Модули 1

Контсепсияи таъғирёбии иқлим

Фа{мидани контсепсияи ассосии таъғириёбии иқлим ва истило{оти дахлдор.

Баррасb намудани мамба{ои ассосии таъғирёбии иқлим то замони {озира.

Му{окима кардани, ро{{ои {алли чунин масъала{о дар со{аи /xои кори Шумо.

Мақсади модул

 Дар бораи таъғирёбии иқлим, мо чї гуфта метавонем?

Иқлимро {амчун - {исоби миёнаи {арорати {аво санxидаи дар муддати дарозро (тули якчанд да{сола{о) ме{исобанд, яъне иќлим –ин вазъи миёнаи {аво мебошад. [амин тавр, {аво – ин вазъияти кўто{муддати баъзе омил{о ({арорат, боришот, рутубати {аво, фишори {аво) аст.

Номувофиқияти {аво ба меёр{ои иќлим на метавонад {амчун таuири иќлим {исоб шавад, масалан, зимистони хунук нишонаи он нест, ки иќлим хунук шудааст. Барои муайан кардани таuирёбии иќлим, а{амиятнокии омил{ои атмосфераро дар муддати да{сола{о бояд санxид.

Мав{ум{ои ассосb

Эффекти гулхонай

Дар атмосфераи мо гармие, ки аз офтоб паҳн мешавад CO2 ва

дигар газ{ои гулхонаb онро ба худ“кашида мегиранд”.

1.9

То революцияи саноатb дар давоми {азор сол контсентратсияи гази дуоксиди карбон дар {аво 278 дар миллионро ташкил мекард.

Баъд аз 300 соли сузонидани ангишт, нафт ва газ дар {аво контсентратсияи гази дуоксиди карбон (СО2), 390 дар миллионро ташкил меди{ад , ки ин дар таърихи башарият зиёдтар аз xоизи хаддb мебошад.

2. Мо медонем, ки CO2 ба таuирёбии {арорати {авои умумии глобалb таъсир

мерасонад.

CO2 {дм

[арорати глобалb

Сол{о

[и

ссаи

ми

лл

ион

и C

O2

Имруз: 390 {дм

550 {дм? Баланд?

Авалли с 1900-ум

Охирин давраи яхбандb

Агар чунин xараён давом додан гирад ,баъд аз ним аср мо ба куxо мерасем?

Нигаред, ки чи тавр хати харорати хаво ба хати контсентратсияи CO2 мувофиќ аст.

Аммо аз хама далели хатарангез, ин ….

Об шудани Пиряхњои Арктики

Маълумотхои нав Назорати Радифхо

Санљиши миёнаи ГБКТИТаъѓири Эњтимолй (обшави)

Диапазони катори ГБКТИОбшавии вокеии мушохидашуда

Дар давоми 80 сол об шуд, пеш

аз му{лате, ки олимон пешгуий

карда буданд.

Солњои

% т

аѓи

рб

ии

фар

ши

ях

Лоихаи Калони Тадќиќотї мебошад : ГБКТИ соли1988, бо

маќсади “маълумотди{ии воќеї дар бораи таѓирёбии иќлим барои сиёсатмадорон ва идорањои дахлдор” ташкил карда шуд.

Гурў{и Байнињукуматии Коршиносони Таѓирёбии Иќлим

ГБКТИ

[исоботњои нав {ар 4 сол.

ОЛИМОН

Кураи замин бештар аз 1°C «гарм шудаст» ва мо алакай таъсири таъuирёбии иќлимро мушо{ида

карда истодаем.

ПИРЯХ[О ОБ ШУДА ИСТОДААНД

Пиряхи МУРА ва РИГГСА дар соли1941

Пиряхи МУРА ва РИГГСА , соли 2004

Пиряхи Педерсена, Аляска, соли1920

Пиряхи Педерсена, Аляска, соли 2005

Сатњи оби бањр баланд шуда истодааст

Се сол бо {исоби миёна

Назорати радиф

Сол{ои

Сат{

и б

ањ

р (с

м)

Уќиёнусҳо оксид шуда истодаанд.

Обсангҳои марҷонӣ беранг шуда истодаанд

Обу ҳаво пуршиддат шуда истодааст.

Обхезї дар давоми даҳсолаҳо

Ми

кдор

и о

бхе

зи д

ар

дахсо

лахо

Обхезї дар Боливия

Обхезї дар Покистон

Обхезї дар Тољикистон

Ҷазираҳои хурд фуру рафта истодаанд ва шуста вайрон шуда истодаанд.

Шумораи сухторхо афзоиш ёфтаанд!

Москав, Руссия

Таъғироти иќлим дар Тоҷикистон

Аз солҳои 1940-2007, ҳарорати ҳаво дар Тоҷикистон ба 1-1,5C, афзоиш ёфтааст, хусусан дар ноҳияҳои сераҳоли ва даштҳо (Љануб ва Маркази Тоҷикистон).

Кадом таъсири тағирёбии иклимро мушо{ида мекунед:

- дар сохахои асосии иќтисодиёти Тоҷикистон?

- дар ноҳия ва махалли зисти Шумо?

- дар фаолияти харруззаи Шумо?