®m n\ ma Nui c\ cMp!ipkÂka;m˙ s^;p∑a;er; Aq∑c\k¨;e®pac\;mO

Nuic\cMSuic\ra sns\tk¥ el.laSn\;ss\mO AN˙s\K¥op\

၁။ ျမနမာႏငငသညသဘာဝသယဇာတမားေပါကြယဝသညႏငငတစချဖစၿပး ကမာၻ႔လဦးေရ၏၄၀ရာခငႏႈနးေနထငလကရေသာတ႐တႏငငႏငအႏၵယႏငငၾကားမဟာဗဟာကသညေနရာတြငတညရသည။ဘဂၤလားပငလယေအာမကပၸလပငလယျပငအထတစဆကတစစပတညးရသည၁,၂၀၀မငရညလားေသာကမး႐းတနးကလညးပငဆငထားၿပးသဘာဝသယဇာတမား ေပါကြယလကရသည ျမနမာႏငငသညအဆပါတနဖးရသညအရငးအျမစမားအား ျမနမာျပညသေပါငး၅၃သနးအတြကအကးျဖစထြနးေစမညဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈမားအျဖစေျပာငးလေပးႏငသညအလားအလာေကာငးမားစြာရေနသည။

၂။ ျမနမာႏငငသညအသြငကးေျပာငးလကရၿပး ဗဟခပကငသည ႏငငေရးစနစ၊ စးပြားေရး စမခန႔ခြမႈအလြအမားမား၊ယေန႔တင မခပၿငမးေသးသည တငးရငးသား လကနကကင ပဋပကၡမား၊ လနညးစသာလင အကးျဖစထြနးသညသယဇာတ တးေဖာထတယမႈမားဟသည အတတကာလ၏ အေမြဆးမားမ ႐နးထြကႏငရန ႀကးပမးလကရသညႏငငတစချဖစသည။တငးျပည၏အဓကအေရးပါသညအလညအေျပာငးမား ျဖစသည ၂၀၁၁ခႏစတြငတငးျပညစတငပြငလငးလာချခငးႏင ၂၀၁၅ ခႏစတြင တငးျပည၌ ဒမကေရစ ေရြးေကာကပြမား ပထမဦးဆးအႀကမ ကငးပႏငချခငးတ႔ေၾကာင အျပသေဘာေဆာငသည ေမာလငခကမားက ျမႇငတကလာေစခသည။ တစႏငငလး ပစခတတကခကမႈရပစေရး သေဘာတစာခပ (NCA) အား ခပဆႏငခၿပး အားလးပါဝငႏငမည ဒမကေရစ ျပည၀သညအနာဂတျမနမာႏငငအားပေဖာတညေဆာကရနႏငငေရးေဆြးေႏြးပြမားအသစထြကေပၚလာခသည။ျပျပငေျပာငးလမႈမားေၾကာငစးပြားေရးဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈႏငျပညသမား၏လေနမႈအဆငအတနးတ႔ျမငမားတးတကမႈတ႔အားအေထာကအကျပႏငခသည။စးပြားေရး ျပျပငေျပာငးလမႈမားေဆာငရြကရာတြငသသာထငရားေသာတးတကမႈမားကေတြ ႔ရခရသည။သ႔ေသာႏငငေရးျပျပငေျပာငးလမႈမားေဆာငရြကရာတြငအရနအဟနတန႔လာသညကေတြ ႔ရရၿပးၿငမးခမးေရးအတြကေဆာငရြကမႈအပငးတြငအရနအဟနပမကဆငးလာေၾကာငးေလလာေတြ႔ရရသည။

၃။ လတတေလာ၌ ျပျပငေျပာငးလေရးလပငနးမားသည အရနအဟန ေႏးေကြးလကရေၾကာငး ေလလာေတြ ႔ရရသည။ တးတကမႈမားအရနျပနရလာရနႏငရလဒမားအားျပညသမားအားပမကယျပန႔စြာအကးျဖစထြနးေစႏငရနအတြကတကျပတသားသည မဝါဒမား ခမတေဆာငရြကသြားရန လအပမညျဖစသည။ ရခငျပညနယ အေရးကစၥတြငအစးရ၏ ေျဖရငးေဆာငရြကမႈ အားနညးျခငး၊ ကခငျပညနယ၊ ရမးျပညနယႏင ခငးျပညနယမားတြင ပဋပကၡမားျပငးထနျမငတကလာျခငး၊စးပြားေရးျပျပငေျပာငးလမႈမားအားတစဆငတကကာအရနအဟနျမငဆကလကေဆာငရြကရာတြင ပမခကခလာသည သေဘာသဘာ၀ေၾကာင တးတကမႈေႏးေကြးလာျခငးတ႔သည အသြငကးေျပာငးေရးလပငနးစဥ၏ ခကခနကနရႈပေထြးမႈအား ေဖာၫႊနးလကရၿပး အားလးပါဝင ႏငေသာ ဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈရရေရးအတြကစနေခၚမႈမားကေဖာျပေနပါသည။၂၀၁၇ခႏစကရခငျပညနယတြင၎တ႔ကယ၎တ႔႐ဟငဂာ1ဟသတမတထားသညအသငးအ၀ငးအား (ေနာကပငးတြင ‘မြတစလငမား’ သ႔မဟတ ‘ရခငျပညနယရ မြတစလငအသကအဝနး’ ဟ ရညၫႊနးပါမည) စစတပ၏ အေရးယေဆာငရြကမႈေၾကာင အရပသားမား ေသဆးခရၿပး လေပါငး ၇၂၅,၀၀၀ ခန႔သညဘဂၤလားေဒရႏငငဘကသ႔ ဒကၡသညမားအျဖစ ထြကေျပးခရသညအျဖစသည ဒမကေရစ အသြငကးေျပာငးရာတြငအခကအခမားစြာရေနသညက ေပၚလြငထငရားေစခၿပး ယငးျဖစရပေၾကာင ႏငငတကာအသငးအ၀ငးက ျပငးျပငးထနထန ျပစတငရႈတခခၾကသည။ ကမာၻလးဆငရာ စးပြားေရး၏ မေသခာမေရရာမႈကလညး ေနာကထပစနေခၚမႈတစချဖစပါသည။ ဗဟခပကငသည စမကနးစးပြားေရးစနစမ တခါးဖြင ေစးကြကစးပြားေရးစနစ၊ စစအပခပေရးမအရပသားအပခပေရး၊တငးရငးသားလကနကကငပဋပကၡမား ျဖစပြား ေနျခငးမ ၿငမးခမးေရးဆသ႔ကေျပာငးလကရေသာအျပနအလနခတဆကေနသညျမနမာႏငင၏အသြငကးေျပာငးမႈမားသညအရနအဟနျပနလညေကာငးမြနလာေစရနႏငဆကလကတးတကမႈမားရရေစရနမာပမနကရႈငးသည ျပျပငေျပာငးလမႈေရးလပငနးစဥမားႏငအတႏငငေတာ၏ျမငမားသညစြမးေဆာငရညလအပမညျဖစပါသည။

AN˙s\K¥op\

1 ရခငျပညနယအႀကေပးေကာမရင၏အစရငခစာ ၂၀၁၇အရယခအစရငခစာတြင၎တ႔ကယ၎တ႔ ႐ဟငဂာဟသတမတထားသမားအား “မြတဆလငမား” “ရခငျပညနယမ မြတဆလငအသကအ၀နး”ဟဆကလက ရညၫႊနး ေခၚေ၀ၚသြားမည။ယငးအသးသည ရခငျပညနယရကမနမြတဆလငမားသ႔မဟတ ႏငငတြငးရအျခားမြတဆလငမားအားမရညၫႊနးပါ။

i

၄။ ယခ ႏငငဆငရာ စနစတက ေလလာဆနးစစမႈ အစရငခစာသည ၂၀၁၂ ခႏစတြင ကမာၻ႔ဘဏအပစသည ျမနမာႏငငတြငလပငနးမား ျပနလညစတငခၿပးေနာကပငးေဆာငရြကသညဒတယအႀကမေျမာကအစရငခစာ ျဖစသည။ဤေလလာမႈသညယေန႔ကာလတြငပမျပညစလာသညေဒတာအခကအလကမားႏငသကေသအေထာကအထားမားအေပၚတြငအေျခခကာႏငငစတငပြငလငးလာခနေနာကပငး ျမနမာႏငင၏ဖြ ႔ၿဖးတးတကေရးႏငဆငးရမႈေလာခေရးစြမးေဆာငမႈမားအားတြနးအားေပးေမာငးႏငႏငမညအရာမား၊အဆပါလပေဆာငမႈမားကစဥဆကမျပတဆကလကတးတကလပေဆာငႏငေရးတြငႀကေတြ ႔ရသညစနေခၚမႈမားႏငေရ႕တြငေစာငႀကေနမညစနေခၚမႈမားအားကငတြယေျဖရငးႏငမညလမးေၾကာငးသးခအားေဖာထတထားသည။ထသ႔ေလလာဆနးစစအေျဖရာမႈတြင၂၀၁၈ခႏစျမနမာႏငင၏ ေရရည တညတခငၿမၿပး ဟနခကညေသာ ဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈစမကနး (MSDP) မ ခမတထားေသာ မဝါဒမားအပါအဝင၂၀၁၉ခႏစဧၿပလအထအစးရ၏မဝါဒမားအေပၚအေျခခကာေလလာဆနးစစထားပါသည။

တငးရငးသားလကနကကငပဋပကၡ၊စးပြားေရးစမခန႔ခြမႈအလြအမားမားရခသညေခတအဆကဆကအားျဖတသနးခရၿပးလကရတြငလညးခကခသညအသြငကးေျပာငးမႈအားျဖတသနးေနရေသာလညးျမနမာႏငင၏အသြငကးေျပာငးမႈသညစးပြားေရးအရခငမာသညေဆာငရြကမႈမားျဖစေပၚခသည။

၅။ ျမနမာႏငငသည ၁၉၄၈ ခႏစတြင ၿဗတသလကေအာကမလြတလပေရးရရခခနမစ၍ ႏငင၏ ႏငငေရး၊လမႈေရးႏငစးပြားေရးက႑မားတြင ဆယစႏစေပါငးမားစြာ ျပညတြငးစစႏင ကန႔သတခပခယသည စစတပအပခပေရးတ႔၏လႊမးမးမႈ ဒဏကခခၿပး ယငးသည ယေန႔ထကတင ႏငငအေပၚ သကေရာကမႈရေနဆျဖစပါသည။ ျမနမာႏငငသညကမာၻေပၚရကာလအရညၾကာဆးႏငအရႈပေထြးဆးေသာတငးရငးသားလကနကကငပဋပကၡမားျဖစပြားလကရသညႏငငအခ႕ထမတစႏငငျဖစၿပးတငးရငးသားလကနကကငပဋပကၡမားသညလြတလပေရးရရခသညအခနကတညးကစတငျဖစေပၚချခငးျဖစၿပးထအခနကာလကႏငငအႏ႔အျပားတြငေတာလနေရးမားေပၚေပါကလာကာတငးရငးသားအပစအမားအျပားသညလကနကကင တကခကခၾကပါသည။ အဆပါပဋပကၡမားတြင အသကေပါငးမားစြာ စေတးခရၿပးႏငင၏အရငးအျမစမားအားျပညသ႔ဝနေဆာငမႈမားအတြကမသးစြႏငခဘလမးလြခရသညအျပငႏငင၏စညးလးညၫြတမႈကလညး စနေခၚ ၿခမးေျခာကလက ရပါသည။ထကသ႔ေသာအေျခအေနတြင ျမနမာတပမေတာသည ႏငငေတာမၿပကြေအာငထနးသမးေပးသညအငအားတစရပအျဖစစစညးကာတငးျပညအားရာစႏစတစဝကၾကာေအာငဦးေဆာငအပခပခပါသည။ထကာလအတြငးဆန႔ကငဖကအပစမားႏငႏငငေရးေဆြးေႏြးေျပာဆမႈမားကကန႔သတခပခယခသည။ ျမနမာဆရယလစလမးစဥအား ၁၉၆၂ ခႏစတြင စတငကငသးခၿပး တငးျပညအတြငးရ စးပြားေရးလပငနးမားအားႏငငပငသမးခသည။ကနသြယေရး၊ေငြေၾကး၊ဘ႑ာေရးစမခန႔ခြမႈႏငဘဏလပငနးမားအားဗဟမခပကငခၿပး ၁၉၉၀ မတငခငကာလအထ ႏငငတြင ေစးကြကစပြားေရးစနစကငသးႏငရန စတငဖြငလစေပးချခငးမရခပါ။ယေန႔ျမနမာႏငင၏အေျခအေနကၾကညလငအဆပါဆယစႏစမား၏အရပမားထငဟပလကရေနဆျဖစၿပးယငးတ႔အားေျဖရငးႏငရနအားထတရာတြငအခနတစခယရမညျဖစပါသည။

၆။ ၂၀၁၁ခႏစမစတငကာ ျမနမာႏငငတြငအသြငကးေျပာငးမႈသးခကစတငေပၚေပါကလာသည။ထအသြငကးေျပာငးမႈတြငႏငင၏အဖြ ႔အစညးဆငရာႏငအပခပေရးဆငရာဖြ ႔စညးပမားကေျပာငးလျခငး၊စးပြားေရး၊ႏငငေရးႏငလမႈေရးျပျပငေျပာငးလမႈမား ျပလပျခငး၊ ကမာၻေပၚရ ကာလအရညၾကာဆးျဖစပြားေနသည တငးရငးသား လကနကကငပဋပကၡမားကၿငမးခမးစြာေျဖရငးႏငမညနညးလမးမားကရာေဖြျခငးတ႔အားတစၿပငနကတညးလပေဆာငေနပါသည။ေျပာငးလမႈမားသည စနစတကစစဥထားေသာ ေရရညလပငနးစဥတစရပျဖစၿပး၊ လႊတေတာတြင တပမေတာသားလႊတေတာကယစားလယေလးပတစပေနရာယထားၿပးအဓကကေသာဝနႀကးဌာနသးခအားတပမေတာမဦးေဆာငေနဆျဖစပါသည။ထလပငနးစဥအတြငးမပငအဆပါကးေျပာငးမႈမားအားေဆာငရြကေနရျခငး ျဖစပါသည။တငးရငးသားလကနကကငအဖြ ႔အစညးမားကလညးကယပငအပခပခြငပမရရရနဆကလကတကခကေနၾကၿပးတစေန႔တြငျဖစေပၚလာမည တငးျပည၏အနာဂတက ပေဖာခြငရရန ႀကးပမးေနၾကသညအတြက အသြငကးေျပာငးမႈသညစနေခၚမႈမားႏင ရငဆငေနရပါသည။ အသြငကးေျပာငးမႈသည ႏငငေတာအစးရႏင ျပညသမားၾကား လမႈပဋညာဥ(social contract)က ျပနလညခပဆရန ႀကးပမးေနၿပးႏငငတြငးမတငးေနထငေသာလမႈအသငးအဝငးအမးမးၾကားရ ဆကဆေရးမားကလညး ျပနလညသတမတဖြငဆေနပါသည။ ယငးတ႔အား အာဏာရရန ကာလရညၾကာေစာငဆငးခရၿပးအပခပေရးအေတြ႕အႀကမားအားသငယေနဆအရပသားအစးရ၏ဦးေဆာငလမးၫႊနမႈေအာကတြငေဆာငရြကေန ျခငးျဖစၿပး ထအရပသားအစးရသည မဝါဒနယပယစတြင တးတကမႈမားက ေဆာငၾကဥးေပးရနတာဝနယ ေဆာငရြကေနရသညတစခနတညးတြင စစတပႏင အထအခကမခသညဆကဆေရးကလညး စမကငတြယေနရပါသည။

ii

၇။ ႏငငသည ပြငလငးလာၿပျဖစပါသည။ ဒမကေရစျပျပငေျပာငးလေရးမားမတစဆင ႏငငတြငးတြင ပြငလငးလာသလကနသြယေရး၊ ရငးႏးျမႇပႏမႈႏင ေ႐ႊ႕ေျပာငးသြားလာမႈမားမတစဆင ႏငငျပငပသ႔လညး လမးဖြငေပးေနၿပျဖစရာအကးရလဒမားခကခငးလကငငးရရခစားလာရသလတးတကမႈမားဆကလကရရလာလမမညဟေသာေမာလငခကမားမာလညး ျမငမားလပါသည။ ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးတးတကမႈႏႈနးသည ၂၀၁၁ ခႏစႏင ၂၀၁၇ ခႏစၾကားတြင ႏစစဥ ၇ ရာခငႏႈနးရခရာ အလြနထးကေသာႏႈနးျဖင တးတကလာျခငးျဖစၿပး ကမာၻေပၚရ အလငျမနဆး ဖြ ႔ၿဖးတးတကေနေသာႏငငငါးႏငငတြငပါဝငေနၿပးေဒသတြငးတြငလညးသမငးတြငသညဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈအရနအဟနသညတ႐တႏငငၿပးလငဒတယလကေနပါသည။ႏငငျခားတက႐ကရငးႏးျမႇပႏမႈမား၏ပပးမႈျဖငေငြအရငးအႏးမားတးပြားလာမႈ (Capital accumulation)ႏင အတငးအတာအားျဖင ပမနညးပါးသည ကနထတစြမးအားတးတကလာမႈတ႔ေၾကာငထဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈက ရရချခငးျဖစပါသည။ ဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈကလေနမႈအဆငအတနးမားကတးတကေစခၿပးသနးႏငခေသာ ျပညသမားအားဆငးရတြငးမလြတေျမာကေအာငကညေပးႏငခပါသည။ႏငင၏ဆငးရမႈႏႈနးသည၂၀၀၅ခႏစတြင၄၈ရာခငႏႈနးရခရာမ၂၀၁၅ခႏစတြင၃၂ရာခငႏႈနးအထကဆငးသြားခၿပး၂၀၁၇ခႏစတြင၂၅ရာခငႏႈနးအထ ကဆငးသြားခပါသည။2 အေျခခအေဆာကအအမားႏင ဝနေဆာငမႈမားလညးတးပြားလာပါသည။မဟာဓာတအားလငးကြနရကတးခ႕မႈႏငေနစြမးအငနညးပညာမားထြနးကားလာမႈေၾကာငမးထြနးရနဖေယာငးတငမးကအဓကသးစြရသညအမေထာငစသည၂၀၀၅ခႏစတြငထကဝကခန႔ရခရာမ၂၀၁၇ခႏစတြင၇ရာခငႏႈနးအထထးကသြားပါသည။ ထ႔ျပငႏငငတြင တယလဖနးဆကသြယေရးက႑ အသြငကးေျပာငးမႈကလညး ေဖာေဆာငခရာမဘငးဖနးမားကေနရာတငးတြငအသးျပလာႏငၿပျဖစရာဖနးတစလးပငဆငေသာအမေထာငစသည၈၁.၅ရာခငႏႈနးရၿပးအမားစသညအငတာနကသးစြႏငေသာဖနးမားျဖစပါသည။

ကြာဟခကမားႀကးမားလာျခငး၊စးပြားေရးျပျပငေျပာငးလမႈအရနအဟနေႏးေကြးလာျခငးႏငသဘာဝပတဝနးကငဆငရာအႏရာယမားသညတးတကမႈမားဆကလကရရေရးကစနေခၚလကရပါသည။

၈။ သသာထငရားေသာတးတကမႈရရခေသာလညးထဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈသညဆငးရႏြမးပါးသမားအကးခစားခြငရေသာ၊အားလးပါဝငႏငေသာ ဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈမး ျဖစသငသေလာက မျဖစခပါ။ ထးျခားသည စးပြားေရးဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈကရရချခငးႏငယဥၾကညလငႏစစဥ၆.၄ရာခငႏႈနးသာရသညဆငးရမႈေလာကႏႈနးနညးပါးေနေသးၿပးထႏႈနးသညကမာၻ႔ပမးမႏႈနးႏင နးစပေသာလညး အေရ႕အာရႏင ပစဖတေဒသရ အျခားအမနးခငးႏငငမားႏင ႏႈငးယဥလငေတာ႐သင႐မသာရပါေသးသည။၂၀၀၅ခႏစႏင၂၀၁၅ခႏစၾကားတြငအေရ႕အာရႏငပစတဖတေဒသတြငး၌ႏငငလဦးေရ၏ေအာကဆး၄၀ရာခငႏႈနး၏ဝငေငြတးႏႈနးသညတစႏငငလးပမးမႏႈနးထကပမေႏးေကြးေနေသာႏငငမာအနညးငယမသာရသညအထတြငျမနမာႏငငပါဝငေနပါသည(ႏစစဥတးတကမႈႏႈနး၂.၀ရာခငႏႈနးႏင၂.၇ရာခငႏႈနး)။လြနခေသာဆယစႏစအတြငးတြင ပမနတးပြားလာေသာ ၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈမားႏငအတ တနးတညမမရမႈသညလညးတးပြားလာခပါသည။ ေျမယာ၊ ေငြအရငးအႏးႏင ပညာအရညအခငးတ႔က ပငဆငထားသမားသည ႏငင ပြငလငးလာမႈႏငအတ တးတကမႈမား ပမလငျမနစြာ ရရခၾကပါသည။ အျခားေသာ တနးတညမမရမႈမားအျဖစ ေကးလကေဒသမား၊ပဋပကၡဒဏသငေသာျပညနယမား၊တငးရငးသားႏငဘာသာေရးလနညးစအပစမားသညလမႈဘဝဖလမႈဆငရာအပငးက႑အမားစတြင ေနာကကကနခၾကပါသည။အာဟာရခ႕တ ၍ ပညႇကမႈမ စတငကာ ပညာသငယတတေျမာကမႈ၊ လပစစမးႏင အေျခခသန႔ရငးေရးဝနေဆာငမႈမား လကလမးမ အသးျပႏငမႈအဆး အမးမးေသာအပငးက႑မားတြင ေနာကကနရစၾကပါသည။အမားနညးတဘဝအစတရားမတစြာစတငခြငရရေရးႏငဆငးရမႈ၊ထခကလြယမႈတ႔မလြတေျမာကႏငမညအခြငအေရးမားအတြကအဆပါအပငးက႑မားတြငအေျခအေနတးတကေကာငးမြနမႈသညမားစြာအေျခခကေသာလအပခကမားျဖစပါသည။

၉။ အသြငကးေျပာငးမႈအရနအဟန စတငေႏးေကြးလာမႈႏငအတ အသြငကးေျပာငးမႈ၏ အေစာပငးႏစမားတြင ရခသညအေကာငးျမငသည ေမာလငခကမားလညး အေရာငမနလာသည။ စးပြားေရးဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈႏႈနးသည ၂၀၁၄-၁၅ခႏစက၈ရာခငႏႈနးရခရာမ၂၀၁၇-၁၈ခႏစတြငခန႔မနးေျခ၆.၂ရာခငႏႈနးသ႔ကဆငးသြားပါသည။ႏငငျခားေငြလႏႈနးႏငေငြေၾကးေဖာငးပြမႈႏႈနးသညလညးတညၿငမမႈမရေသးပါ။ဘ႑ာေရးအရငးအျမစမားမာအလြနပငနညးပါးေနၿပးအခြနႏငGDPအခးသညကမာၻေပၚတြငအနမဆးထ၌ပါဝငေနပါသည။သမငးအစဥအဆကျပညသ႔ဘ႑ာ၏ႀကးမားေသာအစတအပငးကရာေဖြေပးခေသာႏငငပငစးပြားေရးလပငနးမား(SEEs)သညယခအခါအသားတငအရႈးေပၚေနေသာ

2 ၂၀၁၇ခႏစအတြကဆငးရႏြမးပါးမႈတငးတာမႈအား၂၀၁၇ခႏစျမနမာႏငငေနထငမႈစစတမးအေပၚတြငအေျခခထားပါသည။ထစစတမး၏ရလဒမားအား၂၀၁၉ခႏစဇြနလေႏာငးပငးတြငထတျပနခပါသည။ယခအစရငခစာတြငေဖာျပထားသညဆငးရႏြမးပါးမႈေလလာစစစခကအား၂၀၁၉ခႏစဧၿပလတြငေဆာငရြကၿပးစးခၿပးထတျပနႏငရနစစဥလကရပါသည။ယငးသည၂၀၁၅ခႏစအထအကး၀ငပါသည။

iii

လပငနးမားသာျဖစေနၿပးဘ႑ာေရးလေငြျပမႈ၏အေၾကာငးတစချဖစေနပါသည။အပခပေရးပငးတြငဗဟခပကငမႈေလာခႏငေရး ႀကးပမးေဆာငရြကမႈမားအား အရနအဟနျမႇင ေဆာငရြကေနသညက ေတြ ႔ရရၿပး ဥပမာအားျဖငဘ႑ာေရးပမခြေ၀ခထားေပးမႈမားကျမငေတြ႕ႏငသည။သ႔ေသာဆးျဖတခကခမတမႈမားတြငဗဟခပကငမႈအလြနျမငမားေနဆ ျဖစကာအစးရဌာနမားသည ႏငင၏ မတကြျပားမႈမားကယခထကပမစြာကယစားျပႏငမညဆပါ ပမေကာငးမြနမည ျဖစသည။ NCA ႏင စပလဥး၍ တးတကမႈမရ ရပတန႔လကရၿပး လကနကကငပဋပကၡမားလညးဆကလက ျဖစပြားေနပါသည။ လြတလပစြာ သြားလာခြင မရျခငး သ႔မဟတ မြတစလငအသကအဝနးမားအတြကႏငငသား ျဖစခြငအလားအလာက ေဖာေဆာငေပးႏငသညလမးေၾကာငးတစခ ရမေနျခငးအပါအဝင ရခငျပညနယရအၾကမးဖက မႈမားႏင ပစပယထားမႈမား၏ အေၾကာငးရငးခမားက ကငတြယေျဖရငးရာတြငလညး တးတကမႈမရသေလာကျဖစေနပါသည။တငးရငးသားလမး၊ကးကြယသညဘာသာႏငနယေျမေဒသကြျပားမႈမားေပၚအေျခခကာလစလရႈ ပစပယ ထားမႈမားက ထခကနစနာမႈမားက ပမ ျဖစေပၚေစၿပး တစခါတစရ ျပညနယအမားအျပားတြငမေကနပခကႏငထထခကနစနာမႈမားကအၾကမးဖကမႈမားကေပၚေပါကလာေစရာအသြငကးေျပာငးေနသညႏငင၏ထရပကျပားလြယမႈကပမနကရႈငးလာေစပါသည။

၁၀။ ႏငငစးပြားေရးတြင စးပြားေရးက႑အသးသး၏ ပါဝငမႈအခးအစား ေျပာငးလမႈ (Structural transformation)သညေႏးေကြးေနၿပးအကန႔အသတမားေသာစးပြားေရးလပငနးပတဝနးကငႏငစးပြားေရးလပရနကနကစရတျမငမားျခငးမားကအဟန႔အတားျဖစေနကာအထးသျဖငအေသးစားႏငအလတစားစးပြားေရးလပငနးမား(SMEs)အတြကျဖစပါသည။ အစးရ၏ကနးဂဏနးအခကအလကမားအရ ရငးႏးျမႇပႏမႈႏင ကမၸဏမားၫႊနၾကားမႈဦးစးဌာန (DICA) တြငမတပတငထားေသာပဂၢလကကမၸဏအေရအတြကသည၂၀၁၂ခႏစတြင၃၀,၄၀၇ခရရာမ၂၀၁၅ခႏစတြင၅၈,၇၈၉ခ ျဖစလာသညအတြက ႏစဆတးလာပါသည။ အခငးအကငးသည အဆငဆင ေျပာငးလတးတကလာေသာလညးစးပြားေရးလပငနးမားစြာကပးေပါငးတညေထာငထားေသာေကာပေရးရငးႀကးမား(အခ႕မာႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏသမား)ကပဂၢလကက႑လပေဆာငမႈမားအားလႊမးမးလကဝါးႀကးအပထားဆျဖစပါသည။အာဆယအဖြ ႔ဝငႏငငတစႏငငျဖစလငကစား ေဒသတြငးေစးကြကႏင ဆယစႏစမားစြာ အဆကအဆ မရချခငးေၾကာင ကမာၻႏငခတဆကရမညတနဖးကြငးဆကမားသညဖြ ႔ၿဖးမႈမရဘ ႏငငတြငးတြငဆနးသစတထြငႏငေသာကမၸဏအေရအတြကမာအလြနပငနညးပါးပါသည။ အျခားတစဖကတြငမ လပသားမား၏ ၈၅ ရာခငႏႈနးခန႔သည ပစတကမဟတေသာ (informal)က႑မားတြငလပကငေနၾကျခငးျဖစရာယငးသည ႀကးမားေသာ စနေခၚမႈမားက ျဖစေပၚေစျပနပါသည။ဘ႑ာေငြ၊ေျမယာ၊လပစစဓာတအားကသ႔ထတလပမႈအတြကအေျခခလအပခကမားမာေစးႀကးၿပးလကလမးမရရရနခကခလပါသည။

၁၁။ ဆငးရမႈေလာခေရးတြငစကပးေရးက႑သညအခရာကေသာလညးစကပးေရးက႑ဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈအလားအလာမားမာျပညမျခငးမရေသးပါ။ေကးလကေဒသမားႏငဆငးရေသာအမေထာငစမားၾကားတြငအလပအကငမား၏၇၀ရာခငႏႈနးခန႔သညစကပးေရးက႑မျဖစပါသည။လြနခေသာဆယစႏစအတြငးတြငဆငးရမႈေလာချခငး၏အနညးဆးထကဝကခန႔သညစကပးေရးမရရေသာဝငေငြမားေၾကာငျဖစပါသည။မၾကာေသးမႏစမားအတြငးကဖြငေပးလကေသာကနသြယမႈအခြငအလမးမားကအမအရဆပကငကာ ျမနမာႏငင၏စကပးေရးထတကနမား ျပညပတငပ႔မႈအတြကေကာငးစြာတ႔ျပနေဆာငရြကႏငခေသာလညးစစေပါငးကနထတစြမးအားမာအကန႔အသတရေနဆျဖစပါသည။စကပးေရးဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈအား စကပးေရးသြငးအားစေစးကြကမားတြင ရငးႏးျမႇပႏလပကငမႈနညးပါးေနျခငးက အဟန႔အတားျဖစေစၿပးပမကယျပန႔ေသာရငးႏးျမႇပႏမႈဝနးကငအေျခအေနႏငဆညေရသြငးမႈ၊စကပးေရးတးခ႕ပညာေပးဝနေဆာငမႈႏင ေစးကြကဝနေဆာငမႈမားကသ႔ အဖြ ႔အစညးပငးဆငရာ အေျခခအေဆာကအအမား အားနညးေနမႈတ႔ကထငဟပျပသေနပါသည။အရညအေသြးနမသညအေျခခအေဆာကအအမားကကနထတစြမးအားႏငတနဖးကြငးဆကအလားအလာတ႔ကေလာနညးေစပါသည။

၁၂။ အေျခခအေဆာကအအဆငရာ ရငးႏးျမႇပႏမႈမားသည တးတကမႈႏႈနးက အမ မလကႏငေသးပါ။ ျမနမာႏငငသညအေရ႕ေတာငအာရတြင လပစစဓာတအား ျဖန႔ျဖးႏငမႈႏႈနး အနမဆးႏငငမားထမ တစချဖစၿပး (၂၀၁၈ ခႏစတြင၄၂ ရာခငႏႈနး) လတစဦးခငး၏ ပမးမ ႏစစဥလပစစဓာတအားသးစြမႈႏႈနး (၂၀၁၆ ခႏစတြငလတစဦးလင ၁၉၃kWh) သည အေရ႕အာရႏင ပစတဖတေဒသရ ဖြ ႔ၿဖးဆႏငငမားထက ၃.၅ ဆ ပနညးပါသည။ သတမတထားေသာလပစစဓာတအားခသည ထတလပမႈကနကစရတထက ပနညးေနျခငးက ထက႑တြင ပဂၢလက ရငးႏးျမႇပႏမႈမားရရေရးတြငအကန႔အသတ ျဖစေစပါသည။လဦးေရႏစသနးသ႔မဟတ ေကးလကေနလဦးေရ၏ထကဝကခန႔သညအေျခခလမးမားကလကလမးမအသးျပႏငျခငးမရဟ ခန႔မနးထားပါသည။ ၂၀၁၂ ခႏစ ေနာကပငးတြင ေမာေတာယာဥအစးေရႏစဆတးလာေသာလညးအစးရႏငပဂၢလကက႑ႏစရပစလးမသယယပ႔ေဆာငေရးအတြကလကရရငးႏးျမႇပႏထားမႈအတငးအတာသညGDP၏၁-၁.၅ရာခငႏႈနးသာရသညဟခန႔မနးသညအတြကဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈ၏

iv

အလားတအဆငတြငေရာကရေနေသာအျခားႏငငမားရGDP၏၃-၄ရာခငႏႈနးႏငႏႈငးယဥမညဆလငနညးပါးလကရသည။ျပညသမားအားဝနေဆာငမႈမား၊ေစးကြကမား၊အဖြ ႔အစညးမားႏငခတဆကေပးရနတယလဖနးဆကသြယေရးနညးလမးမားက ထေရာကအကးရစြာ အသးျပႏငမည အခြငအလမးကလညး ယခထကတင မားမားစားစားအသးခရျခငးမရေသးပါ။

၁၃။ လသားအရငးအႏးအတြက ရငးႏးျမႇပႏမႈမားမာလညး လေလာကျခငးမရေသးဘ ျမနမာႏငင၏ လဦးေရဆငရာဖြ ႔စညးပအခြငအလမးသညမၾကာမစတငေပာကကြယေတာမညျဖစပါသည။ျမနမာႏငင၏လသားအရငးအႏးအၫႊနးကနး (Human Capital Index - HCI) အရ ကေန႔ေမြးဖြားလာေသာ ကေလးမားတြင ၄၇ ရာခငႏႈနးသာလငအရညအေသြး ျမငမားေသာ ကနးမာေရး၊ အာဟာရႏင ပညာေရးဝနေဆာငမႈမားက လကလမးမ ရရမညျဖစသျဖငႀကးျပငးလာေသာအခါ ထတလပႏငစြမးရသမား ျဖစလာႏငမညဟ ခန႔မနးတြကခကႏငပါသည။ ျမနမာႏငငသညအမနးခငးႏငငမားႏငႏႈငးယဥလငHCIအၫႊနးကနးတြငမားစြာနမကလကရပါသည။ကြၽမးကငလပသားမရျခငးသညလပငနးတးတကေရးအတြက အဓက ကန႔သတခကတစချဖစေၾကာငး ကမၸဏမားက ဆပါသည။ ထသ႔ ျဖစရျခငးအေၾကာငးရငးမာအစးရ၏အေျခခဝနေဆာငမႈမားေဆာငရြကေပးသညစနစမားတြငရငးႏးျမႇပႏမႈမားသညျမႇပႏသငသညထကမားစြာ ပ၍နညးပါးေနျခငးေၾကာငျဖစပါသည။ ႏငငေတာ၏ ပညာေရး၊ ကနးမာေရးႏင လမႈကာကြယေစာငေရာကမႈတ႔အတြက အသးစရတမားသည မၾကာေသးမႏစမားအတြငးက လငျမနစြာ တးပြားလာၿပး လသားဖြ ႔ၿဖးမႈရလဒမားတးတကလာေသာလညးယငးသညယခငေခတအဆကဆကကလသားအရငးအျမစအတြကရငးႏးျမႇပႏမႈမားကလစလရႈထားချခငးအားတစစတတစပငးမကသာ ျပနလညကစားႏငပါေသးသည။ဝနေဆာငမႈမားမရရဆး၊အားနညးခ႕တဆးေသာသမားထအေရာကပပးေပးႏငရနအားထတမႈမားလေလာကစြာ မရျခငးကလညးႏငင၏စးပြားေရးတြငပါဝငေထာကကေပးမညႏငင၏လသားအရငးအျမစမားကလညးအကန႔အသတျဖစေစပါသည။ျမနမာႏငင၏လဦးေရဖြ ႔စညးပသညလငယလဦးေရအမားအျပားပါ၀ငသညလဦးေရအခးအစားဖြ ႔စညးပမသကႀကးရြယအလဦးေရအခးအစားအမားအျပားပါ၀ငသညဖြ ႔စညးပသ႔လငျမနစြာကးေျပာငးေရာကရသြားမညဟခန႔မနးထားသည။လကရ လဦးေရ ခန႔မနးတြကခကမႈမားအရထကာလသည ၂၅ ႏစမသာ ၾကာျမငမညဟ ခန႔မနးရပါသည။အနာဂတတြငလပသားအငအားစအတြငးဝငေရာကလာမညသမားအတြကသငေလာသညကြၽမးကငမႈႏငကနးမာေရး ေစာငေရာကမႈမားက လကလမးမမႈရေရးသည ဖြ ႔ၿဖးမႈအလားအလာ ပမႀကးမားလာေစရနအတြက အဓကေသာခကျဖစပါသည။

၁၄။ သဘာဝသယဇာတအရငးအျမစမားအားထတယသးစြေနမႈက ေရရညတညတေသာ ဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈ ရရေရးအတြကအႏရာယျဖစႏငေျခမားက တးပြားေစပါသည။ လကရတြင ျပနလည ျပညၿဖးလာမညမဟတသည အရငးအျမစမားအေပၚ မခအားထားေနမႈႏင သဘာဝသယဇာတမားအား လြမားစြာ စမအပခပလပကငေနမႈမားသည သဘာဝအရငးအႏးမား (ဓာတသတမား၊ငါးလပငနးမား၊သစေတာမား)ကကနခမးေစလကရၿပး ျပညသတစရပလးအတြကကယျပန႔ေသာ အကးေကးဇးမားက ဖနတးေပးႏငျခငးမရဘ လကတစဆပစာလတစစ၏ အကးစးပြားအတြကသာျဖစေစပါသည။သစေတာျပနးတးမႈႏႈနးသညလညးကမာၻေပၚတြငအလငျမနဆးျဖစပါသည။မနမနျဖစေပၚလကရသညၿမ႕ျပျဖစထြနးမႈႏငအတ သဘာဝသယဇာတမားအား လကရထတယသးစြေနမႈ အတငးအတာသည ပတဝနးကငထခကပကစးႏႈနးက ျမနဆနေစၿပး ေရအရညအေသြးက ထခကေစလကရသျဖင သကေမြးမႈ အလပအကငမားႏငကနးမာေရးအတြက ေနာကဆကတြဆးကးမား ျဖစေပၚလာမညျဖစပါသည။ ေဘးအႏရာယမားေၾကာငထခကဆးရႈးႏငေျခမားမာလညး ျမငမားေနပါသည။ သ႔ေသာ ႏငငမ ထေတြ ႔ခစားရႏငေျခ အလြနျမငမားသည ရာသဥတေၾကာင႐တတရက ကေရာကလာႏငသည ေဘးမား၏ သကေရာကမႈက ခႏငရညရရနႏင ေလာပါးေအာင ေဆာငရြကရနႀကတငျပငဆငမႈမားလညးနညးပါးေနပါသည။

၁၅။ မၾကာေသးမက ျပလပခေသာ မဝါဒဆငရာ တ႔ျပနေဆာငရြကမႈမားက စနေခၚမႈမားက ေျဖရငးလသည ျပငးျပေသာဆႏၵအား ျပသခပါသည။ အသြငးကးေျပာငးမႈ အေစာပငးကာလမားကတယလဖနး ဆကသြယေရးက႑က ဖြငေပးခစဥကကသ႔လကလ၊လကကား၊အာမခႏငဘဏလပငနးက႑မားအား ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏမႈမားက ဖြငေပးရနမၾကာမက လမးခေသာေျခလမးမားသည စးပြားေရးဖြ ႔ၿဖးမႈႏင ဆငးရမႈေလာခေရးတ႔အား အလငအျမန တးတကေစႏငသည အလားအလာ ရေနပါသည။ အာဟာရ၊ အေျခခပညာေရးႏင လမႈေရး ကာကြယေစာငေရာကမႈစနစမားတြင ရငးႏးျမႇပႏမႈမား တးျမႇငျပလပချခငးက အလားအလာေကာငးမားက ျဖစေပၚေစပါသည။ ပတဝနးကငဆငရာစမအပခပမႈအတြကဥပေဒေရးရာႏငစညးမဥးစညးကမးဆငရာမေဘာငမားကလညးစတငျပ႒ာနးထားၿပးျဖစပါသည။အေရးႀကးသညမာျမနမာႏငငသညမၾကာေသးမကၿငမးခမးသာယာဝေျပာေသာဒမကေရစဖကဒရယႏငငေတာအျဖစေမာမနးသညအနာဂတအတြကဘကစေမာမနးခကအားMSDPစမကနးအျဖစခမတပေဖာချခငးပငျဖစပါသည။

v

ျပျပငေျပာငးလမႈမားကပမနကရႈငးစြာေဆာငရြကၿပးအသြငကးေျပာငးမႈမရရေသာအကးေကးဇးမားအားပမကယျပန႔စြာခြျဖန႔မေဝေပးရနလအပပါသည။

၁၆။ ကေန႔အခနတြငျမနမာႏငငသညအသြငကးေျပာငးမႈ၏အေစာပငးကာလမားကစတငခေသာနကရႈငးသညအေျပာငးအလမားကအားျပကာဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈအရနအဟနကျပနလညျမႇငတငရန၊ဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈ၏အကးရလဒမားအားပမကယျပန႔စြာ ခြေဝေပးရနႏင အနာဂတမးဆကမားအတြက ေရရညတညတမႈရေအာင ေဆာငရြကေပးရနအတြကအျပနအလနဆကႏႊယေနေသာလမးေၾကာငးသးခကလကပါေလာကလမးလသညဆႏၵရေကာငးရႏငပါသည။ထသ႔ေဆာငရြကရနအတြက ျပျပငေျပာငးလမႈမားက ေမာငးႏငတြနးအားေပးမည ရရငေသာ မဝါဒမား၊ အေျမာအျမငရၿပးအားလးပါဝငေဆာငရြကခြငရေသာအဖြ ႔အစညးမားလအပမည ျဖစပါသည။ဇယား၀-၁တြငဦးစားေပးရမညမဝါဒနယပယမားႏငတးတကမႈအတြကေဆာင႐ြကခကမားကအကဥးခပျမနမာႏငင၏ဖြ ႔ၿဖးေရးလမးေၾကာငးသးခအားေဖာျပထားပါသည။

လမးေၾကာငး၁-စဥဆကမျပတေသာဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈရရရနႏငအလပအကငမားဖနတးေပးႏငရနအတြကစးပြားေရးႏငဘ႑ာေရးက႑စမအပခပမႈခငမာအားေကာငးေအာငလပေဆာငျခငး၊

၁၇။ ယခအခါ အားေကာငးသည စဥဆကမျပတ ဖြ ႔ၿဖးမႈက ရရရနအတြက စးပြားေရးျပျပငေျပာငးလမႈမာက ပမနကရႈငးစြာ ျပလပရနလအပေနၿပျဖစသည။ယခအခနအထ ျမနမာႏငငသညအေျခခအကဆးေသာအပငးမားတြငတညမတလာေအာင မနကနစြာ ဦးတညစးစကေဆာငရြကလာႏငခပါသည။ ယငးက အကးရလဒမားက ခကခငးလကငငးေဆာငၾကဥးေပးႏငခသည။ဘ႑ာေရးလေငြျပမႈမားကေလာချခငးႏငအဆပါလေငြျပမႈမားအားေလာနညးေအာင သးျခားလြတလပမႈ ပရသည ဗဟဘဏမ ပပးေဆာငရြကျခငးမားက ေငြေၾကးေဖာငးပြမႈက ေလာနညးေစၿပးေငြလႏႈနးက တညၿငမေစပါသည။ ဆကသြယေရးႏင ကနထတလပမႈကသ႔ေသာ က႑မားအား ရငးႏးျမႇပႏမႈမား၊အထးသျဖငႏငငျခားမရငးႏးျမႇပႏမႈမားကဖြငေပးျခငးႏငကနသြယေရးကန႔သတခကမားေျဖေလာေပးျခငးတ႔သညကနသြယေရးလေငြျပမႈကေလာနညးေစခၿပးအလပအကငရရမႈတးပြားလာကာအမးအစားပမမားျပားစလငေသာကနပစၥညးႏင ဝနေဆာငမႈမားအား ပမသကသာေသာ ေစးႏႈနးမားျဖင ရရေအာင ျပလပေပးႏငခပါသည။ သ႔ေသာေရရညတြငစးပြားေရးဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈစဥဆကမျပတဆကလကရရသြားေစရနအတြကအဆပါအေျခခအတျမစမားကပမခငမာေအာငတညေဆာကကာထအတျမစမားေပၚတြငအားျပ၍ဆကလကေဆာငရြကသြားဖ႔လမညျဖစသည။အေျခခအေဆာကအအပပးမႈႏင ထေရာကေသာေစးကြကမားအတြက ဒတယမးဆက ျပျပငေျပာငးလေရးမားသညပမခကခပါလမမည။သ႔ေသာရရမညအကးေကးဇးမားမာလညးပ၍ေရရညခႏငပါသည။ထျပျပငေျပာငးလမႈမားကဥပမာျပရလငလပစစမတာခမားအားထတလပမႈကနကစရတကကာမႏငသညအထတးျမႇငေကာကခသညတစခနတညးတြငဝငေငြနညးေသာလပစစအသးျပသမားကလညးကာကြယေစာငေရာကေပးျခငး၊ဘဏလပငနး၊အာမခႏငလကလေရာငး၀ယေရးက႑မားတြင ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏမႈမားအား စနစတက စညးကမးထနးသမးေဆာငရြကေစျခငးႏင ဘဏအတးႏႈနးမား ထနးခပသတမတမႈအား တျဖညးျဖညးခငး ေျဖေလာေပးျခငးတ႔ ျဖစပါသည။ အဆပါျပျပငေျပာငးလမႈမားသညပဂၢလကက႑အားယဥၿပငႏငစြမးရေအာငအားေပးျမႇငတငေပးျခငးႏငျပညသမားအားခြျခားဆကဆမႈမရဘ ဝနေဆာငမႈမား၊ ေစးကြကမားျဖင ခတဆကေပးျခငးျဖင ဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈအလားအလာက ျမႇငတငေပးပါလမမည။

လမးေၾကာငး ၂ - ၿငမးခမးေရးကအားေပးျမႇငတငရနႏငသာယာဝေျပာမႈက ခြျဖန႔မေဝေပးရနအတြကအားလးပါဝငႏငေသာအဖြ ႔အစညးမားႏငအားလးအတြကလသားအရငးအႏးမားကစေဆာငးတညေဆာကျခငး

၁၈။ ျမနမာႏငငသည ၿငမးခမးက အားေပးျမႇငတငရန၊ သာယာဝေျပာမႈမားက ခြျဖန႔မေဝေပးႏငရနႏင ဆငးရမႈကေလာခရန အခြငအလမးမားက အျပညအဝအသးခႏငရနအတြက အားလးပါဝငႏငမႈရရေရးက ပမအေလးထားေဆာငရြကဖ႔လေနၿပျဖစသည။အသြငကးေျပာငးမႈမရရလာသညအကးေကးဇးမားအားေနရာအႏ႔သ႔၊ဝငေငြအပစအားလးထသ႔ ပမကယျပန႔စြာမေဝေပးျခငးသည ဆငးရမႈေလာခေရးအတြက အဓကအခကျဖစ႐သာမက ၿငမးခမးေရးႏင စဥဆကမျပတ ဆကလကဖြ ႔ၿဖးတးတကႏငမႈ အလားအလာမားက တးပြားေစမညျဖစပါသည။ အာဟာရခ႕တမႈေၾကာင ပညႇကမႈ အရပပမႈ ၂၉ ရာခငႏႈနး၊ အလယတနးေကာငးအပႏမႈႏႈနး ၇၁ ရာခငႏႈနးႏင လဦးေရ ၃၀ရာခငႏႈနးေကာအတြက အေျခခ ေသာကသးေရ တစႏစပတလး ရရႏငမႈမရျခငးမား၏ အကးဆကမားက ေရ႕လာ

vi

မညႏစမားတြင ခစားရဦးမညျဖစရာ ယငးသည လသားအရငးအႏး၏ အျပညအဝထတလပႏငစြမးအားက အကန႔အသတျဖစေစပါလမမည။ေနရာေဒသႏငကယပငသတမတခကလကၡဏာမားကအေၾကာငးျပကာလမႈဖလေရးႏငအရညအေသြး ျပညေသာ အေျခခဝနေဆာငမႈမားႏင လမႈဘဝဖလမႈမားက လကလမးမရရမႈတြင တနးတညမမရျခငးမားက ထခကနစနာဆးရႈးမႈမားက ပမဆးရြားေစမညျဖစၿပး ယငးသည ရဖနရခါတြင အၾကမးဖကမႈမားအျဖစအသြငေျပာငးသြားပါသည။ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအရနတန႔သြားမႈႏငရခငျပညနယအၾကပအတညးကႀကေတြ ႔ေနရခနတြငအဆပါကြာဟခကမားကကငတြယေျဖရငးရန ပ၍ပငအေရးႀကးေနပါသည။ ႏငင၏ မတကြျပားမႈမားကပမကယစားျပႏငေသာအဖြ ႔အစညးမား၊ဗဟႏငျပညနယမား/တငးေဒသႀကးမားၾကားလပပငခြငအာဏာႏငတာဝနမားကဘကညမတေစမညဘ႑ာေရးအစအစဥမား၊ပဋပကၡဒဏသငေဒသမားတြငအစးရမဟတေသာဝနေဆာငမႈေပးသမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကျခငးမားသည ႏငငေတာတညၿငမေအးခမးေရးက အေထာကအကျပႏငပါသည။ထ႔ျပင ဝနေဆာငမႈမား ေဆာငရြကေပးရာတြင ေဒသအလက ကြျပားျခားနားသည လအပခကမားက ထေရာကစြာျဖညဆညးေပးႏငေအာငလညး လပေဆာငရပါမည။ ဤနညးျဖင မၾကာေသးမႏစမားအတြက ရရထားသညစးပြားေရးတးတကမႈမားက ေျပာငးျပနလနပစႏငသည တငးမာမႈမားက ေရာငရားႏငမည ျဖစၿပး ၿငမးခမးေရးကအားေပးကာ ရငးႏးျမႇပႏသမား၏ ယၾကညမႈက တညေဆာကႏငပါလမမည။ တစခနတညးတြင တငးရငးသား ႏငဘာသာေရးလနညးစမားအား ေပါငးစညးထညသြငးေရးတြငတရားဝင (formal) ႏငအလြတသေဘာ (informal)တညရေနေသာအဟန႔အတားမားက ဖယရားေပးရနလညးလအပမညျဖစပါသည။ ပမေကာငးမြနေသာဝနေဆာငမႈေဆာငရြကေပးသည စနစမားအတြက ထေရာက၍ သာတညမေသာ ရငးႏးျမႇပႏမႈမား ျပလပျခငးသည ပမခငမာေတာငတငးေသာလသားအရငးအႏးကရရေစမည ျဖစၿပးလာမညဆယစႏစမားအတြငးပမျမငမားေသာကနထတစြမးအားႏငအတစးပြားေရးဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈကရရေစမညျဖစပါသည။

လမးေၾကာငး၃-သဘာဝမေပးအပထားေသာအဖးတနအရငးအျမစမားေရရညတညတေစရနစမအပခပလပကငျခငးႏငေရရညသာယာဝေျပာေရးအတြကေဘးဒဏရငဆငတ႔ျပနႏငစြမးတညေဆာကျခငး

၁၉။ ပတဝနးကငဆငရာ ေရရညတညတမႈ ျမႇငတငျခငးႏင ေဘးအႏရာယေၾကာင ထခကဆးရႈးႏငေျခမားအား စမခန႔ခြျခငးတ႔သည ေရရညတညတ၍ အားလးပါဝငႏငေသာ ဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈ ရရေရးအတြက အလြနပငအေရးႀကးပါသည။ ဖြ ႔ၿဖး တးတကမႈသည အနာဂတမးဆကမားအတြက ဆးရႈးနစနာမႈမား ျဖစေစၿပးမ ရရျခငးမး မျဖစသငပါ။ ထ႔ျပငကေန႔ေခတျပညသမား၊အထးသျဖငအဆငးရဆးသမား၏အသကေမြးဝမးေကာငးမႈမားကထခကေစၿပးေဘးကငးလၿခေရးက ၿခမးေျခာကႏငသညနညးလမးျဖင သဘာဝသယဇာတမား ကနခမးသြားေအာင၊ ပတဝနးကငထခကပကစးေအာင လပေဆာငၿပးမ ဖြ ႔ၿဖးတးတကျခငးမးလညး မျဖစသငပါ။ ျမနမာႏငငသည ႏငင၏ ကြယဝလေသာအဖးတနသဘာဝအရငးအျမစမားအားစမခန႔ခြအပခပပ၊ေစာငၾကညေလလာပႏငအသးျပပနညးလမးကေျပာငးလရန လအပေနပါသည။ ေျမယာ၊ သစေတာမားႏင ငါးလပငနးမား အသးျပမႈအတြက ပမသာတညမေသာ ဥပေဒမေဘာငမားလအပပါသည။ထ႔ျပငျမနမာႏငငသညတျဖညးျဖညးတးပြားလာေသာၿမ႕ ျပျဖစထြနးမႈမားႏငဆကႏႊယေနသည ပတဝနးကငထခကပကစးမႈမားႏင ေဘးအႏရာယမားက စမကငတြယေျဖရငးရနလညး ယခထကပ၍လပေဆာငႏငပါသည။ဥပမာၿမ ႕ ျပစမကနးေရးဆြျခငးႏငစြန႔ပစပစၥညးစမခန႔ခြမႈတ႔ကတးတကေကာငးမြနလာေအာငလပေဆာငျခငးျဖစပါသည။ပကစးဆးရႈးမႈ၏အကးသကေရာကမႈမားကစမကငတြယေဆာငရြကျခငးသာမကမလအေျခအေနသ႔ျပနေရာကေစရနႀကးပမးႏငပါသည။ဥပမာျမနမာႏငငသစေတာမားျပနလညထေထာငေရးစမကနးကအေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငးမးျဖစပါသည။ အလားတပင ႏငငအေနျဖင ရာသဥတႏငဆကစပေနေသာ႐တတရကကေရာကလာႏငသညေဘးအႏရာယမားႏငငလငကသ႔အျခားသာသဘာဝေဘးမားအတြက၎တ႔၏ေနာကဆကတြဆးကးမား ေလာပါးေအာင ေဆာငရြကျခငးအျပင ႀကတငျပငဆငမႈမားကတးျမႇငျပလပရနလအပပါသည။

က႑ေပါငးစႏငသကဆငသညကစၥရပမား၊မဝါဒမားအားအေကာငအထညေဖာရာတြငထေရာကမႈရေစရနႏငသာတညမစြာအေကာငအထညေဖာႏငေစရနအစးရအဖြ႔အစညးမားကျပျပငေျပာငးလျခငး

၂၀။ ဤမႀကးမားကယျပန႔၍စနေခၚမႈမားျပညႏကေနေသာလပငနးစဥအားထေရာကစြာေဆာငရြကႏငရနအတြကခငမာအားေကာငးေသာအဖြ ႔အစညးမားလအပပါသည။ဤေလလာဆနးစစမႈတြငေဖာျပထားေသာဦးစားေပးေဆာငရြကရမည ျပျပငေျပာငးလမႈမားက အေကာငအထညေဖာႏငရနႏင ယငးတ႔ႏင ကကညသည MSDP ၏ ေမာမနးခကျပညမႏငေစရနအတြကမဝါဒေရးဆြမႈႏငအေကာငအထညေဖာမႈမားကေပါငးစပညႇႏႈငး၊ေစာငၾကညေလလာရေသာအစးရအဖြ ႔အစညးမားထမပမထေရာကေကာငးမြနေသာလပငနးစြမးေဆာငမႈမားလအပပါလမမည။စးပြားေရးဖြ ႔ၿဖး

vii

တးတကလာေစရန၊ အားေကာငး ခငမာေသာ ပဂၢလက စးပြားေရး က႑တစရပ ျဖစထြနးလာႏငရန၊ ျပညသ႔ေရးရာ၀နေဆာငမႈမား ထေရာကစြာ ေပးအပႏငရနႏင သဘာဝအရငအျမစမားအား ထေရာကစြာ စမခန႔ခြႏငရနအတြကအနာဂတအားဦးတညထားသညမ၀ါဒမားေရးဆြခမတအေကာငအထညေဖာႏငရနအတြကဗဟႏငေဒသႏရအဆငႏစဆငစလး၏ ေဆာင႐ြကပ နညးလမးေဟာငးမားႏင ဌာနတြငး စမခန႔ခြမႈမားအား ေခတမေစရန ပပးေပးရမည။ကယစားျပမႈ၊ ထေရာကမႈႏင စြမးေဆာငရညျပညဝမႈ ပရေသာအမားျပညသဆငရာ/အစးရက႑တစရပ ေပၚထြနးလာေရးသည လကတစကမးတြင ေရာကရေနၿပျဖစပါသည။ ျမနမာႏငငသည ႏငငေတာ စးပြားေရးရာ ေပါငးစပညႇႏႈငးေရး ေကာမတ (National Economic Coordination Committee) အား လပပငခြငႏင စြမးေဆာငရညျမႇငတငေပးရန၊ ေခတမျပညသ႔ဘ႑ာစမ ခန႔ခြမႈစနစတစခက ထေထာငရန၊ အခကအလက ျပစထတျပနမႈႏငသကေသအေထာကအထား အေျခခေသာ မဝါဒခမတမႈမားက တးတကေကာငးမြနလာေအာင လပေဆာငရနႏငအပခပေရးလပငနးစဥႏငဝနေဆာငမႈမားေဆာငရြကေပးမႈတ႔တြငအခကအခမားအားေျဖရငးႏငမညဒစဂစတယနညးလမးမား၏အလားအလာကေဖာထတအသးျပရနတ႔အတြကလပငနးအဆငဆငကလပေဆာငေနၿပျဖစရာထလပေဆာငခကမားေပၚတြငအေျချပကာေရ႕ဆကတးတကေအာငေဆာငရြကသြားႏငမညျဖစပါသည။

ဇယား၀-၁။ ေလာကလမးႏငမညလမးေၾကာငးမားအားဦးစားေပးမဝါဒနယပယမား၊အဓကကေသာမဝါဒလပေဆာငခကမားႏငအတအကဥးခပတငျပခက

လမးေၾကာငးတးတကေအာငလပေဆာငရမညမဝါဒနယပယ

မဝါဒလပေဆာငခက၁

မဝါဒလပေဆာငခက၂

မဝါဒလပေဆာငခက၃

မ၀ါဒဦးစားေပးမႈ

၁။စဥဆကမျပတေသာဖြ ႔ၿဖးမႈရရရနႏငအလပအကငမားဖနတးေပးႏငရနအတြကစးပြားေရးႏငဘ႑ာေရးက႑စမအပခပမႈကအားေကာငးေအာငလပေဆာငျခငး၊

၁-၁။ဘ႑ာေရးဟနခကညမႈႏငေမခ႐စးပြားေရးတညၿငမမႈကထနးသမးျခငး

ႏငငေတာ၏အခြနဘ႑ာတးပြားေအာငေဆာငရြကရန၊

အသးစရတမားတးျမႇငသးစြျခငးႏငပမထေရာကစြာသးစြရန၊

ေမခ႐ေငြေရးေၾကးေရးဆငရာထခကဆးရႈးႏငေျခမားကစမကငတြယရန၊

အေရးႀကး

၁-၂။သငေလာေကာငးမြနေသာ၊ထေရာကေသာ၊အားလးပါဝငႏငေသာဘ႑ာေရးစနစတစခတညေထာငျခငး၊

ဘ႑ာေရးတညၿငမမႈကထနးသမးရန၊

ေငြေရးေၾကးေရးလကလမးမမႈရရေအာငေဆာငရြကေပးရန၊

ေငြေရးေၾကးေရးေစးကြကအားတးခ႕ရန၊

အလယအလတ

၁-၃။စးပြားေရးလပငနးမားရငးႏးျမႇပႏ၊လညပတႏငေစမညအေျခအေနမားကပမဖနတးပပးေပးျခငး၊

ရငးႏးျမႇပႏမႈမဝါဒမားႏငရငးႏးျမႇပႏမႈတးျမႇငေရးတ႔၏အစပအဟပမမႈအားေကာငးေအာငေဆာငရြကရန၊

ႏငငတကာေစးကြကမားႏငခတဆကမႈ၊ေပါငးစညးဝငေရာကမႈမားတးတကေအာငေဆာငရြကရန၊

ပဂၢလကက႑ဖြ ႔ၿဖးတးတကေအာငေဆာငရြကရာတြငအားလးပါဝငႏငမႈကအားေပးျမႇငတငရန၊

အလယအလတ

၁-၄။အေျခခအေဆာကအအႏငနညးပညာကြာဟခကမားကျဖညဆညးျခငး၊

သယယပ႔ေဆာငေရးကြနရကမားတးခ႕ရနႏငတးတကေကာငးမြနေအာငလပရန၊

၂၀၃၀ျပညႏစတြငျမနမာျပညသမားအားလးအရညအေသြးရေသာလပစစစြမးအငဝနေဆာငမႈမားရရေစေရးအရနအဟနျမႇငေဆာငရြကရန၊

အလပအကငမားအတြကႏငစတတစကမႈေတာလနေရးအတြကႀကတငျပငဆငႏငေရးဒစဂစတယစးပြားေရးဖြ ႔ၿဖးမႈကအားေပးပပးရန၊

အေရးႀကး

၁-၅။ေကးလကေဒသမားတြငဝငေငြဖနတးမႈအခြငအလမးမားႏငလကလမးမမႈမားတးပြားလာေအာငေဆာငရြကေပးျခငး၊

ကနထတစြမးအားႏငထတကနအမးမးေျပာငးလထတလပမႈတ႔တးတကလာေအာငေဆာငရြကရန၊

ယဥၿပငမႈမားကအားေပးျမႇငတငရန၊

အရငးအျမစမားအားေကးလကေနျပညသမား၏လအပခကမားႏငကကညေအာငညႇႏႈငးပပးရန၊

အေရးႀကး

viii

လမးေၾကာငးတးတကေအာငလပေဆာငရမညမဝါဒနယပယ

မဝါဒလပေဆာငခက၁

မဝါဒလပေဆာငခက၂

မဝါဒလပေဆာငခက၃

မ၀ါဒဦးစားေပးမႈ

၂။ၿငမးခမးေရးကအားေပးျမႇငတငရနႏငသာယာဝေျပာမႈကခြျဖန႔မေဝေပးရနအတြကအားလးပါဝငႏငေသာအဖြ ႔အစညးမားႏငအားလးအတြကလသားအရငးအႏးမားကစေဆာငးတညေဆာကျခငး

၂-၁။ၿငမးခမးေရး၊လမႈကြၽမးဝငရငးႏးေပါငးစပမႈႏငအားလးပါဝငႏငမႈပရေသာအဖြ ႔အစညးမားကအားေပးျမႇငတငျခငး၊

အဖြ ႔အစညးမား၏အားလးပါဝငႏငမႈႏငကယစားျပႏငမႈတ႔ျမငမားလာေအာငေဆာငရြကရန(ဗဟခပကငမႈေလာချခငးမတစဆငအပါအဝင)

ေရရညရငသနရပတညႏငေရးနညးလမးမားအတြကလမႈကြၽမးဝငရငးႏးေပါငးစပမႈႏငလမႈအဖြ ႔အစညးအတြငးေပါငးစညးပါဝငေစျခငးမားကအားေပးျမႇငတငရန၊(ရခငတြငအပါအဝင)

NCAေအာကရအမးသားၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအားျပနလညအားသစေလာငးေဆာငရြကရန၊

အေရးအႀကးဆး

၂-၂။ျပညသမားအားကနးမာစြာေနထငႏငေရးအတြကအရညအေသြးမဝနေဆာငမႈမားႏငေဘးအႏရာယမကာကြယေစာငေရာကေပးျခငးတ႔အားသာတညမေဆာငရြကေပးရနစနစမားအားေကာငးလာေအာငေဆာငရြကေပးျခငး၊

ေနာကကကနခသမားအတြကအေျခခဝနေဆာငမႈမားထေရာကလႊမးၿခေဆာငရြကေပးမႈကတးျမႇငလပေဆာငရန၊

အေျခခဝနေဆာငမႈမား၏အရညအေသြးတးတကေအာငလပေဆာငရန၊

ထခကလြယမႈမားကကငတြယေျဖရငးရနႏငအဖးတနလသားအရငးအႏးမားတြငရရထားသညတးတကမႈမားျပနလညပကျပားသြားမႈမရေအာငတားဆးကာကြယရန၊

အေရးႀကး

၂-၃။ထတလပႏငစြမးရေသာအလပအကငမားရရရနအားလးအတြကပညာေရးႏငကြၽမးကငမႈမားရရေအာငေဆာငရြကေပးျခငး၊

အရညအေသြးျမငအေျခခပညာေရးကလကလမးမမႈတးပြားေအာငေဆာငရြကရနႏငကေလးမားအားလးဘဝအစတရားမတစြာတနးတညမစတငခြငရရေအာငေဆာငရြကေပးရန၊

အဆငျမငပညာေရးႏငTVETတ႔မတစဆငလအပေသာကြၽမးကငမႈမားရရေအာငေလလာဆညးပးႏငေရးအားေပးျမႇငတငေဆာငရြကေပးရန၊

လမားအားသငေတာသညအလပအကငမားရရေအာငေဆာငရြကေပးရနႏငလသားအရငးအႏးအတြကရငးႏးျမႇပႏမႈမားမအကးအျမတမားျပနလညရရေအာငေဆာငရြကရန၊

အေရးအႀကးဆး

၃။သဘာဝမေပးအပထားေသာအဖးတနအရငးအျမစမားေရရညတညတေစရနစမအပခပလပကငျခငးႏငေရရညသာယာဝေျပာေရးအတြကေဘးဒဏရငဆငတ႔ျပနႏငစြမးတညေဆာကျခငး

၃-၁။ေျမယာႏငသဘာဝသယဇာတမားအားပြငလငးျမငသာစြာ၊သာတညမရစြာ၊ေရရညတညတေစမညနညးလမးျဖငစမအပခပလပကငျခငး၊

အရငးအျမစမားသာတညမအသးျပႏငရနအတြကဥပေဒမေဘာငမားႏင၎မေဘာငမားအားအေကာငအထညေဖာမႈတ႔အားေကာငးေအာငေဆာငရြကရန၊

သယဇာတလကကနပမာဏမားႏငဘ႑ာေငြရရမႈမားကပမထေရာကစြာစမကငတြယႏငရနအတြကသဘာဝသယဇာတထတယသးစြမႈမားအားေစာငၾကညေလလာမႈမားအားေကာငးေအာငေဆာငရြကရန၊

သဘာဝအရငးအႏးမားကနခမးလာျခငးႏငပတဝနးကငထခကပကစးျခငးမားကရပတန႔ရနႏငမလအေျခအေနျပနေရာကေအာငေဆာငရြကရန၊

အေရးႀကး

၃-၂။ေဘးအႏရာယမားရငဆငတ႔ျပနႏငစြမးတညေဆာကျခငးႏငပတဝနးကငထခကပကစးမႈ၏သကေရာကမႈမားေလာနညးေအာငေဆာငရြကျခငး၊

ပတဝနးကငထခကပကစးျခငးေၾကာငထခကဆးရႈးႏငေျခမားေလာနညးပါးေစေရးေဆာငရြကရန၊

ေဘးအႏရာယႏငရာသဥတေျပာငးလဒဏတ႔ကရငဆငတ႔ျပနႏငစြမးျမႇငတငေပးရန၊

အေရးေပၚအေျခအေနတ႔ျပနမႈႏငျပနလညထေထာငေရးမားအားေကာငးေအာငေဆာငရြကရန၊

အလယအလတ

ix

လမးေၾကာငးတးတကေအာငလပေဆာငရမညမဝါဒနယပယ

မဝါဒလပေဆာငခက၁

မဝါဒလပေဆာငခက၂

မဝါဒလပေဆာငခက၃

မ၀ါဒဦးစားေပးမႈ

က႑ေပါငးစႏငသကဆငသညကစၥရပျဖစသညမဝါဒမားအားထေရာက၍သာတညမစြာအေကာငအထညေဖာမႈႏငေရးအတြကအစးရအဖြ ႔အစညးမားကျပျပငေျပာငးလျခငး

၄-၁။အမားျပညသဆငရာ/အစးရက႑အဖြ ႔အစညးမား၏ထေရာကမႈ၊ပြငလငးျမငသာမႈႏငတာဝနခမႈတ႔တးတကေအာငေဆာငရြကျခငး၊

မဝါဒေရးဆြမႈမား၏တ႔ျပနျဖညဆညးႏငမႈႏငအားလးပါဝငႏငမႈတးပြားေအာငေဆာငရြကရန၊

ျပညသ႔ဘ႑ာစမခန႔ခြမႈစနစမားႏငအပခပေရးလပငနးစဥမားအားICTကထေရာကစြာအသးျပျခငးအပါအဝငနညးလမးမားျဖငအားေကာငးေအာငေဆာငရြကရန၊

ႏငငဝနထမးအဖြ ႔အစညးႀကး၏အရညအေသြးႏငထေရာကမႈတ႔ျမငမားလာေအာငေဆာငရြကရန၊

အေရးႀကး

x