Проф. Д-р Јован СтојаноскиАсс. М-р Александар Трајков

- Авторизирани предавања -

МЕЃУНАРОДНА ШПЕДИЦИЈА

Глава 1 – 4, 01.10.2009 Охрид

УНИВЕРЗИТЕТ „СВ. КЛИМЕНТ ОХРИДСКИ“ - БИТОЛАФАКУЛТЕТ ЗА ТУРИЗАМ И УГОСТИТЕЛСТВО - ОХРИД

ГЛАВА 1: ПОИМ И ДЕФИНИРАЊЕ НА МЕЃУНАРОДНАТА ШПЕДИЦИЈА

Поим ШПЕДИЦИЈА

шпедиција лат. „expediere“

Германија Франција Италија Ангија и САД

Балкански земји

Македонија

„Spedition“ и „Spediteur“

„Expediteures“ или Commission-naire de transport“

„Spedizione“ и „Spedizionare“

„Freight forwarding“, „freight forwarders“, „Freight agents“, „movers“, „shippers“

„шпедиција“ и „шпедитер“.

„шпедиција“ и „експедирање“

ДефинирањеСпоред проф. д-р А. Николовски (2000),

стручно организирање на транспорт на стока од страна на шпедитерот и восвое име и за сметка на коминтентот.

Според Д-р Борис Маровиќ (1994),посредник помеѓу лица кои располагаат со стока, превозници и други

учесници во превозот. Меѓународниот шпедитер во свое име склучува иизвршува превозни и други договори, а за сметка на налогодавачот, при штоводи сметка стоката да се отпреми односно да се допреми во меѓународниотсообраќај по најдобри услови.

Според д-р Милорад Килибарда (2007)чиста логистичка дејност во сферата на планирање, обликување,

организација и реализација на стоковите текови и логистичкиот синџир.

Според други пак,услуга која ја користат компаниите кои учествуваат во увозот или извозот

на стоки, односно шпедитерот се јавува како посредник помеѓу клиентот идавателите на различни видови транспортни усуги.

ГЛАВА 1: ПОИМ И ДЕФИНИРАЊЕ НА МЕЃУНАРОДНАТА ШПЕДИЦИЈА

Табела: Видови шпедитерски услуги според дефиницијата на Меѓународната федерација на шпедитерски асоцијации

Шпедитерски и логистички услугиОсновни Помошни

(консултантски)ТранспортСредувањеМанипулирањеПакувањеДистрибуција

ЦаринењеОсигурувањеДокументирањеПлаќањеи сл.

Шпедиција како дејност трговска логистика (специјализирани деловни

субјекти) менаџирање на трговскиот синџир (supply chain), специјализирана услужна стопанска дејност која

ја чинат сет од активности кои се во врска сопрофесионално организирање на отпрема,допрема и транзит на стока и други вообичаениработи кои се во врска со тоа.

Шпедицијата како научна дисциплина Систем на знаења (посебен предмет на проучување) Посебна терминологија Посебни научни методи на истражување

Меѓународен шпедитерСтопанственик Дејност

Правно или физичко лице

Регистриран за вршење шпедитерска дејност

Комисионер –работи во свое име за туѓа сметкаАгент – работи во туѓо име за туѓа сметкаСамостоен –работи во свое име и за своја сметка

Професио-нално и исклучиво се занимава со организира-ње на отпрема (извоз), допрема (увоз) или провоз (транзит) на стока

Отпремата, допремата и транзитот вообичаено ги врши со помош на превозник (најчесто не го врши сам превозот на стоката)Организира отпрема, допрема или транзит на туѓи стоки, а не на сопствениВрши и други работи во врска со организирање на отпремата, допремата или транзитот како на пример: правни, технички, финансиски, и сл.

МЕЃУШПЕДИТЕР ПОДШПЕДИТЕРПравно или физичко лицеГлавниот шпедитер му пренесува дел од обврскитеВообичаено е проверен соработник на главниот шпедитер од странска земјаНајчесто врши технички услуги (дел од транспорт, складирање, претоварање и сл.) или регулира одреден правни прашања Одговорноста на меѓушпедитерот е регулирана во зависност од видот и обемот на обврските

Правно или физичко лицеГлавниот шпедитер му ги пренесува во целост обврскитеДокажан соработник на главниот шпедитерШпедитерот одговара за подшпедитерот за неговиот избор и за неговата работа, како и за други лица кои се ангажирани од него

Слика: Организирање и извршување отпрема на стоката

ГЛАВА 2: РАЗВОЈ НА МЕЃУНАРОДНАТА ШПЕДИЦИЈА

Развој на производните сили иопштествената поделба на трудот.

Почетоците - XIII век – Венеција

Средниот век (XVI век)

Индустриска револуција

XX век до денес – основен фактор за надворешно трговските олеснувања

Развој на шпедицијата во Македонија

Пред 1941 Од 1941 до 1990 После 1990Приватни компании, филијали на странските шпедиции, мали и поеднечни претпријатија

Државни и општествени претпријатија, поголеми шпедитерски претпријатија

Голем број на мали претпријатија во приватна и мешовита сопственост и мал број на поголеми приватни претпријатија

ГЛАВА 3: КАРАКТЕРИСТИКИ И ЗНАЧЕЊЕ НА МЕЃУНАРОДНАТА ШПЕДИЦИЈА

Стручност

Примена на рационални деловни методии најповолни превозни, царински инадворешно - трговски инструменти итехники

Економичост Испорака на стока со релативно најнискитрошоци

БрзинаОтпрема (допрема) на стоката одиспраѓачот до примачот за најкратковреме

СигурностИспорака на стоката во исправнасостојба, добар изглед, ненамаленаколичина и функционалност

ОдговорностОдговорност за настанатите штетизаради сопствените активности иодговорност за изборот на трети лица

Општ заклучок за значењето на меѓународниот шпедитер

најсигурен и најдобар помагач на коминтентот,

на стручен начин ги штити неговите интереси и

ја олеснува меѓународната размена со стоки,

создава корист за себе и за сите субјекти вклучени во меѓународниот промет на стока, за домашната економија, за странските економии и за вкупното светско стопанство.

Значењето на меѓународна шпедиција

давање комплетна и квалитетна логистика(испорака под најповолни услови за коминтентот -максимален квалитет на услугите по прифатлива цена),

Една од најважните алки во трговскиот синџир(95% од стоковите текови во меѓународната трговија сереализираат преку шпедитерски компании)

Генерира милиони вработувања

Техничко технолошки развој

Зачувување на животната средина

ГЛАВА 4: СТРУКТУРА НА ШПЕДИТЕРСКИТЕ РАБОТИ И ФУНКЦИИ НА МЕЃУНАРОДНАТА ШПЕДИЦИЈА (основни и

специјални)

Основни работиСоветодавни работи Подготовка на потребни

документи

Маркетинг работи Организирање отпрема и испорака на стоката

Комерцијални работи Царинско посредувањеФормирање цена на услугите (тарифни раб.)

Инспекциски преглед на стоката

Изработка на инстрадиција

Транспортно осигурување на стоката

Договарање и склучување договори Финансиски работи

Специјални шпедитерски работи

Склучување договори за мерење и сортирање на стоката и извршување на тие работи

Обележување и етикетирање на стоката Издавање на гарантни писма Издавање на шпедитерски потврди и на други ФИАТА документи Земање мостри од стоката заради контрола на истата Застапување на налогодавачот во односите со трети лица Договорна контрола на квалитетот и квантитетот на стоката Преработка, доработка и обработка на стоката Хранење и поење на живи животни Саемски работи Селидбени работи Консигнациони работи Лизинг работи Кредитирање на налогодавачот Финансиски работи итн.

Стопански функции на меѓународната шпедиција

Просторна функција

Временска функција

Квантитативна функција

Квалитативна функција

Кредитна функција

Маркетинг функција