mm student study and learning skills...machnamh ar an gcaoi a gcuidíonn na gnéithe seo leat...

Scileanna Staidéir agus

Foghlama: Straitéisí le go

nÉireoidh Leat

Tuar Gnéithe Téacs

RéamhamharcMionléamh

Eagraithe Grafacha

Sracfhéachaint Breacadh Nótaí

Ceisteanna Naisc

Samhlú Achoimre

Scimeáil An Príomhsmaoineamh

An Chomhairle Náisiúnta um Oideachas Speisialta

Ainm:

Scoil:

Rang:

Scileanna Staidéir agus Foghlama: Straitéisí le go nÉireoidh Leat

Scileanna Staidéir agus

Foghlama: Straitéisí le go

nÉireoidh Leat


Staidéar agus Scileanna

Foghlama: Straitéisí

Ag Tuar Clár

Gnéithe Téacs

Réamhamharc

Mionléamh

Eagraithe Grafacha

Sracfhéachaint

Breacadh Nótaí

Ag cur Ceisteanna

Naisc a Dhéanamh

Samhlú

Achoimre Scimeáil

An Príomhsmaoineamh a Aimsiú

(i) ETF LCH 4

1. Gnéithe Téacs

Tóraíocht Taisce

An Príomhsmaoineadh

Stop, Cuimhnigh…

LCH 5

LCH 6

LCH 8

LCH 9

2. Ceistiú

Gaol idir Ceist & Freagra (GCF)

Ag úsáid GCF

GCF sa Téacsleabhar

Ceistigh an Téacs

Maitrís Ceisteanna

Stop, Cuimhnigh…

LCH 10

LCH 11

LCH 12

LCH 13

LCH 14

LCH 15

LCH 16

3. An Príomhsmaoineamh a Aimsiú

CHATT

Bunús an Scéil a Fháil

Níos mó Eagraithe Grafacha agus

Léarscáileanna Smaointeoireachta,

Cuimhnigh…

LCH 17

LCH 18

LCH 20

LCH 21 -25

LCH 26

4. Bealaí Éagsúla le Léamh LCH 27

Straitéisí Léitheoireachta don Fhoghlaim Leathanach 28-46


4

CAIRT ETF Cad atá á dhéanamh agat cheana féin a chuidíonn leat staidéar

agus foghlaim?

Cad ba mhaith leat a fháil amach faoi staidéar agus foghlaim?

E

Cad atá ar

Eolas Agam

T

Cad a Theastaíonn

Uaim a fháil amach

F

Cad

d'FHOGHLAIM mé


5

1 Gnéithe Téacs

Conas a chuidíonn dearadh agus leagan amach na

dtéacsleabhar leat faisnéis thábhachtach a aimsiú agus

conas a gcuidíonn sé leat staidéar a dhéanamh?


6

Tóraíocht Taisce Tóraíocht Taisce

Conas a úsáidimid gnéithe dearaidh na leabhar chun faisnéis a fháil agus a thuiscint?

Tá tú féin agus do pháirtí ag tóraíocht. Is é do jab samplaí de na gnéithe téacs seo a aimsiú i do leabhair AGUS an chairt ar an gcéad leathanach eile a chomhlánú.

Is cleachtadh AMAITHE é seo!

Seo na gnéithe a bheidh á lorg agat:

Anois... Úsáid do théacsleabhair le do pháirtí agus aimsigh sampla AMHÁIN ar a laghad de gach gné téacs

atá liostaithe sa chairt ar an gcéad leathanach eile. De réir mar a dhéanann tú é seo, DÉAN MACHNAMH ar an gcaoi a gcuidíonn na gnéithe seo leat cinneadh a dhéanamh ar cad atá

tábhachtach agus cad iad na príomhsmaointe ar leathanach nó i gcaibidil.

grianghraif

pictiúir/líníochtaí

teidil

léarscáileanna

cairteacha

amlínte

teidil chaibidle

ceannteidil

fo-cheannteidil

innéacs

gluais

focail aibhsithe / i

gcló trom

ábhair

léaráidí

boscaí daite

deilbhíní


7

GNÉITHE TÉACS

Gnéithe

Priontála

Áiseanna Grafacha

Áiseanna Faisnéise Áiseanna

Eagrúcháin

Cló trom ☐ Grianghraif☐

leabhar:

leathanach:

Líníochtaí / Pictiúir☐

leabhar:

leathanach:

Léaráidí☐

leabhar:

leathanach:

Táblaí / Cairteacha ☐

leabhar: leathanach:

Graif☐

leabhar:

leathanach:

Léarscáileanna☐

leabhar:

leathanach:

Cartún☐

leabhar:

leathanach:

Réamhrá☐ Teidil☐




Cló Iodálach ☐ Amlínte☐ Teidil Caibidle☐




Cló Daite ☐ Teidil☐ Ceannteidil☐




Cló le folíne ☐ Pointí urchair☐ Fo-cheannteidil☐

leabhar: leabhar: leabhar:

leathanach: leathanach: leathanach:

Méid/cineál cló☐ leabhar: leathanach:

Téacs i mBoscaí☐ leabhar: leathanach:

Céimeanna Uimhrithe☐

Clár ábhair☐ leabhar:

leathanach:

Céimeanna Uimhrithe ☐


Deilbhíní☐


Innéacs☐



Achoimre☐ Gluais☐



Gnéithe Priontála Áiseanna Grafacha Áiseanna Faisnéise Áiseanna Eagrúcháin

Cabhraíonn leat cabhraíonn leat cabhraíonn leat cabhraíonn leat aird a thabhairt samhlú nó faisnéis nua nó faisnéis nó ar fhocail thábhachtacha

pictiúir a dhéanamh

tábhachtach a thuiscint

smaointe a nascadh

i d'intinn

8


Príomhsmaoineamh

Taifead ar Phríomhsmaointe

Ainm:

Dáta:

Teideal na Caibidle / na Coda:

Príomhsmaoineamh na míre, an ailt nó an leathanaigh:

Sliocht/abairt ón téacs a thacaíonn le do phríomhsmaoineamh:

Cad iad na gnéithe téacs a chuidigh leat an 'bunús' a fháil ar an méid a ndearna tú

scimeáil air?

9


Cuimhnigh:

Úsáid gnéithe téacs chun a bhfuil tú

ar tí staidéar a dhéanamh air agus a

fhoghlaim a thuar agus réamhamharc a

thabhairt air.

Mar:

Cuidíonn sé seo leat buille faoi

thuairim feasach a thabhairt faoin

téacs agus tugann sé deis duit an méid

atá ar eolas agat cheana agus

leideanna ón téacs a úsáid chun

breithiúnas a thabhairt agus na

príomhsmaointe nó na rudaí a tharlóidh

ina dhiaidh sin a thuar.


10

2 Ceistiú Cad iad na cineálacha nó na

leibhéil ceisteanna is féidir leat a

chur nó is féidir a chur ort? An éilíonn

cineálacha éagsúla ceisteanna ort rudaí éagsúla a dhéanamh

chun an fhaisnéis a aimsiú agus an cheist a fhreagairt?


11

GCF

Gaol idir Ceist & Freagra (GCF)

Ní mór duit fios a bheith agat CONAS an fhaisnéis atá tábhachtach i do théacsleabhar a aimsiú agus conas cineálacha éagsúla ceisteanna a chur, chomh maith leis na freagraí ar na cineálacha éagsúla ceisteanna seo a aimsiú.

GCF

SA LEABHAR

Díreach Ansin Smaoinigh agus Cuardaigh Tá an freagra in aon áit amháin sa téacs.

Is féidir leat do

mhéar a leagan air! Is minic go

mbíonn focail ón gceist agus ó na

focail a fhreagraíonn an cheist

“díreach

ansin” san abairt chéanna.

Athléigh

Tabhair Sracfhéachaint

Cuardaigh eochairfhocail

Tá an freagra in áiteanna éagsúla sa téacs.

Chuir tú le chéile (smaoineamh agus

cuardach) codanna éagsúla den

téacs chun an freagra a fháil.

Scimeáil nó athléigh

Cuardaigh faisnéis thábhachtach

Cuir codanna éagsúla ón téacs le

chéile chun an Cheist a fhreagairt

I MO CHEANN

Údar agus Tusa Liom féin Níl an freagra sa téacs. Níl an freagra sa téacs.

Smaoinigh ar an gcaoi a n-

oireann an méid atá ar eolas

agat agus a bhfuil sa téacs le

chéile

Athléigh

Smaoinigh ar a bhfuil ar eolas agat

cheana féin agus cad a deir an téacs

Smaoinigh ar a bhfuil ar eolas

agat cheana féin

Smaoinigh ar an méid a léigh tú

roimhe seo

Déan naisc.

Tuar.


12

GCF a Úsáid

Tar éis duit an téacs thíos a léamh, oibrigh le páirtí chun an gaol ceist-freagra a chinneadh do gach ceist.

Mínigh cén fáth a n-oireann sé don chatagóir GCF sin.

D'oibrigh Paris Whitney Hilton in go leor gairmeacha éagsúla ina

saol gairid. Is mainicín, aisteoir, scríbhneoir, amhránaí agus bean

ghnó í. Is féileacán sóisialta cáiliúil í freisin agus iníon le teaghlach

Hilton Hotel. Chaith Hilton am sa phríosún freisin as sáruithe

tiomána. Tuairiscítear go mbeidh sí le feiceáil i leabhar Guinness

World Records mar an “Duine Cáiliúil is Iomarcaí".

Rugadh Hilton i gCathair Nua Eabhrac i 1981 agus bhí an saibhreas as broinn aici. D’fhás sí

aníos agus í ag bogadh idir tithe galánta sna Stáit Aontaithe agus sa Fhrainc. D’fhreastail sí

ar scoileanna is fearr ach is géar a chuaigh cúrsaí acadúla uirthi. Díbríodh í as scoil amháin

as a rialacha a shárú. Ní dheachaigh sí ar an ollscoil ach shocraigh sí a bheith cáiliúil ina áit.

Nuair a bhí sí 19, shínigh Paris le príomhghníomhaireacht mhainicíneachta. D’éirigh go

hiontach léi láithreach. Bhí sí le feiceáil i go leor feachtas fógraíochta ardphróifíle do chuid

de na brandaí is mó ar domhan. Bhain sí cáil amach freisin as a bheith ar an “gcailín cóisire”

is fearr i Nua Eabhrac.

D’úsáid sí a clú agus cáil chun a cumhráin féin a sheoladh, agus tá an-tóir orthu.

Chuaigh Hilton i mbun aisteoireachta agus tá sé le feiceáil i roinnt scannán agus seóanna

teilifíse. Ba é an ról is mó a bhí aici ná mar chomhréalta sa tsraith réaltacha 'The Simple

Life'.Sa bhliain 2004, bhunaigh sí Heiress Records agus d’eisigh sí a céad albam, ach níor

éirigh go maith leis. Tá dhá leabhar sárdhíola ag Hilton freisin. Is iad na pleananna atá aici

ná í féin a chur chun cinn le go mbeidh sí níos cáiliúla fós.

1. Cár rugadh Paris Hilton?

2. Conas a raibh an saibhreas as broinn ag Paris Hilton?

3. Cén fáth, dar leat, a dtugtar an "Duine Cáiliúil is Iomarcaí" uirthi?

4. Cad iad na buntáistí agus na míbhuntáistí a bhaineann le bheith i do dhuine cáiliúil, dar leat?

* Dá mba mhúinteoir thú agus go raibh 30 marc san iomlán don chleachtadh seo, conas

a roinnfeá na marcanna idir na ceisteanna thuas?


13

GCF sa Téacsleabhar

Féach ar na ceisteanna i gcaibidlí do théacsleabhair nó i do pháipéar scrúdaithe agus aimsigh samplaí de na cineálacha éagsúla ceisteanna. Cuir samplaí de na cineálacha éagsúla ceisteanna GCF sa chairt thíos.

Sa Leabhar

Díreach Ansin Freagra sa téacs in aon áit amháin

Smaoinigh agus Cuardaigh Cuir le chéile é

I mo cheann

Údar & Mise Aimsigh na naisc

Liom Féin Níl gá an téacs a léamh fiú.

14


Ceistigh an Téacs

Oibrigh le páirtí agus féach an féidir leat teacht ar na 5C den alt nuachta seo a aimsiú.

1. Cé:

2. Céard:

3. Cathain:

4. Cá háit:

5. Cén fáth:

Holy roller: Sagart san Ungáir a bhíonn ag scátáil agus a bhfuil an-

tóir air ar an idirlíon

Tá clú bainte amach ag sagart Caitliceach san Ungáir as focal Dé a scaipeadh - óna chlár scátála.

Tá físeán den Urramach Zoltan Lendavi agus é ag taispeáint a chuid scileanna scátála ar YouTube, agus tá níos mó ná 170,000 amharc faighte aige.

Taispeánann an físeán Lendavi, 45 bliain d’aois, agus é gléasta ina chulaith chléireachais, ag taispeáint a chuid gluaiseachtaí d’ógánaigh taobh amuigh dá shéipéal i sráidbhaile beag ar theorainn na hUngáire leis an tSlóivéin.

Dúirt an tAthair Lendavi, ‘Tá go leor bealaí ann is féidir le scátáil cabhrú le daoine a bheith níos gaire do Dhia '. Creideann sé go bhféadfadh a chlár scátála cuidiú le níos mó daoine óga a spreagadh chun dul chuig an aifreann.

D’fhoghlaim an tAthair Lendavi a chuid scileanna scátála nuair a bhí sé ina dhéagóir, ach níor thuig sé go bhféadfadh sé a chuid scileanna a úsáid chun cabhrú le daoine óga Dia a aimsiú tríd an bhfocal a scaipeadh óna chlár scátála.

Dúirt sé go bhfuair sé an smaoineamh ó Naomh John Bosco, sagart agus oideachasóir Iodálach sa 19ú haois a thiomnaigh a shaol chun feabhas a chur ar shaol na n-óg agus a d’úsáid cluichí mar chuid dá gcuid oideachais.

Agus is cosúil go bhfuil ag éirí lena chuid seanmóirí scátála mar tá triúr buachaillí sna déaga nach raibh riamh ag an aifreann anois ag teacht go rialta tar éis don sagart cuid dá scileanna scátála a roinnt leo.

15


Ceist amháin atá agam faoin alt nuachta:

5 Marc .

Ceist eile atá agam faoin alt nuachta:

10 Marc

An cheist dheiridh atá agam ná:

20 Marc

Maitrís Cheisteanna

Maitrís Ceisteanna Oibrigh le páirtí agus

Úsáid an chairt thíos agus cruthaigh 3 cheist faoin alt nuachta atá léite agat.

Úsáid an mhaitrís ceisteanna chun ceisteanna a dhearadh a théann ó éasca go níos deacra.

Is fiú 5 mharc ceist a haon, 10 mharc ceist a dó agus 20 marc ceist a trí.

1

2

3

Cad é?

Cad a rinne?

Cad is féidir?

Cad a dhéanfadh?

Cad a dhéanfaidh?

Cad a d’fhéadfadh?

Cá háit nó

cathain?

Cá háit nó

cathain?

Cén áit nó

cathain is

féidir?

Cá háit nó

cathain?

Cá háit nó

cathain a

bheidh?

Cá háit nó cathain a

d’fhéadfadh?

Cé acu?

Cé a rinne?

Cé acu is féidir?

Cé acu a

dhéanfa

dh?

Cé acu a dhéanfaidh?

Cé a d’fhéadfadh?

Cé?

Cé a rinne?

Cé atá in ann?

Cé a dhéanfadh?

Cé a dhéanfaidh?

Cé a d’fhéadfadh?

Cén fáth go bhfuil?

Cén fáth go ndearna?

Cén fáth ar féidir?

Cén fáth go mbeadh?

Cén fáth a bheidh?

Cén fáth go bhféadfadh?

Conas atá?

Conas a?

Conas is féidir?

Conas a dhéanfadh?

Conas a dhéanfaidh?

Conas a d’fhéadfadh?

16


Cuimhnigh:

Cuir ceisteanna ort féin agus tú ag

léamh agus cuir cineálacha éagsúla

ceisteanna.

Mar:

Nuair a chuireann tú ceisteanna ort

féin agus tú ag léamh agus ag staidéar

cabhraíonn sé leat an bhrí a fháil agus

na smaointe sa téacs a thuiscint.

17


An Príomhsmaoineamh

a Aimsiú

Cad iad na bealaí chun teacht ar agus

cuimhiniú ar phríomhphointí ceachta nó na

príomhsmaointe agus tú ag staidéar agus ag foghlaim ó do

théacsleabhair?

18


CARAI

Agus tú ag léamh leathanach nó cuid de do théacsleabhar bain úsáid as CARAI chun cabhrú leat na píosaí tábhachtacha go léir a aimsiú agus a mheabhrú.

C = Ciorcal

Cur ciorcal ar

eochairfhocail.

A = Aibhsigh

Aibhsigh nó cur líne faoi na príomhsmaointe.

R = Réiltín *

Cuir réiltín * in aice le mionsonraí tacaíochta tábhachtacha.

A = Aistrigh

Aistrigh nó scríobh na príomhsmaointe ar an mbileog CARAI.

I = Inis

Inis agus múin d'achoimre.

19


Bileog CARAI Le cuidiú leat an fhaisnéis thábhachtach a aimsiú agus cuimhneamh air tríd an mBileog

CARAI a líonadh isteach agus tú ag léamh na míre nó an leathanaigh i do théacsleabhar.

Eochairfhocail: Sainmhíniú ina fhocail féin:

Focail i bpictiúir:

Príomh-smaoineamh: Sonraí Tacaíochta:

D'achoimre:


20

Bunús an Scéil a Fháil

Ábhar: Leathanach Téacsleabhair:

1. Léigh an mhír nó an leathanach.

2. An féidir leat Cé, Céard, Cathain, Cá háit, Cén fáth

agus Conas ón mhír nó ón leathanach atá léite agat a fhreagairt?

Cé? Cad?

Cathain?

Cá háit?

Cén fáth?

Conas?

3. Cuir le chéile é! Inis an príomhsmaoineamh i 10 bhfocal nó níos lú agus na freagraí thuas

á n-úsáid agat.


21

Príomhsmaointe a Mhapáil

Ábhar


22

Príomhsmaointe 6C

Cad a tharla?

Cá háit ar tharla sé?

Cathain ar tharla sé?

Léarscáil Ábhar

Maidir le

……………………………..

Cé a raibh baint acu

leis na himeachtaí?

Conas ar tharla sé?

Cén fáth ar tharla sé?

23


Seiceamh

24


Eagraí Crann

25


Léarscáil Tobsmaointeoireachta

26


Cuimhnigh:

Úsáid eagraithe grafacha nó léarscáileanna

smaointeoireachta chun cabhrú leat an

príomhsmaoineamh agus na sonraí tacaíochta a

aimsiú.

Mar:

Is fusa cuimhneamh ar fhaisnéis nuair a

chruthaíonn tú léarscáileanna amhairc den méid

atá foghlamtha agat.

27


Bealaí Éagsúla le Léamh

Úsáidimid straitéisí léitheoireachta éagsúla nuair a bhíonn muid ag

foghlaim agus ag staidéar. Ach, cad iad

na bealaí éagsúla chun léamh le go n-éireoidh leat?

28


Stráitéis Léitheoireachta

Le páirtí féach ar na straitéisí léitheoireachta atá ar leathanaigh 29 - 37.

Ansin meaitseáil an straitéis léitheoireachta 1-9 leis na mínithe A- I ar

leathanaigh 38 -

46, tríd an tábla thíos a chomhlánú.

Straitéis

Léitheoireachta

Míniú (Scríobh isteach an

litir a théann leis na

sainmhínithe

meaitseála)

1. Tuar

2. Sracfhéachaint a thabhairt

3. Scimeáil

4. Mionléamh

5. Ceistiú

6. Ag léamh ar gcúl agus ar aghaidh

7. Naisc a Dhéanamh

8. Samhlú

9. Tabhairt le tuiscint

29


1.

Tuar


30

2.

Sracfhéachaint a thabhairt

Tabhair sracfhéachaint ar

an téacs


31

3.

Ag scimeáil


32

4.

Mionléamh


33

5.

Ceistiú

34


6.

Ag léamh ar gcúl agus ar aghaidh

35


7.

Naisc a Dhéanamh

36


8.

Samhlú

37


9.

Tabhairt le

tuiscint

38


A.

Buille faoi thuairim

feasach a thabhairt

faoin téacs. Úsáideann

tú an méid atá ar eolas

agat cheana féin agus

leideanna ón téacs

chun breithiúnas a

thabhairt agus chun a

thuar cad a tharlóidh

ina dhiaidh sin.

39


B.

Léann tú go tapa trí

na habairtí ag fáil

léargas ar a bhfuil i

gceist sa téacs.


40

C.

Scinneann do shúile

timpeall ar théacs

agus lorgaíonn tú

focal / frása / uimhir

/ ainm ar leith, srl.


41

D.

Tugann tú aird

ar leith ar bhrí

gach abairte.


42

E.

Léann tú ar ais i

dtéacs nó léann tú

ar aghaidh d’fhonn

naisc a dhéanamh

agus do thuiscint a

sheiceáil.


43

F.

Nuair a chaithfidh

tú léamh “idir na

línte” chun an bhrí

a fháil.

m.sh. Chonacthas an t-aisteoir cáiliúil i siopa seodra…

(An raibh sé chun a iarraidh ar a chailín é a phósadh?!).

Líon súile an bhuachalla le deora nuair a chur sé síos an

fón. (Cad a thugann tú le tuiscint ón méid sin?)


44

G.

Ceanglaíonn tú an

méid a léann tú le do

shaol féin agus leis an

méid atá ar eolas

agat cheana féin.

Úsáideann tú an t-

eolas atá agat roimhe

seo chun rud éigin

nua a thuiscint!


45

H.

Feiceann tú pictiúr

nó scannán i d’intinn

a chuidíonn leat

tuiscint níos fearr a

fháil ar an téacs.


46

I.

Cuireann tú

ceisteanna ort féin

agus tú ag léamh

chun cabhrú leat an

bhrí a fháil agus na

smaointe sa téacs a

thuiscint.


47

Scileanna Staidéir agus Foghlama an Dalta: Straitéisí le

go nÉireoidh Leat

An Chomhairle Náisiúnta um

Oideachas Speisialta 1-2 Sráid an

Mhuilinn Baile Átha Troim Co. na Mí

Teileafón: 01-6033200

mm student study and learning skills...machnamh ar an gcaoi a gcuidíonn na gnéithe seo leat...

Documents