Ð‘Ð¸Ñ‡Ñ Ñ Ð½: Mr_Segsger Monday, 27 August 2007Монголын ард Ñ‚Ò¯Ð¼Ñ Ð½ бид: - Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½Ñ…Ð°Ð° Ñ‚ÑƒÑ Ð³Ð°Ð°Ñ€ тогтнол, Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚ байдлыг бататган Ð±Ñ Ñ…Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ð¶, - Хүний Ñ Ñ€Ñ…, Ñ Ñ€Ñ… чөлөө, ÑˆÑƒÐ´Ð°Ñ€Ð³Ð°Ñ‘Ñ ,Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½Ð¸Ð¹Ñ…Ñ Ñ Ñ Ð² Ð½Ñ Ð³Ð´Ð»Ð¸Ð¹Ð³ Ñ Ñ€Ñ…Ñ Ð¼Ð»Ñ Ð½ Ð´Ñ Ñ Ð´Ñ Ð»Ð¶, - Төрт Ñ‘Ñ , түүх, Ñ Ð¾Ñ‘Ð»Ñ‹Ð½Ñ…Ð¾Ð¾ уламжлалыг нандигнан өвлөж, - Хүн төрөлхтний Ñ Ð¾Ñ‘Ð» Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½ÑˆÐ»Ð¸Ð¹Ð½ ололтыг Ñ…Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ‚Ð³Ñ Ð½Ò¯Ð·Ñ Ð¶, - ÐÑ… орондоо Ñ…Ò¯Ð¼Ò¯Ò¯Ð½Ð»Ñ Ð³, Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½Ð¸Ð¹ Ð°Ñ€Ð´Ñ‡Ð¸Ð»Ñ Ð°Ð½ Ð½Ð¸Ð¹Ð³Ñ Ð¼ цогцлуулан Ñ…Ó©Ð³Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ Ñ Ñ€Ñ…Ñ Ð¼ зорилго болгоно. Үүний учир Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийг Ð´Ð°Ñ Ð°Ñ€Ð¾Ð»Ð½Ð¾Ð¾ зарлан тунхаглаж байна.ÐÐГДҮГÐÐРБҮЛÐГ МОÐГОЛ УЛСЫРБҮРÐÐ

ÐРХТ БÐЙДÐЛ

ÐÑ Ð³Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ Ñ€ зүйл 1.Монгол Ð£Ð»Ñ Ð±Ð¾Ð» Ñ‚ÑƒÑ Ð³Ð°Ð°Ñ€ Ñ‚Ð¾Ð³Ñ‚Ð½Ð¾Ñ Ð¾Ð½, Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚, Бүгд найрамдах ÑƒÐ»Ñ Ð¼Ó©Ð½. 2.ÐÑ€Ð´Ñ‡Ð¸Ð»Ñ Ð°Ð½ Ñ‘Ñ , шударга Ñ‘Ñ , Ñ Ñ€Ñ…Ñ‡Ó©Ð»Ó©Ó©, Ñ‚Ñ Ð³Ñˆ байдал, Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½Ð¸Ð¹ Ñ Ð²Ð½Ñ Ð³Ð´Ð»Ð¸Ð¹Ð³ хангах, хууль Ð´Ñ Ñ Ð´Ð»Ñ Ñ…Ð½ÑŒ төрийн үйл ажиллагааны Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ зарчим мөн.

Хоёрдугаар зүйл 1.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‚Ó©Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ байгууламжийн хувьд Ð½Ñ Ð³Ð´Ð¼Ñ Ð» байна. 2.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ нутаг Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€ зөвхөн Ð·Ð°Ñ Ð°Ð³ захиргааны Ð½Ñ Ð³Ð¶Ð¸Ð´ хуваагдана.

Гуравдугаар зүйл 1.Монгол Ð£Ð»Ñ Ð°Ð´ Ð·Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ бүх Ñ Ñ€Ñ… ард түмний Ð¼Ñ Ð´Ñ Ð»Ð´ байна.Монголынард Ñ‚Ò¯Ð¼Ñ Ð½ төрийн үйл Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ñ‚ шууд

оролцож, мөн Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð¶ Ð±Ð°Ð¹Ð³ÑƒÑƒÐ»Ñ Ð°Ð½Ñ‚Ó©Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ Ñ Ñ€Ñ… барих төлөөлөгчдийн байгууллагаараа ÑƒÐ»Ð°Ð¼Ð¶Ð»Ð°Ð½Ñ Ð½Ñ Ñ…Ò¯Ò¯ Ñ Ñ€Ñ…Ñ Ñ Ñ Ð´Ñ Ð»Ð½Ñ . 2.Төрийн Ñ Ñ€Ñ… Ð¼Ñ Ð´Ð»Ð¸Ð¹Ð³ хууль Ð±ÑƒÑ Ð°Ð°Ñ€ авах, авахаар завдахыг хориглоно.

Ð”Ó©Ñ€Ó©Ð²Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ Ñ€ зүйл 1.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ нутаг Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ð±Ò¯Ñ‚Ñ Ð½ байдал, ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ хил халдашгүй дархан байна. 2.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ хилийг хуулиар бататгана. 3.Хууль Ð³Ð°Ñ€Ð³Ð°Ñ…Ð³Ò¯Ð¹Ð³Ñ Ñ Ñ€ Ð³Ð°Ð´Ð°Ð°Ð´Ñ‹Ð½Ñ†Ñ Ñ€Ð³Ð¸Ð¹Ð½ хүчнийг Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½Ð½ÑƒÑ‚Ð°Ð³ Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€Ñ‚ байрлуулах, дамжин Ó©Ð½Ð³Ó©Ñ€Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…Ñ Ñ Ñ€ ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ Ñ…Ð¸Ð»Ð½Ñ Ð²Ñ‚Ñ€Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ хориглоно.

Тавдугаар зүйл 1.Монгол Ð£Ð»Ñ Ð´Ñ Ð»Ñ…Ð¸Ð¹Ð½ Ñ Ð´Ð¸Ð¹Ð½ Ð·Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ хөгжлийн Ñ‚Ò¯Ð³Ñ Ñ Ð¼Ñ Ð» хандлага, өөрийн орны өвөрмөцонцлогт Ð½Ð¸Ð¹Ñ†Ñ Ñ Ð½ олон Ñ…Ñ Ð²ÑˆÐ¸Ð» бүхий Ñ Ð´Ð¸Ð¹Ð½ Ð·Ð°Ñ Ð°Ð³Ñ‚Ð°Ð¹ байна. 2.Төр нь нийтийн болон хувийнөмчийн аливаа Ñ…Ñ Ð»Ð±Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð³ Ñ…Ò¯Ð»Ñ Ñ Ð½Ð·Ó©Ð²ÑˆÓ©Ó©Ñ€Ñ‡, өмчлөгчийн Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ хуулиар хамгаална. З.Өмчлөгчийн Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ гагцхүү хуульд Ð·Ð°Ð°Ñ Ð°Ð½ Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð»Ñ Ð»Ñ Ñ Ñ€ Ñ…Ñ Ð·Ð³Ð°Ð°Ñ€Ð»Ð°Ð¶ болно. 4.Төр нь Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½Ð¸Ð¹ Ñ Ð´Ð¸Ð¹Ð½ Ð·Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ аюулгүй байдал, аж ахуйн бүх Ñ…Ñ Ð²ÑˆÐ»Ð¸Ð¹Ð½ болон хүн амыннийгмийн хөгжлийг хангах зорилгод Ð½Ð¸Ð¹Ñ†Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ð½ Ñ Ð´Ð¸Ð¹Ð½ Ð·Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð³Ð·Ð¾Ñ…Ð¸Ñ†ÑƒÑƒÐ»Ð½Ð°. 5.Мал Ñ Ò¯Ñ€Ñ Ð³ бол Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½Ð¸Ð¹ Ð±Ð°Ñ Ð»Ð°Ð³Ð¼Ó©Ð½ бөгөөд төрийн хамгаалалтад байна.

Зургадугаар зүйл 1.Монгол Ð£Ð»Ñ Ð°Ð´ газар, түүний Ñ…Ñ Ð²Ð»Ð¸Ð¹, ой, ÑƒÑ , амьтан, ургамал Ð

±Ð¾Ð»Ð¾Ð½ байгалийн Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ Ð±Ð°Ñ Ð»Ð°Ð³ гагцхүү ард түмний Ð¼Ñ Ð´Ñ Ð», төрийн хамгаалалтад байна. 2.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð´Ñ Ð´Ó©Ð¼Ñ‡Ð»Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ð½Ñ Ñ Ñ Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ газар, Ñ‚Ò¯Ò¯Ð½Ñ‡Ð»Ñ Ð½ газрын Ñ…Ñ Ð²Ð»Ð¸Ð¹, түүний Ð±Ð°Ñ Ð»Ð°Ð³, ой, ÑƒÑ Ð½Ñ‹ нөөц, ан амьтан төрийн өмч мөн. З.Ð‘Ñ Ð»Ñ‡Ñ Ñ Ñ€, нийтийн Ñ Ð´Ñ Ð»Ð±Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ Ð±Ð°ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ Ñ‚ÑƒÑ Ð³Ð°Ð¹ Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ñ†Ñ Ñ Ð½Ð¸Ð¹Ñ…Ñ Ñ Ñ Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ газрыг зөвхөн Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½Ð´ өмчлүүлж болно.ÐÐ½Ñ Ð½ÑŒ газрын Ñ…Ñ Ð²Ð»Ð¸Ð¹Ð³ өмчлөхөд хамаарахгүй.Ð˜Ñ€Ð³Ñ Ð´ хувийн өмчийнхөө газрыг худалдах, арилжих, Ð±Ñ Ð»Ñ Ð³Ð»Ñ Ñ…, барьцаалах Ð·Ñ Ñ€Ð³Ñ Ñ Ñ€ гадаадын Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½, Ñ…Ð°Ñ€ÑŒÑ Ð°Ð»Ð°Ð»Ð³Ò¯Ð¹ хүнийөмчлөлд ÑˆÐ¸Ð»Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…, Ñ‚Ò¯Ò¯Ð½Ñ‡Ð»Ñ Ð½ төрийн Ñ Ñ€Ñ… бүхий Ð±Ð°Ð¹Ð³ÑƒÑƒÐ»Ð»Ð°Ð³Ñ‹Ð½Ð·Ó©Ð²ÑˆÓ©Ó©Ñ€Ó©Ð»Ð³Ò¯Ð¹Ð³Ñ Ñ Ñ€ Ð±ÑƒÑ Ð´Ð°Ð´Ñ Ð·Ñ Ð¼ÑˆÒ¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…, ашиглуулахыг хориглоно. 4.Төр газрын Ñ Ð·Ñ Ð½Ð´ газартай нь Ñ…Ð¾Ð»Ð±Ð¾Ð³Ð´Ñ Ð¾Ð½ Ò¯Ò¯Ñ€Ñ Ð³ Ñ…Ò¯Ð»Ñ Ñ Ð»Ð³Ñ Ñ…, ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½Ñ‚ÑƒÑ Ð³Ð°Ð¹ Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ñ†Ñ Ñ Ð³ Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð»Ñ Ð½ нөхөхолговортойгоор газрыг Ñ Ð¾Ð»Ð¸Ñ… буюу Ñ Ñ€Ð³Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ð½ авах, уг газрыг хүнамын Ñ Ñ€Ò¯Ò¯Ð» Ð¼Ñ Ð½Ð´, байгаль хамгаалал, Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½Ð¸Ð¹ аюулгүй байдлын ашиг Ñ Ð¾Ð½Ð¸Ñ€Ñ…Ð¾Ð»Ð´ харшаар ашиглавал хураан авч болно. 5.Ð¢Ó©Ñ€Ó©Ó©Ñ Ð³Ð°Ð´Ð°Ð°Ð´Ñ‹Ð½ Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½, хуулийн Ñ Ñ‚Ð³Ñ Ñ Ð´, Ñ…Ð°Ñ€ÑŒÑ Ð°Ð»Ð°Ð»Ð³Ò¯Ð¹ хүнд газрыг төлбөр,хугацаатайгаар болон Ñ…ÑƒÑƒÐ»ÑŒÐ´Ð·Ð°Ð°Ñ Ð°Ð½ Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ болзол, журмаар ашиглуулж болно.

Долдугаар зүйл 1.Монголын ард түмний түүх,Ñ Ð¾Ñ‘Ð»Ñ‹Ð½ Ð´ÑƒÑ€Ñ Ð³Ð°Ð»Ñ‚ зүйл, ÑˆÐ¸Ð½Ð¶Ð»Ñ Ñ… ухаан, оюуны өв төрийн хамгаалалтад байна. 2.Ð˜Ñ€Ð³Ñ Ð½Ð¸Ð¹ Ñ‚ÑƒÑƒÑ€Ð²Ð¸Ñ Ð°Ð½ оюуны Ò¯Ð½Ñ Ñ‚Ð·Ò¯Ð¹Ð» бол зохиогчийнх нь өмч,Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½Ð¸Ð¹ Ð±Ð°Ñ Ð»Ð°Ð³

мөн.

Ðаймдугаар зүйл 1.Монгол Ñ…Ñ Ð» бол төрийн Ð°Ð»Ð±Ð°Ð½Ñ‘Ñ Ð½Ñ‹ Ñ…Ñ Ð» мөн. 2.ÐÐ½Ñ Ð·Ò¯Ð¹Ð»Ð¸Ð¹Ð½ 1 Ð´Ñ Ñ… Ñ…Ñ Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ заалт ньхүн амын Ó©Ó©Ñ€ Ñ…Ñ Ð» бүхий Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ñ‚Ð½Ð¸Ð¹ цөөнх Ñ Ñ… Ñ…Ñ Ð»Ñ Ñ Ñ€Ñ Ñ Ñ ÑƒÑ€Ð°Ð»Ñ†Ð°Ñ…,харилцах, Ñ Ð¾Ñ‘Ð», урлаг, ÑˆÐ¸Ð½Ð¶Ð»Ñ Ñ…ÑƒÑ…Ð°Ð°Ð½Ñ‹ үйл ажиллагаа Ñ Ð²ÑƒÑƒÐ»Ð°Ñ… Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ үл хөндөнө.

Ð•Ñ Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ Ñ€ зүйл 1.Монгол ÑƒÐ»Ñ Ð°Ð´ Ñ‚Ó©Ñ€ нь шашнаа Ñ…Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ‚Ð³Ñ Ð¶, шашин нь Ñ‚Ó©Ñ€Ó©Ó© Ð´Ñ Ñ Ð´Ñ Ð»Ð½Ñ . 2.Төрийн байгууллага шашны, Ñ Ò¯Ð¼ хийд ÑƒÐ»Ñ Ñ‚Ó©Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ үйл ажиллагаа Ñ Ñ€Ñ…Ð»Ñ Ð½ Ñ Ð²ÑƒÑƒÐ»Ð¶ болохгүй. З.Төр, Ñ Ò¯Ð¼ хийдийн хоорондын харилцааг хуулиар зохицуулна.

Ðравдугаар зүйл 1.Монгол Ð£Ð»Ñ Ð¾Ð»Ð¾Ð½ ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ Ñ Ñ€Ñ… Ð·Ò¯Ð¹Ð½Ð½Ð¸Ð¹Ñ‚Ñ Ñ Ñ€ Ñ…Ò¯Ð»Ñ Ñ Ð½ Ð·Ó©Ð²ÑˆÓ©Ó©Ñ€Ñ Ó©Ð½ Ñ…Ñ Ð¼Ñ…Ñ Ð¼Ð¶Ñ Ñ , зарчмыг баримталж Ñ Ð½Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ Ñ Ñ€Ñ…Ñ Ð¼Ð»Ñ Ñ Ñ Ð½ гадаад Ð±Ð¾Ð´Ð»Ð¾Ð³Ð¾Ñ Ð²ÑƒÑƒÐ»Ð½Ð°. 2.Монгол Ð£Ð»Ñ Ð¾Ð»Ð¾Ð½ ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ Ð³Ñ Ñ€Ñ Ñ Ð³Ñ Ñ Ñ€Ñ…Ò¯Ð»Ñ Ñ Ñ Ñ Ð½ Ò¯Ò¯Ñ€Ð³Ñ Ñ ÑˆÑƒÐ´Ð°Ñ€Ð³Ð°Ð°Ñ€ Ñ Ð°Ñ…Ð¸Ð½ Ð±Ð¸ÐµÐ»Ò¯Ò¯Ð»Ð½Ñ . 3.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ олон ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ Ð³Ñ Ñ€Ñ Ñ Ð½ÑŒ Ñ Ð¾Ñ‘Ñ€Ñ…Ð¾Ð½ Ð±Ð°Ñ‚Ð°Ð»Ñ Ð°Ð½ буюу Ð½Ñ Ð³Ð´Ñ Ð½ Ð¾Ñ€Ñ Ð¾Ð½ тухай хууль хүчин төгөлдөр болмогц дотоодын хууль тогтоомжийн Ð½Ñ Ð³Ñ Ð½ Ð°Ð´Ð¸Ð»Ò¯Ð¹Ð»Ñ‡Ð¸Ð»Ð½Ñ . 4.Монгол Ð£Ð»Ñ Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуульдаа Ñ…Ð°Ñ€ÑˆÐ¸Ð»Ñ Ð°Ð½ олон ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ Ð³Ñ Ñ€Ñ Ñ , Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ баримт бичгийг дагаж мөрдөхгүй.

Ðрван Ð½Ñ Ð³Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ Ñ€ зүйл 1.ÐÑ… орныхоо Ñ‚ÑƒÑ Ð³Ð°Ð°Ñ€ тогтнолыгбатлан хамгаалж, Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½Ð¸Ð¹ аюулгүй байдал, нийгмийн Ð´Ñ Ð³ журмыг хангах нь төрийн Ò¯Ò¯Ñ€Ñ Ð³

мөн. 2.Монгол Ð£Ð»Ñ Ó©Ó©Ñ€Ð¸Ð¹Ð³Ó©Ó© хамгаалах Ð·Ñ Ð²Ñ Ñ Ð³Ñ‚ Ñ…Ò¯Ñ‡Ð¸Ð½Ñ‚Ñ Ð¹ байна.Ð—Ñ Ð²Ñ Ñ Ð³Ñ‚Ñ…Ò¯Ñ‡Ð½Ð¸Ð¹ Ð±Ò¯Ñ‚Ñ Ñ†, зохион байгуулалт, түүнд алба хаах журмыг хуулиар тогтооно.

Ðрван хоёрдугаар зүйл 1.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ñ‚ÑƒÑ Ð³Ð°Ð°Ñ€ тогтнол, Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚ байдлын Ð±Ñ Ð»Ð³Ñ Ñ‚Ñ Ð¼Ð´Ñ Ð³Ð½ÑŒ Төрийн Ñ Ò¯Ð»Ð´, туг, далбаа, тамга,дуулал мөн. 2.Төрийн Ñ Ò¯Ð»Ð´, туг, далбаа, дуулалнь Монголын ард түмний Ñ‚Ò¯Ò¯Ñ…Ñ Ð½ÑƒÐ»Ð°Ð¼Ð¶Ð»Ð°Ð», Ñ…Ò¯Ñ Ñ Ð» Ñ‚Ñ Ð¼Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ð», Ñ Ð² Ð½Ñ Ð³Ð´Ñ Ð»,шударга Ñ‘Ñ , цог хийморийг Ð¸Ð»Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð»Ð½Ñ . З.Төрийн Ñ Ò¯Ð»Ð´ нь ариун цагаанөнгийн бадам Ñ†Ñ Ñ†Ñ Ð³ Ñ ÑƒÑƒÑ€ÑŒÑ‚Ð°Ð¹, Ñ‚Ó©Ð³Ñ Ð³Ó©Ð»Ð³Ò¯Ð¹ Ò¯Ñ€Ð³Ñ Ð»Ð¶Ð»Ñ Ð½ Ð´Ñ Ð»Ð³Ñ Ñ€Ñ Ñ… Ñ‚Ò¯Ð¼Ñ Ð½ Ð½Ð°Ñ Ð°Ð½ Ñ…Ñ Ñ Ð³Ñ Ñ Ñ€ Ñ…Ó©Ð²Ó©Ó©Ð»Ñ Ó©Ð½,мөнх Ñ‚Ñ Ð½Ð³Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð³ Ð±Ñ Ð»Ð³Ñ Ð´Ñ Ñ Ð½ дугаригхөх Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€Ñ‚Ñ Ð¹ байна.Сүлдний Ñ‚Ó©Ð²Ñ…Ñ Ñ Ñ Ð³Ñ‚ Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ñ‚ÑƒÑ Ð³Ð°Ð°Ñ€ тогтмнол, Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚ байдал, цог хийморийг Ð¸Ð»Ñ‚Ð³Ñ Ñ Ñ Ð½ алтан Ñ Ð¾Ñ‘Ð¼Ð±Ð¾,Ñ Ñ€Ð´Ñ Ð½Ð¸Ð¹Ð½ хүлгийг Ñ…Ð¾Ñ Ð»ÑƒÑƒÐ»Ð°Ð½ Ð´Ò¯Ñ€Ñ Ñ Ð»Ñ Ñ Ð½ байна.Сүлдний Ñ…Ò¯Ñ€Ñ Ñ Ð½Ð¸Ð¹ магнайн Ñ…Ñ Ñ Ñ Ð³Ñ‚ Ñ Ñ€Ñ‚, Ñ Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ , Ð¸Ñ€Ñ Ñ Ð´Ò¯Ð¹ гурван цагийг Ð±Ñ Ð»Ð³Ñ Ð´Ñ Ñ Ð½ Ñ…Ò¯Ñ Ð»Ð¸Ð¹Ð³ хангагч чандмань Ñ Ñ€Ð´Ñ Ð½Ñ , доод Ñ…Ñ Ñ Ñ Ð³Ñ‚ Ñ Ñ… газрыг Ñ‚Ó©Ð»Ó©Ó©Ð»Ñ Ó©Ð½Ð½Ð¾Ð³Ð¾Ð¾Ð½ өнгийн уулан Ñ…Ñ Ñ , ашид Ð´Ñ Ð²Ð¶Ð¸Ñ…Ð¸Ð¹Ð½ өлзий хутаг Ð¾Ñ€ÑˆÑ Ð¾Ð½ хүрдийг Ñ‚ÑƒÑ Ñ‚ÑƒÑ Ð´Ò¯Ñ€Ñ Ñ Ð»Ð½Ñ . Хүрдийг хадгаар Ð´Ñ Ñ Ð´Ð»Ñ Ð½ Ñ Ò¯Ð»Ð¶Ñ Ñ Ð½ байна. 4.Монголын Ð½Ñ Ð³Ð´Ñ Ñ Ð½ тулгар төрийн уламжлалт Их цагаан туг ньМонгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ төрийн Ñ…Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ‚Ð³Ñ Ð»Ð¸Ð¹Ð½ Ð±Ñ Ð»Ð³Ñ Ð´Ñ Ð» мөн. 5.Монголын Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ төрийн далбаань улаан, Ñ…Ó©Ñ…, улаан Ñ…Ð¾Ñ Ð¾Ð»Ñ Ð¾Ð½Ó©Ð½Ð³Ó©Ñ‚Ñ Ð¹ байна. Далбааны гурав Ñ…ÑƒÐ²Ð°Ð°Ñ Ð½Ñ‹ Ð½Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ Ñ…Ñ Ð¼Ð¶Ñ Ñ Ñ‚Ñ Ð¹ дундахь Ñ…Ñ Ñ Ñ Ð³ нь мөнх Ñ‚Ñ Ð½Ð³Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ Ñ…Ó©Ñ…, Ñ

‚үүний хоёр тал нь мандан бадрахын Ð±Ñ Ð»Ð³Ñ Ð´Ñ Ð» улаан Ó©Ð½Ð³Ó©Ñ‚Ñ Ð¹ байна.Далбааны ишин талын улаан Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ төв Ñ…Ñ Ñ Ñ Ð³Ñ‚ алтан Ñ Ð¾Ñ‘Ð¼Ð±Ð¾ байрлуулна.Далбааны өргөн,урт нь 1:2-ын харьцаатай байна. 6.Төрийн тамга дөрвөлжин Ñ…Ñ Ð»Ð±Ñ Ñ€Ñ‚Ñ Ð¹, голдоо төрийн Ñ Ò¯Ð»Ð´Ñ‚Ñ Ð¹, Ñ Ò¯Ð»Ð´Ð½Ð¸Ð¹ хоёр талаар Монгол Ð£Ð»Ñ Ð³Ñ Ñ Ñ Ð½ Ð±Ð¸Ñ‡Ñ Ñ Ñ Ñ‚Ñ Ð¹, Ð°Ñ€Ñ Ð»Ð°Ð½Ð³Ð¸Ð¹Ð½ Ð´Ò¯Ñ€Ñ Ð±Ò¯Ñ…Ð¸Ð¹ бариултай байна.Төрийн тамгыг Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ерөнхийлөгч барина. 7.Төрийн Ð±Ñ Ð»Ð³Ñ Ñ‚Ñ Ð¼Ð´Ð³Ð¸Ð¹Ð³ Ð´Ñ Ñ Ð´Ð»Ñ Ð½ Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð»Ñ Ñ… журам, төрийн дууллын үг, Ð°Ñ Ñ‹Ð³ хуулиар бататгана. Ðрван гуравдугаар зүйл 1.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ төрийн Ð´Ñ Ñ Ð´ байгууллагууд байнга оршдог хотыг Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð½Ð¸Ð¹Ñ Ð»Ñ Ð» Ð³Ñ Ð½Ñ . Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð½Ð¸Ð¹Ñ Ð»Ñ Ð» Улаанбаатар хотмөн. 2.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð½Ð¸Ð¹Ñ Ð»Ñ Ð»Ð¸Ð¹Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ð·Ò¯Ð¹Ð½ Ò¯Ð½Ð´Ñ Ð¸Ð¹Ð³ хуулиар тогтооно.

ХОÐРДУГÐÐРБҮЛÐГ Ð¥Ò®ÐИЙ ÐРХ, ÐРХЧӨЛӨӨ

Ðрван Ð´Ó©Ñ€Ó©Ð²Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ Ñ€ зүйл 1.Монгол Ð£Ð»Ñ Ð°Ð´ хууль Ñ‘Ñ Ð¾Ð¾Ñ€ оршин Ñ ÑƒÑƒÐ³Ð°Ð° хүн бүр хууль, шүүхийн өмнө Ñ Ñ€Ñ… Ñ‚Ñ Ð³Ñˆ байна. 2.Хүнийг Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ , ÑƒÐ³Ñ Ð°Ð°, Ñ…Ñ Ð», Ð°Ñ€ÑŒÑ Ð½Ñ‹Ó©Ð½Ð³Ó©, Ð½Ð°Ñ , Ñ…Ò¯Ð¹Ñ , нийгмийн гарал, байдал, хөрөнгө Ñ‡Ð¸Ð½Ñ Ñ , Ñ Ñ€Ñ…Ñ Ð»Ñ Ñ Ð½ ажил, албан тушаал, шашин ÑˆÒ¯Ñ‚Ð»Ñ Ð³,Ò¯Ð·Ñ Ð» бодол, Ð±Ð¾Ð»Ð¾Ð²Ñ Ñ€Ð¾Ð»Ð¾Ð¾Ñ€ Ð½ÑŒÑ Ð»Ð³Ð°Ð²Ð°Ñ€Ð»Ð°Ð½ гадуурхаж үл болно.Хүн бүр Ñ Ñ€Ñ… зүйн Ñ Ñ‚Ð³Ñ Ñ Ð´ байна. Ðрван тавдугаар зүйл 1.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½Ð¸Ð¹ Ñ…Ð°Ñ€ÑŒÑ Ð°Ð»Ð°Ð» Ñ…Ð¸Ð¹Ð³Ñ Ñ Ð´ Ñ…Ð°Ñ€ÑŒÑ Ð°Ñ‚ болох, Ñ…Ð°Ñ€ÑŒÑ Ð°Ñ‚Ð°Ð°Ñ Ð³Ð°Ñ€Ð°Ñ… Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð»Ñ Ð», журмыг гÐ

°Ð³Ñ†Ñ…Ò¯Ò¯ хуулиар тогтооно. 2.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½Ð¸Ð¹Ð³ Ñ…Ð°Ñ€ÑŒÑ Ð°Ñ‚Ð°Ð°Ñ Ñ…Ð°Ñ Ð°Ñ…, Ñ Ñ… Ð¾Ñ€Ð½Ð¾Ð¾Ñ Ð¾Ð¾ Ñ…Ó©Ó©Ñ…,Ó©Ó©Ñ€ ÑƒÐ»Ñ Ð°Ð´ ÑˆÐ¸Ð»Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ð½ өгөхийг хориглоно.

Ðрван зургадугаар зүйл Монгол ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½ дараахь Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…, Ñ Ñ€Ñ… чөлөөг Ð±Ð°Ñ‚Ð°Ð»Ð³Ð°Ð°Ñ‚Ð°Ð¹Ñ Ð´Ñ Ð»Ð½Ñ : 1/амьд Ñ Ð²Ð°Ñ… Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚Ñ Ð¹.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Эрүүгийн хуульд Ð·Ð°Ð°Ñ Ð°Ð½ онц Ñ…Ò¯Ð½Ð´Ð³Ñ Ð¼Ñ‚ Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³ Ò¯Ð¹Ð»Ð´Ñ Ñ Ð½Ð¸Ð¹ учир шүүхийн хүчин төгөлдөр тогтоолоор Ñ Ð»Ñ‹Ð½ Ð´Ñ Ñ Ð´ Ñ…Ñ Ð¼Ð¶Ñ Ñ Ð¾Ð½Ð¾Ð³Ð´ÑƒÑƒÐ»Ñ Ð½Ð°Ð°Ñ Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ тохиолдолд хүний амь Ð½Ð°Ñ Ð±ÑƒÑ Ð½Ð¸ÑƒÐ»Ð°Ñ…Ñ‹Ð³ хатуу хориглоно; 2/Ñ Ñ€Ò¯Ò¯Ð», аюулгүй орчинд амьдрах,орчны бохирдол, байгалийн Ñ‚Ñ Ð½Ñ†Ñ Ð» Ð°Ð»Ð´Ð°Ð³Ð´Ð°Ñ…Ð°Ð°Ñ Ñ…Ð°Ð¼Ð³Ð°Ð°Ð»ÑƒÑƒÐ»Ð°Ñ… Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚Ñ Ð¹; 3/хөдлөх, үл хөдлөх хөрөнгөшударгаар олж авах, Ñ Ð·Ñ Ð¼ÑˆÐ¸Ñ…,өмчлөх, өв залгамжлуулах Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚Ñ Ð¹. Хувийн өмчийг хууль Ð±ÑƒÑ Ð°Ð°Ñ€ хураах, дайчлан авахыг хориглоно.Төр, түүний Ñ Ñ€Ñ… бүхий байгууллага нь нийгмийн Ð·Ð°Ð¹Ð»ÑˆÐ³Ò¯Ð¹Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ñ†Ñ Ñ Ð³ Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð»Ñ Ð½ хувийнөмчийн Ñ Ð´ хөрөнгийг дайчлан авбал нөхөх олговор, үнийг төлнө; 4/ажил Ð¼Ñ Ñ€Ð³Ñ Ð¶Ð»Ñ Ñ Ñ‡Ó©Ð»Ó©Ó©Ñ‚Ñ Ð¹ Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ñ…,хөдөлмөрийн Ð°Ñ Ñ‚Ð°Ð¹ нөхцөлөөрхангуулах, цалин Ñ…Ó©Ð»Ñ Ð°Ð²Ð°Ñ…, амрах, хувийн ажахуй Ñ Ñ€Ñ…Ð»Ñ Ñ… Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚Ñ Ð¹.Ð¥Ñ Ð½Ð¸Ð¹Ð³ ч хууль Ð±ÑƒÑ Ð°Ð°Ñ€ албаданхөдөлмөрлүүлж болохгүй; 5/өндөр Ð½Ð°Ñ Ð»Ð°Ñ…, хөдөлмөрийн чадвар алдах, Ñ…Ò¯Ò¯Ñ…Ñ Ð´ Ñ‚Ó©Ñ€Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…, Ð°Ñ Ñ€Ð°Ñ… болон хуульд Ð·Ð°Ð°Ñ Ð°Ð½ Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ тохиолдолд Ñ Ð´, мөнгөний Ñ‚ÑƒÑ Ð»Ð°Ð¼Ð¶Ð°Ð²Ð°Ñ… Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚Ñ Ð¹; 6/Ñ Ñ€Ò¯Ò¯Ð» Ð¼Ñ Ð½Ð´Ñ Ñ Ñ…Ð°Ð¼Ð³Ð°Ð°Ð»ÑƒÑƒÐ»Ð°Ñ…,Ñ Ð¼Ð½Ñ Ð»Ð³Ð¸Ð¹Ð½ Ñ‚ÑƒÑ Ð»Ð°Ð¼Ð¶ авах Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚Ñ Ð¹.ИÑ

€Ð³Ñ Ð´Ñ Ð´ Ñ Ð¼Ð½Ñ Ð»Ð³Ð¸Ð¹Ð½ төлбөргүй Ñ‚ÑƒÑ Ð»Ð°Ð¼Ð¶ Ò¯Ð·Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ… болзол, журмыг хуулиар тогтооно; 7/Ñ ÑƒÑ€Ñ‡ Ð±Ð¾Ð»Ð¾Ð²Ñ Ñ€Ð¾Ñ… Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚Ñ Ð¹.Ð¢Ó©Ñ€Ó©Ó©Ñ Ð±Ò¯Ñ… нийтийн ерөнхий Ð±Ð¾Ð»Ð¾Ð²Ñ Ñ€Ð¾Ð»Ñ‹Ð³ төлбөргүй олгоно.Ð˜Ñ€Ð³Ñ Ð´ Ñ‚Ó©Ñ€Ó©Ó©Ñ Ñ‚Ð°Ð²Ð¸Ñ… шаардлагад Ð½Ð¸Ð¹Ñ†Ñ Ñ Ð½Ñ…ÑƒÐ²Ð¸Ð¹Ð½ Ñ ÑƒÑ€Ð³ÑƒÑƒÐ»ÑŒ байгуулан ажиллуулж болно; 8/Ñ Ð¾Ñ‘Ð», урлаг, ÑˆÐ¸Ð½Ð¶Ð»Ñ Ñ… ухааны үйл ажиллагаа Ñ Ð²ÑƒÑƒÐ»Ð°Ñ…, Ð±Ò¯Ñ‚Ñ Ñ Ð» туурвих,үр шимийг нь Ñ…Ò¯Ñ€Ñ‚Ñ Ñ… Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚Ñ Ð¹.Зохиогч, ÑˆÐ¸Ð½Ñ Ð±Ò¯Ñ‚Ñ Ñ Ð», Ð½Ñ Ñ Ð»Ñ‚Ð¸Ð¹Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ хуулиар хамгаална; 9/шууд буюу төлөөлөгчдийн байгууллагаараа уламжлан төрийгудирдах Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ñ‚ оролцох Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚Ñ Ð¹.Төрийн байгууллагад Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ñ…,Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð³Ð´Ð¾Ñ… Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚Ñ Ð¹.Сонгох Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ 18 Ð½Ð°Ñ Ð½Ð°Ð°Ñ Ñ Ð´Ñ Ð»Ð½Ñ .Сонгогдох Ð½Ð°Ñ Ñ‹Ð³ төрийн зохих байгууллага, албан тушаалд тавих шаардлагыг харгалзан хуулиар тогтооно. 10/нийгмийн болон Ó©Ó©Ñ€Ñ Ð´Ð¸Ð¹Ð½ Ð°ÑˆÐ¸Ð³Ñ Ð¾Ð½Ð¸Ñ€Ñ…Ð¾Ð», Ò¯Ð·Ñ Ð» бодлын Ò¯Ò¯Ð´Ð½Ñ Ñ Ñ Ð½Ð°Ð¼, олон нийтийн Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ байгууллага байгуулах, Ñ Ð°Ð¹Ð½ Ð´ÑƒÑ€Ð°Ð°Ñ€Ð°Ð°Ñ Ð²Ð»Ñ Ð»Ð´Ñ Ð½ Ð½Ñ Ð³Ð´Ñ Ñ… Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚Ñ Ð¹.Ðам,олоннийтийн Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ бүх Ð±Ð°Ð¹Ð³ÑƒÑƒÐ»Ð»Ð°Ð³Ð°Ð½Ð¸Ð¹Ð³Ñ Ð¼, төрийн аюулгүй байдлыг Ñ Ð°Ñ…Ð¸Ð¶, хуулийг Ð´Ñ Ñ Ð´Ð»Ñ Ð½ Ð±Ð¸ÐµÐ»Ò¯Ò¯Ð»Ð½Ñ .Ðль Ð½Ñ Ð³Ñ Ð½ нам,олоннийтийн Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ Ð±Ð°Ð¹Ð³ÑƒÑƒÐ»Ð»Ð°Ð³Ð°Ð´Ñ Ð²Ð»Ñ Ð»Ð´Ñ Ð½ Ð½Ñ Ð³Ð´Ñ Ñ Ð½Ð¸Ð¹ төлөө болонгишүүний нь хувьд хүнийг Ñ Ð»Ð³Ð°Ð²Ð°Ñ€Ð»Ð°Ð½ гадуурхах, Ñ…Ñ Ð»Ð¼Ñ Ð³Ð´Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ хориглоно.Төрийн зарим төрлийн албан хаагчийн намынгишүүнийг Ñ‚Ò¯Ð´Ð³Ñ Ð»Ð·Ò¯Ò¯Ð»Ð¶ болно; 11/ÑƒÐ»Ñ Ñ‚Ó©Ñ€, Ñ Ð´Ð¸Ð¹Ð½ Ð·Ð°Ñ Ð°Ð³, Ð½Ð¸Ð¹Ð³Ñ Ð¼Ñ Ð¾Ñ‘Ð»Ñ‹Ð½ амьдрал, Ð³Ñ Ñ€ бүлийн харилцаанд Ñ Ñ€Ñ Ð³Ñ‚Ñ Ð¹, Ñ Ð¼Ñ Ð³Ñ‚Ñ Ð¹ Ñ‚Ñ Ð³Ñˆ Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚Ñ Ð¹. Ð“Ñ Ñ€Ð»Ñ Ð»Ñ‚ нь хуулиар Ñ‚Ð¾Ð³Ñ‚Ð¾Ð¾Ñ Ð¾Ð½ Ð½Ð°Ñ Ð°Ð½Ð´ Ñ…Ò¯Ñ€Ñ Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ Ð³Ñ‚Ñ Ð¹,Ñ Ð¼Ñ Ð³Ñ‚Ñ Ð¹ хоёрын Ñ‚Ñ Ð³Ñˆ Ñ Ñ€Ñ…, Ñ Ð°Ð¹Ð½ дуÑ

€Ñ‹Ð½ харилцаанд Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð»Ñ Ð½Ñ .Ð“Ñ Ñ€ бүл,Ñ Ñ… Ð½Ñ Ð»Ñ…Ð°Ñ , хүүхдийн ашиг Ñ Ð¾Ð½Ð¸Ñ€Ñ…Ð»Ñ‹Ð³ Ñ‚Ó©Ñ€ хамгаална; 12/төрийн байгууллага, албан тушаалтанд өргөдөл, гомдлоо гаргаж ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ… Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚Ñ Ð¹.Төрийн байгууллага, албан тушаалтан нь Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð´Ð¸Ð¹Ð½ өргөдөл, гомдлыг хуулийн дагуу ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ñ… Ò¯Ò¯Ñ€Ñ Ð³Ñ‚Ñ Ð¹;13/халдашгүй, Ñ‡Ó©Ð»Ó©Ó©Ñ‚Ñ Ð¹ байх Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚Ñ Ð¹.Хуульд Ð·Ð°Ð°Ñ Ð°Ð½ Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð»Ñ Ð», Ð¶ÑƒÑ€Ð¼Ð°Ð°Ñ Ð³Ð°Ð´ÑƒÑƒÑ€ дур Ð¼Ñ Ð´Ñ Ð½ Ñ…Ñ Ð½Ð¸Ð¹Ð³ Ñ‡Ð½Ñ Ð³Ð¶Ð¸Ñ…, баривчлах, хорих, мөрдөн мөшгих, Ñ Ñ€Ñ… чөлөөг нь Ñ…Ñ Ð·Ð³Ð°Ð°Ñ€Ð»Ð°Ñ…Ñ‹Ð³ хориглоно.Ð¥Ñ Ð½Ð´ боловч Ñ Ñ€Ò¯Ò¯ шүүлт тулгаж, Ñ…Ò¯Ð½Ð»Ñ Ð³ Ð±ÑƒÑ , Ñ…Ñ Ñ€Ñ†Ð³Ð¸Ð¹ хандаж, Ð½Ñ Ñ€ төрийгнь доромжилж болохгүй.Ð‘Ð°Ñ€Ð¸Ð²Ñ‡Ð¸Ð»Ñ Ð°Ð½ шалтгаан, Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð»Ñ Ð»Ð¸Ð¹Ð³ Ð±Ð°Ñ€Ð¸Ð²Ñ‡Ð»Ð°Ð³Ð´Ñ Ð°Ð½ хүн,түүний Ð³Ñ Ñ€ Ð±Ò¯Ð»Ð¸Ð¹Ð½Ñ…Ñ Ð½, өмгөөлөгчид нь хуульд Ð·Ð°Ð°Ñ Ð°Ð½ хугацаанд Ð¼Ñ Ð´Ñ Ð³Ð´Ñ Ð½Ñ .Ð˜Ñ€Ð³Ñ Ð½Ð¸Ð¹ хувийн ба Ð³Ñ Ñ€ бүл,захидал харилцааны нууц, орон байрны халдашгүй байдлыг хуулиар хамгаална; 14/Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ хууль, Ð¾Ð»Ð¾Ð½ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ Ð³Ñ Ñ€Ñ Ñ Ð½Ð´ Ð·Ð°Ð°Ñ Ð°Ð½ Ñ Ñ€Ñ…, Ñ Ñ€Ñ…Ñ‡Ó©Ð»Ó©Ó© нь Ð·Ó©Ñ€Ñ‡Ð¸Ð³Ð´Ñ Ó©Ð½ Ð³Ñ Ð¶ Ò¯Ð·Ð²Ñ Ð»ÑƒÑƒÐ» Ñ Ñ€Ñ…Ñ Ñ Ñ…Ð°Ð¼Ð³Ð°Ð°Ð»ÑƒÑƒÐ»Ð°Ñ…Ð°Ð°Ñ€ÑˆÒ¯Ò¯Ñ…Ñ Ð´ гомдол гаргах, Ð±ÑƒÑ Ð´Ñ‹Ð½ хууль Ð±ÑƒÑ Ð°Ð°Ñ€ ÑƒÑ‡Ñ€ÑƒÑƒÐ»Ñ Ð°Ð½ хохирлыг нөхөн Ñ‚Ó©Ð»Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…, өөрийн болон Ð³Ñ Ñ€ бүлийн гишүүд, Ñ Ñ†Ñ Ð³ Ñ Ñ…, Ò¯Ñ€Ñ…Ò¯Ò¯Ñ…Ð´Ð¸Ð¹Ð½Ñ…Ñ Ñ Ñ Ñ Ñ€Ñ Ð³ Ð¼Ñ Ð´Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ð³ өгөхгүй байх, өөрийгөө өмгөөлөх, хууль зүйн Ñ‚ÑƒÑ Ð»Ð°Ð»Ñ†Ð°Ð° авах, нотлох баримтыг шалгуулах, шударга ÑˆÒ¯Ò¯Ñ…Ñ Ñ Ñ€ ÑˆÒ¯Ò¯Ð»Ð³Ñ Ñ…, Ñ…Ñ Ñ€Ð³Ñ Ñ ÑˆÒ¯Ò¯Ñ… ажиллагаанд Ð±Ð¸ÐµÑ Ñ€ оролцох,шүүхийн ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð³ давж заалдах,уучлал Ñ…Ò¯Ñ Ñ Ñ… Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚Ñ Ð¹. Ó¨Ó©Ñ€Ó©Ó© өөрийнхөө Ñ Ñ Ñ€Ñ Ð³ Ð¼Ñ Ð´Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ð³ өгөхийг шаардах, Ð¼Ñ Ð´Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ð³ гаргуулахаар шахалт Ò¯Ð·Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…, хүч Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð»Ñ Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ Ñ…

ориглоно.Ð“Ñ Ð¼ буруутай нь хуулийн дагуу ÑˆÒ¯Ò¯Ñ…Ñ Ñ Ñ€ Ð½Ð¾Ñ‚Ð»Ð¾Ð³Ð´Ð¾Ñ…Ñ…Ò¯Ñ€Ñ‚Ñ Ð» Ñ…Ñ Ð½Ð¸Ð¹Ð³ ч Ð³Ñ Ð¼Ñ‚ Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³ Ò¯Ð¹Ð»Ð´Ñ Ñ Ð½ Ð³Ñ Ð¼ буруутайд тооцож үл болно.Ð“Ñ Ð¼ буруутны Ñ Ð» Ð·Ñ Ð¼Ð»Ñ Ð»Ð¸Ð¹Ð³ түүний Ð³Ñ Ñ€ бүлийн гишүүд, төрөл Ñ Ð°Ð´Ð°Ð½Ð´ нь халдаан Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð»Ñ Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ хориглоно; 15/шашин ÑˆÒ¯Ñ‚Ñ Ñ…, Ñ Ñ ÑˆÒ¯Ñ‚Ñ Ñ… Ñ Ñ€Ñ… Ñ‡Ó©Ð»Ó©Ó©Ñ‚Ñ Ð¹; 16/Ð¸Ñ‚Ð³Ñ Ð» Ò¯Ð½Ñ Ð¼ÑˆÐ¸Ð»Ñ‚Ñ Ð¹ байх,Ò¯Ð·Ñ Ð» бодлоо Ñ‡Ó©Ð»Ó©Ó©Ñ‚Ñ Ð¹ Ð¸Ð»Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð»Ñ Ñ…, үг Ñ…Ñ Ð»Ñ Ñ…, Ñ…Ñ Ð²Ð»Ñ Ð½ Ð½Ð¸Ð¹Ñ‚Ð»Ñ Ñ…, тайван Ð¶Ð°Ð³Ñ Ð°Ð°Ð», цуглаан хийх Ñ Ñ€Ñ… Ñ‡Ó©Ð»Ó©Ó©Ñ‚Ñ Ð¹.Ð–Ð°Ð³Ñ Ð°Ð°Ð» цуглаан хийх журмыг хуулиар тогтооно; 17/Ñ‚Ó©Ñ€, түүний Ð±Ð°Ð¹Ð³ÑƒÑƒÐ»Ð»Ð°Ð³Ð°Ð°Ñ Ñ…ÑƒÑƒÐ»ÑŒ Ñ‘Ñ Ð¾Ð¾Ñ€ Ñ‚ÑƒÑ Ð³Ð°Ð¹Ð»Ð°Ð½ хамгаалбал зохих нууцад хамаарахгүй Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð»Ð°Ð°Ñ€ Ð¼Ñ Ð´Ñ Ñ Ð»Ñ Ð» хайх, Ñ…Ò¯Ð»Ñ Ñ Ð½ авах Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚Ñ Ð¹.Хүний Ñ Ñ€Ñ…, Ð½Ñ Ñ€ Ñ‚Ó©Ñ€, алдар хүнд, ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð³ батлан хамгаалах, Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½Ð¸Ð¹ аюулгүй байдал,нийгмийн Ñ…Ñ Ð² журмыг хангах зорилгоор задруулж үл болох Ñ‚Ó©Ñ€, байгууллага, хувь хүний нууцыгхуулиар тогтоон хамгаална; 18/ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½Ñ…Ð°Ð° нутаг Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€Ñ‚ Ñ‡Ó©Ð»Ó©Ó©Ñ‚Ñ Ð¹ зорчих, түр буюу байнга орших Ñ ÑƒÑƒÑ… газраа Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ñ…, гадаадад Ñ Ð²Ð°Ñ…,оршин Ñ ÑƒÑƒÑ…, Ñ Ñ… орондоо буцаж Ð¸Ñ€Ñ Ñ… Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚Ñ Ð¹.Гадаадад Ñ Ð²Ð°Ñ…,оршин Ñ ÑƒÑƒÑ… Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½Ð¸Ð¹ болон хүн амын аюулгүй байдлыгхангах, нийгмийн Ñ…Ñ Ð² журмыг хамгаалахын тулд зөвхөн хуулиар Ñ…Ñ Ð·Ð³Ð°Ð°Ñ€Ð»Ð°Ð¶ болно.

Ðрван долдугаар зүйл 1.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½ шударга,Ñ…Ò¯Ð½Ð»Ñ Ð³ Ñ‘Ñ Ñ‹Ð³ Ñ Ñ€Ñ…Ñ Ð¼Ð»Ñ Ð½ дараахь Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ үүргийг Ñ‘Ñ Ñ‡Ð»Ð¾Ð½ Ð±Ð¸ÐµÐ»Ò¯Ò¯Ð»Ð½Ñ : 1/Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хууль, Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ хуулийг Ð´Ñ Ñ Ð´Ð»Ñ Ð½ Ñ…Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ‚Ð³Ñ Ð¶, Ñ Ð°Ñ…Ð¸Ð½ Ð±Ð¸ÐµÐ»Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…; 2/хүний Ð½Ñ Ñ€ Ñ‚Ó©Ñ€, алдар хүнд, Ñ Ñ€Ñ…,

хууль Ñ‘Ñ Ð½Ñ‹ ашиг Ñ Ð¾Ð½Ð¸Ñ€Ñ…Ð»Ñ‹Ð³ Ñ…Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ‚Ð³Ñ Ñ…; 3/хуулиар Ð½Ð¾Ð³Ð´ÑƒÑƒÐ»Ñ Ð°Ð½ албан татвар төлөх; 4/Ñ Ñ… орноо хамгаалах, хуулийн дагуу Ñ†Ñ Ñ€Ð³Ð¸Ð¹Ð½ алба хаах. 2.Хөдөлмөрлөх, Ñ Ñ€Ò¯Ò¯Ð» Ð¼Ñ Ð½Ð´Ñ Ñ Ñ…Ð°Ð¼Ð³Ð°Ð°Ð»Ð°Ñ…, үр Ñ…Ò¯Ò¯Ñ…Ð´Ñ Ñ Ó©Ñ Ð³Ó©Ð½ Ñ…Ò¯Ð¼Ò¯Ò¯Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…, байгаль орчноо хамгаалах нь Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½ бүрийн журамт Ò¯Ò¯Ñ€Ñ Ð³ мөн.

Ðрван наймдугаар зүйл 1.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ нутаг Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€Ñ‚ байгаа гадаадын Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½Ð¸Ð¹ Ñ Ñ€Ñ…, үүргийг Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ хууль, уул Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½Ð¸Ð¹Ð³ Ñ…Ð°Ñ€ÑŒÑ Ð°Ð»Ñ Ð°Ð½ ÑƒÐ»Ñ Ñ‚Ð°Ð¹ Ð±Ð°Ð¹Ð³ÑƒÑƒÐ»Ñ Ð°Ð½ Ð³Ñ Ñ€Ñ Ñ Ð³Ñ Ñ Ñ€ тогтооно. 2.Монгол Ð£Ð»Ñ Ð¾Ð»Ð¾Ð½ ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ Ð³Ñ Ñ€Ñ Ñ Ð³Ñ Ñ Ñ€Ð³Ð°Ð´Ð°Ð°Ð´Ñ‹Ð½ Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½Ð¸Ð¹ Ñ Ñ€Ñ…, үүргийг тодорхойлохдоо уул Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½Ð¸Ð¹Ð³ Ñ…Ð°Ñ€ÑŒÑ Ð°Ð»Ñ Ð°Ð½ ÑƒÐ»Ñ Ñ‚Ð°Ð¹ Ñ Ð½Ñ Ñ‚Ð°Ð»Ð°Ð°Ñ€ харилцан адил байх зарчим баримтална. З.Монгол Ð£Ð»Ñ Ð½ÑƒÑ‚Ð°Ð³ Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€Ñ‚Ñ Ñ Ð±Ð°Ð¹Ð³Ð°Ð° Ñ…Ð°Ñ€ÑŒÑ Ð°Ð»Ð°Ð»Ð³Ò¯Ð¹ хүний Ñ Ñ€Ñ…, үүргийг өөрийн хуулиар тогтооно.4.Ò®Ð·Ñ Ð» бодол, ÑƒÐ»Ñ Ñ‚Ó©Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ Ñ…Ð¸Ð¹Ð³Ñ Ñ Ð´ÑˆÑƒÐ´Ð°Ñ€Ð³Ð° Ñ‘Ñ Ð½Ñ‹ Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ үйл ажиллагааныхаа ÑƒÐ»Ð¼Ð°Ð°Ñ Ñ…Ð°Ð²Ñ‡Ð¸Ð³Ð´Ð°Ð½Ð¼Ó©ÑˆÐ³Ó©Ð³Ð´Ñ Ó©Ð½ гадаадын Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½, Ñ…Ð°Ñ€ÑŒÑ Ð°Ð»Ð°Ð»Ð³Ò¯Ð¹ хүн Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð»Ñ Ð» бүхий Ñ…Ò¯Ñ Ñ Ð»Ñ‚ гаргавал Монгол Ð£Ð»Ñ Ð°Ð´ орогнох Ñ Ñ€Ñ… олгож болно. 5.Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийн арван зургадугаар зүйлд Ð·Ð°Ð°Ñ Ð°Ð½ Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½Ð¸Ð¹ Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…, Ñ Ñ€Ñ… чөлөөг Ñ‚ÑƒÑ ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ нутаг Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€Ñ‚ байгаа гадаадын Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½, Ñ…Ð°Ñ€ÑŒÑ Ð°Ð»Ð°Ð»Ð³Ò¯Ð¹ хүнд Ñ Ð´Ð»Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…Ð´Ñ Ñ ÐœÐ¾Ð½Ð³Ð¾Ð» Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð½Ñ Ð³Ð´Ñ Ð½ Ð¾Ñ€Ñ Ð¾Ð½ олон ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ Ð³Ñ Ñ€Ñ Ñ Ð½Ð´ Ð·Ð°Ð°Ñ Ð°Ð½ хүний Ñ Ð°Ð»ÑˆÐ³Ò¯Ð¹ Ñ Ñ€Ñ…Ñ Ñ Ñ Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð½Ñ…ÑƒÐ²ÑŒÐ´ Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½Ð¸Ð¹ болон хүн амын аюулгүй байдлыг хангах,нийгмийн Ñ…Ñ Ð² журмыг хамгаалах

ын тулд хуулиар зохих Ñ…Ñ Ð·Ð³Ð°Ð°Ñ€Ð»Ð°Ð» тогтоож болно.

Ðрван ÐµÑ Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ Ñ€ зүйл 1.Ð¢Ó©Ñ€Ó©Ó©Ñ Ñ…Ò¯Ð½Ð¸Ð¹ Ñ Ñ€Ñ…, Ñ Ñ€Ñ… чөлөөгхангахуйц Ñ Ð´Ð¸Ð¹Ð½ Ð·Ð°Ñ Ð°Ð³, Ð½Ð¸Ð¹Ð³Ñ Ð¼, хууль зүйн болон Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ Ð±Ð°Ñ‚Ð°Ð»Ð³Ð°Ð°Ð³Ð±Ò¯Ñ€Ð´Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…, хүний Ñ Ñ€Ñ…, Ñ Ñ€Ñ…Ñ‡Ó©Ð»Ó©Ó©Ð³ Ð·Ó©Ñ€Ñ‡Ð¸Ñ…Ñ‚Ñ Ð¹ Ñ‚Ñ Ð¼Ñ†Ñ Ñ…, Ñ…Ó©Ð½Ð´Ó©Ð³Ð´Ñ Ó©Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ Ñ Ñ Ñ€Ð³Ñ Ñ Ð½ Ñ Ð´Ð»Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…Ò¯Ò¯Ñ€Ð³Ð¸Ð¹Ð³ Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½Ð¸Ð¹Ñ…Ñ Ñ Ó©Ð¼Ð½Ó© хариуцна. 2.Онц болон дайны байдал Ð·Ð°Ñ€Ð»Ð°Ñ Ð°Ð½ тохиолдолд Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хууль, Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ хуульд Ð·Ð°Ð°Ñ Ð°Ð½ хүний Ñ Ñ€Ñ…, Ñ Ñ€Ñ… чөлөөг гагцхүү хуулиар Ñ…Ñ Ð·Ð³Ð°Ð°Ñ€Ð»Ð°Ð¶ болно.Тийнхүү Ñ…Ñ Ð·Ð³Ð°Ð°Ñ€Ð»Ð°Ñ Ð°Ð½ хууль нь хүний амьд Ñ Ð²Ð°Ñ… Ñ Ñ€Ñ…, Ð¸Ñ‚Ð³Ñ Ð» Ò¯Ð½Ñ Ð¼ÑˆÐ¸Ð»Ñ‚Ñ Ð¹ байх, шашин ÑˆÒ¯Ñ‚Ñ Ñ…, Ñ Ñ ÑˆÒ¯Ñ‚Ñ Ñ… Ñ Ñ€Ñ… чөлөө, Ñ‚Ò¯Ò¯Ð½Ñ‡Ð»Ñ Ð½ Ñ…Ñ Ð½Ð´ боловч Ñ Ñ€Ò¯Ò¯ шүүлт тулгах,Ñ…Ò¯Ð½Ð»Ñ Ð³ Ð±ÑƒÑ , Ñ…Ñ Ñ€Ñ†Ð³Ð¸Ð¹ хандахыг Ñ…Ð¾Ñ€Ð¸Ð³Ð»Ð¾Ñ Ð¾Ð½ хуулийн заалтыг үл хөндөнө. З.Хүн Ñ Ñ€Ñ…, Ñ Ñ€Ñ… чөлөөгөө Ñ Ð´Ð»Ñ Ñ…Ð´Ñ Ñ Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½Ð¸Ð¹ аюулгүй байдал, Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´Ñ…Ò¯Ð½Ð¸Ð¹ Ñ Ñ€Ñ…, Ñ Ñ€Ñ… чөлөөг хохироож, нийгмийн Ñ…Ñ Ð² журмыг гажуудуулж болохгүй.

ГУРÐВДУГÐÐРБҮЛÐГ МОÐГОЛ УЛСЫРТӨРИЙРБÐЙГУУЛÐЛ ÐÐГ. МОÐГОЛ УЛСЫÐ

ИХ ХУРÐЛ

Хорьдугаар зүйл Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал бол төрийн Ñ Ñ€Ñ… барих Ð´Ñ Ñ Ð´ байгууллагамөн бөгөөд хууль тогтоох Ñ Ñ€Ñ…Ð¼Ñ Ð´Ð»Ð¸Ð¹Ð³ гагцхүү Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хуралдхадгална.

Хорин Ð½Ñ Ð³Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ Ñ€ зүйл 1.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал Ð½Ñ Ð³ танхимтай, далан зургаан Ð³Ð¸ÑˆÒ¯Ò¯Ð½Ñ‚Ñ Ð¹ байна. 2.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын гишүүнийг

Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ñ Ð¾Ð½Ð³ÑƒÑƒÐ»Ð¸Ð¹Ð½ Ñ Ñ€Ñ… бүхий Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð´ Ð½Ð¸Ð¹Ñ‚Ñ Ñ Ñ€Ñ Ñ , Ñ‡Ó©Ð»Ó©Ó©Ñ‚Ñ Ð¹,шууд Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ñ… Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð½ Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ Ð´Ñ Ñ Ñ€ Ñ Ð°Ð½Ð°Ð»Ð°Ð° нууцаар гаргаж, дөрвөнжилийн хугацаагаар Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð½Ð¾. З.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын Ð³Ð¸ÑˆÒ¯Ò¯Ð½Ñ Ñ Ñ€ÐœÐ¾Ð½Ð³Ð¾Ð» Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ хорин таван Ð½Ð°Ñ Ñ…Ò¯Ñ€Ñ Ñ Ð½, Ñ Ð¾Ð½Ð³ÑƒÑƒÐ»Ð¸Ð¹Ð½ Ñ Ñ€Ñ… бүхий Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½Ð¸Ð¹Ð³ Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð½Ð¾. 4.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын Ñ Ð¾Ð½Ð³ÑƒÑƒÐ»Ð¸Ð¹Ð½ журмыг хуулиар тогтооно.

Хорин хоёрдугаар зүйл 1.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ нийт нутаг Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€ буюу зарим Ñ…Ñ Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð³ нь Ñ…Ð°Ð¼Ð°Ñ€Ñ Ð°Ð½ Ð³Ñ Ð½Ñ Ñ‚Ð¸Ð¹Ð½Ð°ÑŽÑƒÐ» Ñ‚Ð¾Ñ…Ð¸Ð¾Ð»Ð´Ñ Ð¾Ð½, дайны ба нийтийн Ñ Ð¼Ñ… замбараагүй Ð±Ð°Ð¹Ð´Ð°Ð»Ò¯Ò¯Ñ Ñ Ñ Ð½ Ð·Ñ Ñ€Ñ Ð³ онцгой Ð½Ó©Ñ…Ñ†Ó©Ð»Ð¸Ð¹Ð½ÑƒÐ»Ð¼Ð°Ð°Ñ Ñ Ñ Ð»Ð¶Ð¸Ñ‚ Ñ Ð¾Ð½Ð³ÑƒÑƒÐ»ÑŒ Ñ Ð²ÑƒÑƒÐ»Ð°Ñ… боломжгүй бол мөнхүү нөхцөл арилж, ÑˆÐ¸Ð½Ñ Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð³Ð´Ñ Ð¾Ð½ Ð³Ð¸ÑˆÒ¯Ò¯Ð´Ñ Ñ Ñ‚Ð°Ð½Ð³Ð°Ñ€Ð°Ð³ өргөтөл Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Ð¥ÑƒÑ€Ð°Ð»Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ñ Ñ Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ð½Ñ . 2.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ñ Ñ Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ… боломжгүй Ð³Ñ Ð¶ нийтгишүүний гуравны Ñ…Ð¾Ñ‘Ñ€Ð¾Ð¾Ñ Ð´Ð¾Ð¾ÑˆÐ³Ò¯Ð¹ нь Ò¯Ð·Ñ Ñ Ð½Ñ Ñ Ñ€ буюу Ñ Ñ Ñ…Ò¯Ð»Ð¼Ó©Ð½Ñ…Ò¯Ò¯ шалтгаанаар Ерөнхийлөгч Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын даргатайзөвшилцөн Ñ Ð°Ð½Ð°Ð» Ð±Ð¾Ð»Ð³Ð¾Ñ Ð½Ð¾Ð¾Ñ€Ó©Ó©Ñ€Ó©Ó© тарах ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€ гаргаж болно. Ийнхүү тарах ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€ Ð³Ð°Ñ€Ð³Ð°Ñ Ð°Ð½ бол ÑˆÐ¸Ð½Ñ Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð³Ð´Ñ Ð¾Ð½ Ð³Ð¸ÑˆÒ¯Ò¯Ð´Ñ Ñ Ñ‚Ð°Ð½Ð³Ð°Ñ€Ð°Ð³ өргөтөл Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ñ Ñ Ñ Ð´Ñ Ð»Ð½Ñ .

Хорин гуравдугаар зүйл 1.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын гишүүн бол ард түмний Ñ Ð»Ñ‡ мөн бөгөөд нийт Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½, ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ ашиг Ñ Ð¾Ð½Ð¸Ñ€Ñ…Ð»Ñ‹Ð³ Ñ Ñ€Ñ…Ñ Ð¼Ð»Ñ Ð½ баримтална. 2.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын гишүүний Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½Ñ Ñ€Ñ… нь Төрийн Ñ Ò¯Ð»Ð´Ñ Ð½Ð´Ñ Ñ Ñ‚Ð°Ð½Ð³Ð°Ñ€Ð°Ð³ Ó©Ñ€Ð³Ó©Ñ Ð½Ó©Ó©Ñ€ Ñ Ñ…Ñ Ð»Ð¶, Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын дараагийн Ñ Ð¾Ð½Ð³ÑƒÑƒÐ»Ð¸Ð°Ñ€ шинÑ

Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð³Ð´Ñ Ð¾Ð½ гишүүд тангараг Ó©Ñ€Ð³Ó©Ñ Ð½Ó©Ó©Ñ€ Ð´ÑƒÑƒÑ Ð³Ð°Ð²Ð°Ñ€ болно.

Хорин Ð´Ó©Ñ€Ó©Ð²Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ Ñ€ зүйл 1.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын дарга, Ð´Ñ Ð´ даргыг Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын гишүүдийн Ð´Ð¾Ñ‚Ñ€Ð¾Ð¾Ñ Ð½Ñ Ñ€ Ð´Ñ Ð²ÑˆÒ¯Ò¯Ð»Ñ Ð½ Ñ Ð°Ð½Ð°Ð»Ð°Ð°Ð½ÑƒÑƒÑ†Ð°Ð°Ñ€ гаргаж Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð½Ð¾. 2.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын дарга, Ð´Ñ Ð´ даргын Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð½ хугацаа дөрвөн жил байх бөгөөд хуульд Ð·Ð°Ð°Ñ Ð°Ð½ Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð»Ñ Ð»Ñ Ñ Ñ€ Ñ…ÑƒÐ³Ð°Ñ†Ð°Ð°Ð½Ð°Ð°Ñ Ð½ÑŒÓ©Ð¼Ð½Ó© чөлөөлж, огцруулж болно.

Хорин тавдугаар зүйл1.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал төрийн дотоод,гадаад бодлогын аль ч Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð»Ñ‹Ð³ Ñ Ð°Ð½Ð°Ð°Ñ‡Ð»Ð°Ð½ Ñ…Ñ Ð»Ñ Ð»Ñ†Ñ Ð¶ болох бөгөөддараахь Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð»Ñ‹Ð³ өөрийнонцгой Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ñ Ð´ хадгалж ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ð½Ñ : 1/хууль батлах, Ð½Ñ Ð¼Ñ Ð»Ñ‚, өөрчлөлт оруулах; 2/төрийн дотоод, гадаад Ð±Ð¾Ð´Ð»Ð¾Ð³Ñ‹Ð½Ò¯Ð½Ð´Ñ Ð¸Ð¹Ð³ тодорхойлох; 3/Ерөнхийлөгчийн ба Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал, түүний гишүүний Ñ Ð¾Ð½Ð³ÑƒÑƒÐ»Ð¸Ð¹Ð³Ñ‚Ð¾Ð²Ð»Ð¾Ð½ зарлах; 4/Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын Байнгын хороо, Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газар, хуульд Ð·Ð°Ð°Ñ Ð½Ð°Ð°Ñ€ Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хуралд ажлаа шууд хариуцан тайлагнадаг Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ байгууллагын Ð±Ò¯Ñ‚Ñ Ñ†, Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð»Ð´Ñ Ñ…Ò¯Ò¯Ð½Ð¸Ð¹Ð³ тогтоох, өөрчлөх; 5/Ерөнхийлөгчийг Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð³Ð´Ñ Ð¾Ð½ Ð³Ñ Ð¶Ò¯Ð·Ñ Ð¶ Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ нь Ñ…Ò¯Ð»Ñ Ñ Ð½Ð·Ó©Ð²ÑˆÓ©Ó©Ñ€Ñ Ó©Ð½ хууль гаргах,чөлөөлөх, огцруулах; 6/Ерөнхий Ñ Ð°Ð¹Ð´, Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газрынгишүүд, хуульд Ð·Ð°Ð°Ñ Ð½Ð°Ð°Ñ€ Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ ИхХуралд ажлаа шууд хариуцан тайлагнадаг Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ байгууллагын Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð»Ð´Ñ Ñ…Ò¯Ò¯Ð½Ð¸Ð¹Ð³ томилох, өөрчлөх, огцруулах; 7/төрийн Ñ Ð°Ð½Ñ…Ò¯Ò¯, Ð·Ñ Ñ Ð», албан татваÑ

€, мөнгөний бодлого, ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ Ñ Ð´Ð¸Ð¹Ð½Ð·Ð°Ñ Ð°Ð³, нийгмийн хөгжлийн Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½Ñ‡Ð¸Ð³Ð»Ñ Ð»Ð¸Ð¹Ð³ тодорхойлж, Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½Ð³Ð°Ð·Ñ€Ñ‹Ð½ үйл ажиллагааны хөтөлбөр, ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ Ñ‚Ó©Ñ Ó©Ð², түүний Ð³Ò¯Ð¹Ñ†Ñ Ñ‚Ð³Ñ Ð»Ð¸Ð¹Ð½ тайланг батлах; 8/хууль, Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ Ð±Ð¸ÐµÐ»Ñ Ð»Ñ‚Ð¸Ð¹Ð³ Ñ…Ñ Ð½Ð°Ð½ шалгах; 9/ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ хил тогтоох; 10/Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½Ð¸Ð¹ аюулгүй байдлын зөвлөлийн Ð±Ò¯Ñ‚Ñ Ñ†, Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð»Ð´Ñ Ñ…Ò¯Ò¯Ð½, Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ тогтоох; 11/Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газрын өргөн Ð¼Ñ Ð´Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ð½Ñ Ñ Ñ€ Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð·Ð°Ñ Ð°Ð³ захиргаа, нутаг Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ хуваарийг батлах, өөрчлөх; 12/нутгийн Ó©Ó©Ñ€Ó©Ó© удирдах болонзахиргааны бйгууллагын тогтолцоо, зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны Ñ Ñ€Ñ… зүйн Ò¯Ð½Ð´Ñ Ð¸Ð¹Ð³ тогтоох; 13/ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ цол, одон, медаль, Ñ†Ñ Ñ€Ð³Ð¸Ð¹Ð½ Ð´Ñ Ñ Ð´ цол бий болгох, төрийналбаны зарим Ñ‚ÑƒÑ Ð³Ð°Ð¹ Ñ Ð°Ð»Ð±Ð°Ñ€Ñ‹Ð½ албан тушаалын Ð·Ñ Ñ€Ñ Ð³ Ð´Ñ Ð²Ð¸Ð¹Ð³ тогтоох; 14/өршөөл Ò¯Ð·Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ… ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€ гаргах; 15/Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газрын өргөн Ð¼Ñ Ð´Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ð½Ñ Ñ Ñ€ Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð¾Ð»Ð¾Ð½ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ Ð³Ñ Ñ€Ñ Ñ Ð³ Ñ Ð¾Ñ‘Ñ€Ñ…Ð¾Ð½ батлах,цуцлах, гадаад ÑƒÐ»Ñ Ñ‚Ð°Ð¹ дипломат харилцаа тогтоох, цуцлах; 16/ард нийтийн Ñ Ð°Ð½Ð°Ð» Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ»Ð³Ð°Ñ Ð²ÑƒÑƒÐ»Ð°Ñ…. Сонгуулийн Ñ Ñ€Ñ… Ð±Ò¯Ñ…Ð¸Ð¹Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð´Ð¸Ð¹Ð½ олонхи нь Ð¾Ñ€Ð¾Ð»Ñ†Ñ Ð¾Ð½ ард нийтийн Ñ Ð°Ð½Ð°Ð» Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ»Ð³Ñ‹Ð³ Ñ…Ò¯Ñ‡Ð¸Ð½Ñ‚Ñ Ð¹Ð´ тооцож, олонхийн Ñ Ð°Ð½Ð°Ð» Ð°Ð²Ñ Ð°Ð½ Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð»Ñ‹Ð³ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ð³Ð´Ñ Ñ Ð½Ð³Ñ Ð¶ Ò¯Ð·Ð½Ñ ; 17/Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ñ‚ÑƒÑ Ð³Ð°Ð°Ñ€ тогтнол, Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚ байдалд Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ ÑƒÐ»Ñ Ð°Ð°Ñ Ð°ÑŽÑƒÐ» занал учруулж, Ð·Ñ Ð²Ñ Ñ Ð³Ð»Ñ Ð½ халдвал дайн бүхий байдал зарлах,цуцлах;

18/Ñ Ð½Ñ Ð·Ò¯Ð¹Ð»Ð¸Ð¹Ð½ 2, З дахь Ñ…Ñ Ñ Ñ Ð³Ñ‚ Ð·Ð°Ð°Ñ Ð°Ð½ онцгой нөхцөлд ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ нийтнутаг Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€Ñ‚ буюу зарим Ñ…Ñ Ñ Ñ Ð³Ñ‚Ð½ÑŒ онц болон дайны байдал зарлах, Ñ Ñ Ñ…Ò¯Ð» Ñ Ð½Ñ Ñ‚ÑƒÑ…Ð°Ð¹ Ð³Ð°Ñ€Ð³Ð°Ñ Ð°Ð½ Ерөнхийлөгчийн зарлигийг батлах, хүчингүй болгох. 2.Дараахь онцгой нөхцөл бий Ð±Ð¾Ð»Ñ Ð¾Ð½ үед үр дагаврыг нь арилгах, хүн ам, нийгмийн амьдралыг Ñ…Ñ Ð²Ð¸Ð¹Ð½ болгохын тулд онц байдалзарлаж болно: 1/ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ нийт нутаг Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€Ñ‚ буюу зарим Ñ…Ñ Ñ Ñ Ð³Ñ‚ нь оршин Ñ ÑƒÑƒÐ³Ð°Ð° хүн амын амь Ð½Ð°Ñ , Ñ Ñ€Ò¯Ò¯Ð» Ð¼Ñ Ð½Ð´, аж амьдрал, нийтийн аюулгүй байдалд шуудаюул ÑƒÑ‡Ñ€ÑƒÑƒÐ»Ñ Ð°Ð½ буюу учруулахуйц байгалийн гамшиг, Ð³Ñ Ð½Ñ Ñ‚Ð¸Ð¹Ð½ Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ аюул Ñ‚Ð¾Ñ…Ð¸Ð¾Ð»Ð´Ñ Ð¾Ð½; 2/Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийн Ð´Ñ Ð³ журам,нийгмийн хууль Ñ‘Ñ Ð½Ñ‹ тогтолцоооршин тогтноход Ð·Ð°Ð½Ð°Ð»Ñ…Ð¸Ð¹Ð»Ñ Ñ Ð½Ð°Ð»Ð¸Ð²Ð°Ð° байгууллага, Ð±Ò¯Ð»Ñ Ð³ хүнийзохион байгуулалт бүхий хүч Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð»Ñ Ñ Ñ Ð½ хууль Ð±ÑƒÑ Ò¯Ð¹Ð» ажиллагааны ÑƒÐ»Ð¼Ð°Ð°Ñ Ò¯Ò¯Ñ Ñ Ñ Ð½ нийтийн Ñ Ð¼Ñ… замбараагүй байдлыг төрийн байгууллага Ñ Ñ€Ñ… Ñ…Ñ Ð¼Ð¶Ñ Ñ Ð½Ð¸Ð¹Ñ…Ñ Ñ Ð´Ð¾Ñ‚Ð¾Ñ€ ердийн арга Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ñ Ð»Ñ Ñ Ñ€ тохинуулах боломжгүй Ð±Ð¾Ð»Ñ Ð¾Ð½. З.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ нийт нутаг Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€Ñ‚ буюузарим Ñ…Ñ Ñ Ñ Ð³Ñ‚ нь нийтийн Ñ Ð¼Ñ… замбараагүй байдал Ò¯Ò¯Ñ Ñ‡, Ð·Ñ Ð²Ñ Ñ Ð³Ñ‚ мөргөлдөөнд Ñ…Ò¯Ñ€Ñ Ñ Ð½, тийм мөргөлдөөн гарах бодит аюул бий Ð±Ð¾Ð»Ñ Ð¾Ð½, Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ ÑƒÐ»Ñ Ð°Ð°Ñ Ñ†Ñ Ñ€Ð³Ð¸Ð¹Ð½ Ñ…Ò¯Ñ‡Ñ Ñ Ñ€ Ñ‚Ò¯Ñ€Ñ Ð¼Ð³Ð¸Ð¹Ð»Ñ Ð½ Ñ…Ð°Ð»Ð´Ñ Ð°Ð½, Ñ Ñ Ñ…Ò¯Ð» тийнхүү халдах нь бодитой Ð±Ð¾Ð»Ñ Ð¾Ð½ үед дайны байдал зарлаж болно. 4.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…, зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны журмыг хуулиар тогтооно.

Хорин зургадугаар зүйл 1.Ерөнхийлөгч, Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлынгишүүн, Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газар хууль Ñ Ð°Ð½Ð°Ð°Ñ‡Ð»Ð°Ñ… Ñ Ñ€Ñ… Ñ Ð´Ñ Ð»Ð½Ñ . 2.Ð˜Ñ€Ð³Ñ Ð´, Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ байгууллага хуулийн Ñ‚Ó©Ñ Ð»Ð¸Ð¹Ð½ тухай Ñ Ð°Ð½Ð°Ð»Ð°Ð° хууль Ñ Ð°Ð½Ð°Ð°Ñ‡Ð»Ð°Ð³Ñ‡Ð¸Ð´ уламжилна. З.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ хуулийг Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ ИхХурал албан Ñ‘Ñ Ð¾Ð¾Ñ€ Ð½Ð¸Ð¹Ñ‚Ð»Ñ Ñ… бөгөөд Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð² хуульд Ó©Ó©Ñ€Ó©Ó©Ñ€ заагаагүй бол ийнхүү Ð½Ð¸Ð¹Ñ‚Ñ Ð»Ñ Ð½Ñ Ñ Ñ Ñ…Ð¾Ð¹Ñˆ арав хоногийн дараа хүчин төгөлдөр болно.

Хорин долдугаар зүйл 1.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ñ Ñ Ñ‡ÑƒÑƒÐ»Ð³Ð°Ð½, зохион байгуулалтын Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ Ñ…Ñ Ð»Ð±Ñ Ñ€Ñ Ñ Ñ€ Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ð½Ñ . 2.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын Ñ Ñ Ð»Ð¶Ð¸Ñ‚ чуулган Ñ…Ð°Ð³Ð°Ñ Ð¶Ð¸Ð» тутам Ð½Ñ Ð³ удаа далан Ñ‚Ð°Ð²Ð°Ð°Ñ Ð´Ð¾Ð¾ÑˆÐ³Ò¯Ð¹ ажлын өдөр чуулна. З.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын гишүүдийн гуравны Ð½Ñ Ð³Ñ Ñ Ñ Ð´Ñ Ñ ÑˆÑ…Ð¸Ð¹Ð½ ÑˆÐ°Ð°Ñ€Ð´Ñ Ð°Ð½Ð°Ð°Ñ€,Ñ Ñ Ñ…Ò¯Ð» Ерөнхийлөгч, Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын даргын Ñ Ð°Ð½Ð°Ð°Ñ‡Ð¸Ð»Ð³Ð°Ð°Ñ€ Ñ Ñ Ð»Ð¶Ð¸Ñ‚ Ð±ÑƒÑ Ñ‡ÑƒÑƒÐ»Ð³Ð°Ð½ чуулж болно. 4.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын анхдугаарчуулганыг Ñ Ð¾Ð½Ð³ÑƒÑƒÐ»ÑŒ Ñ Ð²ÑƒÑƒÐ»Ñ Ð°Ð½ Ó©Ð´Ñ€Ó©Ó©Ñ Ñ…Ð¾Ð¹Ñˆ гуч хоногийн дотор Ерөнхийлөгч, Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ чуулганыг Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын дарга товлон зарлана. 5.Ерөнхийлөгч онц болон дайны байдал зарлавал Ñ‚Ò¯Ò¯Ð½Ñ Ñ Ñ Ñ…Ð¾Ð¹Ñˆ далан хоёр цагийн дотор Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал онцгой чуулганаа Ñ‚ÑƒÑ Ð³Ð°Ð¹Ð»Ð°Ð½ Ñ‚Ð¾Ð²Ð»Ð¾Ñ…Ð³Ò¯Ð¹Ð³Ñ Ñ Ñ€ чуулна. 6.Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хууль, Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ хуульд Ó©Ó©Ñ€Ó©Ó©Ñ€ заагаагүй бол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын нийт гишүүний Ð´Ð¸Ð¹Ð»Ñ Ð½Ñ…Ð¾Ð»Ð¾Ð½Ñ…Ð¸ нь Ñ…Ò¯Ñ€Ñ Ð»Ñ†Ñ Ð½ Ð¸Ñ€Ñ Ð½Ñ Ñ Ñ€Ñ‡ÑƒÑƒÐ»Ð³Ð°Ð½Ñ‹Ð³ Ñ…Ò¯Ñ‡Ð¸Ð½Ñ‚Ñ Ð¹Ð´ Ò¯Ð·Ñ Ð¶, чуулганд Ð¾Ñ€Ð¾Ð»Ñ†Ñ Ð¾Ð½ нийт гишүүнийолонхийн Ñ Ð°Ð½Ð°Ð»Ð°Ð°Ñ€ Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð»Ñ‹Ð³ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ð½Ñ .

Хорин наймдугаар зүйл. 1.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал үйл ажиллагааныхаа зохих Ñ Ð°Ð»Ð±Ð°Ñ€, Ñ‡Ð¸Ð³Ð»Ñ Ð»Ñ Ñ Ñ€ Байнгын хороодтой байна. 2.Байнгын хорооны Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…, зохион байгуулалт, үйл ажиллагааныжурмыг Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал тогтооно.

Хорин ÐµÑ Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ Ñ€ зүйл 1.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын гишүүн Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð½Ñ…Ñ Ñ Ñ…ÑƒÐ³Ð°Ñ†Ð°Ð°Ð½Ð´ ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ Ñ‚Ó©Ñ Ð²Ó©Ó©Ñ Ñ†Ð°Ð»Ð¸Ð½ авна. Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын гишүүн нь хуулиар Ñ‚Ð¾Ð³Ñ‚Ð¾Ð¾Ñ Ð¾Ð½ Ò¯Ò¯Ñ€Ñ Ð³Ñ‚ нь үл хамаарах Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ ажил, албан тушаал Ñ…Ð°Ð²Ñ Ð°Ñ€Ñ‡ болохгүй. 2.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын гишүүний халдашгүй байдлыг хуулиар хамгаална. З.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын гишүүн Ð³Ñ Ð¼Ñ‚ Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ñ‚ Ñ…Ð¾Ð»Ð±Ð¾Ð³Ð´Ñ Ð¾Ð½ тухай Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð»Ñ‹Ð³Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын чуулганаар Ñ…Ñ Ð»Ñ Ð»Ñ†Ñ Ð¶, Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ нь Ñ‚Ò¯Ð´Ð³Ñ Ð»Ð·Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ… Ñ Ñ Ñ Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ð½Ñ . Уулгишүүн Ð³Ñ Ð¼Ñ‚ Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³ Ò¯Ð¹Ð»Ð´Ñ Ñ Ð½ Ð³Ñ Ð¶ шүүхтогтоовол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал түүнийг Ð³Ð¸ÑˆÒ¯Ò¯Ð½Ñ Ñ Ñ Ð½ÑŒ Ñ Ð³Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ð½ татна.

ХОÐÐ . МОÐГОЛ УЛСЫРЕРӨÐХИЙЛӨГЧ

Гучдугаар зүйл 1.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ерөнхийлөгч болтөрийн Ñ‚Ñ Ñ€Ð³Ò¯Ò¯Ð½, Монголын ард түмний Ñ Ð² Ð½Ñ Ð³Ð´Ð»Ð¸Ð¹Ð³ Ð¸Ð»Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð»Ñ Ð³Ñ‡Ð¼Ó©Ð½. 2.Ерөнхийлөгчөөр дөчин Ñ‚Ð°Ð²Ð°Ð½Ð½Ð°Ñ Ñ…Ò¯Ñ€Ñ Ñ Ð½, Ñ Ò¯Ò¯Ð»Ð¸Ð¹Ð½ Ñ‚Ð°Ð²Ð°Ð°Ñ Ð´Ð¾Ð¾ÑˆÐ³Ò¯Ð¹ жил Ñ Ñ… орондоо байнгаоршин Ñ ÑƒÑƒÑ Ð°Ð½, Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ÑƒÑƒÐ³ÑƒÑƒÐ» Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½Ð¸Ð¹Ð³ дөрвөн жилийнхугацаагаар Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð½Ð¾.

Гучин Ð½Ñ Ð³Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ Ñ€ зүйл

1.Ерөнхийлөгчийн Ñ Ð¾Ð½Ð³ÑƒÑƒÐ»ÑŒ хоёр шаттай байна. 2.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хуралд Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð°Ð» бүхий нам дангаараа буюу хамтран Ерөнхийлөгчид Ñ‚ÑƒÑ Ð±Ò¯Ñ€ Ð½Ñ Ð³ Ñ…Ò¯Ð½Ð¸Ð¹Ð½Ñ Ñ€ Ð´Ñ Ð²ÑˆÒ¯Ò¯Ð»Ð½Ñ . З.Ðнхан шатны Ñ Ð¾Ð½Ð³ÑƒÑƒÐ»ÑŒÐ´ÐœÐ¾Ð½Ð³Ð¾Ð» Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ñ Ð¾Ð½Ð³ÑƒÑƒÐ»Ð¸Ð¹Ð½ Ñ Ñ€Ñ… бүхий Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð´ Ð½Ð¸Ð¹Ñ‚Ñ Ñ Ñ€Ñ Ñ , Ñ‡Ó©Ð»Ó©Ó©Ñ‚Ñ Ð¹,шууд Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ñ… Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚Ñ Ð¹ оролцож, Ерөнхийлөгчид Ð½Ñ Ñ€ Ð´Ñ Ð²ÑˆÐ¸Ð³Ñ‡Ð¸Ð¹Ð½ талаар Ñ Ð°Ð½Ð°Ð»Ð°Ð° нууцаар гаргана.4.Ерөнхийлөгчийн анхан ÑˆÐ°Ñ‚Ð½Ñ‹Ñ Ð¾Ð½Ð³ÑƒÑƒÐ»ÑŒÐ´ Ð¾Ñ€Ð¾Ð»Ñ†Ñ Ð¾Ð½ Ð½Ð¸Ð¹Ñ‚Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð³Ñ‡Ð¸Ð¹Ð½ олонхийн Ñ Ð°Ð½Ð°Ð» Ð°Ð²Ñ Ð°Ð½ Ð½Ñ Ñ€ Ð´Ñ Ð²ÑˆÐ¸Ð³Ñ‡Ð¸Ð¹Ð³ Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их ХуралЕрөнхийлөгчөөр Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð³Ð´Ñ Ð¾Ð½Ð³Ñ Ð¶ Ò¯Ð·Ñ Ð¶ Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ нь Ñ…Ò¯Ð»Ñ Ñ Ð½Ð·Ó©Ð²ÑˆÓ©Ó©Ñ€Ñ Ó©Ð½ хууль гаргана. 5.Ерөнхийлөгчид Ð½Ñ Ñ€ Ð´Ñ Ð²ÑˆÐ¸Ð³Ñ‡Ð´Ð¸Ð¹Ð½Ñ…Ñ Ð½ нь ч ийнхүү Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð³Ñ‡Ð´Ñ‹Ð½Ð¾Ð»Ð¾Ð½Ñ…Ð¸Ð¹Ð½ Ñ Ð°Ð½Ð°Ð» аваагүй бол анхны Ñ Ð°Ð½Ð°Ð» хураалтад Ð¾Ñ€Ð¾Ð»Ñ†Ñ Ð¾Ð½Ð½Ð¸Ð¹Ñ‚ Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð³Ñ‡Ð¸Ð¹Ð½ хамгийн олон Ñ Ð°Ð½Ð°Ð» Ð°Ð²Ñ Ð°Ð½ хоёр хүнийг дахин Ñ Ð°Ð½Ð°Ð» хураалтад оруулна. Ð”Ð°Ñ…Ð¸Ð½Ñ Ð°Ð½Ð°Ð» хураалтаар Ñ Ð¾Ð½Ð³ÑƒÑƒÐ»ÑŒÐ´ Ð¾Ñ€Ð¾Ð»Ñ†Ñ Ð¾Ð½ нийт Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð³Ñ‡Ð¸Ð¹Ð½ олонхийн Ñ Ð°Ð½Ð°Ð» Ð°Ð²Ñ Ð°Ð½ Ð½Ñ Ñ€ Ð´Ñ Ð²ÑˆÐ¸Ð³Ñ‡Ð¸Ð¹Ð³ Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал Ð•Ñ€Ó©Ð½Ñ…Ð¸Ð¹Ð»Ó©Ð³Ñ‡Ó©Ó©Ñ€Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð³Ð´Ñ Ð¾Ð½ Ð³Ñ Ð¶ Ò¯Ð·Ñ Ð¶ Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð³Ð½ÑŒ Ñ…Ò¯Ð»Ñ Ñ Ð½ Ð·Ó©Ð²ÑˆÓ©Ó©Ñ€Ñ Ó©Ð½ хууль гаргана. 6.Ð¥Ñ Ñ€Ñ Ð² хоёр дахь Ñ Ð°Ð½Ð°Ð» хураалтаар Ерөнхийлөгчид Ð½Ñ Ñ€ Ð´Ñ Ð²ÑˆÐ¸Ð³Ñ‡Ð´Ð¸Ð¹Ð½ Ñ…Ñ Ð½ нь ч ийнхүү Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð³Ñ‡Ð´Ñ‹Ð½Ð¾Ð»Ð¾Ð½Ñ…Ð¸Ð¹Ð½ Ñ Ð°Ð½Ð°Ð» аваагүй бол дахин Ñ Ð¾Ð½Ð³ÑƒÑƒÐ»ÑŒ Ñ Ð²ÑƒÑƒÐ»Ð½Ð°. 7.Ерөнхийлөгчийг зөвхөн Ð½Ñ Ð³ удаа улируулан Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð¶ болно. 8.Ерөнхийлөгч нь Ерөнхий Ñ Ð°Ð¹Ð´, Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал, Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газрынгишүүн, хуулиар Ñ‚Ð¾Ð³Ñ‚Ð¾Ð¾Ñ Ð¾Ð½ Ò¯Ò¯Ñ€Ñ Ð³Ñ‚ нь үл хамаарах Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ ажил, албан тушаал Ñ…Ð°Ð²Ñ Ð°Ñ€Ñ‡ болохгүй. Ð

¥Ñ Ñ€Ñ Ð² Ерөнхийлөгч Ó©Ó©Ñ€ ажил, албан тушаал Ñ Ñ€Ñ…Ñ Ð»Ð¶ байгаа бол тангараг Ó©Ñ€Ð³Ó©Ñ Ó©Ð½ Ó©Ð´Ñ€Ó©Ó©Ñ Ó©Ó© Ñ Ñ…Ð»Ñ Ð½ÑƒÑƒÐ» Ò¯Ò¯Ñ€Ð³Ñ Ñ Ñ Ñ‡Ó©Ð»Ó©Ó©Ð»Ó©Ð³Ð´Ó©Ð½Ó©.

Гучин хоёрдугаар зүйл 1.Ерөнхийлөгчийн Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ… тангараг Ó©Ñ€Ð³Ó©Ñ Ð½Ó©Ó©Ñ€ Ñ Ñ…Ñ Ð»Ð¶, ÑˆÐ¸Ð½Ñ Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð³Ð´Ñ Ð¾Ð½ Ерөнхийлөгч тангараг Ó©Ñ€Ð³Ó©Ñ Ð½Ó©Ó©Ñ€ Ð´ÑƒÑƒÑ Ð³Ð°Ð²Ð°Ñ€ болно. 2.Ерөнхийлөгч Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð³Ð´Ñ Ð¾Ð½Ð¾Ð¾Ñ Ð¾Ð¾Ñ…Ð¾Ð¹Ñˆ гуч хоногийн дотор“Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ñ‚ÑƒÑ Ð³Ð°Ð°Ñ€ тогтнол, Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚ байдал, ард Ñ‚Ò¯Ð¼Ð½Ð¸Ð¹Ñ…Ñ Ñ Ñ Ñ€Ñ… чөлөө, Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½Ð¸Ð¹ Ñ Ð² Ð½Ñ Ð³Ð´Ð»Ð¸Ð¹Ð³ Ñ Ñ€Ñ…Ñ Ð¼Ð»Ñ Ð½ хамгаалж, Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийг Ð´Ñ Ñ Ð´Ð»Ñ Ð½ Ñ Ð°Ñ…Ð¸Ð¶, Ерөнхийлөгчийн үүргийг шударгаар Ð±Ð¸ÐµÐ»Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…Ñ Ñ Ð±Ð°Ñ‚Ð»Ð°Ð½ Ñ‚Ð°Ð½Ð³Ð°Ñ€Ð°Ð³Ð»Ð°Ñ “Ñ…Ñ Ð¼Ñ Ñ Ð½ Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хуралд тангарагөргөнө.

Гучин гуравдугаар зүйл 1.Ерөнхийлөгч дараахь Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ð½Ñ : 1/Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын Ð±Ð°Ñ‚Ð°Ð»Ñ Ð°Ð½ хууль, Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ñ‚ Ð±Ò¯Ñ…Ñ Ð»Ð´ нь буюу зарим Ñ…Ñ Ñ Ñ Ð³Ñ‚ нь хориг тавих. Ерөнхийлөгчийн Ñ‚Ð°Ð²ÑŒÑ Ð°Ð½ хоригийг Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлаар Ñ…Ñ Ð»Ñ Ð»Ñ†Ñ Ð¶, чуулганд Ð¾Ñ€Ð¾Ð»Ñ†Ñ Ð¾Ð½ нийтгишүүний гуравны хоёр нь Ñ…Ò¯Ð»Ñ Ñ Ð¶Ð°Ð²Ð°Ð°Ð³Ò¯Ð¹ бол уг хууль, ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€ хүчин төгөлдөр Ñ…Ñ Ð²Ñ Ñ Ñ€ Ò¯Ð»Ð´Ñ Ð½Ñ ; 2/Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хуралд олонхи Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð°Ð»Ð°Ð²Ñ Ð°Ð½ намтай, аль ч нам олонхийн Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð°Ð» аваагүй бол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хуралд Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð°Ð» Ð°Ð²Ñ Ð°Ð½ намуудтайзөвшилцөн Ð½Ñ Ñ€ Ð´Ñ Ð²ÑˆÒ¯Ò¯Ð»Ñ Ñ Ð½ хүнийгЕрөнхий Ñ Ð°Ð¹Ð´Ð°Ð°Ñ€ томилох Ñ Ð°Ð½Ð°Ð»,Ñ‚Ò¯Ò¯Ð½Ñ‡Ð»Ñ Ð½ Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газрыг огцруулах Ñ Ð°Ð½Ð°Ð»Ñ‹Ð³ Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хуралдоруулах; 3/өөрийн Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ñ Ð´ хамаарах Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð»Ð°Ð°Ñ€ Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газарт Ñ‡Ð¸Ð³Ð»Ñ Ð»

өгөх. ÐÐ½Ñ Ñ‚Ð°Ð»Ð°Ð°Ñ€ Ерөнхийлөгч зарлиг гаргавал түүнд Ерөнхий Ñ Ð°Ð¹Ð´ гарын Ò¯Ñ Ñ Ð³ Ð·ÑƒÑ€Ñ Ð½Ð°Ð°Ñ€ хүчин төгөлдөр болно; 4/гадаад харилцаанд ÑƒÐ»Ñ Ð°Ð° Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚Ñ Ð¹ төлөөлж, Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хуралтай зөвшилцөн Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð½Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ Ó©Ð¼Ð½Ó©Ó©Ñ Ð¾Ð»Ð¾Ð½ ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ Ð³Ñ Ñ€Ñ Ñ Ð±Ð°Ð¹Ð³ÑƒÑƒÐ»Ð°Ñ…; 5/Монгол Ð£Ð»Ñ Ð°Ð°Ñ Ð³Ð°Ð´Ð°Ð°Ð´ ÑƒÐ»Ñ Ð°Ð´ Ñ ÑƒÑƒÑ…Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚ төлөөлөгчийн газрын Ñ‚Ñ Ñ€Ð³Ò¯Ò¯Ð½Ð¸Ð¹Ð³ Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хуралтайзөвшилцөн томилох буюу Ñ Ð³Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ð½Ñ‚Ð°Ñ‚Ð°Ñ…; 6/Монгол Ð£Ð»Ñ Ð°Ð´ Ñ ÑƒÑƒÑ… гадаад ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚ төлөөлөгчийн Ð³Ð°Ð·Ñ€Ñ‹Ð½Ñ‚Ñ Ñ€Ð³Ò¯Ò¯Ð½Ð¸Ð¹ Ð¸Ñ‚Ð³Ñ Ð¼Ð¶Ð»Ñ Ñ…, Ñ Ð³Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ð½ татах жуух бичгийг Ñ…Ò¯Ð»Ñ Ñ Ð½ авах; 7/Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ цол, Ñ†Ñ Ñ€Ð³Ð¸Ð¹Ð½ Ð´Ñ Ñ Ð´ цол Ñ…Ò¯Ñ€Ñ‚Ñ Ñ Ñ…, одон, медалиар шагнах; 8/уучлал Ò¯Ð·Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…; 9/Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ñ…Ð°Ñ€ÑŒÑ Ð°Ñ‚ болох, Ñ…Ð°Ñ€ÑŒÑ Ð°Ñ‚Ð°Ð°Ñ Ð³Ð°Ñ€Ð°Ñ…, Ñ‚ÑƒÑ ÑƒÐ»Ñ Ð°Ð´ орогнох Ñ Ñ€Ñ… олгох Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð»Ñ‹Ð³ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ñ…; 10/Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½Ð¸Ð¹ аюулгүй байдлын зөвлөлийг Ñ‚Ñ Ñ€Ð³Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…; 11/Бүх нийтийн буюу Ñ…Ñ Ñ Ñ Ð³Ñ‡Ð¸Ð»Ñ Ñ Ð½ Ñ†Ñ Ñ€Ð³Ð¸Ð¹Ð½ дайчилгаа зарлах; 12/Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийн хорин тавдугаар зүйлийн 2, З дахь Ñ…Ñ Ñ Ñ Ð³Ñ‚ Ð·Ð°Ð°Ñ Ð°Ð½Ð¾Ð½Ñ†Ð³Ð¾Ð¹ нөхцөл бий болбол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын чуулганы чөлөөцагт, хойшлуулшгүй Ñ‚Ð¾Ñ…Ð¸Ð¾Ð»Ð´Ð¾Ð»Ð´ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ нийт нутаг Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€Ñ‚ буюу зарим Ñ…Ñ Ñ Ñ Ð³Ñ‚ нь онц болон дайны байдал зарлах, Ñ‚Ò¯Ò¯Ð½Ñ‡Ð»Ñ Ð½ Ñ†Ñ Ñ€Ñ Ð³ хөдөлгөх захирамж өгөх. Онц байдал, дайны байдал Ð·Ð°Ñ€Ð»Ð°Ñ Ð°Ð½ Ерөнхийлөгчийн зарлигийг Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал уул зарлиг Ð³Ð°Ñ€Ñ Ð½Ð°Ð°Ñ Ñ…Ð¾Ð¹Ñˆ долоо хоногийн дотор Ñ…Ñ Ð»Ñ Ð»Ñ†Ñ Ð¶Ð±Ð°Ñ‚Ð»Ð°Ñ… буюу хүчингүй болгоно. Ð¥Ñ Ñ€Ñ Ð² Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€ гаргаагүй бол уул зарлиг хүчингүй Ð

±Ð¾Ð»Ð½Ð¾. 2.Ерөнхийлөгч Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½Ð·Ñ Ð²Ñ Ñ Ð³Ñ‚ хүчний ерөнхий командлагч байна. З.Ерөнхийлөгч Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ ИхХуралд болон ард Ñ‚Ò¯Ð¼Ñ Ð½Ð´Ñ Ñ Ñ…Ð°Ð½Ð´Ð°Ð½ Ð¸Ð»Ð³Ñ Ñ Ð»Ñ‚ гаргаж, чуулганд өөрийн тааллаар оролцон ÑƒÐ»Ñ Ð¾Ñ€Ð½Ñ‹Ð´Ð¾Ñ‚Ð¾Ð¾Ð´, гадаад байдлын Ð½Ñ Ð½ чухал Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð»Ð°Ð°Ñ€ Ð¼Ñ Ð´Ñ Ñ Ð»Ð¶, Ñ Ð°Ð½Ð°Ð»Ð°Ð° оруулж болно. 4.Ерөнхийлөгчид тодорхой Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ зөвхөн хуулиаролгож болно.

Гучин Ð´Ó©Ñ€Ó©Ð²Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ Ñ€ зүйл 1.Ерөнхийлөгч Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð½Ñ…Ñ Ñ Ñ…Ò¯Ñ€Ñ Ñ Ð½Ð´ хуульд Ð½Ð¸Ð¹Ñ†Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ð½ зарлиг гаргана. 2.Ерөнхийлөгчийн зарлиг хуульд Ð½Ð¸Ð¹Ñ†Ñ Ñ Ð³Ò¯Ð¹ бол Ерөнхийлөгч Ó©Ó©Ñ€Ó©Ó© буюу Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал хүчингүй болгоно.

Гучин тавдугаар зүйл 1.Ерөнхийлөгч Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хуралд ажлаа хариуцна. 2.Ерөнхийлөгч Ñ‚Ð°Ð½Ð³Ð°Ñ€Ð°Ð³Ð°Ð°Ñ Ð°Ð°Ð½Ñ Ñ†Ð°Ð¶ Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хууль, Ерөнхийлөгчийн Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ Ð·Ó©Ñ€Ñ‡Ð²Ó©Ð»Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийн Ñ†Ñ Ñ†Ð¸Ð¹Ð½ Ð´Ò¯Ð³Ð½Ñ Ð»Ñ‚Ð¸Ð¹Ð³ Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð»Ñ Ð½ Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлаар Ñ…Ñ Ð»Ñ Ð»Ñ†Ñ Ð¶ чуулганд Ð¾Ñ€Ð¾Ð»Ñ†Ñ Ð¾Ð½ нийтгишүүний Ð´Ð¸Ð¹Ð»Ñ Ð½Ñ… олонхийн Ñ Ð°Ð½Ð°Ð»Ð°Ð°Ñ€ огцруулна.

Гучин зургадугаар зүйл 1.Ерөнхийлөгчийн бие, өргөө,унаа халдашгүй дархан байна. 2.Ерөнхийлөгчийн Ð½Ñ Ñ€ Ñ‚Ó©Ñ€, халдашгүй байдлыг хуулиар хамгаална.

Гучин долдугаар зүйл 1.Ерөнхийлөгчийг түр Ñ Ð·Ð³Ò¯Ð¹Ð´ бүÑ

€Ñ н Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ нь Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын дарга Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ð½Ñ . 2.Ерөнхийлөгч Ð¾Ð³Ñ†Ð¾Ñ€Ñ Ð¾Ð½, Ð½Ð°Ñ Ð½Ó©Ð³Ñ‡Ñ Ó©Ð½, Ñ…Ò¯Ñ Ñ Ð»Ñ‚Ñ Ñ Ñ€Ñ Ñ Ñ‡Ó©Ð»Ó©Ó©Ð»Ó©Ð³Ð´Ñ Ó©Ð½ бол Ерөнхийлөгч ÑˆÐ¸Ð½Ñ Ñ Ñ€Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð³Ð´Ð¾Ð¶ тангараг өргөх Ñ…Ò¯Ñ€Ñ‚Ñ Ð» Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ нь Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын дарга Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ð½Ñ . ÐÐ½Ñ Ñ‚Ð¾Ñ…Ð¸Ð¾Ð»Ð´Ð¾Ð»Ð´ Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал Ерөнхийлөгчийн Ñ Ð¾Ð½Ð³ÑƒÑƒÐ»Ð¸Ð¹Ð³ дөрвөн Ñ Ð°Ñ€Ñ‹Ð½ дотор зарлан Ñ Ð²ÑƒÑƒÐ»Ð½Ð°. З.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын дарга Ерөнхийлөгчийн Ò¯Ò¯Ñ€Ñ Ð³ Ð³Ò¯Ð¹Ñ†Ñ Ñ‚Ð³Ñ Ñ… журмыгхуулиар тогтооно.

ГУРÐÐ’. МОÐГОЛ УЛСЫРЗÐСГИЙРГÐЗÐÐ

Гучин наймдугаар зүйл 1.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газар болтөрийн Ð³Ò¯Ð¹Ñ†Ñ Ñ‚Ð³Ñ Ñ… Ð´Ñ Ñ Ð´ байгууллага мөн. 2.Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газар төрийн хуулийг биелүүлж, аж ахуй, Ð½Ð¸Ð¹Ð³Ñ Ð¼, Ñ Ð¾Ñ‘Ð»Ñ‹Ð½ байгуулалтыг удирдах Ð½Ð¸Ð¹Ñ‚Ð»Ñ Ð³ чигүүргийн дагуу дараахь Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ð½Ñ : 1/Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хууль, Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ хуулийн Ð±Ð¸ÐµÐ»Ñ Ð»Ñ‚Ð¸Ð¹Ð³ ÑƒÐ»Ñ Ð´Ð°Ñ Ð°Ñ€ зохион байгуулж хангах; 2/ÑˆÐ¸Ð½Ð¶Ð»Ñ Ñ… ухаан, Ñ‚ÐµÑ…Ð½Ð¾Ð»Ð¾Ð³Ð¸Ð¹Ð½Ð½Ñ Ð³Ð´Ñ Ñ Ð½ бодлого, ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ Ñ Ð´Ð¸Ð¹Ð½ Ð·Ð°Ñ Ð°Ð³, нийгмийн хөгжлийн Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½Ñ‡Ð¸Ð³Ð»Ñ Ð», ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ Ñ‚Ó©Ñ Ó©Ð², Ð·Ñ Ñ Ð», Ñ Ð°Ð½Ñ…Ò¯Ò¯Ð³Ð¸Ð¹Ð½ төлөвлөгөөг Ð±Ð¾Ð»Ð¾Ð²Ñ Ñ€ÑƒÑƒÐ»Ð¶ Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хуралд өргөж, Ð³Ð°Ñ€Ñ Ð°Ð½ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð³ Ð±Ð¸ÐµÐ»Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…; 3/Ñ Ð°Ð»Ð±Ð°Ñ€Ñ‹Ð½ ба Ñ Ð°Ð»Ð±Ð°Ñ€ хоорондын,Ñ‚Ò¯Ò¯Ð½Ñ‡Ð»Ñ Ð½ Ð±Ò¯Ñ Ð½ÑƒÑ‚Ð³Ð¸Ð¹Ð½ хөгжлийн Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð»Ð°Ð°Ñ€ арга Ñ…Ñ Ð¼Ð¶Ñ Ñ Ð±Ð¾Ð»Ð¾Ð²Ñ Ñ€ÑƒÑƒÐ»Ð¶ Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…; 4/Ñ…Ò¯Ñ€Ñ Ñ Ð»Ñ Ð½ байгаа орчныг хамгаалах, байгалийн Ð±Ð°Ñ Ð»Ð³Ð¸Ð¹Ð³ зүй Ð·Ð¾Ñ…Ð¸Ñ Ñ‚Ð¾Ð¹ ашиглах, нөхөн Ñ Ñ Ñ€Ð³Ñ Ñ Ñ… арга Ñ…Ñ Ð¼Ð¶Ñ Ñ Ð°Ð²Ð°Ñ…; 5/төрийн захиргааны төв бÐ

°Ð¹Ð³ÑƒÑƒÐ»Ð»Ð°Ð³Ñ‹Ð³ шуурхай удирдаж, нутгийн захиргааны байгууллагынүйл ажиллагааг ÑƒÐ´Ð¸Ñ€Ð´Ð°Ð½Ñ‡Ð¸Ð³Ð»Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…; 6/ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð³ батлан хамгаалах хүчинчадлыг Ð±Ñ Ñ…Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ð¶, Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½Ð¸Ð¹ аюулгүй байдлыг хангах; 7/хүний Ñ Ñ€Ñ…, Ñ Ñ€Ñ… чөлөөг хамгаалах, нийгмийн Ñ…Ñ Ð² журмыг Ð±Ñ Ñ…Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…, Ð³Ñ Ð¼Ñ‚ Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ñ‚Ñ Ð¹ Ñ‚Ñ Ð¼Ñ†Ñ Ñ… Ð°Ñ€Ð³Ð°Ñ…Ñ Ð¼Ð¶Ñ Ñ Ð°Ð²Ñ‡ Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…; 8/төрийн гадаад бодлого Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…; 9/Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хуралтай зөвшилцөж дараа Ñ Ð¾Ñ‘Ñ€Ñ…Ð¾Ð½ батлуулахаарМонгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ олон ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ Ð³Ñ Ñ€Ñ Ñ Ð±Ð°Ð¹Ð³ÑƒÑƒÐ»Ð°Ñ…, Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…, Ñ‚Ò¯Ò¯Ð½Ñ‡Ð»Ñ Ð½ Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газар хоорондын Ð³Ñ Ñ€Ñ Ñ Ð±Ð°Ð¹Ð³ÑƒÑƒÐ»Ð°Ñ…, цуцлах. З. Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газрын тодорхой Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…, зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны журмыг хуулиар тогтооно. Гучин ÐµÑ Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ Ñ€ зүйл 1.Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газар Ерөнхий Ñ Ð°Ð¹Ð´,Ð³Ð¸ÑˆÒ¯Ò¯Ð´Ñ Ñ Ñ Ð±Ò¯Ñ€Ð´Ñ Ð½Ñ . 2.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ерөнхий Ñ Ð°Ð¹Ð´ Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газрын Ð±Ò¯Ñ‚Ñ Ñ†, Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð»Ð´Ñ Ñ…Ò¯Ò¯Ð½, түүнд өөрчлөлт оруулах Ñ Ð°Ð½Ð°Ð»Ð°Ð° Ð•Ñ€Ó©Ð½Ñ…Ð¸Ð¹Ð»Ó©Ð³Ñ‡Ñ‚Ñ Ð¹ зөвшилцөн Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хуралд өргөн Ð¼Ñ Ð´Ò¯Ò¯Ð»Ð½Ñ . З.Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газрын гишүүдийг Ерөнхий Ñ Ð°Ð¹Ð´Ñ‹Ð½ өргөн Ð¼Ñ Ð´Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ð½Ñ Ñ Ñ€Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал хүн Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ñ Ñ€ Ñ…Ñ Ð»Ñ Ð»Ñ†Ñ Ð¶ томилно.

Ð”Ó©Ñ‡Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ Ñ€ зүйл 1.Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газрын Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð½ хугацаа дөрвөн жил байна. 2.Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газрын Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ… Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½Ð˜Ñ… Ð¥ÑƒÑ€Ð»Ð°Ð°Ñ Ð•Ñ€Ó©Ð½Ñ…Ð¸Ð¹ Ñ Ð°Ð¹Ð´Ñ‹Ð³ Ñ‚Ð¾Ð¼Ð¸Ð»Ñ Ð½Ð¾Ð¾Ñ€ Ñ Ñ…Ñ Ð»Ð¶, ÑˆÐ¸Ð½Ñ Ð•Ñ€Ó©Ð½Ñ…Ð¸Ð¹Ñ Ð°Ð¹Ð´Ñ‹Ð³ Ñ‚Ð¾Ð¼Ð¸Ð»Ñ Ð½Ð¾Ð¾Ñ€ Ð´ÑƒÑƒÑ Ð³Ð°Ð²Ð°Ñ€ болно.

Дөчин Ð½Ñ Ð³Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ Ñ€ зүйл

1.Ерөнхий Ñ Ð°Ð¹Ð´ Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газрыг удирдаж, төрийн хууль Ð±Ð¸ÐµÐ»Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ… ажлыг Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын өмнө хариуцна. 2.Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газар үйл ажиллагаагаа Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хуралд тайлагнана.

Дөчин хоёрдугаар зүйл Ерөнхий Ñ Ð°Ð¹Ð´, Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газрынгишүүний халдашгүй байдлыг хуулиар хамгаална.

Дөчин гуравдугаар зүйл 1.Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газар Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ñ Ñ Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ… боломжгүй Ð³Ñ Ð¶ Ò¯Ð·Ð²Ñ Ð» хугацаа Ð´ÑƒÑƒÑ Ð°Ñ…Ð°Ð°Ñ Ó©Ð¼Ð½Ó© огцрох тухайгаа Ерөнхий Ñ Ð°Ð¹Ð´ Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хуралд өргөн Ð¼Ñ Ð´Ò¯Ò¯Ð»Ð¶ болно. 2.Ерөнхий Ñ Ð°Ð¹Ð´, Ñ Ñ Ñ…Ò¯Ð» Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газрын гишүүдийн Ñ‚Ñ Ð½ Ñ…Ð°Ð³Ð°Ñ Ð½ÑŒ Ð½Ñ Ð³Ñ Ð½Ð·Ñ Ñ€Ñ Ð³ огцорвол Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газар Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð»Ð´Ñ Ñ…Ò¯Ò¯Ð½Ñ Ñ Ñ€Ñ Ñ Ð¾Ð³Ñ†Ð¾Ñ€Ð½Ð¾. З.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал, Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газрыгогцруулах тухай Ó©Ó©Ñ€Ó©Ó© Ñ Ð°Ð½Ð°Ð°Ñ‡Ð¸Ð»Ñ Ð°Ð½ болон Ð•Ñ€Ó©Ð½Ñ…Ð¸Ð¹Ð»Ó©Ð³Ñ‡Ð¸Ð¹Ð½Ñ Ð°Ð½Ð°Ð», Ерөнхий Ñ Ð°Ð¹Ð´Ñ‹Ð½ Ð¼Ñ Ð´Ñ Ð³Ð´Ð»Ð¸Ð¹Ð³Ñ…Ò¯Ð»Ñ Ñ Ð½ Ð°Ð²Ñ Ð½Ð°Ð°Ñ Ñ…Ð¾Ð¹Ñˆ арван тав хоногийн дотор Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газрыгогцруулах Ñ Ñ Ñ Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ Ñ…Ñ Ð»Ñ Ð»Ñ†Ñ Ð½ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ð½Ñ . 4.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын гишүүдийн дөрөвний Ð½Ñ Ð³Ñ Ñ Ñ Ð´Ð¾Ð¾ÑˆÐ³Ò¯Ð¹ нь Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½Ð³Ð°Ð·Ñ€Ñ‹Ð³ огцруулах тухай Ñ Ð°Ð½Ð°Ð»Ñ‹Ð³Ð°Ð»Ð±Ð°Ð½ Ñ‘Ñ Ð¾Ð¾Ñ€ тавибал Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал Ñ…Ñ Ð»Ñ Ð»Ñ†Ñ Ð½ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ð½Ñ .

Дөчин Ð´Ó©Ñ€Ó©Ð²Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ Ñ€ зүйл Өөрт нь Ð¸Ñ‚Ð³Ñ Ð» Ñ…Ò¯Ð»Ñ Ñ Ð»Ð³Ð°Ð¶ Ð±Ð°Ð¹Ð³Ð°Ð°Ñ Ñ Ñ Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ Ð¸Ð»Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð»Ð¶ өгөхийг Ñ…Ò¯Ñ Ñ‡ Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газар тогтоолын Ñ‚Ó©Ñ Ó©Ð» оруулбал Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал уул Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð»Ñ‹Ð³ дөчин гуравдугаар зүйлийн Здахь Ñ…Ñ Ñ Ñ Ð³Ñ‚ Ð·Ð°Ð°Ñ Ð°Ð½ Ð¶ÑƒÑ€Ð¼Ñ Ñ Ñ€ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ð½Ñ .

Дөчин тавдугаар зүйл 1.Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газар хууль тогтоомжид Ð½Ð¸Ð¹Ñ†Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ð½ Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð½Ñ…Ñ Ñ Ð´Ð¾Ñ‚Ð¾Ñ€ тогтоол, захирамжгаргах бөгөөд түүнд Ерөнхий Ñ Ð°Ð¹Ð´, тухайн ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ Ð±Ð¸ÐµÐ»Ñ Ð»Ñ‚Ð¸Ð¹Ð³Ñ…Ð°Ñ€Ð¸ÑƒÑ†Ñ Ð°Ð½ Ñ Ð°Ð¹Ð´ гарын Ò¯Ñ Ñ Ð³ зурна.2.Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газрын тогтоол, захирамж нь хууль Ñ‚Ð¾Ð³Ñ‚Ð¾Ð¾Ð¼Ð¶Ð¸Ð´Ð½Ð¸Ð¹Ñ†Ñ Ñ Ð³Ò¯Ð¹ бол Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газар Ó©Ó©Ñ€Ó©Ó© буюу Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал хүчингүй болгоно.

Дөчин зургадугаар зүйл 1.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ñ Ð°Ð¼, төрийн Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ албан газрыг хуулийн дагуу байгуулна. 2.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ төрийн Ð¶Ð¸Ð½Ñ…Ñ Ð½Ñ Ð°Ð»Ð±Ð°Ð½ хаагч Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½ байх бөгөөд Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хууль, Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´Ñ…ÑƒÑƒÐ»Ð¸Ð¹Ð³ чандлан баримталж Ð°Ñ€Ð´Ñ‚Ò¯Ð¼Ð½Ð¸Ð¹Ñ…Ñ Ñ Ñ‚ÑƒÑ Ñ‹Ð½ тулд, Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½Ð¸Ð¹Ñ‘Ñ Ð¾Ð¾Ñ€ төрийн ашиг Ñ Ð¾Ð½Ð¸Ñ€Ñ…Ð¾Ð»Ð´ захирагдан ажиллана. З.Төрийн албан хаагчийн ажиллах нөхцөл, баталгааг хуулиар тогтооно.

ДӨРӨВ. ШҮҮХ ÐРХ ÐœÐДÐЛ

Дөчин долдугаар зүйл 1.Монгол Ð£Ð»Ñ Ð°Ð´ шүүх Ñ Ñ€Ñ… Ð¼Ñ Ð´Ð»Ð¸Ð¹Ð³ гагцхүү шүүх Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ð½Ñ . 2.Ямар ч нөхцөлд Ñ…ÑƒÑƒÐ»Ð¸Ð°Ñ Ð³Ð°Ð´ÑƒÑƒÑ€ÑˆÒ¯Ò¯Ñ… байгуулах, шүүх Ñ Ñ€Ñ… Ð¼Ñ Ð´Ð»Ð¸Ð¹Ð³Ó©Ó©Ñ€ байгууллага Ñ Ñ€Ñ…Ð»Ñ Ð½ Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ хориглоно. З.Шүүхийг зөвхөн Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хууль,Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ хуулийн дагуу байгуулна.

Дөчин наймдугаар зүйл 1.Шүүхийн Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ тогтолцоо Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½Ð´Ñ Ñ Ð´ шүүх, аймаг, Ð½Ð¸Ð¹Ñ Ð»Ñ Ð»Ð¸Ð¹Ð½ шүүх,Ñ ÑƒÐ¼ буюу Ñ ÑƒÐ¼ дундын, Ð´Ò¯Ò¯Ñ€Ð³Ð¸Ð¹Ð½ÑˆÒ¯Ò¯Ñ…Ñ Ñ Ñ Ð±Ò¯Ñ€Ð´Ñ Ñ… бөгөөд Ñ Ñ€Ò¯Ò¯, иÑ

€Ð³Ñ н, захиргааны Ð·Ñ Ñ€Ñ Ð³ шүүн Ñ‚Ð°Ñ Ð»Ð°Ñ… ажлын төрлөөр шүүхийг дагнан байгуулж болно. Ð”Ð°Ð³Ð½Ð°Ñ Ð°Ð½ шүүхийн үйл ажиллагаа, ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€ нь Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð´Ñ Ñ Ð´ шүүхийн Ñ…Ñ Ð½Ð°Ð»Ñ‚Ð°Ð°Ñ Ð³Ð°Ð´ÑƒÑƒÑ€ байж үл болно. 2.Шүүхийн зохион байгуулалт, үйлажиллагааны Ñ Ñ€Ñ… зүйн Ò¯Ð½Ð´Ñ Ð¸Ð¹Ð³ хуулиар тогтооно. З.Шүүх ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ Ñ‚Ó©Ñ Ð²Ó©Ó©Ñ Ñ Ð°Ð½Ñ…Ò¯Ò¯Ð¶Ð¸Ð½Ñ .Шүүх үйл ажиллагаагаа Ñ Ð²ÑƒÑƒÐ»Ð°Ñ… Ñ Ð´Ð¸Ð¹Ð½ Ð·Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ батлагааг Ñ‚Ó©Ñ€ хангана.

Дөчин ÐµÑ Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ Ñ€ зүйл 1.Шүүгч хараат Ð±ÑƒÑ Ð±Ð°Ð¹Ð¶, гагцхүү хуульд захирагдана. 2.Ерөнхийлөгч, Ерөнхий Ñ Ð°Ð¹Ð´, Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын ба Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газрын гишүүн, Ñ‚Ó©Ñ€, нам, олон нийтийн Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ байгууллагын албан тушаалтан, Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½ Ñ…Ñ Ð½ Ð±Ð¾Ð»Ð¾Ð²Ñ‡ÑˆÒ¯Ò¯Ð³Ñ‡Ñ Ñ Ñ ÑˆÒ¯Ò¯Ð½ Ñ‚Ð°Ñ Ð»Ð°Ñ… Ò¯Ò¯Ñ€Ð³Ñ Ñ Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…Ñ Ð´ Ñ…Ó©Ð½Ð´Ð»Ó©Ð½Ð³Ó©Ó©Ñ Ð¾Ñ€Ð¾Ð»Ñ†Ð¾Ð¶ болохгүй. З.Шүүгчийн хараат Ð±ÑƒÑ , шүүхийн бие Ð´Ð°Ð°Ñ Ð°Ð½ байдлыг хангах зорилгоор Шүүхийн ерөнхийзөвлөл ажиллана. 4.Шүүхийн ерөнхий зөвлөл шүүх,шүүгчийн шүүн Ñ‚Ð°Ñ Ð»Ð°Ñ… ажиллагаанд Ð¾Ñ€Ð¾Ð»Ñ†Ð¾Ñ…Ð³Ò¯Ð¹Ð³Ñ Ñ Ñ€, гагцхүү Ñ…ÑƒÑƒÐ»ÑŒÑ‡Ð´Ð°Ð°Ñ ÑˆÒ¯Ò¯Ð³Ñ‡Ð¸Ð¹Ð³ шилж олох, Ñ Ñ€Ñ… ашгийг нь хамгаалах Ð·Ñ Ñ€Ñ Ð³ÑˆÒ¯Ò¯Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ бие даан ажиллах нөхцөлөөр хангахтай Ñ…Ð¾Ð»Ð±Ð¾Ð³Ð´Ñ Ð¾Ð½Ò¯Ò¯Ñ€Ð³Ð¸Ð¹Ð³ Ð±Ð¸ÐµÐ»Ò¯Ò¯Ð»Ð½Ñ . 5.Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийнзохион байгуулалт, үйл ажиллагааны журмыг хуулиар тогтооно.

Тавьдугаар зүйл 1.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð´Ñ Ñ Ð´ шүүх бол шүүхийн Ð´Ñ Ñ Ð´ байгууллага мөн бөгөөддараахь Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ð¸Ð¹Ð³ Ñ…Ñ Ñ

€Ñ Ð³Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ð½Ñ : 1/хуулиар Ñ…Ð°Ñ€ÑŒÑ Ð°Ð»ÑƒÑƒÐ»Ñ Ð°Ð½ Ñ Ñ€Ò¯Ò¯Ð³Ð¸Ð¹Ð½ Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³, Ñ Ñ€Ñ… зүйн маргааныг анхан шатны журмаар Ñ…Ñ Ð½Ð°Ð½ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ñ…; 2/давж заалдах болон Ñ…Ñ Ð½Ð°Ð»Ñ‚Ñ‹Ð½Ð¶ÑƒÑ€Ð¼Ð°Ð°Ñ€ доод шатны шүүхийн ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð³ Ñ…Ñ Ð½Ð°Ð½ Ò¯Ð·Ñ Ñ…; З/хууль, түүнд Ð·Ð°Ð°Ñ Ð°Ð½ хүний Ñ Ñ€Ñ…,Ñ Ñ€Ñ… чөлөөг хамгаалах Ñ‚Ð°Ð»Ð°Ð°Ñ€Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийн Ñ†Ñ Ñ†, Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ ерөнхий Ð¿Ñ€Ð¾ÐºÑƒÑ€Ð¾Ñ€Ð¾Ð¾Ñ ÑˆÐ¸Ð»Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ Ð½ Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð»Ñ‹Ð³ Ñ…Ñ Ð½Ð°Ð½ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ñ…; 4/Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ Ñ…ÑƒÑƒÐ»Ð¸Ð°Ñ Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ хуулийгзөв Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð»Ñ Ñ… талаар албан Ñ‘Ñ Ð½Ñ‹ тайлбар гаргах; 5/хуулиар Ñ Ñ€Ñ… Ð¾Ð»Ð³Ð¾Ñ Ð¾Ð½ Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð»Ñ‹Ð³ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ñ…. 2.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð´Ñ Ñ Ð´ шүүхийн ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€ шүүхийн Ñ Ñ†Ñ Ð¸Ð¹Ð½ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€ байх бөгөөд түүнийг бүх шүүх, Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ Ñ Ñ‚Ð³Ñ Ñ Ð´ заавал Ð±Ð¸ÐµÐ»Ò¯Ò¯Ð»Ð½Ñ . Ð¥Ñ Ñ€Ñ Ð² Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð´Ñ Ñ Ð´ шүүхийн ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€ хуульд харшилбал түүнийг Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð´Ñ Ñ Ð´ шүүх Ó©Ó©Ñ€Ó©Ó© хүчингүй болгоно. Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð´Ñ Ñ Ð´ шүүхийн тайлбар хуульд харшилбалхуулийг дагаж Ð±Ð¸ÐµÐ»Ò¯Ò¯Ð»Ð½Ñ . З.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð´Ñ Ñ Ð´ шүүх, Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ шүүх Ð½ÑŒÒ®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуульд Ð½Ð¸Ð¹Ñ†Ñ Ñ Ð³Ò¯Ð¹, Ð°Ð»Ð±Ð°Ð½Ñ‘Ñ Ð¾Ð¾Ñ€ Ð½Ð¸Ð¹Ñ‚Ð»Ñ Ñ Ð³Ò¯Ð¹ хуулийг Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð»Ñ Ñ… Ñ Ñ€Ñ…Ð³Ò¯Ð¹.

Тавин Ð½Ñ Ð³Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ Ñ€ зүйл 1.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð´Ñ Ñ Ð´ шүүх Ерөнхий шүүгч,ÑˆÒ¯Ò¯Ð³Ñ‡Ð´Ñ Ñ Ñ Ð±Ò¯Ñ€Ð´Ñ Ð½Ñ . 2.Шүүхийн ерөнхий Ð·Ó©Ð²Ð»Ó©Ó©Ñ Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½Ð´Ñ Ñ Ð´ шүүхийн шүүгчдийг Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их хуралд Ñ‚Ð°Ð½Ð¸Ð»Ñ†ÑƒÑƒÐ»Ñ Ð½Ð°Ð°Ñ€, Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ÑˆÒ¯Ò¯Ñ…Ð¸Ð¹Ð½ шүүгчдийг Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн Ñ Ð°Ð½Ð°Ð» Ð±Ð¾Ð»Ð³Ð¾Ñ Ð½Ð¾Ð¾Ñ€ Ñ‚ÑƒÑ Ñ‚ÑƒÑ Ð•Ñ€Ó©Ð½Ñ…Ð¸Ð¹Ð»Ó©Ð³Ñ‡Ñ‚Ð¾Ð¼Ð¸Ð»Ð½Ð¾. Ерөнхий шүүгчийг Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð´Ñ Ñ Ð´ шүүхийн Ñ Ð°Ð½Ð°Ð» Ð±Ð¾Ð»Ð³Ð¾Ñ Ð½Ð¾Ð¾Ñ€ гишүүдийнх нь Ð´Ð¾Ñ‚Ñ€Ð¾Ð¾Ñ Ð·ÑƒÑ€Ð³Ð°Ð°Ð½ жилийн хугацаагааÑ

€ Ерөнхийлөгч томилно. З.Хууль зүйн Ð´Ñ Ñ Ð´ Ð±Ð¾Ð»Ð¾Ð²Ñ Ñ€Ð¾Ð»Ñ‚Ð¾Ð¹,Ð¼Ñ Ñ€Ð³Ñ Ð¶Ð»Ñ Ñ Ñ€Ñ Ñ Ð°Ñ€Ð²Ð°Ð°Ñ Ð´Ð¾Ð¾ÑˆÐ³Ò¯Ð¹ жил Ð°Ð¶Ð¸Ð»Ð»Ð°Ñ Ð°Ð½, Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ гучин таван Ð½Ð°Ñ Ñ…Ò¯Ñ€Ñ Ñ Ð½ Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½Ð¸Ð¹Ð³ Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð´Ñ Ñ Ð´ шүүхийн ÑˆÒ¯Ò¯Ð³Ñ‡Ñ Ñ Ñ€; хууль зүйн Ð´Ñ Ñ Ð´ Ð±Ð¾Ð»Ð¾Ð²Ñ Ñ€Ð¾Ð»Ñ‚Ð¾Ð¹, Ð³ÑƒÑ€Ð²Ð°Ð°Ñ Ð´Ð¾Ð¾ÑˆÐ³Ò¯Ð¹Ð¶Ð¸Ð» Ð¼Ñ Ñ€Ð³Ñ Ð¶Ð»Ñ Ñ Ñ€Ñ Ñ Ð°Ð¶Ð¸Ð»Ð»Ð°Ñ Ð°Ð½ÐœÐ¾Ð½Ð³Ð¾Ð» Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ хорин таван Ð½Ð°Ñ Ñ…Ò¯Ñ€Ñ Ñ Ð½ Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½Ð¸Ð¹Ð³ Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ ÑˆÒ¯Ò¯Ñ…Ð¸Ð¹Ð½ÑˆÒ¯Ò¯Ð³Ñ‡Ñ Ñ Ñ€ томилж болно. 4.Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хууль, шүүхийн тухай хуульд Ð·Ð°Ð°Ñ Ð°Ð½ Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð»Ñ Ð», шүүхийн хүчин төгөлдөр ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ дагууогцруулах, Ñ Ñ Ñ…Ò¯Ð» Ñ…Ò¯Ñ Ñ Ð»Ñ‚Ñ Ñ Ñ€ Ð½ÑŒÑ‡Ó©Ð»Ó©Ó©Ð»Ó©Ñ…Ó©Ó©Ñ Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ тохиодолд аль ч шатны шүүхийн шүүгчийг огцруулахыг хориглоно.

Тавин хоёрдугаар зүйл 1.Бүх шатны шүүх Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³, маргааныгхамтын зарчмаар Ñ…Ñ Ð½Ð°Ð½ Ñ…Ñ Ð»Ñ Ð»Ñ†Ñ Ð¶ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ð½Ñ . 2.Ðнхан шатны шүүх Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³, маргааныг хамтран ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ñ…Ð´Ñ Ñ Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð´Ð¸Ð¹Ð½ төлөөлөгчдийг хуульд Ð·Ð°Ð°Ñ Ð°Ð½ журмын дагуу оролцуулна. З.Хуульд Ñ‚ÑƒÑ Ð³Ð°Ð¹Ð»Ð°Ð½ зүйлчилж Ð·Ð°Ð°Ñ Ð°Ð½ зарим Ñ…Ñ Ñ€Ð³Ð¸Ð¹Ð³ шүүгч Ð´Ð°Ð½Ð³Ð°Ð°Ñ€Ñ…Ñ Ð½Ð°Ð½ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ð¶ болно. Тавингуравдугаар зүйл 1.Шүүн Ñ‚Ð°Ñ Ð»Ð°Ñ… ажиллагааг Ð¼Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð»Ñ…Ñ Ð»Ñ Ñ Ñ€ Ñ Ð²ÑƒÑƒÐ»Ð½Ð°. 2.Монгол Ñ…Ñ Ð» Ð¼Ñ Ð´Ñ Ñ…Ð³Ò¯Ð¹ хүнд Ñ…Ñ Ñ€Ð³Ð¸Ð¹Ð½ баримт Ñ Ñ Ð»Ñ‚Ð¸Ð¹Ð³ Ñ…Ñ Ð»Ð¼Ñ Ñ€Ñ‡Ð»Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ð½ Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ танилцуулах бөгөөд шүүх хуралдаан Ð´Ñ Ñ Ñ€ Ñ Ñ… Ñ…Ñ Ð»Ñ Ñ Ñ€ нь үг Ñ…Ñ Ð»Ñ Ñ… Ñ Ñ€Ñ… олгоно.

Тавин Ð´Ó©Ñ€Ó©Ð²Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ Ñ€ зүйл Хуульд Ñ‚ÑƒÑ Ð³Ð°Ð¹Ð»Ð°Ð½ Ð·Ð°Ð°Ñ Ð½Ð°Ð°Ñ Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ тохиолдолд шүүх Ñ…Ñ Ñ€Ð³Ð¸Ð¹Ð³ ил Ñ‚Ð°Ñ Ð»Ð°Ð½ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ð½Ñ .

Тавин тавдугаар зүйл

1.Ð¨Ò¯Ò¯Ð³Ð´Ñ Ð³Ñ‡ өөрийгөө өмгөөлөх Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚Ñ Ð¹. 2.Ð¨Ò¯Ò¯Ð³Ð´Ñ Ð³Ñ‡Ð¸Ð´ Ñ Ð½Ñ Ñ Ñ€Ñ…Ñ Ñ Ñ Ð´Ð»Ñ Ñ…Ñ Ð´ Ñ…Ò¯Ñ Ñ Ð»Ñ‚Ñ Ñ Ñ€ нь буюу хуульд Ð·Ð°Ð°Ñ Ð½Ð°Ð°Ñ€ хууль зүйн Ð¼Ñ Ñ€Ð³Ñ Ð¶Ð»Ð¸Ð¹Ð½ Ñ‚ÑƒÑ Ð»Ð°Ð»Ñ†Ð°Ð° Ò¯Ð·Ò¯Ò¯Ð»Ð½Ñ .

Тавин зургадугаар зүйл 1.Прокурор Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³ Ð±Ò¯Ñ€Ñ‚Ð³Ñ Ñ…, мөрдөн байцаах, Ñ Ð» Ñ Ð´Ð»Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ… ажиллагаанд Ñ…Ñ Ð½Ð°Ð»Ñ‚ тавьж, шүүх хуралдаанд төрийн Ð½Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ Ó©Ð¼Ð½Ó©Ó©Ñ Ð¾Ñ€Ð¾Ð»Ñ†Ð¾Ð½Ð¾. 2.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ ерөнхий прокурор, түүний орлогч нарыг Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хуралтай зөвшилцөн Ерөнхийлөгчзургаан жилийн хугацаагаар томилно. З.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ прокурорын байгууллагын тогтолцоо, зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны Ñ Ñ€Ñ…Ð·Ò¯Ð¹Ð½ Ò¯Ð½Ð´Ñ Ð¸Ð¹Ð³ хуулиар тогтооно.

ДӨРӨВДҮГÐÐРБҮЛÐГ МОÐГОЛ УЛСЫРЗÐСÐГ ЗÐХИРГÐÐ, ÐУТÐГ ДÐВСГÐРИЙРÐÐГЖ,

ТҮҮÐИЙ УДИРДЛÐГÐ

Тавин долдугаар зүйл 1.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ нутаг Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€ Ð·Ð°Ñ Ð°Ð³Ð·Ð°Ñ…Ð¸Ñ€Ð³Ð°Ð°Ð½Ñ‹ хувьд аймаг,Ð½Ð¸Ð¹Ñ Ð»Ñ Ð»Ð´, аймаг нь Ñ ÑƒÐ¼Ð°Ð½Ð´, Ñ ÑƒÐ¼ ньбагт, Ð½Ð¸Ð¹Ñ Ð»Ñ Ð» нь Ð´Ò¯Ò¯Ñ€Ñ Ð³Ñ‚, Ð´Ò¯Ò¯Ñ€Ñ Ð³Ð½ÑŒ хороонд хуваагдана. 2.Ð—Ð°Ñ Ð°Ð³ захиргаа, нутаг Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð½Ð½Ñ Ð³Ð¶ Ð´Ñ Ñ… хот, Ñ‚Ð¾Ñ Ð³Ð¾Ð½Ñ‹ Ñ Ñ€Ñ… Ð·Ò¯Ð¹Ð½Ò¯Ð½Ð´Ñ Ð¸Ð¹Ð³ хуулиар тогтооно. З.Ð—Ð°Ñ Ð°Ð³ захиргаа, нутаг Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð½Ð½Ñ Ð³Ð¶Ð¸Ð¹Ð³ өөрчлөх Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð»Ñ‹Ð³ Ñ Ð´Ð¸Ð¹Ð½Ð·Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ Ð±Ò¯Ñ‚Ñ Ñ†, хүн амын байршлыгхаргалзан тухайн нутгийн Хурал, Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð´Ð¸Ð¹Ð½ Ñ Ð°Ð½Ð°Ð»Ñ‹Ð³ Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð»Ñ Ð½ Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ð½Ñ . Тавин наймдугаар зүйл 1.Ðймаг, Ð½Ð¸Ð¹Ñ Ð»Ñ Ð», Ñ ÑƒÐ¼ Ð´Ò¯Ò¯Ñ€Ñ Ð³ бол хуулиар Ñ‚ÑƒÑ Ð³Ð°Ð¹Ð»Ð°Ð½ Ð¾Ð»Ð³Ð¾Ñ Ð¾Ð½ чиг Ò¯Ò¯Ñ

€Ñ г, өөрийн удирдлага бүхий Ð·Ð°Ñ Ð°Ð³Ð·Ð°Ñ…Ð¸Ñ€Ð³Ð°Ð°, нутаг Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€, Ñ Ð´Ð¸Ð¹Ð½ Ð·Ð°Ñ Ð°Ð³, нийгмийн цогцолбор мөн. 2.Ðймаг, Ð½Ð¸Ð¹Ñ Ð»Ñ Ð», Ñ ÑƒÐ¼, дүүргийн хилийн Ñ†Ñ Ñ Ð¸Ð¹Ð³ Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газрын өргөн Ð¼Ñ Ð´Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ð½Ñ Ñ Ñ€ Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал батална. Тавин ÐµÑ Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ Ñ€ зүйл 1.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð·Ð°Ñ Ð°Ð³ захиргаа,нутаг Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ Ð½Ñ Ð³Ð¶Ð¸Ð¹Ð½ удирдлага нь нутгийн Ó©Ó©Ñ€Ó©Ó© ÑƒÐ´Ð¸Ñ€Ð´Ð°Ñ…Ñ‘Ñ Ñ‹Ð³ төрийн удирдлагатай Ñ…Ð¾Ñ Ð»ÑƒÑƒÐ»Ð°Ñ… Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ Ð´Ñ Ñ Ñ€ Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð¶Ð¸Ð½Ñ . 2.Ðутгийн Ó©Ó©Ñ€Ó©Ó© удирдах байгууллага бол аймаг, Ð½Ð¸Ð¹Ñ Ð»Ñ Ð», Ñ ÑƒÐ¼,Ð´Ò¯Ò¯Ñ€Ñ Ð³Ñ‚ тухайн нутаг Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð½Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð´Ð¸Ð¹Ð½ Төлөөлөгчдийн Хурал, баг, хооронд Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð´Ð¸Ð¹Ð½ Ðийтийн Хурал, тухайн Хурлын хуралдааны чөлөө цагт түүний Ð¢Ñ Ñ€Ð³Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ð³Ñ‡Ð¸Ð´ мөн. З.Ðймаг, Ð½Ð¸Ð¹Ñ Ð»Ñ Ð»Ð¸Ð¹Ð½ Төлөөлөгчдийн Хурлыг дөрвөн жилийн хугацаагаар Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð½Ð¾. ÐÐ´Ð³Ñ Ñ Ñ€ Хурлын болон Ñ ÑƒÐ¼, дүүргийн хурлын төлөөлөгчдийн тоо, Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ñ… журмыг хуулиар тогтооно.

Жардугаар зүйл 1.Ðймаг, Ð½Ð¸Ð¹Ñ Ð»Ñ Ð», Ñ ÑƒÐ¼, Ð´Ò¯Ò¯Ñ€Ñ Ð³, баг, хорооны нутаг Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€Ñ‚ төрийн удирдлагыг тухайн аймаг, Ð½Ð¸Ð¹Ñ Ð»Ñ Ð», Ñ ÑƒÐ¼,Ð´Ò¯Ò¯Ñ€Ñ Ð³, баг, хорооны Ð—Ð°Ñ Ð°Ð³ Ð´Ð°Ñ€Ð³Ð°Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ð½Ñ . 2.Ð—Ð°Ñ Ð°Ð³ даргыг тухайн аймаг,Ð½Ð¸Ð¹Ñ Ð»Ñ Ð», Ñ ÑƒÐ¼, Ð´Ò¯Ò¯Ñ€Ñ Ð³, баг, Ñ…Ð¾Ñ€Ð¾Ð¾Ð½Ñ‹Ð¥ÑƒÑ€Ð»Ð°Ð°Ñ Ð½Ñ Ñ€ Ð´Ñ Ð²ÑˆÒ¯Ò¯Ð»Ð¶, аймаг,Ð½Ð¸Ð¹Ñ Ð»Ñ Ð»Ð¸Ð¹Ð½ Ð—Ð°Ñ Ð°Ð³ даргыг Ð•Ñ€Ó©Ð½Ñ…Ð¸Ð¹Ñ Ð°Ð¹Ð´; Ñ ÑƒÐ¼, дүүргийн Ð—Ð°Ñ Ð°Ð³ даргыг Ñ…Ð°Ñ€ÑŒÑ Ð°Ð»Ð°Ñ… аймаг, Ð½Ð¸Ð¹Ñ Ð»Ñ Ð»Ð¸Ð¹Ð½ Ð—Ð°Ñ Ð°Ð³Ð´Ð°Ñ€Ð³Ð°; баг, хорооны Ð—Ð°Ñ Ð°Ð³ Ð´Ð°Ñ€Ð³Ñ‹Ð³Ñ…Ð°Ñ€ÑŒÑ Ð°Ð»Ð°Ñ… Ñ ÑƒÐ¼, дүүргийн Ð—Ð°Ñ Ð°Ð³ дарга Ñ‚ÑƒÑ Ñ‚ÑƒÑ Ð´Ó©Ñ€Ð²Ó©Ð½ жилийн хугацаагаар томилно. З.Ерөнхий Ñ Ð°Ð¹Ð´ буюу Ð´Ñ Ñ Ð´ шатны

Ð½Ñ Ð³Ð¶Ð¸Ð¹Ð½ Ð—Ð°Ñ Ð°Ð³ дарга доод шатныхаа Ð½Ñ Ð³Ð¶Ð¸Ð¹Ð½ Ð—Ð°Ñ Ð°Ð³ даргад Ð½Ñ Ñ€ Ð´Ñ Ð²ÑˆÐ¸Ð³Ñ‡Ð¸Ð¹Ð³ Ñ‚Ð¾Ð¼Ð¸Ð»Ð¾Ñ…Ð¾Ð¾Ñ Ñ‚Ð°Ñ‚Ð³Ð°Ð»Ð·Ð²Ð°Ð» Ñ Ð½Ñ Ð·Ò¯Ð¹Ð»Ð¸Ð¹Ð½ 2 дахь Ñ…Ñ Ñ Ñ Ð³Ñ‚ Ð·Ð°Ð°Ñ Ð°Ð½Ð¶ÑƒÑ€Ð¼Ð°Ð°Ñ€ дахин Ð½Ñ Ñ€ Ð´Ñ Ð²ÑˆÒ¯Ò¯Ð»Ð¶ томилтол өмнөх Ð—Ð°Ñ Ð°Ð³ дарга Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ñ Ñ Ñ…Ñ Ð²Ñ Ñ Ñ€ хадгална.

Жаран Ð½Ñ Ð³Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ Ñ€ зүйл 1.Ð—Ð°Ñ Ð°Ð³ дарга тухайн Хурлын ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð³ Ñ…Ñ Ñ€Ñ Ð³Ð¶Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…Ð¸Ð¹Ð½ хамт Ð·Ð°Ñ Ð°Ð³ төрийн төлөөлөгчийн хувьд Ñ…Ð°Ñ€ÑŒÑ Ð° нутаг Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€Ñ‚Ñ Ñ Ñ…ÑƒÑƒÐ»ÑŒ тогтоомж, Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газар, Ñ…Ð°Ñ€ÑŒÑ Ð°Ð»Ð°Ñ…Ð´Ñ Ñ Ð´ шатныхаа байгууллагын ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ Ð³Ò¯Ð¹Ñ†Ñ Ñ‚Ð³Ñ Ð»Ð¸Ð¹Ð³ хангах ажлыг Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газар, Ð´Ñ Ñ Ð´ шатны Ð—Ð°Ñ Ð°Ð³ даргын өмнө хариуцна. 2.Ð—Ð°Ñ Ð°Ð³ дарга тухайн аймаг, Ð½Ð¸Ð¹Ñ Ð»Ñ Ð», Ñ ÑƒÐ¼,Ð´Ò¯Ò¯Ñ€Ñ Ð³, баг, хорооны Хурлын ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ñ‚ хориг тавих Ñ Ñ€Ñ…Ñ‚Ñ Ð¹. З.Ð¢Ð°Ð²ÑŒÑ Ð°Ð½ хоригийг нь Хуралөөрийн төлөөлөгчдийн олонхийн Ñ Ð°Ð½Ð°Ð»Ð°Ð°Ñ€ Ð½Ñ Ñ†Ð°Ð°Ñ Ð°Ð½ нөхцөлд Ð—Ð°Ñ Ð°Ð³ дарга уул ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð³ Ð±Ð¸ÐµÐ»Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ… боломжгүй Ð³Ñ Ð¶ Ò¯Ð·Ð²Ñ Ð»Ð¾Ð³Ñ†Ñ€Ð¾Ñ… Ñ…Ò¯Ñ Ñ Ð»Ñ‚Ñ Ñ Ð·Ð¾Ñ…Ð¸Ñ… Хурал, Ерөнхий Ñ Ð°Ð¹Ð´ буюу Ñ…Ð°Ñ€ÑŒÑ Ð°Ð»Ð°Ñ… Ð´Ñ Ñ Ð´ÑˆÐ°Ñ‚Ð½Ñ‹ Ð—Ð°Ñ Ð°Ð³ даргад гаргаж болно. 4.Ðймаг, Ð½Ð¸Ð¹Ñ Ð»Ñ Ð», Ñ ÑƒÐ¼, дүүргийн Ð—Ð°Ñ Ð°Ð³ даргын ажлын алба нь тамгын газар мөн. Тамгын газрын Ð±Ò¯Ñ‚Ñ Ñ†, орон тооны Ñ…Ñ Ð·Ð³Ð°Ð°Ñ€Ñ‹Ð³ Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газар Ð½Ñ Ð³ Ð±Ò¯Ñ€Ñ‡Ð»Ñ Ð½ буюу Ð½Ñ Ð³ Ð¼Ð°Ñ Ð³Ð°Ð°Ñ€ тогтооно.

Жаран хоёрдугаар зүйл 1.Ðутгийн Ó©Ó©Ñ€Ó©Ó© удирдах байгууллага тухайн аймаг, Ð½Ð¸Ð¹Ñ Ð»Ñ Ð»,Ñ ÑƒÐ¼, Ð´Ò¯Ò¯Ñ€Ñ Ð³, баг, хорооны нутаг Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ Ñ…Ñ Ð¼Ð¶Ñ Ñ Ð½Ð¸Ð¹ Ñ Ð´Ð¸Ð¹Ð½ Ð·Ð°Ñ Ð°Ð³,нийгмийн амьдралын Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð»Ñ‹Ð³ бие дааж ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ñ…Ð¸Ð¹Ð½ хамт ÑƒÐ»Ñ , Ð´Ñ Ñ Ð´ шатны Ð½Ñ Ð³Ð¶Ð¸Ð¹Ð½ чанартай Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ

´Ð»Ñ‹Ð³ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ñ…Ñ Ð´ хүн амыг зохион байгуулж оролцуулна. 2.Ðутгийн Ó©Ó©Ñ€Ó©Ó© удирдах байгууллагын Ñ Ñ€Ñ… Ñ…Ñ Ð¼Ð¶Ñ Ñ Ð½Ð¸Ð¹ Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð»Ñ‹Ð³ Ð´Ñ Ñ Ð´ шатны байгууллага нь ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ð¶ үлболно. Ð¥Ñ Ñ€Ñ Ð² нутаг Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ амьдралын тодорхой Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð»Ñ‹Ð³ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ñ… талаар хууль, төрийн зохих Ð´Ñ Ñ Ð´ Ð±Ð°Ð¹Ð³ÑƒÑƒÐ»Ð»Ð°Ð³Ñ‹Ð½ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ñ‚ тухайлан заагаагүй болнутгийн Ó©Ó©Ñ€Ó©Ó© удирдах байгууллага Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ Ñ…ÑƒÑƒÐ»ÑŒÐ´Ð½Ð¸Ð¹Ñ†Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ð½ бие даан ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ð¶ болно. З.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал, Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ Ð³Ð°Ð·Ñ€Ð°Ð°Ñ ÑˆÐ°Ð°Ñ€Ð´Ð»Ð°Ð³Ð°Ñ‚Ð°Ð¹ Ñ…Ñ Ð¼Ñ Ñ Ð½ Ò¯Ð·Ñ Ñ Ð½ тохиолдолд өөрийн Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ…Ñ Ð´ хамаарах зарим Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð»Ñ‹Ð³ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ñ…Ñ Ñ Ñ€ аймаг, Ð½Ð¸Ð¹Ñ Ð»Ñ Ð»Ð¸Ð¹Ð½ Хурал, Ð—Ð°Ñ Ð°Ð³ даргад шилжүүлж болно.

Жаран гуравдугаар зүйл 1.Ðймаг, Ð½Ð¸Ð¹Ñ Ð»Ñ Ð», Ñ ÑƒÐ¼, Ð´Ò¯Ò¯Ñ€Ñ Ð³, баг, хорооны Хурал Ñ Ñ€Ñ… Ñ…Ñ Ð¼Ð¶Ñ Ñ Ð½Ð¸Ð¹Ñ…Ñ Ñ Ð´Ð¾Ñ‚Ð¾Ñ€ тогтоол, Ð—Ð°Ñ Ð°Ð³ дарга захирамж гаргана. 2.Хурлын тогтоол, Ð—Ð°Ñ Ð°Ð³ даргын захирамж нь хууль тогтоомж, Ерөнхийлөгчийн зарлиг, Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½Ð³Ð°Ð·Ð°Ñ€, Ñ…Ð°Ñ€ÑŒÑ Ð°Ð»Ð°Ñ… Ð´Ñ Ñ Ð´ шатны байгууллагын ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ñ‚ Ð½Ð¸Ð¹Ñ†Ñ Ñ Ð½ байх бөгөөд түүнийг Ñ‚ÑƒÑ Ñ‚ÑƒÑ Ñ‹Ð½ нутаг Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€Ñ‚ хүчин төгөлдөр дагажмөрдөнө. З.Ð—Ð°Ñ Ð°Ð³ захиргаа, нутаг Ð´Ñ Ð²Ñ Ð³Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ Ð½Ñ Ð³Ð¶, түүний удирдлагын Ñ Ñ€Ñ…Ñ…Ñ Ð¼Ð¶Ñ Ñ , зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны журмыг хуулиар тогтооно.

ТÐВДУГÐÐРБҮЛÐГ МОÐГОЛ УЛСЫРҮÐДСЭРХУУЛИЙРЦÐЦ

Жаран Ð´Ó©Ñ€Ó©Ð²Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ Ñ€ зүйл 1.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийн

Ñ†Ñ Ñ† бол Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийн Ð±Ð¸ÐµÐ»Ñ Ð»Ñ‚Ñ Ð´Ð´Ñ Ñ Ð´ Ñ…Ñ Ð½Ð°Ð»Ñ‚ тавих, түүний Ð·Ð°Ð°Ð»Ñ‚Ñ‹Ð³Ð·Ó©Ñ€Ñ‡Ñ Ó©Ð½ тухай Ð´Ò¯Ð³Ð½Ñ Ð»Ñ‚ гаргах, маргааныг магадлан ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ñ… Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð½ Ñ Ñ€Ñ… бүхий байгууллага, Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийг чандлан Ñ Ð°Ñ…Ð¸ÑƒÐ»Ð°Ñ… баталгаа мөн. 2.Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийн Ñ†Ñ Ñ†, түүнийгишүүн Ò¯Ò¯Ñ€Ð³Ñ Ñ Ð³Ò¯Ð¹Ñ†Ñ Ñ‚Ð³Ñ Ñ…Ð´Ñ Ñ Ð³Ð°Ð³Ñ†Ñ…Ò¯Ò¯ Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуульд захирагдах бөгөөд аливаа байгууллага, албан тушаалтан, Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ Ñ…Ò¯Ð½Ñ Ñ Ñ Ñ…Ð°Ñ€Ð°Ð°Ñ‚Ð±ÑƒÑ Ð±Ð°Ð¹Ð½Ð°. З.Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийн Ñ†Ñ Ñ†Ð¸Ð¹Ð½Ð³Ð¸ÑˆÒ¯Ò¯Ð½Ð¸Ð¹ хараат Ð±ÑƒÑ Ð±Ð°Ð¹Ð´Ð°Ð» Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хууль, Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ хуулиар Ñ‚Ð¾Ð³Ñ‚Ð¾Ð¾Ñ Ð¾Ð½ баталгаагаар хангагдана.

Жаран тавдугаар зүйл 1.Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийн Ñ†Ñ Ñ† ÐµÑ Ó©Ð½Ð³Ð¸ÑˆÒ¯Ò¯Ð½Ñ Ñ Ñ Ð±Ò¯Ñ€Ð´Ñ Ð½Ñ . Ð¢Ñ Ð´Ð³Ñ Ñ Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ гурвыг Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал, гурвыг Ерөнхийлөгч, гурвыг Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð´Ñ Ñ Ð´ÑˆÒ¯Ò¯Ñ…Ð¸Ð¹Ð½ Ñ Ð°Ð½Ð°Ð» Ð±Ð¾Ð»Ð³Ð¾Ñ Ð½Ð¾Ð¾Ñ€ Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½Ð˜Ñ… Хурал зургаан жилийн хугацаагаар томилно. 2.Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийн Ñ†Ñ Ñ†Ð¸Ð¹Ð½ Ð³Ð¸ÑˆÒ¯Ò¯Ð½Ñ Ñ Ñ€Ñ…ÑƒÑƒÐ»ÑŒ зүй, ÑƒÐ»Ñ Ñ‚Ó©Ñ€Ð¸Ð¹Ð½ өндөр Ð¼Ñ Ñ€Ð³Ñ ÑˆÐ¸Ð»Ñ‚Ñ Ð¹, Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ дөчин Ð½Ð°Ñ Ñ…Ò¯Ñ€Ñ Ñ Ð½ Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½Ð¸Ð¹Ð³ томилно. З.Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийн Ñ†Ñ Ñ†Ð¸Ð¹Ð½ Ð´Ð°Ñ€Ð³Ð°Ð°Ñ€ÐµÑ Ó©Ð½ гишүүний аль Ð½Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð³ гурванжилийн хугацаагаар гишүүдийнолонхийн Ñ Ð°Ð½Ð°Ð»Ð°Ð°Ñ€ Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð½Ð¾. Түүнийг Ð½Ñ Ð³ удаа ÑƒÐ»Ð¸Ñ€ÑƒÑƒÐ»Ð°Ð½Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð¶ болно. 4.Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийн Ñ†Ñ Ñ†Ð¸Ð¹Ð½ дарга,гишүүн хууль зөрчвөл Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийн Ñ†Ñ Ñ†Ð¸Ð¹Ð½ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€, Ð°Ð½Ñ…Ð¸Ð»Ð³Ñ Ñ Ñ Ñ Ð½ байгууллагын Ñ Ð°Ð½Ð°Ð»Ñ‹Ð³ Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð»Ñ Ð½ Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал Ñ Ð³Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ð½ татаж болно. 5.Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийн Ñ†Ñ Ñ†Ð¸Ð¹Ð½ Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð»Ð´Ñ Ñ…Ò¯Ò¯Ð½Ð´ Ерөнхийлөгч, Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их ХуÑ

€Ð»Ñ‹Ð½ гишүүн, Ерөнхий Ñ Ð°Ð¹Ð´, Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газрын гишүүн, Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð´Ñ Ñ Ð´ÑˆÒ¯Ò¯Ñ…Ð¸Ð¹Ð½ шүүгч орж үл болно.

Жаран зургадугаар зүйл 1.Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийн Ñ†Ñ Ñ† нь Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийг Ð·Ó©Ñ€Ñ‡Ñ Ó©Ð½ тухай Ð¼Ð°Ñ€Ð³Ð°Ð°Ð½Ñ‹Ð³Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð´Ð¸Ð¹Ð½ өргөдөл, Ð¼Ñ Ð´Ñ Ñ Ð»Ð»Ð¸Ð¹Ð½ дагуу өөрийн Ñ Ð°Ð½Ð°Ð°Ñ‡Ð¸Ð»Ð³Ð°Ð°Ñ€ буюу Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал, Ерөнхийлөгч, Ерөнхий Ñ Ð°Ð¹Ð´, Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð´Ñ Ñ Ð´ шүүх, Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ÐµÑ€Ó©Ð½Ñ…Ð¸Ð¹ прокурорын Ñ…Ò¯Ñ Ñ Ð»Ñ‚Ñ Ñ Ñ€Ñ…Ñ Ð½Ð°Ð½ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€Ð»Ñ Ð½Ñ . 2.Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийн Ñ†Ñ Ñ† Ñ Ð½Ñ Ð·Ò¯Ð¹Ð»Ð¸Ð¹Ð½ 1 Ð´Ñ Ñ… Ñ…Ñ Ñ Ñ Ð³Ñ‚ Ð·Ð°Ð°Ñ Ð°Ð½ Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð»Ñ Ð»Ñ Ñ Ñ€ дараахь маргаантай Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð»Ð°Ð°Ñ€ Ð´Ò¯Ð³Ð½Ñ Ð»Ñ‚ гаргаж Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хуралд оруулна: 1/хууль, зарлиг, Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал, Ерөнхийлөгчийн Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€, Ñ‚Ò¯Ò¯Ð½Ñ‡Ð»Ñ Ð½ Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газрын ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€,Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ олон ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ Ð³Ñ Ñ€Ñ Ñ Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуульд Ð½Ð¸Ð¹Ñ†Ñ Ð¶ Ð±Ð°Ð¹Ð³Ð°Ð°Ñ Ñ Ñ Ñ…; 2/ард нийтийн Ñ Ð°Ð½Ð°Ð» Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ»Ð³Ð°, Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½Ð˜Ñ… Хурал, түүний гишүүний ба Ерөнхийлөгчийн Ñ Ð¾Ð½Ð³ÑƒÑƒÐ»Ð¸Ð¹Ð½ талаар Ñ Ð¾Ð½Ð³ÑƒÑƒÐ»Ð¸Ð¹Ð½ төв Ð±Ð°Ð¹Ð³ÑƒÑƒÐ»Ð»Ð°Ð³Ñ‹Ð½Ð³Ð°Ñ€Ð³Ð°Ñ Ð°Ð½ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€ Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ Ñ…ÑƒÑƒÐ»ÑŒÐ´Ð½Ð¸Ð¹Ñ†Ñ Ð¶ байгаа Ñ Ñ Ñ Ñ…; З/Ерөнхийлөгч, Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлындарга, гишүүн, Ерөнхий Ñ Ð°Ð¹Ð´, Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газрын гишүүн, Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ð´Ñ Ñ Ð´ÑˆÒ¯Ò¯Ñ…Ð¸Ð¹Ð½ Ерөнхий шүүгч, Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ ерөнхий прокурор Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ Ñ…ÑƒÑƒÐ»ÑŒÐ·Ó©Ñ€Ñ‡Ñ Ó©Ð½ Ñ Ñ Ñ Ñ…; 4/Ерөнхийлөгч, Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын дарга, Ерөнхий Ñ Ð°Ð¹Ð´Ñ‹Ð³ огцруулах,Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын Ð³Ð¸ÑˆÒ¯Ò¯Ð½Ð¸Ð¹Ð³Ñ Ð³Ò¯Ò¯Ð»Ñ Ð½ татах Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð»Ñ Ð» Ð±Ð°Ð¹Ð³Ð°Ð°Ñ Ñ Ñ Ñ…. З.ÐÐ½Ñ Ð·Ò¯Ð¹Ð»Ð¸Ð¹Ð½ 2 дахь Ñ…Ñ Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ 1, 2-Ñ‚ Ð·Ð°Ð°Ñ Ð½Ñ‹ дагуу Ð¾Ñ€ÑƒÑƒÐ»Ñ Ð°Ð½ Ð´Ò¯Ð³Ð½Ñ Ð»Ñ‚Ð¸Ð¹Ð³ Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал Ñ…Ò¯Ð»Ñ Ñ Ð½ зөвшөөрөөгүй бол Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийн Ñ†Ñ Ñ† дÐ

°Ñ…ин Ñ…Ñ Ð½Ð°Ð½ Ò¯Ð·Ñ Ð¶ Ñ Ñ†Ñ Ð¸Ð¹Ð½ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€ гаргана. 4.Хууль, зарлиг, Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал, Ерөнхийлөгчийн Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€, Ñ‚Ò¯Ò¯Ð½Ñ‡Ð»Ñ Ð½ Ð—Ð°Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ газрын ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€, Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ олон ÑƒÐ»Ñ Ñ‹Ð½ Ð³Ñ Ñ€Ñ Ñ Ð½ÑŒ Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуульд Ð½Ð¸Ð¹Ñ†Ñ Ñ Ð³Ò¯Ð¹Ð³Ñ Ð¶ Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийн Ñ†Ñ Ñ† ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€ гаргавал зохих хууль, зарлиг, батламж, ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€ хүчингүй болно.

Жаран долдугаар зүйл Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийн Ñ†Ñ Ñ†Ð¸Ð¹Ð½ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€ гармагцаа хүчин төгөлдөр болно.

ЗУРГÐДУГÐÐРБҮЛÐГ МОÐГОЛ УЛСЫÐÒ®ÐДСÐРХУУЛЬД ÐÐÐœÐЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ ОРУÐ

£Ð›ÐÐ¥

Жаран наймдугаар зүйл 1.Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуульд Ð½Ñ Ð¼Ñ Ð»Ñ‚, өөрчлөлт оруулах Ñ Ð°Ð½Ð°Ð°Ñ‡Ð¸Ð»Ð³Ñ‹Ð³ хууль Ñ Ð°Ð½Ð°Ð°Ñ‡Ð»Ð°Ñ… Ñ Ñ€Ñ… бүхий байгууллага,албан тушаалтан гаргах Ð±Ó©Ð³Ó©Ó©Ð´Ñ Ð°Ð½Ð°Ð»Ñ‹Ð³ Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийн Ñ†Ñ Ñ† Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½Ð˜Ñ… Хуралд өргөн Ð¼Ñ Ð´Ò¯Ò¯Ð»Ð¶ болно. 2.Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуульд Ð½Ñ Ð¼Ñ Ð»Ñ‚, өөрчлөлт оруулах Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ´Ð»Ð°Ð°Ñ€ Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын гишүүдийн гуравны Ñ…Ð¾Ñ‘Ñ€Ð¾Ð¾Ñ Ð´Ð¾Ð¾ÑˆÐ³Ò¯Ð¹Ð½ Ñ Ð°Ð½Ð°Ð»Ð°Ð°Ñ€ ард нийтийн Ñ Ð°Ð½Ð°Ð» Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ»Ð³Ð° Ñ Ð²ÑƒÑƒÐ»Ð¶ болно. Санал Ð°Ñ ÑƒÑƒÐ»Ð³Ñ‹Ð³ Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийн хорин тавдугаар зүйлийн 1 Ð´Ñ Ñ… Ñ…Ñ Ñ Ð³Ð¸Ð¹Ð½ 16-Ð´Ð·Ð°Ð°Ñ Ð°Ð½ Ò¯Ð½Ð´Ñ Ñ Ð»Ñ Ð»Ð¸Ð¹Ð½ дагуу Ñ Ð²ÑƒÑƒÐ»Ð½Ð°.

Жаран ÐµÑ Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ Ñ€ зүйл 1.Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хууль, түүнд Ð¾Ñ€ÑƒÑƒÐ»Ð°Ñ…Ð½Ñ Ð¼Ñ Ð»Ñ‚, өөрчлөлтийг Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын нийт гишүүний дөрөвний Ð³ÑƒÑ€Ð²Ð°Ð°Ñ Ð´Ð¾Ð¾ÑˆÐ³Ò¯Ð¹Ð½ Ñ Ð°Ð½Ð°Ð»Ð°Ð°Ñ€ батална. 2.Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуульд оруулах Ð½Ñ Ð¼Ñ Ð»Ñ‚,өөрчлөлтийг Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хуралд хоёр удаа авч Ñ…Ñ Ð»Ñ Ð»Ñ†Ñ Ñ…Ñ Ð´ ийнхүүнийт гишүүний дөрөвний Ð³ÑƒÑ€Ð²Ð°Ð°Ñ Ð´Ð¾Ð¾ÑˆÐ³Ò¯Ð¹Ð½ Ñ Ð°Ð½Ð°Ð» авч Ñ Ñ Ñ‡Ð°Ð´Ð²Ð°Ð» уул Ñ

‚Ó©Ñ Ð»Ð¸Ð¹Ð³ Ñ Ñ Ð»Ð¶Ð¸Ñ‚ Ñ Ð¾Ð½Ð³ÑƒÑƒÐ»Ð¸Ð°Ñ€ Ñ Ð¾Ð½Ð³Ð¾Ð³Ð´Ñ Ð¾Ð½ Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурлын ÑˆÐ¸Ð½Ñ Ð±Ò¯Ñ€Ñ Ð»Ð´Ñ Ñ…Ò¯Ò¯Ð½ ажлаа Ñ Ñ…Ñ Ð»Ñ‚Ñ Ð» дахин авч Ñ…Ñ Ð»Ñ Ð»Ñ†Ñ Ñ…Ð³Ò¯Ð¹. З.Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Их Хурал Ñ Ñ Ð»Ð¶Ð¸Ñ‚Ñ Ð¾Ð½Ð³ÑƒÑƒÐ»ÑŒ Ñ Ð²ÑƒÑƒÐ»Ð°Ñ…Ñ‹Ð½ өмнөх зургаан Ñ Ð°Ñ€Ñ‹Ð½ дотор Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуульд Ð½Ñ Ð¼Ñ Ð»Ñ‚, өөрчлөлт оруулж үл болно. 4.Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуульд Ð¾Ñ€ÑƒÑƒÐ»Ñ Ð°Ð½ Ð½Ñ Ð¼Ñ Ð»Ñ‚,өөрчлөлт Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийн Ð½Ñ Ð³Ñ Ð½ адил Ñ…Ò¯Ñ‡Ð¸Ð½Ñ‚Ñ Ð¹ байна.

Далдугаар зүйл 1.Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуульд хууль, зарлиг, төрийн байгууллагын Ð±ÑƒÑ Ð°Ð´ ÑˆÐ¸Ð¹Ð´Ð²Ñ Ñ€, нийт байгууллага, Ð¸Ñ€Ð³Ñ Ð½Ð¸Ð¹ үйлажиллагаа Ð±Ò¯Ñ€Ð½Ñ Ñ Ð½Ð¹Ð¸Ñ†Ñ Ñ Ð½ байвалзохино. 2.Монгол Ð£Ð»Ñ Ñ‹Ð½ Ò®Ð½Ð´Ñ Ñ Ð½ хуулийг 1992оны хоёрдугаар Ñ Ð°Ñ€Ñ‹Ð½ 12-ны өдрийн 12 цаг буюу арван долдугааржарны ÑƒÑ Ð°Ð½ бичин жилийн Ñ…Ð°Ð²Ñ€Ñ‹Ð½Ñ‚Ñ Ñ€Ð³Ò¯Ò¯Ð½ хар Ð±Ð°Ñ€Ñ Ñ Ð°Ñ€Ñ‹Ð½ ÑˆÐ¸Ð½Ð¸Ð¹Ð½ÐµÑ Ð½Ð¸Ð¹ идрийн барилдлагаатайөлзийт Ñ Ð°Ð¹Ð½ шар морин өдрийнморин Ñ†Ð°Ð³Ð°Ð°Ñ Ñ Ñ…Ð»Ñ Ð½ ÑƒÐ»Ñ Ð´Ð°Ñ Ð°Ñ€ дагаж мөрдөнө.

ÐœÑ Ð´Ñ Ð³Ñ‚Ò¯Ð½, Ñ Ð°Ñ…Ð¸Ð³Ñ‚ÑƒÐ½! БҮГД ÐÐЙРÐМДÐÐ¥ МОÐГОЛ ÐРД УЛСЫÐÐРДЫРИХ ХУРÐЛ 1992 оны Ð½Ñ Ð³Ð´Ò¯Ð³Ñ Ñ Ñ€ Ñ Ð°Ñ€Ñ‹Ð½ 1З-ны өдрийн 11 цаг З5 минут Улаанбаатар хот