SELİN AYAN ÇEVRE YÖNETİCİSİ

ÇEVRE, ALTERNATİF YAKIT & HAMMADDE DİREKTÖRLÜĞÜ

KALDER YENİ NESİL ÇEVRECİ YAKLAŞIMLAR PANELİ

BURSA,01 Mart 2018

ÇİMSA ve SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

Dünya’da Çimento tüketimi her yıl ortalama %7.4 artmıştır.

Kaynak : Global Cement Report 10th Edition

Türkiye çimento üretim, tüketim ve ihracatında Dünya’da önde gelen ülkeler arasında yer almaktadır.

Kaynak : Global Cement Report 10th Edition

13,8 13,3

11,5 11,5 11,410,1

98,3 7,7 7,5

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

14,0

16,0 En Büyük İhracatçı Ülkeler - 2012

2013E : 75 Mt2013E : 63 Mt

Turkish Cement Market

Source: Sabanci Cement Group, TÇMB , Exporters Union Reports

• Turkey is the biggest cement producer in Europe, with high capacity utilization rates

At the end of 2016, Turkey’s total cement production capacity has been around 90 Mt, whilethe total consumption is 67 Mt. The difference between the production and the consumptionis mainly exported but the gap between supply and demand is growing.

7

25 27 28 31 3643 45 43 43

51 56 58 64 65 65 679 10 10 11

117 8

1520

19 14 1312 11 12 13

40 42 41 43 46 49 51

6369 72 73 75 76 78

8590

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016E

Domestic Cement Consumption Cement & Clinker Export Cement Production Capacity

ÇİMSA Operasyonları :

12

2

Antalya

Niğde

Eskişehir

Mersin

Kayseri

Ankara

Marmara

Malatya

Afyon

Denizli

-5 Entegre çimento tesisi: Mersin, Eskişehir, Kayseri, Niğde ve Afyon

-1 Öğütme paketleme tesisi: Ankara,

- 2 Çimento paketleme tesisi: Marmara ve Malatya

-Klinker üretim kapasitesi: 7 m t (1.55 m t Beyaz Klinker)

-Hazır Beton: 2,5 m m3

-8 Uluslararası Terminal:

Almanya,

İtalya,

İspanya (2)

Kıbrıs (2)

Romanya,

Rusya

Çalışan Sayısı≈ 1000

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK STRATEJİMİZ

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK POLİTİKAMIZ

Sürdürülebilirlik politikamız, sürdürülebilirlik yaklaşımınıkurum kültürünün bir parçası haline getirmek, bireylerin,ekiplerin ve paydaşların karar alma, uygulama ve iş yapışsüreçlerine ürün ve hizmetler ile entegre etmektir.

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK YÖNETİMİMİZ

Sürdürülebilirlikyönetimimizi; GenelMüdür liderliğinde,yıl içinde düzenliolarak toplanarak veSürdürülebilirlikKomitesisorumluluğundagerçekleştiriyoruz.

Komitemizin amacı; sürdürülebilirlik konularını, paydaşlardan alınan geri bildirimler, kurum içi performans, küresel ve yerel trendler ile yöneterek kurumsal hedefleri gerçekleştirmektir.

SÜRDÜRÜLEBİLiRLİK RAPOR VE ÇALIŞMALARIMIZ

2007-2010 yıllarını kapsayan ilk GRI

raporu B seviyesinde hazırladık.

2011 yılınıkapsayan ilk B+ seviyesinde GRI

raporu hazırladık.

Çimento Sürdürülebilirlik

Girişimi’ne katılan ilk Türk şirketi

olduk.

Global Compact’ı

imzalayan sektöredeilk şirket olduk.

CDP raporlamamız

başladı.

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

CDP Türkiye İklim Lideri

ödülünü aldık

2012 yılını kapsayan raporumuz, çimento sektörünün ilk GRI A+ raporu oldu.

2013 yılı verilerine ilişkin raporumuz GRI G4 Corestandardı ile raporlandı.

GRI G4 Corestandardı ile hazırladığımız 2014 yılı sonuçlarına ilişkin rapor sektörde internet ortamında hazırlanan ilk rapor oldu.

Türkiye’nin reel sektördeki ilk entegre faaliyet raporunu yayınladık

2017

ISO 14046Su AyakiziBelgesi

alındı.

ÇİMSA VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

Mersin Atık Gaz Tesisi’ni 2012 yılında 22.5M USD yatırım ile devreye aldık.

Eskişehir Hot Disc ve atık hazırlama tesisine 10M USD yatırım yaptık.

SNCR Yatırımlarımız ile NOx emisyonlarımızı azaltmaya devam ediyoruz.

Alternatif Hammadde kullanımlarımız ile doğal hammadde tüketimlerimizi azaltıyoruz.

Döner fırın elektrofiltrelerinin tamamı Torbalı Filtrelere çevrilerek toz emisyon değerlerinin yönetmelikte belirtilen toz sınır değerinin çok altında kalması sağlanmıştır.

ESKİŞEHİR-HOTDICS YATIRIMI

Eskişehir Hot Disc ve atık hazırlama tesisine 2012 yılında 10M USD yatırım yaptık.

ATY (Atıktan Türetilmiş Yakıt) Hazırlama Tesisi:

6000 m2

Alternatif Yakıt Çeşitleri

Alternatif Yakıtlar

Katı Sıvı

• Atıktan Türetilmiş Yakıt (ATY),• Belediye Katı Atıkları (ATY),• Endüstriyel Atık,

• Kağıt/Karton• Çocuk Bezi• Ahşap, Talaş

• Tehlikeli: Kontamine Atıklar• ÖTL

Biyokütle• Ahşap, Talaş,• Pirinç Kabuğu• Zeytin Çekirdeği

Tehlikeli Olmayan

• Evsel nitelikte Atıksu Arıtma Çamuru

Tehlikeli• Endüstriyel Arıtma

Tesisi Çamuru• Atık Yağ• Sintine• Solvent• Boya Çamuru

ATY Hazırlama Tesisi Akım Şeması

Primer Kırıcı Elektromagnetik Seperatör

Sekonder Kırıcı ATY Taşıyıcı Bant

ATY Hazırlama Tesisi Ekipmanları

ATY rutubeti < %15, orijinal alt ısıl değeri 4000 ±500 kcal/kg değerinde olan alternatif yakıttır.

ATY Tesisine gelen atık

ATY

Taşıyıcı Lastik Bant:

1,6 m genişliğinde, 150 m uzunluğundadır.

17

ÇİMENTO KLİNKERİ ÜRETİM PROSESİ

HOTDISC Technology

COLD RAW MEAL

BIN

RAW MEAL TO

CALCINER AND

HOTDISC

HOTDISC

TRIPLE FLAP

SLUICE

Inline calciner systemwith a HOTDISC

TERTIARY

AIR

CALCINER

Hot Disc Alternatif Yakıt Birlikte İşleme Odası

Hotdisc refrakter kaplı döner bir tabladan oluşmaktadır. ATY ve ÖTL’ nin sıcak hava yardımı ile yanması sağlanıp, 1000-1100 oC sıcaklık elde edilerek, birlikte işlenmesi sağlanır.

Yıl Yakılan atık miktarı (ton)

2015 46.062

2016 58.503

2017 75.264

30,6% 33,3%36,8%

0,0%

10,0%

20,0%

30,0%

40,0%

50,0%

60,0%

70,0%

80,0%

90,0%

100,0%

2015 2016 2017

Çimsa Eskişehir Fabrikası ATY Kullanım Oranı (% Isıl Güç)

2017 Yılı Toplam CO2 tasarrufu: 10.177 ton

Neden Atık Yakıyoruz?

akıyoruz?

MERSİN WHR YATIRIMI

Mersin Atık Gaz Tesisi’ni 2012 yılında 22.5MUSD yatırım ile devreye aldık.

Yılda yaklaşık 50.000 mwh/yr elektriküretiyoruz.

«Atık Gazdan Elektrik Üretim Projesi» ile, Mersin Fabrikamızın elektrik ihtiyacının %20’si karşılanmaktadır.

Atık Gazdan Elektrik Üretim Projesi ;

Proje Amacı : 1. Tesis ve 2. Tesis Ön Isıtıcı ve Soğutma Üniteleriatık gazlarını kullanarak elektrik üretmektir.

Proje Yatırımı : 22.5 Milyon USD

Kurulu Kapasite : 9.8 MW

Yıllık Üretim Hedefimiz : 60.000.000 kWh/Yıl

Mersin Fabrika Yıllık Elektrik Tüketimi : 300.000.000 kWh/Yıl

Fabrika Elektrik İhtiyacı Karşılama Oranı : 20 %Hedef CO2 Emisyon Azaltma : 30.000 ton/yıl

WHR (WASTE HEAT RECOVERY)

Çimsa Mersin Fabrikası Atık Gaz Isısından Elektrik Üretim Tesisi –WHR

(WASTE HEAT RECOVERY)

Atık Gazdan Elektrik Üretimi

Çimento üretim tesisi atık gazları, önısıtıcı ve soğutma gazlarıdır.

WHR (WASTE HEAT RECOVERY)

✓Klinker üretim hattında 400°C altındaki atık gazlardaki ısıyı kullanarak elektrik üretimi

✓ Ek fosil yakıt kullanımı ve ısı tüketimi olmaması

✓ Ek sera etkisi yaratan gaz emisyonu olmayışı

Çimento Atık Gazdan Elektrik Üretim Tesisi – Avantajları

48

05

2

51

91

1

44

08

6

22

68

1

24

50

2

20

80

82 0 1 5 2 0 1 6 2 0 1 7

Power Generation, MWh/y CO2 Saving, ton/y

MERSİN, ESKİŞEHİR SNCR YATIRIMI

19

Eskişehir 2. TesisSNCR Sistemi

Mersin 3. TesisSNCR Sistemi

✓ HEDEF: Tüm fırınlarımızda SNCR yatırımlarını 2018 yılı içerisinde tamamlayarak; NOxemisyonlarımızı 700 mg/Nm3 değerlerine düşürmek,

NOx NEDİR?

• Temelde NOx olarak adlandırılan azot oksit gazının içeriğinde, ağırlıklı olarak azot

monoksit (NO) ve azot dioksit (NO2) bulunur.

• Çimento endüstrisinde NOx gazlarının % 95’ini azot monoksit (NO) oluşturur.

(CEMBUREAU, 2007)

• Azot oksitler 3 şekilde oluşur:

1. Yakıt kaynaklı NOx: Yakıtın içindeki azot bileşiklerin 850 – 900 C üzerindeki sıcaklıklarda

ortamdaki oksijenle birleşerek oluşturduğu azot oksit bileşiklerdir.

2. Termal NOx: Yanma havası içindeki azot gazının, 1200 C ve üzerinde sıcaklıklarda

ortamdaki oksijenle birleşerek oluşturduğu azot oksit bileşikleridir.

3. Ani NOx: Yanma reaksiyonlarının başlangıç kısımlarında yakıtın içindeki hidrokarbon

radikallerinin azot (N2) moleküllerini parçalaması sonucu oluşan azot oksit bileşikleridir.

29

𝑵𝑶𝒙 Oluşum Mekanizması

Çimento endüstrisinde NOx gazlarının %95’ini NO %5’ini NO2 oluşturur.

Azot oksitler 3 şekilde oluşur:

1.Yakıt kaynaklı 𝑁𝑂𝑥

2. Termal 𝑁𝑂𝑥

3. Ani 𝑁𝑂𝑥

4

KALSİNATÖR

Yakıt NOx

( T > 900 °C )

DÖNER FIRIN

Termal NOx

( T > 1800 °C )Ani NOx

SNCR (Selective Non Catalytic Reduction) Kimyası

✓ Amonyak için 850 - 1150℃

4𝑁𝑂 + 4𝑁𝐻3 + 𝑂2 4𝑁2+ 6𝐻2𝑂

4𝑁𝐻3 + 2𝑁𝑂2 + 𝑂2 3 𝑁2+ 6𝐻2𝑂

✓ Üre için 900 – 1150 ℃

CO(𝑁𝐻2) 2+2NO+ Τ1 2𝑂2 2 𝑁2 + 𝐶𝑂2 + 2𝐻2𝑂

13

Aynı miktarda NOx indirgemek içinkullanılan üre miktarı amonyağagöre daha fazladır.

SNCR FOTOĞRAFLARI;

Çimento sektörü için; kiremit, seramik & vitrifiye, karo, döküm sanayi, şeker,mermer kırığı, alçı kalıp kırığı ve cam fabrikalarından çıkan ikincil ürün & atıkhammaddelerin çimento üretiminde alternatif hammadde olarak kullanılaraksürdürülebilirliği sağlamaktır.

ALTERNATİF HAMMADDE KULLANIMI

0

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

2015 2016 2017

220.794

123.746

65.606

159.640

63.786

49.017

109.754115.886

108.373

Alternatif Hammadde kullanım miktarlarımız

Gri Klinker Kullanılan Alternatif Hammadde Miktarı ton

Gri Çimento Kullanılan Alternatif Katkı Miktarı ton

Beyaz Klinker Kullanılan Alternatif Hammadde Miktarı ton

• Ekonomik açıdan; farklı sektörlerle birlikte oluşturulan sinerjiyle yürütülen

endüstriyel simbiyoz uygulamaları arttırılmış, sürdürülebilir kaynak verimliliği

sağlanmıştır.

• Çevresel açıdan; Doğal kaynak tüketimi ve CO2 salınımı azaltılmıştır.

• Düzenli depolamaya giden atık miktarı azaltılmıştır.

• İşbirliği kültüründe gelişme sağlanmıştır.

• Çevre mevzuatına örnek uyum sağlanmıştır.

• Eko-endüstriyel yeşil üretim işbirliği ağı oluşturulmuştur.

DOĞAL HAMMADDE YERİNE ALTERNATİF HAMMADDE

KULLANARAK;

ISO 14046 SU AYAKİZİ

2017 yılında, Çimento sektöründe bir ilki daha gerçekleştirdik;

ISO 14046 Su AyakiziSertifikasının aldık.

SU TASARRUFLARIMIZ;

Arıtılmış suların proseste tekrar kullanılması ile;

Fotoselli musluklar ile;

Tesisler 2016 2017

Eskişehir ve Kayseri 27.463 m3 31.450 m3

Tesis 2016

Mersin 13.340 m3

ÇİMSA

2014 yılından beri CDP İklimDeğişikliği raporlamasıyapıyoruz.

Çimsa olarak 2016 CDP’deİklim Değişikliğikategorisinde geçen senekiperformansımızın da üzerineçıkarak A- aldık.

Bu performansımız bizeçimento sektöründe bir ilkolarak CDP Türkiye 2016İklim Liderliği Ödülü’nügetirdi.

CDP (CARBON DISCLOSURE PROJECT)

2015 yılından beri CDPSu raporlamasıyapıyoruz.2017 yılında 2016 yılıperformanısımızınüstüne çıkarakpuanımızı B-’den B’yeçıkardık.

ÇİMSACSI (CEMENT SUSTAINABILITY INITIATIVE)

Çimento Sürdürülebilirlik Girişimi’ne katılan ilk Türk şirketi olduk.

Bu bağlamda son 5 yıldır CSI’ın GNR veri tabanına raporlama yapıyoruz.

CSI taahhütlerimiz ve kurumsal hassasiyetimizden dolayı her yıl Sera Gazı ve Emisyon değerlerimizi Ernst&Young tarafından doğrulamasını yaptırıyoruz.

Kayseri fabrikasında üretilen katkılı çimento ürünüTürkiye’de ilk yeşil sertifikalı ürün oldu.

ÇİMSAEPD (ENVIRONMENTAL PRODUCT DECLARATION)

Isıdaç40 dünyanın ilk EPD belgeli kalsiyum alüminatçimentosu oldu.

Çimsa Süper Beyaz ise dünyanın EPD belgeli 2. beyaz çimentosu oldu.

ESKİŞEHİR YEMEKHANE LEED SERTİFİKASI

Çimsa Eskişehir Fabrikası’nda2015 yılında inşa edilenyemekhane binası Amerikan YeşilBinalar Konseyi’nin gerçekleştirdiğidenetim sonucunda Leed PlatinStandardı’yla sertifika almaya hakkazandı.

ÇİMSA VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

Çimsa sürdürülebilirlik alanında,2017 yılında 26.798.582 TL likyatırım yapmıştır.

s.ayan@cimsa.com.tr