mizo thawnthu

7/24/2019 Mizo Thawnthu

1/23

AIHNIARA

Mizo zinga tuan rang bera piputen an sawi thin, Aihniara hi Selesih in sangsarihkhuaah tuan rang ber a ni a. A tuan ran zia hi miten uar takin an sawi thin a ni. A tuan ran zia hi miten uar takin an sawi thin a ni. Aihniara tuan ran dan hia makin a mak a, ram palailenga Tumpang tlanchhia a umte hian a khelah a beng thak thak hman zel a. Vawikhat pawh a thiante en tumpang hnu an chhui a, reife anchhui hnu chuan tumpangin sihtui a dawt lai hi an hmu fuh ta a, kah ngei tum a tan hmun an siam rem lai takin tumpang chuan an thawm a lo hria a, a tlanchhe taphut mai a. An kap hman ta lo va, Aihniara ui chuan tumpang tlanchhia chu a um ta chiam mai a, ram palai lenga inum mah ni se Aihniara chuan tumpang khelah a beng thak thak thei reng e, an ti. Lui dunga Chinrang chhuak zawnga thlawk laite aum hian an mei a pawt bul thawt hman thin a ni. Sawi uar deuh thenkhat phei chuan zawlbuk a tlan hel te hian a mawng leh mawng a pet zawt zawt hman e an ti. Vawikhat chu ruahpui vanawn sur hnuaiah Zawlbuk a tangin Lal ina kal a ngai ta tlat mai a. Ruah a sur nasat em avangin zawlbuka awmho chu tumah an kal phur lo va. Valupa te chuan Aihniara chu tlawmngai turin an nawr lui ta a. Ruahpui sur hnuaiah chuan Aihniara chu Lalin lam pan in a tlan ta a. Hul phiangin Lalin a tlanthleng a, Lalin atangin hulphiang bawkin Zawlbuk a rawn tlan thleng leh bawk a,a ban tlem chu a hnawm ve chap a ni awm e an ti. Ruahpui vanawn sur hnuaiah pawhkhum nei lovin hul phiang siin zawlbuk atangin Lal in a tlan thleng thei a, a ban tlem chu a hnawm ve chep a ni awm e.

Vawikhat chu lawm a ruai a, sawm tha zet an feh a, chhun ni sensa hnuaiahlo thlova an han bung hcu le, an tui a hal ta a, tui chawina tur tuium tak ngi

al pawh an lo keng lo leh zel si a, Aihniara chuan aiawtin lo mawng lui tui chua zu chawi ta a. Aizawt awng a tui lo put chhuak tur chu a lo hup phui hman zela, a lawm te ho chu an duh tawkin a tulh ta theuhva. Chumai bakah chawfak huna an hman tur tui aiawt bawkin a chawi ngah vek bawk e an ti.

A tuan ran mai bakah pasaltha, sa kap thei nih a fawm a, tumpang phei chu a kap thei chung chuang hle a, a thiante itisik thamin a kap thei a ni. Tumpang pel tur phei chuan ram chhuahpui tur pawh a hmu zo lo hial thin a ni. Tumkhatchu Tumpang pel turin an ramchhuak a, tumpang pawh an kap thlu ngei a, nimahsela, Aihniara chu a thi ta tlat a!! A thiante chuan, Tumpangin a si hlum,an ti a. Apa leh thenrual thate erawh chuan an awi lem lo, an itsikin an kap hlum niin anngai thung.

Mizo zinga tuan rang ber Aihniara chu la valai takin mual a liam ta a ni. (9/3/2005 Zofa Run)

BELBINGTEA(Belpataivawna)

Hmanlai hian tleirawl pakhat harh vang tak mai, hruaisen zet Belbingtea an tih hi a awm a. Tuk khat chu Khawnge khawchhak pawih ho ka han run teh ang,a ti a. A nu chuan, Nangmah chauhin maw i kal ang.a ti a. Belbingtea chuan, Ni e a, keimah chauh pawhin ka ngam a lawm, ka nu,a ti tlat a, a nu chuan chaw a fun sak a, a nuchaw fun leh chempui a ak a, a kal ta a.

Nakinah chuan Sanghar hi a tawk a, sanghar chuan Belbingte eng nge i tihdawn?a lo ti a. Belbingtea chuan , Khawchhak pawi ho ka run dawn,tiin a chhang a.Sanghar chuan, Ka lo kal ve ang chu,a ti a, Belbingtea chuan, I duh a thu le,a t

a. Tichuan an kal dun ta a. Rei pawh an la kal dun hman lo tihin Chinghia hi antawk leh a, Chinghnia chuan, Nangni pahnih chu khawiah nge in kal dawn a?a lo tia. Belbingtea chuan, Khawchhak pawi ho kan run dawn a,.a ti a. Chinghnia chuan, Chuti anih chuan ka lo kal ve a nge.a ti a. Belbingtea chuan, I duh a thu le, l kal ve rawh khai!a ti a. Chinghnia chuan a zui ve ta a.

An pathum chuan hmanhmawh lem lo tak chuan an kal ta a. Nakinah chuan sakei hi an tawk leh ta a. Sakei chuan, Nangniho chu eng nge intih dawn a?a lo ti ve leh a. Belbingtea chua, Khawchhak pawiho kan run dawn a.tiin a chhang a. Sakeichu a ngawi vung vung a, a hnu deuhah chuan, Belbingtea, ka lo kal ve a nge,ati a. Belbingtea chuan, I duh a thu ani mai e, lo kal ve rawh khaia ti ve leh ta a, t


2/23

ichuan an kal ho ta a.Rampalailenga zan tam tak an riah hnuah pawiho khua chu an thleng thleng

ta a. Pawi lalpa tualah chuan Belbingtea chu a han ding kak ta ta mai a. Pawi lal pa chuan, Belbingte, engnge i ranw tih dawn a?a lo ti a. Belbingtea chuan, E le, ka rawn run dawn che u,ati a. Lal chuan, Chuti tea i tih rawk rawk min ngam dawn em ni?a ti ta mai a. Belbingtea chuan, Nam tuk e a,a ti ve ta khar khar a. Pawilalpa chu a inhrosa kuk kuk a, Belbingtea chu a diau duh bik hlek lo va, a inhrosa ve khar khar a.

Nakinah chuan Pawi Lalpa chuan, Chutia min run dawn chuan ka arpui kawlhsual huai ber mai, Belbingtea hi lim hrep rawh,a ti ta khur khur mai a. Chu ve leh arpui kawlh chu a tlatna inhnuai atangin a rawn tlan chhuak a, Belbingtea chulim tumin a rawn inti puk a, a rawn lim dawn ta mai a. Arpui kawlhin a rawn limdawn takah chuan Belbingtea chuan, Ka sanghar, arpui hi la rawh,anti a. Chu ve leh sanghar chu a bihrukna hmun atangin a rawn tlan chhuak a, arpui chu a la ta daih mai a. Daipawnah a tlan pui a, tui ti takin a va ei zo ta vek a.

Pawi lalpa chu a thin a rim ta hle a, a kelpui kawlh, ui pawn a ngam lohhnenah chuan, Ka kelpui huai ber, Belbingtea hi tauh rawh,a ti leh ta a. Kelpuichu a riah thinna sumhmun atangin a rawn tlan chhuak a, a rawn ter ta at at maia. Chutah le!! Belbingtea chuan, Ka chinghnia kelpui hi seh rawh,a ti ve leh ta thung a, chu ve leh chinghnia chu a bihrukna thing buk phen atang hcuan a rawn tlan chhuak a, kelpui kawlh chu a rawn zuan thlu ta tawp a, daipawn lamah a hnuk ta hawn hawn mai a, a sa chu tui ti takin a ei ta bawrh bawrh a.

Pawih lalpa chuan lunghnur takin a thlir zui ta vawng vawng a. A sialpuikawlh hnenah chuan, Ka sialpui chhuan vawr, Belbingtea hi si rawh.a ti leh ta a.

Chu ve leh sepui kawlh chu se huang atang hcuan a rawn tlan chhuak a. Belbingtea chu a rawn si dawn ta mai a. Chu tah le, Belbingtea chuan, Ka sakei, he sepui kawlh hi seh rawh,.a ti ve leh ta thung a. A awmna hmun atangin sakei chu a rawntlan chhuak a, sepui chu a rawn seh a, sepui chu a awn ta rawng rawng mai a.

A tawp a tawpah chuan Pawipa chuan, E khai!! Belbingte, kan ngam lo che ani e, eng nge i duhle ?a ti dam ta duai a. Belbingtea chuan, Thjil dang teh chiam ka duh lo ve, pawnpui chhia, samkhuih chhia, saum leh chiangal mi pe ula a tawk mai e.a ti a. I va duh tlem si ve,an ti a, Pawnpui chhia, samkhuih chhia, saumleh chingal chu an pe a, Belbingtea chu a kal leh ta a.

Khua te a tlai tawh avangin a thim dawn ta mai a, riahna tur hmu remchang hmu mai hek lo, Belbingtea chu puk pakhatah hian a riak ta ngawt mai a, chu puk chu ramhuaiho puk a lo ni a. Tlaiah chuan ramhuaiho ram kal chu an rawn haw ta a, an puka mi awm chu an rawn hmu ta a, an pawh mai ngam bik lo va, an vel an

vel ta mai a, a huaisen fal deuh chuan puk ko tlang atangin an bih dek dek ngamchauh a.Ramhuaiho chuan pawh mai ngam hek lo, an puk chhungah hcuan luh an duh s

i, hmawlhin an va halwh de de a Belbingtea pawnpui chhe sin chu an va hlawh fuha. Belbingtea chuan pawpui pawr hmul tlem leh saum a lo tak a, rang takin hmawlh chu an pawt let leh ta vat a. An hawlhna hmawlh chu an han tuai let vat vat a,a hmawr a pawnpui hmul them kai chu an han hmu ta a, E khai aw.. a hmulte chu avan hraw ngai ve le,an ti a, an han hnim dan dan a uih an ti hle hlawm a. E khai,a hmul te chu a hraw hraw nen a van uih ngai ve le,an ti leh laih laih a. Eng ang sa nge ni ngai ang letiin an in zawt dan dan a, tuman an hre chhuak zo chuanglo va.

An zinga huaisen ber an inthlang chhuak a, an puk chhunga ramsa danglamtak awm chu va chian ngei turin an intur lui ta a. Puk chhunga lut tur chu an in

hmu thei lawk lo nghe nghe a. An zinga huai ber chuan tlawmah a la ta deuh a, ainti pachang a, puk chhungah chuan a lut ta a.

Belbingtea chuan samkhuihah chuan saum leh chingal hi a tat a, puk chhunga ramhuai zinga huaisen ber rawn lut tham tham chu a lo en kiau a, a bul a rawnthlen chuan, rang deuh maiin ramhuaipa hmaiah chuan samkhuihin a lo ziat ta tawk mai a. Chu ve leh ramhuaipa chu bak lengin a tlan chhuak a, a hlau lutuk chu akhur zawih zawih mai bawk a. A thiante chuan,Engtin nge a lo tih che?an lo ti vat a. Awi, awi, awi, ka hmai hi han en teh u, engtin nge a awm, athip huai huai mai,a ti a. A thiante chuan an han en sak vat a, E khai!! ahmul hraw hraw nen a hahnu chu a avan sin ngai ve le,an ti a. A then chuan an thianpa hmai chu an han


3/23

hnim vel a, A khai aw!! A sehna a la rei loh tehlul vei nen le, a uih hman tawh anih hi,an ti bawk a. An hlau ta hlei mai a, puk chhungah chuan an lut ngam ta lova. An kal darh ta vek a.

A tukah chuan Belbingtea mutui lai chu a rawn harh a puk chhung chu an bel chiang ta a, a rin loh leh beisei loh deuhvin ramhuaiho ro thuhruk chu a hmuta teuh mai a. Bawmrang a tah a, ramhuaiho ro chu a zawh tawk a phur a, a haw taa. (16/2/2005 Zofa Run)

CHEMTATRAWTA

Vawikhat chu Chemtatrawta hian luite tui ti chip chep hmunah hian chem a tat rawt rawt a. Chutih lai chuan a sazu chu tuiah a inchiah a, a tilte chu a phe hlephlep reng a. Kaikuang hian a lo hmu fuh a, chutia a lalram chhunga samak danglamtak mai rawn tla lut ta chu mak a ti hle mai a. Eng sa nge a nih tih hriat tumin belhchian a tum ta a. A ralthuam famkim nena inthuamin tha tho zet hian a vehta theuh theuh a. Fimkhur taka a veh a veh hnuin remchang tha tak mai a hmu tahlauh va, Chemtatrawta inrin loh lai takin, an thlahtute atanga an lo chhawm tawh muzuk fei leh fei kibarte aia an hman rim thin a bawppui lian tak chu a kau tual tual a, Chemtatrawta tilah chuan a chep ta hlawk mai a.

Chemtatrawta na ti chu a zuang tawr tawr a, a thinur chuan a bula khaumzamna rawpui chu a fik ta hmawk mai a, rawpui chang tha tak mah nise, Chemtatrawta chem hriam ang te chu la tawng ngai hek lo. Chemtatrawta hliam chu a tuarzo ta lo va, a awn ruah ruah a, khaum zamna rawpui ber a tluk dawn takah chuan k

haum chu a hrilhhaiin a lung ni lo hle a, kutthlak tur remchang a melh ta vat a.Kut thak hnawihna tur chu ah mu nghal thuai a, a zamna rawpui a tluk ruai ruairualin a bula ramar tla keu keu lei ngumah tak mai chuan a zu deng ta dawt a. Ramar na ti chu a zuang zawk a, a rak hlut bawka, a inring lo lai khaum rahin a nguma a rawn den tak dawt avang chuan a thinur hle a. A thinrim hrikthlakna tur zawng ve nghal ruai ruai a, reiloteah angam zawng tak Taivangho a hmu fuh ta hluah a. Taivang awmna bu a thai darh ta chiam a, taivang ho chu a ching phar ta lawp lawp mai a, an tap ta per pur hlawm a. Taivang ho thinur chuan kutthlak tur anzawng ve ta ruai ruai a, kar lovah Sanghal an hmu fuh ta hlauh va. Nghalbuala ainbual zo hlim, thlamuang taka a tla lai chu fimkhur takin an veh ta them thema, Sanghal tla tha lai hle hle chu a kapah tak mai chuan a seh sak ta hlawk a. Chu veleh sanghal na ti awm ngaihna hre lo chu aw rawh chhuah meuhvin a tlan virta chung chung mai a. Sanghal thinur chuan a bul a changel a tai thlu ta bawrh b

awrh a. Changelah chuan bak a lo awm chu niin, hrilhhai takin an ip chawih chawih a. Mahjni lo maha sa zawng zawng zinga dawih ber nih nak a laiin an awmna changel a tluk tak duai duaiah chuan an thin a ur ve hel a. Tawmna tur nei ta hek lole. khaweng nise an zahin meng tha ngam lo chung chungin tawmna tur puk an zawng ruai ruai a, meng leh meng lova bihrukna tur zawng ni miau hek le,. sai hnar chu pum emaw tiin sai hnarah chuan an thlawk lut ta a. Chutia sai hnara an thawlhluh takah chuan sai hnar chu a za ta hle mai a, sai chu a hnar a zat tak em avangin a phit ta dut dut a, a tlan kual ta chung chung mai a. Sai hnar za, thinrimbawk si tlan kual vel chuan pitarte in a chil chhe ta buan buan a. Pitarte thinrim tihngaihna hre lo chu a tap ta keuh keuh a, tuikhur hnarah a daileng ta ngawta.!!

Tuikhur hnara Pitarte a ek avang chuan an khua chu an vai vuai ta a, anphun ta mur mur a. Mipuiho chu thinrim takin an ang vel chiam a, a e tu zawngin

an vai buai ta luai luai a. Chuitia an zawn vel tak chiamah chuan pitarte ek ngei a ni tih an hre ta a. Mite chuan thinrim takin, Pitarte, engati nge tuikhur hnar a i ek, kan tui tlanlai i ti bawlhhlawh vek alawm?an ti a. Pitarte chuan inthiam lo leh inthlahrung ang reng rak si, thinrim tap hmaisen teuh chungin, Engah nge saii ka in a chil chhiat teh ei!!a ti bak hlar a.

Mite chu sai hnenah chuan a rang a rangin an kal a, Engati nge saia, pitarte in i chil chhiat mai?an ti a. Sai chuan thiam in chantir hmel tak hian, Engahnge ka hnarah bak a luh teh reng,a lo ti a. Bak hnenah chuan an kal leh ta a, Baka, engatinge sai hnarah i thlawh luh mai?an ti leh a. Bak hrilhhai leh zak bawksi chuan, Engah nge sanghalin ka awmna changel a tai thluk,a ti thei hram a. San


4/23

ghal hnenah chuan, Engatinge nghala, bak awmna changel i tai tluk mai le,an ti a.Sanghal chuan, hawi hru hru chungin, Engah nge ka kapah taivangin a seh teh ei,ati ve leh ta a.

Mite chu Taivang hnenah chuan an kal leh a, Engatinge taivang, sanghal kapah i seh,an ti a. Taivang chuan, Engah nge, ramarin kan awmna bu a thai chhiat vei,an ti a. Ramar hnenah chuan, Engatinge ramar, taivang awmna bu i thai chhiat a.an ti ve leh a. Ramar chuan, Engah nge ka awm mai mai lai khaum in ka ngumah a den teh reng,a ti a. Khaum hnenah chuan, Engati nge, khaum ramar ngumah i den mai,anti leh a. Khaum chuan, Engah nge Chemtatrawtan ka zamna rawpui a sah chhum teh renga ti ve leh a

Mite chuan, Chemtatrawt, engati nge, khaum zamna rawpui i sah thluk mai,an ti a. Chemtatrawta chuan, Engati nge kaikuangin ka tilah a cheh teh ei,a bak hlur a. Kaikuang hnenah chuan, Engati nge kaikuang, Chemtatrawta tilah i seh,an tileh a. Kaikjuang te reuh chuan chhan ngaihna a hre ta lo va, Ih, Ih, Ih...,a ti nawi vel ta mai mai a. An han zawh nawn leh chuan, Ih, ih, ih.... meia min rawh leh ka sen vit vet ang a, tuia min thlak leh ka dang lip lep ang,a ti ta reuh a.

Mite chuan kaikuang chu an man a, maiah an rawh a, a sen ta vit vet a, tuiah an han chiah leh a, a lo dang leh ta bim bem a. Tuia an thlak ve leh chuan,Nu leh pate vangkhua chu nuam sing khaw.a ti a. A leu ta zek zek mai a. A zak thei lo reuh em mei man rawh u,an ti a. chuveleh pukah a tlan lut a, a tawm ta kermai a, puk chhunga a awm chu hnah thial kuangin an hawlh a, a hmui te chu an hawlh ner sak ta vek a. Tun thleng hian kaikuang hmui chu a la ner ta sung mai a ni. Kaikuang tihngaihna hre lo thinrim bawk si chuan, Min hawlhna hnahthial kuang kha rai ping peng rawh se,a ti ta ngawt a. Tun thleng hian hnahthial chu a rai th

a thin a ni.(5/1/2005 Zofa Run)

CHEPAHAKHATA

Hmanlai hian Chepahakhata hi a awm a, tlangval hmelchhe tak mai a nih avangin hmeichhe tumahin pasal atan an duh lo va, nupui pawh nei lovin rei tak a leng a. Nupui pawh a hmu zo lo va, rei tak a len tawh hnuah a tawpah tawpah chuan a hmu ve ta tawk a. A nupui chu dawithiam hi a lo ni hlauh a, changel hmun zau deuh maihi khaw ropui deuhvah a dawi ta a. Tichuan, Chepahakhata te nupa chu Lal an loni ta a..

Lal an han ni ta thut mai chu Chepahakhata chuan nuam a ti em em mai a,

a awm thiam ta mang lo va, a leng a leng ta mai a, a khuate chuan Lal a nih avangin an lo duat em em zel a, len nuam a ti ta deuh deuh a, chutih lai chuan fanuduhawm tak mai a nei a, a lawm hle a. Fanu a neih hlim chuan intithei takin a leng kual vel a. Mite chuan an lo lawm thiam hle a, zute an lo zuk a, ar leh vawkte an lo talh a. Nuam a tilutuk chu haw nachang pawh a hre ta lo va, in hrang hrangah a leng kual dun dun a, an ran tlah tlanin a leng ta reng a.

A fanu pawh chu thing phur rual vel a lo ni ve ta a, Chepahakhata nupuichuan a fanu hnenah Chemte, i pa leng a lo haw har em mai va ko rawh,a ti a. A fanu chuan a va ko va, Ka pa, lo haw rawh, ka nun a ti,a va ti a. Chepahakhata chuan, Aw le,a ti a, haw chu a tum lem hlei lo va, zu hmunah chuan tui takin a la zaivung vung a. Rei tak hnuah pawh a la haw duh ta chuang lo va, A nupui chu a thinur ta hle mai a, Chemte, i pa leng va ko leh tawh,a ti leh a. Chemtei chuan a pachu, Ka pa, lo haw tawh rawh,ati leh a. Chepahakhata chuan, Aw le, ka lo hawng ang

,tiin awlsam takin a lo chhang laim puat a. Nimahsela, haw zai reng a rel leh duh ta chuang lo va, rei tak a la awm ta a.

Chepahakhata nupui chu a thinur zual ta hle mai a, a fanu hnenah chuan, Chemte, i pa va ko leh la, a lo haw duhlo fo anih chuan kan kal bosan daih dawn nia,a ti a. A pa hnenah chuan, Ka pa, lo hawng rawh, ka nu a thinur tawh hle a nia, i lo haw loh chuan kan kal bo daih dawn e,a va ti a. Chepahakhata chuan, Aw le,ka lo haw tak tak dawn e, a ti leh mai a, a haw leh chuang lo va. A la leng tazel a.

A nupui thin chuan a tuar ta ngang lo va, an khuate zawng zawng chu changel hmunah a chantir leh ta vek a. An nufa chuan Pu Vana hnenah an kalsan ta dai


5/23

h a. Chepahakhata muhil chu a rawn harh a, a awmna hmun chu changel hmun hlir leh ram pilril tak mai hi a lo ni si a. Mak a ti hel a, mangang takin a hawi vak vak a, a mumang emaw te a ti a, nimahsela a mumang lah chu ani der bawk si lova.A hnu lawka nula hmeltha leh no nalh tak tak mai a zut a zut sakte ho chu changel-ah an lo chang leh ta vek si a, kawm tur pawh nei lovin ramhnuaiah amah chauhvin a tei ruk ruk a.

Eitur pawh nei lo leh khawhar taka a vah ruk ruk lai chuan van atangin afanu chuan a zuk hmu a, a khawngaih ta hle a. A nu hnenah chuan, Enteh, ka nu, ka pa chu khawhar leh riltam takin a vak a vak mai,a ti a. A nu chuan, I khawngaihviau leh Belte phai thei lo kha thlak sak ta che,a ti a. A fanu chuan, Chepahakhata hma tak a tla turin Belte phai thei lo chu a thlak sak ta a. Chepahakhata chuan a lo chhar a, a riltam a piang a eitur a nei ta a.

Vawikhat chu a vah a vahna lamah vai lalpa khua a thleng ta hlawl mai a.A hmelchhiat em avangin vai lalpa chuan a ngaithei ta lo va, a haw ta riau a. Chepahakhata chu velh dan tur a ngaihtuah ta a. Vai lalpa chuan, Chaw khawrh tam theihah inel ang, kei aia i khawrh tam zawk loh chuan ka ti hlum ang che,a ti a.A khuate ho chu bel lian takin chaw a chhumtir vek a, an ni tiam ni chu a lo thleng a, vai lalpa khuate chuan an chaw chhum theuh chu an rawn thawh chhuah pui a, chae chu an inkhawrh siak ta a.

Vai lalpa khuate chu an tam bawk a, an chaw bel rawn thawh chhuah pui chu lal tualah chuan an tlar nghuk mai a. Chepahakhata erawh chuan bel te reuh tepakhat chauh a nei ve a. Chaw chu an han khawrh ta a le, vai lalpa chuan a chawbel neihte chu a khawrh ruak thuai a, Chepahakhata thung chuan a khawrh zo ve thei ta reng reng lo va, a khawrh a khawrh ta mai a. Vai lalpa thin chuan a tuar ta

lo va. A bel kha vuak keh sak rawh u,a ti a. Chepahakhata belte chu an vuak kehsak ta a, an vuak keh sak hnu pawh chuan a keh them chu Chepahakhata chuan a laa, khawrh tur a la nei ta cheu va. Vai lalpa chuan, Man ula thing kakah zep rawhu,a ti a. Chepahakhata chu an man a, thing kakah an zep ta daih a. Chepahakhataan zehna thingah chuan Vakul leh Vaiva ho hian ro an rel a. An rorel chu Chepahakhatan a hre vek tih hre hek lo, insum karna awm miah lovin an inhnial bawrh bawrh a. An inhnialna chu, Mizo nge fing zawk vaitih a ni a. Vakul chuan Mizo a tan a, Mizo ho an fing zawk anga ti tlat a. Vaiva chuan Vai a tan a, Mizo ho ai chuan Vai ho an fing zawk daih anga ti ve thung a.

Vaiva chuan intifing takin, Vai chu an fing zawk ang, nufa ni si inang reng an lo kal ang a, Mizo ho chuan a nu leh a fa zawk an hre hrang lo vang,a ti a. Vakl chuan remhre takin Chungte mai mai chu an hre hrang awm em mai, an pahnihin han vua sela, a nu chuan, Awi Chemtea ti ang a, a fa zawk chuan, Awi ka nuiati

ai ang.a ti a. Vaiva chuan an ngaihtuah vang vang a, Bawng, a lu lam leh mawng lam hriat hran loh an rawn hruai anga, Mizo ho chuan a lu lam an hre lovang,a ti leh a. Vakul chuan awlsam takin, Chu zawng, Bawng chuan han hnawt anga, alu lam chuan a tlan mai ang.a ti leh ta mai a. Vaiva bawk chuan, Thul, a ke lam leh chhiplam hriat hran hauh loh an ranw zawn ang a, Mizo ho chuan an hre hauh lovang,a ti leh hram a. Vakul chuan, Thul chu an letling ang a, a chhin chu a tla ang a, anhre mai anga ti ve leh a. Rei vak lo hnuah chuan an thlawk bo ta diak a.

Chepahakhata chuan a lo hre ru khiau a, a vawng tha ta ran a, Sava ho thlawh darh vek hnu chuan Mizo leh Vai-ho chu fina inel turin an lo kal khawm ta chiam a. Mizo nge fing zawk Vaitiin an inhnial laih laih a. Vaiho chuan nufa inangreng hi an rawn hruai a, Mizo ho chuan a nu leh a fa chu an hre hrang hlei theilova, rei ngial tu zawk nge a nu zawk, tu zawk nge a fa zawk tih hriat tumin anthlek chiam chiam a, an hre thei ta lo va, fing lo zawk nih chu an duh si lo v

a, pun tur dang an dap kual a, thing kak a Chepahakhata an zep tang tlat chu anh mu ta a. Chepahakhata pawh khian ring ve rawh sean ti a. Chepahakhata rin vechu an phalsak a, hmawng ler atang chuan an la thla ta a.

Chepahakhata chuan nufa inang takte chu ngunthluk takin an thlek kual vel te te a. A an zawng in inan hi lea ti te te a, tiang a la a, a han vaw ta vak mai a!! a nu zawk chuan Awi Chemtea ti a. a fa zawk chuan Awi ka nua ti a. A nu lefa zawk chu an hre thei ta a. Vaiho chuan mak an ti hle a. Chepahakhata an rintir ve chu pawi an ti ta hle a. Mizo ho chu fing inti takin an hawi vel a. Vaiho chuan hei chu an hre hauh lovang ti rilru chungin - Bawng a lu leh mawng lam hriat loh hi an rawn la leh a, mite chuan a lu lam reng an hre thei ta lo va. An


6/23

mangang chuan, Chepahakhata rin tir ve leh mai ang uan ti a. Rem an tih tlan hnuchuan Chepahakhata chu an rintir ve leh ta a. Chepahakhata chuan a lu lam leh bawng lam hriat hran theih loh bawng chu an thlek vel thuak thuak a, A lu lam leh amawnglam inhre thei lo a maw?tih pahin hmawlh a la a, Bawng chu a vaw ta a, Bawng chu a tlan ta a, a lu lam leh mawng lam chu an hre thei leh ta a. Mite chuanmak an ti hle a, Chepahakhata chuan Kha ti kha a ni mai a lawm, thil harsa a ni hleinem,.,a ti a, a nui var var a.

Vaiho chuan Thul, a ke lam leh chhip lam hriat hran loh hi an rawn zawnleh a, Mizoho chuan a ke lam leh chhip lam chu hriat tumin an han bei chiam thina, an hre leh thei ta lova. Chepahakhatan ring ve leh mai rawh sean ti a. Vaiho chua n han inrawn khawm a. Chepahakhata n a hriat leh mai an hlauhthawn deuh avangin, arin ve chu an remtihsak ta mang lova, Mizo ho chuan, A ni pawh mizo tho alawman ti tlat a. Chepahakhata chu a rin ve an phalsak leh ta a. Chepahakhata chuan thul chu a han letling vel a, a chhin chu a tla leh ta mai a. A ke lam lehchhip lam chu an hre leh thei ta a. Chepahakhata pawh chu thinglerah chuan an dah leh ta lo va, an chhuah zalen ve leh ta a. (16/1/2006 Zofa Run)

KAWRDUMBELA

Tlangval hmelchhe em em mai Kawrdumbela an tih hi a awm a, a hmelchhiat em avangin nupui tur pawh a hmu zo lova ; an khua a tlangval hmelchhe ber a nih avanginmulate pawh chuan ngaihzanw tinah pawh an tin chhin ngai lo va, Kawrdumbela lamhawiin nuih pawh an nui duh ngai lo. Chutiang khawpa nulaten an hawi loh tlangva

l lengrei a nih avang chuan lawm pawh nei lovin amahin hlo a thlo ve mai mai thin a.Vawikhat chu an vauah thang a kam a, ni tin hian a en ve thin a. A thang

chu lo per ziah thin mahsela, a thang awk chu a chang ngai reng reng lo va, maka ti hle thin a. A thang awk chu lo la thin awmin a ring a, Kawrdumbela chuan athang awk lo la thin chu man tumin a ruk tein a chang ta khiau mai a. Chutia athang awk la tu a lo chan lai chuan, nikhat chu Vazunte hi a thang kamna bulah chuan a lo kal a, thang awk chu a rawn la ta nghauh nghauh mai a!! Chu veleh, Kawrdumbela chuan rang fahran hian Vazunte inring lo lai chu a bawh thut a, a man ta a.

Vazunte chu tal chhuah tumin a tang ve nasa mai a, Kawrdumbela lah chuana man nghet nasa mai si a, han tal ve laih laih thin mah sela a tal chhuak zo lo va; Vazunte mangang chuan, Min chhuah la, i thatna tur ka hrilh ang che,a ti ta

ngawt mai a. Chutah le, Kawrdumbela chuan, Ka thatna tur chu han sawi teh le,a ti bak ta hlur mai a. Vazunte chuan hlau leh khur chungin, Zanah lal kawmchhakah kal la, lalpa, lalpa, i fanu Kawrdumbela i neihtir loh chuan ralin an that ang che, i khuate pawh an that vek ang, ti la, chutiang a zanthum i tih chuan a tha ang, a zanthumnaah in khaw daia sawntlung leh a velte feiin i chhun chik vek dawnnia,at i ta ngawt mai a. Chumi hnu chuan Kawrdumbela chuan Vazunte chu a chhuahta a, chumi hnu chuan Kawrdumbela chu thiltih tum nei ranin hmanhmawh takin a haw ta vang vang a.

Vazunte in a hrilh ang chuan Kawrdumbela chuan tih a tum ta a. ZanlaiahKawrdumbela chuan Vazunte sawi nag khan Lal kawmchhakah a kal a, a aw a ti danglama, thum chher chhur, rap awm deuh tak hian, Lalpa, Lalpa, i fanu Kawrdumbela ineihtir loh chuan ralin an that ang che, i khuate pawh an that vek ang,a ti ta chher chher mai a. Lal chuan a hriat hmasak ber tum chuan a tak tak a nih pawh a

ring lo va. Nimahse,a zanhnih zanthum laia zawna ahriat tak avangin a hlau rilru ta hle mai a, a u pate chu a ko khawm a ral an hnaih leh hnaih loh te en thlirthlai a, dai vel fang turin a ti a. Lalpa upate hnenah chuan ral an hnaih thu leh a fei chhunna hnute an hmuh thu an hrilh ta a. Ral an hnaih hlein an ring a.

Lal chuan zan lama a thil hriat thinte avang chuan a hlau zual a, a upate thil hrilh avangin ral an hnai hlein a ring bawk a. Nimahse, a fanu hmeltha emem mai, an khaw tlangval zinga hmelchhe ber han neihtir ngawt mai chu a ngai ngam ngamg si lo va. An chhungkua mang thak mai a hlau bawk nen, a inngaihtuah nasa ta mai a; a indawm kun reng thin a. A tawp a tawpah chuan a fanu chu a ko va, Chemte, i pa leh kan khua leh tuite zawng zawng chan vek nge i duh a, Kawrdumbela


7/23

neih a i pa leh a khua leh tuite chan loh,a ti ta ngawt mai a. Lal fanu chuan thlan tur zawk pawh a hre ta mang lo va, a inngaihtuah nasa mai a. Kawrdumbela han neih ngawt mai chu hreh tak tein a hreh a. Kawrdumbela neih ai chuan thih daite pawh a duh rum rum a, an khaw tlangval zawnga hmelchhe ber mai han neih chu angai ngam ngang lo va, rei tak chhung a inngaihtuah a, Kawrdumbela hmelchhiat chu thu dang, a aia duh zawk tlangval dang a nei teuh bawk nen, Kawrdumbela a neihloh chuan a pa leh an khua leh tuite chu a chan vek dawn bawk si. A tawp a tawpah chuan Kawrdumbela neih chu a thlang ta a, tichuan hreh tak chungin a nei ta nge nge a.

Kawrdumbela chuan lal fanu a nei ta chu a lawmin a intithei hle a, lal fanu lah a hmeltha si, englai pawha a nupui bula tap rawt chu a duh a, nimahsela,a nupui chuan a h aw em em thung a, a kianga awmte hi a ningin awm bo san dan mawlh a ngaihtuah thin a. Kawrdumbela hmel a hmuh nin em avangin tul hlei lovah te hian an in lamah rei deuh deuh a leng thin a, Hawng tawh rawh, em em a che, mite ngaih atan pawh a mawi lo ve,tiin a leng chu a nu leh paten an tir haw thin a.Kawrdumbela lah chuan a nupui chu a thlahlel em em reng a, khawi kipah pawh anupui duh lo chung chung chu a zui duan duan reng a....

Tukkhat chu Kawrdumbela chuan, I pa len va hawh la, luiah sangha ka zu man a nge, Sangha eite pawh a khat a lawm le,a ti a. Lal fanu chu len hawh tur chuan a kal ta a. Kawrdumbela a hmuh nin em avangin rei tak a leng a, a pain, Va hawthuai thuai rawh,,a tih pawhin a haw mai duh lo va, vawihnih vawithum a pain haw tur a atih hnuah chuan hreh tak chungin a haw ve ta hram a. A len hawh chu Kawrdumbela chu a pek pahin, Kha, rei deuh zuk deng ang chea ti bak hlar a. Kawrdumbela chuan nui sung chung hian a nupuiiin len chhuat laia a thehhlawm chu a la a,

faifuk rut rut chungin a chhuak ta a.Kawrdumbela chuan lui a thlen chuan len chu a han deng ta a le!! a rin leh beisei loh deuh maiin Nghahngiai hi a man ta hlauh mai a, a Nghangiai man chua rawn tawng ta reuh a!! Nghangiai chuan, Min chhuah rawh khai, i taka tha tur ka hrilh ang che,a ti ta mai a. Kawrdumbela chuan mak ti ang reng tak chung hian,Min hrilh ta che,a ti a. Nghangiai chuan, Zuk inbual la, lung mamin innawt la, atha ng e, ithcuan i lo hmeltha tawh dawn nia,a ti a. Kawrdumbela chuan Nghangiaisawi ang chuan a inbual ta a, lung mamin a inngawt sauh sauh a, a inbual zawh chuan a vunte chu a lo mam thain a lo ngo ta vung mai a, a hmelte chu a tha ta emem a.

Lungawi takin a hawng ta a. In a han thleng chu le, a nupui chuan tungea nih a lo hre mai lo va, Mi pa hmeltha tak tak te hi kan hmu kan hmu a, kan hmelchhepa kha a ranw haw leh awm si a, a hmel ka hmu ning a nia,a lo ti a. Keimah h

i Kawrdumbela chu ka ni a lawm,a ti ta mai a. A nupui mak ti leh lawm chu a thidang lo chauh va, a pasal a lo hmeltha ta em em mai chu a lawm ta hle a, a hmangaih thar ta thut a.

A pate len a hawh chu pek mai nachang pawh a hre ta lo va. Kawrdumbela kiangah chuan a tawlh ta heuh heuh mai a. Kawrdumbela chuan, I pate len i hahw hiva pe tawh ta che, an lo hmang ve duh a nge,a ti a. Hmanhmawh bak lengin a len hawh chu a va pe ta a. In chhungah pawh lut lo hian kawngka atangin a len hawh chu thehluh thuai pahin, Kha in len,tiin rang takin an in lamah chuan a tlan haw leh ta a. Lungawi em em hian Kawrdumbela bulah chuan a nui her her reng a.

Chuti taka ranga a haw leh ta mai chu a pa chuan mak a ti hle a, Chemteikhawsak phung chu a va dang ta ve, ni danga a len rei thin tehlul nen, a haw duhlo kha tirh haw a ngai thin a ni si a,ti rilru chungin a va bihthla ta hial a.Kawrdumbela chu a lo ngovin a lo hmeltha ta em em mai hi a lo ni a, mak a ti ta

hle a. Kawrdumbela hnenah chuan, Engtinnge heti taka i lo hmelthat tak mai chu le?tiin a zawt ta a. Kawrdumbela chuan, Luiah ka zuk kal a, Nghangiai ka man a, min chhuah la i thatna tur ka hrilh ang che, a ti a, min hrilh ang chuan ka ti maia, ti hian ka lo amw ta mai a ni,tiin a thil tawn zawng zawng te chu a hrilh tavek a.

Lalpa chuan Kawrdumbela anga hmelthat ve chu a duh ta a, luiah chuan a kal ve ta a. Len chu a han deng ve ta a, Nghahrah hi aman ta hlauh mai a. Nghahrah chuan, Min chhuah la i thatna tur ka hrilh ang che,a lo ti ve a. Lal chuan, Hansawi teh le,a ti a. Nghahrah chuan, Zu inbual la, lung chik deuhin i innawt chiamdawn nia, ti chuan i lo tha em em mai ang,a ti a. Lal chu a inbual ta a. Lung c


8/23

hikin a innawt ta vak a, a innawt pilh ta pheng phung mai a. A chik ta hrep hrupmai a, ah mel te chu a lo chhe ta vek mai a!! A hmu apiangin Lalpa chu an hlauta a, a ni lah chu a innawh nasat avang khan a pilh sen, pawr pheng phung mai sia, hrehawm a ti ta hle a.

Mite chuan a hmelchhiat tak em em nachhan chu an zawt luai luai reng a.Lal chuan Kawrdumbela a mawhchhiat thung a. Kawrdumbela sawi angin luiah ka zuk kal a, Nghahrah hi ka man a, Nghahrah chuan , inbual la lung chikin in nawt rawhmin ti a. A sawi ang chuan ak ti ta a, tihian ka lo awm t a ania ti a. Lungawi lo hle mahse tihngaihna dang vak hre chuang hek lo. Lal hmelchhe tak niin a huna hmang ta a ni.

KHUALTUNGAMTAWNA(Keimingi leh Khualtungamtawna/Hualtungamtawna )

Khaw pakhatah hian pasaltha huaisen leh sa kap thei deuh mai, Khualtungamtawna(Hualtungamtawna ) an tih hi a awm a, tlangval hmeltha leh sa kap thei tak mai anih avangin a hmin gpawh a thang nasa hle a. Sa a kah theih em avangin aan banglaiahte chuan sa hrang lu chi hrang hrang Sakei lu te, tumpang lu te an tar khatluk a, an sumhmun bangte chu sa lu hlirin a khat lek luk tawh bawk a. Miropui leh hmingtha a nih avangin mite pawhin an sawi luai luai thin a ni.

An khaw thenawm lawkah hian Keimi khua a awm a an lalpa chuan fanu hmeltha tak mai Keimingi a nei a. Keimingi chuan nuta pahnih a nei a, Keimingite chuKeimi an nih avangin Keiming pate chuan an khaw thenawm tlangval Khualtungamtaw

nan an unau sakei a kap fo thin tih an hriatin, Khualtungamtawna chu an haw riaua, tih hlum an duh a, hun remchang tha tak erawh an hmu hlei thei lo va. Chutiang a hun remchang an dap ruk reng lai chuan an khuaah Khualtungamtawna chu a rawn zin ta hlauh mai a.

Keimingite khuaa Khualtungamtawna rawn kal lai takin Keimingi chuan an tualah thing hi a lo ek kar kar a. Keimingi thing ek chu Khualtungamtawna chuan ah mu a, hmeltha a ti ta hle mai a, a thleninte hnenah chuan, Khi laia thing ek khi tunge maw ni le, a hmel a van tha kher em ve le!!an ti a. Khualtungamtawna chu a innghat sawk sawk a, a inphih fai a, Keimingi rim tur chuan a thawk chhuak ta a. Keimingi nen chuan an hmingte an inhrilh tawn a. Keiming i thing eh laite chu a eh pui tve ta a, thing eh tur ang angte an eh zawh hnu chuan in chhung lamah chuan an inzui lut dun ta a. Keimingi thingpui lumte chu tui ti taka a inzawhhnuc huan a thlenin lamah a haw leh ta a.

Khualtungamtawna chuan Keimingi chu a ngaizawng ta riau a, neih atan a duh ta hial a, Keimingi chu a rim ta tlut tlut a, nupui a tan a be ta hial a. Keimingi pate chuan Khualtungamtawna thah theihna tur a nih beiseiin an lo remti vemai a. Ropui takin an innei ta a. Ropui taka innei e ti lo chuan an inneih tirhphat atangin rilru lamah an indo nghal a, inrunluih reng rengin hun an hmang dun ta nghal a.

Tukkhat chu Keimingi leh Khualtungamtawna tlangval fa. Chemtei hian thing an phur a, thing an fawm ngah hnu chuan, Keimingi chuan nun chan han zir vel pah a, Chemtei seh chu a chak ta tlat mai a. Chemtei hnenah chuan, Chemte tikhan lo awm la, nun chan kan zir vel teh ang,a ti a. Chemtei chuan mak ti rilru tak chungin, I duh leh han zir vel ta la ti nia,a ti a. Keimingi chu a thlang kawrruamah chuan a zu kal a, sakeiah a chang a, a lim kual vel ta a. An bul mai a sakhi tla lai chu a seh a, a ei ta bawrh bawrh mai a. Chemtei chuan mak a tiin a hlau t

a hle mai a, bak lengin a tlan haw ta a. A pa hnenah chuan a nu chanchin chu ahrilh ta a . A nu thar chu a hlauvin a tih em em a, a hrisel loh phah ta hial a.Vawikhat chu Khualtungamtawna chuan Vawk ka talh dawn e, lo zin rawh u khaitiinKeimingi nutate pahnih chu a chah ta a. Keimingi nutate pahnih chu phur takin Khualtungamtawna te khuaah chuan an lo zin ve ta a. Khualtungamtawna in chu an han thleng a, banglaia sakei lu lo intar beng bung maite chu an han hmuh chuan ankhawngaih ta hle mai a, Khualtungamtawna chungah chuan an thinrim zual a. Phubalak dan mawlh a ngaihtuah ta a.

Zanah chuan an han mu ta a. Keimingi leh Khualtungamtawna chu tui takinan muhil bawrh bawrh a. An mikhual tlangvalte erawh chuan zanlaiah banglaia sake


9/23

i lu intar chu an tah ta a.Ka u aw nger ngur,I dam laia ramsa i hawl a;I thih hnua laibang i mawi le,Ka u aw nger ngurThing thu aw tlum zuk,Khualtungamtawna seh nan.

an ti an ti ta mai a!! Chemtei chuan an mikhualte tap thawm chu a lo hria a, a hlau ta hle mai a, a pa lah chu tui takin a muhil bawk si a. An seh mai ang tih ahlauva, a pa mutui lai chu a au ta vak a, Ka pa, ka pa,a han ti a. A pa chuan mutchhuak aw takin, Eng nge ni Chemte?a ti a. Chemtei chuan, Ka pa, ka zun a chhuak,min va zun pui,a ti a. Khualtungamtawna chuan, Nangmahin va zung mai tawh,ati a.Mahse Chemtei chuan, Ka ngam lo, ka hlau, min va hruai rawh,a ti tlat a. Khualtungamtawna chuan zan dang pawha a fanuin a tibuai ngai si lo va, zanin khera a tibuai chu mak pawh a ti rilru ta deuh a, a fanu chu pawnah chuan a va zunpui ta a.

Pawn an thleng veleh Chemtei chuan an mikhualte tah dan, Ka u aw nger ngur... seh nanan tih chu a hrilh ta vek a, Khualtungamtawna chuan, A lo nih tak chu le,a ti a. Inchhung an luh leh hnu chuan mu leh ta mai lovin an pafa chuan mei an chhem a, ditip a sazu awm hlei lochu, Khi pawh, khi pawh,an ti a, an perh anperh ta mai a!! An mikhualte chuan, Nangni pafa chu eng inti nge? Zan lai laiahte, a tn ti a. Khualtungamtawna chuan, Eng ti love, kantih dan thin ve reng a nia,ati mai a. Tichuan an mikhualte chuan Khualtungamtawna chu an seh thei ta lo va.

A tuk khua a lo var chuan Khualtungamtawna chuan, Nangni tlangval zuan zangah, inhnuaiah vawk khu zu luh chhuak tawh u,a ti a. Khualtungamtawna chuan leikapui atangin alo chang a, Keimingi nuta te chuan Khualtungamtawna seh pah rem chan beiseiin sakeiah an chang a, inhnuai vawk te chu huk chungin an um kawi ta zawr zawr mai a. Chu veleh Khualtungamtawna chuan rang zet zetin an zak dawhah athalin a lo kap ta chat chat mai a. Keimingi nuta te chu a thah sak ve ve ta dera. Keimingi chu a thinrim hle mai a, a nutate Khualtungamtawnan a thahsak tak avangin phuba lak dan tur mawlh a ngaihtuah ve ta a.

Khualtungamtawna chuan Keimingin phuba lak dan tur mawlh a ngaihtuah a nitih chu a hre reng a, a theih tawpin a inveng ru ve ran a. Keimingi chuan Khualtungamtawna tihhlum dan tur chu a thupui ber a ni a. A raino ve ta a, a rainonahmang chuan a pasal chu tih hlum dan tur a ngiahtuah a. Khualtungamtawna chuan Keimingin ei ka chaka tih apiang chu harsa tak pawh nise a tihsak zel a. Vawikhat c

hu Khualtungamtawna chuan, Keiming, i duh duh sawi rawh, ka tihsak zel ang che,ati a. Keimingi chuan hmar a nghalphusen sa a ei chak thu leh a ngho sei tha taka duh thu a sawi a, Khualtungamtawna chua lak a tum ta a.

Tichuan, nghalphusen pel tur chuan Khualtungamtawna leh a ui chu an chhuak dun ta a. Nghalphusen tlatna rama thing zawng zawng chu a dawi khawm vek a, dawithiam tak mai hi a ni ve reng a. Chutia thing zawng zawng a dawi khawm vek hnu chuan chang hi an tum raih a, chu ve leh nghalphusen rual hi an rawn chhuak taduah duah a, Khualtungamtawna chuan thing hrang hrang a tlan lawn pahin a thlachuan a lo kap thlu hmiah hmiah a.

Nghalphusen ho chu a kap hlum deuh vek tawh a, Nghalphusen lian leh nghao sei em em mai nei, a nghao ringawt pawh themtleng chen vel a sei, a pikhawi antih hi a la kaphlum ve lo va. Nghalphusen lianpui mai chu a rawn chhuak ta ruauruau mai a, a hma zawna Khualtungamtawna thal rawn kahte chu a ngho chuan a lo

khak leng zung zung a. Khualtungamtawna nen chuan an in bei tawk hle mai a. Khualtungamtawna chuan a hliam nasa hlet tawh na a, nghalphusen danglam bik a nih avangin a hnuk pawh a fei hel a, a thi lawk thei lo va. Chutia an inbeihna lamah chuan Khualtungamtawna chu thing hrang hrangah a per kai zung zung a, phuanberh hi a lo dawi hmaih hlauh mai a, phuanberh kunga an per kai chu a dawi ta lo va, atliak ta hmawk mai a, khualtungamtawna chu a tla ta a, a tlakna lamah chuan a insawh na ta hlauh maia, a thi dawn ta mai a!!.

A ui hnenha chuan, Va zualko ta la, ka ruang zawn turin mi tam tak an lokal ang a, thing lian pui pui ten min zawn an tum ang a; mahse min dawl lo vin atliak zel ang, diin min zawn rawh se. Kawngkaah min luhpui an tum ang a, an the


10/23

i lovang a, i kawngkaah min luhpui se la a tha ang. In chhunga in luh hunah hmunphiah kha thut bet tlat ang che. Keimingin hmun phiah a tum ang a, Ui cho ui a han ti ang che ang a, a kaiza tha chhat ang che,a ti a. Tichuan, Khualtungamtawnaui chu zualko tur chuan a kal ta a. Tawng thei hek lo le, chetphungin thil awmzia chu a va lan tir ta a. Mite chuan, A pu tel lovin a lo haw ngai si lo va, a puin tawh sual a tawk a ni ang,anti a. Ui chu an zui ve ta a.

Khualtungamtawna thihna hmunah chuan mi tam tak an lo kalkhawm ta a. Mite chuan thing azawn an h an tum ta a, an kalpui tan dawn chauh tihin thing chua tliak leh mai thin a!! Ui chuan a pu ruang chungah chuan di hi a dah thin a,hlang an siam laite chuan hlang chungah chuan di a rawn dah thin a. A tawp a tawpah chuan Ui hian eng emaw tak a hria a ni ang, ti ru diin i zawn teh reng ang uan ti a. Di an lakhawm a, di hmang chuan hlang an siam a, thing chungah di an chap darh a, an ram leh aKhualtungamtawna chu an han zawn leh ta a, tluang takin anzawn haw thei ta a.

In an han thleng a, inchhunga luhpui an han tum a, kawngkaah chuan a leng thei ta tlat lo mai a. Engtin tin emaw luhpui hram an han tum pawhin a leng thei ta ngang bawk si lo va, an mangang ta hle mai a. Chutia kawngkaa luhpui tumaan buai vel lai chuan a ui chuan chik nghar nghar chungin ama kawngka lamah chuan luhpui tur a ni eti ni ve awm tak hian a luti a chhuak sek a. Mite chuan Ui hianeng emaw tak hriat a nei a ni ang.an ti a. Tichuan, Khualtungamtawna ruang chuui kawngkaah chuan luhpui an han tum chhin a, an han rawlh a, awlsam takin an luhpui thei ta mai a!!

Khualtungamtawna ruang chu Keimingi chuan ui awm takin a tah a tah a, pawiti awm tak leh tuar awm takin a awm der vel a, a rilru tak erawh chuan a lawm

hle a, phuba la taah a inngai a, a thaw pawh a veng ru hle zawk a. Mi hmuha mawihawih atan a tap der vel a. Mi an tlem deuh lai chuan hmun hnawk hawl fai tuminhmunphiah a awng ruai ruai a. Hmunphiah chu uiin a lo thut bet tlat a, hmunphiah lak pah chuan, Ui, i hnawk e,,a han ti a, a han chhir zawt bawk a. Ui chu a beleuh tuar a, thawh pahin Keimingi kaihza tha chu a han chhat thawt a, a tlanbo tanghal a. Chutia uiin a kaihza tha a chhak sak tak avang chuan Keimingi chu ramruilei lovin a awm t a. dampawh nuam ti lovin a dam lai hun chu a hmang ta a, reipawh dam lovin a thi ve ta a.

Khualtungamtawna ruang chu ama duh ang ngeiin hnahkiah bulah an phum taa./ Khualtungamtawna ui chu Chinghnia hi a ni a, chinghnia chuan sa a seh apiangin a pu thlana hnahkiah bulah chuan a thin leh a lung a dah ziah thin a. Tun thleng hian Chinghniate hian sa seh an neih phawt chuan hnahkiah bulah a thin leh alung an dah ziah thin e,an ti.

(12/2/2005 Zofa Run)

LENGKAWIA

Hmanlai hian pa huaisen tak mai Legkawia hi a awm a. An lo vauah hian thang a kam thin a. Tuk khat chu a thang kam a va en nak chuan phung hi a lo awk reng maia. Lengkawia chuan a ril chu an lo mawng luiah chuan a zu su a. Chutia phung rila suk lai chuan phung pakhat hi a lo kal a, Lengkawi, eng ril nge i suk?a rawn ti a. Ar-a riltiin a lo chhang a, Phung chuan a awih lo hle a, ar-a rila rual lo vatial din dena ti a, a kal leh ta mai a.

Phung ril chu a seiin a tial deuh ruan a, a su zo thei lawk lo va. Nakindeuhah chuan phung dang hi a lo kal leh a. Lengkawi, eng ril nge i suk?a rawn ti

ve leh a. Ui-a riltiin a lo chhang a. Phung chuan a awi lo hle a. Ui-a rila ruallo va tial din den,a ti a, a kal ve leh mai a.

Reiloteah phung pakhat hi a lo kal ve leh a, Lengkawi, eng ril nge i suk?a rawn ti ve leh a. Kel-a riltiin a lo chhang leh mai a. Phung chuan a awih lo hle a, kela rila rual lo tial din den,a ti a. Lengkawia chu a thlir vung vung a, akal leh ta mai a.

Rei vak lovah chuan phung pakhat hi a lo kal eh a, Lengkawi, eng ril ngei suk?a rawn ti ve leh a. Lengkawia chuan, Vawk-a riltiin a chhang let ve leh maia. Phung chuan a awi lo va. Vawk-a rila rual lo va tial din dena ti v eleh a, akal ve leh ta mai a.


11/23

Lengkawia phung ril sukna laiah chuan a khat tawkin phungho chu an rawnkal sek a, Lengkawia chu eng ril nge a suk an rawn zawt ziah a . Lengkawia chuana awlsam takin a duh duh ril a phuah chawp a, a lo chhang ve mai thin a. PhungLalpa hi Lengkawia bulah chuan a rawn kal ve ta a, Lengkawi, eng ril nge i suk?arawn ti a. Bui-a riltiin a lo chhang a, Chu ve leh, Buiia ril chu damna ngai,atia. A thiante ho chu a au khawm ta chiam a.

Bui-a ril chu phungho sa duh zawng tak mai a nih avanign phungho chu anlo kal khawm a, Lengkawia phung ril suk lai chu an rawn chuhpui ta chiam a. An tam em avangin lengkawia chuan a hneh ta lo va, an chhuhsak ta a. Phungho chuan an thianpa ril chu Bui-a ril emaw tiin an inchuh a, kar lovah an ei zo ta vek a.

Lengkawia chu a thinrim hle a, phuba lak a duh ta a. Vaiza kungah a lawna, a ler atangin a kawr a hik vek a, vawk hriakin a leih chhuak leh vek a. Phungho chu, Mahni thiante sa ei e,tiin a au ta chiam a. Phungho chuan Lengkawia au chu an hria a, Chu!! ngaithla chiang teh u, Lengkawia chuan , Mahni thiante ril eie,a han ti leh chiam a. Lengkawia thusawi an h an hriat chian nak chuan an thinur ta hle mai a. Lengkawia velh tum chuan Lengkawia awmna lam chu an pan ta a.

Lengkawia awmna hmun an va thlen chuan Lengkawia chu vaiza kung lerah alo to vang a. Mahni thiante ril ei etiin phungho chu a lo nuih sawh a. Phungho chuan man turin Lengkawia lawnna thing kungah chuan lawn ve an tum a. mahsela Lengkawian a hawng a lo hih nal vek avangin an lawn thei lo va, a lawn sang ve thei deuhte pawh chu an tlakna a sang a ni ngawt a.

Nakinah chuan kih khung zai an rel ta a, Hawh u, i kih khung mai ang u, kan lawn ve thei si lo,an ti a. An zinga pakhat chu hreipui la turin an tir a. Pahnih lo chuan ka ngam lo,a lo ti tlat a, A nih pahnihin hreipui chu va la ru,ant i

leh a. Pahtum lo chuan kan ngam loan lo ti leh her a. A nih pathumin hreipui chuva la rawh uan ti leh a. Pali lo chuan kan ngam lo,an ti leh ta mauh mai a. Chutiang zel chuan an ti zel a. Sawm lo chuan kan ngam lo,an ti ta zel a. A tawp a tawpah chuan an vai a hreipui va lak mai chu an rel ta a.

An zinga upa ber chu hreipui an lak hlana lo nghak turin an ti a. An kalhlana Lengkawia a lo chhuk chuan lo vaw hrep turin an chah a. Mual an liam hmanchauh tihin Lengkawia chu a rawn chhuk a, Phung putar chu a sawisa ta chiam a,a vaw hrep a, a leite a pawh dawh sak bawk a, a kalsan ta a. Reivaklo hnuah chuan phungho chuan rawn let leh a, an pu thi lek lek a let reng chu an rawn hmu tamai a, Vaiza kungah lah chuan Lengkawia chu a lo awm tawh bawk si lo va, pawi titakin an hawi bial ta mai mai a.

An pu thi chhawnga let reng mai chu bawisawm pahin Lengkawia kalna lam an zawt a, ani lah chu Lengkawian a lei a pawh dawh sak tawh avangin a tawng hlei

thei lo va. Leeee, Leeea ti nawi vel ta mai mai si a. Hrilhhai takin an haw darhta hlawm a. (8/1/2005 Zofa Run)

MAURAWKELA

Hmanlai hian tlangval hmelchhe ve tak mai, pate bawk si Maurawkela hi a awm a, bawm tawt atanga pawh chhuah hlim ang chhap a pawr phang mai hi a ni reuh a, chuachhapah mi chhe fa a lo ni leh zel a, mite hriat hlawh tak pawh hi a ni ngai lova.

Maurawkelate khaw lal fanu chu a hmelthain a taima hle a. Mi feh hmain afeh hman ziah a, dai pal tur a tam thin tehlul nen a puan huh miah lovin a kalthei bik thin a. Mite chuan mak an ti hle thin a ni. Engtin nge maw daidaw hei zo

zai pal tur awm a, puan huh miah lo va a kal theih bik ni,.an ti luai luai a. Lal fanu chuan intihtheih nan tak a hmang a, a uan pui hle thin a.

Vawi khat chu Maurawkela chuan an lal fanu feh kal chu a enthla ru ta a.Lal fanu chuan Maurawkelan a enthla tih hre hek lo, dai pal tur a tam chinah chuan a puan chu a hlip a, a phur ta daih mai a, ruakin a kal ta leu leu mai a. Thlam a thlen chuan a puan chu a bih tha ve leh ta mai a. Chutianga ruaka a kal Maurawkelan a lo hmu reng a ni tih a hriat chuan a mangang ta hle a. Maurawkela chuan, I puan a huh ve ngai loh nachhan ka hre taa ti a, a nui ta kar kar mai a. Lalfanu chu a hrilh hai hle mai a, chu a chhapah, Maurawkela chuan, Thiante zinga sawi dan tur ka hre ta,a ti deuh reng a. Lal fanu chu MAurawkelan a sawi thaih vel


12/23

avang chuan a hlauthawng leh zual a.A tihngaihna hre lo chuan, Maurawkel, sawi miah lo la, thi ka pe ang che,

a ti ta ngawt a. Maurawkela chuan, Ni dang maha thi nei ngai hlei lo, miten khawia mi nge? An ti ang asin le,a ti ta tlat a. Lal fanu chuan Maurawkelaa ka hup dan tur chu a ngaihtuah chhuak thei lawk lo va. A tawp a tawpah chuan, I mu dun mai teh ang, sawi hlek suh ang che,a ti ta ngawt a. Maurawkela chuan, Aw le,a ti a.Tichuan an mu dun ta a.

Lal fanu chu a lo rai ta a. Tu fa nge i pai?an tih pawhin a sawi duh ngailo va, a zep tlat a. Maurawkela lah chuan engmah a sawi ngam ve bawk si lo va.Lal fanu chuan a fa paina chu sawi duh hek lo, nau chu a hring ta a, tuman a paan hre thei lo va. Lalpa chuan naute pa hriat loh ngawt chu dikin a hre lo va,hriat chhuah tumin a bei ta a.

Vawi khat chu an khawtlangin sangha an vua a, chumi tum chuan Lalpa lehnaupangte chuan kawt chhuahah an lo hmuak a, naupangin an thilpekte lawm taka alo lak a, Ka paa lo tih ngei beiseiin naupang tih lawm nan thil hrang hrang an hawn hlawm a. Naupang te chuan tu thil hawn mah chu a uksak duh lem lo va. A hnuhnung berah chuan Maurawkela chu a rawn kal ve ta hnak hnak a, naupang lawm atan thlangdar a rawn hawn sak ve a. Thlangdar chu a bawp leh lam a sik bul a, hmawlhtein a thil a, thlangdar chu a lam vir char char a, Lalpa leh naupang awmna bula rawn thlen chuan naupang te chuan, Khawi ka pa, khawi ka pa,a lo ti a. Lalpa chuan naupang pa chu a hrechhuak thei ta a.

In an thlen chuan Lalpa chu a thinur hle mai a, a fanu hnenah chuan, Maurawkela hi maw i fa paina chu!!a ti a. Maurawkela te ang fa a lo pai mai chu a hrethiam thei ta hauh lo mai a, a fanu chu a hnawtchhuak ta hial a. Chutia a hnawh

chhuah takah chuan lal fanu leh Maurawkela chu lo lamah an tlan dun ta ngawt a.Reiloteah lal fanu chuan Maurawkela chu a lungten leh ta maia, thlam chhung a riah ve pawh chu a phal ta lo va. Maurawkela leh a ui chu thlam hnuaiah an riak thin a.

Vawikhat chu, Maurawlkela leh a ui ramvak chuan dil mak danglam tak awmna hi an va pawh hlawl a, Maurawkela ui chu dilah chuan a tla palh ta hlauh mai a, a rawn chhuah leh chuan ui duhawm tak mai leh hmaltha takin a rawn chhuak ta mai a!! Maurawkela chuan mak a ti hle a, that ve deuh beiseiin chu dilah chuan ainbual ta a, ainbual zawh chuan a lo hmeltha ta em em mai a. Tichuan thlam lamahchuan an kir dun leh ta a. A fapain a lo hmuh chuan, Ka nu saw ka pa a lo haw,ati a. A nuin a en chuan a lo that tak em avangin Maurawkela kha ni ta lovin a hria a, a ngaizawng ta hle a.

Maurawkela chu thlam chhungah pawh chuan lut ngam chuang hek lo, a thil

hawnte chu thlam leihka bulah a dah a, thlam hnuaiah chuan a lut leh ta a. A chet phung velah chuan Maurawkela ang riauvin a hria a, a fapa lah chuan, Ka pa a ningei e,ati tlat a. A nu chuan, Nanga pa ve te chu hmelchhe te a nih kha,a ti tlat thung a. Chutia a fapain Ka pa a lawm,a tih tlat vang leh a lo that tak em avangin, Chutia i pa a nih hrim chuan thlam chhung rawn lut ve turin sawm rawh,a ti a. Naupang hcuan, Ka pa, lo lut rahw, ka nun ati,a ti a. Maurawkela lah chu a la lut ngam ta chuang lo va.,

Lal fanu chuan a ngaihzawn tak em avangin a fapa hnenah chuan, Taite, tlang banah sawn va uai la, ka pa ka tla dawn e va ti la, i pa chu alo haw duh a nge,a ti a. A fapa chu tlangbanah chuan a va uai ta dar dar a, Ka pa, ka tla dawn e, min hlangthla rawh,a va ti a. Maurawkela chuan I nun min lo hau dah ange,a ti tat a, a hlang thla ngam chuang lo va. A hnu deuhah chuan a nu chuan a fapa chu atihdan pangngai bawka ti turin a tir leh a. Naupangte chu tlangbanah bawk chuan

a va uai leh ta dar dar a. Ka pa, ka pa ka tla dawn e, min lo hlang thla thuai rawh,a ti tla ta. A fapain a pa a koh lai chuan, Faten min hlang thla rawh ti ti a, va hlang la ti nia,a lo ti a. Maurawkela chuan a va hlang a, thlang chhungah chuan a rawn luhpui ta a. Tichuan an awm ho ve leh ta a.

Chutianga hlim taka an awm lai chuan Maurawkela leh a ui chu an ramchhuak leh ta a. Zawng rual danglam tak hi an hmu ta a, zawng ho chuan thei hi an lotlan malh malh hlawm a, an zing hotu le lian ber chuan Khaung danglam tak mai hia nei a. Zawng lalpa chuan khaung hcu an beng a, Zar khat hmin raw pip!!an ti a,an thei tlan zar chu a hmin ta vek a. Zawngho chuan an tlan zawh ve leh an lalpa chuan khuiang chu an beng leh a, Zar khat hmin raw pip!!an ti leh a, zar khat


13/23

dang chu a hming leh ta mai a. Maurawkela chuan a ruk tein a thlir reng a, zawngkhuang chu neih sak a duh hle mai a. Zawngho chu an zui ru ta a.

Maurawkela leh a ui chuan zawngho inrin loh lai takin an bei ta thut a,zawngho hlau pheng hcuan an khuang tha tak mai chuan tlanchhiat san a, an vanneih asiamin zawngho khaung chu an chhuhsak thei ta mial a. Maurawkela chuan khuangdanglam tak mai a neih takah chuan an bul vela thing leh mau te chu mihringah achantir a, khaw ropui tak a din ta a. Lal ropui takah a insiam ta a. A nupui-pate chuan Maurawkela khuaah chuan chhiah an rawn khawn thin a, Maurawkela te nupa chuan an ning hle mai a, vawikhat chu an rawn khawn leh a, an lo pe duh ta lova.

Maurawkela te khua in chhiah an pek duh tak lohvah chuan a puzawnte khuachuan lungni ta lo va, Maurawkelate khua chu an rawn run ta mai a. Khaw daifemlama chengte chu an rawn that ta nghauh nghauh mai a. Maurawkela khuate chuan anngam lo hle a. Chutihlai chuan Maurawkelate nupa chuan lungmuang takin leihkapuiah hrik an in en sak melh melh a. An khuate chu an ti zo dawn ta mai a, ralho chuan Maurawkelate nupa hrik in en lai chuan rawn hnaih chilh ta hle a, Maurawkela nupui chuan, Maurawkel, che ve tawh rawh le,ati a. Chutah le!! Maurawkela chuana khuang chu an beng a, Ka khua leh tuite rawn beitu zawng zawng hi thi raw pip!!an ti ta a le... Ralhi chu thawk leh khatah an thi ta vek mai a, ralhoin an thah takho zawng chu, Lo nung leh vek rawh u pip.an ti leh a, an lo nungleh ta vek a. Tichuan, tumah tibuaitu pawh nei tahw lo vin hlim takin an awm ta a ni. (14/2/2005 Zofa Run)

MUALZAVATA

Hman lai hian Lal mak dang dai tak mai hi a awm a, a chak leh a len em avangin ahming pawh a thang hle mai a. Vawikaht chu Lo ka vat dawn eati a. Nikhat thil thu lekah mual za lai a vat zo der a. Nikhat chhung leka mual za lai a vah zawh hman avangin Mualzavata tiin an sawi lar ta a. Mualzavata chuan amah ang bawk a chak nupui a nei a. Lo hal a huna lo chu an hal ta a, thlai chi te an thlak a, buh te an tuh zawh hnu chuan, hlo thlawh a lo hun ta a, Mualzavata nupui chuan nikhat chhung lekin an lo, mual za lai chu a va thlo zo ta der a.

Vawikhat chu Mualzavata chuan a khuate hnenah Tumah feh chhuak suh u, kahmui hmul ka hiat dawn e,a ti a. A hmuihmul chu an hiat ta a, a kamah pasaltha rual khatin an lo chang a, Sakhi te, Sazuk te, Sakuh te, Tlumpui te, Sanghal te,Sanghar te chu a hiat chhuak ta nawlh nawlh mai a. Pasalthate chuan an lo that z

el a, an sa kah sa chu khawtlangin an insem a, an hlimpui hle hlawm a.Vawi khat leh chu Mualzavata chuan, Ka kam ka thuah dawn e, tumah ram kalsuh u,a ti a, tuman an ram kal ngam lo va, hmeithai pitar pakhatte hian, Eng emkan ti hlei nang,a ti a, thingphurin a chhuak lui a. Chutah le!! Mualzavata chuan a kam chu a han thuah ta a le!! Sakhi bawp te, sial lu ro te, sazuk ki hreu tha tak takte hi a rawn phuh chhuak ta ur ur mai a. A kam thuahna tui chu saberekakhuangkaihah a chang a, pitarte thing phur kha a len ta vawn vawn mai a!! Tun thleng hian a la ri ta rek rek reng e,an ti.

Mualzavata mit chu a mim leh ta tlat mai a, amit mim en tur chuan pa hochu an inhawr khawm ta a, a mit chu an han keu ta a, a mit hlawh nan chuan phulrua an la a, rawcheh an siam a, an han hawlh ta rawk rawk a, arbawm chhia te, emping chhia te, thlangra te leh kho te chu an hlawh chhuak ta rum mai a. A khuatechuan, Ka pu i mit men a nuam deuh tawh emaw chu?an han ti a. Mualzavata chu an m

eng suar suar a, an khap suk suk bawk a, A...a.. ka mit sirah hian min la kam relh relh mai,a ti a. An han en leh nak chuan pa pakhat chuan, Khi ta khi, dum nel nel ka hmu e,a ti a. An han hawlh leh rawk rawk a, sakhi nua hi an hlawh chhuak leh ta a!!

Vawi khat chu, Vaibel ka zu dawn e,a ti a. A vaibelah chuan a hote chuanVahchap hi an beng teuh a, Mualzavata chuan an tan kai a, an pak ta tulh tulh mai a. Khua a mite chuan a vaibel zuk khuk a ni tih hre hek lo, ruah thimpui a rawn thawk dawn ta emaw an ti a, an buai phili ta hle mai a.!! Mualzavata ram kal hi vawikhat chu a muthlu a, a ban chu kawrteah a kham kai ruah mai a, Pitarte thing phur hian thingtuluang emaw tiin an chek chhin a, Mualzavata chu a phu ta uih


14/23

a, Pitarte chu a per leng ta lawng lawng a, tunthleng hian a la ri ta rawk rawkreng a ni.

Tumkhat chu mi pakhat hian thah a tum a, Mualzavata chuan arbawm tur hia lo tah mek a. Mualzavata hnungah chuan chempuiin a har lak ta hlawk hlawk maia. Mualzavata chu na ti awm ang pawn a awm duh hlei lo va, a sah rei tak deuh hnu chuan, Thiuana, i mi han fiam dan hlek hlek chuh, a va thip deuh ve le,a ti duh chauh va. Vawikhat chu an ramvak hian chhun chaw fak a tum a, chaw hmeh tur lah chu a nupuiiin a lo fun sak tel si lova, Reiek tlang leh Lungdar tlang a kar a, chaw a fak ta a, Tlawngnuara Sangha awm zawng zawng chu a hmeh zo ta vek a.

Tukkhat chu Mualzavata te thianzaho hi an zin ho va, mi chak danglam biktak tak hlir an nih avangin tiang atan thingin a dawl thin loh avangin thirtiang an hawl theuhva. Mualzavata thiante ho chu Lamlira te, Phawlawngzamngira te, Pangpuielhtliaka te, Saikhaia te an ni a. Hmeithai pakhat inah hian an thleng a,Phawlawngzamngira chuan a tiang chu an tung a, hmeithai in chuan a dawl zo ta lova, a tlu ta mai a. Phawlawngzamngira tiang hi alian tha hle lah tak a, pa vantlang malpui tiat lai a lian hi a hawl thin a, a pa chu thirdeng a nih avangin apa chuan a tiang tur hi a chher sak thin a. Malpui tiat lai mah ni se, a hawl tliak leh mai thin a ni. A pa chuan pa pawm laia lian hi a chher sak a, chu pawh chu a la hawl kul zek zek reng a. Thir te a van deuh avangin a pawm ta rih a. Chutianga lian leh rit chu hmeithai in chuan dawl hek lo le, a tlu sawp ta vek maia ni.

Chutia Pitarte in ber a tluk tak siah chuan Pitarte chu a tap karh karhreng a, Aw, a van pawi tak em, kei atan in sakte a harsat vei nen aw,a ti a. Mualzavatate ho chuan, Ka pi, lungngai duh mah ta che, inte cu kan sa leh mai tur a l

awm,an ti a. Pitarte chuan a awih duh lo va, Nangni khualzin kal laiin chuti maiin inte chu in sa thei hlei lawng nge,a ti a, a tap keuh keuh renmg a. A tuk khuaa lo var chuan hmeithai pitarte in chu an sak sak ta a. Pangpuielhtliaka chuanthing lian puipui chu a ban a tan a elh tliak hmawk hmawk a. Saikhaian awlsam takin a lo khai sawn zung zung a, Phawlawngsamngira leh Mualzavata te chuan an duhna lai laiah an lo sawh phun hmiah hmiah a, Lamhliran a hman dan hrang zelin a lokuai phei ve leh bawk a. Tichuan, hmeithai chu in tha deuh mai an sak sak ta a.Pitarte chu hlim takin a nui ve leh ta kar kar a. (14/2/2005 Zofa Run)

RAHTEA

Hmanlai hian fahrah khawngaihthlak deuh mai Rahtea hi a awm a. Nuhrawn a hrawn a

, a nuhrawn chuan a tirethei em em thin a. Chaw kaw puar pawn a ei ve a phal ngai lo va, a ei atan favai leh chaw chawh pawlh hlir a pe thin a. A ei chhiat em avangin Rahtea chu a cher em em reng a, ruh kal thei hi a ni ngawt a.

A nuhrawn chuan silhfen tha pawh a pe phal ngai lo va, thawmhnaw tet lehhlui, chhe em em chauh a silhin a fentir thin a. Khawvat hnuaiah te hian intuamlumna tur thawmhnaw tha pawh a neih loh avangin hrehawm a ti thei hle thin a. Ni lo chhuah hunte hi a nghakhlel em em thin a, a tan chuan kawrlum neih chhun ani ngawt a. Meilum ai ve a tumte hian a nu chuan ai ve pawh a phalsak ngai lo va.

A nuhrawn chuan hna hahthlak tak tak hlir a thawh tir thin a, a hah deuhchang a chawlh ve a tumte hian a chawlh ve pawh a phalsak ngai lo va. A nuhrawnin a hau ang tih hlau tak chung a hna a thawk chung pawhin a hau hrep hrep reng a, a vaw deuh reng bawk a. A nuhrawn bulah chuan awm pawh a awm tha ngam ngai

lo va, a hau ang tih hlau reng rengin a awm a, a khur ru zawih zawih reng thin a.

Thian kawm ve te pawh hi a phal lo va, a thiante zinga a awmte hi rang takin a ko haw a, eng kaw sawi set set lo vin a vaw leh chiam mai thin a. A nuhrawn chuan Rahtea chu a huat em avangin tihhlum daih a duh a, tihhlum dan tur mawlh mai chu a ngaihtuah chhuak ta a. A pum a tina der ta chiam a, a lo dam leh theihna turin ar te, vawk te, ui tein nasa takin an thawi chiam a, engmah a ang thei chuang lo va.

Inthawinana ran zawng zawng an talh zawh hnuah pawh a pumna chu a dam thei ta chuang lo va. RAhtea pa hnenah chuan a lo tum lawk tawh ang ngeiin, Ran dan


15/23

g pawn min thawi leh thin mah ula ka dam thei chuan glo vang, ka dam hi i duh tak meuh a nih chuan Rahtea hian min thawi ula ka dam ngei ngei ang,a ti ta a. Rahtea chuan a nuhrawn thusawi a lo hre ru kiau a, a hlau ta em em a, ramhnuiah a tlan bo ta daih a.

Rahtea pa chuan a nupuiin, Rahteain min thaiw ula ka dam anga tih avang chuan a inngaihtuah nasa hle mai a. Mihring a inthaiw chu dikin a hre meuh lo va,a nupui chu a hlau bawk si a, a tawp a tawpah chuan rem chu a ti ve ta a. Rahtea chuan inthawi chu an tum ta a. Rahtea chu an han zawng a, an hmu ta mai lo va,a tlan bo tih an han hriat chuan pawi an ti hle a. Rahtea chu engtin nge kan koh haw theih ang aw... tiin an inngaihtuah nasa ta mai a, a tawpah chuan Khuang kan chawi dawn, ti ila a lo haw duh mai ang,an ti a.

Rahtea ko haw tur chuan Rahtea u chu an tir ta a. Rahtea chu Thingsiri kungah a lawn a, a par zu chu a lo tlan melh melh a. A u chuan -

Rahte, Rahte, lo hawng rawh,I nun khuang a chawi dawn e;I pan sial a chhun dawn e,Rahte, Rahte, lo hawng rawh.a va ti a.Rahtea chuan hla bawkin a lo chhang let ve a -Ka u, ka u, kir leh tawh,Ka thin ka lung in ei ai chuan;Thingsiri par ka tlan e,Ka puar e, ka fan e,a lo ti a, a haw duh ta lo va. A u chu beidawng taki

n a haw leh ta a. A nu leh pa hnenah chuan, Ka koh pawhin a lo hawng duh lo,a tia. Rahtean a chhan dan zawng zawng chu a sawi ta vek a. A nuhrawn chuan a pi a t

ir ve leh a, Nangin va ko tawh, i koh chuan a lo haw duh ngei ang.a ti a. A pi chu Rahtea ko tur chuan a kal ve leh ta a. Rahtea u -in a koh angin a va ko ve lehta a. Rahtea chuan.

Ka pi, Ka pi, kir leh tawh,Ka thin ka lung in ei ai chuan;Thingsiri par ka tlan e,Ka puar e, ka fan e, tiin a lo chhang leh a, a haw duh ta chuang lo va.

Beidawng takin a pi pawh chu a hawng ve leh ta a. Rahtean tan a khawh tlat dan chu a sawi a. Rahtea nuhrawn chuan a pasal chu, Nangin va ko ve tawh, i thu zawng aawih ngei ang, a lo haw mai ang,a ti leh ta a. Rahtea pa chuan a va ko ve ta a,Rahtea u leh a pi ten an koh ang bawk khan -

Rahte, Rahte, lo hawng rawh,I nun khuang a chawi dawn e;

I pan sial a chhun dawn e,Rahte, Rahte, lo hawng rawh.a va ti a leh a. Rahtea chuan hla bawkin a pa chu a lo chhang v a -

Ka pa, ka pa, kir leh tawh,Ka thin ka lung in ei ai chuan;Thingsiri par ka tlan e,Ka puar e, ka fan e,tiin.Rahtea pa pawh chu beidawng takin a haw ve leh ta a. A nupui chuan thinr

im takin a lo an khum a. Khaw nge keiman ka va ko a nge,ati a. Rahtea ko tur chuan a kal ve leh ta a. Rahtea awmna hmun a va thlen chuan -

Rahte, Rahte, lo hawng rawh,I nun khuang a chawi dawn e;I pan sial a chhun dawn e,

Rahte, Rahte, lo hawng rawh.a han ti ve a. Mahse Rahtea chu a haw duh chuan glo va. Ti hian a chhang a -

Ka nu, min ngai manang che,Keiin ka ngai manang che - reng.a ti a.Therengah a chang a, a thlawk bo ta daih a. Tun thleng hian thereng chu

thil ei lovin a zai puar ta thin a ni, an ti a lawm. (7/1/2005 Zofa Run)

SICHANGNEII


16/23

Hmanlai hian parawl pakhat hian tui a khuap a, a tuikhuah chu tuk tin hian a en ziah thin a. A ri leh beisei loh deuhvin, a tui khuah chu a lo nu phut thin a, a tuikhuah a lo nu ziah thin chu mak a tiin a ngaihna a hre lo ang reng hle a. Ka tuikhuah tui tinu thintu hi tunge maw ni dawn le,tiin a rum lungawi ve mai mai thin a. Hmeithai pitar pakhat hian tui tinu thintu chu a lo hria a, I tuitinu thin hi ka hria asin, ati a, Parawl chuan a ngaihven hle a, Ka pi, min han hrilh teh khai,a ti a. Pitar chuan, Sichangneiite unau an ni a, van atangin zingtianah an rawn thlawk thla a, an rawn inbual thin a, tui hi an rawn tinu thin a ni,ati a. Parawl chuan, Ka chang dawn a ni,a ti ta a. Pitar chuan, Man i tum anih cuan hnung lam atangin man ang che, chuti lo chu an hmelthatnain a en khalh ang che, i man thie lovang,a ti a.

Parawl chuan a tui tinu ziah thintute chu hriat tumin a chang ta a, zingkhaw var rualin van atangin Sichangneii te unau chu an rawn thlawk thla dun taral ral mai a. Tuikhuahah chuan an rawn inbual ta phur phur a, an hmelthatna chuan tuikhuah leh a velte chu a en p hut a. Parawl chuan man tumin a veh tham thama, an hmelthatna in a en khalh avangin a mit a vai a, Sichangneiite unau chu ahmu chiang hlei thei lo va, a man thei ta lo va. Sichangneiite unau chu van lamah an thlawk chho leh ta daih a.

Parawl chuan Sichangneii te unau chu hmeltha a tih em avangin a vei ta em em mai a, a ngaizawng ta hle a. A man theih vaih chuan nupui atan neih ngei atum ta ral a. Tuk khat chu a vanneih a siamin a chang chhuak leh ta mial a. Vartianah Sichangneiite unau chu van atangin an rawn thlawk thla leh ta dalh dalh a,tui khuahah chuan an rawn inbual a, tui chu an rinu leh ta vek a. Hlim taka aninfiam a, an nuih awr awr laiin, Parawl chuan a veh then then a, Sichangneii chu

an bawh ta thut a, a inrin loh lai tak a nih avangin a man thei ta hlauh va. Sichangneii chu an tal chiam thin na a, a tal chhuak zo ta lo va.Parawl chuan Sichangneii thla leh a meite chu a pawh bulh sak vek a, thu

l mawngah a thukru ta daih a. Tichuan Sichangneii chu nupui a tan a nei ta a. Sichangneiite nupa chu an chi a tha duh hle a, chhang zing tak takin fapa hlir pasarih an nei a, fanu erawh an nei thei hauh lo va. An fate chu Katheia te, Dotheia te, Haitheia te, Chhintheia te, Entheia te, Mantheia te leh Tlengparela te anni a, mipa naupang inchhangbung harh tak tak an ni hlawm a, an chhang a zin hlawm em avangin Sichangneiite nupa chuan an inawm chhawk thin a, Nau awm chu a ahahthlak em avnaign pa zawkin nau a awm rawt a, Sichangneii chuan a pasal nau awm chu a chang changin a awm chhawk ve thin a. An pain nau a awm chuan Sichangneiichang leh thla a thuhruk kha a la chhuak a, a fate ho chu a khalhtir a, nilengin tlei takin an awm thin a. Heng chang leh thla ka khalh tir thin che u hi in nu

hrilh hlek suh ang che u, in nuin a hriat hlauh zawngin a thlawh bosan daih angche u, a thlawh bo zawngin a pawi dawn em maia ti tlat a. A fate ho chuan tumanan nu chu an hrilh duh lo va.

An nuin a awm ve tum chuan khalh tur nei ve hek lo, an tlei thei lo hlea, an tap an tap thin a. Vawi khat chu Sichangneii chuan, Fate u, in pain a awm che u chuan in tlei thei hle si a, keiin ka awm ve che u hian in tlei thei lo hlethin si a, eng nge maw a chhan le? In pa chuan eng nge a khalh tir thin che u a?tiin a fate ho chu a zawt kual vel a. Tuman a chhan an sawi duh lo va an naupang ber Tlengparela chuan, Kei chu ka hria, Ih maw ka nu,a ti hman chauh a a u te ho chuan, sawi suh, sawi suhan o ti tliar tliar a. Sichangneii chuan, Tlumte, sawiteh sawi teh,a lo ti a. Tlengparela chuan, Ih maw ka nu, ka pa in min awm chuanchang sei tha tak tak hi min khalh tir thin a, kan tawn a, kan lam su nghiau nghiau thin,a ti ta a . A u te ho chuan, Mawi a dwt a nia,an lo ti dial dial a.

Sichangneii chuan, Tlumte, in thil khalh thin chu i pa chuan khawiah ngea dah a,tiin a zawt leh a, Tlengparela u te chuan a sawi mai ang tih hlauvin Tlengparela chu an lo chhaih buai char char a. A uten an lo chhaih buai reng avangin Tlengparela chuan a sawi lawk thei lo va. Sichangneii chuan, Tlumte, i pain a dahna chu han sawi teh,a ti leh thin a. Tlengparela chuan Ih maw, thul mawngah a dah tha,a ti ta a. A u te ho chuan, mawi a dawt,an lo ti tliar tliar a, a pain a dahna Tlengparelan a sawi ta mai chu pawi an ti hle a. An nau chu an hau tliar tliar a.

Sichangneii chuan a chang leh a thla chu a va la chhuak a, an invuah vela, Fate u, ka in hmeh awm em?an ti a. Tlengparela chuan, ka nu i inhmeh lutuk,a


17/23

o ti a. A u te ho chuan, Ka nu i inhmeh lo an lo ti tliar tliar a. Sichangneii chusum hmunah a va ding vung a, fate u, ka mawi awm emaw chu,a ti leh a, Tlengparela chuan, Ka nu, i mawi,a lo ti leh a, Tlengparela chuan, Ka nu, i mawi,a lo ti a.A u te erawh chuan hlau thawng rilru tak chungin, Ka nu, i mawi lo,an ti a. Sichangneii chu leihkapuiah a va ding vung a, Fate u, ka mawi awm em,a ti leh a, Tlengparela chuan, Ka nu, i mawi,a lo ti leh a. Midang chuan, Ka nu i mawi lo, lo lut vat rawh miin an hmu re reu ang che,an ti a.

Sichangneii chuan a thla chu a zar duai a, Fate u, ka mawi awm em?,a ti leh a. Tlengparela chauh chuan, Ka nu i mawi,a lo ti a. A u te ho erawh chuan a thlawh bosan daih an hlauh avangin, Ka nu, i mawi lo, lo chhuk vat rawh, mi reu reuin an hmu ang che,an ti a, a nu chu an au vak vak a. Sicahngneii chuan a thla chu a zar pharah a, an zap vel a, Van lamah a thlawh bo san ta daih a.

Tlaiah chuan an pa feh chu a lo haw a, an pa chuan, Fate u, khawiah nge in nu?a ti a. Anniho chuan thil awmdan chu an hrilh vek a. Sicahngneiin van lama athlawh bosan takah chuan a lung a leng ta em em mai a. A fate ho hnenah chuan, In nupawh a awm tawh si lo dam pawh hi nuam ka ti ta o ve, ka intihlum mai teh ang,a ti a. A fa u te ho chuan, Ka pa intihlum lo ve, ka nu a awm tawh si lo, i tello te chuan engtin nge kan awm ang? an ti a./ Tlengparela chuan, I duh leh intihlum daih rawh,a lo ti sam et a.

An pa chuan, In nu awm tawh si lo, dam pawh hi nuam ka ti ta lo ve ka tilmu ka chhu keh mai dawn e,a ti leh a. A fa u te ho chuan, Ka pa, chhu keh lo vang,an lo ti tliar tliar a. Tlengparela chuan, Ka pa, i duh leh chhu keh daih rawh,alo ti ve thung a. An pa chuan tilmu chu a chhu keh ta a, a na tuar tal vel chuTlengparela chuan hmuhnawm ti takin a lo thlir a. Ka pa a lam ete a lo ti vel a.

Nakin deuhvah chuan, an pa chuan, FA te u, ka tilmu leh lam ka chhu keh leh dawne,a ti leh a. A fa u te ho chuan Ka pa, chhukeh tawh lo ve, i chhut keh leh te chuan i thi mai ang asin, ka nu mah a awm tawh lo tih nak alaiin, i tel loten engtin nge kan awm theih ang ni,an ti laih laih a. Tlengparela bawk chuan, Ka pa, iduh leh chhu keh leh rawh a hmuhnawm a lawm,a lo ti ve leh a. Tichuan, an pa chuan tilmu leh lam chu a chhu keh leh ta a. A thi ta nge nge a. A pa thi tur chalcahng vel chu, Tlengparela chuan, En teh u, ka pa hi a mak roh ve!! ka pa ke lengdante chuh! ka pa mit ren run hi!a ti a, a hlimpui hle a.

Tlengparela te unau chuan nu leh pa nei ta hek lo, baihvai takin hun anhmang ta a. Ramah an kal a, ei tur zawngin an vak an vak ta mai a. Mantheian thilreng reng a man theih em avangin eitur nghei lovin an awm ve thei hram a. Vawikhat chu an lungleng hi leihkapuiah hian an thu a, an indawm kun ngiai hlawm a, Kanu leh pa an awm tawh si lo va,tiin an inngaihtuah lung puam a, hnathawh zai pa

wh rel thei lovin an tap an tap ta a. Chutia an tah lai chuan, Enthei, nang van lam han en vel teh, ka nu i hmu mial lo maw?an ti a.Entheia chuan ngun thluk tak hian van lam chu an thlir kual ta a, van-a

a nu buh deng lai hi a han hmu ta hlauh mai a. A unau te hnenah chuan, En ve mahteh u, ka nu buh deng lai ka hmu,a ti ta mai a. Nang Kapthei, ka nu sum kotlangahkhian han kap teh khai,an ti a. Kaptheia chuan a thal chu an tin vang vang a, athal ngul chu an kuai kul pawp a, a thla fang chu a thlah ta a, a nu sumah takmai chuan a han kap bur ta chat a. Chu ve leh Sichangneii chuna lei lam a rawn thlir a, a fate ho ngui nghiai a thu chu a zu hmu ta a, a khawngaih ta em em maia, lei lamah chuan hrui a thlak thla a, Tlengparelate unau chu phur takin vanahchuan an han lawn ve ta a. An nu an han hmuh chuan an hlim em em a, an nu bulahchuan an awm ve ta rih a.

Sichangneii pa chuan a tute lo kal ve chu a ngai thei ta hauh lo mai a,

tih hlum dan tur mawlh mai chu a ngaihtuah ta a. A tute ho chu a hnathawhnaah ahruai thin a. Vawikhat chu lo vah naah a hruai a, thing lian pui mai awn de du hi a kih pui ta a, an thing kih chu tlu mai tura an reh vek hnuah a tuteho chu chu thing hnuaiah chuan Chaw i fak ang u,a ti a. Chutia thing hnuai a chaw ei tumaan thut bial laih lai chuan, Tute u, kan daikal lawk a nge,ati a. Chhak lam atangin thing chu a han kit ta mai a. Thing tlu turin a rawn delh dawn lai takin, aunau te ho chuan Dotheia hnenah chuan mangang takin, Dothei, Dothei, nang han dovat rawh khai, thingin min rawn delh dawn e,an ti a. Dotheia chuan thingin a delh hma chuan a lo do ta vat a, an vai chuan an him leh ta vek a.

Nakin deuhah chuan an pu chu an awmna hmunah chuan engthawl fahran hian


18/23

a rawn kal tuang tuang a. An thih vek a rin avangin a tah dan turte a rawn zir lawk vel a, an awmna hmun a rawn thlen chuan a tute ho chu dam vekin a rawn hmu ta a, mak a ti hle a, a tawng sual nawk nawk a, In thi vek ang chu, tih nak a laiin, in lo la dam sen lil lel hlawm a ni maw,a rawn ti a. Tlengparela te unau za ho chu an diau duh bik lo va, Kan thi duh bik mai hlei nem, nang ngumsek paw reu ro pa,an ti a. Tlai a lo nih chuan an inzui haw leh ta dam dam a, an nu hnenah ansawi a, Sichangneii chuan a mangan pui ta hle a.

Lo hal a lo hun a, lo hal tur chuan an pu chuan a tute ho chu a hruia chhuak leh ta dam dam a. Lo an thlen chuan vahchap laiah a kal pui a, Tikhan lo awmula, lo mawng luiteah khuan chhun hmeh a tan chakai ka zuk khawrh lawk a nge, lo kal sawn reng reng suh ang che u,a ti a. Tichuan a kalsan ta a. Tlengparela teunau za chuan ngaihthatlohna pawh nei lovin an puin lo awm rawh ua tihna laiah chuan an lo awm mawl ve ngawt a. An pu chuan chakai khawrh a tum hauh lo va, halkhung ngei chu a tum a ni si a, hal hlum ngei tumin lo mawng a thlen chuan mei adep kai a, lo chu a hal ta mai a. Vahchap lah chu nisaah a lo inpho rei tawh bawk a, a kang tha duh hle mai a, a alh ta zuai zuai mai a.

Chutia vahchap a rawn kan tak duai duaiah chuan Tlengparelate unau za chu an mangang ta hle mai a. Mei lah chu a alh chakin, a sat hian a sa ta huam huam mai a, a khu bawk nen men ngaihna pawh hi a awm tawh lo va, mittui leh hnaptuinen an hawi ta per pur mai a. Haitheia hnenah chuan a unaute chuan, Haithei, leihi han hai khuar zung zung teh khai, kan thi zo dawn e,an ti a. Haitheia chuanlei chu an hai khuar zung zung a, an unau za tawmna tur tawk chu a hai khuar tathuai a, an vai chuan an lut ta vek a. Chhintheia hnenah chuan, Nang Chhinthei, han chhin leh rawh le, ti hi chuan kan la him kim lo,an ti leh a, Chhintheia chua

n an chhin leh ta zung zung a. An vai chuan an him leh ta vek a.Vahchap a kan zawh hnu chuan an pu chu lo mawng lam atang chuan a rawn chho ve leh ta a, meivap tha lai deuhte chu rawn liah chhoh zoh zoh pahin, Kei hiKaptheia vap, hei hi Dotheia vap, hei hi Haitheia vap, hei hi Chhintheia vap, hei hi Mantheia vap, hei hi Entheia vap...a rawn ti chho dun dun a. Nakinah chuana tute ho awmna chu a rawn thleng a, a tum leh rin loh deuhin a han hmu leh ta hlawm a, an lo la dam kim vek chu a hmuhin mak a ti em em mai a, E khai!! in lo ladam phiangsen hlawm a ni maw? In thi vek tawh ang chu tih nak a laia,a ti a. Tlengparela te unau za chuan, DAm ang chu maw le, nang ngumsek paw reu ro pa,an tia. Tichuan an inzui haw leh ta diah diah a.

In an thlen chuan an nu hnenah an pu thil tih dan zawng zawng chu an hrilh leh ta vek a. Sichangneii chuan a fate ho chu a mangan pui leh zual ta hle a,an pu chuan a that vek mai ang tih chu a hlau ta hle a. A fate ho hnenah chuan,

Haw leh mai teh u, chuti lo zawng engtikah emaw, in pu hian a la tihlum palh maiang che u,ati ta a. Tlengparelate unau za chuan an nu thu chu zawm mai thain anhre ve ta a, an nu ngai tak chung chuan lei lama haw thlak mai thain an hre veta a, an nu ngai tak chung chuan lei lama haw thlak zai chu an rel ve ta a. An haw dawn tuk chuan Sichangneii chuan a fate ho chu a thlah a, Mual sarihah thang inkam thin dawn nia,tiin a chah a. Tichuan lei lamah an haw leh ta a.

Tlengparelate unau za chuan an nu sawi ang khan mual sarihah thang an kam ta a, an awk thei hle mai a, an thang chu eng thang pawh nise a per duhin a per thelh ngai reng reng lo va. Sa chi hrang hrang hi an awk rei rui mai thin a ni. An sa hawn sate chu an nu leh pate hmuh ve a tan an itin an ei ve a tan an duhhle thin a. Vawi khat chu an inngaihtuah lung puan a, an tap an tap leh ta maia, an lungleng chu an hawi vel ruai ruai a, van lamate an thlir a, Aw.. ka nu khahmu leh thei ila aw...an ti a. Chutia van lam an thlir reng lai chuan a nu buht

hapin favai hi a rawn ti tla palh ta hlauh mai a. Favai chu an mitah a luta, anmit mim chu an nuai an nuai a, an mit a del ta hlawm a.

An mit a del tak vek hlawm avangin an inhlauh then ang tih an hlauva, aninkai diah diah thin a. Mitdel chung chuan an theih ang angin thang te chu an kam thin a, an kut chu a hmui tlang hle a, awh pawh an awk thei hle a. An sa awhchu chawmnu hian a lo lak khalh thin a, chawmnu lak bang chauh chu an chang thina, an thang awk chu lo la thin awm in an hre na a, hmu thei hek lo, tih ngaihnaan hre lo hel a. Thangkam leh thin pawh chu an phur lo zo va. Chakaite an khawrh thin a, an thil tih reng reng chu a hu ho zelin an ti a, a tawpah an insem tlang leh thin a. An thil lak khawm sa an insem reng reng hian an sem chuang ziah t


19/23

hin a. Chawmmu hian a kut a lo dawh ve thin a, a ngaihna an hre lo thei hle maia. Chutiang a sem chuan ziah chu duh lo hle mahse tih dan dang an hre thei bawksi lo va, kawngin dap chawp zelin engkim an ti ho dal dal a, an inngaina tlanghle a.

Chakai an khawrhte hian, lung an han phawk a, chakai an dam hmain chawmnu chuan a lo dap khalh thin a, chakai vak chhuakte chu an man hmain a lo man khalh zung zung thin a. An thil mansa an insem lahin chawmnu chuan a kut a lo dawhve ziah bawk si a, an mangang ru hle thin a. An thil man khawmsa chu an insem chhawk thin a. Vawikhat chu Tlengparela sem hun a lo thleng ve ta a, kut lo dawh ve ziah thintu chu man chhuah ngei tumin an thil man khawmsa chu a sem ta a, a pek a piang chu, tu kut ngetiin a zawt zel a, a unaute chuan an hming an sawi theuha, a huhnung berah chuan kut pakhat hian a rawn dawh ve a, Tlengparela chuan ahming a lo zawt a, a chhang ta lo va, a ngawi reng ringawt a, chu veleh Tlengparela chuan a man thut a, pialtlepah chuan theih tawpin a keuh ta chawrh a, thluakper chuaiin a tlu zal ta der a. Chawmnu thluak per chuan Tlengparela mit a perhlauh va. Tlengparela mit chu a rawn vawr ta a. Tlengparela chuan mak a ti hle a, Chawmnu thluak chu mit varna a ni tih a hre ta a, a unaute ho mitah chuan a hnawihsak theuh a, an mit a lo var ve leh ta vek a. Ngui taka an awm tawh hnu chuan mit a lo vawr leh takah chuan hlim takin an awm leh ta a.

An unau zain lo an nei ta a, an paral tlang bawk a an thawk hlawk thei hle thin a. Chawfak dawn hnaiah chhun chaw tur an inchhum chhawk thin a. Vawikhatchu Taunu hi an loah chuan a lo kal a, Kaptheia rawngbawl lai chu, Kapthei, i chaw chu min lo ei tir ve the,a ti a. Kaptheia chuan a hlau si a, a phal lo ngam lo va, Taunu chu a eitir ta a. Chawfak tum a, a unaute ho an rawn chawlh chuan ch

aw a lo la chhum hmin hman lo va. A chaw chhum chawp chu an nghak ta rih a, a chhan lah chu a sawi duh der lo va, chutiang chuan an upat dan indawtin rawng an inbawl chhawk zel a, chaw ei tur a an han haw khawm chuan, rawng bawl tura a kalhmasate chuan eitur an lo la peih hman ngai reng reng lo va. Tlengparela chuan ahre thiam lo hel a, a thin a rim hlur reng a. A ute lah chuan engmah an hrilh duh si lo va, i hun a lo thlen ve hunah i hre ve mai ang an ti tlat a. Ani chuan, Ka ni a lo thlen ve hun chuan chaw chhum sak ak lo nei ngei anga ti thin a. A ute ho chuan Kan la hria ang chuan tihsan mai thin a.

Tlengparela ei rawngbawl hun a lo thleng ve ta. Tlengparela chuan chaw chhum pahin bawmrang a tah malh malh a, chutih lai chuan Taunu hi thlamah chuan arawn kal ta tuang tuang a, Tlengparela hnenah chuan Tlengparel, i chaw chhum khamin lo ei tir rawh,a rawn ti ta khur khur a. Tlengparela chuan a ute ho angin ahlau ve ta aw zawng lo va, A rilru te tein hei hi a ni maw ka ute ho chuan an hl

auh ni,a ti rilru neuh neuh a, phuba lak dan tur hlir a ngaihtuah a.Taunu chuan, Tlengparel, i chaw chu min ei tir thuai thuai rawh, ka ril atam viau tawh a niaati khur khur reng a. Tlengparela chuan zam miah lo hian, A la hming lo, lo la nghak rih deuh rawh, a hmin mai ang,tih pahin a bawm tah lai chu a tah mial mial a. Taunu pawh chu kawng ka biangah a thu ta run a. Tlengparel,eng tur nge ni ti tih a?a ti a. Tlengparela chuan, Arbawm tur a lawm maw le, nangmah tiat lai tur hi arpa lian pui ka nei a,ati sam et a. A bawm tah chu a tah zo ti tih ta a. Tlengparela chuan, Taunu nang han lut chhin teh khai, i len chuanka arpa pawh a leng tihna a ni dawn a, i leng nge leng lo han lut chhin teh reng,a ti a. Taunu chuan, Ni ang hmiang,a ti ta roh a. Tlengparela bawm tahah chuan alut ta tuah tuah a, Taunu bawma a luh fel ve leh Tlengparela chuan rang takin atah phuui a, a chilh ta hmiah a.

Taunu chu a chhuak thei ta lo va, Tlengparela chuan tulthir lingin Taunu

chu a duhna lai laiah a hawlh vel ta a. Taunu na ti chu a rak tuar tuar reng a,a hawlh vel pahin a sawi thaih rng bawk a, Nang hi ka ute ho angin ka hlau ve hleinem che, ti hian khuaah ka hawn ang che nga naupang hovin an chhaih luai luaiang che nga, arpui ten an lim zuang tawk tawk dawn che a ni,ati vel a. Taunu chuan a hlau ta hle mai a, Tlengparela chuan tulthir linga a halwh reng avangin Taunu hmul leh vunte chu a kang hmui rum rum a. Mangang takin TAunu chuan, Tlengparel, min ngaidam rawh khai he bawm a tang hian min chhuah la tuthlawh, inunau hmingkim ka pe ang che,ati a. Tlengparela chuan a hmaia tulthira nawr nawk nawk pahin A dang eng nge min pek ang,a ti tlat a. Taunu chuan, Chem in unauva hming kim...a a,a sawi zawh hmain A danga lo ti leh thuai a, Taunu chuan, Hreipui inuau a hm


20/23

ngkim leh nupui tlak nula tha tak tak inunau a hming kim,a ti a. Tlengparela chuan., A dang lehtih pahin Taunu chu tulthir sain a han hawlh zui a, Taunu chuan tap tuau chungin Siala ti leh a. Tlengparela chuan a khawngaih ve ta deuhva, a chhuah ta a. A chhuah pahin Tlengparela chuan, Ka unaute ranw chawlh khawm hmain, i thil min pek tur ho kha ranw dah rang ang che, chuti lo chu ka sawisa hrep ang che,a ti a. Tichuan Taunu chu Tlengparela te unau thil pek tur la tur chuan hmanhmawh takin a kal liam ta hnu hnu a. Nakin deuhah chuan Taunu chuan pek tura a sawite chu a rawn la khawm a, Tlengparela chu a rawn pe ta a, Sial erawh chu nakinahin la rawn la dawn nia,a ti a. Tlengparela chuan rem a lo ti ve mai a. Lungawilo zetin a lo kalna hnu lamah chuan a kir leht a bum bum a.

Chawfak a lo huna a ute ho chu chaw fak tum chuan an rawn kal khawm a, Chawei tur chu i lo nei meuh emaw chu,an rawn ti hlawm a. Tlengparela chuan Chaweinge in duh tuthlawh insem,a lo ti a. A u te ho chuan In sem tur a awm te chuan loinsem hmasa ila,an ti a, tuthlawh chu an han insem leh rih a. Tuthlawh an insemzawh hnu chuan, Chaw ei tawh ila,an han ti leh a, Tlengparela chuan, Chaw ei ngein duh chem insem,a ti leh ta a. A unaute chuan, In em tur awm chuan chaw ei aichuan lo insem hmasa ila,an ti leh a, chem chu an han insem leh ta dar dar a, chutiang zel chuan, Taunu pek khawm sa chu an insem tlang ta ham ham a. Nupui an han insem phei chu an hlim tlang hle hlawm a. Tlengparela chuan a hmel tha ber kha a hmaiah bel mang a tat a, a unaute ho chuan thlan na chang hre hek lo, a uteduh loh khawm ta ang maiin a hmel tah ber chu nupui atan a nei ta a. Tlengparela chuan, Tu nge nupui nei hmeltah ber i en chiang teh reng ang u khai,a ti a. A nupui chu a hmai a phih fai tir a, Tlengparela nupui chu a lo hmeltha ta ber a. Tichuan hlim takin an awm ta a. (4/2/2005 Zofa Run)

THAILUNGI

Hmanlai hian hmeichhe naupang khawngaih thlak tak mai Thailungi hi a awma, nuhrawn a hrawn a. A nuhrawn chuan a tiretheiin thawn bona tur mawlh a ngaihtuah thin a. Nikhat chu a nu puantahna hnuaiah a muhil a, chutih lai chuan Pawite thirhlum zuar hi an lo kal a, tualah chuan, Thirhlum kan zuar e, lei rawh u,tiin an au lauh lauh reng a. Thailungi nu chu thirhlum an lei duh leh duh loh an rawn zawt a. A nu chuan, A duh chu kan duh na a, leina kan nei lo a ni.tiin a chhang zet a. Thlengte in phlal lawm nia ti leh a. Thirhlum zuartu chuan A thlengna tura zir a ni mai e,a ti a. Thailungi nu chuan, Hmeichhe naupang tuium khirh rual ka nei a, chu chuan inthleng mai ila,a ti a. Pawite chuan, Ni mai e, mahse engtinn

ge i fanu chu kan lo neih theih ang?a ti a. Thailungi nu chuan, Tuikhurah lo chang ula, tlaiah tui chawi turin ka rawn tir ang a, in lo man mai dawn nia,a ti a.Tichuan, an inrem ta a.

Thailungi chuan a nuhrawnte thusawi chu a lo hre ru kiau a, engmah a sawi ngam bawk si lo, lungngai takin a indawm kun ta reng a. A nu thusawi kha mak atih em avangin a awi lo rum rum a, a mumang niten a ngai hial a, a mumang lah chu niin a hre si lo, an thusawi zawng zawngte kha a hre vek si a. Mak a ti em emmai a, tihngaihna tak a hre si lo va, a nuhrawnin a hria ang tih hlau takin a tap ru karh karh a. Tlan bo daih a duh a, tlanbona tur a hre bawk si lo.

Tlai a lo nih chuan a nuhrawn chuanThailung tui chawi rawh,a ti a. Thailungi chuan a nuhrawn thu chu a hnial ngam si lo, hreh tak chungin a insiam a. Anuhrawn chuan, Thawmhnaw chhia chhia kha inbel la,a ti a. Tuium keh leh fenthlirkeh a phurh tir a. Tichuan, Thailungi chu hlau chung chungin tuikhur lamah chuan

a kal ta a. Tuikhur a thlen chuan tumah an lo awm lo va, hman hmawh takin tui chu a thal thuai thuai a, mahse tuijum keh leh fenthlir keh a nu in a phurh tir avangin thal khat thei ta reng reng lo va.

Nakin deuhvah chuan Pawite sumdawng chu a lo kal a, Thailungi chu a rawnman ta a. Thailungi chuan a hlau em em a, a khur zawih zawih a, tlanchhiat ngaihna dang a hre bawk si lo, hreh tak chungin a zui ve ta a. Zanriah ei dawn hnaiah chuan Thailungi nau khawlai leng a lo hawng a. Thailungi nau chuan a nu hnenah, Ka nu khawiah nge ka u?a rawn ti a. A nu chuan, Tui a chawi a nih khaa ti mai aZanriah ei kham hnu thleng pawha a lo haw tak loh avangin Thailungi nau chuan au chu ralin an man taah a ngai a, a khawngaih zual a, a tah pui a tah pui thin


21/23

a.Thailungi nau chu mipa naupang harh tak mai an i ve a, khawlaiah thirhlu

m chu a chaih thin a, thirhlum a chaih a piangin a thiante chuan, Mahni u te thirhlum a thlengtu ni maw?tiin an chhaih fo va. Chutianga a thianten an chhaih fo thin avang chuan a ngaih a tha thei ta lo va. A nu hnenah chuan a thianten an chhaihna au hla chu a zawt chiang ta a. A tirah chuan a nu chuan a hrilh tha duh vaklo va, a zawh tak foah chuan Thailungi chanchin chu a hrilh ta vek a.

A u chanchin lungchhiat thlak tak a hriat chuan a khawngaih lutuk a, a tap zawih zawih mai a. Ka u chu ka zawng chhuak daw a nitiin kal a tum a, a nu chuan a phal lo va, Tunah zawng i la te em mai, i zawng hmu thei lovang, tuium i chen hunah le,a ti tlat a. Hun a lokal zel a, Thailung chuan tuium chu a chen phakta a, anu hnenah chuan, Ka U Thailungi ka zawng tawh a nge,a ti leh ta a. Mahse anu chuan a phal ta chuang lo va.

Hun a kal zel a, Thailungi nau pawh chu a lo puitling ve ta hial a. A uThailungi zawn chu a tum tlat avangin a nu pawh chuan a phal ta nge nge a. A iptepuiah a nuin a u Thailung a thlengna thirhlum chu a ak a, tichuan a kal ta a. Kal kawngah cuan pitarte chhawhchhi khawng hi a hmu a, pitarte hnenah chuan, Ka pika u Thailungi awmna i hria em?tiin a zawt a. Pitarte chuan, Ka chhawhchhi khawnlai hi min khawn zawh pui phawt la ka hrilh ang che.a ti a. Tichuan, pitarte chhawhchhi chu a khawn zawhpui ta vek a.

Chhawhchhi an khawn zawh hnu chuan, pitarte chuan, Khi lai a Putar sum suih khi han zawt tawh,a ti a. Tichuan putar sum suih hnen lamah chuan a han kal leh ta a. Putar hnenah chuan, Ka pu, ka u Thailungi awmna min hrilh thei lawm ni?a han ti a. Putar chuan, Tlangval, ka sum hi min suih zawh pui la, ka hrilh dawn

che nia,a ti leh a. Tichuan putar sum chu a suih zawh pui leh ta a. Sum an suihzawh hnu chuan, putar chuan, Sawlai a se kai saw va zawt tawh,a ti leh ta ngawt a.

Se kai hnenah chuan, Ka pu, ka u Thailungi awmna i hre mial lo maw?a va ti leh a. Sekai chuan, Ka sial hi zui zel la, a ek leh e la, a zun leh zung la, adin leh ding la, a bawh leh bawk la, tichuan ka hrilh dawn che nia,a ti a. Tichuan sial chu a zui ta ngat ngat a. Sial a din leh a ding a, a bawh leh a bawk a,a tih ang a piang hcuan a ti ve zel a. Nakinah chuan khua an thleng ta a. Se kaitu inah cuan an inzui lut ta a, a thleng ve ta nghal a. Chu in chu a u Thailungiawmna a lo ni a, mahse an inhmuh lohna a rei tawh avangin an inhre tawh lo va.

Nakinah chuan an titi velah an inhre chhuak ta a, an inhriat chhuah takah chuan an hlim ta em em a. Tichuan hlim leh lawm takin an haw dun ta a, hlim takin an awm ta a lawm.

(27/1.2005 Zofa Run)

THINLANGA

Hmanlai hian Pa lianpui, hmul ser sur, hmel tihbaiawm zet mai, a thin zawn vel kaw huau, a ril zawng zawng te pawh lang thei vek, Thinlanga hi a awm a. A pum kaw huau chu chhawlin a hnawh tut a, a hmu tawh chuan an hlau thei em em thin a ni. Thinlanga chu ramhnuaiah a awm a, hnah tum leh phenglawng tumte hia thiamin azai hlurh hlurh thin a.

Ni khat chu nula pathum hian Thinlanga awmna lamah thing an phur a, Mahniphur intan thei lo apiang chu inhaw sanah.an ti a. Thing chu an fawm ta a, an fawm ngah hnu chuan haw an tum ta a. An zinga pakhat chuan a phur chu a intan ve

thei ta lo va, a thiante pahnih chuan an kalsan ta a, a thianten an kalsan takahchuan a mangang ta hle mai a, a phur a intan ve theih loh avang chuan a buai abuai a.

Chutia a buai em em lai chuan hnah tum a zai hlurh hlur thawm a hre ta a. Nula chuan, Hei kha laia zai vung vung kha, khawngaihin lo kal la, ka phur hi min va chawi teh,a ti a. Thinlanga chuan, Ka lo kal chuan min hlau ang.a ti tlat a. Nula

mizo thawnthu

Documents