 50 kW • Dekantör 7,5 kW

Page 118: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

102

IV.11. Depolama sahasında kötü hava şartlarında (yağışlı, soğuk, kuru vb.) yapılacak çalışmalar

Kötü hava şartlarında da hizmet aksamadan devam edecek şekilde tedbir alınacaktır. Hava durumu sürekli takip edilerek olağanüstü durumlar tespit edilerek önceden gerekli tedbirler alınacaktır.

Yağmurlu günlerde araçların emniyetli bir şekilde katı atığını boşaltıp sahadan ayrılmasını sağlayacak yol ve platform tesis edilecektir.

Karlı günlerde, don oluşacak durumlarda saha içi yaklaşım yolları ve döküm

platformu ulaşıma elverişli hale getirilecektir. Buzlu yollar için tuz bulundurulacaktır. Döküm platformundaki personel için mobil veya geçici barınak temin edilecektir. Bütün yağmur suyu ve yüzey suyu drenleri, kanalları periyodik olarak kontrol edilerek yığıntı, moloz ve katı atıklardan temizlenecektir.

Çok soğuk günlerde çalışan işçiler soğuğa karşı gerekli önlemler alınacak giysiler temin edilecektir.

Rüzgarlı günlerde gerekli tedbirler alınarak, etrafa rüzgarla katı atık uçuşması engellenecektir.

Saha üst örtüsünün projeye uygun yapılması halinde aşırı yağış durumunda olumsuz etkilenme söz konusu değildir.

Kurak hava şartlarında depolama sırasında katı atık boşaltılması, yayılması ve sıkıştırılması için özel bir tedbir alınmayacaktır. Toz oluşması ihtimaline karşın taşıma yapanlardan alınan bilgiler doğrultusunda kuru atıklar için boşaltma, yayılma ve sıkıştırma esnasında toza mani olmak için sulama yapılacaktır. Sulama kuru atığı nemlendirecek düzeyde olacaktır.

Tesis içinde bulunan yeşil bitkilerin sulamaları kontrollü olarak yapılarak

kurumaları engellenecektir. IV.12 Proje kapsamında inşaat ve işletme aşamasında meydana gelecek katı

atık, tehlikeli atık, tıbbi atık cins ve miktarları, bu atıkların bertaraf şekilleri, bu atıkların nerelere ve nasıl taşınacakları veya hangi amaçlar için ne şekilde değerlendirileceği

İnşaat dönemindeki katı atık kaynağı çalışanların yemek ve kullandıkları malzeme

atıklardır. İnşaatta 20 kişi çalışacağından, oluşacak 20 kişi x 1 kg/kişi-gün = 20 kg/gün katı atık konteynerlerde biriktirilerek mevcut düzensiz depolama alanına nakledilecektir. İşletme döneminde 30 kişi çalışacak ve 30 kişi x 1kg/kişi-gün = 30 kg/gün katı atık oluşacaktır. Bu katı atıklar düzenli depolama tesislerinde bertaraf edilecektir.

İnşaat ve işletme safhasında, çalışacak iş makinaları ve araçların yağ değişiminde çıkacak kullanılmış yağlar ile tamir ve bakımlar esnasında hasıl olacak yağlı atıklar (üstüpü v.s.) geçirimsiz tanklarda biriktirilerek 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği’ne göre uzaklaştırılacaktır.

Page 119: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

103

IV.13 Proje kapsamında inşaat ve işletme döneminde kullanılacak maddelerden, parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve toksik olanların, taşınmaları, depolanmaları ve kullanımları, bu işler için kullanılacak aletler ve makineler,

İnşaat ve işletme dönemlerinde hiçbir parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve toksik madde

kullanılmayacaktır

IV.14 Proje kapsamında inşaat ve işletme döneminde kullanılacak yakıtların türleri, tüketim miktarları, kimyasal analizleri, yakma sistemleri ve bunlardan oluşacak emisyonlar,

İnşaat safhası

Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin faaliyete açılmasına dek çalışacak işçilerin ısınması için kurulacak şantiyede, elektrik enerjisinden faydalanılacaktır.

Faaliyet sahasında iş makinelerinin çalışması sonucu emisyon oluşumu söz

konusu olacaktır. Sahada kullanılan iş makinelerinde yakıt olarak motorin kullanılacak olup, motorinin genel özellikleri Tablo 61 'de görülmektedir. Sahada çalışan iş makineleri ve araçlar için gerekli motorin ihtiyacı yaklaşık 30 lt/saat olacaktır.

30 lt/saat x 0,8654kg/lt =25,95kg/saat (0,026 t/saat)

Diesel yakıt için kirleticiler Tablo 62 ’de verildiğine göre iş makinalarından kaynaklanması beklenen kirletici tahmin değerleri aşağıdaki gibi olacaktır.

Karbonmonoksitler : 9,7 kg/t x 0,026 t/saat = 0,25 kg/saat Hidrokarbonlar : 29 kg/t x 0,026 t/saat = 0,75 kg/saat Azot Oksitler : 36 kg/t x 0,026 t/saat = 0,94 kg/saat Kükürt oksitler : 6,5 kg/t x 0,026 t/ saat = 0,17 kg saat Toz : 18 kg/t x 0,026 t/saat = 0,47 kg saat

İş makinaları için yukarıda hesaplanan kirletici değerleri çok küçük olduğundan

mevcut hava kalitesine olumsuz bir etkisi olmayacaktır. Proje sahasında çalışacak araçların yakıt sistemleri sürekli kontrol edilecek, Çevre Bakanlığı tarafından yayımlanan 25.09.1992 tarih ve 8483 sayılı Motorlu Taşıt Egzoz Gazları Hakkındaki Genelge hükümlerine uyulacaktır.

İş makinaları ve kamyonlardan kaynaklanacak emisyon miktarları için, 08.07.2005

tarih ve 25869 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren trafikte seyreden motorlu kara taşıtlarından kaynaklanan egzoz gazı emisyonlarının kontrolüne dair yönetmelik hükümlerine uyulacaktır.

İnşaat ve işletme esnasında iş makinaları ve kamyonlardan kaynaklanacak emisyon miktarları için 03.07.2009 Tarih ve 27277 sayılı resmi gazetede yayınlanan “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”nin ilgili hükümlerine uyulacaktır.

Page 120: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

104

Tablo 61. Motorinin genel özellikleri

ÖZELLİKLER No:1 No: 2 No:4 No:5 No:6

İsimlendirme Gazyağı Motorin Marin Dizel-Oil Orta Fuel-Oil Ağır Fuel-Oil

Kıvam Çok Akıcı Çok Akıcı Kolay Akıcı Orta akıcı Ağır Akıcı

Tip Damıtılmış Damıtılmış Çok Hafif Artık Hafif Artık Artıklar

Renk Açık Amber Siyah Siyah Siyah

Yoğunluk(15°C)g/cm3 0.8251 0.8654 0.9279 0.9529 0.9861

Vizkozite(38 °C) 1.6 2.68 15.0 50.0 360.0

Akma Noktası(°C) -18.0 -18.0 -12.0 0.0 18.0

Atomizasyon

Sıcakl.°C) Atmosferik Atmosferik -4.0 54.0 93.0

Pompalama Sıcak. (°C) Atmosferik Atmosferik -9.0 1.0 38.0

Karbon Artıkları(%) Eser Eser 2.5 5.0 12.0

Kükürt(%) 0.1 0.4 - 0.7 0.4-1.5 max2.0 max 2.8

Oksijen-Azot(%) 0.2 0.2 0.48 0.7 0.98

Hidrojen(%) 13.2 12.7 11.9 11.7 10.5

Karbon(%) 86.5 86.4 86.1 85.55 85.70

Su ve Çökelti(%) Eser Eser Max0.5 max 1.0 max 8.0

Kül(%) Eser Eser 0.02 0.05 0.08

Isı Değeri(kcal/lt) 9.121 9.387 9.720 9.863 9.986 Kaynak: Hava Kirliliği Kontrol ve Denetimi, TMMOB, Kimya Müh. Odası, Mayıs 1991

Tablo 62. Diesel Yakıtlı Araçlardan Yayılan kirleticiler

Kirleticiler (kg/t)

Karbonmonoksitler 9.7

Hidrokarbonlar 29

Azot Oksitler 36

Kükürt oksitler 6.5

Toz 18 Kaynak : Hava Kirliliğinin ve Kontrolünün Esasları, 1991

İşletme safhası

Depolama alanından hasıl olan gazlar toplanarak yakılacaktır. Oluşacak gazın ana bileşenleri metan ve CO2’ dir. Metan gazı yanıcıdır ve yakılması sonucunda emisyon olarak atmosfere CO2 ve H2O salınır. Yanma sonucu oluşan her iki ürün de doğal yanma ürünleri olup gaz yakma olayı ile ilgili yönetmeliğine uygundur.

İşletme esnasında 30 lt/saat yakıt kullanılacağı düşünüldüğünden benzer şekilde hasıl olacak emisyonların hava kalitesine olumsuz bir etkisi olmayacaktır.

Page 121: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

105

IV.15 Tesiste oluşabilecek koku, toz, haşere ve sinek üremesine karşı alınacak önlemler, yerleşim yerlerine olabilecek etkiler

Toz etkisini azaltmak için inşaat alanında çalışan işçiler toz maskeleri kullanacaktır. Tozun etkisini minimuma indirgemek için, inşaat safhasında, belirli periyotlarla kamyonların kullanacağı toprak yollara tanker ile su püskürtme işlemleri yapılacaktır. Sahaya gelen atık derhal depolanıp sıkıştırılarak ve her iş günü sonunda üzerine yeterli örtü malzemesi serilerek koku, toz, haşere ve sinek üremesi en aza indirilecektir. Saha içindeki bütün durgun sular yok edilerek sinek üremesinin önüne geçilecektir. Gerekli hallerde sinek ve böcek üremesine karşı ilaç püskürtülecektir. Saha çevresi çit ile çevrilerek koruma altına alınarak saha içine kedi, köpek vs. gibi hayvanların girişi engellenecektir. Dolgu alanında oluşan ve toplanan gazlar ise flairde yakılacaktır.

Hakim rüzgar yönü kuzey batı kuzey ‘dir. Şehrin ters yönünde olduğundan şehir merkezine olumsuz bir etkisi olmayacaktır.

IV.16 Proje kapsamında inşaat ve işletme döneminde yapılacak işler nedeni ile meydana gelecek vibrasyon ve gürültünün kaynakları ve seviyesi, gürültüyü azaltmak için alınacak önlemler,

İnşaat dönemi:

Projenin inşaatı ve işletmesi döneminde gürültü oluşumu söz konusudur. İnşaat döneminde gürültü kaynağı olan araç / ekipmanın ses gücü düzeyleri Tablo 63’ de verilmiştir.

Tablo 63. İnşaat Döneminde Kullanılacak Araç ve Ekipmanların Ses Gücü Düzeyleri

Çalışma alanı Gürültü Kaynağı Araç/Ekipman

Araç Sayısı (Adet)

Ses Gücü Düzeyi (dB)

Katı atık bertaraf tesisi inşaatı

Damperli Dizel Kamyon 2 85 Dozer 1 120 Yükleyici 1 115 Silindir 1 110 Beton Mikseri 1 115

Kaynak: YTÜ, 2000, Orhanlı Beldesi İmar Planı Bilimsel Raporu Proje alanında meydana gelecek gürültü konusunda; inşaat aşamasında kullanılacak alet, ekipman ve makinelerde, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca Hazırlanan ve 5/6/2002 tarihli ve 24776 sayılı R.G. ‘de yayımlanan Makine Emniyeti Yönetmeliği’nde (98/37/AT) verilen esaslar sağlanacaktır.

Tesis inşaatı sırasında bütün makinaların aynı yerde ve aynı anda çalışacağı kabulü ile hesaplar yapılmıştır. Gruplamaya göre toplam ses gücü düzeyi (LwT) aşağıdaki formülle hesaplanmış ve hesap sonuçları Tablo 64’de verilmiştir.

∑=

=n

i

W

iWL

TL

1

10 )10log(10

Tablo 64. İnşaat Dönemi Gürültü Kaynağı Sayısı ve Toplam Ses Gücü Düzeyleri

Çalışma Alanı Gürültü Kaynağı

Sayısı Toplam Ses Gücü Düzeyi

(LwT) (dB)

Katı atık bertaraf tesisi inşaatı 6 122,39

Page 122: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

106

Gürültü kaynaklarına ait toplam ses gücü düzeyinin 500-4000 Hz arasındaki 4 oktav bandına dağılımı Tablo 65 ’de verilmiştir. Bu amaçla her bir oktav bandındaki ses gücü düzeyi hesap edilmiştir.

)10log(101

10

)(

∑=

=n

i

iLw

w xL

)4

10log(10)(

10

Lw

w iL =

Tablo 65. İnşaat Dönemi Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılımı

Gürültü Kaynağı çalışma alanı

Ses Gücü Düzeyi (dB)

Toplam 500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz

Katı atık bertaraf tesisi inşaatı

122.39 116.37 116.37 116.37 116.37

Not: Toplam ses gücü düzeyinin 4 oktav bandına eşit olarak dağıldığı kabul edilmiştir.

Gürültü kaynaklarının bir noktada çalışacağı kabulü toplam ses gücü düzeylerinin 4 oktav bandındaki ses basınç düzeyi aşağıdaki formüle göre hesaplanmış olup sonuçlar Tablo 66 ’da verilmiştir.

)4

log(102r

QLL WiPi

π+=

Lpi = her bir kaynağın r mesafede oluşturacağı ses basıcı düzeyi Lwi = kaynağın ses gücü düzeyi Q = Yönelme Katsayısı (2) r = x mesafedeki yarıçap (m)

Tablo 66. İnşaat Döneminde Toplam Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılımı

Gürültü Kaynağı

Ses Gücü Düzeyi (dB) Mesafe 500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz

Katı atık bertaraf

tesisi inşaatı

1 108,4 108,4 108,4 108,4 10 88,4 88,4 88,4 88,4 20 82,4 82,4 82,4 82,4 50 74,4 74,4 74,4 74,4 100 68,4 68,4 68,4 68,4 250 60,4 60,4 60,4 60,4 500 54,4 54,4 54,4 54,4 750 50,9 50,9 50,9 50,9

1000 48,4 48,4 48,4 48,4 1900 42,8 42,8 42,8 42,8 2000 42,4 42,4 42,4 42,4 3000 38,8 38,8 38,8 38,8

Atmosferik Yutuş

Tüm kaynakların açık havada çalışmasından dolayı, hava moleküllerinin sesin iletilmesi sırasında ses enerjisinin bir kısmı yutulmaktadır. Bu da ses basıncı düzeyinde belirgin bir azalmaya yol açmaktadır. Her frekansa göre atmosferik yutuş değerleri

Page 123: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

107

aşağıdaki formüle göre hesaplanmış olup bağıl nem (Q) % 63 alınmıştır. Hesaplanan atmosferik yutuş değerleri Tablo 67 ’de verilmiştir.

)

)(104,7

28

Q

xrfxAatm

−=

Tablo 67. İnşaat Dönemi Atmosferik Yutuş Hesapları

Mesafe Atmosferik Yutuş (dB)

500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz 1 0,00 0,00 0,00 0,02

10 0,00 0,01 0,05 0,19 20 0,01 0,02 0,09 0,38 50 0,01 0,06 0,23 0,94 100 0,03 0,12 0,47 1,88 250 0,07 0,29 1,17 4,70 500 0,15 0,59 2,35 9,40 750 0,22 0,88 3,52 14,10

1000 0,29 1,17 4,70 18,79 1900 0,56 2,23 8,93 35,71 2000 0,59 2,35 9,40 37,59 3000 0,88 3,52 14,10 56,38

Nihai Ses Basınç Düzeyleri

Atmosferik yutuş değerlerinin düşülmesinden sonra her bir gürültü kaynağının 4 oktav bandındaki nihai ses basınç düzeyi aşağıdaki formüle göre hesaplanmış olup sonuçlar Tablo 68 ’de verilmiştir.

Leq=LPT-Aatm

Tablo 68. İnşaat Dönemi Oluşacak Nihai Ses Basınç Düzeyleri

Gürültü Kaynağı

Ses Gücü Düzeyi (dB) Mesafe 500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz

Katı atık bertaraf tesisi inşaatı

1 108,4 108,4 108,4 108,4 10 88,4 88,4 88,3 88,2 20 82,4 82,3 82,3 82,0 50 74,4 74,3 74,2 73,5 100 68,4 68,3 67,9 66,5 250 60,4 60,1 59,3 55,7 500 54,3 53,8 52,1 45,0 750 50,7 50,0 47,4 36,8 1000 48,1 47,2 43,7 29,6 1900 42,3 40,6 33,9 7,1 2000 41,8 40,0 33,0 4,8 3000 38,0 35,3 24,7

Ses Düzeyleri

A Ağırlıklı ses düzeylerinin hesaplanması düzeltme faktörleri kullanılarak yapılmıştır. Düzeltme Faktörleri Şekil 36 ’da verilen abaktan bulunmuştur.

Page 124: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

108

Şekil 36. A Ağırlıklı Ses (Gürültü) Düzeyleri için Çevirim Eğrileri

Abaktan Düzeltme Faktörleri;

� 500 Hz için……. -3,2 dBA, � 1000 Hz için……… 0 dBA, � 2.000 Hz için…… 1,2 dBA, � 4.000 Hz için…… 1.0 dBA bulunmuştur.

Hesap sonucunda her bir gürültü kaynağının 4 oktav bandı için bulunan ses düzeylerin mesafelere göre değerleri Tablo 69 ’da verilmiştir. Leq’nin grafiksel gösterimi ise Şekil 37 ’de görülmektedir.

Tablo 69. İnşaat Dönemi oluşacak Ses Düzeyleri

Gürültü Kaynağı

Ses Basınç Düzeyi (dBA) Eşdeğer Gürültü Düzeyi (dBA)

Mesafe 500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz

Katı atık bertaraf tesisi inşaatı

1 105,2 108,4 109,6 109,4 114,46 10 85,2 88,4 89,5 89,2 94,39 20 79,2 82,3 83,5 83,0 88,29 50 71,2 74,3 75,4 74,5 80,12

100 65,2 68,3 69,1 67,5 73,76 250 57,2 60,1 60,5 56,7 64,96 500 51,1 53,8 53,3 46,0 57,93 750 47,5 50,0 48,6 37,8 53,69 1000 44,9 47,2 44,9 30,6 50,62 1900 39,1 40,6 35,1 8,1 43,56 2000 38,6 40,0 34,2 5,8 42,98 3000 34,8 35,3 25,9 1,0 38,32

Page 125: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

109

Şekil 37. İnşaat Döneminde oluşacak Eşdeğer Gürültü Düzeyleri Dağılımı

Yapılan hesaplamalar neticesinde tesiste saha hazırlığı sırasında 10. metrede oluşacak gürültü düzeyi 94,39 dBA olarak hesaplanmıştır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanan 23.12.2003 tarih ve 25325 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan gürültü yönetmeliği’nin 5. maddesine göre maruziyet sınır değeri 87 olarak belirlenmiştir. Tesiste olaşan gürültü düzeyi 94,39 dBA belirtilen sınır değeri aşmaktadır. Dolayısıyla gürültüye maruz kalacak olan alet operatörleri ile yakınında çalışan işçiler için kulaklık kullandırılacak ve uzun süre gürültülü alanda çalışmaları engellenecektir. Bu hesaplamalar bütün makinelerin beraber çalıştığı göz önüne alınarak yapılmıştır ve makineler beraber çalışmayacaktır. Bu nedenle oluşan gürültü düzeyi hesaplanan değerin altında olacaktır. Dolayısı ile faaliyet alanında oluşacak gürültünün çalışan personel üzerinde olumsuz bir etki oluşturması söz konusu değildir. Ayrıca kullanılan ekipmanlar devamlı olarak bakımlı tutulacaktır. Gürültü konusunda Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 04.06.2010 tarih ve 27601 tarihinde yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Ve Yönetimi Yönetmeliği, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanan 23.12.2003 tarih ve 25325 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Gürültü Yönetmeliği ve 09.12.2003 tarih ve 25311 sayılı işçi sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü hükümlerine uyulacaktır.

İnşaat alanı gürültü değerlendirmesi Yönetmeliğin 23. maddesine (Şantiye alanları

için çevresel gürültü kriterleri) göre yapıldığında değerlerin EK-VIII-Tablo 5 ’deki değerleri aşmaması gerektiği belirtilmektedir. Buna göre şantiye alanı gürültü değerleri binalarda 70 dBA sınır değerdir. İnşaat döneminde en yakın yerleşim yeri olan kuşuçuşu 1,9 Km uzaklıktaki Akkaya köyüdür. Yapılan hesaplamalar sonucunda 1,9 km mesafede oluşacak gürültü düzeyi 43,56 dBA olup, Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde belirtilen sınır değerinden düşüktür. Ancak bu hesaplamalar bütün makinelerin beraber çalıştığı hesaplanmıştır. Makinelerin hepsi beraber çalışmayacağından oluşan gürültünün hesaplanan değerin altında olacağı düşünülmektedir. Bu nedenle faaliyet sırasında oluşacak gürültünün yerleşim yerinde olumsuz bir etkisinin olmayacağı düşünülmektedir.

Proje kapsamında yapılacak düzenli depolama sahasının inşaat döneminde patlayıcı

madde kullanımı ve kazık çakma gibi uzak mesafelerde vibrasyon etkisine yol açabilecek

Page 126: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

110

faaliyetler planlanmamıştır. Dolayısıyla proje alanına yakın yerleşimlerde herhangi bir vibrasyon etkisi olmayacaktır.

İşletme dönemi:

Tesiste oluşacak gürültü düzeyinin hesaplanması için tüm makinelerin çalışması durumu dikkate alınarak en kötü senaryo için yapılmıştır. Buna göre işletme döneminde kullanılacak her bir kaynağın ses gücü düzeyleri Tablo 70 ’de verilmiştir.

Tablo 70. İşletme Döneminde Kullanılacak Araç ve Ekipmanların Ses Gücü Düzeyleri

Çalışma alanı Gürültü Kaynağı Araç/Ekipman

Araç Sayısı (Adet)

Ses Gücü Düzeyi (dB)

Katı atık bertaraf tesisi İşletme Dönemi

Paletli Yükleyici 1 115

Buldozer 1 120

Kompaktör 1 115

Damperli Komyon 1 85

Tesis işletmesi sırasında bütün makinaların aynı yerde ve aynı anda çalışacağı kabulü ile hesaplar yapılmıştır. Gruplamaya göre toplam ses gücü düzeyi (LwT ) aşağıdaki formülle hesaplanmış ve hesap sonuçları Tablo 71’de verilmiştir.

∑=

=n

i

L

W

iW

TL

1

)10

10log(10

Tablo 71. İşletme Dönemi Gürültü Kaynağı Sayısı ve Toplam Ses Gücü Düzeyleri

Çalışma Alanı Gürültü

Kaynağı Sayısı Toplam Ses Gücü Düzeyi

(LwT) (dB) Katı atık bertaraf tesisi İşletme Dönemi

4 122,13

Gürültü kaynaklarına ait toplam ses gücü düzeyinin 500-4000 Hz arasındaki 4 oktav bandına dağılımı Tablo 72 ’de verilmiştir. Bu amaçla desibellerle toplama işlemi tersine gerçekleştirilerek her bir oktav bandındaki ses gücü düzeyi hesap edilmiştir.

)10log(101

10

)(

∑=

=n

i

iLw

w xL

)4

10log(10)(

10

Lw

w iL =

Tablo 72. İşletme Dönemi Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılımı

Gürültü Kaynağı çalışma alanı

Ses Gücü Düzeyi (dB)

Toplam 500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz

Katı atık bertaraf tesisi İşletme Dönemi

122.13 116.11 116.11 116.11 116.11

Not: Toplam ses gücü düzeyinin 4oktav bandına eşit olarak dağıldığı kabul edilmiştir.

Page 127: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

111

Gürültü kaynaklarının bir noktada çalışacağı kabulü toplam ses gücü düzeylerinin 4 oktav bandındaki ses basınç düzeyi aşağıdaki formüle göre hesaplanmış olup sonuçlar Tablo 73 ’de verilmiştir.

)4

log(102r

QLL WiPi

π+=

Lpi = her bir kaynağın r mesafede oluşturacağı ses basıcı düzeyi Lwi = kaynağın ses gücü düzeyi Q = Yönelme Katsayısı (2) r = x mesafedeki yarıçap (m)

Tablo 73. İşletme Dönemi Toplam Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına Dağılımı

Gürültü Kaynağı

Ses Gücü Düzeyi (dB) Mesafe 500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz

Katı atık bertaraf tesisi İşletme Dönemi

1 108,1 108,1 108,1 108,1 10 88,1 88,1 88,1 88,1 20 82,1 82,1 82,1 82,1 50 74,1 74,1 74,1 74,1 100 68,1 68,1 68,1 68,1 250 60,2 60,2 60,2 60,2 500 54,1 54,1 54,1 54,1 750 50,6 50,6 50,6 50,6

1000 48,1 48,1 48,1 48,1 1900 42,6 42,6 42,6 42,6 2000 42,1 42,1 42,1 42,1 3000 38,6 38,6 38,6 38,6

Atmosferik Yutuş

Tüm kaynakların açık havada çalışmasından dolayı, hava moleküllerinin sesin iletilmesi sırasında ses enerjisinin bir kısmı yutulmaktadır. Bu da ses basıncı düzeyinde belirgin bir azalmaya yol açmaktadır. Projenin işletme döneminde oluşacak atmosferik yutuş değerleri inşaat dönemi ile aynı olup Tablo 67 ’de verilmiştir.

Nihai Ses Basınç Düzeyleri

Atmosferik yutuş değerlerinin düşülmesinden sonra her bir gürültü kaynağının 4 oktav bandındaki nihai ses basınç düzeyi aşağıdaki formüle göre hesaplanmış olup sonuçlar Tablo 74 ’de verilmiştir.

Leq=LPT-Aatm

Ses Düzeyleri

A Ağırlıklı ses düzeylerinin hesaplanması düzeltme faktörleri kullanılarak yapılmıştır. Düzeltme Faktörleri Şekil 36 ’da verilen abaktan bulunmuştur. Hesap sonucunda her bir gürültü kaynağının 4 oktav bandı için bulunan ses düzeylerin mesafelere göre değerleri Tablo 75 ’de verilmiştir. Leq’nin grafiksel gösterimi ise Şekil 38 ’de görülmektedir.

Page 128: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

112

Tablo 74. İşletme Dönemi Oluşacak Nihai Ses Basınç Düzeyleri

Gürültü Kaynağı

Ses Gücü Düzeyi (dB)

Mesafe 500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz

Katı atık bertaraf tesisi İşletme Dönemi

1 108,1 108,1 108,1 108,1 10 88,1 88,1 88,1 87,9 20 82,1 82,1 82,0 81,7 50 74,1 74,1 73,9 73,2

100 68,1 68,0 67,7 66,2 250 60,1 59,9 59,0 55,5 500 54,0 53,6 51,8 44,8 750 50,4 49,7 47,1 36,5

1000 47,8 47,0 43,4 29,3 1900 42,0 40,3 33,6 6,8 2000 41,5 39,8 32,7 4,5 3000 37,7 35,1 24,5

Tablo 75. İşletme Dönemi oluşacak Ses Düzeyleri

Gürültü Kaynağı

Ses Basınç Düzeyi (dBA) Eşdeğer Gürültü Düzeyi (dBA)

Mesafe 500 Hz 1000 Hz 2000 Hz 4000 Hz

Katı atık bertaraf tesisi İşletme Dönemi

1 104,9 108,1 109,3 109,1 114,20 10 84,9 88,1 89,3 88,9 94,13 20 78,9 82,1 83,2 82,7 88,04 50 70,9 74,1 75,1 74,2 79,86

100 64,9 68,0 68,9 67,2 73,50 250 56,9 59,9 60,2 56,5 64,70 500 50,8 53,6 53,0 45,8 57,67 750 47,2 49,7 48,3 37,5 53,43

1000 44,6 47,0 44,6 30,3 50,36 1900 38,8 40,3 34,8 7,8 43,30 2000 38,3 39,8 33,9 5,5 42,72 3000 34,5 35,1 25,7 38,06

Şekil 38. İşletme

Döneminde oluşacak Eşdeğer Gürültü Düzeyleri Dağılımı

Yapılan hesaplamalar neticesinde tesiste saha hazırlığı sırasında 10. metrede oluşacak

gürültü düzeyi 94,13 dBA olarak hesaplanmıştır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanan 23.12.2003 tarih ve 25325 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan

Page 129: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

113

gürültü yönetmeliği’nin 5. maddesine göre maruziyet sınır değeri 87 olarak belirlenmiştir. Tesiste olaşan gürültü düzeyi 94,13 dBA belirtilen sınır değeri aşmaktadır. Dolayısıyla gürültüye maruz kalacak olan alet operatörleri ile yakınında çalışan işçiler için kulaklık kullandırılacak ve uzun süre gürültülü alanda çalışmaları engellenecektir Bu hesaplamalar bütün makinelerin beraber çalıştığı göz önüne alınarak yapılmıştır ve tüm makinelerin aynı anda çalışma ihtimali çok düşüktür. Bu nedenle oluşan gürültü düzeyi hesaplanan değerin çok altında olacaktır. Dolayısı ile faaliyet alanında oluşacak gürültünün çalışan personel üzerinde olumsuz bir etki oluşturması söz konusu değildir. Ayrıca kullanılan ekipmanlar devamlı olarak bakımlı tutulacaktır. Gürültü konusunda Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 04.06.2010 tarih ve 27601 tarihinde yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Ve Yönetimi Yönetmeliği, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanan 23.12.2003 tarih ve 25325 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Gürültü Yönetmeliği ve 09.12.2003 tarih ve 25311 sayılı işçi sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü hükümlerine uyulacaktır.

Tesise en yakın yerleşim yeri 1,9 km mesafedeki Akkaya Köyüdür. 04.06.2010 tarih

ve 27601 tarihinde yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nin 22. maddesine (Endüstri tesisleri için çevresel gürültü sınır değerleri) göre değerlendirme yapıldığında EK-VIII –Tablo 4 değerlerini aşmaması gerekmektedir. Bu değer binalar için 70 dBA olup en yakın yerleşim de hissedilen gürültü 43,30 dBA olduğundan sınır değer aşılmamıştır. Ancak bu hesaplamalar bütün makinelerin beraber çalıştığı hesaplanmıştır. Makinelerin hepsi beraber çalışmayacağından oluşan gürültünün hesaplanan değerin altında olacağı düşünülmektedir. Bu nedenle faaliyet sırasında oluşacak gürültünün yerleşim yerinde olumsuz bir etkisinin olmayacağı düşünülmektedir.

İnşaat ve İşletme döneminde alet operatörleri ile yakınında çalışan işçiler için

tedbiren kulaklık kullandırılacak ve uzun süre gürültüye maruz kalmaları önlenecektir.

Gerek inşaat ve gerekse işletme sırasında oluşması muhtemel titreşim ile ilgili olarak, Yönetmelikte Madde 25 ‘teki esasların sağlanması yönünde gerekli işlemler yapılacaktır. İnşaatlarda kazık çakma ve benzeri titreşim oluşturacak uygulamalar ile ağır inşaat makinelerinin neden olacağı titreşimlerin çevrelerindeki çok hassas kullanımlarda oluşturacağı titreşim seviyesi bu Yönetmeliğin ekindeki Ek-VIII’de yer alan Tablo-7’de verilen sınır değerleri aşmayacaktır. Dolayısıyla projenin işletme döneminde yakın çevreye herhangi bir vibrasyon etkisi olmayacaktır.

IV.17 Proje kapsamında inşaat ve işletme döneminde insan sağlığı ve çevre

açısından riskli ve tehlikeli olanlar, alınacak önlemler, Proje kapsamında inşaat ve işletme döneminde insan ve çevre sağlığı açısından

tehlikeli bir durum olmayacaktır. Ancak inşaat ve işletme sırasında gürültü, toz, koku, kuşlar, sinek ve böcek ürememesi, katı atıkların uçuşmaması, yüzey sularının kontrolü, sızıntı suları ve gaz kontrolü, yangınların önlenmesi ve tekerlek yıkaması üzerine yukarıdaki bölümlerde sayılan tedbirler alınarak insan sağlığı ve çevre açısından olumsuzluğun önüne geçilecektir.

Toprak seddelerle teşkil edilecek hücrelere depolama yapılacaktır. Hücreler içinde,

hücre tabanında sızıntı sularının birikip göl oluşturmamaları için drenaj boruları döşenecektir. Katı atık genellikle 1/3-1/4 eğiminde depolanacaktır. Bu şekilde katı atığın kayması önlenmiş olacaktır.

Page 130: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

114

IV.18 Proje kapsamında, inşaat ve işletme döneminde ulaşım altyapısı planı, bu

altyapının inşası ile ilgili işlemler; kullanılacak malzemeler, kimyasal maddeler, araçlar, makineler; altyapının inşası sırasında kırma, öğütme, taşıma, depolama gibi toz yayıcı mekanik işlemler (bertaraf tesisine atıkların taşınması için kullanılacak yol güzergâhları, bu yolların mevcut trafik yoğunluğu ve trafik, ulaşım yollarının durumu ve plan üzerinde gösterimi)

İnşaat döneminde beton, çakıl ve muhtelif inşaat malzemeleri kamyonlarla dışarıdan taşınacaktır. En fazla yoğunluk çakıl nakli esnasında olacaktır. Yaklaşık 15.000 m3 çakıl damperli kamyonlarla 1000 seferde taşınacaktır. Çakıl nakliyesi 40 günde tamamlanacağından diğer araçlarla birlikte günde yaklaşık 25 sefer yapılacaktır. Bu da katı atık bertaraf tesislerine ulaşım yolunu olumsuz olarak etkilemeyecektir.

İşletme döneminde sahaya katı atık taşıma araçları gelecektir. Yatağan ‘da yapılacak

aktarma merkezinden 2010 yılı için günde 2 sefer 60 m3 kapasiteli araçlar taşıma yapması yeterli olacacaktır. Ayrıca diğer ilçeler 7m3 ve 13 m3 kapasiteli toplama araçları ile 2010 yılında günde 14 sefer yapması yeterli olacaktır. Bu durumda tesise girecek araç sayısı toplam 16 adet olacaktır. Bu da sahaya ulaşım yoluna olumsuz bir etki getirmeyecektir.

Tesisi giriş ve çıkış yolları inşa edilecek, işaretleme yapılacak, araç manevra alanları yapılacaktır. Depolama tesislerinde iki tipte yol inşa edilecektir. Saha içi yollardan birincisi ana yoldan tesislere ulaşım yolu asfalt olup 7 m genişliğindedir. İkinci tip yol ise stabilize yol olup katı atık taşıma araçlarının döküm alanına ulaşırken kullanacağı saha içi geçici yollardır. Geçici yollar iki aracın rahatlıkla seyredebileceği genişlikte olacaktır. Katı atık döküm yeri değiştikçe, katı atık döküm platformunun yeri değiştikçe, geçici yolların yerleri de değiştirilecektir. Depolama alanında görev yapacak iş makinaları yolları kullanmayıp, stabilize yolları kullanacaktır.

Katı atık bertaraf tesisi Muğla çevre yolu Akkaya köyü sapağında 4 km içeridedir.

Muğla-Akkaya köyü sapağından 2 km sonra Akkaya yolundan ayrılarak batıya 2 km mesafede asfalt orman yolu kullanılmaktadır. Yol Yerkesik Beldesi ve Akkaya köyüne ulaşım yolu olup çok kullanılmayan bir yol olduğundan aşırı bir ilave yük gelmeyecektir. Bu alanın bitişiği halen Muğla Merkez İlçe tarafından depolama alanı olarak kullanılmaktadır. Yatağan’da aktarma merkezi yapılacağından Yatağan-Muğla yoluna da aşırı bir ilave yük gelmeyecektir. Birlik üyelerinin sahaya ulaşımları mevcut yol ağından oluşacaktır. Tüm ulaşım yolları asfalt yol konumundadır. Akkaya köyü yolundan ayrıldıktan sonraki 2 km’lik yoldaki asfalt bozulmalar yeniden asfaltlanmalıdır. Tesise ulaşım yolu Şekil 39 ‘da görülmektedir.

Depolama sahası işletme esnasında giriş ve çıkış yolları işaretlenecektir. Giriş ve

çıkış yolları tesis edilecek, araç manevra alanları yapılacaktır. Depolama tesislerinde iki tipte yol inşa edilecektir. Saha içi yollardan birincisi ana yoldan kantara, sabit tesislere ulaşım yolu asfalt olup 7 m genişliğindedir. İkinci tip yol ise stabilize yol olup katı atık taşıma araçlarının döküm alanına ulaşırken kullanacağı geçici saha içi yollardır. Geçici yollar iki aracın rahatlıkla seyredebileceği genişlikte olacaktır. Katı atık döküm yeri değiştikçe, geçici yollar yerleri değiştirilecektir. Depolama alanında görev yapacak araçlar mümkün olduğunca sabit asfalt yolları kullanmayıp, stabilize yolları kullanacaktır. Stabilize yollar yaz aylarında tozumaması için sürekli ıslatılacaktır.

Page 131: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

115

İnşaat ve işletme safhalarında, Hava Kalitesinin Kontrol Yönetmeliği Madde 6 ‘daki toz emisyon sınır değerleri aşılmayacaktır.

Stabilize yollar yaz aylarında tozumaması için sürekli ıslatılacaktır. İnşat mahallinde

her hangi bir kırma ve öğütme işlemi gerçekleştirilmeyecektir. İnşaat esnasında dozer, ekskavatör, kompaktör, arazöz ve damperli kamyonlar kullanılacaktır.

Yol alt yapısında kullanılacak malzemeler inşaat mahalline taşınırken, araçların

üzeri branda ile kapatılacaktır. Saha içinde yaklaşık 1000 m asfalt yol ve 300 m stabilize yol tesis edilirken, malzeme nakliye araçlarının trafiğe olumsuz bir etkisi olmayacaktır.

İnşaat ve İşletme aşamalarında yolların kullanımıyla ilgili olarak 2918 sayılı Trafik

Kanunun ilgili maddeleri ile karayolları ile ilgili çıkarılan tüm kanun ve yönetmeliklere uyulacaktır. Proje, Karayolu Yol Kenarına Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkındaki Yönetmelik şartlarına uygun yapılacak karayolu kamulaştırma sınırından gerekli çekme paylarına dikkat edilecektir.

Şekil 39. Düzenli depolama tesisine ulaşım yolu

PROJE

ALANI

2 km 2 km

Page 132: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

116

IV.19 İnşaat ve işletme sırasında oluşabilecek toz ve gaz emisyonlarına ilişkin bilgiler, gerekli hesapların yapılması, ilgili yönetmelikler kapsamında alınacak tedbirler,

Proje esnasında 03.07.2009 Tarih ve 27277 sayılı resmi gazetede yayınlanan “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” ne uyulacaktır.

Tesis tamamen kapalı alanlardan oluştuğundan, tesisin işletmesi sırasında çevreyi olumsuz etkileyecek bir toz oluşumu mümkün değildir.

Hafriyat esnasında en önemli etki toz oluşumudur. Ancak inşaat sırasında toz oluşumu azaltılması için araçların üzeri kapatılacak, sulama yapılacak, malzeme nemli tutulacak ve savrulma yapılmadan yükleme boşaltılma gibi bilinen yöntemler uygulanacaktır. Bu durumda, Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri toz emisyon değerlerinin hesaplanmasında kullanılan standart değerler Tablo 76 ‘da özetlenmiştir.

Tablo 76. Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri

Toz Emisyon Kaynağı Kontrollü Emisyon Faktörleri Yükleme 0.005 kg/ton Boşaltma 0.005 kg/ton Nakliye (Taşıma) 0.35 kg/km-araç Kaynak: Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği, 03.07.2009

Hafriyat Yükleme İşlemleri:

İlk etapta birinci hücre inşa edilecektir. Önceki bölümlerde verilen kazı tablosunda görüldüğü üzere bu hücrede 61.000 m3 kazı yapılacaktır. Yollar ve sabit tesislerden de yaklaşık 8.000 m3 kazı hasıl olacaktır. Bu durumda toplam 69.000 m3 (69.000 x 1,6 = 110.000 ton) hafriyat yapılacaktır. İnşaat sırasındaki hafriyatın 17.000 m3 lük kısmı dolgu için, 44.000 m3’lük kısmı da saha içinde depolanarak günlük üst örtü olarak kullanılacaktır. 44.000 m3 hafriyatın araçlara yükleneceği dikkate alınarak; meydana gelebilecek olan toz emisyon miktarı;

44.000 m3 x 1,6 ton/m3 / 180 gün = 470 ton/gün 470 ton/gün / 14 saat/gün x 0,005 kg/ton = 0,17 kg/saat

Hafriyat Boşaltma İşlemleri:

470 t/gün hafriyatın boşaltılmasından meydana gelebilecek olan toz emisyon miktarı ise;

470 ton/gün / 14 saat/gün x 0,005 kg/ton = 0,17 kg/saat

Hafriyat Taşıma İşlemleri):

470 ton/gün hafriyatın kamyonlarla şantiyede taşıma sırasında meydana gelebilecek olan toz emisyon miktarı; Taşıma mesafesi 300 m (gidiş geliş 0,6 km), kamyonlar 20 ton taşıyabilecek kapasitededir. 470 ton/gün / 20 ton/araç = 24 sefer/gün 24 sefer / 14 saat x 0,35 kg/km-araç x 0,6 km = 0,36 kg/saat

Bu hesaplar sonucunda oluşacak TOPLAM toz miktarı; 0,17 kg/saat + 0,17 kg/saat + 0,36 kg/saat= 0,70 kg/saat

Page 133: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

117

olarak hesaplanmıştır. 03.07.2009 Tarih ve 27277 sayılı resmi gazetede yayınlanan “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”nin 6. maddenin (g) bendinde, “Ek-2 Tablo-2.1 deki kütlesel debilerin aşılması halinde tesisi işleten tarafından; tesis etki alanında, tesisin kirleticiliğinin değerlendirilmesi amacıyla bir dağılım modeli kullanılarak hava kirlenmesine katkı değerinin hesaplanması, tesisin kurulacağı alanda hava kirliliğinin önemli boyutlara ulaştığı kuşkusu varsa, hava kalitesinin bu Yönetmelikte belirtilen usullere uygun olarak ölçülmesi” nin gerektiği ifade edilmektedir. Bu bağlamda aynı yönetmeliğin Ek-2, Tablo 2.1. Toz emisyonu için verilen standart değer, “Normal işletme şartlarında ve haftalık iş günlerindeki işletme saatleri için kütlesel debiler 1,0 kg/saat’tir. Hesaplanan değerler 1,0 kg/saat’ten küçük olduğu için toz dağılımı için modelleme çalışması yapılmamıştır. Ayrıca, aynı yönetmelik Ek 8 ‘de belirtilen “İzne Tabi Tesisler” kısmı Madde 9.10 ‘da hafriyat çalışmaları izne tabi tesisler dışında olduğu belirtilmektedir.

İnşaat ve işletme safhalarında, Hava Kalitesinin Kontrol Yönetmeliği Madde 6 ‘daki toz emisyon sınır değerleri aşılmayacaktır.

IV.20 Arazinin hazırlanması ve inşaat alanı için gerekli arazinin temini

amacıyla elden çıkarılacak tarım alanlarının büyüklüğü, bunların arazi kullanım kabiliyetleri ve tarım ürün türleri, civardaki tarım alanlarına olabilecek etkiler ve alınacak önlemler

Bertaraf tesisi kurulması için düşünülen toplam alan yaklaşık 99,95 ha’dır. Depolama alanı kısmen Orman Genel Müdürlüğüne (692.891,51 m2), kısmen Hazine (201.334,88m2), kısmen de özel tapulu (105.278,68m2) arazidir. Özel tapulu alanlar istimlak edilecektir. Alanın 11,97 ha kısmında depolama yapılacaktır. Proje sahası, ekim yapılmayan verimsiz bir alandır. Bitişiği mevcut düzensiz depolama alanıdır. Bu raporda belirtilen önlemlere riayet edildiği taktirde, projenin civarındaki alanlara her hangi bir olumsuz etkisi olmayacaktır

IV.21 Proje için önerilen sağlık koruma bandı mesafesi

Depolama tesisleri için 50 m sağlık koruma bandı teşkil edilecektir. Tesis etrafında 1000 m ‘lik alan yerleşime açılmayacaktır. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğinde belirtilen inceleme kurallarınca işletmelerin çevre ve toplum sağlığına yapacağı etkiler ve kirletici unsurlar dikkate alınarak Sağlık Bakanlığınca belirlenecek esas, usul ve referans mesafelere uygun olarak sağlık koruma bandı tespit edilerek ve sağlık koruma bandının imar planına işlenecek ve bu mesafe ilgili imar müdürlüğü veya ilgili kurumca korunacaktır. 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelikte yer alan katı atık düzenli depolama tesisinin yerleşim yerine olan mesafesi sağlanacaktır ve bu alan imara açılmayacaktır.

Tesis için İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatları alınacaktır. Katı atık bertaraf tesisinin

inşaat, işletme ve işletme faaliyete kapandıktan sonraki işlemlerde ÇED Raporunda belirtilen taahhütlere, Çevre Kanunu, 4857 sayılı İş Kanunu ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanununa ve bu kanunlara istinaden çıkarılan tüzük ve yönetmelikler ile ilgili mevzuata uyulacaktır

Page 134: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

118

IV.22 İnşaat ve işletme sırasında yerleşimlere olabilecek etkiler ve burada yaşayan halkın maruz kalabileceği olumsuz etkiler, geçim kaynakları üzerine etkiler ve alınacak önlemler,

1/25.000 lik planda görüldüğü gibi alana en yakın yerleşim yeri olan Akkaya Köyü kuşuçuşu 1,9 km, Muğla Merkez ise kuşuçuşu 2 km mesafededir. Bu yerleşimler çok uzakta olduğundan projeden etkilenmeyeceklerdir.

IV.23 Faaliyetten kaynaklı yerleşim merkezlerinde oluşacak nüfus hareketleri (inşaat ve işletme döneminde sağlanacak istihdam, ekonomik değişiklikler, göç hareketi)

Yerleşim yerlerinin nüfusları ve nüfus projeksiyonu ile ilgili bilgiler Bölüm 1 ‘de detaylı olarak verilmiştir. Projenin inşaat döneminde 20 kişi ve işletme döneminde yaklaşık 30 kişi çalışacağından göç hareketine sebep olmayacaktır. Ancak civardaki esnafa ekonomik açıdan olumlu olarak katkıda bulunacaktır.

IV.24 Tesisin faaliyeti sırasında çalışacak personeli ve bu personele bağlı

nüfusun konut ve diğer sosyal/teknik altyapı ihtiyaçlarının nerelerde ve nasıl temin edileceği, sunulacak sağlık hizmetleri

Tesisin için inşaat döneminde 20 kişi ve işletme döneminde 30 kişiye ihtiyaç vardır.

Tesiste çalışacak personelin yakın yerleşim yerlerinden temin edilecektir. Personel için ayrıca herhangi bir konut veya sosyal/teknik altyapı ihtiyaçları oluşmayacaktır. Dolayısıyla bu konuya yönelik ilave tedbir alınmasına gerek duyulmamaktadır. Ev-işyeri arası ulaşım ise servis aracı ile sağlanacaktır. Tesis şehir merkezine yakın olduğundan ihtiyaç olması durumunda şehirdeki sağlık kuruluşlarından faydalanacaktır.

IV.25. Depolama sahasında atık depolama yöntemleri ile işletme sonu ve uzun süreli saha bakım programı, yeraltı ve yerüstü kaynaklarının izlenmesi, gözlem kuyularının yerleri, kuyulardan alınacak numuneler ve analizlerine ilişkin bilgiler,

Depolama alanı taban örtüsü üzerine ilk atık tabakası serilirken dikkat gösterilerek taban örtüsüne ve sızıntı su yönetim sistemine zarar vermesi önlenecektir. Taban örtüsü bütünlüğünün korunması için ilk tabaka fazla sıkıştırılmayacaktır. Atık getiren araçlar ve sahada kullanılan araçlar doğrudan taban örtüsünün, sızıntı suyu toplama sistemlerinin üzerine çıkarılmayacaktır. Bunun yerine, bu sistemlerin üzerinde araçların ve iş makinaların çalışabilmesi için ulaşım yolları ve döküm platformu inşa edilecektir.

Sahaya gelen katı atık taşıma araçları tartılacak, taşıdığı katı atığın özellikleri kayıt altına alınacaktır. Araçların rahatlıkla manevra ve döküm yapabilmesi için geniş bir döküm platformu teşkil edilecektir. Katı atıklar platformun uç tarafına boşaltılan katı atıklar dozer tarafından katı atık yığınları üzerine itilecektir. Kompaktör, platformun bozulmaması için döküm platformunun üzerine çıkmasına izin verilmeyecektir. Daha sonra, kompaktör bu katı atıkları 1/3-1/4 meyilli araziden aşağıya doğru iterek 50 cm tabakalar halinde serip sıkıştıracaktır. Kompaktör serdiği her 50 cm ‘lik ktı atık tabakası üzerinden en az üç sefer geçerek sıkıştıracaktır. Her günün sonunda düküm işleminin bitmesine müteakiben günlük örtü teşkili için atık üzeri 15 cm toprak ile örtülecektir. Atık depolama çalışmalarının belirli sınırlar içinde gerçekleştirilebilmesi için, her kademede atıklar, sınırları kesin olarak belirlenmiş günlük atık hücresine depolanacaktır.

Page 135: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

119

Düzenli depolama tesislerinin planlama, inşaat ve işletme aşamalarında ilgili tüm mevzuat hükümlerine uyulacaktır. 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik (ADDY)’te belirtilen (Madde 13) ve aşağıda görülen işletme koşulları sağlanacaktır.

İşletme koşulları (1) Lisans almak için aşağıdaki işletme koşullarının sağlanacaktır: a) Düzenli depolama tesisinin işletilmesinde çalışacak teknisyen, tekniker ya da mühendis olan saha görevlileri, Bakanlıkça verilecek saha yönetim ve işletme sertifikasına sahip olacaktır. Düzenli depolama tesisi işletmecilerinin ve personelinin periyodik olarak meslek içi eğitimi işletmeci tarafından sağlanacaktır. b) İşletmeci, tesiste kazaları önlemek ve olası kazaların etkilerini azaltmak için gereken önlemleri alacaktır. c) İşletmeci, tesiste ADDY’nin beşinci bölümünde açıklanan işletme koşulları ile altıncı bölümde açıklanan izleme ve kontrol işlemlerine ilişkin sistemi oluşturacaktır. (2) Lisans almış olan düzenli depolama tesisi işletmecileri tesisin işletme koşulları, izleme ve kontrol planına uygun olarak yapılan tesisle ilgili ölçüm ve analiz sonuçları ile ilgili mevzuata uygun olarak işletildiğine ilişkin bilgi ve belgeleri içeren raporları bir yılı aşmayacak şekilde lisans belgesinde belirlenen periyotlarda Bakanlığa raporlatacaktır.

Depolama sahasında atık depolanması ile uzun süreli saha bakım, yeraltı ve yerüstü kaynaklarının izlenmesi, kuyulardan alınacak numuneler ve analizleri 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik (ADDY)‘e uyularak yapılacaktır. Alanda yapılan sondaj çalışmalarında 20 m derinlikte yer altı suyuna rastlanmamıştır. Kontrol ve izleme çalışmaları için proje alanın dört ayrı köşesinde birer tane olmak üzere her biri 50 m derinliğinde toplam 4 adet gözlem kuyusu açılacaktır. İşletme sırasında ve kapatma sonrasında kontrol ve izleme süreci aşağıda verilmiştir.

İşletme Sırasında ve Kapatma Sonrasında Kontrol ve İzleme Süreci

Kontrol ve izleme işlemleri (1) Tesis işletmecisi; a) Atıkların depolama tesisi sınıfına göre ADDY Ek-2’de belirlenmiş olan kriterlere uygun şekilde tesise kabul ve bertaraf edildiğinin, b) Düzenli depolama tesisinin işletme planına uygun olarak çalıştırıldığının, c) Düzenli depolama tesisinde inşa edilen depo gazı ve sızıntı suyu yönetim sisteminin işlevini tasarlandığı şekilde yerine getirdiğinin, ç) Düzenli depolama tesisine ilişkin lisans şartlarının tam olarak sağlandığının kontrol edilmesi için gerekli izleme sistemlerini oluşturmak ve uygulamakla yükümlü olacaktır. (2) İşletmeci, sızıntı sularından ve yağış sularından dolayı tesiste olabilecek olumsuzlukları engellemek amacıyla gerekli önlemleri almak için meteorolojik verileri takip edecektir. Bu amaçla, Tablo 77’de listelenen veriler işletme ve kapatma sonrası süreçte verilen sıklıkta izlenecektir. (3) İşletmeci, işletme aşamasında ve kapatma sonrasında, her yıl sahanın topografyası ve depo gövdesine ilişkin durum tespiti yaptıracak ve Bakanlığa gönderecektir. Durum tespitinde; atıkların depolandığı yüzey alanı, hacim ve atıkların kompozisyonu, depolama metotları ve depolama süresi, kalan kapasite gibi işletme aşamasında toplanıp saklanması gereken tüm bilgiler de kullanılacaktır. Kapatma sonrasında depo gövdesindeki oturmalar belirlenecektir.

Page 136: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

120

Yeraltı sularının korunmasında uygulanacak kontrol ve izleme işlemleri (1) Depolanacak atığın yeraltı suyuna etkilerini belirlemek amacıyla ölçümler yeraltı suyunun menbasında en az bir noktada ve mansabında en az iki noktada yapılmalıdır. Depolama tesisi işletmeye girmeden önce gelecekteki alınacak numunelere referans değerler oluşturması amacıyla en az üç noktada örnekleme yapılmalıdır. Ancak alanda yapılan sondaj çalışmalarında 20 m derinlikte yer altı suyuna rastlanmadığından proje alanın dört ayrı köşesinde birer tane olmak üzere her biri 50 m derinliğinde toplam 4 adet gözlem kuyusu açılacaktır (2) Yeraltı suyu seviyesi her altı ayda bir ölçülecektir. (3) Yeraltı suyu kalitesinin izlenmesine ilişkin numune alma, analiz sıklığı ve analizde bakılacak parametreler ilgili mevzuat hükümlerine göre belirlenecek ve uygulanacaktır. Sızıntı suyu kompozisyonuna bağlı olarak gerekli görülmesi halinde Bakanlık tarafından ilave analiz istenecektir. (4) Tesis işletmeye alındıktan veya kapatıldıktan sonra yeraltı suyu kalitesinde önemli bir değişiklik görülebilir. Bu olumsuzluğun giderilmesi veya tesisten kaynaklanmadığının tespit edilebilmesi için tesis faaliyete alınmadan önce ilk alarm seviyesi tespit edilecektir. Alarm seviyesinin aşılıp aşılmadığını kontrol etmek amacıyla yapılacak gözlemler, her kuyu için belirlenmiş kontrol kurallarını ve su seviyelerini gösteren bir çizelgeye işlenecektir. Çizelge, kapatma sonrası izleme süreci sona erinceye kadar saklanacaktır.

Sızıntı suyu ve gaz kontrolü için uygulanacak kontrol ve izleme işlemleri (1) Sızıntı suyundan ve mevcut olması halinde yüzeysel sulardan numune alma işlemleri temsil edici noktalarda yapılacaktır. İşletme planında belirlenecek olan sızıntı suyunun depolama alanından çıkış noktasından ISO 5667-1Numune Toplama Teknolojisi Genel İlkelere göre numune alınacak ve analiz yapılacaktır. Numune alma sıklığı işletme planında belirlenecektir. (2) Numune alma sıklıkları, sızıntı suyu niteliği ve ölçülecek parametreler lisans belgesinde bulunacaktır. (3) Yüzey suların izlenmesi biri menbada diğeri mansapta olmak şartıyla ve akıntı yönünü de dikkate alarak en az iki ayrı noktada yapılacaktır. Yüzeysel suların kalitesinin izlenmesine ilişkin numune alma, analiz sıklığı ve analizde bakılacak parametreler ilgili mevzuat hükümlerine göre belirlenecek ve uygulanacaktır. (4) Depo gazı ve sızıntı suyunun kontrolü ve izlenmesi için Tablo 78’de listelenen analizler verilen sıklıkta yapılacaktır.

İşletme aşamasında kontrol ve izleme süreci (1) İşletmeci, düzenli depolama tesisinin işletme aşamasında yukarıda belirtilen şekilde bir kontrol ve izleme planı hazırlayıp ve yürütecektir. (2) Kontrol ve izleme işlemleri sırasında çevreyi olumsuz etkileyecek herhangi bir durumun tespiti halinde işletmeci bu durumu 24 saat içinde İl Çevre ve Orman Müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdür. İşletmeci, olumsuz etkilerin giderilmesine yönelik önlemlere ilişkin Bakanlıkça verilecek kararlara uymakla ve önlemlerden doğacak masrafları karşılayacaktır. (3) İşletmeci, kontrol ve izleme planı doğrultusunda gerçekleştirilen faaliyetleri ve yapılan analizleri ADDY 13 üncü maddeye göre Bakanlığa sunacaktır. (4) Kontrol ve izlemede analitik işlemlerin ve/veya analizin kalite kontrolü, Çevre Ölçüm ve Analiz Laboratuarları Yeterlik Yönetmeliği kapsamında Bakanlıkça yetki verilen laboratuarlar tarafından yapılacaktır.

Page 137: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

121

Uzun dönem çevre emniyeti (1) Düzenli depolama tesislerinin bulunduğu alan, depo hizmet süresini doldurduktan sonra en az otuz yıl süre ile izlenecek ve denetlenecektir. Lisans koşullarında izleme süresi belirtilecektir.

Kapatma ve kapatma sonrası bakım süreci (1) Düzenli depolama tesisinin tamamen ya da kısmen kapatılması; lisansta belirtilen koşullar gerçekleştiğinde veya işletmecinin talebi ve Bakanlığın onayıyla veya Bakanlığın gerekçeli kararıyla gerçekleştirilecektir. (2) Bakanlık tarafından tesiste nihai saha denetiminin yapılması ve işletmeci tarafından sunulan bütün raporların değerlendirilmesi sonucu işletmeciye kapatma için onay verecektir. Bu durum hiçbir şekilde işletmecinin lisansta belirtilen sorumluluklarını değiştirmeyecek, tesis kapatma işlemleri tamamlanıncaya kadar bu Yönetmelik hükümlerinden işletmeci sorumlu olacaktır.. (3) Düzenli depolama tesisi tamamen kapatıldıktan sonra, lisansta belirtilen süre boyunca kapatma sonrası sahanın izlenmesi, bakımı ve kontrolünden tesis sahibi sorumlu olacaktır. (4) Kapatma sonrası yapılan izleme ve kontrol işlemleri sırasında ortaya çıkabilecek olumsuz çevresel etkiler konusunda tesis sahibi Bakanlığı bilgilendirecektir. Tesis sahibi Bakanlığın belirttiği önlemleri almakla ve bundan doğan maliyeti karşılamakla sorumlu olacaktır. (5) Lisansta belirtilen süre boyunca işletmeci yukarıda verilen koşullara göre düzenli depolama tesisinde oluşan gaz ve sızıntı suyunun analizinden ve saha çevresindeki yeraltı suyu rejiminin ve kalitesinin izlenmesinden sorumlu olacaktır.

Tablo 77. Meteorolojik İzleme Programı

Parametre İşletme Aşaması İzleme Sıklığı

Kapatma Sonrası Aşama İzleme Sıklığı

Yağış hacmi (mm/gün, mm/ay) Günlük Aylık ortalama

Sıcaklık, en düşük, en yüksek ve yerel saatle

14:00’te (°C)

Günlük Aylık ortalama

Rüzgârın yönü ve hızı (m/s) Günlük -

Buharlaşma (mm/gün, mm/ay) Günlük Aylık ortalama

Bağıl nem Günlük -

Tablo 78. Depo Gazı ve Sızıntı Suyu Kontrolü ve İzleme Programı (Analiz sıklığı ve bakılacak parametreler)

Parametre İşletme Aşaması(2) Kapatma sonrası Bakım

Aşaması (2)

Sızıntı suyu hacmi (6) Aylık

Her altı ayda bir

Sızıntı suyunun kompozisyonu (1) (6) Üç ayda bir

CH4, CO2, H2S, O2 ve H2 emisyonları(3) Aylık (4) Her altı ayda bir(5)

(1) Ölçülmesi gereken parametreler depolanmış atığın kompozisyonuna bağlı olarak değişiklik gösterir.

(2) Bakanlığın uygun görmesi halinde analiz sıklığı, tesis bazında azaltılabilir. Ancak sızıntı sularında iletkenlik yılda

en az bir kez ölçülür.

(3) Gaz ölçümleri depolanan atığın organik madde içeriğine bağlıdır.

(4) CH4, CO2, O2 gazları tabloda verilen sıklıkta, diğer gazlar depolanan atığın kompozisyonuna bağlı olarak

Bakanlıkça uygun görülen sıklıkta ölçülür.

(5) Gaz toplama sisteminin kapatma sonrası aşamasındaki verimliliği düzenli olarak kontrol edilir.

(6) Sızıntı suyu hacmi ve kompozisyonu sadece sızıntı suyu toplama sistemi bulunan tesislerde tespit edilir.

Page 138: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

122

IV.26 İşletme faaliyete kapandıktan sonra olabilecek ve süren etkiler (arazi ıslahı, rehabilitasyon çalışmaları, mevcut yeraltı ve yüzeysel su kaynaklarına etkileri, olabilecek hava emisyonları.) ve bu etkilere karşı alınacak önlemler, depolama sonrası ölçüm ve bakım çalışmaları, eski sahaların rehabilitasyonu,

Depolama alanı, nihai döküm kotuna ulaşıp döküme kapatıldıktan sonra, üzeri yönetmeliğe uygun şekilde kapatılarak yeşillendirilecektir. Depo kapandıktan sonra sızıntı suyu ve gaz oluşumu devam ettiğinden sızıntı suyu ve gaz bertarafına devam edilecektir. Dolayısıyla depo içine yüzey ve yağmur sularının girmesi önlenmiş olacaktır. Depo işletmeye kapatıldıktan sonra civarda muayene kuyuları açılıp yeraltı suyuna etkisi olup olmadığı izlenecektir. Depolama sonrası ölçüm ve izleme çalışmaları Bölüm IV.25 ‘de detaylı olarak verilmiştir.

Depo tabanı geçirimsizliği sağlanacağından yeraltı suyuna sızıntı suyu karışımı olmayacaktır. Depo gazları toplanıp yakılacağından çevreye olumsuz etkisi olmayacaktır. Eski sahaların rehabilitasyonu Bölüm IV.30 ‘da detaylı olarak verilmiştir.

IV.27 Tesisin inşası, montajı ve işletilmesi süresinde tesiste çalışanların sağlık ve

güvenlik açısından alınacak tedbirler, İnşaat ve İşletme esnasında çalışmaların sağlığı ve güvenliği için yasal tüm tedbirler alınacaktır. Personel sürekli eğitime tabi tutulacaktır. Hastalıklara karşı gerekli aşılamalar yapılacaktır. Koruyucu elbise ve teçhizat verilecektir. Tesis içinde gerekli ikaz levhaları asılacaktır. Tesis şehir merkezine yakın olduğundan ihtiyaç olması durumunda şehirdeki sağlık kuruluşlarından faydalanacaktır.

IV.28 Acil eylem planı (Muhtemel kaza, orman yangınları, deprem ve sabotaja

karşı alınması gerekli önlemler, yer altı ve yerüstü sularında bir kirlilik ve bulaşma tespit edildiğinde alınacak önlemleri içeren)

Muhtemel yangın, kaza, deprem ve sabotaj durumlarında uygulanacak müdahale

programı; - Acil durumu gerektiren olayı gören ilk kişi, tesis müdürü, saha şefi ve personele

haber verecektir. - İlk yardım ve itfaiye servislerine haber verilecektir. - Tesiste bulunan acil durum malzemeleri ( yangın söndürücüler, su ve kum dolu

kovalar, ilk yardım çantası vb.) ile olaya müdahale edilecek, olay uzmanlık gerektiren bir iş ise ilk yardım ve itfaiyenin gelmesi beklenecektir.

- Tesis içi tüm önlemler alınacaktır. - Komşu yerleşim birimleri ve tesislere haber vererek gerekli önlemleri almaları

sağlanacaktır. Acil durum amiri tesis müdürüdür. Acil durum amiri bünyesinde ilk yardım amiri ve

ilk yardım ekibi, yangın müdahale amiri ve yangın müdahale ekibi, çalışan personel arasından seçilecektir. İlk yardım ekibine, uzman kuruluşlarla anlaşılarak periyodik olarak acil durumlara müdahale eğitimi verilecektir.

Yeraltı ve yerüstü sularında bir kirlilik ve bulaşma tespit edildiğinde uygulanacak

acil eylem planı;

Page 139: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

123

- Acil durumu gerektiren olayı gören ilk kişi, tesis müdürü, saha şefi ve personele haber verecektir.

- Sudaki kirlilik sağlığa zarar verecek derecede fazla ise kullanımı durdurulacaktır. - Kirlilik karışan nokta tesbit edilecek ve onarılacaktır. - Yeraltı veya yerüstü suyunda ölçümler yaparak kirlilik kaynağın önlendiği tespit

edilecektir.

IV.29 Çevresel Fayda Maliyet Analizi (Bu bölümde çevreden faaliyet öncesi

yararlanılma durumu ile, projenin gerçekleşmesi ile yararlanma durumunun sosyo-ekonomik açıdan değerlendirilmesi)

İnşaatta kullanılacak tüm ana malzemeler çevre satıcılardan temin edilecektir. Yatırımın gerçekleştirilmesi esnasında muhtelif inşaat ve tesisat taahhüt firmaları inşaat süresince sahada faaliyet gösterecektir.

Projenin işletmeye girmesiyle birlikte yaklaşık 30 kişiye iş imkânı doğacaktır. Bu

kapsamda gerekli iş gücü mahalli çevreden sağlanacaktır. Geri kazanılabilir atıkların değerlendirilmesi ile birlikte, atık toplama, ayrıştırma ve

işleme sektörü önemli oranda gelişme kaydedecektir. Bu çerçevede önemli bir oranda, istikrarlı ve yasal-kayıtlı bir gelir elde edilecektir.

IV.30 Eski sahalarda yapılacak rehabilitasyon işlemlerine ilişkin bilgiler, (hangi

alanda ne tür çalışmaların yapılacağı ayrıntılı olarak verilmelidir) Muğla İli’nde 4 adet halen kullanılmakta olan düzensiz depolama alanı bulunmaktadır. Proje kapsamında, bu alanlara gelen atık akışının yeni düzenli depolama sahasının açılması ile birlikte kapatılıp rehabilite edilmesi planlanmaktadır. Kapanış itibariyle en büyük depo hacmine Muğla Merkez’e hizmet veren düzensiz depolama alanı sahip olacaktır.

Rehabilitasyon sırasında ; • Sahanın mevcut durumu tespit edilecek; siyak kotlar belirlenecek, depolanmış atık

türleri tespit edilecek, mevcut topoğrafik yapı haritalanacak, jeolojik ve hidrojeolojik raporlar hazırlanacaktır.

• Şev tanzimi planları hazırlanacak; şev stabilitesi ve eğimler tanzim edilecek, kenar eğimler ve üst yüzey eğimler uygun şekilde planlanacaktır.

• Yüzey suyu kontrolü ayrıntılı olarak yapılacaktır. • Sızıntı suyu kontrolü ayrıntılı olarak yapılacaktır. • Çevre suları kontrolü ayrıntılı olarak yapılacaktır. • Yer altı suyu kirliliği kontrolü ayrıntılı olarak yapılacaktır. • Biyogaz yönetimi; gaz bacaları yerleştirilecek, kaç adet gaz bacası yapılacağı

belirlenecek ve gaz kontrolü yapılacaktır. • Saha çevresi ve giriş kontrolü ayrıntılı olarak yapılacaktır. • Nihai kullanım ve kontroller yapılacak; sahadaki sistemlerin (sızıntı suyu, biyogaz

sistemi vb.) periyodik olarak kontrol edilerek bakımları yapılacaktır.

Page 140: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

124

BÖLÜM V: HALKIN KATILIMI

V.l Projeden etkilenmesi muhtemel yöre halkının belirlenmesi ve halkın görüşlerinin çevresel etki çalışmasına yansıtılması için önerilen/kullanılan yöntemler

Projeden birlik üyeleri faydalanacaktır. Düzensiz depolama alanların olumsuz etkilerinden şikayet eden halk problemin çözülmesine katkıda bulunmaktadır.

Proje sahasına en yakın yerleşim kuşuçışu 1,9 km mesafede bulunan Akkaya

Köyüdür.

Halkın ÇED sürecine katılımı sağlamak amacı ile Halkın Katılım toplantısı yapılmıştır. ÇED sürecinde Halk katılım toplantı duyurusu yerel ve ulusal gazetelerde ilan edilerek, sesli anonslar yapılarak ve askıda tutularak yapılmıştır. Toplantı günü Çevre ve Orman Bakanlığı’nın web sayfasında da ilan edilmiştir.

Halk katılım toplantısı Çevre ve Orman İl Müdürlüğü tarafından yönetilmiştir.

Toplantıya Çevre ve Orman Bakanlığı, Birlik üyeleri temsilcileri, İl Çevre ve Orman Müdürlüğü ve Akkaya köyü muhtarı başta olmak üzere diğer katılımcılardan oluşmuştur. Toplantıda proje hakkında bilgi verilmiş, sorular cevaplandırılmış ve katılımcıların görüşleri alınmıştır.

V.2 Halkın projeye ilişkin endişe, görüş/önerileri ve konu ile ilgili

değerlendirmeler

Halkın katılımı toplantısında proje ile ilgili bilgiler, katı atığın nasıl toplanacağı, nasıl imha edileceği, zemin geçirimsizliği, sızıntı suyu ve gazın toplanıp zararsız hale getirilmesi, günlük toprak örtüsü ve dolan sahanın yeşillendirilmesi üzerine detaylı bilgiler verilmiştir.

Proje alanı mevcut vahşi depolama alanının bitişiğinde olduğundan halkın pek

tepkisi olmamıştır. V.3 Görüşlerine başvurulan proje ilgili tarafları ve görüş/önerileri ve konu ile

ilgili değerlendirmeler

Proje ile ilgili, Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından oluşturulan İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu üyeleri, düzenlenen Bilgilendirme Kapsam ve Format Belirleme Toplantısı’nda görüşlerini yazılı ve sözlü belirtmişler ve tutanak altına alınmıştır. Komisyon üyelerinin görüş ve değerlendirmeleri ÇED Raporu’nun ilgili bölümlerinde değerlendirilmiştir.

V.4 Görüşlerine başvurulması öngörülen diğer taraflar

Görüşlerine başvurulması öngörülen gereken başka taraf bulunmamaktadır.

V.5 Bu konuda verebileceği diğer bilgi ve belgeler Hazırlanan bu raporda gerekli tüm bilgi ve belgeler sunulmuştur.

Page 141: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

125

BÖLÜM VI: YUKARIDA VERİLEN BAŞLIKLARA GÖRE TEMİN EDİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN BİR ÖZETİ

Çevrenin korunması ve iyileştirilmesi, bütün vatandaşların sağlıklı bir çevrede

yaşaması ve yaşam düzeyinin arttırılması ile ilgili hüküm Anayasamızda yer almakta olup, bu husus 09.08.1983 tarih ve 2872 sayılı Çevre Kanunu ve buna bağlı olarak çıkartılmış olan yönetmelikler ile düzenlenmiştir.

Çevre kirliliğine maruz kalınmaması için oluşan katı atıkların yönetmelik ve teknik

şartlara uygun olarak kontrolü ve bertarafı projesinin uygulama çalışmaları başlatılmıştır. Daha önce vahşi katı atık depolama alanına gelişigüzel dökülen atıklar, bundan böyle yönetmeliklere uygun olarak hazırlanmış alanda, yönetmelikler uygun olarak bertaraf edilerek çevreye zarar vermesinin önüne geçilmiş olunacaktır.

Belediyeler birlik kurarak ortak bir depolama tesisi yapmayı planlamıştır. Depolama

alanına katı atık getirecek belediyelerin toplam nüfusu, 2010 yılında 189.141 kişi ve 2030 yılında 226.387 kişi‘ye ulaşacağı tahmin edilmektedir. Katı atık miktarı ve karekerizasyonu gerçekçi bir şekilde belirleyebilmek için arazide tartım ve karekterizasyon çalışmaları ile anketler yapılmıştır. Düzenli depolanacak katı atık 2010 yılında 45.645 ton/yıl ve 2030 yılında 69.587 ton/yıl olacağı belirlenmiştir. İlk etapta projelendirilecek olan 11,97 ha ‘lık düzenli depolama sahası 21 yıl hizmet verebilecek kapasitededir. Depolama hücreleri etap etap inşa edilecektir.

Proje alanı, Merkez ilçe, Yakaköy, Yeni-Ortadüz mevkiinde olup, merkeze kuşuçuşu

2 km mesafedir. Alan tapulu özel arazi olup istimlak edilecektir. Katı atık bertaraf tesisi alanı projesi ve yakın çevresinde Koruma alanları (Duyarlı

Yöreler, Milli Parklar, Tabiat parkları, Sulak alanlar, Tabiat anıtları, Tabiat koruma alanları, Yaban Hayatı Koruma alanları, Boğaziçi Kanuna göre koruma altına alınan alanlar, Biyogenetik rezerv alanları, Biyosfer Rezervleri, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, İçme ve Kullanma Su kaynakları ile ilgili koruma alanları, Turizm Alan ve Merkezleri ve koruma altına alınmış diğer alanlar) bulunmamaktadır.

Depo tabanının geçirimsizliği sağlanacaktır. Sızıntı suları borularla toplanıp arıtılarak

şehir kanalizasyonuna verilecektir. Depo gazları, gaz boruları ile toplanıp flairle zararsız hale getirilecektir. İşletme safhalarında meydana gelen evsel nitelikli atıksular arıtma tesisine verilecektir. Depo nihai kotuna çıktığında üzeri yönetmeliğe uygun şekilde kapatılarak yeşillendirilecektir. İnşaat ve işletme sırasında toz oluşumunun önlenmesi için yollar ıslatılacaktır.

Söz konusu projeden kaynaklanacak gürültü kirliği için Çevresel Gürültünün

Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” ndeki hükümlere uyulacaktır. 10.08.2005 tarih ve 25902 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren İş Yeri Açma

ve Çalıştırma Ruhsatlarına ilişkin yönetmelik gereği Gayri Sıhhi Müessese Ruhsatı alınacak, ayrıca 1593 sayılı Umumi Hıfzıssahha Kanunu, 4857 sayılı İş Kanunu, 2872 sayılı Çevre Kanunu ve bu kanunlara dayanılarak çıkarılan ilgili mevzuatlara uyulacaktır.

Page 142: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

126

Hastane atıkları sterilizasyon tesisinden geçirildikten sonra düzenli depolama alanına verilecektir.

Pilot kompost tesis kurularak 2015 yılına kadar park-bahçe ve pazaryeri atıklarından

kompost elde edilecektir. 2015 yılından sonra tam kapasiteli kompost tesisi kurulacaktır.

Page 143: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

127

NOTLAR ve KAYNAKLAR :

AAKY, 2007. Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Resmi Gazete, Tarih: 27.06.2007, Sayı: 26562.

BK, 1983. Belediye Kanunu No: 2872. Resmi Gazete, Tarih: 11.08.1983, Sayı: 18132.

COWI, 2007. Model FEASIBLE üzerine COWI A/S Resmi Internet Sayfası.

DMİ, 2008. Devlet Meteoroloji İşleri. 1975-2007 Muğla Meteoroloji İstasyonu Gözlem Kayıtları. Ankara 2008. DPT, 2003. Devlet Planlama Teşkilatı. (2003). İl Nüfus Tahminleri.

EHCIP, 2005a, 2005b, 2005c. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı. Yüksek Maliyetli Çevre Yatırımlarının Planlanması için Teknik Yardım Projesi, Tehlikeli Atık Direktifi’ne Özgü Yatırım Planı. Envest Planners Konsorsiyumu. Ankara 2005.

EPA, 2008. ABD Çevre Koruma Ajansı Resmi Internet Sitesi.

T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Muğla İl Müdürlüğü. Muğla İli Çevre Durum Raporu. Muğla 2007. İYAKY, 2004. Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği.Resmi Gazete, Tarih: 18.03.2004, No: 25406. IMC, 1999. İstanbul Büyükşehir Belediyesi. İstanbul Su Temini ve Atıksu Uzaklaştırma Master Planı. İstanbul Master Plan Konsorsiyumu. İstanbul 1999. İAÇRY, 2005. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik. Resmi Gazete, Tarih: 10.08.2005, No: 25902. İSTAÇ, 2006. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Atık Maddeleri Değerlendirme Sanayi Tic. A.Ş. İstanbul 2005. KAKY, 1991. Katı Atıkların Kontrol Yönetmeliği. Resmi Gazete, Tarih: 14.03.1991, Sayı: 20814. ADDY, 2010. Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik, 26.03.2010, Sayı 27533 LD, 1999. Council Directive on the Landfill of Waste. Date: 26.04.1999, No: 1999/31/EEC. MİMKO, 2006. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı. Katı Atık Ana Planı Projesi Nihai Rapor. Mimko Mühendislik İmalat Müşavirlik Koordinasyon ve Ticaret A.Ş. İstanbul 2006. PWD, 1994. Council Directive on Packaging Waste. Date: 20.12.1994, No: 1994/62/EEC.

Page 144: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

128

SKKY, 2004. Su Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği. Resmi Gazete, Tarih: 31.12.2004, No: 25687. TAKY, 2005. Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği. Resmi Gazete, Tarih: 22.07.2005, No: 25883. TeAKY, 2005. Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği. Resmi Gazete, Tarih: 14.03.2005, No: 25755. TÜİK, 2007. Türkiye İstatistik Kurumu. Türkiye’deki İller ve İlçeler göre Nüfus ve Yıllık Nüfus Artış Hızları. Ankara 2007. TÜİK, 2008. Türkiye İstatistik Kurumu. 1994–2001 yılları için İller İtibariyle Kişi Başına Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla Değerleri. Ankara 2001. UNDP, 2004. Birleşmiş Milletler Gelişim Programı Resmi Internet Sitesi. T.C. Çevre Bakanlığı, Aralık 2003, Çevre Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği İTÜ, 1998, İstanbul Asya Yakası Şile – Kömürcüoda Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi ÇED Ön Araştırma Raporu (İGA-RUST-MİMKO A.Ş Ortak Girişimi, Mart 1996, İstanbul Büyükşehir Belediyesi-Katı Atık İşleme (Kompostlaştırma ve Geri Kazanma) Tesisi ÇED Raporu TÜYLÜOĞLU, Suat, (2001). Evsel Katı Atık Düzenli Depolama Alanı Sızıntı Sularının Havasız Biyolojik Arıtımı, Doktora Tezi, İTÜ ÖZTÜRK, İzzet, (1999). İstanbul Odayeri Katı Atık Depolama Alanı Sızıntı Suyu Arıtımı Raporu. AKTİMUR, M. T., UYSAL, Ş., SÖNMEZ M., (1999), Muğla İli Merkez İlçesi Arazi Kullanım Potansiyeli, MTA Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi, Ankara AKTİMUR, H.T., YURDAKUL, M.E., SARIASLAN, M.M., KEÇER, M., SÖNMEZ, M., POTOĞLU, S., 1987, Erzincan ve Çevresinin Arazi Kullanım Potansiyeli, MTA Derleme No 8381, Ankara AKTİMUR, H.T., YURDAKUL, M.E., SARIASLAN, M.M., KEÇER, M., SÖNMEZ, M., POTOĞLU, S., 1987, Ödemiş İlçesi ve Çevresinin Arazi Kullanım Potansiyeli, MTA Derleme No 9705, Ankara AKTİMUR, H.T., SARIASLAN, M.M., KEÇER, M., SÖNMEZ, M., ÖZMUTAF, M., UYSAL, Ş., POTOĞLU, S., 1987, Denizli İlinin Arazi Kullanım Potansiyeli, MTA Derleme No 9831, Ankara

Annual Book of ASTM standarts, 1980, part 30-31, Am.Coc.Pof.Test. and Materials, 1979 BECKER-PLODEN, J.D., 1970, Güneybatı Anadolu Kainozoyiki’nin litostratigrafik Araştıırması, Beih.Geo.Jb, 97,m244s, 12 Abb, 11 tat Hannover, Almanya

Page 145: Muğla katı atık deponi

MUKAD-BİR KATI ATIK BERTARAF TESİS ÇED RAPORU

129

Bernouilli, A., Graciansky, P. Ve MONOD, D., 1974, The Extension of Lycian Nappes (SW Turkey) into the Southeastern A Egear Island, 678, 39-40 DUMONT, J.F., UYSAL, Ş., ŞİMŞEK, Ş., KARAMANDERESİ, İ.H., LETOUZEY, J., 1979, Güneybatı Anodoludaki Grabenlerin Oluşması, MTA dergisi, sayı 92, 7-14, Ankara ERDOĞAN, M., KARACA, K., 1979, Müğla-Bayır Linyit Sahası Fizibilite Etüdü, MTA Dergisi, No.6639, Ankara

GÜLTAŞ, Ö.F., 1995, 1/100.000 ölçekli Aydın N21 paftasının Derlenmesi: MTA İzmir Bölge Müdürlüğü

EREN, B., 1995, 1/100.000 ölçekli Aydın N20 paftasının Derlenmesi: MTA İzmir Bölge Müdürlüğü

HAKYEMEZ, H.Y., ve LEFLEF, D., Muğla ve Civarındaki Tersiyer Havzaların Sedimantolojik ve Peleocografik Etüdüne İlişkin Ön Rapor: MTA Derleme No. 6552, Ankara

HAKYEMEZ, H.Y., 1989, Kale- Kurbalık (GB Denizli) Bölgesindeki Senozoyik Yaşlı Çökel Kayaların Jeolojisi ve Stratigrafidi: MTA Dergisi Sayı 109, 9-22, Ankara

HAKYEMEZ, H.Y., ve ÖRŞEN, S., 1982, Muğla-Denizli arasındaki Senozoyik Yaşlı Çökel Kayaların Sedimantolojik ve Biyostratigrafi İncelemesi: MTA Derleme No. 7311, Ankara

KAYAN, İ, 1979, Muğla-Yatağan Neojen Havzasının Jeomorfolojisi: TÜBİTAK No. 189, Ankara

KKEÇER, M., DURUKAL, S., DURUKAL, A., 1983, Büyük Menderes deltası ve Yakın Çevresinin Jeomorfolojisi; MTA Derleme No: 7499, Ankara

KONAK,N., AKDENİZ, N., ÖZTÜRK, E.M., 1987, Geology of South of Mendres Masifi Guide Book fort he Feld Excursion Along Western Anotolia, Turkey: MTA Yayını

PAMİR, H.N., 1974, 1/500.000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası Denizli Paftası: MTA Yayını

ŞAHİN, İ., ARICAN, T., 1993, Muğla Organize Sanayi Bölgesi Yer Seçimi Etüdü, Sanayi Bölgeleri ve Siteleri Genel Müdürlüğü

ŞERİFOĞLU, F., EMRE, Ö., BORAY, A., 1987, Türkiyenin Diri Fayları ve

Depremsellikleri: MTA Derleme No. 8174, Ankara ŞAROĞLE, F., EMRE, Ö., KUŞÇU, İ., 1992, Türkiye Diri Fay Haritası: MTA Yayını,

Ankara ÜNAL, D., GÖKTAŞ, F., 1990, Muğla Kavaklıdere Yerkesik Linyit Etüdü: MTA Derleme

No. 9088, Ankara