modul roket air

38
Iq ' :;- r. & = E E * E -r EEBTE* #EE m - n_sEfl_-BmI t E == I W E 4=ls EJ A.-IF e: G -G gr ! &.-+ -B s ! & ffi Q - @ =:: :-:B =ia + - -=: -= -== ='-E € # ffi --E- e€ ffi, # . L =g€ ,TE E.'E. II'I TJ I E IG I !5 *UE L.JSqIE i:LIYIEL',+ I FIIH N EE_ C _fB ry TffiTTffi E i-.dffis.6ffiE e H E'-e-,s- E ks &8ffi rBg P B + = i] G = * L,I :T : : i: ; l- i: l;l i.l : L I'...,': = -i : ii $nl ITF!1N.! ltd Ttr*r,li{l\-i- tal.,'! tr4c. , - . a'.' | : :a-.-: qaf\rRAq )n11

Upload: wawan-ibs

Post on 13-Jul-2015

841 views

Category:

Documents


11 download

TRANSCRIPT

Page 1: Modul roket air

Iq

' :;- r.

&=EE*E -r

EEBTE*#EEm

-

n_sEfl_-BmI t E==I W E 4=ls EJ A.-IF e:

G -G gr ! &.-+ -B s ! & ffi Q - @

=:: :-:B =ia + - -=: -= -== ='-E € # ffi --E- e€ ffi, #. L =g€ ,TE E.'E. II'I TJ I E IG I !5 *UEL.JSqIE i:LIYIEL',+ I FIIH

N EE_ C _fB ry TffiTTffi Ei-.dffis.6ffiE e H E'-e-,s- E ks

&8ffirBg P B

+ =

i] G =

* L,I :T : : i: ; l- i: l;l i.l : L I'...,':

= -i : ii

$nl ITF!1N.! ltd Ttr*r,li{l\-i- tal.,'! tr4c., - . a'.' | : :a-.-:

qaf\rRAq )n11

Page 2: Modul roket air

DASAR TEORJ

l.l.Definisi roket airD_r__z -:.. _J_!.=t_ __1_==_1, -.^!-_r _-___ _r -^l___r-_-__ n_J___!_____-____ _--1__t.t'rui.=L liil iirraiari ueuuiur lurrel jiliig SiuitsaI secielilaria. ,]-{i5iilairujii'a i+Fie-r

ar adalfu sebuah botol plastik trek-as minuman mheral yaag diposisik-an te.rbalik-.

n.- r- i=- -:-, l--==--r-- L-r-! l: r----: - r--------r r-:r----- --r----! -, ri-auE Diigiarl Oa',",'iijl ouiui ut Uei=i iii.fs- COti- ii'.iiu K-i-tlCUI iilUixlg, Seuu'ig,E iul paca

bagian atnsnya (leher bctol) diberi sirip aerodmamis. Fr:ngsi dan nose c.one

/1--.- - !7-'7 \ l-1-!- ..r! .--:-- -t-- 1 L I . 1 .j !(Keruulit firullllBi ifi.lalafi uiltuli ittuitBilf'angi tsAia fiitltruui uuiiia sAAt ror'.ur. LsrDiiirB,

sela.in itu nose cone berfiingsi sebagai t-e;mpat pe.nyrmpanffr mrJatar! rghy-load)

dan pa"rasui. Seda:rglia:r sairip acradinailnis fu:rgsirrya sebagai pensiabii arah gcrak

roket (Poldesta ?OO6 \

I

i !l:1t, I,,i,..

trll:lt

% #-.% ;.

Ga-mbar.2.1. Ragialp6 agian rok-et air r"rrl"iJrl

fl_!- - _: _--.--t- I_.-_ _ __!__, _.i.- ,-_!__-_ _. l_.-_ -_!__.- r: _^: _-_-Uuitgil sLiiiiusr p-ilii+i0ltB iuKul Arf iii-irEgui-raiiu"ri UGiiia E-,tiari 'tiri8Ei yuriB

dipompakan k-e dalarn rok^e.t ya:r g sebelumn"-a sudah terisi oleh air, tekanan l-rdua

y:urg di pai-ai beri<isar= artara 6* snipai i2* Psi, iapi scbeniernl,a 'ocici piasiil;

dryat tahan sarnpai tekanan 170 Psi. Ketika tekanan sudah mencapai nilai yang

diinginPriur maka sumbai pada miriui i;ctai iiiicpaskan, pada saai iiu massa air

kelua dengan kecepata tinggi melalui mr;lut botol, sehingga timbul momentum

y'ang rnen<iorong rolict bergcrak ke tuah sebaiilurya. Ssieia.h iiiassa aff {iari iiaiam

botot k^eluar semuanya maka gilran massa udara befrekanan tinggi yaug k-el,:ar

dari r'oket dam mengirasiikan momerituin. i',iassa udara J-ang keiuar rarii

berkecepatan lebih tinggi dari massa air yang kel,;ar sebel'.rmnya, tetapi

iPli

#fl

Page 3: Modul roket air

mcnftenfi-ru yang dih?-silkaa massa udara tadi tidak se-besac momentr-rm yang

dlr-rasilka:r oleh massa air yang keluar, hEi ir-ri disebabkan aleh rnassa ud,ara jauh

lebih k-ecil dari massa au. (Poldesa, 2006).

F--;k*i air mencapai kecep#an 30S kniiam, dan ketinggian kira-kira 5*

nreter untuk rok-et be*-apasitw 2liter. Tetapi pada saat air be.rtingk-at (muldstage

rocket| ketinggian bisa meircapai 500 Ercrer sehingga bisa digunakan unt-tuk

pemotredan dari udara. Sebagai siste.ra peny-elarnat, maka roket air menggunakaa

n.rr.r*ii+ rr.;rr ;liter.ikkAn di hidUng rOkei d;An aka:: iefb{*ia pada Saat rOketlrqrDs! Jqf6 suvq

ketinggian maxirrum (apogee).

I f*l' J\f*vtf-}/l

JLf.lJt

Gambar- 2 2. Sek-ue1 pel,;slcuran sak-et air ( surnho-r : Poldesa ).

-.]

Gamban 2^3. F-oket "ii tirykat tiga ( srurber : Nassa ).

Page 4: Modul roket air

a

1.2. Huk-um k-ek-ekalan momenh-rm

E:-,_:_ 1-_,-:_ l_-_: __-t--r _!_ _l_!_!_ !_^=,1___==!.__.- !_..!______ 1__!-_!._l___ _________-L_-__i=IliLsip Ei3i]a gai-! i+dei Aii SgajAjl Uei-gaSuiKAE i]-gliuiE li-l*uRaiari iitutliiiiituiii,

atau disebtr-t jr-rga hulrum aksi reaksi. I-Inh-rk menggaxrbarka:r hrr-h-rm ini, matar z lll!! t - ' a - t------ -!--------. L -!- l-=--^.- --------!-^' -----!- ----t.

'iairat tiiiiiia=L i)3+ a riasus +i=i-raB iiisiuiiipai' u+ia guiiBa.i] irl-iriah.ar buiruru iuu:i

dik-ak-inya, jik-a orang tersebut melelmpar bola kerah depan tubr:hnya, maka orang

, .--l- r -!---. l- -..- -.--1- !- -.-!- I -.- -.--!- 1-.-- I t !+.,lsrsuuui ai.Eil iisigufair D-r'iirivrliiijii t:eilgEii arafi iuiiiirarii.ii Duii:arii'a, )iiiiu

kebelak-mg, begit': j,:aga setralik:rya. lv.{omentum dtri sebauah beada

,!i,!ofl?*!"i1 ..,, -*!*c,i,*i kq-il t ',ti r.r..r ,'!.rrr L+i.+nlrirrrrr-,:+ i-L,!!-!!rlri!itirr.r hit **tr..'..UiiliUiiiiiDiil(I.fi i,liiaits(:'i ii(AJii iroii iii6& u6i AwwvPeiffiJs. iiiuurvrrlurrr vIglJrrJu

din ratakan dengan simbol p. Jika kjta tentuk-an m meyatak-an massa se.buah

i;uirda <iur-l v kuucpai.iilrn;,a, ruaka iiiorlsnitrtir p dari bunda 'rursebut i'nti#air

P : m .v .............. ................ (2.1)

Flonsep riicnrsfttiim sangai psniing karcra, paria kea<iaar:?ieadaan teneiiiu,

momeotum merupak-an besaran y'ang kekal. Pada abad ke-17, tidak lama sebelum

i.I-..+-.'- +-.!-!- .ti1.-+-.1-..;'h-:---,- ir.*1.,1- -.ot-i^- rnn:+-i.-.re .i=--i .i..= her '!tr@Js r !v vy uvrr, !vr@r srAvurul vur vvs J wruGr Y vAlvr rrrvlui/iiiij.iii \idi i UiiO UVfitlE

yang berfumb':k-1.-an tetap konstan. H,J-kum momentum berbunyi :

('mn,*,.nErrn- :,.:',! ,to*i crr.,E r .,:.i-r* i--,.,1o-lrpn,!.t r,.,*. i-.!"^lqci i*i-- t*.rnqirnttiiluiiigiiaiiiii iiiidi ij'd.ii oij{llli -rDLvrir iiuiw-uvlrss J qtb rwrrnvl4ol lwsP NvrDlgr .

Pa-ela conto sebelumnrz, jika kita atdaikntidak- ada gaya gesek afit-affi sepatu

I I -- ---- t---a-: t-l-- -------- l-t---- t---l---- --:---L---"- J--= 4----- .- -==-!. t{-!..:r+aia +5!lgalr iufi:,ui_. iuiu uiia.lits uaiiiitr r*yiffiui:.il uuffituiiiiE uafi illiiirii 6.iiiF*. irriilF.a

siste.m terdrn dan oraag yang memegaxg bola diatas sepatrl roda- Ssebut: ______r!-__ J_--t _____ t____- _, , , 1 t I t____=_==4-=___=:__ =-_7 -1.-_=i -Friiiiliia nqi'i r-!+-rii ;iI*i_ *rf +i=i-i iii-ii Cpii.f i1 i P!.F.r1ri--iiiiiiwiiiiruirEi ivJG@I s*i 6qJ@ i@ .jsi6i iivi, rvvsv Js uvrt rrgr

mome.ntunn)/a juga nol : m . v : 0. tetapi jika orang terse.but melempar bola,

,,_r _ r--1_ r__- _!___1 .-_- .. .- _: .-- ___-__ .-:r-: - t-.- - -.-ai.-r.- --r-i.- r-.=al ia---.ai -;--=-iii fE+frtn!!!rr?'_r rti irriiii rtririlrir-iar tiaaliia ,rtsria!iaaaiiidru uuio u6i uiai6 lwiovuur rMvrrt/wrJs .. J*16 LtLsurJq

hasil kali masing-masing massa dengan kecepatannya. Siste.m tadi dryat!.! !: ! t ! : r :!

grtqrur\ur urvluul

rnr. v2 +m2.rn2 : rlr.v:0 dan r,r:-vz{+) ..................(2.2)' -\m2l

Ini berarti jika bola dengan massa m2 meluncur dengan kecelutan v2, maka

orang diatas sepatu roda akan bergerak berlawanan arah terhadap bola dengan

kecepatan

=,.: - ..^ 1^t\ ,t? 3'!i i _ ,, \m2)

.......... \-.-,

Page 5: Modul roket air

jika m1 : 50 kg da:r m2: 1. kg, mafua- frla-i ttrakan menja-di -50 kg ka.li lcbih kesil! : ! :t ' - /

^. tnn^ \

vcry@s4 tutq v2. \ uigrvvta, a,io )

l.3.Prinsip k-erja rok-ed a-ir

1.---:- ---I--. -:-- L------:_ l_.^.,--_ ____r_1_ .72- z__ _. -:r-- :1 ___.-rrrk Pl 'iii i1-ilai-rlr <=i-i-r_7 .!+ir.rrit rliiTi; li*iiii ifFl-iir-i-!rv^vr u iicriliu -6iiq uwrrSci wviiivii uigi,id J aiig uviiSffi

mcnyemburk-a-n ma-ssa dari ma-terial ,valg ben-r-pa catan da:r gas dd bagqa:r-

l--!-!----- ---!--. lr-a---:-1 ------ l:-----!----=!--.- --l: l:--------r---- 1- --.1---_--_r_-- _-!--usriiiriittg ruF.uL. irrtalurriil iilrrg uiselrrrlurRail -taci Giupa]'a+i&ji Det'r-gcspa-aari seu$sai

mrr:rgkin agar bisa mendorong tra-dan roket k-earah sebalikrr,va. ( Bueche, 1989 )

i.4.Perhitungan gaya tierongan ro*.et air-

Rairmgaril.^an seb,;ah roket air bqrada di mgk-asa h-rar dan jar-rh dari bLuni,

itu.i;o gaya iuu:- ('ra:ipa gay.a i:erai dan gaya hambar), saai wakip r ssiciair

peluncr;ran. Massa dan roket m, k^epepatttnnya ,.- dan k^ecepatan "se.mbr:ran airl.t

isi4lrj. Lerudii.ip iur.et adaiah r (kecepatan roket reiatii rerhadap btrmi, kecepatan

sembt:ran air adalah v - ,,2' ). ,{nggap',va^ttu ta"k hingga atau mendekati t + dt ,

roket aiiari terus 'berkurang teriracap waktu, 'rqti i<.eceptannya alian ier'us

hertamhah ( Ar \\ -- .,.

Paca saat momenium dari rokei dapat <iituiis menja<ii im:A*).{"-+ uv}

i,ang terjadi saat rnomenturn dad sembuaran air adalah Lm{v - v'). karena

nionrerrtirniitu kei<.ai, maka persarilaan tadi tcrjadi :

{m - A:rr").(v + Au) + (l; - v') = r"v{ I\r{n*o-{-"*rvrvrrrv'Lurr Saat

i + di : irlonteni sesacLi i ). KJta a-i:aiiiran Am.Av kai'eiia niiaiiiya sangat kecii,

rela-tif terhadap yatg larn, mak-a- kjta sampai ke :

'-= A -, -

a-*, ".' /^ .!\ii.. t)v - iiiii. v .............. .......... \2.+)

iika kita namakan massa air tersebut tersembur adaiah q=#,d.an\m=q.At,lahri

Page 6: Modul roket air

Tetapi d:,/d-t adalah pereepa.ta-n yang r1i dapat dari hularm Newton ke-2 yang/Arr\

ircrarti *.\-oJ adaiah sama dengan dengan gayayangdi hasiikan dari semburan

wr, gaya ini merupakan gaya dorong P. Jadi bisa dilihat bahwa gaya dorong

adatah sama dengan massa dari air yang tersembur per detik, dan besarnya

adalah:

P : e.v .............. .....Q.6)

ILIasso rrqnrr fercamhrrr p rlefilz camq rlpncqn r{encifqc air rlori .rnlrrma .rq--

tersembr-r: [r derik. Yang terahir tadi adalahlsil kali dari pe.reepatan semburan

---l- l---- -----l------ T-l:,- l----- -----

1----,- -

l----a ll-t!- ---- -:-l:urvuJu.

D-n.rr'Z ()1\L -

y. o. v .,....,...i,r.... \r., /

s^i,^-^-^;-:+^ i^^--^ *^.^-Lir-t.--- i---^^.^^+^.. ^^*-i----^- ^: i^- ---a-i- 2+-- i-2+^'L-*==DEn4ranrB r\_rtzt lrauus urlillBruluuB ll(iuEPakul s(,rrruuralrt alr. uiur urlu,ll\ tlu ltltit ll.uus

mengr-makan persamaan Bernor:lli. Persamaan ini mengatakan, jika suatu zat catr

-"-n'-' ,r'1'-'1- La.-t'-'! 'iibcri tek;*iariL, mal,a en$rgi rrrEkarrik bersifat kel:# iii daiarnJur6 rruur rwlsl s

aliran fluida ,vang bersifat steady- tadi. F.nergi me.k^anik ini men:pakan

penjurniairan Cari tiga buah kompoiisi1 yaiiu : Energi kinurik, cnsrgi pt.iensiai

dan ene.rgi tek-man. Antara dua poin tafu, yutupoin I dan poin 2 d. l aliran yang

steariy, ti<iak iienfuri <lai;;un kea<itran tckanan, rnnka <iidapaikan persamiurn bcrikut:

{,r?/2.* +pl/(p.g) + h,= {v2/2.g) + pz / b.e) + hz ........(2.8)

Persamaaii <ii atas riapai iii'ra terapkaii untuk mencarj gaya dorong dar-i rokei air

II

I

+

Ila.I

tI

+

Gambar 2.4. Penampang sebuah botol

Page 7: Modul roket air

Pa-da luas pernru-k-a-a:r sl yaifu afitata r-rdara- dan au tstdapal tek-anan Pt dar_

kecepaur n3'a adaiah [ ('.:as pcnarnpang ba<iarr bctoi). Se<iangitum paiia iu,.=.

pcrmukaan bagian ba-wa-h leher botol, luas penampang, leher trotol), terdapat

z-1--,--,- D ---- z-7-------:--: -J-l-l- 1-t--,---- -z-----C--- J------- t-------a---, z ) Jutb srt v|Ivr, uvu6Er

vr- A-ntara kedua !ua-s nennukaan t-adi terdaoat air densan ketinssian h- vartr:

! 't t 't ! t 4 1. ! ! 1 r 1 r 1- I t t t r r 1 1 !-.., ..--.:*.rr ul ul uuGtl uuLul l4ul uull Avcu.rul tvrlvaur, gvuEar l4@-f 4@

semhttran air nada sr (Aryra densan nada s"

,1<^ \.Sl.'l2r : Sz-'Oz danVt - 1)2.1= I ........L - \s1,/ """" """"""'(2'9)

l\-r[=ka nersamaar! tersebut kita sr;bsit';sikan k-e terssma€ur Bern+ulli ]r3t1fl

setrelumnya kita punya-i:

r?z?t--tt?-t PL _ -2 1 'ALTft-i--i--

7o ato+h--h^ 7s rt'Jr.6

\f-L^!r:dE4

(2.10)

2 Pt-Pnrm . tuz: .-'L/szy ; + g-n (2.11)

Kita bisa menyederhanakan persamaan ini karena nilai dari (t, / tr)' sangatlah

lrpcil irrca nqrtlr nilqi o h nitainva cqnaoflqh iorrh lehih lracil hito r{i honrli--Lo-'o .u.+rx t * JiEi-gai*i ig-al iLirU -\!Lri L'iifi Ui U_AiUiESgii

ar,g**t fu, -p*J;.Maka;."=;iniberubah**uut, q

^ ?-- l--noz

- -'\t'Lt ?uLIlLt /n , ^t\tt2 - \z-lz)'p

17 rr rf 1" -_ |z.(pL/paun) "' \L'L-'i

L- t-1lD

N{ilai dari urini merupakan kecepatan air (ataupun udma, tergantung dengan nilaiJ:--!,^:\ l| l^^*^L -:!^: r^L^- !-^+,.rij i*,1!!E u!i}j.r-.'.Iil Ll! ri,iLi.u: ir.-rr4riiPaiiiS iXi+i iultgl UUiUi .

Massa a,ir yang tersembur melaltri mulut botol per detik a, tergantung pada,

l-------L-.- ^----L------- -:-- ---J- -----l--r 1--L-l L-..^-7_-_: h__! _-_ ^

1a ____t__ I_lr_r'=u.iraliul sgriiuurirti arr ijauii lilu.rut Dului Iel'sei--uI. i_Jsr-i pirssilrfiau i. i J tlrslia Kiia

hisa mencari nilai o vai1nra, J -'-''

Page 8: Modul roket air

I-Intr-rk menearr bcsamya, ga-,va dororg (P), ma-k-a- kita perh-r mcnsr-rbsitr-rsikarr

persarEaiuri 2.i2 i;sdalairr p-rse:rraan gal,a.Joiong i,-ailg kita dapati.:a:r sebel*r:u-i;,a

(gersama-an2.7,\,maka-diperolehpersarnaan:

!> - -!!'' +ot*)..iz ..... .. iz.i5;r - L\rl- I

Dimana:

D ,!,,.^-^ .,),r.., 6qJ s uvrurrS \atl

Pl : a-dala} tekana-n a-trsolut di dalaan trotol Ga)

Fot* : a<iaiah iekanan atmasftr-(Pai

52 : hta-s pe.Eampang leherbotol (m)

Gaya dor<;ng rokct merupakan fakior peniing u:riuk rncncir.ri Cat

menghitung parameler-parameter lainn;"-a yang berpe.ngan:h te.rhadap

karakhicristik ierbang rokei isrsebut. Pcrsaimaan 2.i5 rnerupakan gaya <iarcng

rok-et yang hanya be.rlah: jik-a tahanan udara dan gaya grafitasi bumi di abaik-an,

atau daiam ariian roi'ret bergerak diangkasa iuar noiabenya ianpa udara rian gay.a

gravitasi. Berbeda dengan roket yang bergerak di bumi, gaya yang bekerja pada

roket iersebui iidak hanya gaya riorong sa.je., meiainkan ierdapat pula gaya

irarnba^ran udara ro: l/zpudaraCdAVz dan gaya grafitasi bumi F:ni.a yarrg

aralrnya berlawanan dari arah gaya dorong. @ondesta, 200G)GAYA DORONG

+I

€AYA HATIBAT uoARA -|t,

*+

GAYA ERAVITAS,

Gambar 2.5. Gaya,vang berke{a saat roket terbang (sumber: pondesta)

Jadi untuk menghitrmg gaya dorong koreksi (P"), sama saja mengr;rangkanya

<iengtm gay'a hambat u<iara dan gaya gravilasi.

ii

l"I

frI

Page 9: Modul roket air

; -D ^ lt ^ r t-^2 tltf,-\Pc-r-trLR,u.- ll.Pudara...d.ill.v \L.Lv)

Dimana:

n^ : sAvA dorons kcreltsi fN\ruD*J**-^-..D^.-.-..*.\../

D ,:,"-,.-,. r\T'.t bsJo uvrvuB \rr,,

Tn^ : m.Ass.A lolal rrlket /Ks\"-x4r^4h4i4-,,*-.,:r^.,: ! ^ !..?'tw ylrvvP4rur ErcYrrDr \uuJ /

tt rfpnsiloc ,rAqrq (IKnlm3\PUAATA

- -r' ^^^^^+- ^ *---i..--* i.--- !.-.',v - r\rru\rPakur ru[rrr \trus/

Nilai dari k^oefisie.n gaya hambat :dar:z tergmtung dari bent'-rk bagian depan

! r '! ! ' ! ' ! rT'l ' , ! !'! ': '""'^' """' ulirvrwLt JULLu v4bll[r lJgwr6. ltraq av9lvJlvu uu rrw u4lr4r uI-IJlurS, fvglrr rut@

hisa rlidanatkan dari nercohaan di frowonoan anoin Pada oamhar herilrrf danat

<iiiiirai 'oah-'"va perubahan miai Cd ierganF*ng dffri bentuk benda iersebui.

(Tinler 19q1)\"r'-'r"- ',

e+ l::'fi. PCd=.*f t+.5

Shere

cd = *. D*'-..' _l) V 'A ,i?

A * lrordal *rea

*<,i*. i.tliAirfoil

AII ohiec{* haue fte sanc fiontal rea

Gambar 2.6" bentuk- benda mempengaruhi rilu C6 (S,:mber Nassa)

Page 10: Modul roket air

Berdasa:ka:r Hukum Ncwton ke-2, Gaya- dorong a-t-a-t:- Pc dapat digr,r:ra-kan unh:t

-,--,'... i ,.:!.,: ,.*-,.*-.,i.-,. /.,\. ,i:-..,-.--rrrvrrvqr r[rsr },vrvvHsur \sr,, giiIiUr.

;-;-i-- -- ^'i-!-!--rvraKa pEr utrpilrzu I aualilrl:

Kecepatan roket adalah:

,^.tj : a. At i1.l9iKetinppian vano di canai adatah:

l!- .. .{=- Ar /^^4\t i i,a1\L.-v)

Persamaan-oersamaan diatas saaasat dibutr:hk^an untuk melak-r:k-an

::+rhiiiinu:a- ii!!!!:! !!lerlr.ii: i-i!,,ri !-,.,r,.rLi*r!..iii ,.,8-l ,.,i, QimF.r.! ,l-1t,, ii+,{+YvrruLur6ur 6srre rrrvueGi iuioi.\oALwiiJLifr iVIUa &1. iiiiiiiiii UViaaa P.AUA

persamuurn-persamzizm diatas memperhhatkar bfuura seljap tenggang wal--t-u

r.! ! ! r !:! ! t 'l : :t : ! . !rvlvr.,.ir iii^vi. iiiiiii.Culkiin, iiial*a niiit r:iiar varlabei tirui akau burub#r juga.

Hampir semurr vanabel berubah te.rhadap waktr:, sehrngga untuk menghiturg nrva

suuaia ruaniiai stutgai iarl suiii. . tcurpi h.ri furi ri+Fai rii al,rsi dcngan rrrurnbi.ui'i

program simulasi yang bek-e.Sa secara nrrmerik-- Prograur sim';lasi inio bek^e.rja

'+-'-""- -mbii dan meniumiairkan nilal- ftliar rii,rri parameier irrterasisvrrEar wa4 urvu54

qehelrrnrnv-*

-;..5. pcrhitungan niiai riesain parasui

Sebagaimana mckadsme terbang da,ri roket air, ketika sumber gaya dorongl__: -__r_.. _:__ _-_-_.- t_______ _:_ J___ -_l_--_ l--_--=+._!-____.- r!_.:.=! a_!_1_ t-_L:_ ____r._ ___r-_at'iiiii iuAst iiil i'u.ilB UCiUpE ArI aiE"ir U+iiia Oei-reFiCilac ii,EtEgf -t-iAir iiaDrs, iilei.,a i,J.rigt

tersebut akan kehilangga:r tenaga uxh-il( mela-\e.'ax gaya gra-tita-si trumr. Akibatnva-

i"'L+i tt-"_ i'r+=-l= r'-=!r1;1ri d=llgan kecepatan 1,ang i;erganfung d=:-i massa dalt gaya

hambat udara. Kecepatan jatr:h yang sangaat tinggi akan menyelrahkan roket

iiiurigalii-i-i-ri F,.+rusu,i;ari }*+tika beirubnr.karr d+riga-ri 'ui,riiii. Uniuk iiiercegtfi

kert:sakan yang fatal dan rok^el, maka dibuatlah suatu siste.m penyelamat. Salah

iil!i!! t,!rnr-,+l:itit:.ri i*rr:*hrri lel*h iier:.::+rt it+rn'r,r!'.,,ai!r** tr*..r'rri i i*i,,t,srs HvuJvrurs! iviowuul iuGi UWiiSeI iiiWiiiri.iijaiai.ai\diii ij(iiai;'iia. ijiiiu\

menghambat laju jatuh dan rok-eJ terse,but.

Pcmburrileri iiurr pen<iusuirret tltrr-i ptutrsu'L irri htri:s tiiscsu,:eiktr,r iiungiaa rflassa

Page 11: Modul roket air

-l

.!

da:i roket= Dari sini garya hawbat dan prarasut akan digr-ura-karr mengura_ngr

kecepata:r jaiuh roket. Pendesai*an dari parasut ir-ri bisa diiakukan deegan

me.ne.ntukan kec.epa-tan jahrh )/a-ng arnan dari roket. Keeepatan jatuh ini bisa kita-

cari dari fi,lfirus gaya ira:r-rbat udara. Sebagair-rrana 1.ang ieiah F:ita ketahui bahwa

gayahmtbatudara dapat dicari dengan rumrrs berih:t.,.,, O=L/2. P. Ld. r1,v

Dimana:

t Fn adalah gaya hambat udara

, p adalahkerapatan udara (-1,22t9m3 ). Caadalah koefisi'^n ga;;a hambat iidara

t A adalahlua:r permukaal parasut

. u adarlah kcL:ea.rtan iatuh rii urilrra

Sementara itu gaya berat dari rok-et adalah:

trt G - ,,L.&

Dunana:

r F^ o,-totoh rrqr;* l-.;rqt r,-.l'=ir \, ssqwr 6EJs vvrra avrav.

I ffi adalahma-ssa roke.t

. e adalaF: percepa'ran gra.,,i'rasi (9,8 r*,/s)

tr^-tr^

rn.g: ,/ro.ca.A.vz

Dari rumus <iiatas, mai<a kita bisa mencari nilai luas permukaan parasut, yaitu :

TrnoA_n--

H. vdr v

Karena benh:k dari parasut adalah lingkara-n, maka !r:a-s prermukaarnya ada-lah :

n2

A -'"'"4

Page 12: Modul roket air

Dan dimeterparasutnya adalalr :

s-

i srn-"r)-iffi.ti "'.' -.' -

Dimana

r D ddaiah diameterparasut daiam meter

e lyf adaleh mass roke dalm kilogrror

o n adaiah 3,14159265359

. p &atah,keraeflaa udara U?2kd*1

. Cd adaiah kmfisien gaya harabd rdEE, yang mna aiiainya adalah 0,75

E$hrk pffi$aheet (ftxshret y'amg dirynalian ueft*. r,nennhmt paras rt), a'tau

I.5 unfrrk parasut ( dengan berrtule setengah kubah )' . v adatrah kecrytaa jatuh yang,arnan sesrai yang kih inginkaa {3 ua/s ahu

lebih)

Dari ruueus diatas kita dengan mtrdah bisa meffiukarr kecepeta* jafulurya'

yaitu:

8"m-g'..'..................................-

tt.p.Cd""DZ

Page 13: Modul roket air

PEitl BUA.TAF{ PEI-UNC U R tr.OK Ir-i. A ! R

Ini adalah proyek pembuatan peluncur roket air Peluncur ini hanya terbuat,l^.-:'h^L^-^-^ L^L^.^ r rGaii Deoerapa Daiian yaiig iiiudair ciicari cii toko-toko materiai cii Kota iiontianak.Selain it'-r pemh'.:ata.llnr.,3 ti,Jak n:enrer!',lk*:l ::c:-::!r!rl: l: hu.li;,r H;-u.r h.,l-,r-.rrr.:i *lya ng

.b i asa tit" e, ""t

;; ;;;;'ii;'ili .;;;;' ;;;; il ;il;;'fi ;"ffi L#;;;;secierhana. Pembuatannya -berciasarkan

dari desain ',blark cable,i, yung**unu^^1.,*^,,* :-: ,.-^.,-.-.-=.---! ! !F;L-iLiiii-'+! iiii iii'-ii$gUi'iai':Ai-r ;{Ji+ei Liu ultiUi'i iiiciUCpii tiai; nieiialiati fOkei aiI tetappada peluncur.Kerah pengunci yang terbuat riari pipa pvc r i*chi dipasan_qkan kckabel tie agar kabel tie tetap menjepit roket pada peluncur, dan ketika keralrn**,=..*^i ta--^i,,- j'l+--'-i- i- -t- ^-- - i,PvrrSuuvr LvrDeuuL urrallli Ktruawall. lnaKa KaDei Ilg aRall tnettgernbaltg dattmelepaskan roket dari peluncurnva.

Pertama-tama cari bahan dan alat yang dibutuhkarr dalanr proses pembuatanPelttncttr roket air ini. Adapurt alat dan bailan-buhan yang i!il;iitulikaii ajliai, .

ALAT

l.2.

J.

4.

5.

6.

7.

8.

satu set bor Iistrik lenekap dengan bertl.-qai rnata h.nr.raTang buaya'r'-..^ l-^*L:-.^^:r aJ5 NuilluluilStX,ueet Pas n+*+r ! 2Cergaji pipaAmpeiasT!^--:- ---: _

s;l;;;;;*",",

Page 14: Modul roket air

!

BAHANi. PipaPVC tyzinchi.). Pinq B\Ir V^ a^^t,f v /4 tltwllr,

3. 1 buah Sa-mh,=rslgs11 letter,,?.,' :::.:t::!i :_:!::.,i !)y{, :,:, ;i:r.i_.;

1 2 buah tutup sumbat pipa pvc , i,;j;i ' 'L- / j rrrulrr

i zi i-,,-,i- ^^i -rJ. T r,rll4ll u$KilK seKrup6 ! lrt:ah s3mlii:;:=ci: iii"iiiilr= ;:i;r= Ei".,..-. i,: :...,.=L:

7 1 buah picu ban'rnot;; ilil;; l;;,;,,.,'il:er da:: b*iiriiva)q PT:.X <. 1,,ri,, .r.,-i,.;i* .,:.-^ i,!,-. .,\ovrvrtl, IrrPil rYL.,10. kabel tie secukupnya1 I. Lem pipa pVC secuktrltnyar -. \-ruGltg r--

Opsi (Bahan Tambahan)13. Barometer (antbil clari Dolnoa/kornrrre.ir_.r. lr*lr::* r

i4. Botoi air mineral l,-s liier

Page 15: Modul roket air

hhrt^Yr , -rn tl/t kt t a'l A f,rr larruutll}l.ll

' Potong pipa PVC berdiameter z: inc.hi denq*ii riaiii;i.i., i? -*.- ,gergaj i pipa Anrpras da n bersi rr k;; - ;;;1 ;" i, J[# 1;;, -il;,,;,:i::i:'lr :te:-sehl;i. i -.--- :rrir,:

-iixiJr',ifl,tl*l l:tg'ong tadi kemudiarr dinrasukkan kedarar, r)rrrirr :ri, r,ri,,...^,r'-Lciiii, iiu Deri ,on11_yud3

lrlpo yang berad. *p.;;;",:il;;;.,;,;;|i,;;,,,T;:i,'fanrlain! ki13-!'ireh'^ia'ja'=; i-,r'",,,co.]iijurrg ,atutzicrrrd^ri crar*nrhtrtrr

Page 16: Modul roket air

B.uatkeratankeeilY4.!lgn,!e4g*titii,g-;Ex*ffiij;:*T;=11T.:;:iU,|il.;ii=::]:i.dik.,^+ -^L^1..*____- I . I f'-- l$rrl.g _y(iiis aaadll

ll!.1-t yfelumnv.a . d.engan .n,",,ggunuka,' _qergaji pip;- ;;;ffi"iui;,,.,J _ _ --o_--- ..tv.rSsurruncrrr rrvr.<(tlr l_[l_td. naII_

nieinbuat keratan ini, karena kedal'nra, kerati-n Lri tiJu'l boleh rrnrelebihir U".\rttt 11+r++o- l-i .-l!!-..*r --,----rii!i!ii;i iiiiriiL' iir!.!1.:'!,r!

;==-== = =_-',..:e!r !::r uiL-uuL uiilun riigiirtii;iii SeiOi ip i" ii i'L-- (iic,iorip pipa) agar ridak

penyumbat (pakin) roket air letika diberi t*rrrnun uJ;;. ' ' '-

Page 17: Modul roket air

Liiitkan seiotip pipa tepat ditengah{e*gah keratan pada pipa yang terah kitabuat sebellmlya, pastikan tebai iiiitan selotip ini 'cuLup

untuk nrenyumtratmulut botouroket agar a-ir dan r:rdara dida!arn+-,ra ticak d***t k+!:r*r

$h _.-:

Page 18: Modul roket air

Periksa apakah selotip PTFE benar_henaraeiaiah ciengan n e,rrasukkan pipa f*fun"u,botol air minerlrt I!:::r!!r*. ,,5 iiter. jika selotip p,l_Fi;tadi, maka Dipa nelLrncrrr. a-ta34 te,..1s!-te;.r!,bergerak

" ,ftffi .irrF, fitti,##,. :.: .,=i;j

#w i,,, -

,ri, -irj

. Sekarang gilirantersulitnya. yaituberfungsi untuk

tr-'!a!: lnenr*::":-:bat ;-+}iei. {lala;rv:,r-yang lelalr diberi selotip tadi pailatrenar-benar telah nrenarnbal lrotol:i:;r4= r':.=,,!,,; !-,.,i --!iisuu iiiuilii uuaui uaii tidak eiapai

membuat penahan ,:k:t.paclar peluncur. ini aclalah basiandengan iilenvusurl kabei ri. pr,o o' pi;; ;;i,, ;;,,.'i1.,, -,'li'.: I ",menahan n:u!l;i b+iul,1i i;Lui lr:iiip p,,ul, ljciuncllr. ( ara

Page 19: Modul roket air

memasangnya adalah dengan inenyllsun l9l:abo! tie rnerrge!ilingi pipa;:eluncurdan menguncinya secara sementara dengan selruah kabel tie yang lain

;ilil'

.: i :r,.:1l Kabel

./,/

+=fl +* :'-.,.,iit. .:'-,..r1:!': ':r. ,+:l'" .j,*.: ,' ta.ils. r,. .(,I.irt$*,r;,

",,{:ui

" i1:.iehl::!:, i,ir:.' ,l: i -'i.i:--' r

r' :li: ir':i:!:;t1;.1..

Sementara itu buat cincin tengah pipa peluncur dari sarnbungan pipa pVC %inchi rienrran !'!-ai-!iti!u I r:rrr Fialrr.:l:rn ht,rio- ^i,.^i-.,^^,, l.^'h:. .ii,-^+^"...,.i^...,...rr i'srri*rr5 i vii.' iiaiqrr-L{aii ir.iSi(iii viiiviii )iaiiiS iiiiUiS UiiiutUIig Ceiigiiil

--- -- -Er atlll

5I

Samiiungan pipa F

Page 20: Modul roket air

FFffi.1ji: :'

tanda yang d

.;;:rlrirti ?rij.r.: r,

'Ri-: .=-:*:

,1.,.,,..:ii:,Pj,*i,' ,lili :;,:.:;.i.1

irir tl;l'r .iir; i

..,, :.,:il.::l

". :i. t i4r,"'.'!r 'rd 6i-

!!i,r i:!1;:1 ,''i:;'

.:,1::l'pX'##.*l; j;41 'cqlq * . !-:, n. 1

.

jiitit$:I+:':rll lri:1 ":r' "rij. i -::::r ir:i:i;.] I, ; .','

1..,1 ":':,:'..\i .. ,, ,t'- ';'.r'tl'ar' .-'' ', \:..:...1.. ._,1,.:,\.IIl!-lll' 4' ' -t' :::. .];

- :.",,..:tli:1..-.rr:rt:i:)

't" t*1': .; ,..gri. ,;.i;iti.;1, r i:: .!riil,,.-.

Catoio,l. ,^:-^:-. +.^-!--!- :- -!: -= - ! r rrslEr<rr rr'rrlr',l rElalr Jitul rnaKa masuKKan clncln tadrtenatkrn nr=rs:isinrl,r rlihnrrirl- L-ohol +i- 1!i!.,,r .ti^,.-.,.-- r- -i----"--'- iii. \iiiiaaa -i{!gi ii!ii,i.

pacia pipa peiuncur dallD..-.-:l==..= !__ -,_ - :ii-: .:i...ir I i.iiiiui S'JlitUiiailr':i

^--l^E_:_-ryarrH, uuuallJau

Page 21: Modul roket air

I

dari kabe I tietie penahan.

pada bagian bawah setelah cincin di atas keserlrbilarr helas kabel

D,=.*:t-.... --^:..: !,,--.-^!^ !,-.-.----L:!,--- L-t- ! ! ! ,.i:.iiri^.rti a ?=<-iiiiiii:ii '- -:i;ii!( a .iilrrE i!11 i1!:.i,i;:,!!i ',ri-.t:

.--....-'- i...,=-----*r--^"-- 11!'v.iiiriiui. uur.ir !\riirui a.v'ijii;ii(iii(iii ifii\Ui ailaaii iiiiiaEisemua kepala kabel tie tadi sejajar dan pas rnurcengkrarn bibir. lx'llr.rl

Page 22: Modul roket air

' Setelah pipa peluncur tadi selesai, rnaka pipa peluncur tadi hubungkas dengan.:-'.rrrthrrnoon lotiqr T ratolrL l+,, i.^..i.,^ i..L^...- --^ J- --.--r- --^ - - t .. Turl'rvur160r! rvLrwr r, Dvrt'r<rrt rlu t\Euual .tLlUalIlB piiUA SaillDt.iilgall ieiigf I yangh+!rrr-,- t+, **L iii .:;:-",;.'.'.,.!,.=,- ,:.,"-,-.-. ' | !uwiijtii ioriicii\ili uriiuuiiiigKaii U{.}Iigan 'pipa 72 iiicili UKUraii 7 pada bagiansampiilg dan ukuran 15 crn pada bagian barvah. sstelah itu tutup Lijung |ipayang berukuran 15 cm (pipa bawah) dengan menggunakon r.r,rtat-'t-ilchi.Sedangkan pacia pipa berukuran 7 cm (pipa sarnping) Jangan disurnbat clulu.karena pada sunrhatrrya akan r-lipasang picri !:ari iebagai tempai untukmemompa. Jangan lupa untuk memberi lern pioa pVC Dada tian-liansambungan

t-e 4C , =I --,IJ LIII

;ri] r:: ;riii. .;

D.UIrrI,n[.ti:,; l;..{tr ,i:u , -l

-',r''I ,',l

: trgtt{:l!,. :., t:, rl, i

., .1], 1 11,

'- r_1r r;:.t!.

{!=,-!.=*.o!-.'=.++'-,r.i.^;.-:..-':rj:--^.-=-,ffiriaPi\d'ii itruudii siiiiiiiai Pipa 72 itrcl.-ti, iaiu buat iubang tepat di tengah-tetrgahnyadengan menggunakan bor listrik dcnqan mata lror beruktirat 8 inrn Sui-r:lrar rri*r:-: ,--. -: r rt ';r;rrtv'r't lJt,;r'ini na,ti akan dipasa,gkan ke uiu,g pipa berukuran 7 ct.r pada lrirra ncl'nr.ur(irhar gambar sei:eiurnnya;.

Page 23: Modul roket air

Rnr fitn,qf *ifo.,v. rvl,g} grlv

tio^L^- a^L..^L .^:^.- L---vroy^4rr $t,ulr4tr Plt u uallgllating bagian k*r*tn;,,;qkaretnya pas untuk bisaciiiubangi sebeiumnya.

motor, iepaskan mur cian cincinnya ciari ;:icu tacli, lalu,'rrenhoni.'!, ^,,L.,,,L l:.-..!.--.--- - ! ! .;iiviii.J!:!1i.i,a rr_u++i! iiiiSriii Gitr rjsiilliiliiiii iigiii oagiaijrrrasuk kedalarn sunrbat ytipa li inchi ying sLil:rlr

Page 24: Modul roket air

lntir!:,--- r= ,

!i;i-i E!!.:Ei'-.r rt-l'.l rrartr rrlt l.lrI

MurCincin

,t:rl :i:r:i:1.i:1

lnti

Pisu ba+

iviasukkaii picii 'ban irloioi=yarrg sudair krta siapi<an seireiurnnya ke sunrbat pipa

vz inehi yang sudah dilubanei sebelunrnva rna{r,kkaii nib erakang su*t,t ;, ;;,i.Iffiil,ffi ;i;ffi t",T ;: ;X H, ff; ;ff lili;;,?if ;;rii sumbat pipa sanrpai batang picu kelua'clari ILrbang selurrihny,.

f1t,-,?t-lncrn

Page 25: Modul roket air

{( !f.xii i1. i. ;

: 1,.. : . i.r.i. .

tr ,.'

iL,iiioug

l/Z. rtlclil

'. i.,.r:

l1;.

i=,--;-trtr l(rri

It

IEhl{a

t

l.

\,_\ ,viiiLai-

nh,.'

. , 't:' ;,.;,' :

": iiliiillr

setelah batang pic' telah k.:luar seluruh:rya dari lubane di sii*rbat pipa t,; i*t_:lii,lalu beri lem epoxy pada bagian pinggir-pinggir batan{picu dan l,barrs,. rem irriusrrulrB'sr scuagal penamDal celall yang acia rIi antara batang picu dan lurbang clisuntbat nipa % inci tersebllr se{elah itu scuc.a r);}sr}*{r cbatang picu, rrar ini rrarus seqera ,,i,Jllff*il;-ll:'i:;, ;',.]-" t":,,;;";,,Xilil

Page 26: Modul roket air

rnengering. Kuneicierrgan sempurna.

sekettcane mtrrt.qkin illlili.L:tl;i!.i i,a!ir rrr:asi!r :!ri.,,i,,,,.,r r-...,...j -,,,!_ ir,<r.,.i, ..\i(i \i(iiii.ii i(.iiiiIi.ri)

ii.i1. II.'.. !:tii:

'1t2::i:: :

'|

! ::,.'r Mur=-_ cincin=>_.Lern

fla !:erg sudah iadi

rwF,*Edj!t:ir:iGij! .,.:;ir.,:J:ai:r!,,r:.r ,.,._r. !l ,_:t..::. -.:11.: r,-,;r,l]^^^--.- ==- 7 . : .'n .' "_r d,s.rrrg sumoar prcu yang..sudah jadi tadi ke

I*"ebe!uc!:-va f!:h:; i:ii;-;h,=-,-il!-..,.-,,..1-i.-:-. i r

.^^l^ -- ," .' l--- ?..'-"-*' urusvYcrl llrl,r. Jallgan lt

rwF,*Edj!t:ir:I&i} .,.:;ir., :J:a i :r!,,r:,Ti^^^.^^ - r_r d,s.lrrg sumoat ptcu yangang..sudah jadi tadi ke peluncur .yart telah kita buar

''i1r .'r..:

iupa memberikan lem pipa pVC

'i,i.;ri

pada sumbat picu dan pipa pe!*rlcur,.fr-f ",r?lr,*,,JJ,*,,,::::/ ___ - -v '4..trr r-y s.

Page 27: Modul roket air

-!

'.: I, ].

i*i.i*'

Jil(a klta tngtn membuat peluncur roket yang dilengkalli dengan brrrolreter.sehaoai nenrurirrlr lr,lranon,z{o". "l:,1^l^*, -.-1.-.r ---^r--. r .rvu464' PLriurliurr ioilc,ridti uuaiiii ui Uaiarrr ttr^utr lttal11al Kltit itiUtls lttCtliftfifit'tlitttsumbat picu ke bagian hanah rripa pelu:rc'-!!.= {!:::l b:iii,,:-:^:+1i.,:-,=!i::::_-;;li:r,!-_;::: ili

h ini) ' -'' 'r"" r''

f+';'-it ti'r'$i\: {..!.j.: -

' ' : :,.i,,,-

' i-- -a

plcu,

Itrlen-rhrr*f Ilnrqh E.rr !:.Evuaa rLLr sri r CII$UilCiu untuk membuat kerah pengrlnci. raaka ki!:r !Er:ntlutuhli;::?

Potong pipa ini sebanyak dua buah masing-masing dengan5cm, ampelas bagian kasar yang habis ciipotong.

!ai41! !'!\/1- 1 :.-..L_:

panjang iUcrn dan

Page 28: Modul roket air

irlpa ciengan panjang 5cm ciibeiah dengan ukuran lebar helaharr kira-kira lc.rn.pifra k-gdua iiti;ii:r,n rli!et,lLlrarr rti de!"* nirro!r.,",,1..,-,r !rr^..- i-:...-,-:---.- -r ,r r--- ------- e..v'B'L^*ii si usi4Ir PrPauuiUilUiAii iUUIli, IulrgsiiiyA LifiiuK---:- r:mempersemptt dlarneter dalam Dioa_ tersehrrt

.TIII

Lr J'fll

i$r$$#,s,{i}#ii&iPipa dengan panjang l0 cm Oi6eii lem pipa pada bagian dalamnya. Iaiu

Pastikan saiah satu ujtrng pipa tingginya*---=.!--i..-- ..:--- i,riasiixnan pipa deilgan panJang 5 cm.aa.616 J^^^^.. ..:..--, --:---seiaia qengaii iijung pipa peri.anra. Biarkan ktra-kira n _ I jam agar ienrmengerine.

,illffi:*rq51;gq' , ." -i.qlrlii.i,.;..F",,,[',i

:li,iii+' "..1 1.: ii."., i;I#t+ii -;.;.' -iiJl

Page 29: Modul roket air

ffi

"-.!a, ""db,'*'r{is+!1 ..,rdidmF,t, , -'-:lt,' :yffi

s;: *i,1-il*,'., :

r,r'l :',"',,"r.ii*t: r,f4-ilra:,ir ..: - : ,

U#iiWlWYIi3$ r jiiir ;'),

,E.,*::Lffi.

'qqffififfi!U!sP--

Page 30: Modul roket air

-!

Masti!.:kan l.:ern!r ^o^^.,'-^: :-: l- ^ r - r - .-. .: !r\vr4rr pvrrSurr*,,r ,*cu4larrr plpa peruncur sepeili ganlbar dibawahini. Selamat= Delrucrrr roket a!r +:.:da te!::h i::di

tftreiffi"E

E

e;rt!*i +i;!.!.-;irii.**,.. ..a .-l-

-r,sr+i a"st. "1: (ria-qrd,,. *.'.*,Lr',iltr"i.r+ +<;**-rriai:j T'

. .lit#iriu,ir.;ii,$ffi-rr

Page 31: Modul roket air

PlilLf I}f i,t't' ^

ir rtrrrr rr,--r .J,rut/rr r fll\ I(l.rl\u, I ,.\lllAlat:

r Gttnfiri,,----""5o Pisau cltfl€rr Set bor listrik

E O-l t r.- .\altrtar tlot,-.1,vvrsvr rlof,l tl\r Kunei Dasr Tang buayar 'T'^.-^ !- r 4rrg KomDlnasl. Pe-:lgei!s. Spidol

Bahan:rhr.

i-ir-i;r r; ,r!:- .--.-. -- --.- i ,- ;;;;;i ;::';'[J,;],llli',,11,,#l-1:::,::lll v1,',s r,e,nerk ,\rluariril. Karton

-r- --rrDi.ii ^<rrUrr uiiiuiii Uiln lllur]= i --:-i-.

: i-::::i:1,:'j,Y::,1l",rtit11 <larr nal:ttu kuar rck;rrrrya)(tlI lrld\ttk I tltlltri- r\arn-._r\

r Benang nilon \srrtur\ gardruti t '

. Mur dan cincin, T/^- , .- N ?rar frrlrY , drt-.-^r I+^Er vr rrrtS \utuLla[ oarl ban bekas)I Lern f.nx Lu+!*,j

-^..: Lem epoxy (lein

\_aril pcmouatan :r I en.rl'ah h^d^4-. ! !

a!:!!'!"F .a^..-i-

.*;."".ti ,.1- jjUrrffi;,i ffii',Y"j:: roket air adalah ntencari alat ctail bahandibutuhkarr. Ambil rlira hrirh h,r+^i r .rr..rrrencarl alal dan hahalr

nva dan n,urtt, uuii;;:::.::'::,i: iiier vang rnasiir lengk*p

r-=i!trrl'l yang cltbutuhkan. .Ambil rlira hiish h,:+^i r c i:. rv'rrr aial fl;ltl hallan

f:s.":,,i1ypnya dan nra sih b.ik k;;l;:; ;;";ln;; ::::.1,i,,Y_1,:,,i i1,

l:',ttjlt,uuiui ailf i-iiiiitrt-ai Cjettllan rrrprl- A^,,^-:^ L-r . .'..,'" rr+'!-i'''i!., !Liiii., i.;i;t. t'iiiiii pi I ebih kuat diban<r ; i'" 1.,,,, L.-;,- :I:'i.'1, ".o ",',,,

cl I karena.iI.:.';*t;;l'lffii;ri+iri{i;r:a,-,^,ru.?;:;'*-::-ig1'r u\-'L(JI IrlcrK ,illIl seierri

t__+.._1 vsrn r\(Jlllllslnva , tl;::,L.".;;,if

,,,1"1 li ciengan nrerk Aq uarin, ha t.'i n i

.ctili. clikarenakan botol O*ngn,, ,n...k

canrpur)

Page 32: Modul roket air

Lubangi salah satu botol pada bagian dasarnya tepat ditenealr-tengah 6clganmenggunakan soicier iistrik. Eiersiirkan luL.angnya clerrgan rne.nqqirnaku, b.r,li-+-il. .-I.^-.----,.-., t -!..ii:laiiil iiiliii:lii! iii:;! :...,.--:i-i:ii ;r:-i€ UUI j/dl.iiB UlAirlil iJiii]3r SeSUaii fitiiiiieiei iLii_r,ati{ (ijillii'i)_Bersihkan sisa-sisa pengeboran r{engan nrenggunakan pisarr cutte!-

.,.t,.1!:l: ,. a.i',

Page 33: Modul roket air

Ptsqnl, +i-', L.a5 +=^=t+-+ 1.,--,. L-.,:-.-- ,r..--.-:.- --.-. -" ! ! !'!- .-"--.._ \j*..o u<rSisri udliiisiijiii suu(iji uiutiaiig,.) ui iuDafigyang telah dibuat tadi dari bagian mulut botol, untuk memasuktan picu kelubang, maka dibutuhkan sebuah pipa pvc v2 inchi. Caranya dengan.-,,-,,.,,.,,!,!,^* *:^- t,^i^:^- i-^..^i _-_;_-_._,: i . riiiuiiiasuiii(aii pipa Keoaiam Doioi rri€iewaii rriuiui boroi, iaiu rjorong pipatersebut sar,apai ujungnya meneken picu dan mur ).afig telah L:r_:iada- ,Julu;rri iiidalaln botol. Lalu putar pipa tersebut, sehingga ulir pada pic:u nrcngmhus kelrrardari iu'aang pada dasar botoi.

,+::1

,'ii::

:

ti6

Page 34: Modul roket air

V p+iltq ool,,-.i. .^-^i-,:

.*#;;"ffi ff:"Aj.::: i:i:r^:.lida,{il1ar, ,,riilia seser.a tarnbal cetah_cerah cli

rebih. ini ugu, tidJ.;;';;ffi;"|-fi;;;;i::T'" icita memberi iem epoxy secara

.+-1j.,9': -iP,#',

.ilr'd

s"I\^t^-^ r ra trllrllll kAtn4oh l^r-

d;;;#;,#',I[[rx_:]-,:f,i" l:::::1,,1:,.::*era r,asans karer paki,r. ci,rcirr

llllil,I:loy1, pulu.y, !i,";;,;;;;r ;;;;, ffi;T,t_,;i:Jl*fl1:l,T':,,::,::1" T,:rrr'rt*sulr.ran prpa PYL: % inchi lni dilakukan ogo,. pi.,iiiJ.["t-rir,i;;;::;;;'f;;

ilili:"' rtrur pacia tangkai picu tersebut.tliarkan lem rncrrgeri,g ser.iir it .:t z.()

Page 35: Modul roket air

I tanra-r^-- :+.. i- - i-' ffi};;;i::,j::ti::::::,l::*l_l1du lugl:n rensahnya. crensan crianrerer kira_,..._..,55Lj ! i{.n{iii SUi*Ci. iiStiiii.

!i

' :r:,:: '_';rr'):::;:l

;rlii,itr.,.ii::

...,....

'. ,,I i:',:.i:.:.r.'ili. l

Page 36: Modul roket air

. *:ili:i":::,:p::i?1 1?di

pi.,r- pi.y f?n, raru terakkan karer ring criatasrrya dan

iiu.ri:_.i;ji:iii:.,ii iiiiii r-----; -.-- _-_.__- _-^-ir-,--..rer uvLvrr^-rvr,i\ijJd, udr rili SAitgAi penllng agaf tlOtt)l bC,ttal.-bgttafkedap udara.

Page 37: Modul roket air

PaSang hofftl vano L-r-ri,o !,,o,.,, t-,.t-,* r:r..i-,- - :\ t trw-!5 rlvvs* \i4r,5 L^rrurr u'uualrgrl paoa Dotor pe,tanla, teta;risebeltrmnya bagiafl muh-tt hoto! tersel:'.:t rliber! lefli ,::,.,,^,-=;- =i=i+i=!: i:,, 1.",.,,dipasangkan ke botol pert,.rma seterik mrngkin.

- -r -"J ii(i v(ri Li

-Pasangkan karton::ac!g sa*br::i.qa:? aiitaiE l:i-ii,= !-,i,i,.! i,=!,, i.,=.i i.,i-i..-..= ,

*:,:: ;::,"* . .i* *l_: :.r:l ;; ;; ;y;ik*, ".,_ .

" ,,.' ru::., fi i;:,j,l,[, i,,,,,,

;::'='l'J'.::I:i,l#*::i].*i"t':f:rl''l 'l"li rakban asilr se*,a r.nn,rroncn

=_==..:r :!iraD. rui(,i!ii(ii itrh.UL Aii.afrda ieiah jadl.

.*1i';''.!ris

::

Page 38: Modul roket air

{,Y1.,i

d

a"

-,?b.

v

Sayap