Ministry of Natural Resources and Environmental ConservationMinistry of Natural Resources andEnvironmental Conservation

Non-adapted houses for disabled people in Pakokku town (Credit: Sukun/MCCA, 2016).

• ၂ဝ၁၄ခႏစတြင ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ႀကးမားႏင ၿမ႕ငယမားတြငေနထငသညလဦးေရသည၁၄.၉သနးရရာမ၂ဝ၃ဝခႏစတြင၂ဝ.၄သနးရလာႏငပါသည။ယခကသ႔ ၿမ႕ျပလဦးေရတးပြားလာမႈသည ျမနမာႏငင၏ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအေနျဖင အနာဂတကာလရာသဥတေျပာငးလျခငးဆငရာစနေခၚမႈမားကရငဆငရာတြငသကေရာကမႈမားရလာမညျဖစပါသည။

• ၿမ႕ႀကးမားႏင ၿမ႕ငယမားတးခ႕လာျခငးသညေဆာကလပေရးလပငနးမားတးတကလာၿပး စြမးအငႏင ဝနေဆာငမႈလအပခက ျမငမားလာမႈေၾကာငအနာဂတတြငဖနလအမဓာတေငြ႕ပမထတလႊတလာမညျဖစပါသည။

• ရာသဥတေျပာငးလမႈသည ၿမ႕ျပအေျခခအေဆာကအဦမားႏင ဝနေဆာငမႈမားအေပၚ သကေရာကမႈ၊ ေကးလကေဒသမားမ ၿမ႕ျပမားသ႔ ေျပာငးေရႊ႕အေျခခေနထငမႈမား ျမငတကလာမႈ၊ လမႈစးပြားေရးဆငရာ အလြနအမငးစရတႀကးျမငမႈ၊ ကနးမာေရးဆငရာ ဂယကသကေရာကမႈမား အပါအဝငသသာထငရားေသာဆးကးသကေရာကမႈမားျမနမာႏငင၏ၿမ႕ျပေဒသမားအေပၚ သကေရာကႏငမညဟ ေမာလငရပါသည။ အဆပါသကေရာကမႈမားကမေျဖရငးဘထားပါကျမနမာႏငင၏ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈကအဟန႔အတားျဖစေစနငပါသည။

• ျမနမာႏငငရၿမ႕ႀကးမားႏငၿမ႕ငယမားသညဆငကလနးမနတငးမားႏငေရႀကးေရလမႈမားကသ႔ေသာ႐တတရကကေရာကေလရသညသဘာဝေဘးအႏရာယမားအႀကမႀကမရငဆငခစားေနရပါသည။ၿမ႕ျပေဒသမားအေနျဖင

အဓကအခကမား

ရာသဥတေဘးအႏရာယမားေၾကာင အသကအးအမစညးစမမား ပမဆး႐ႈးလာမညျဖစပါသည။

• ျမနမာႏငငအေနျဖငအဓကလပငနးစဥႏစရပကလကနာေဆာငရြကသြားရနလအပမညျဖစပါသည။ ပထမအေနျဖင ရာသဥတႏငပတသက၍ ႀကတငသရနားလညသည ၿမ႕ျပစမခကေရးဆြႏငရန ႀကးစားေဆာငရြကျခငးႏငသဘာဝေဘးဒဏက ခႏငရညရမႈအား ျမႇငတငျခငးျဖင ရာသဥတဒဏထခကခစားရလြယမႈက ေလာခႏငပါသည။ ဒတယအေနျဖင ကစလစသပသညးေသာၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးတးတကမႈႏငကာဗြနထတလႊတမႈနညးပါးသညေဆာကလပေရး နညးပညာမားမ တစဆင ကာဗြနပမထတလႊတမႈအားေလာခေဆာငရြကႏငပါသည။

• ၂ဝ၃ဝခႏစတြငရာသဥတဒဏအမားဆးထခကခစားရလြယသညလမားအပါအဝင ၿမ႕ႀကးမားႏင ၿမ႕နယမားတြင ေနထငသမားအားလးသညေရရညတညတၿပး အားလးပါဝငေသာ ကာဗြနထတလႊတမႈ နညးပါးၿပးရာသဥတဒဏက ႀကႀကခနငရညရသည ၿမ႕ႀကးမားႏင ၿမ႕ငယမားတြငေနထငနငရမညဟ ၿမ႕ျပက႑ ရာသဥတေျပာငးလျခငးဆငရာ ပငမလပငနးအစအစဥတြငေဖာျပထားပါသည။

• ယခရလဒမ ထြကေပၚလာနငသည ေမာမနးအကးေကးဇးမားမာ (က)ၿမ႕ႀကးႏငၿမ႕ငယမားတြငေနထငသမားသညရာသဥတေဘးဒဏခနငရညရသည အေျခခအေဆာကအအႏင ဝနေဆာငမႈမားက ရရခစားႏငၾကျခငး။(ခ)ရာသဥတေျပာငးလမႈက ခႏငရညရၿပးကာဗြနထတလႊတမႈနညးပါးသညဖြ႕ၿဖးတးတကမႈႏငအားလးပါဝငနငေသာနညးလမးမားသညရာသဥတ

ေျပာငးလမႈအားလကေလာညေထြျပျပငေျပာငးလျခငးႏငေလာနညးသကသာေစျခငးအကးေကးဇးႏစမးလးကေပးႏငၿပး

ၿမ႕ျပစမခကေရးဆြမႈႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈမား၏ အဓကအေရးပါသညအစတအပငးမားျဖစျခငး(ဂ)အေဆာက

အဦအသစမားအားစြမးအငႏငအရငးအျမစမားေခြတာသးစြၿပး သဘာဝေဘးဒဏက ခႏငရညရသည ပစေရးဆြ ေဆာကလပထားျခငး။

ျမနမာႏငင ရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာ မဟာဗဟာႏင ပငမလပငနးအစအစဥ (MCCS & MP) သည ရာသဥတႏင ဆကႏႊယသညေဘးအႏရာယမားက ၁၃ နစတာကာလအတြငး မဟာဗဟာကကတ႔ျပနႏငေရးအတြက ေရးဆြထားသည လမးျပေျမပတစခ ျဖစပါသည။MCCS&MPသညႏငင၏ရာသဥတဒဏခႏငစြမးတးတကလာေစရနႏင ကာဗြနထတလႊတမႈနညးၿပး ရာသဥတဒဏခနငရညရသည ဖြ႕တးတကေရး အေျခအေနေကာငးမား ျဖစေပၚလာေစရန ရညမနးပါသည။ထသ႔ လပေဆာငနငေရးအတြက မဟာဗဟာသည (က) စကပးေရး၊ေမြးျမေရးႏငေရလပငနးက႑၊(ခ)ပတဝနးကငႏငသဘာဝသယဇာတမားက႑၊ (ဂ) စြမးအင၊သယယပ႔ေဆာငေရးႏင စကမႈလပငနးက႑၊(ဃ)ၿမ႕ျပတးတကမႈ၊(င)ကနးမာေရးႏငသဘာဝေဘးအႏရာယေလာခေရးက႑ႏင(စ)ပညာေရး၊အမားျပညသသျမငနားလညလာေစေရးႏငနညးပညာဖြ႕ၿဖးေရးက႑မားပါဝငသညအဓကဖြ႕ၿဖးတးတကေရးက႑ႀကး (၆) ခတြင ရငးႏးျမႇပႏနငေရးအတြက ရညညႊနးေဖာေဆာငထားပါသည။

ဤလမးညႊနခကအကဥးခပသည ျမနမာႏငင ရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာ ပးေပါငးအဖြ႕ (MCCA) မ စစဥထတေဝသည စာေစာငတြမားအနကတစခအပါအဝငျဖစၿပး ျမနမာႏငငတြင ႀကေတြ႕ေနရသညရာသဥတေျပာငးလမႈ ဆးကးမားအားထေရာကစြာရငဆငေျဖရငးႏငေစမညအေသးစတလပငနးအစအစဥမား၊အဓကက႑မား၏ႀကေတြ႕ေနရသညစနေခၚမႈမားႏင မဟာဗဟာရညမနးခကမားအေပၚ နားလညသေဘာေပါကလာေစေရးအေထာကအကျဖစေစရနျဖစပါသည။ဤစာစဥတြမားသညMCCS&MPအေပၚေဆာငရြကၾကမညက႑အလကလပငနးအဖြ႕(၆)ဖြ႕တြင ပါဝငသညအဖြ႕ဝငမားအသးျပနငေရးအတြက ပစခေရးဆြထားသညအဆငျမငမဝါဒလမးညႊနတစရပျဖစေရးရညမနးပါသည။ထ႔ျပငရာသဥတေျပာငးလမႈဟသညနယပယတြငနငင၏ဦးစားေပးလပငနးမားကေဆာငရြကေနၾကသညဆကစပပါဝငပတသကသမားအားသျမငနားလညလာေစေရးအတြကလညးရညမနးပါသည။

2

ရနကနႏငမႏေလးကသ႔ေသာၿမ႕ႀကးမားသညအနာဂတတြငဖနလအမဓာတေငြ႕အဓကထတလႊတရာေဒသမားျဖစလာမညျဖစပါသည။

၂ဝဝဝခႏစတြငေရနထြကပစၥညးမားအေပၚတြငအဓကအားကးအားထားျပေနရသည သယယပ႔ေဆာငေရးက႑သည တစႏငငလး ဖနလအမဓာတေငြ႕ထတလႊတမႈ၏ ၂၈ ရာခငနႈနးရပါသည (MoNREC, 2012a)။ယေန႔ေခတကာလတြင သယယပ႔ေဆာငေရးအတြက စြမးအငအသးျပမႈသည အျခားက႑မား၏ စြမးအငအသးျပမႈႏင ႏႈငးယဥပါက ပမလငျမနစြာတးတကလာေနပါသည (MoNREC, 2012a)။ထ႔ေၾကာငအထးသျဖငၿမ႕ျပေဒသမားတြငသယယပ႔ေဆာငေရးဝနေဆာငမႈႏငေမာေတာယာဥမား ပမလအပလာမႈသည မားမၾကာမကာလအတြငး ဇဝ႐ပၾကြငးေလာငစာမား အသးျပျခငးေၾကာင ဖနလအမဓာတေငြ႕ ထတလႊတမႈသသသာသာျမငတကလာေစႏငပါသည။

၂ဝဝ၁ခနစမစ၍ေဆာကလပေရးလပငနးမားပမနတးပြားလာေနပါသည။ႀကးမာေသာ အေျခခအေဆာကအအမား၊ ေနအမႏင စးပြားေရးဆငရာအေဆာကအဦမားကသ႔ေသာၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးတးတကမႈမားသညၿမ႕ႀကးမားအတြငးေရာအျပငပါ ေျမယာအလရႈခငးအားလႊမးမးသကေရာကမႈ ရပါသည။ သငတငေလာကပတေသာ မဟာဗဟာေရးဆြေဆာငရြကမႈ မရပါကၿမ႕ျပမားႀကးထြားလာမႈသညေရရညမတညတေသာေျမအသးခမႈေျပာငးလျခငးႏင သစေတာျပနးတးျခငးက ျဖစေပၚလာေစမညျဖစၿပးတစကမၻာလး ကာဗြနထတလႊတမႈက ေလာခႏငရနအတြက သစေတာဖးလႊမးမႈအား ထနးသမးထားမညဆသည ႏငင၏ ကတကဝတ အေပၚတြငလညးဆးကးသကေရာကေစမညျဖစပါသည(MoNREC,2017)။

အဆပါစနေခၚမႈမား ရေနေသာလညး ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ႀကးမားႏငၿမ႕ငယမားတြငေရရညမဟာဗဟာတစရပေရးဆြရနစြမးရညမာအကန႔အသတႏငသာရေနပါသည။

ၿမ႕ျပအေျခခအေဆာကအအမား၊ ဝနေဆာငမႈမားႏင ေျမအသးခမႈမားေရရညတညတႏငရနေဒသအဆငလပေဆာငမႈမားႏငဆးျဖတခကမားအေရးတၾကးလအပေနပါသည။သ႔ရာတြငျမနမာႏငင၏အဓကၿမ႕ႀကး၃ခ (ရနကန၊ မႏေလး၊ ေနျပညေတာ) မလြ၍ ၿမ႕နယမားတြင ေရရညဖြ႕ၿဖးတးတကမႈပနးတငမားခမတရနအတြကစြမးရညေရာ၊အခြငအာဏာပါမရသညကေတြ႕ရရပါသည။

ျမနမာႏငင၏ ေရရညဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအတြက ၿမ႕ျပက႑သည အဘယေၾကာင မဟာဗဟာေျမာက အေရးႀကးရပါသနညး?

ၿမ႕ႀကးမားႏငၿမ႕ငယမားတြငေနထငၾကသညလဦးေရသညလငျမနစြာႀကးထြားလာေနပါသည။

ျမနမာႏငငတြင လေပါငး ၁၄.၉ သနးခန႔ (လဦးေရ၏၂၉.၆ ရာခငႏႈနး)သည ၿမ႕ျပေဒသမားတြင ေနထငၾကပါသည (၂ဝ၁၄ ခႏစ သနးေခါငစာရငး)။ရနကနႏင မႏေလးၿမ႕တ႔သညအႀကးဆး ၿမ႕ႀကးမားျဖစၾကၿပးၿမ႕ျပလဦးေရ၏ ၂ဝ ရာခငႏႈနး အေျခခေနထငၾကသည ႏငင၏အဓကစးပြားေရး ပငမေနရာမား ျဖစပါသည။ ေကးလကေဒသ လဦးေရသညမားျပားေနဆျဖစေသာလညး ၿမ႕ျပေဒသမားတြင ေနထငၾကသညလဦးေရသည၂ဝ၃ဝခႏစတြင၃၄.၇ရာခငနႈနးႏင၂ဝ၄ဝခႏစတြင၅ဝရာခငႏႈနးေရာကရသညအထတးပြားလာမညဟေမာမနးထားပါသည(MoN-REC,2017)။ေဖာျပပါအေျခအေနအားလဦးေရတးပြားလာမႈႏငေကးလကေဒသမ ၿမ႕ျပမားသ႔ ပမေျပာငးေရႊ႕အေျခခေနထငမႈမားက ျဖစေပၚေစပါသည။ မၾကာမက ၿမ႕ျပဗဟျပ စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးတးတကမႈႏင စကမႈထြနးကားလာမႈ၊ စကပးေရးလပငနးမားအေပၚ ရာသဥတေျပာငးလျခငး၏ဆးကးသကေရာကမႈႏင ေကးလကေဒသမားရ ဆငးရမြေတျခငးႏငအလပလကမျဖစျခငးတ႔သည ေကးလကမၿမ႕ျပသ႔ ေျပာငးေရႊ႕အေျခခေနထငမႈကျဖစေပၚေစပါသည။

ၿမ႕ျပမားထြနးကားလာမႈပစသည လာမည ဆယစနစမားအတြငးတြငရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာ စနေခၚမႈမားေအာကရ ျမနမာႏငင၏ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအေပၚလႊမးမးသကေရာကမႈမားရလာမညျဖစပါသည။

ႏငငအေနျဖငစးပြားေရးအခြငအလမးမားပြငလငးလာခနတြငၿမ႕ျပဗဟေဒသမားသည စြမးအငလအပခက၊ ၿမ႕ျပ အေျခခအေဆာကအအႏငဝနေဆာငမႈလအပခကမားျမငတကလာမႈကရငဆငရမညျဖစၿပးေဆာကလပေရးလပငနးမားလညးမားျပားလာမညျဖစပါသည။

ၿမ႕ျပလဦးေရတးပြားလာမႈႏင စးပြားေရးလပငနးမား ဖြ႕ၿဖးတးတကလာမႈသညအမေထာငစမားႏငစးပြားေရးလပငနးမား၏စြမးအငအသးျပမႈကပမႀကးထြားလာေစမည ျဖစပါသည။ ရနကနၿမ႕အေနျဖငလကရအေျခအေနတြငတစႏငငလးလပစစထတလပမႈစစေပါငး၏၅ဝရာခငႏႈနးကသးစြလကရပါသည (MoNREC, 2017)။ တငးျပည၏ စြမးအငေခြတာသးစြမႈဆငရာစသတမတခကမားသညနမကသညအတြက ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ လပငနးစဥသည စးပြားေရးႏင လေနထငရာအေဆာကအဦမား၊အမားျပညသႏငစကမႈလပငနးဆငရာအေဆာကအအမားမဖနလအမဓာတေငြ႕ပမထတလႊတမႈက ျမနဆနလာေစႏငပါသည။ ၿမ႕ျပစြန႔ပစပစၥညးမားမ မသနးဓာတေငြ႕ထတလႊတမႈပမာဏသည သသသာသာျမငတကလာႏငသညဟေမာမနးပါသည(MoNREC,2012a)။

3

ၿမ႕ျပဧရယာမားတြငရာသဥတေျပာငးလျခငး၏အကးသကေရာကမႈမားကဘာေတြလ?

ျမနမာႏငင၏ ရာသဥတသည ပမပေႏြးလာေနၿပး အပလႈငးမားႏငမနတငးမားကေရာကသည အႀကမေရႏင ျပငးထနမႈမားသည ျမငမားလာေနၿပး ရာသအလက မးေလဝသပစသညလညး ေျပာငးလလာခပါသည။ ျမနမာႏငင၏ ပမးမအပခနသည ၁၉၈ဝ-၂ဝဝ၅ ခႏစအေျခခကာလမားႏငႏႈငးယဥပါက၂ဝ၁၁-၂ဝ၄ဝခႏစကာလအတြငးဝ.၇-၁.၁ဒဂရစငတဂရတႏင ၂၀၄၁-၂၀၇၀ ခႏစကာလအတြငး ၁.၃-၂.၇ ဒဂရစငတဂရတျမငတကလာမညဟခန႔မနးထားပါသည။

ရာသဥတ ပမပေႏြးလာသညအခနတြင မးေခါငေျခာကေသြ႕မႈ၊ ကမး႐းတနးေရလႊမးမႈ၊ေရႀကးေရလမႈႏငအပပငးမနတငးမားကသ႔ေသာတျဖညးျဖညးျဖစေပၚေလရသညသဘာဝေဘးမားႏင႐တတရကကေရာကတတသညသဘာဝေဘးမားကေရာကႏငမႈအႏရာယသည ျမငမားလာႏငၿပးျမနမာႏငင၏ၿမ႕ျပဖြြ႕ၿဖးတးတကမႈကအဟန႔အတားျဖစေစႏငပါသည။

ကမး႐းတနးဧရယာႏင ျမစဝကြနးေပၚေဒသမားရ ၿမ႕ျပေဒသမားသညဆငကလနးမနတငးမား၊ ေရႀကးေရလမႈမား၊ ပငလယေရျမငတကမႈႏငေရရားပါးမႈျပနာမားကေတြ႕ႀကခစားေနၾကရၿပျဖစပါသည။ကနးတြငးပငး ၿမ႕ငယမားႏင ၿမ႕ႀကးမားတြင ျမစေရ႐တတရတႀကးျခငး၊ မးေခါငေျခာကေသြ႕ျခငးႏင အပလႈငးျဖတသနးျခငးကသ႔ေသာ ဆးဝါးလသညသဘာဝေဘးဒဏမားက ရငဆငေနရပါသည။ သစေတာျပနးတးျခငး၊

ေရရညမတညတေသာ ေျမႏငေရ အသးခစမခန႔ခြမႈ အေလအကငမားကသ႔ေသာလ႔ပေယာဂမားသညသဘာဝေဘးအႏရာယကေရာကႏငမႈကပမျမငမားလာေစပါသည။

ျမနမာႏငငရ ၿမ႕ျပဧရယာမား၏ သဘာဝေဘးအႏရာယ ထခကခစားရလြယမႈသည တစႏငငလးအတငးအတာျဖင ျဖစေပၚေနသည သငတငေလာကပတမႈမရသညေျမယာစမခကမားႏငေဆာကလပေရးနညးစနစမား၊ေကာငးမြနမႈမရသညအေျခခအေဆာကအအမား (ဥပမာ-ေရစးေရလာ၊ ေရႏငမလာစနစ မရမႈ)၊ ဖြ႕ၿဖးမႈနညးပါးေသာအေျခခဝနေဆာငမႈက႑မားႏငေဒသခလမား၏စြမးရညနညးပါးမႈတ႔အေပၚတြငမတညေနပါသည။

ရာသဥတေျပာငးလမႈႏင လကေလာညေထြျပျပငေျပာငးလမႈမရပါကရာသဥတေျပာငးလမႈေၾကာင ျဖစေပၚလာမည သဘာဝေဘးအႏရာယမားသည ၿမ႕ျပအေျခခအေဆာကအအမားႏင ဝနေဆာငမႈမားအေပၚႀကးမားေသာအကးသကေရာကမႈမားရလာမညျဖစပါသည။

လဦးေရတးပြားလာမႈေၾကာငအနာဂတကာလတြငၿမ႕ႀကးမားႏငၿမ႕ငယမားတြငအဓကစနေခၚမႈမားမာလအပခကျမငမားလာသညအေျခအေနမးတြင ေရႏငလပစစ လေလာကစြာရရေရး ျဖစလာမညျဖစၿပး ေရရရႏငမႈမာလညးရာသဥတေျပာငးလမႈေၾကာငနညးပါးလာမညျဖစပါသည။တစခနတညးမာပငသဘာဝေဘးအႏရာယ႐တျခညးကေရာကျခငးသညအေျခခအေဆာကအအႏင ဝနေဆာငမႈမားအေပၚ သကေရာကမႈရလာမညျဖစပါသည။

ျမနမာနငင၏အနာဂတကာလရာသဥတအေျခအေနႏငၿမ႕ႀကးၿမ႕ငယမားအေပၚအကးသကေရာကမႈမား

ပမနမဟတသည မးရြာသြနးမႈေၾကာင မးသညးထနစြာ ရြာသြနးသညကာလေနာကပငး၌အခနၾကာၾကာမရြာဘျဖစေနျခငး၊ျမစေရႀကးျခငး၊႐တတရကေရႀကးျခငးျဖစစဥႏငမးေခါငမႈမားမၾကာခဏျဖစပြားျခငး။

ကမာၻႀကးပေႏြးလာမႈႏငအတဆးရြားသညသဘာဝေဘးအႏရာယမား မၾကာခဏ ျဖစပြားျခငးေၾကာင အသကဆး႐ႈးမႈ ျဖစေပၚျခငးႏငလမႈဘဝေနထငေရးဆး႐ႈးမႈျဖစေပၚျခငး။

ၿမ႕ႀကးမားသညအပကနးေအာငးသညကြနးငယ (heat islandeffect)အကးသကေရာကမႈေၾကာငပပလာနငပါသည။

ၿမ႕ျပဆငေျခဖးေဒသမားတြငေရအားလပစစစြမးအငႏငေသာကသးေရသယဇာတမားဖလမႈမရျခငး။

ကမး႐းတနးတစေလာကေဒသမားတြင သဘာဝေဘးႏရာယမားတးလာျခငး -ကမး႐းတနးေရႀကးမႈ၊ ပငလယေရလႈငးႀကးမႈ၊ ေလျပငးမားႏင ဆငကလနးမနတငး တကခတမႈမား။ ၿမ႕ႀကးအခ႕သည ပငလယေရမကနာျပင ျမငတကလာျခငးေၾကာင ေရႀကးနစျမပမႈမားျဖစေပၚကာေရႊ႕ေျပာငးေနထငမႈမားက ျဖစေပၚေစႏငပါသည။

ပမးမအပခနမားႏငအပခနလြနကမႈမား

တးလာျခငး

ပငလယေရမကႏာျပင

ျမငတကလာမႈ

ဝ.၇-၁.၁ဒဂရစငတဂရတအထ

တးလာမည။၂ဝ၁၁-၂ဝ၄ဝ

၁.၃-၂.၇ဒဂရစငတဂရတအထ

တးလာမည။၂ဝ၄၁-၂ဝ၇၀

၂ဝ၈ဝခႏစတြငပငလယေရမကႏာျပင

၈၃စငတမတာ

၂ဝ၅ဝခႏစတြငပငလယေရမကႏာျပင

၄၁စငတမတာ

Summarizedfrom:HortonR.etal,2016;MNREC,2012;MNREC2017

မတသားရန - အပခနျမငတကလာမႈႏင ပငလယေရမကနာျပငျမငတကလာမႈတ႔အတြကေရ႕ေျပးခန႔မနးခကမားသည၁၉၈ဝ-၂ဝဝ၅ခႏစႏင ၂ဝဝဝ - ၂ဝဝ၄ ခႏစမားအား အေျခခႏစကာလ အပငးအျခားအျဖစသတမတကာအသးသးခန႔မနးထားျခငးျဖစပါသည။

4

ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ျပစနစသည ျပငးထနသည မးေလဝသျဖစစဥ၏အထအခကကမခႏငသည အေျခအေနျဖစပါသည။ ၿမ႕ႀကးႏင ၿမ႕ငယအမားအျပားသည ယခငကထကပ၍ ႀကးမားေသာ အေဆာကအဦပငးဆငရာပကစးဆး႐ႈးမႈကရငဆငႀကေတြ႕ရမညျဖစပါသည။ကာလရညၾကာသညေျခာကေသြ႕မႈႏငအပလႈငးမားသညေရႏငစြမးအငေထာကပမႈကြနယကအားျပတေတာကသြားေစႏငပါသည။ဘကေလးၿမ႕ကသ႔အနမပငးကမး႐းတနးၿမ႕ငယမားသညပငလယေရျမငတကလာမႈေၾကာင၄ငးတ႔၏အေျခခအေဆာကအအတစခလးအား ျပနလညဒဇငးေရးဆြသြားရန (သ႔မဟတ)အခ႕အပငးမားကေရႊ႕ေျပာငးသြားရနလအပမညျဖစပါသည(MoNREC,2017)။

ရာသဥတေျပာငးလမႈႏင ၿပးခသည သဘာဝေဘးအႏရာယမားသညၿမ႕ႀကးမားသ႔ ေျပာငးေရႊ႕အေျခခေနထငရန တြနးအားအသစမား ျဖစသည။

စကပးေရးအထြကႏႈနးကဆငးျခငး၊ ေရခရရႏငမႈ ေလာနညးလာျခငး၊ကမး႐းတနးမားထာဝရေရလႊမးျခငး၊ဆငကလနးမား၊ေရႀကးေရလမႈႏငမးေခါငမႈကသေသာသဘာဝေဘးအႏရာယမားမၾကာခဏကေရာကျခငးမားကျဖစေပၚေစသည ေရရည ရာသဥတဆငရာ ေျပာငးလမႈသညေကးလကမ ၿမ႕ျပေဒသမားသ႔ လမား ပမ၍ေျပာငးေရႊ႕အေျခခေနထငရနတြနးအားေပးလာမညျဖစပါသည။ဥပမာအားျဖငအလယပငးမးနညးေဒသတြငလြနခသညႏစ၂ဝအတြငးျဖစေပၚခသညရာသဥတေျပာငးလမႈသည ေကာကပသးနအထြကႏႈနးအေပၚ ထခကမႈမားရခၿပး ျမနမာႏငင၏ၿမ႕ျပေဒသမားႏငအျခားႏငငမားသ႔ေျပာငးေရႊ႕အေျခခေနထငရနအေျခအေနျဖစေပၚလာေစခပါသည(GoM,2015)။ထ႔အျပငပငလယေရ

မကနာျပင ျမငတကမႈေၾကာင ကမး႐းတနးအနမပငးေဒသမ လအမားအျပား ၿမ႕ႀကးမားသ႔ ေျပာငးေရႊ႕ေနထငမႈအား ျမနမာႏငငတြင ႀကေတြ႕ရႏငပါသည။

႐တတရကကေရာကတတသညရာသဥတေဘးအႏရာယမားကေရာကသည အႀကမအေရအတြကႏင ဖကဆးမႈသည ပမမားျပားလာပါသည။လေပါငး ၂.၄ သနးက ထခကေစခသည ဆငကလနး နာဂစ (ေမလ၊၂ဝဝ၈)ကသ႔ေသာႀကးမားသညသဘာဝေဘးအႏရာယမားသညအသကေမြးဝမးေကာငးမႈႏငဝငေငြအခြငအလမးမားဆး႐ႈးျခငး၊ကေလးငယမား၏ ပညာသငယႏငခြငအေပၚ ဆးကးသကေရာကျခငးႏင ေျပာငးေရႊ႕အေျခခေနထငျခငးကသ႔ေသာႀကးမားသညလမႈစးပြားေရးအကးဆကမားကကာလၾကာရညစြာခစားခရပါသည။

ေျပာငးေရႊ႕အေျခခေနထငမႈမားျပားလာျခငးသညၿမ႕ငယမားႏငၿမ႕ႀကးမားရ ေဘးအႏရာယအမားဆးေနရာမား၌ ခြငျပခကမရဘ အေျခခေနထငမႈမားက ျဖစပြားလာေစတတၿပး ေရႀကးေရလျခငးကသ႔ ရာသဥတဆငရာ ေဘးအႏရာယကခစားရသည လဦးေရလညး ျမငတကလာမညျဖစပါသည။

အဆပါအေျခခေနထငသမား၏လမႈစးပြားေရးဆငရာထခကခစားရလြယမႈသည ရာသဥတေျပာငးလမႈ၏ ေရရညအကးဆကေၾကာင ပမဆးရြားသြားေစႏငပါသည။ ၄ငးေျပာငးေရႊ႕အေျခခေနထငသမားသည ဆငးရမြေတမႈ၊အစားအစာမဖလမႈတ႔ကပမခစားၾကရႏငၿပးလေလာကမႈမရေသာအေျခခဝနေဆာငမႈမားကသာရရႏငမညျဖစပါသည။

နာဂစၿပးေတာဘဝကခကခၾကမးတမးလာတအတြကအလပရာဖ႔ရနကနကထြကလာခတယ။

ကမေကာငးထြကလကရတယ။ကမဘယလမေကာငးဆကေနခငေနခငမတတႏငပါဘး။

Credit:MCCA(2017),”TheRisingTide”film,YangonFilmSchool

နာဂစၿပးေတာရြာမာအလပေတြကမရဘးေလ။တခ႕လယအလပေတြေတာလပလ႔ရေပမလပရတာခကခတယ။ဒါေၾကာငရနကနကအလပလပဖ႔လာခတယ။အခအလပလပေနၿပ။ကမရတလပအားခန႔ရြာမာရတအေဖ၊အေမတ႔ရ႕စားဝတေနေရးကေထာကပေပးေနတယ။အေဖ၊အေမလညးလယအလပကလပစရာ

မလေတာဘးေလ။

5

အနာဂတတြင ၿမ႕ႀကးမားႏင ၿမ႕ငယမားတြငျဖစပြားေသာ ရာသဥတဆငရာေဘးအႏရာယမားသညကနထတလပမႈႏငအလပအကငအခြငအလမးမားဆး႐ႈးျခငး၊အစားအစာႏငဝနေဆာငမႈေဈးနႈနးမားျမငတကျခငးျဖစေပၚၿပး သသာထငရားေသာ လမႈစးပြားေရးဆငရာ ဆး႐ႈးမႈမားျဖစေပၚေစမညျဖစပါသည။

ခန႔မနးထားသညရာသဥတေျပာငးလမႈသညမးေရကအဓကအားထားေနရသည စကပးေရးႏင ၄ငးႏင ဆကစပေနသည စးပြားေရးလပငနးမားအေပၚမခေနရသညၿမ႕ငယမားႏငၿမ႕လတမားတြငဆးကးသကေရာကမႈမား ရလာႏငပါသည။ ရနကန၊ မႏေလးၿမ႕ႀကးမားတြင ေမာလငထားသည ေရမၾကာခဏ ျပတေတာကမႈမားက အေျခခဝနေဆာငမႈမား၏ေဈးႏႈနးႀကးျမငမႈက ျဖစေပၚေစမည ျဖစပါသည။စကပးေရးလပငနးမားအေပၚသကေရာကမႈသညအစားအစာေထာကပမႈႏငေဈးနႈနးမားအေပၚလညး ထခကေစမညျဖစၿပး ဝငေငြနညးအမေထာငစမား၏ အစားအစာဖလမႈကေျခာကလန႔လာမညျဖစပါသည(MoNREC,2017)။

ရာသဥတေျပာငးလမႈေၾကာငျဖစေပၚလာသညၿမ႕ျပကနးမာေရးအႏရာယသည ထေရာကေသာ မဝါဒတ႔ျပနမႈမရေသာေၾကာင လာမညအနာဂတတြငပမဆးဝါးလာမညျဖစပါသည။

အပလငးမားသညအထးသျဖငၿမ႕ႀကးမားတြငအပခနျမငမားမႈေၾကာငျဖစပြားသည ေရာဂါျဖစပြားမႈႏင ေသဆးမႈအႏရာယက ျမငတကလာေစမညျဖစပါသည။ျမငတကလာသညအပခနမားႏငအပဒဏမားေၾကာငရနကနႏင မႏေလးကသ႔ေသာ ၿမ႕ႀကးမားသည ပတဝနးကငေဒသမားထကသသသာသာပမပေႏြးေစသည ၿမ႕ျပမားတြငသာကြက၍အပခနျမငမားသညဒဏကခစားရႏငပါသည။ျမငမားသညေလထညစညမးမႈႏငေသာကသးေရႏင သန႔ရငးေရးအတြက ေရရႏငမႈ နညးပါးလာမႈေျကာငကနးမာေရးဆငရာဆးကးမားကလညး ျဖစေပၚလာေစမညျဖစပါသည။ေနာငတြင ပမျဖစပြားလာသည ေရႀကးေရလမႈႏင မနတငးေၾကာင ႐တတရတ ေရႀကးမႈတ႔သည ေရေၾကာငျဖစပြားတတသည ေရာဂါမားႏငဗငးရပပးမားေၾကာငျဖစပြားတတသညေရာဂါျဖစႏႈနးကျမငတကလာေစပါသည။

ၿမ႕ျပက႑တြင ရာသဥတေျပာငးလမႈက လကရတ႔ျပနမႈကဘာလ?

လကရအေျခအေနတြင ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ျပထြနးကားမႈသည ကနဦးအဆငတြငသာရေနပါသည။အဆပါအေျခအေနသညႏငငေတာအစးရအေနျဖင ရာသဥတေျပာငးလမႈအား သကဆငရာမဝါဒႏင ဥပေဒျပမေဘာငမားအတြငး ေပါငးစပထညသြငးျခငးျဖင ရာသဥတဒဏက ခႏငရညရၿပး ကာဗြနထတလႊတမႈနညးပါသည အနာဂတရသည ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးတးတကမႈျဖစေအာငထနးေကာငးေဆာငရြကႏငသညအခြငအလမးရရေစပါသည။

ထသ႔ ျဖစလာေစရန ပထမဦးဆးႀကးစားမႈအေနျဖင အမးသားအဆငအေဆာကအဦ ဥပေဒအား ၂ဝ၁၆ ခနစတြင ျပနလညျပငဆငေရးဆြခပါသည။ အဆပါဥပေဒသည ေဘးအႏရာယကငးရငးေရးအတြက လကနာေဆာငရြကရမည စသတမတခကမား၊ ရာသဥတဒဏက ခႏငရညရသည ပစၥညးမားသးစြရန ျပဌာနးခကမား၊ အေဆာကအဦဒဇငးႏငေဆာကလပေရးနညးစနစမားပါဝငေသာတစႏငငလးရအေဆာကအဦေဆာကလပျခငး လပငနးမားအား စညးကမးထနးခပသည လမးညႊနခကမားျပဌာနးထားပါသည။အထးသျဖငျပငဆငထားသညအမးသားအဆင အေဆာကအဦ ဥပေဒတြင ေရႏငစြမးအင ေခြတာသးစြျခငးႏငအစမးေရာင အေဆာကအဦႏငပတသကသည သးျခားျပဌာနးခကမားပါဝငပါသည။ထ႔ေၾကာငအဆပါဥပေဒျပဌာနးခကအားအာဏာသကဝငေအာငေဆာငရြကျခငးျဖငႏငငေတာ၏ဖနလအမဓာတေငြ႕ထတလႊတမႈေလာခမည ရညမနးခကအား ေအာငျမငေစရနအေထာကအက ျပႏငမညျဖစပါသည။ အမားျပညသႏင ပဂၢလကက႑က ဦးတညသည စြမးေဆာငရည ျမႇငတငျခငးႏင အသအျမင ျမႇငတငျခငးလပငနးမားသညေမာမနးထားသညရလဒမားေအာငျမငႏငရနအတြကအေရးပါပါသည။

ထ႔အျပင ျမနမာႏငငအစးရအေနျဖင ေျပာငးလလာသည ရာသဥတႏငအည ေရရညတညတေသာ ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ ေအာငျမငႏငရနအတြကမဝါဒႏငဥပေဒျပဌာနးခကအသစမားျပစေရးဆြလကရပါသည။

6

• အမးသားအဆင၊ၿမ႕ျပႏငေဒသအဆငဖြ႕ၿဖးတးတကမႈစမခကမားေရးဆြျခငးဆငရာဥပေဒ-ေဒသႏရစမကနးမားေရးဆြရာတြငဘကေပါငးစထညသြငးေဆာငရြကရနလအပသညသဘာဝပတဝနးကငႏငလမႈေရးဆငရာ ျပနာမားကထညသြငးစဥးစား ေရးဆြထားပါသည။

• အမးသားအဆငအမရာမေဘာင-တနဖးသငတငမတၿပးအားလးပါဝငသညအမရာမားေဖာေဆာငရာတြငရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာစဥးစားခကမားအားေပါငးစပထညသြငးႏငရနႀကးစားသြားမညျဖစပါသည။

• အမးသားအဆင ၿမ႕ျပဆငရာမဝါဒ- ၿမ႕ျပဧရယာမားရရာသဥတေျပာငးလျခငးအားေျဖရငးေဆာငရြကသြားမညျဖစပါသည။

လအပေသာတ႔ျပနမႈကဘာလ?ၿမ႕ျပဧရယာ တးခ႕လာသညအတြက ျမနမာႏငငအေနျဖင ဖနလအမဓာတေငြ႕ထတလႊတမႈ ျမငတကလာျခငးႏင ရာသဥတက ထခကေစႏငသည အရငးအျမစမား ပမလအပလာျခငးတ႔က ေတြ႕ႀကရမည ျဖစပါသည။ ထအေတာအတြငး ရာသဥတသည ယခငကထက ပမျပငးထနလာမညျဖစၿပး ၿမ႕ႀကး၊ ၿမ႕ငယမား၏ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈက ၿခမးေျခာကလာမညျဖစပါသည။အဆပါအေျခအေနမားသညၿမ႕သၿမ႕သားအားလးသန႔ရငးေရး၊ေရႏတေျမာငးႏငလျခမႈရေသာအမရာတ႔ပါဝငေသာရာသဥတဒဏခႏငရညရသည အေျခခအေဆာကအအမားက သးစြႏငေစရနသယယပ႔ေဆာငေရး အစအမမား၊ စြမးအငစနစႏင ၿမ႕ျပဒဇငးတ႔သညကာဗြနထတလႊတမႈနညးၿပးသဘာဝေဘးဒဏကခႏငရညရသညဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအား အေထာကအကျပႏငေစရန စသည ၿမ႕ျပ အေျခခေနထငမႈဆငရာအဓကစနေခၚမႈမားကေဖာျပေနပါသည။ထ႔ေၾကာငျမနမာႏငငအေနျဖင ရာသဥတေျပာငးလမႈ ေလာနညးသကသာေစျခငး၊လက

ေလာညေထြျပျပငေျပာငးလျခငးတ႔အားၿမ႕ျပစမကနးမားေရးဆြရာတြငပါဝငသည ေရရညတညတေသာ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ ရညမနးခကမားႏငညႇႏႈငးေဆာငရြကသြားရနလအပပါသည။

ရာသဥတေျပာငးလျခငးအား ေလာနညးသကသာေအာင ေဆာငရြကရာတြင ျပနလညျပညၿဖးျမစြမးအင၊ စြမးအငေခြတာေသာ အေဆာကအဦမားႏငကာဗြနထတလႊတမႈနညးေသာသယယပ႔ေဆာငေရးႏငေဆာကလပေရးနညးပညာမားတြင ရငးနးျမႇပႏျခငးျဖင ဖနလအမဓာတေငြ႕ထတလႊတမႈအားထနးခပျခငး၊ေလာချခငးမားေဆာငရြကသြားရနလအပပါသည။

ရာသဥတေျပာငးလမႈႏင လကေလာညေထြ ျပျပငေျပာငးလေဆာငရြကျခငးသည ၿမ႕ျပအေျခခအေဆာကအအမားႏင ဝနေဆာငမႈမား၏ထခကခစားရလြယမႈကေလာခႏငသလအေျခခအေဆာကအအအသစမားတညေဆာကျခငး၊အဆငျမႇငတငျခငးတ႔၌ရငးနးျမႇပနျခငး၊သဘာဝေဘးဒဏခႏငရညရသညအမရာမားျမႇငတငျခငး၊ေရႏငစြမးအငအရငးအျမစအမးမးအား ေဖာထတျခငးႏင ရာသဥတဆငရာ ကကညသညၿမ႕ျပစမကနးမား ျဖစေပၚလာေစျခငးျဖင လတ႔ႏင ၄ငးတ႔၏ စးပြားေရးလပငနးမားႏင ပငဆငမႈပစၥညးမား၏ ထခကခစားရလြယမႈကလညးေလာခႏငပါသည။

ဆငးရသမားအထးသျဖငေသခာသညေျမယာပငဆငမႈႏငအသကေမြးဝမးေကာငးမႈမရေသာကးေကာအေျခခေနထငသမားသညရာသဥတေျပာငးလျခငးဆးကးမားကအမားဆးထခကခစားရလြယသညသမားျဖစၾကပါသည။ထ႔အျပငရာသဥတေျပာငးလမႈသညရရငးစြဆငးရမြေတမႈႏငလမႈေရးအရမညမမႈမား(ဥပမာ-ကားမႏငဝငေငြမညမမႈ)ကပမဆးရြားသြားေစႏငပါသည။လာမညအနာဂတတြငအထးသျဖငကယဝနေဆာငအမးသမးမား၊ကေလးသငယမားႏငသကႀကးရြယအမားကသ႔ေသာ ထခကခစားရလြယေသာအပစမားသညအမးမးေသာသဘာဝေဘးဒဏမား၏ဆးကးမား၊ေရာဂါဘယႏငဗငးရပမားပ႕ႏ႔မႈပစေျပာငး

ရနကနၿမ႕၏မဒတာျမစကမးေဘးတြငေႏြရာသတြငလညးေရလမႈျပနာမား ရေနသည။ ေရႏတေျမာငးမား တးေဖာမႈ နညးေနသညအျပင သဘာဝအေျခအေနအရ ျမစဝကၽြနးေပၚေဒသ ျဖစသညအတြက ေျခာကေသြ႕ရာသမားတြငလညးေရျမပျခငးမားရနငပါသည။

7

လလာမႈႏငအေျခခေနထငသည ၿမ႕ျပမားတြငသန႔ရငးေသာ ေသာကသးေရ နညးပါးလာမႈတ႔ေၾကာင ျဖစပြားလာသည ကနးမာေရးဆငရာေဘးအႏရာယျဖစႏငေျခ ျမငတကလာမႈအား ႀကေတြ႕ရမညျဖစပါသည။ထ႔ေၾကာင ရာသဥတေျပာငးလမႈအား ထေရာကေသာ တ႔ျပနမႈတစခအေနျဖငတနးတညမမႈရၿပးအားလးပါဝငေသာၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးတးတကမႈကအေထာကအကျပမညမဝါဒမားလအပပါသည။

ၿမ႕ျပက႑အတြက ရာသဥတ ေျပာငးလမႈဆငရာ မဟာဗဟာကဘာလ?ျမနမာႏငငအစးရအေနျဖင မၾကာေသးမက ျမနမာႏငငအမးသားအဆငရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာ မဝါဒက ျပစျပဌာနးခရာ ရာသဥတေျပာငးလမႈႏငပတသက၍ ျမနမာႏငင၏ ေရရညေမာမနးခကႏင ရပတညခကကေဖာျပသညအျမငဆးအဆငေၾကညာခကတစေစာငျဖစပါသည။

ျမနမာႏငင၏ ေမာမနးခကသည ယခႏင ေနာငလာေနာကသားမား၏အကးစးပြားအတြကေရရညတညတေသာ၊သာယာဝေျပာေသာ၊အားလးပါဝငေသာရာသဥတကခႏငရညရၿပးကာဗြနထတလႊတမႈနညးပါးေသာလမႈအဖြ႕အစညးတစချဖစေပၚလာရနျဖစပါသည။

ျမနမာႏငင ရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာ မဟာဗဟာႏင ပငမလပငနးအစအစဥ (Myanmar Climate Change Strategy & Master Plan)၂ဝ၁၈-၂ဝ၃ဝသညက႑အလကရညမနးခကမား၊တ႔ျပနမညေဆာငရြကခကမားကသတမတေဖာျပထားသညရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာမဝါဒကအေကာငအထညေဖာေဆာငရြကႏငရနအတြကအဓကလအပခကျဖစပါသည။

ရာသဥတေျပာငးလမႈသည ေရရညတညတေသာ ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးတးတကမႈေအာငျမငရနအတြက ၿခမးေျခာကမႈတစချဖစသည က အသအမတျပလကခထားသညMCCS&MP၏ၿမ႕ျပက႑လပငနးအစအစဥသညေအာကေဖာျပပါ ရညမနးခကက ရရႏငရန ႀကးစားထားပါသည။

Validation workshop for the Myanmar National Climate Change Policy held on 26 April 2017 in Nay Pyi Taw. (Credit: MCCA/UN-Habitat, 2017)

ရာသဥတဒဏကထခကခစားရအလြယဆးလမားအပါအဝငၿမ႕နယႏငၿမ႕ႀကးမားရေနထငသမားအားလးသည႐တတရကေရာတေျဖးေျဖးခငးကေရာကတတသညသဘာဝေဘးအႏရာယမား၏ထခကပကစးႏငေျခမားျပားလာမႈမ ေဘးကငးလျခေစရနႏင ေရရညတညတေသာ၊အားလးပါဝငေသာကာဗြနထတလႊတမႈနညးၿပးရာသဥတဒဏကခႏငရညရသညၿမ႕မားတြငေနထငႏငေစရန။

အဆပါရလဒသည အမးသားအဆငမဝါဒမားႏင ေရရညတညတေသာဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ ရညမနးခက (Sustainable Development Goal –SDG)၁၁ျဖစသည“အားလးပါဝငၿပးေဘးကငးလျခေသာရာသဥတဒဏက ခႏငရညရသည ေရရညတညတေသာ ၿမ႕မားျဖစလာေစရန” ႏငကကညပါသည။

ၿမ႕ျပက႑လပငနးအစအစဥသညMCCS&MPတြင ေဖာျပထားသညေအာကေဖာျပပါအဓကမမားအေပၚတြငအေျခခထားပါသည-

• အားလးပါဝငသညဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ-ဆငးရသားမား၊ေျမယာမမား၊အပယခမားႏငထခကခစားရလြယေသာအမးသား၊အမးသမးတ႔အေနျဖင အေျပာငးအလတြင အဓက ဇာတေကာငမားအေနျဖငပါဝငခြငရရနႏင ေနရာေဒသအားလးတြင ရာသဥတဒဏ ခႏငရညရၿပးကာဗြနထတလႊတမႈနညးသညဖြ႕ၿဖးတးတကမႈမရရလာသညအခြငအလမးမားကပေဖာ၍အကးေကးဇးခစားရရေစရန၊အားလးပါဝငသညၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးတးတကမႈရေစရနအတြကကးေကာအေျခခေနထငသမား၊ၿမ႕ျပေနဆငးရသားမားႏငအျခားထခကခစားရလြယသည အပစမား၏ လအပခကမားအား ေျဖရငးေဆာငရြကေပးရမညျဖစပါသည။

• ဘကေပါငးစစစညးပါဝငသည ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ - MCCS & MPမဟာဗဟာ၏ေယဘယရညမနးခကမားအားအေထာကအကျပေစရန မဝါဒမား၊ အစအမမား ညညြတကကညၿပး စစညးေဆာငရြကႏငရနအတြကအစးရဌာနမား၊ဖြ႕ၿဖးမႈမတဖကအဖြ႕အစညးမား၊

အရပဘကလမႈအဖြ႕အစညးမား၊စးပြားေရးလပငနးရငမားႏငေဒသခအဖြ႕အစညးမားအားလမးညႊနမႈ

ျပႏငရန။

8

Validation workshop for the Myanmar National Climate Change Policy held on 26 April 2017 in Nay Pyi Taw. (Credit: MCCA/UN-Habitat, 2017)

ၿမ႕က႑လပငနးအစအစဥသညျမနမာႏငငရ ၿမ႕ႀကးၿမ႕ငယမား၏ရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာထခကခစားရလြယမႈကဘယလေျဖရငးမာလ?

ၿမ႕ျပဧရယာမားတြငရာသဥတေျပာငးလမႈေၾကာငျဖစေပၚႏငသညထခကသကေရာကမႈမား

အဓကထခကလြယသညအေၾကာငးအရာမား

ၿမ႕ျပက႑မေဆာငရြကမညလပငနးအစအစဥ(ေမာမနးရလဒမား)

တးတကမႈအားႀကးၾကပထနးသမးမညအညႊနးကနးမား

တျဖညးျဖညးေရာ၊ ႐တတရကပါ ကေရာကတတသည သဘာဝ ေဘးအႏရာယမား ကေရာကႏငမႈ ျမငမားလာျခငးႏင ပငလယေရ ျမငတကလာျခငး။

သဘာဝ ေဘးအႏရာယေၾကာင လ႔အသကမား ဆး႐ႈးျခငးႏင အေျခခအေဆာကအအမားႏင အးအမမားပကစးျခငး။

ပမနမဟတေသာ မးေရခန၊ ရာသအလကအေျပာငးအလႏင ေျပာငးလသြားသည ဇလေဗဒဆငရာ သသရာတ႔ေၾကာငစြမးအငမလေလာကမႈ။

ပ ျပငးေျခာကေသြ႕မႈ၊ ဆားငနေပါကမႈသ႔မဟတဆားငနေပါကမႈ/ေရအရငးအျမစမား ညစညမးမႈတ႔ေၾကာင ေရမလေလာကမႈ။

ၿမ႕ႀကးျပႀကမားသ႔ရာသဥတေျပာငးလမႈေၾကာငေျပာငးေရႊ႕အေျခခေနထငမႈ။

ၿမ႕ျပပတဝနးကင ညစညမးလာမႈႏငကနးမာေရးႏငလ႔ဘဝအဆငအတနးအေပၚဆးကးသကေရာကမႈ။

မျပညစေသာ ၿမ႕စမမႈႏငရာသဥတႏငပတသကသည အသပညာဗဟသတျပညစသည ဆးျဖတခကချခငးအားျမႇငတငနငရနလအပမႈ။

ညဖငးသညအေျခခ အေဆာကအအမားႏငအေျခခဝနေဆာငမႈမားမျပညစမလေလာကမႈ။

ရာသဥတေဘးဒဏက ခႏငရညမရသည လေနအမမားႏင စးပြားေရးဆငရာအေဆာကအဦးမား။

အရငးအျမစမားႏင ကာဗြန အသးျပမႈမားသည အေဆာကအဦႏင ၿမ႕ျပသယယပ႔ေဆာငေရးက႑။

ၿမ႕ျပလဦးေရ တးပြားလာမႈ၊ ဆငးရမြေတမႈႏငလမႈေရးဆငရာမညမမႈ။

မားျပားလာသညရာသဥတဆငရာစနေခၚမႈမားက ရငဆငတ႔ျပနရနအတြကၿမ႕နယမားတြငစြမးရညမျပညဝမႈ။

ရာသဥတေျပာငးလမႈႏင ပတသက၍ပဂၢလကလပငနးရငမား၏ အသအျမငနညးပါးမႈ။

ၿမ႕ငယၿမ႕ႀကးမားတြင ေနထငၾကသမားသညပမျပငးထနလာသညသဘာဝေဘးအႏရာယမားမ ကာကြယေပးနငသည ရာသဥတဒဏ ခႏငရညရသညအေျခခအေဆာကအအမားႏင ဝနေဆာငမႈမားက ရရခစားရၿပး ေဘးအႏရာယ ကေရာကစဥႏင ကေရာကၿပးအခနတ႔တြငဆကလကလပေဆာငျကသည။ ထ႔အျပင ရာသဥတေျပာငးလမႈ အေျခအေန အသစႏငအညအေကာငးဆး လကေလာညေထြေျပာငးလေနနငသည။

ရာသဥတေျပာငးလမႈက ႀကႀကခနငမႈ၊ကာဗြနထတလႊတမႈနညးေသာ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈႏင လမႈေရးအရ အားလးပါဝငခြငရေသာနညးလမးမားသညၿမ႕ျပစမကနးႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ၏ အေရးပါေသာ အခကမားျဖစၿပး ရာသဥတေျပာငးလမႈက ေလာနညးသကသာေစျခငးႏင လကေလာညေထြ ျပျပငေျပာငးလျခငးတ႔အား ပးတြအကး ျဖစထြနးေစသည။

အေဆာကအဦအသစမားသည စြမးအငႏင အရငးအျမစမား ေခၽြတာၿပးသဘာဝေဘးအႏရာယမားကခႏငရညရေအာငဒဇငးေရးဆြေဆာကလပျခငးျဖငကာဗြနထတလႊတမႈ ေလာနညးၿပးစြမးအငသးစြမႈ ေလာခသညအတြကကနကစရတ သကသာကာ တနးတညမမႈႏငေဈးႏႈနးသငတငမတမႈကျဖစေပၚေစပါသည။

ေဒသႏရ ေျမအသးခႏင အမးသားအဆင ၿမ႕ျပစမကနး မေဘာငမားတြငရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာအေတြးအေခၚမားအနမဆးအေျခခအဆငအေနျဖငထညသြငးထားပါသည။

# အနမဆး အေျခခအဆင အေနျဖငရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာအေတြးအေခၚမား ပါဝငသည ၿမ႕ျပစမခန႔ခြမႈႏငဖြ႕ၿဖးတးတကမႈဆငရာ ဥပေဒမား၊ မဝါဒမားႏငေဒသဆငရာဥပေဒမား။

#ေဂဟစနစဆငရာလကေလာညေထြျပျပငေျပာငးလမႈ သ႔မဟတ အျခားနညးလမးမားအေပၚအေျခခထားေသာၿမ႕နယမားႏင ၿမ႕ႀကးမား၏ ရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာလပငနးစမခကမား။

# အနမဆး အေျခခအဆင အေနျဖငရာသဥတ ေျပာငးလမႈက တ႔ျပနနငေသာ အေျခခအေဆာကအအမား၊အေျခခဝနေဆာငမႈမားႏငအေဆာကအဦမားျဖစလာေစရန အသစေဆာကလပျခငး၊ေျပာငးလေဆာကလပျခငးႏငပစၥညးကရယာအသစမားတပဆငျခငး။

# ၿမ႕ျပစမကနးေရးဆြသမား၊ဗသကာပညာရငမားႏငအငဂငနယာမားအေနျဖင ၿမ႕ငယမားႏင ၿမ႕ႀကးမား စမခကေရးဆြ၍စမခန႔ခြရာတြငရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာ အေတြးအေခၚမားအနမဆး အေျခခအဆင အေနျဖငထညသြငးေဆာငရြကျခငး။

#အမယာေျမေဖာထတသမား၊ပဂၢလကစကမႈလပငနးရငမားသည ၄ငးတ႔၏ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးစမကနးမားတြငရာသဥတေျပာငးလမႈျဖစစဥအား စစညးေပါငးစပျခငး။

9

က႑ဆငရာလပငနးအစအစဥ

မဝါဒမားႏငဥပေဒ

ရညရြယခက-ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးမႈႏငစမခန႔ခြမႈမားတြငရာသဥတေျပာငးလမႈကထညသြငးေပါငးစပနငမည ဥပေဒ၊ မဝါဒႏင လပထးလပနညးဆငရာနညးလမးမားျဖစေပၚလာရန။

ေဆာငရြကမညလပငနးမား

• ၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးမႈႏငစမခန႔ခြမႈအတြကဥပေဒႏငမဝါဒဆငရာမေဘာငမား

တြငရာသဥတေျပာငးလမႈေလာခေရးႏငလကေလာညေထြျဖစေစ

ေရးတ႔ကပငမလပငနးစဥတစရပအျဖစထညသြငးေပါငးစပျခငး။

• ၿမ႕ႀကးၿမ႕ငယ အဆငမား၌ကာဗြနထတလႊတမႈနညးသည ဖြ႕ၿဖးမႈ

ျဖစေစေရး ဆြေဆာငစညး႐းေပးၿပး ရာသဥတဒဏခနငရညရသည

ဖြ႕ၿဖးမႈျဖစေစမညဥပေဒမားေရးဆြျခငး။

• အမယာအေဆာကအဦမားတြငစြမးအငၿခးျခေခြတာသးစြေရး၊ပတ

ဝနးကငႏင သဟဇာတျဖစေရးႏင သဘာဝေဘးအႏရာယမားအား

ခနငရညရေရးေပါငးစပထညသြငးျခငး။

• ၿမ႕ျပမားႏငေအာကေျခေဒသအဆငမား၌ရာသဥတေျပာငးလမႈနင

သဘာဝေဘးအႏရာယမားစမခန႔ခြေရးလပငနးအစအစဥမားေရး

ဆြျခငး။

• အဓက အေရးႀကးသည အမားျပညသဆငရာ အေဆာကအဦမား

ႏငအေရးေပၚဝနေဆာငမႈမားအတြကရာသဥတဆငရာထခကႏင

မညေဘးအႏရာယဆနးစစမႈမားျပလပျခငး။

ဖြ႕စညးမႈ

ရညရြယခက-ၿမ႕ျပမားႏငပတသက၍ရာသဥတေျပာငးလမႈအားတ႔ျပန

ေပးၿပးလပပငခြငအာဏာခြေဝထားသညအဖြအစညးမားဖြ႕စညးတည

ေထာငျခငး။

ေဆာငရြကမညလပငနးမား

• ေရရညတညတသညသယယပ႔ေဆာငေရးက႑အျဖစ ျမႇငတငေပး

ႏငမညၿမ႕ျပအဖြ႕အစညးမားအားခငမာအားေကာငးေစျခငး။

• ရာသဥတေျပာငးလမႈႏငလကေလာညေထြျဖစေစေရးနင ခႏငရည

ရေရးကအေလးထား၍ရာသဥတေျပာငးလမႈက ရငဆငေျဖရငးရန

ေအာကေျခေဒသအဆင အပခပမႈအဖြ႕အစညးမား၏ စြမးရညက

ခငမာအားေကာငးေစျခငး။

စြမးေဆာငရညမား

ရညရြယခက - ရာသဥတေျပာငးလမႈက ရငဆငေျဖရငးရနအတြက လ

သားမား၏စြမးေဆာငရညမားျမႇငတငရန၊CDCsမားႏငၿမ႕နယျပညသ

လထ၏အသပညာတးလာေစရန။

ေဆာငရြကမညလပငနးမား

• အခကအလကမားစစညးျခငး၊စမခန႔ခြျခငးႏငပထဝေျမျပငသတငး

ေပးစနစ(GIS)စသညအေျခခနညးပညာမားကအသးျပလာႏငေစ

ရန ၿမ႕ျပတာဝနရသမား၏ စြမးေဆာငရည တးတကေကာငးမြန

လာေစျခငး။

• ၿမ႕နယအဆငမသည ႏငငအဆငအထ ရာသဥတေျပာငးလမႈႏင

လကေလာညေထြျဖစေစေရးအတြက ထခကလြယမႈအား ဆနးစစ

ေလလာကာ လပငနးအစအစဥမားေရးဆြရန ေအာကေျခေဒသ

အဆငရအစးရတာဝနရသမား၏စြမးေဆာငရညျမႇငတငေပးျခငး။

• စြန႔ပစအရညႏင အစငအခမား စမခန႔ခြမႈတြင ထေရာကမႈရေရးအ

တြကက႑အသးသး၏စြမးေဆာငရညအားျမႇငတငေပးျခငး။

• ေျမျပငတညေနရာအလက မဟာဗဟာေျမာကသည ၿမ႕ျပနင ေျမ

အသးခမႈအစအစဥမားေရးဆြရာတြငရာသဥတေျပာငးလမႈကထည

သြငးေပါငးစပႏငရန ၿမ႕နယမား၏စမကနးေရးဆြေရး စြမးရညမား

ျမႇငတငေပးျခငး၊

• (အထးသျဖငတကသလ၊ေကာလပအဆင၌အငဂငနယာႏငဗသကာ

ပညာရပမားအတြက) ရာသဥတေျပာငးလမႈဟသည အေၾကာငး

အရာကပညာေရးသင႐းညႊနးတနးတြငစစစသးသပထညသြငးျခငး။

• ရာသဥတေျပာငးလျခငးေၾကာငျဖစနငေခရသညဆးကးမားအေပၚ

သနားလညရနႏငသဘာဝေဘးအႏရာယေလာခေရး(DRR)နညး

ပညာမားက ေဒသချပညသမား နားလညသေဘာေပါကလာေရး

အတြကလထလႈ႔ေဆာပြမားကငးပအေကာငအထညေဖာျခငး။

10

ရနပေငြ

ရညရြယခက - ရနပေငြအေထာကအပေပးသည ရငးျမစမားအားလးက

အသးခကာေအာကေျခေဒသအဆငတြငရာသဥတေျပာငးလမႈကရငဆင

ေျဖရငးနငရနအတြကရနပေငြရရသးစြနငေရးတညေဆာကရန။

ေဆာငရြကမညလပငနးမား

• ေအာကေျခေဒသအဆငတြင ရာသဥတေျပာငးလမႈႏင လကေလာ

ညေထြျဖစေစၿပး ရာသဥတေျပာငးလမႈ ေလာခနငေရးအတြက

ရနပေငြခြေဝသတမတမႈတးျမႇငေပးျခငး။

• ႏငငေတာမခြေဝေပးသညရနပေငြသာမကနငငတကာမေထာကပ

ေပးသညရနပေငြမားကပါလကလမးမသးစြနငေရးအတြကေဒသခ

တာဝနရသမား၏စြမးေဆာငရညျမႇငတငေပးျခငး။

နညးပညာႏငတထြငဆနးသစမႈမား

ရညရြယခက-ၿမ႕ျပမားတြငရာသဥတဒဏခနငရညရေရးအတြကနညး

ပညာမားလကလမးမရရနငမႈအားျမႇငတငေပးရန။

ေဆာငရြကမညလပငနးမား

• သဘာဝေဘးအႏရာယမား၏ ဒဏခနငရညရေရးအပါအဝင ရာသ

ဥတေျပာငးလမႈနငလကေလာညေထြျဖစေစၿပးရာသဥတေျပာငးလ

မႈေလာခေရးတ႔အား ရငဆငေျဖရငးရနႏင ထနးသမးႀကးၾကပ

ေဆာငရြကနငရန နညးပညာလအပခကမားအား ဆနးစစေလလာ

ျခငး။

မတဖကအဖြ႕အစညးမား

ရညရြယခက - ရာသဥတေျပာငးလမႈဒဏ ခနငရညရေရးႏင စဥဆက

မျပတၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးတးတကမႈမားအတြကၿမ႕ႀကးၿမ႕ငယအသးသးအဆင၌

အမားျပညသ-ပဂၢလကႏင အရပဖက လမႈအဖြ႕အစညးမားအၾကား

မတဖကေဆာငရြကမႈမားတးျမႇငရန။

ေဆာငရြကမညလပငနးမား

• ၿမ႕နယအဆင၌ ေဒသ၏ရာသဥတဆငရာတ႔ျပနေဆာငရြကမႈမား

ျဖစေစေရးအတြက ဆကစပပတသကသ အမးမးတ႔၏ မတဖက

ေဆာငရြကမႈမား၊ပးေပါငးပါဝငေဆာငရြကမႈမားႏငေဆြးေႏြးတငပင

ညႇႏႈငးမႈမားဆငရာလပငနးစဥယႏရားအားတညေဆာကေပးျခငး။

• ရာသဥတဒဏ ခနငရညရၿပး ကာဗြနထတလႊတမႈနညးသည ဖြ႕ၿဖး

တးတကမႈမား၌ ရငးႏးျမႇပႏမႈမားက တြနးအားေပးရနအတြက ဇန

ခြျခားသတမတျခငး၊ စမကနးမားေရးဆြျခငးႏင ဆြေဆာငစညး႐း

မညလပငနးစဥ ယႏရားမား ေရးဆြေပးျခငးတ႔ျဖင အမားျပညသ-

ပဂၢလကမတဖကေဆာငရြကမႈမားတညေဆာကေပးျခငး။

ရလဒမားေအာငျမငစြာရရရမညအခနကာလသတမတခက

၂ဝ၂ဝ ၂ဝ၂၅ ၂ဝ၃ဝ

မဝါဒႏငအဖြ႕အစညးဆငရာရညမနးခကမားအားလးအျပညအဝအေကာငအထညေဖာၿပးျခငး။

ရညမနးခကနငအည သတမတထားသည အဓကလပငနးနယပယမားအားလးတြငအေကာငအထညေဖာျခငး၊

စြမးေဆာငရညအျပညအဝျဖငနငငအတြငးထထေရာကေရာကေဆာငရြကနငျခငး။

အဓက ရညမနးခကပနးတငမားအားလးေအာငျမငစြာအေကာငအထညေဖာၿပးျဖစျခငး။

လကရေဆာငရြကေနသည ခနငရညရေရးႏင လကေလာညေထြျဖစေစေရးလပငနးမားအတြကလအပသညရနပေငြစးဆငးမႈျဖစေပၚရရေစျခငး။

ေမာမနးထားသညရလဒမားအား ျဖစေပၚေစမညရနပေငြစးဆငးမႈယႏရားအားတညေဆာကၿပးျခငး။

စြမးေဆာငရညမားအား ျပညဝစြာ ျဖညဆးေပးၿပးျခငးႏငလပငနးေဆာငရြကရနအသငျဖစေနျခငး။

ဖြ႕ၿဖးေရးလပငနးစမကနးမား ေရြးခယေဆာငရြကရာတြင ေရရညတညတမႈဟသည အေၾကာငးရငးအားထညသြငးစဥးစားအေကာငအထညေဖာျခငး။

ရညမနးခကမားအားလးျပညဝေစေရးတြငအဓကကသည စြမးေဆာငရည ျမႇငတငေပးမႈမားႏငရနပေငြမားဆငရာလပငနးစဥယႏရားမားအားစတငေဆာငရြကျခငး၊။

11

ရာသဥတဒဏ ခႏငရညရသည ၿမ႕ျပစနစႏင အစမးေရာငတးတကမႈသညေရရညတညတေသာဖြ႕ၿဖးတးတကမႈရလဒမားကမညကသ႔ေဆာငၾကဥးေပးႏငပါသနညး?

ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ႀကးၿမ႕ငယမားအား ရာသဥတဒဏ ခႏငရညရေသာအစမးေရာငဗဟေဒသမားအျဖစသ႔ေျပာငးလေစရနေဆာငရြကျခငးသညတငးျပညအားေရရညဖြ႕ၿဖးတးတကမႈရညမနးခကမား(SDGs)ေအာငျမငမႈဆသ႔ဦးတညေစႏငပါသည။ဥပမာအေနျဖင-

• ရာသဥတေျပာငးလမႈ၏ဆးကးမားခစားရသညတငၿမ႕ျပေဒသမားတြင ရာသဥတဒဏက ခႏငရညရေသာ အေျခခအေဆာကအအမားႏင ဝနေဆာငမႈမား တညေဆာကျခငးသည စြမးအင၊ ေရႏငကနးမာသန႔ရငးေရးတ႔အားအျပညအဝရရခစားႏငၿပးသဘာဝေဘးဒဏေၾကာငအသကအးအမစညးစမမားဆးရးရႏငမႈအႏရာယကလညးေလာနညးေစႏငပါသည။

• ကာဗြနထတလႊတမႈနညးၿပး ရာသဥတဒဏက ခႏငရညရသညၿမ႕ျပစမကနးမားသညၿမ႕ႀကးမားႏငၿမ႕ငယမားရလတ႔၏ကနးမာေရးႏင ဘဝအရညအေသြးမားက ျမႇငတငေပးႏငပါသည။ မနတငးမား၊ အပခနျပငးထနသည အေျခအေနမားႏင ေရမလေလာကမႈကသ႔ တျဖညးျဖညးခငး ျဖစပြားတတသည သဘာဝေဘးမားႏင႐တျခညးကေရာကတတသညသဘာဝေဘးမားကေရာကႏငသညအႏရာယျမငမားလာမႈကရငဆငႏငရနေရးဆြထားသညမဝါဒမားသည ဘကေပါငးစပါဝငၿပး ေရရညမဟာဗဟာဆငရာ အေတြးအေခၚမားအေပၚအေျခခထားပါကရာသဥတေျပာငးလမႈေၾကာငၿမ႕ျပဧရယာမားတြင ျဖစပြားတတသည အစားအစာမဖလမႈႏင ကနးမာေရးဆငရာေဘးအႏရာယရမႈတ႔အားသသသာသာေလာခေပးႏငပါသည။

• အေဆာကအဦက႑တြင စြမးအငႏင အရငးအျမစ ၿခးျခေခြတာမႈ ျမႇငတငျခငးႏငၿမ႕ႀကးမား

တြင ႐ပၾကြငးေလာငစာသးစြမႈမ ကာဗြနထတလႊတမႈ ေလာချခငးသညကနးမာသန႔ရငးသညသဘာဝပတဝနးကငကျဖစေပၚေစႏငပါသည။ထ႔အတအစမးေရာငၿမ႕ျပတးတကမႈသညဝငေငြ၊အခြနဘ႑ာႏင အလပအကင အခြငအလမးမားေပးႏငသည လပငနးအသစမားဖနတးေပးႏငပါသည။နညးပညာႏငဆနးသစတထြငမႈမား လအပခကမားသည ရငးႏးျမႇပနမႈမားအား ဆြေဆာငႏငၿပးစးပြားေရးတးတကမႈကျဖစေပၚေစႏငပါသည။

• ၿမ႕ႀကးမားတြငအစမးေရာငကြငးျပငေနရာမားႏငအစမးေရာငေခါငမးမားကသ႔ သဘာဝအေျခခေျဖရငးနညးမား ထညသြငးျခငးသညရာသဥတေျပာငးလျခငးအား ေလာနညးသကသာေစျခငး (ကာဗြနစပယျခငး)၊လထကနးမာေရး(ေလထညစညမးမႈႏငအပလႈငးမား၏ဆးကးမားအား ေလာနညးသကသာေစျခငး)၊ သဘာဝေဘးဒဏႀကႀကခႏငမႈ(ဥပမာ၊မးသညးထနစြာရြာသြနးမႈေၾကာငျဖစေပၚလာသညသကေရာကမႈမားအား ေလာနညးေစျခငး)ႏင ဇဝမးစမးကြတ႔ႏငပတသက၍မားျပားလသညပးတြအကးေကးဇးမားကပါေပးအပႏငပါသည။

• ၿမ႕ျပရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာ မဝါဒမားသည ဆငးရသားမား၊ေျပာငးေရႊ႕အေျခခ ေနထငသမားႏင အျခားထခကခစားရလြယသည အပစမား၏ လအပခကႏင စြမးေဆာငရညမားအား ထညသြငးစဥးစားၿပး ကကညေအာင ေဆာငရြကပါက ဆငးရမြေတမႈေလာချခငးႏင လမႈေရးတနးတညမမႈအေပၚ ထေရာကမႈရေသာေကာငးကးမားသကေရာကေစႏငပါသည။

• အစမးေရာငႏငရာသဥတဒဏခႏငရညရသညၿမ႕ျပဖြ႕ၿဖးတးတကမႈျမႇငတငရာတြင လငယမား ပးေပါငးပါဝငမႈသည ေရရညတညတေသာအနာဂတသ႔ဦးတညသညလမႈေရးဆငရာျပျပငေျပာငးလမႈအေျခခမားတညေဆာကႏငပါသည။

12

ဖ႐ငးဘတၿမ႕-စျပ"အစမးေရာငၿမ႕"

ဂာမနႏငင၊ ဖ႐ငးဘတၿမ႕အား ေရရညတညတမႈရေသာ စျပၿမ႕ျပအျဖစ ႏငငတကာမ အသအမတျပထားပါသည။လြနခသညႏစ၃ဝအတြငးၿမ႕ျပစမခကေရးဆြသမားသည ဆနးသစတထြငမႈရေသာ ျပနလညျပညၿဖးျမစြမးအငစနစအားေအာငျမငစြာတညေထာငခၾကၿပး စြမးအငသးစြမႈနညးေသာ အေဆာကအဦမားႏင စြမးအငသးစြမႈမရသည အေဆာကအဦမား၊ ေကာငးမြနၿပး ေရရညတညတေသာ ၿမ႕ျပသယယပ႔ေဆာငေရးစနစႏင ေရေခြတာသည နညးလမးမား ေပၚေပါကလာေစရန ေဆာငရြကခၾကပါသည။ အစမးေရာငစးပြားေရးစနစသ႔ ေျပာငးလျခငးသည ေဒသတြငး စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအတြကမားစြာအေထာကအကျပသလ အလပအကင အခြငအလမးအသစမားဖနတးရာတြငလညးအေထာကအကျပပါသည။ဖ႐ငးဘတၿမ႕၏ေဒသဆငရာလပငနးမေဘာငသညေရရညတညတမႈကဦးတညသညလမႈေရးဆငရာေျပာငးလမႈျဖစေပၚလာေစရနအတြက ၿမ႕သၿမ႕သားမား၏ ပးေပါငးပါဝင ေဆာငရြကမႈႏငပတဝနးကငဆငရာ အသပညာေပၚတြင အေျချပ

ထားပါသည။

အေသးစတေလလာသရလပါက-

www.freiburg.deတြငဝငေရာကၾကည႐ႈႏငပါသည။

ဘာစလနား - ရာသဥတဒဏ ခႏငရညရသညစျပၿမ႕ေတာတစခ

စပနႏငင၏ၿမ႕ေတာ ဘာစလနားသည ဥေရာပရအႀကးဆးၿမ႕ႀကး၁ဝခအနကတစချဖစၿပးရာသဥတႏငသကဆငသည သဘာဝေဘးအႏရာယမားကျပငးထနစြာရငဆငရပါသည။၂ဝဝ၈ခႏစၿမ႕ေတာ၏အေျခခအေဆာကအအမားႏငဝနေဆာငမႈမားကထခကေစခသည ဆးရြားေသာ ေရႀကးေရလမႈႏငလပစစအႀကးအကယျပတေတာကမႈေနာကပငးတြငေဒသဆငရာအစးရသည ရာသဥတေျပာငးလမႈႏငသဘာဝေဘးအႏရာယမားက ႀကႀကခႏငသည ၿမ႕ျပအျဖစတညေဆာကရန ဆးျဖတခၾကပါသည။ ယေန႔တြင ဘာစလနားၿမ႕၏ ရာသဥတဒဏခႏငရညရမႈစနမနာအားႏငငတကာအဖြ႕အစညးအမားစကအသအမတျပခၾကၿပး ကလသမဂၢ၏ "ၿမ႕ႀကးမား ရာသဥတဒဏခႏငရညရေအာင ေဆာငရြကျခငး” (”Mak-ingCitiesResilient”)လႈပရားမႈဆခးျမႇငခရပါသည။ဘာစလနားၿမ႕၏ရာသဥတဒဏ ႀကႀကခႏငမႈဆငရာအေတြ႕အႀကအရ လမႈေရး႐ႈေထာင၏ ႀကႀကခႏငမႈအားေျဖရငးေဆာငရြကမႈ၊တကၾကြေသာေရရညလပငနးစမေဆာငရြကမႈႏင ခငမာသည မတဖကအဖြ႕အစညးမားတညေထာငမႈတ႔၏အေရးပါမႈအားေဖာျပ

ေနပါသည။

အေသးစတေလလာသရလပါက-

http://www.barcelona.cat/en/

စငကာာပႏငင-စျပၿမ႕ျပေရစမခန႔ခြမႈတစခ

စငကာပႏငငအေနျဖင ႏစစဥမးေရအလအေလာကရရေသာလညး ကနးတြငးပငး ေရခအရငးအျမစမားမရသျဖင ဆးရြားလသည ေရျပတလပမႈအား ယခငက ႀကေတြ႕ခရပါသည။သ႔ရာတြငယခအခါအဆပါကြနးႏငငၿမ႕ေတာသည ကမၻာလးဆငရာ ေရနညးပညာႏငစမခန႔ခြမႈတြငေခါငးေဆာငႏငငတစချဖစၿပး(“InternationalWaterHub”)“ႏငငတကာေရဗဟခက”ဌာနတစခ ျဖစလာပါသည။ေရလအပခကမားအဆကမျပတ ျမငတကေနခနတြင စငကာပႏငငသည ယခႏင ေနာငလာမည မးဆကမားအတြကျပညစလေလာကၿပးသကသာသညေရမားေထာကပေပးႏငရနအတြက ဘကေပါငးစပါဝငၿပး ထေရာက၍ကနကစရတသကသာသည ေရစမခန႔ခြမႈစနစတစရပက ျပစခပါသည။ ေရျဖညဆညးေပးမည က႑မဟာဗဟာမားအေနျဖငမးေရစေဆာငးျခငး၊ေရျပနလညသန႔စငျခငးႏင ပငလယေရက ေရခအျဖစေျပာငးလျခငးမားပါဝငပါသည။ေရလအပခကက႑၏ေဆာငရြကမညနညးလမးမားအေနျဖငအျခားအစအစဥ မားစြာအနက ေရထနးသမးေရး အသအျမငျမႇငတငျခငး အစအစဥ (Water ConservationAwareness Programme) ႏင ေရေခြတာသညအေဆာကအဦမား ေထာကခခကလကမတေပးျခငး(WaterEfficientBuildingCertification)မားပါဝင

ပါသည။

အေသးစတေလလာသရလပါက-

www.pub.gov.sg/watersupply/singaporewater-

storyတြငေလလာႏငပါသည။

13

ရာသဥတေျပာငးလမႈေၾကာင ျဖစေပၚလာသညစနေခၚမႈမားရငဆငေျဖရငးရာတြင ျမနမာႏငငအစးရအားကညေထာကပႏငရနအတြက ျမနမာႏငငရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာပးေပါငးအဖြ႕(MyanmarClimateChangeAlliance–MCCA)အား၂ဝ၁၃ခႏစတြငဖြ႕စညးခပါသည။MCCAသညပတဝနးကငထနးသမးေရးဦးစးဌာန၊သယဇာႏငသဘာဝပတဝနးကငထနးသမးေရးဝနႀကးဌာန၏ကနဦးေျခလမးတစရပျဖစပါသည။ကမာၻလးဆငရာရာသဥတေျပာငးလျခငး ပးေပါငးအဖြ႕ (Global Climate Change Alliance –GCCA) ၏ အစတအပငးတစခအေနျဖင ဥေရာပသမဂၢမ ေငြေၾကးေထာကပေပးထားၿပးကလသမဂၢဆငရာအေျခခေနထငေရးအစအစဥ(UN-Habitat)မကလသမဂၢဆငရာပတဝနးကငအစအစဥ(UNEnviron-ment)နငပးေပါငး၍အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကပါသည။

ပမသရလပါက-www.myanmarccalliance.org;Facebook:@myanmarccallianceတြငေလလာႏငပါသည။

Learn more

Asian Development Bank (2015). Achieving Environmental Sustainability in Myanmar. ADB Economics Working Paper Series, No. 467| December 2015. Mandaluyong City, Philippines: Asian Development Bank, 2016. Available at: www.adb.org/sites/default/files/publication/177586/ewp-467.pdf.

Government of Myanmar (2015). The Republic of the Union of Myanmar. The Union Report, the 2014 Myanmar and Housing Census. Census Report Volume 2. Department of Population, Ministry of Immigration and Population. Available at: https://data.unhcr.org/thailand/download.php?id=421

Horton, R., De Mel, M., Peters, D., Lesk, C., Bartlett, R., Helsingen, H., Bader, D., Capizzi, P., Martin, S. and Rosenzweig, C. (2016). Assessing Climate Risk in Myanmar. New York, NY, USA: Center for Climate Systems Research at Columbia University, WWF-US and WWF-Myanmar.

International Centre for Integrated Mountain Development (ICIMOD) [online]. Support to Rural Livelihoods and Climate Change Adaptation in the Himalayas (Himalica) Initiative web-portal. Available at: www.icimod.org/?q=13764

Ministry of Agriculture, Livestock and Irrigation (2015). Myanmar Climate-smart Agriculture Strategy 2015.

Ministry of Natural Resources and Environmental Conservation (2012,a). Myanmar Initial National Communication under UNFCCC.

Ministry of Natural Resources and Environmental Conservation (2012,b). Myanmar’s National Adaptation Programme of Action (NAPA) to Climate Change.

Ministry of Natural Resources and Environmental Conservation (2017) Myanmar Climate Change Strategy and Action Plan (MCCS&MP) 2016–2030. Nay Pyi Taw, Myanmar: The Republic of the Union of Myanmar.

© 2017 MCCA/UN-Habitat & UN Environment. All rights reserved.The views expressed in this publication are those of the author(s) and do not necessarily represent the official position

of the United Nations, including United Nations Member States and UN-Habitat.Photos: © MCCA/UN-Habitat (unless otherwise specified)

Front and back cover photos: Downtown Yangon, Credit: Sukun/MCCA, 2017