MOBILEKIDS TRAFİK ATEŞBÖCEĞİ EĞİTİM PROGRAMI

2-4. Sınıflar

Copyright Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı Temmuz 2013

3

GÖNÜLLÜ VE PERSONEL KILAVUZU

MOBILEKIDS EĞİTİM PROGRAMI VE TRAFİK ATEŞBÖCEĞİ Trafik hepimiz için modern yaşamın en önemli öğelerinden biridir. İletişim ve ulaşımın bu kadar kolay ve gerekli hale geldiği çağımızda insanlar, eskiye oranla çok daha hareketli bir yaşam tarzı sürmektedir. Pek çok insan hayatının büyük bir bölümünü trafikte geçirmektedir. Dolayısıyla trafikte güvende olmak; kaliteli, sağlıklı ve uzun bir yaşamın en önemli boyutlarından biri haline gelmektedir.

Ancak Türkiye, trafik güvenliği konusuna ciddi sorunlarla karşı karşıya bulunmaktadır. Her yıl ara-larında çocukların da bulunduğu binlerce kişi trafik kazalarında yaşamlarını yitirmekte ve ciddi sakatlıklarla karşı karşıya kalmaktadır.

Bireylerde trafik kuralları, trafikte saygı ve sorumluluk ile ilgili tutum ve davranışları, kısacası trafik kültürünü oluşturmak için küçük yaşlardan itibaren ciddi bir trafik eğitiminin alınması ve güvenli trafik tutumlarının kazandırılması son derece önemlidir.

MobileKids Yol Güvenliği Girişimi, Daimler AG’nin 2001 yılından beri uluslararası düzeyde uyguladığı ve iyi sonuçlar aldığı bir trafik güvenliği projesidir. Türkiye’de de bu projeyi uygula-mak isteyen Mercedes Benz Türk ve TEGV’in yolları kesişmiş, bu işbirliği sayesinde MobileKids Trafik Ateşböceği kurulmuştur. Uluslararası MobileKids Trafik Güvenliği Eğitim Programı, Türkiye koşullarında ve Trafik Ateşböceğinde uygulanmak üzere uyarlanmıştır. Tematik bir Ateşböceği ve TEGV’in eğitim yaklaşımıyla yepyeni bir boyut kazanan programın, Türkiye’de trafik eğitimi ile ilgili önemli bir farkındalık yaratması ve çocukların bilinçlenmesine katkı sunması amaçlanmakta-dır.

MobileKids Trafik Ateşböceği Eğitim Programı, 2-8 sınıf düzeyindeki çocuklar için özel olarak tasarlanmış ve teknoloji tarafından desteklenen bir öğrenme ortamında gerçekleştirilen, yaratı-cı, yenilikçi, eğlenceli ve etkin bir öğrenme modeli sunmaktadır. Kış ve yaz etkinlik döneminde Ateşböceğinde uygulanmak üzere iki ayrı trafik eğitimi modülü hazırlanmıştır. Program; temel trafik kavramları, trafik güvenliği, trafik kuralları, trafik işaret ve levhaları, yaya ve yolcu güvenli-ği, trafikte saygı ve sorumluluk, zaman içinde trafik, yakın çevremizde trafik, trafikte ilk yardım ve trafikten sorumlu kurumlar konularında temel kavram, beceri ve tutumları kazandırmaya yönelik eğitimsel etkinliklerden oluşmaktadır.

4

PLANLAMAMobileKids Trafik Ateşböceği Eğitim Programı, toplamda 6 etkinlik saatini kapsayan bir program-dır. 6 Planlamada esneklik ihtiyacı duyulabileceği düşünülerek 3’er saatlik 2 bölüm olarak plan-lanmıştır.

1. Trafikte Kavramlar ve Kurallar (3 Saat)2. Çevremizdeki Trafik / Saygı ve Sorumluluklarımız (3 Saat)

Program, 6 saatlik tam bir blok olarak veya 3’er saatlik uygulamalar halinde planlanabilir. 6 saatlik program kapsamında 12 etkinlik, trafik giriş ve çıkış anketleri ile web tabanlı oyun ve uygulamalara yer verilmiştir.

İÇERİK, UYGULAMA VE EĞİTİM MATERYALLERİ

Bir Öğrenme Ortamı Olarak MobileKids Trafik Ateşböceği: MobileKids Trafik Ateşböceği, eğitim içeriklerini gerçek yaşamla ilişkilendirmeye fırsat verecek şekilde tasarlanmıştır. Etkinlikler sırasında öğrenme mekânından olabildiğince yararlanmaya, etkinlikleri öğrenme ortamındaki görsellerle ilişkilendirmeye özen gösteriniz.

Gönüllü Kitabı: MobileKids Trafik Ateşböceği Eğitim Programı için, 2-4. sınıflar ve 5-8. sınıflar olmak üzere iki ayrı gönüllü kitabı ve eğitim materyalleri hazırlanmıştır. Programı uyguladığınız çocuk grubuna uygun gönüllü kitabını ve eğitim materyallerini kullanmaya özen gösteriniz.

2-4. sınıflar için ve kış etkinlik döneminde uygulanmak üzere hazırlanan bu Gönüllü Kitabı sırasıy-la aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır: •PersonelveGönüllüKılavuzu •1.Bölüm:TrafikteKavramlarveKurallarEtkinlikleri(3saat) •2.Bölüm:ÇevremizdekiTrafik/SaygıveSorumluluklarımızEtkinlikleri (3Saat) • Ekler

5

Sunumlar:Program kapsamında etkinliklere bağlı olarak kullanılacak sunumlar Ateşböceğinde-ki dizüstü bilgisayara yüklenmiştir. • Trafik Sözlüğü Sunumu • Trafikte Kurallar Sunumu • Trafikte Saygı Sunumu • Taşıtların Hikayesi Sunumu • Okula Giden Yollar SunumuSunumların bir kısmı animasyon içermektedir. Gerekli yerlerde ihtiyaç duyacağınız sunum notları-na Gönüllü Kitabı’nın sonundaki “Ekler” bölümünden ulaşabilirsiniz. Sunumların kullanılmasında Ateşböceği sorumlusu personelimiz size gerekli desteği verecektir.

DiğerEğitimMateryalleri: Program kapsamında, Gönüllü Kitabı ve sunumların yanı sıra, Ateşböceğinin içindeki çeşitli görseller ve basılı eğitim materyalleri kullanılmaktadır: • Sarı Kartlar-Mavi Kartlar • Trafikte Kurallar Afişi • Trafikte Kurallar Çıkartmaları • Çocuklar Trafikte Broşürü • Trafik Panosu • Pano için Magnetli Kartlar • Moki’ye Mektup sayfası • Karanlık Kutu ve materyalleri

Ayrıca ihtiyaç duyacağınız tüm kırtasiye malzemeleri Ateşböceğinde bulunmaktadır. Etkinlik önce-si tüm materyalleri hazırladığınızdan emin olunuz. Bu konuda Ateşböceği sorumlusu personelimiz-den size gerekli desteği verecektir.

AteşböceğiOyunları:Çocuk grubunuzu karşıladığınızda veya gerekli olduğunu hissettiğiniz farklı zamanlarda, -prog-ram ve etkinlikler için ayrılan süreyi dikkate alarak – çeşitli mekan oyunları uygulayabilirsiniz. Ateşböceği oyunlarına, Gönüllü Kitabı’nın sonundaki “Ekler” bölümünden ulaşabilirsiniz.

TabletBilgisayarUygulamaları:MobileKids Trafik Ateşböceği, çocukların teknolojiyi kullanmalarına fırsat tanıyacak şekilde tasarlanmıştır. Çocuklar tablet bilgisayarlar ile, Gönüllü Kitabı’nda belirlenen plan dâhilinde web tabanlı trafik oyunlarını oynayabilecekler, böylece program kapsamında edindikleri kazanımları geliştirme imkanı bulabileceklerdir.

MobileKidsTürkiyeİnternetSitesi:http://tr.mobilekids.netMobile Kids Projesi kapsamında MobileKids Türkiye internet sitesi de faaliyete geçmiştir. Projeye ilişkin güncel bilgi ve haberlerin takip edilebileceği internet sitesinde yer alan “Çocuklar için” bölümünde trafik güvenliği konusunda çeşitli bilgi ve açıklamalar, web tabanlı çeşitli oyun ve uygulamalar yer almaktadır. Çocukları, eğitim programında edindikleri çeşitli kazanımları pekişti-rebilecekleri keyifli uygulamaların yer aldığı internet sitesine yönlendirmeye özen gösteriniz.

6

GÖNÜLLÜNÜN ROLÜMobileKids Trafik Ateşböceği Eğitim Programı’nı uygularken, aşağıda verilen ve rehber niteliğin-de olan bilgi ve açıklamalardan yararlanmanız önerilmektedir:

İletişim dostu bir ortam yaratın1 • Çocuklarındüzeyineuygunbirdilseçin: Çocuklarla iletişim kurarken kullandığınız dili, sözcükleri ve kurduğunuz cümleleri çocukların düzeyine uygun olarak ayarlayın. • Ortamıeğlencelikılın: Çocukla iletişiminizin en yoğun olduğu etkinlik ortamının herkes için eğlenceli ve rahat bir ortam olmasını sağlayın. Çocuklar kalabalık bir ortamda kendilerini ifade etmenin stresli değil rahat ve eğlenceli olduğunu bilsinler. • Çocuğayönergeverirkenonaismiylehitapedin: Bir çocukla diyalog kurmadan önce onun dikkatinin sizde olduğundan emin olun. Herhangi bir yönerge vermeden önce ismiyle seslenin ve tüm dikkatiyle sizi dinleyene dek bekleyin. • İletişimsırasındakonuşurkenonlarayeterincezamanverin: Çocukların düşünme ve düşündüklerini ifade etme, yani konuşma süreci yetişkinlere göre daha yavaş ilerler. Bu noktada sözlerini bölmeden veya tamamlamadan onlara düşünmek ve kendilerini ifade etmek için yeterli zamanı vermeye çalışın. • Çocuklardanbeklediğiniziletişimüslubuvediliiçinonlaraörnekolun: Çocuklar en kolay, çevrelerindeki yetişkinleri taklit ederek öğrenirler. Dili kullanma ve onları dinleme biçimlerimizi taklit ederler. • Motiveedicisözlerleolumlugeribildirimlerverin: Bir etkinlik veya uygulama sırasında çocuk bir gelişim veya başarı ortaya koyduğunda, onları olumlu geribildirimlerle motive edin.

Hazırlıklı olun ve eğitime bütüncül bir yaklaşım sergileyin: • Elinizdeki Gönüllü Kılavuzu’nu, sunumlar, görseller gibi diğer eğitim materyallerini inceleyin. Etkinliğe girmeden önce ihtiyacınız olan tüm materyalleri kontrol edin. • İhtiyaç duyduğunuz noktalarda (malzeme, ortam vs.) Ateşböceği sorumlusunu bilgilendirin ve destek talep edin. • Yönergeleri dikkatlice okuyun ve çocuklara rahatlıkla açıklayabileceğinizden emin olun. • Tüm etkinliklerde ve sunumlarda, içerikle paralel olarak duvarda yer alan görsellerle mutlaka bağlantı kurun ve çocukların incelemelerini sağlayın.

Etkinliği çocuklara açıklayın: • Çocuklardan sizi rahatlıkla görüp duyabilecekleri şekilde konumlanmalarını isteyin. Sizi dinlediklerinden emin olun. • Etkinliğin amacını ve yönergeleri aktarın. Oyun ve etkinlikleri anlatırken kendi sözcüklerinizi kullanın. Gerekiyorsa göstererek anlatın veya örnek verin. • Kuralları ve yönergeleri aktarırken açık ve anlaşılır olmaya özen gösterin. • Sormak istedikleri sorular varsa yanıtlayın.

1www.talkingpoint.org.uk

7

Etkinliklerde kolaylaştırıcı rol üstlenin: • Grup kurallarınızı çocuklarla birlikte belirleyin. Etkinlikler sırasında bir karışıklık veya bir çatışma yaşanırsa araya girip olumlu telkinlerle müdahale edin. • Heyecan ve hevesinizi çocuklara yansıtın, gerektiğinde etkinlik ve oyunlara katılın. • Etkinlikler boyunca çocukların tutum ve davranışlarını gözlemleyin. • Grup dinamiğine ve grubun ihtiyaçlarına duyarlı olun. • Grup tartışmalarında sorularla çocukları yönlendirin. • Çocukların düşüncelerini onları yargılamadan dinleyin. • Çocukları düşünmeleri için zaman verin, konuşmaları için cesaretlendirin, ama asla zorlamayın. • Beden dilinizin çocuklara sözsüz mesajlar verdiğini unutmayın. • Çocukları kendilerini rahatlıkla ifade etmeleri için cesaretlendirin. • Her çocuğun konuşabildiğinden ve dinlendiğinden emin olun.

Etkinliği değerlendirmeyi unutmayın: • Çocukların geribildirimlerini alın: Neler hissettiklerini, nelerden hoşlandıklarını veya hoşlanmadıklarını anlatmalarına, duygu ve düşünceleriyle katılım sağlamalarına fırsat verin.

8

1. Bölüm

TRAFİKTEKİ KAVRAMLAR VE KURALLAR

SÜRE : 3 SAAT

KAZANIMLAR: • TEGV’in kuruluş hikayesini Suna Kıraç’ın ağzından dinler. • TEGV hakkındaki bazı önemli kavramlar ve terimler hakkında bilgi sahibi olur. • MobileKids Trafik Ateşböceği hakkında bilgi sahibi olur. • Beyin fırtınası yöntemi aracılığıyla trafik kuralları üzerine düşünür. • Trafik ile ilgili kavramları tanır. • Trafiğin öğelerini bilir. • Yaya olarak karşılaşabileceği trafikle ilgili unsurları fark eder. • Trafikte, yaya ve yolcu olarak karşılaşabilecekleri trafik işaretlerini bilir • Yaya olarak, sokakta ve yaya kaldırımında uyulması gereken kuralları açıklar. • Araç içinde, binişlerde ve inişlerde dikkat edilmesi gereken kuralları söyler. • Karşıya geçişlerde dikkat edilmesi gereken kuralları açıklar. • Gece yürüyüşlerinde, sürücüler tarafından fark edilebilmek için gerekli güvenlik önlemlerini açıklar.

AKIŞ

Etkinlikler Süre Materyaller

1. Hoş Geldin Çalışma Kağıdı

15 Dakika Hoş Geldin Çalışma Kağıtları, kalemler

2. Trafik Ateşböceğine Hoş Geldin Etkinliği

25 Dakika Sarı Kartlar (Şifreler) ve Mavi Kartlar (Açıklamalar)

3. Bence Trafik Kuralları

10 Dakika Trafikte Kurallar Afişi, uhutack, siyah tahta kalemi

Ara 10 Dakika

4. Trafik Sözlüğü Sunumu

20 Dakika Trafik Sözlüğü Sunumu ve Ekteki Sunum Notları

5. Trafik Mahallesi Etkinliği

25 Dakika Trafik Panosu, İnsanlar-Taşıtlar-Levhalar Magnet Kartları

Ara 10 Dakika

6. Moki’ye Mektup 15 Dakika Mektup sayfası, zarf

7. Trafikte Kurallar Sunumu

20 Dakika Trafikte Kurallar Sunumu ve Ekteki Sunum Notları

8. Oyun Zamanı 20 Dakika Tablet Bilgisayarlar, internet

9

HAZIRLIKLAR • Bu etkinlik saatinde kullanacağınız materyallerin eksiksiz olduğundan emin olun. • Kullanacağınız sunumları ve sunum notlarını etkinlik öncesi kontrol edin. • Trafik Panosu üzerinde kullanacağınız, İnsanlar-Araçlar-İşaretler Magnet Kartlarını gruplandırarak kutularına yerleştirin ve kutuları kapatın.

1.HOŞ GELDİN ÇALIŞMA KÂĞIDI) 15 Dakika

! Gerekli Materyaller: Hoş Geldin Çalışma Kağıtları, kalemler • Programın ölçme-değerlendirme çalışmasının yapılacağı örneklemi oluşturacak çocuk sayısı Ateşböceği sorumlusuna bildirilmiştir. • Buna göre, etkinliklere başlamadan önce, ölçme-değerlendirme çalışması yapacağınız çocuk gruplarına Hoş Geldin Çalışma Kağıtlarını ve kalemleri dağıtın. • Çocukların verilen süre içinde çalışma kağıtlarını doldurmalarını sağlayın. • Çalışma kağıtlarını toplayıp Ateşböceği sorumlusuna teslim edin.

2.TRAFİK ATEŞBÖCEĞİNE HOŞ GELDİN ETKİNLİĞİ 25 Dakika

! Gerekli materyaller: Sarı Kartlar (Şifreler) ve Mavi Kartlar (Açıklamalar) (birer set)

Uygulama: • Çocuklara kendinizi tanıtın. Aşağıdaki soruları çocuklara yönelterek ilgi ve merak uyandırmaya çalışın. - Sizceburadanelerolacak,neleryapacağız? - Ençokdikkatiniziçekenneoldu? - Etraftanegörüyorsunuz?Nelervar? - Dikkatiniziçeken,dahaöncehiçgörmediğinizşeylervarmı?

• Projenin karakteri olan Moki’yi, tırdaki görsellerden yararlanarak çocuklara tanıtın. Uygulayacağınız etkinliklerle ilgili çocuklara, küçük ipuçları vererek onları meraklandırın.

• Ardından, çocuklara daha önce hiç mektup alıp almadıklarını sorarak etkinliğe giriş yapın. Elinizde bir mektup olduğunu ve bu mektubun Suna Abla’dan geldiğini söyleyin. “Acaba Suna Abla kim ve mektupta neler yazmış olabilir? Bunları merak ediyor musunuz? Hep birlikte öğrenelim mi?” diye sorarak çocukların heyecanlarını pekiştirin.

• Aşağıdaki açıklamaları yaparak çocuklarda heyecan ve merak uyandırın: “Şimdi size bu mektubu yüksek sesle okuyacağım. Ama dikkat edin, bu mektubun içinde bazı şifreler var. Ben mektubu okurken bu şifreli ifadelere geldiğimde sesimi yükselterek ve parmağımı şıklatarak size işaret vereceğim. O yüzden mektubu dikkatlice dinlemelisiniz. Şifreleri yakaladığınızda söylemeyin ve sessizce bekleyin.

10

SunaAbla’danMektup…

Merhabaçocuklar!TürkiyeEğitimGönüllüleriVakfı’na, kısa adıyla TEGV’e hoş geldiniz!Nasılsınız? Çok iyi olmanızı, her zaman çok mutlu olmanızı diliyorum. Adım SunaKıraç, ama çocuklarım bana sadece Suna Abla der. Biliyor musunuz, sizler gibi yüz binlerce çocuğum var. Her biriniz çok özel, her biriniz çok değerlisiniz benim için.

Şimdi size bir hikâye anlatacağım. En büyük hayalimin nasıl gerçekleştiğini anlatan bir hikâye…

Her şey yıllar önce başladı. Güzel bir ailem, sevdiğim bir işim vardı. Yoğun çalışan, oldukça meşgul bir insandım. Ama oldum olası çocukları çok severim. O yıllarda da ülkemdeki tüm çocuk-ların mutlu olmasını, iyi eğitim almasını her şeyden çok istiyordum. Fakat ülkemizde yaşanan bazı sıkıntılar yüzünden devletin her çocuğa bu imkânları sağlaması zordu, bunu görebiliyordum.

Ne kadar şanslıyım ki, benimle aynı hayali paylaşan pek çok dostum vardı ve bu konu hepimizi çok heyecanlandırıyordu. Saatlerce konuşuyor, coşkuyla fikirlerimizi paylaşıyorduk. Nihayet, çocuklar için ne yapabileceğimizi bulduk. Bir vakıf kuracaktık ve bu vakıf sayesinde ilköğretimçağındakiçocuklara eğitim desteği verecektik.

Hemen çalışmalara başladık. Pek çok insan, bağışları ve emekleriyle bize destek oldu. Böylece 23Ocak1995 tarihinde vakfımızı kurduk. Adını da eğitime gönül verenlerden esinlenerek Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı koyduk.

TEGV benim en büyük hayalimdi ve gerçekleşti. Bugün ülkemizin dört bir yanında yüz binlerce çocuğumuzun faydalandığı eğitim birimlerimiz var. Bugün okulunuzda bulunan Trafik Ateşböceği de bunlardan biri. TrafikAteşböceği, TEGV ve Mercedes Benz Türk’ün işbirliği ile yapılan rengârenk bir gezici eğitim tırı. Burada trafik güvenliği konusunda çok güzel ve eğlenceli etkinlik-ler yapacaksınız. Trafik Ateşböceğinde sizi güler yüzleriyle karşılayan ağabey ve ablalarınızla tanıştınız mı? Her biri birer eğitim gönüllüsü. Gönüllü abla ve ağabeyleriniz Trafik Ateşböceğinde size olan sevgile-riyle, sizin için güzel şeyler yapmanın mutluluğuyla yanınızda olacaklar.

Trafik Ateşböceği sizin için geldi, burada sizi eğlenceli, öğretici, rengârenk ve yepyeni etkinlikler bekliyor. Sevgiyle ve mutlu kalın!

SunaAbla’nız

11

• Çocuklara şifreli sözcükleri yakalayıp yakalayamadıklarını sorun. Yakaladıkları sözcükleri söylemelerini isteyin. Her çocuğun en azından bir şifreyi aklında tutması yeterlidir. • Tahtaya “sarı kartlar” ve “mavi kartlar” şeklinde başlık atın ve aralarına bir çizgi çekerek i ki sütun oluşturun. • Sarı kartları ve mavi kartları iki ayrı torbaya koyun. Çocukları sarı-mavi şeklinde saydırın ve iki gruba bölün. • Sarıları yanınıza çağırın ve sarı kartların olduğu torbadan birer kart seçmelerini isteyin. Ardından mavi kart torbasını alın, mavi çocukları yanınıza çağırın ve torbanın içinden birer kart çekmelerini isteyin. • Bütün çocuklara oturmalarını ve ellerindeki kartlarda yazanları dikkatle okuyup anlamalarını söyleyerek şu açıklamayı yapın: “Çocuklar, sarı kartlarda şifreli ifadeler, mavi kartlarda ise bu şifrelerin açıklamaları var. Önce mavi kartlardan başlayacağız.” • 1 numaralı mavi kartı elinde tutan çocuk, kartında yazan açıklamayı yüksek sesle arkadaşlarına okusun. Bu sırada tüm çocuklar, özellikle de sarı kartları olanlar açıklamayı dikkatle dinleyecek ve doğru şifreyi bulmaya çalışacaklar. • Doğru şifre elinde olan çocuktan elini kaldırıp şifreyi yüksek sesle okumasını isteyin. Doğru eşleşme sağlandığında iki çocuğun birlikte tahtaya gitmesini ve ellerindeki kartları tahtadaki uygun sütunlara karşılıklı yapıştırmasını sağlayın. • Şifreli ifade ve açıklamayı bir kez de siz yüksek sesle okuyun ve aşağıdaki açıklamalardan yararlanarak bilgilerin çocukların zihninde pekişmesini sağlayın:

12

SARI KARTLAR(Şifreler)

MAVİ KARTLAR(Açıklamalar)

TEGV 1. Türkiye Eğitim Gönüllüleri VakfıBu noktada TEGV logosunu çocuklara gösterin ve aşağıdaki ifadeler-den yararlanarak sembole ilişkin bilgi verin:

“Her kurumun bir sembolü olur. Bazen küçük bir resim, bir harf veya buna benzer vurucu, akılda kalıcı bir sembol. Logonun ortasında sap-sarı bir kalp şekli var. Bu şekil, altın kalpli gönüllülerimizin sevgi dolu kalplerini simgeler. Gönüllülerimizin altın kalplerinden yansıyan ışık çocuklarımızın gözlerinde parlar. Bu ışık, çocuktan çocuğa geçerek, bütün ülkemizi bir güneş gibi ışıl ışıl aydınlatır.”

Suna Kıraç 2. Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı’nın kurulmasına öncülük eden kişi

Hayal 3. Zihinde tasarlanan, canlandırılan, gerçekleşmesi özlenen şey

İlköğretim çağındaki çocuklar 4. TEGV’in eğitim desteği verdiği çocuk grubu

23 Ocak 1995 5. TEGV’in kurulduğu tarih

Trafik Ateşböceği 6. TEGV ve Mercedes Benz Türk işbirliğinde kurulan gezici eğitim tırıBu noktada MobileKids Trafik Ateşböceği ile ilgili aşağıdaki ifadeler-den yararlanarak bilgi verin:

İçinde bulunduğumuz Ateşböceğinin ismi MobileKids Trafik Ateşböce-ği. MobileKids Trafik Ateşböceğinde sizleri kahramanımız Moki karşı-lıyor. Mobile Kids Trafik Ateşböceğinde trafik güvenliği konusunda rengârenk oyunlar ve ilgi çekici etkinlikler sizleri bekliyor. Burada ge-çireceğiniz eğlenceli saatlerde sizlere Moki eşlik edecek. MobileKids Trafik Ateşböceği, Mercedes Benz Türk ve Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı’nın işbirliğiyle kuruldu. Tüm çocuklar etkinliklerimizden yararla-nana dek MobileKids Trafik Ateşböceği okulunuzda olacak.

Çocuklar, Trafik Ateşböceğini bizimle birlikte size ulaştıran Mercedes Benz Türk’ün sembolü, bir yıldız. Yollarda gördüğünüz ve bu yıldızı taşıyan büyük otobüsler ve kamyonlar, ülkemizde Mercedes-Benz Türk’ün iki büyük fabrikasında üretiliyor. Bu güzel otobüsler şehirde bir yere giderken veya ailenizle seyahate çıktığınızda sizi güven içinde taşıyor. Kamyonlar da lazım olan her şeyi bize taşıyıp getiri-yor. İçinde bulunduğumuz Trafik Ateşböceğini de böyle yıldızlı bir kamyon getirdi buraya.

Gönüllü 8. Maddi hiçbir karşılık beklemeden emeğini, bilgisini, zamanını ve tecrübesini toplum yararına sunan kişilerÇocuklara, “TEGV’de binlerce gönüllü abla ve ağabey çalışıyor. Ateşböceğinde de gönüllü abla ve ağabeylerle birlikte çok güzel etkinlikler yapacaksınız,” açıklamasını yaptıktan sonra gönüllülüğün birçok çeşidi olduğunu söyleyin. Çevreyi korumak adına gönüllü ola-rak ağaç diken insanlar olduğundan, yardıma muhtaç ülkelere gıda ve sağlık yardımı yapmak için giden gönüllülerden, gönüllü doktorlar-dan örnek verebilirsiniz.

13

3. BENCE TRAFİK KURALLARI… 10 Dakika

! Gerekli materyaller: ‘Trafikte Kurallar’ isimli afiş sayfası (1 adet), uhu tack, siyah tahta kalemi

Uygulama: • ‘Trafikte Kurallar’ isimli afiş sayfasını duvara asın. Çocuklara, ‘Trafik kuralları deyince aklınıza ilk ne geliyor?’ sorusunu sorun. • Çocukların söylediklerini siyah tahta kalemiyle, sayfanın ortasındaki başlığın çevresine gelecek şekilde yazın. • Afiş sayfasını, son etkinlik saatinde tekrar kullanacağınız için, grubun ismini sayfanın arkasına yazarak afişi saklayın.

ARA 10 Dakika

4. TRAFİK SÖZLÜĞÜ SUNUMU 20 Dakika

! Gerekli materyaller: Trafik Sözlüğü Sunumu ve Ekteki Sunum Notları

Uygulama: • Trafik Sözlüğü Sunumu ’nu, sunum notlarını dikkate alarak yapın. • Sunumda yer alan kavramlara, duvarlardaki görsellerden de örnekler verin ya da çocukların örnek vermelerini isteyin. • Çocuklara trafiğin tanımını aşağıdaki şekilde yapın.

5. TRAFİK MAHALLESİ 25 Dakika

! Gerekli materyaller: Trafik Panosu, İnsanlar-Taşıtlar-Levhalar Magnet Kartları (1’er set)

Hatırlatma: Kutulara yerleştirilmiş magnet kartlarının bir kısmını önceden panoya yerleştirebilirsiniz. Özellikle taşıtlar ve insanlar kartlarında “özel bir görevi veya özelliği” olmadığını düşündüğünüz kartları panoya önceden yerleştirebilirsiniz. Her kutuda 7 magnet kartı kalacak şekilde bir düzenleme yapabilirsiniz.

DUR

14

Uygulama: • Çocukları 3 gruba ayırın. Her gruba, içinde kartların bulunduğu bir kutuyu verin. Çocukların kutularda, trafik ile ilgili ne olabileceğini tahmin etmelerini isteyin. • Çocuklara boş Trafik Panosunu gösterin. Kutulardaki resimlerin panoyla ilgili olduğunu söyleyin ve çocuklara kartları incelemeleri için biraz zaman verin. • Gruplardan, ellerindeki görsellere bir isim vermelerini ve resimlerin trafik ile nasıl bir ilgisi olabileceğini düşünmelerini isteyin. • Çocuklara magnetleri verdikten sonra, hep birlikte dizerek incelemelerini isteyin. • Çocuklardan kartları gruplandırmaya çalışmalarını isteyin ve onlara küçük ipuçları verin.

√ İnsan kartlarını nasıl gruplandırabilirler? - Sokaktakiinsanlar,yayalar. - Araçiçindekiinsanlar,yolcular. - Araçsürücüleri

√ Araç kartlarını nasıl gruplandırabilirler? - Görevli araçlar - Acildurumaraçları - Otomobiller - Bisikletler - Yüktaşıyanaraçlar

√ İşaret kartlarını nasıl gruplandırabilirler? - Bilgiverenişaretler - İkazişaretleri - Yayalarıilgilendirenişaretler - Sürücüleriilgilendirenişaretler - Mavirenkliyadakırmızırenkliişaretler

• Çocuklara, trafik panosunu gösterin ve panoda neler gördüklerini sorun. • Gruplardaki her çocuğun bir kart seçmesini ve seçtiği karttaki resmin duvardaki büyük görselde nereye uygun olabileceğini düşünmesini isteyin. • Çocukların sıra ile gelerek, elindeki kartı panoya yapıştırmalarını sağlayın. Sonrasında kartın yerini mutlaka kontrol edin ve gerekirse düzeltmesi için yardımcı olun. • Etkinlikte yer alan kavramlara, duvarlardaki görsellerden de örnekler verin ya da çocukların örnek vermelerini isteyin. Duvardaki görselde yer alan, trafik işaretleri, araçlar ve insan görsellerini çocuklarla birlikte inceleyin.

15

ARA 10 Dakika

6. TRAFİKTE KURALLAR SUNUMU 20 Dakika

! Gerekli materyaller: Trafikte Kurallar Sunumu ve Sunum Notları

Uygulama: • Çocuklarla, Trafikte Kurallar Sunumu’nu, sunum notlarını dikkate alarak gerçekleştirin. • Sunumda yer alan kavramlara, duvarlardaki görsellerden de örnekler verin ya da çocukların örnek vermelerini isteyin.

7. MOKİ’YE MEKTUP 15 Dakika

! Gerekli materyaller: Moki ve mektup magnet kartları (1’er adet), “Moki’ye Mektup” isimli sayfa ve mektup zarfı, siyah tahta kalemi, Trafik Panosu

Uygulama: • Bir önceki etkinlik saatinde uygulama yaptığınız, Trafik Panosuna çocukların dikkatini çekin. Yanda gösterildiği gibi, Moki ve zarf şeklindeki magnet kartları (panonun farklı uçlarına gelecek şekilde) yerleştirin. • Çocuklara, ‘Postacı, Moki’ye bir mektup getiriyor. Sizce mektup kimden gelmiş olabilir? İçinde ne yazıyor olabilir?’ sorularını sorun. Mektubun ne ile ilgili olabileceğine dair çocukların kısaca tahminlerini alın. • Çocuklara, ‘Mektubu okuyabilmeniz için, zarfın en güvenli şekilde Moki’ye ulaşması gerektiğini söyleyin. Postacı olarak mektubu Moki’ye ulaştıracağınızı belirtin. Bunun için çocuklardan, mektup zarfının geçeceği güvenli yolları tarif etmelerini isteyin. • Çocukların yönlendirmeleri ile zarfı, pano üzerinde Moki’ye getirin. Bu süreç boyunca çocuklara, zarfı geçirdiğiniz yerlerle ilgili sorular sorun. • Çalışma tamamlandığında, ‘Moki’ye Mektup’ isimli mektup sayfasını açın ve mektup içeriğini çocuklara okuyun. • Mektubu okumadan önce, çocukların; - Mektubun içeriğini, - Mektubun nerden geldiğini tahmin etmelerini isteyebilirsiniz.

DUR

16

• Mektubu okuduktan sonra, çocuklara; - Mektupta en çok dikkatlerini neyin çektiği, - İlk defa duydukları ya da daha önce bildikleri şeylerin olup olmadığı gibi sorular yöneltebilirsiniz. • Çocuklara, Moki’nin Jeffrey’e yanıtı olarak hep birlikte mektup yazacağınızı söyleyin. • Çocuklara, ‘Moki, bu mektupta, bizim ülkemizdeki ya da şehrimizdeki trafik ile ilgili düşüncelerimizi yazmak istese, ne söylerdi?’ deyin. • Çocukların söyleyeceği cümleleri, tahtaya mektup formatında yazın. • Mektup tamamlandığında okul ve sınıf adına mektubu imzalayın.

8. OYUN ZAMANI 20 Dakika

! Gerekli materyaller: Tablet bilgisayarlar, internet

Uygulama: • Tabletlerin dağıtılması konusunda Ateşböceği sorumlusunun desteğini alın. • Tabletlerin açılması ve oyunların başlatılması konusunda çocuklara rehberlik edin. • Çocukların, mevcut oyunlardan bu zamana dek işlediğiniz içeriklere uygun olanları oynamaları sağlayın. • Oyun saatini bitirdiğinizde tabletlerin ekranlarını kapatıp Ateşböceğindeki ilgili bölüme güvenli bir şekilde yerleştirin.

17

2. Bölüm

ÇEVREMİZDEKİ TRAFİK / SAYGI VE SORUMLULUKLARIMIZ

SÜRE: 3 SAAT

Etkinlikler Süre Materyaller

9. Trafikte Görmek ve Görülmek

15 Dakika Karanlık kutu ve materyalleri, Ateşböceği içindeki görseller

10. Trafik Broşürüm 20 Dakika Çocuklar Trafikte Broşürleri, sekreter altlıkları, kalem

Ara 10 Dakika

11. Trafikte Saygı ve Sorumluluklarımız

20 Dakika Trafikte Saygı Sunumu

12. Okula Giden Yollar 20 Dakika A4 kağıtları, sekreter altlıkları, boya kalemi Okulla Giden Yollar sunumu, çekilen fotoğraf

Ara 10 Dakika

13 Gelecekteki Taşıtlar 20 Dakika Taşıtların Hikâyesi sunumu, kağıt ve boya kalemleri

14. Bence Trafik Kuralları

15 Dakika Trafikte Kurallar afişi, kırmızı tahta kalemi, Trafikte Kurallar Çıkartmaları

15. Hoşça Kal Çalışma Kağıdı

15 Dakika Hoşça Kal Çalışma Kağıtları, kalemler

16. Oyun Zamanı 20 Dakika Tablet Bilgisayarlar

KAZANIMLAR: • Trafikte, yaya ve yolcu olarak uyulması gereken kuralları bilir. • Yaya olarak, sokakta ve yaya kaldırımında uyulması gereken kuralları açıklar. • Araç içinde, binişlerde ve inişlerde dikkat edilmesi gereken kuralları bilir. • Karşıya geçişlerde dikkat edilmesi gereken kuralları açıklar. • Gece, sürücüler tarafından fark edilebilmek için alınması gereken önlemleri açıklar. • Yaratıcılığını kullanarak konu ile ilgili tasarım yapar. • Trafikte güvenli davranışların neler olduğunu söyler. • Yaya olarak karşılaşabileceği trafikle ilgili unsurları fark eder. • Araç içinde ve caddede, yaya ya da yolcu olarak sergilenmesi gereken saygı ve sorumluluk içeren davranışları söyler. • Okul çevresi ve ev-okul arasındaki güvenli yollar ve trafik unsurlarını fark eder.

AKIŞ

18

HAZIRLIKLAR: • Etkinlik öncesi, Ateşböceği sorumlusu ile birlikte okul ve çevresinde bulunan yollar (kavşak, ana yol, dönüş gibi), trafik işaret ve levhalarının fotoğraflarını çekin ve bu görselleri Okula Giden Yollar sunumunun içine yerleştirin. • Bu etkinlik saatinde kullanacağınız materyallerin eksiksiz olduğundan emin olun. • Kullanacağınız sunumları ve sunum notlarını etkinlik öncesi kontrol edin.

9. TRAFİKTE GÖRMEK VE GÖRÜLMEK 15 Dakika

! Gerekli materyaller: Karanlık kutu ve materyalleri, tır içi görseller

Uygulama: • Çocuklara, Trafikte Kurallar sunumunda gece yayaların güvenliği için çok önemli olan ve sürücülerin karanlıkta yayaları görmelerini sağlayan kıyafetlerle ilgili küçük bir deney yapacağınızı söyleyin. • Karanlık kutuyu, içini açmadan çocuklara gösterin. İçinde ne olabileceğini tahmin etmelerini isteyin. • Kutuyu, çocukların açmadan, elden ele dolaştırmasını ve kutu üzerindeki delikten kutunun içine bakmasını isteyin. Çocuklara ne gördüklerini sorun. • Daha sonra kutuyu açın ve insan maketini gösterin. Çocuklara, ‘Eğer siz sürücü olsaydınız, bu yayayı ne kadar görebilirdiniz? Bu durum tehlikelere neden olabilir mi?’ gibi sorular yöneltin ve çocukların yanıtlarını alın. • Daha sonra çocuklara sunumda geçen bilgileri hatırlatın ve yayaların gece, ışıksız ortamlarda, kendilerinin ve başkalarının güvenliği için ne yapmaları gerektiğini sorun. • Çocukların yanıtlarını aldıktan sonra, maketteki kıyafetler üzerine diğer aksesuarları yerleştirin ve maketi tekrar kutuya asın. • Çocukların tekrar kutu içindeki makete bakmalarını ve gördükleri farkı anlatmalarını isteyin. • Etkinlik bitiminde kutuyu tüm aksesuarları ile birlikte Ateşböceği sorumlusuna teslim edin.

10. TRAFİK BROŞÜRÜM 20 Dakika

! Gerekli materyaller: Çocuklar Trafikte Broşürü (çocuk sayısı kadar), sekreter altıkları, kuru boya kalemleri, yazı kalemleri (çocuk sayısı kadar)

Uygulama: • Çocuklara, Çocuklar Trafikte broşürlerinden birer tane dağıtın. Sayfayı katlayarak nasıl broşür haline getireceklerini bir örnek üzerinde uygulamalı olarak gösterin. • Her çocuk katlama işlemini tamamladıktan sonra, broşürü incelemelerini isteyin. Her sayfadaki küçük görsellerin, bazı trafik kuralları için ipuçları verdiğini söyleyin.

19

• Çocukların, sayfalardaki yönergeleri okumalarını, boş alanlara görsellere ve yönergelere uygun olarak yanıtlarını yazmalarını isteyin. Yazamayan çocuklar çizimle de anlatabilir. • Çocuklar çalışmalarını tamamladığında, broşürün ön sayfasına kendi isimlerini yazmalarını veya imzalarını atlamalarını söyleyin.

ARA 10 Dakika

11. TRAFİKTE SAYGI VE SORUMLULUKLARIMIZ 20 Dakika

! Gerekli materyaller: Trafikte Saygı Sunumu

Uygulama: • Trafikte Saygı sunumundaki görselleri bilgisayarınızdan projeksiyona yansıtarak çocuklara sırası ile gösterin. • Çocuklar görselleri incelerken, aşağıdaki soruları sorarak yanıtlarını alın ve varsa eksiklerini tamamlayın. - Burasıneresi? - İlkdikkatiniziçekenneoldu? - Tektekinsanlarıinceleyelim…Neleryapıyorlar? - Çevrelerindekiinsanlarıntepkilerinasıloluyor? - Sizolsaydınız,rahatsızolurmuydunuz? - Bukişihangikuralauymamışolabilir?

12. OKULA GİDEN YOLLAR 25 Dakika

! Gerekli materyaller: A4 kağıtları, sekreter altlıkları, uhutack, boya kalemleri, Okulla Giden Yollar Sunumu ve okul çevresinde çektiğiniz fotoğraflar

Hatırlatma: Okul çevresinde çektiğiniz ve “trafik işaretleri ve levhaları ve yolları” gösteren fotoğrafları Okula Giden Yollar sunumuna, krokiden önce yerleştiriniz.

Uygulama: • Çektiğiniz ve sunuma yerleştirdiğiniz fotoğrafları aşağıdaki soruları yönelterek çocuklarla paylaşın. - Butrafikişaretininadıne? - Bizeneyapmamızgerektiğinisöylüyor? - Kimlerdahaçokdikkatetmeli? - Buişaretokulumuzunçevresindeneredeyer alıyor?Hatırlıyormusunuz? - Özelliklehangidurumlardabuişaretinolması önemli? - İşaretindahagörünürolmasıiçinbirşeyyapmaya gerekvarmı?

DUR

20

• Sunumu tamamladıktan sonra, son slaytta yer alan ‘Okula Giden Yollar’ isimli görseli gösterin. Çocuklara, ‘Bizler de okulumuza gelen yolları bu resimdeki gibi yapalım mı?’ diye sorun. • Çocuklara aşağıdaki soruları sorun: - Okulahangiyollardangeliyorsunuz? - Evinizdençıktıktansonra,kaçkeresağayadasoladönüyorsunuz? - Hiçkarşıdankarşıyageçiyormusunuz? - Otobüsleyadaservislegelenvarmı? - Evinizdenokulakadargeldiğinizyolubanatarifedermisiniz? (Birkaçkişidenyanıtalabilirsiniz) - Peki,buanlattığınıztarifibirlikteçizebilirmiyiz?

• Aynı yolları kullanan ya da aynı servisi kullanan çocuklar var ise, onlardan grup olarak bir çalışma yapmalarını isteyebilirsiniz. • Sunumdaki Okula Giden Yollar görselini etkinlik boyunca açık bırakın. • Çocuklara boş kağıtları dağıtın ve önce okullarını, sonra evlerini ve daha sonra evden okula geldikleri yolları istedikleri gibi çizmelerini isteyin. • Çizim yaparken, resimdeki gibi renkli boya kalemlerini kullanmalarını isteyin. • Çocuklar çizimlerini yaparken sizler de aşağıdaki şekilde onları yönlendirin. - Geldiğinizyollarüzerindeherkesinbildiğiyerlervarmı?Birhastane,büyükbirbina,bir heykel,meydan,dükkangibi. - Nerelerdekarşıdankarşıyageçiyorsunuz? - Kaldırımdanyürüdüğünüzyerlernereleri? - Yolboyuncaaklınızdakalantrafikişaretleriveışıklarıvarmı?Nerelerde?

ARA 10 Dakika

13. GELECEKTE TAŞITLAR 20 Dakika

Gerekli materyaller: Taşıtların Hikayesi sunumu, kağıt ve boya kalemleri

Uygulama: • Taşıtların Hikayesi isimli sunumdaki araç görsellerini çocuklara gösterin ve geribildirimlerini alın. • Çocuklardan, örneğin 100 yıl sonra, trafikteki araçların nasıl olacağını hayal etmelerini isteyin. Çocuklara boş kağıtlar ve boya kalemleri vererek, hayal ettikleri araçları kağıt üzerinde tasarlamalarını söyleyin. • Çocukların çalışmaları tamamlandıktan sonra, resimleri duvara asın ve küçük bir sergi oluşturun ya da tüm çalışmaları toplayın ve herkesin göreceği şekilde siz çocuklara gösterin. • İsteyen çocuk, tasarımını tüm gruba anlatabilir.

DUR

21

14. BENCE TRAFİK KURALLARI… 15 Dakika

! Gerekli materyaller: ‘Trafikte Kurallar’ afiş sayfası, kırmızı tahta kalemi, Trafikte Kural-lar Çıkartmaları

Uygulama: • Çocuklara, şimdiye kadar yaptığınız sunumları, görselleri, oyunları hatırlatın. Çocukların geri bildirimlerini ve yorumlarını dinleyin. • Önceden grup olarak oluşturduğunuz Trafikte Kurallar afişini çıkarın ve çocuklara bu çalışmaya devam edeceğinizi söyleyin. • Bu kez kırmızı tahta kalemi kullanın. Düşünce haritasına trafik kuralları ve güvenlik konusuyla ilgili neler eklemek istediklerini sorun. Eklemelerini yaparken, güvenlik ile ilgili yeni öğrendikleri bilgileri düşünmelerini isteyin. Bu sırada uyguladığınız etkinliklerle ilgili küçük hatırlatmalar yapın. • Kırmızı kalemle yaptığınız eklemelerden sonra, ‘Trafikte Kurallar Çıkartmaları’ sayfasındaki çıkartmaları çocuklara gösterin. • Çıkartmaları hep birlikte haritadaki ilgili yerlere yapıştırarak afişi tamamlayın. • Çalışmanın bitmiş halini sınıf öğretmenine sınıfta sergilemesi için verebilirsiniz.

15. HOŞÇA KAL ÇALIŞMA KAĞIDI 15 Dakika

! Gerekli materyaller: Hoşça Kal Çalışma Kağıtları, kalemler

Uygulama: • Programın ölçme-değerlendirme çalışmasının yapılacağı örneklemi oluşturacak çocuk sayısı Ateşböceği sorumlusuna bildirilmiştir. • Buna göre, etkinliklerin başında “Hoş Geldin Çalışma Kağıdı” giriş anketi uyguladığınız çocuk grubuna “Hoşça Kal Çalışma Kağıdı” çıkış anketlerini ve kalemleri dağıtın. • Çocukların verilen süre içinde çalışma kağıtlarını doldurmalarını sağlayın. • Çalışma kağıtlarını toplayıp Ateşböceği sorumlusuna teslim edin.

16. OYUN ZAMANI 20 Dakika

! Gerekli materyaller: Tablet bilgisayarlar, internet

Uygulama: • Tabletlerin dağıtılması konusunda Ateşböceği sorumlusunun desteğini alın. • Tabletlerin açılması ve oyunların başlatılması konusunda çocuklara rehberlik edin. • Çocukların, mevcut oyunlardan iki-üç tanesini verilen süre içinde oynamasını sağlayın. • Tabletleri kapatıp Ateşböceğindeki ilgili bölüme güvenli bir şekilde yerleştirin.

22

EKLER

EK-1: TRAFİK SÖZLÜĞÜ SUNUMU NOTLARI

1. SLAYT

• Trafiğin tanımını tekrarlayın.

Karayoluüzerinde,insanların,hayvanlarınvearaçlarınhareketleritrafiğioluşturur.Trafiğinenönemliparçası,insanlardır.Trafikteinsanlar,yaya,yolcuyadasürücüolarakbulunurlar.Okulagiderken,evedönerkenyadaarkadaşımızıziyaretetmekiçinsokaktabulunduğumuzherantrafiğeçıkmışoluruz.Bukadarçokinsanınvearacıniçindebulunduğutrafik,herzamandüzeniçindeolmalıdır.Bunusağlayanşey,trafikkurallarıveişaretleridir.Trafikkuralları,yayalara,sürücülereveyolcularatrafiktenasıldavranmalarıgerektiğinisöyler.

• Çocuklara, “bizim de bir parçası olduğumuz trafiği oluşturan başka şeylerin de olduğunu ve şimdi bunları anlatacağınızı” söyleyin.

2. SLAYT

• Slaytlardaki görselleri animasyonları da kullanarak çocuklara gösterin. • Kavramların isimlerini göstermeden önce çocukların yorumlarını alın. • Daha sonra her slaytın altında yer alan kavramların açıklamalarını, çocuklara yaparak anlatın. +Yolcu: Bir araç içinde, sürücü dışındaki insanlar. +Sürücü: Trafikte; otomobil, otobüs, kamyon, motosiklet gibi motorlu araçları ve bisiklet gibi motorsuz araçları kullanan kişiler. +Yaya: Araç içinde bulunmayan ama kaldırımda, caddede ya da karayolunda hareketli veya hareketsiz bulunan insanlar.

3. SLAYT

• Taşıtlar insan ve yük taşıyan araçlardır. +MotorluTaşıt: Makine gücü ile gidebilen, yani içinde motoru olan taşıtlar. +MotorsuzTaşıt: İnsan ya da hayvan gücü ile gidebilen taşıtlar. Bisiklet, at arabası gibi.

4. SLAYT

• Çocuklara trafikte, farklı siren ya da kornaları, ışıklı cihazları olan taşıtları bilip bilmediklerini sorun. • Çocuklara slaytta yer alan araçları gösterin ve aşağıdaki bilgileri verin.

23

+GeçişÖnceliği: Trafikte, bu taşıtların diğer taşıtlara göre geçiş önceliği vardır. Tüm taşıtlar, ambulans, itfaiye, polis, sivil savunma araçları, yol kurtarma gibi taşıtların sesini duyduklarında, güvenli bir şekilde bu araçlara yol verirler.

5. SLAYT

+SürücüBelgesi: Motorlu araç kullanabilmek için, insanların sürücü belgesi, yani ehliyet alması gerekir. Sadece ehliyeti olan kişiler taşıt kullanabilir. Sürücü belgesi almak için, sürücü kurslarında verilen eğitimleri almak ve Milli Eğitim Bakanlığının açtığı sınavlarda başarılı olmak gerekir. Kullanacağımız araçların türüne göre, sürücü belgesi de değişir. Örneğin otomobil, kamyon ya da motosiklet sürücülerinin alacakları ehliyetler bir birinden farklıdır. Bu nedenle, alacakları eğitimler ve girecekleri sınavlar da farklı olur. Sürücüler, araç kullandıkları süre boyunca, sürücü belgelerini mutlaka yanlarında bulundurmalıdırlar.

6. SLAYT

+AnaYol: Trafiğe açık ve yoğun olan bir yoldur. Taşıtlar, ara yollardan da ana yola çıkarlar. Bunu yaparken, mutlaka ana yoldan geçen taşıtlara yol vermelidir. +TaşıtYolu: Sadece taşıtların kullandığı yollardır. +Şerit:Taşıtların düzenli bir sıra ile güvende gidebilmeleri için, yol üzerinde çizgilerle belirlenmiş bölümler vardır. +Kaldırım: Yol kenarlarında bulunan ve sadece yayaların kullandıkları yollardır.

7. SLAYT

+YayaGeçidi:Yayaların, karşıdan karşıya güvenli bir şekilde geçebilmeleri için çizgilerle belirlenmiş alanlardır. +Trafikİşaretleri: Trafiği düzenleyen ışıklı bir trafik cihazı. Hem yayaların hem de taşıtların, trafikteki hareketlerine yön verir.

8. SLAYT

+OkulGeçidiİşareti:Anaokulu, ilkokul, ortaokul ya da lise gibi okulların çevrelerinde, sürücüleri uyarmak ve öğrencilerin güvenle geçişini sağlamak için kullanılan trafik işaretidir.

9. SLAYT

+Durak:Toplu taşıma araçlarına binmek için yayaların beklediği ya da otobüs, dolmuş, minibüs gibi araçların yolcu indirip bindirdiği alanlardır.

24

10. SLAYT

+AltGeçit:Yayaların, taşıt trafiği olan yolun altından güvenli bir şekilde karşı yöne geçmesini sağlayan yoldur.

11. SLAYT

+ÜstGeçit: Yayaların, taşıt trafiği olan yolun üstünden güvenli bir şekilde karşı yöne geçmelerini sağlayan yoldur.

12. SLAYT

+EmniyetKemeri:Taşıt içinde, sürücü ve yolcuların can güvenliğini sağlayan kilitlenebilen kemerlerdir.

13. SLAYT

+EngelliYolu: Engelli insanların kaldırımda ilerleyebilmeleri ve karşıdan karşıya geçerken güvenli bir şekilde geçmeleri için, onlar için düzenlenmiş yol ya da kaldırımlardır.

14. SLAYT

+Görünmek:Yayalar ve motorsuz araç kullanan sürücüler, taşıtların onları fark etmeleri için bazı önlemler almalıdır. Kıyafetlerde daha açık renkli aksesuarlar seçmeli, ellerinde fener bulundurmalı, bisiklet üzerinde ışıklı cihazlar kullanmalıdırlar.

15. SLAYT

+ParkAlanı:Araçların, durarak park edildiği alanlardır.

25

Boş Hali

Magnetli Kartların Yerleştirilmiş Hali

EK-2: TRAFİK PANOSU

26

EK-3: MOKİ’YE MEKTUP

Selam Moki,

Adım Jeffrey, 7 yaşındayım ve Jakarta’da okula gidiyorum. Yaşadığım şehir, Endonezya’daki Java Adası’nda ve çok çok büyük yer. Burada 9 milyon insan yaşıyor.

Her sabah 5’te kalkıyorum. O saatte banyoda uyuyakalacak kadar yorgun oluyorum ve annem beni uyandırmak zorunda kalıyor. Üç kardeşim ve ben, saat 6’da okula gitmeden önce biraz pilav yiyoruz.

Okula giden yol aslında o kadar uzak değil, ancak otobüsle neredeyse bir saat sürüyor. Çoğu zaman, uzun süre boyunca tıkalı trafikte bekliyoruz.

O saatte herkes araba, motosiklet veya Angkot (bir minibüs) ile işe gidiyor. Bizde sokaklar nere-deyse hep tıkalı. Yayalar veya bisiklet sürücüleri için burası çok tehlikeli. Bu yüzden, çocuklar tek başlarına sokakta karşıdan karşıya geçemez. Bizde trafik soldan akıyor, bunun anlamı araçların yolun sol tarafında gitmesidir. İlk korna çalan kişi, haklı olan kişidir.

Sizde çizgili yaya geçidi ve trafik lambaları var mı? Bu işaretler burada var, ama kimse dikkate almıyor.

Haberlerini bekliyorum, sevgiler…Jeffrey

27

EK-4: TRAFİKTE KURALLAR SUNUMU NOTLARI

1. SLAYT

• Başlıkla birlikte sunuma giriş yapın.

2. SLAYT

• Çocuklara slaytta ne gördüklerini sorun. Konuşma balonunu çocuklara gösterin ve onların önerilerini, yanıtlarını alın. • Çocuklara, karşıdan karşıya geçmek istediklerinde ne yaptıklarını, nelere dikkat ettiklerini sorun.

3. SLAYT

• Şimdi çocuklara, güvenli bir şekilde nereden ve nasıl karşıdan karşıya geçebileceklerini göstereceğinizi söyleyin.

+Yaya geçidi ve trafik ışığı olan yerlerden.

• Çocuklara, çevrelerindeki yaya geçidi ya da trafik ışığının nerede olduğunu sorun.

4. SLAYT

+ Üst geçitlerden.

• Çocuklara, çevrelerindeki üst geçitlerin nerede olduğunu sorun.

5. SLAYT

+ Trafik polisinin olduğu yerlerden

• Çocuklara daha önce, trafik polisinin yönlendirmesi ile hareket edip etmediklerini sorun.

6. SLAYT

+ Alt geçitlerden

• Çocuklara, çevrelerindeki alt geçitlerin nerede olduğunu sorun.

28

7. SLAYT

• Çocuklara, ülkemizde trafiğin hangi yönde ilerlediğini bilip bilmediklerini sorun. • Slayttaki animasyonu göstererek, ‘Ülkemizde trafiğin sağdan ilerlediğini, bundan dolayı bizim de yolun sağından yürümemiz gerektiğini’ söyleyin. • ‘Neden yolun solundan yürümemeliyiz?’ sorusunu sorun, yanıtlarını alın. • ‘Yürürken karşıdan gelen araçları görebileceğimiz şekilde yürümemiz gerektiğini, eğer sol taraftan yürürsek gelen araçlara sırtımızı dönmüş olacağımızı’ söyleyin.

8. SLAYT

• ‘Neden yolun solundan yürümemeliyiz?’ sorusunu sorun, yanıtlarını alın. • “Yürürken karşıdan gelen araçları görebileceğimiz şekilde yürümemiz gerektiğini, eğer sol taraftan yürürsek gelen araçlara sırtımızı dönmüş olacağımızı’ söyleyin.

9. SLAYT

• Karşıdan karşıya geçerken nelere dikkat etmemiz gerektiği bilgisini vererek, slayttaki animasyonu gösterin. - Mutlaka kaldırımda beklemeliyiz. - Dikkatlice bakmalıyız: “Önce Sola, Sonra Sağa, Sonra Tekrar Sola” - Dinlemeliyiz: Hareket halinde olan, fakat görmediğimiz bir araç var mı? - Eğer bir araç durdu ise, karşıya geçmeden önce mutlaka şoför ile göz göze gelip onun da bizi gördüğünden emin olmalıyız. - Karşıya geçerken, yolu dik bir şekilde, hızlı adımlarla fakat koşmadan geçmeliyiz.

10. SLAYT

• Araç içinde nerede oturduklarını ve oturdukları yer ne olursa olsun emniyet kemeri takıp takmadıklarını sorun. • Slayttaki resimde neleri fark ettiklerini sorun. • Animasyon ile emniyet kemerini göstererek, araç içinde can güvenliğini sağlayan en önemli düzeneğin emniyet kemeri olduğunu söyleyin. - 12 yaşın altındaki herkesin, arka koltukta oturması gerekir. - Bebekler ve küçük çocuklar için özel olarak tasarlanmış oto koltuklarının kullanılması zorunludur.

11. SLAYT

• Evlerine en yakın otobüs durağını düşünmelerini isteyin. İnsanların, otobüsü nasıl beklediklerini, inerken ve binerken nasıl davrandıklarını sorun. • Durakta araç beklerken dikkat etmeniz gereken kuralların neler olabileceğini sorun ve birlikte ‘Durak Kuralları’ oluşturun.

29

12. SLAYT

• Yaya, yolcu ve sürücü olarak trafik işaretlerine uymanın trafikte en önemli kural olduğunu söyleyin. - Trafiğin düzenlenmesi için oluşturulan levha ve işaretler, bize ne yapmamız gerektiğini söyler. • Trafikte kullanılan işaret ve levhaların şekilleri ile ilgili bilgi verin ve slayttaki işaretlerden örnek göstermelerini isteyin. - Dikdörtgen ve Kare Levhalar: Trafiği düzenleyici işaret levhaları. - Eşkenar Dörtgen Levhalar: Uyarı işaret levhaları. İleride olabilecek tehlikeleri bize söyler. - Yuvarlak Levhalar: Bilgilendirici levhalar. Yaya ve sürücülere trafikle ilgili bilgi verir. - Üçgen Levhalar: Yoldaki tehlikelerle ilgili uyarı levhalarıdır.

13. SLAYT

• Çocuklara nerelerde oyun oynadıklarını sorun ve tarif etmelerini isteyin. • Konuşma balonundaki soruyu okuyun ve yanıt vermelerini isteyin. • Nerelerde oyun oynayabileceklerini gösterin ve bilgi verin. - Taşıt girmeyen sokaklarda - Oyun parklarında - Okul bahçelerinde - Varsa evimizin bahçesinde

14. SLAYT

• Çocuklara, slayttaki resmi gösterin ve gördükleri güvenlik önlemlerini söylemelerini isteyin. • Daha sonra, bisikletteki güvenlik önlemlerini gösterin ve kısaca açıklayın.

15. SLAYT

• Sürücü olduklarını düşünmelerini ve slaytta ne gördüklerini, ne kadar görebildiklerini sorun. • Karanlıkta bir büyükleri ile yola çıktıklarında aldıkları önlemler olup olmadığını sorun.

16. SLAYT

• Görseli gösterin ve gördükleri farkları sorun, geribildirimlerini alın.

17. SLAYT

• Yine sürücü olduklarını düşünmelerini ve slaytta ne gördüklerini, ne kadar görebildiklerini sorun.

18. SLAYT

• Görseli gösterin ve gördükleri farkları sorun, geribildirimlerini alın.

30

EK-5: TRAFİK İŞARET VE LEVHALARI

TAŞITTRAFİĞİNEKAPALIYOL: Motorlu taşıtların girişinin yasak olduğu yolları bildirir.DüzenleyiciLevha

YAYAGİREMEZ: Yaya girişinin yasak olduğu bölgeleri bildirir. DüzenleyiciLevha

DUR:Kavşağa gelindiğini ve durarak diğer araçlara yol verilmesi gerektiğini bildirir. DüzenleyiciLevha

MECBURİBİSİKLETYOLU: Bisiklet kullanımına ayrılmış olan yola gelindiğini bildirir. DüzenleyiciLevha

BİSİKLETGİREMEZ: Bisikletle girişin yasak olduğunu bildirir. DüzenleyiciLevha

YAYAALTGEÇİDİ: Yaya alt geçidi olduğunu ve yayaların bu geçidi kullanması gerektiğini bildirir. BilgiLevhası

YAYAÜSTGEÇİDİ: Yaya üst geçidi olduğunu ve yayaların bu geçidi kullanması gerektiğini bildirir. BilgiLevhası

31

DURAK:Toplu taşıma araçlarına ait duraklar olduğunu bildirir. BilgiLevhası

İLSINIRI: Adı yazılı olan şehre gelindiğini bildirir. BilgiLevhası

IŞIKLIİŞARETCİHAZI:Işıklı işaret cihazı ile kontrol edilen bir kavşağa gelindiğini bildirir.UyarıLevhası

OKULGEÇİDİ: Okul geçidinin olduğu yere gelindiğini ve geçiş hakkının öğrencide olduğunu bildirir.UyarıLevhası

DİKKAT:Tehlikelere karşı uyarır.UyarıLevhası

YAYAGEÇİDİ:Yaya geçidinin olduğu yerlere gelindiğini ve geçiş hakkının yayada olduğunu bildirir.UyarıLevhası

KAYGANYOL: Yol yüzeyinin kaygan olduğunu bildirir.UyarıLevhası

32

YOLDAÇALIŞMAVAR: Yol üzerinde çalışma olduğunu bildirir.UyarıLevhası

PARKYERİ: Park amacıyla ayrılmış ve düzenlenmiş park yerini bildirir.BilgiLevhası

ANAYOL: Bu levha anayola gelindiğini bildirir ve bu yoldaki araçların tali yoldakilere göre ilk geçiş hakkına sahip olduğunu hatırlatır.BilgiLevhası

GİRİŞİOLMAYANYOL:Her tür taşıt girişinin yasak olduğunu bildirir.DüzenleyiciLevha

TAŞITTRAFİĞİNEKAPALIYOL:Yolun her iki yönden taşıt trafiğine kapalı olduğunu bildirir.DüzenleyiciLevha

SAĞADÖNÜLMEZDüzenleyiciLevha

UDÖNÜŞÜYAPILMAZDüzenleyiciLevha

33

SOLADÖNÜLMEZDüzenleyiciLevha

GİZLİBUZLANMA: Yol üzerinde buzlanma olabileceğini bildirir.UyarıLevhası

TEHLİKELİVİRAJ:Sağa veya sola dönüşte tehlikeli bir viraja yaklaşıldığını bildirir.UyarıLevhası

HASTANE: Hastaneye yaklaşıldığını bildirir. BilgiLevhası

TEKYÖN: Yolun tek yönlü olduğunu bildirir. BilgiLevhası

ENGELLİYOLU BilgiLevhası

PARKETMEKYASAKTIR: Park etmenin yasak olduğunu ve sadece yolcu indirme, bindirme, yük alma ve boşaltma için araç-ların durmasına izin verildiğini bildirir.DurmaveParkEtmeLevhası

34

DURAKLAMAKVEPARKETMEKYASAKTIR: Bu işaret lev-hası duraklamanın ve park etmenin yasak olduğunu bildirir. DurmaveParkEtmeLevhası

OTOBANLevhası: Otoyola girildiğini ve otoyol şartlarına uyul-ması gerektiğini bildirir.BilgiLevhası

KONTROLSÜZDEMİRYOLUGEÇİDİ:Bu işaret, karayolunun demiryolu ile kesiştiği noktalarda güvenlik sisteminin olmadığını, sürücülerin durup yolu kontrol ederek yolu geçmesi gerektiğini bildirir.UyarıLevhası

35

EK-6: TRAFİK ATEŞBÖCEĞİ OYUNLARI

• Aşağıdaki oyunları, etkinliklerin başında gerekli gördüğünüz zamanlarda çocuklarla oynayabilirsiniz.

ISINMA OYUNLARI

1. Pano Oyunları: a. Trafik panosuna tüm magnetleri yerleştirin. Moki’nin magnetini panoda bir yere yerleştirin ve bir de gideceği bir adres belirleyin. Tarif edin ya da panoda adresi çocuklara gösterin. Çocuklardan Moki’yi en güvenilir şekilde gideceği yere götürmelerini söyleyin. Yol üzerindeki tüm trafik işaret ve levhalarını söyleyerek ve kurallara uyarak Moki’yi gideceği yere götüren grup ya da çocuklar oyunu kazanır. b. Trafik panosuna tüm magnetleri doğru bir şekilde yerleştirin. Çocukların gözlerini kapamalarını ya da panoya arkalarını dönmelerini isteyin. Şimdi panodaki bir trafik işaretinin yerini değiştirin ve yanlış bir yere koyun. Çocuklardan, yerini yanlış olarak değiştirdiğiniz işareti bulmalarını isteyin. c. Magnetlerin tümünü bir çocuğa ya da gruba verin ve süre tutun. En kısa sürede ve en doğru şekilde magnetleri panoya yerleştiren çocuk ya da grup oyunu kazanır.

2. Duvar Oyunları: a. Nesi var? Duvar görselleri üzerindeki trafik işaret ve levhalarından birini seçin ve zorluk derecesini artırarak, çocukların tahmin etmeleri için ipuçları verin. Çocuklara sadece iki defa ‘Nesi Var?’ sorusu sorma hakkı verebilirsiniz. Verdiğiniz ipuçları ile doğru resmi bulan çocuk ya da grup oyunu kazanır. b. Bu neyin parçası: Oyun için hazırlanan kartları alın. Duvardaki trafik işaretlerinden ya da görsellerden bir bölüm belirleyin. Çocuklara elinizdeki kartı gösterin ve süre tutun. Verdiğiniz süre içinde, gösterdiğiniz parçalı resmin ait olduğu duvar resmini bulan çocuk ya da grup oyunu kazanır. c. Penceresiz duvardaki Moki görselini çocuklara gösterin. Oyunun amacının, Moki’yi diğer duvarda bekleyen arkadaşları ile buluşturmak olduğunu söyleyin. Bunun için her ilerlemede, onlara trafik ile ilgili sorular soracağınızı söyleyin. Bunun için istasyonlar belirleyin ve bu istasyonlara renkli sticker yapıştırın. Örneğin, karşı kaldırıma geçme, sağa-sola bakma, yerdeki yaya geçidine gelme, yaya geçidini geçme gibi. Ateşböceğinin zemininde yer alan yaya geçidinin her çizgisini (ya da daha fazla çizgiyi) bir istasyon olarak belirleyebilirsiniz. Sorduğunuz soruları bildiklerinde Moki’nin 1 adım ileri, bilemediklerinde ise 2 adım geri gideceğini söyleyin. En hızlı sürede Moki’yi karşı duvara geçirebilen çocuk ya da grup oyunu kazanır.

36

3. Zemin Oyunları: a. Ateşböceği zeminindeki kesikli yol çizgisini çocuklara gösterin ve ne olduğunu anlatın. Çocuklardan çizgi boyunca ayakta tek sıra olmalarını isteyin. Çocuklara sağ dediğinizde sağ şeride, sol dediğinizde sol şeride tek ayaklarını koymalarını isteyin. Sağ ve sol derken çocukları şaşırtabilir, hızlı söyleyebilirsiniz. Şaşıran çocuklar çıkar ve en sona kalabilen çocuk oyunu kazanır. b. Zemindeki şeritlerden bir bölümünü, oyun parkuru olarak belirleyin. Şeride boya kalemleri engeller oluşturun ve rast gele yerleştirin. Boya kalemlerinin aralarında, post-it lere aşağıdaki işaretlerden seçtikleriniz çizin ve anlamlarını yazın. Parkurun, başına ve sonuna birer çocuk yerleştirin. Birinin gözlerini bağlayın. Diğer çocuğa, arkadaşını yönlendirerek engellere dokunmadan ve işaretlere uyarak parkuru geçirmesini isteyin. Bir işarete denk geldiklerinde, örneğin sağa dönüş işaretinde denk geldiğinde, sağ taraftan giderek parkuru tamamlamalarını isteyin. i. Sağa dönüş ii. Sola dönüş iii. U dönüşü iv. Trafiğe kapalı yol v. Yaya trafiğine kapalı yol vi. Geçiş yok

4. Işık Oyunu: Ateşböceği içindeki trafik işareti ile oyunu oynayabilirsiniz. Önce çocukları ayağa kaldırın ve yürümeleri için onlara yönergeler verin. Bu sürede yeşil ışığın yanmasını sağlayın. Çocuklara söylemeden, kırmızı ışığı yakın ve fark eden çocukların kıpırdamadan kalmalarını isteyin. Kırmızı ışığı fark etmeyerek hareket eden çocuklar çıkar, en sona kalabilen çocuklar oyunu kazanır.

37