MINI SŁOWNIK KULTURY ŻYDOWSKIEJ

SYNAGOGA bóżnica - żydowski dom modlitwy, miejsce zebrań religijnych i społecznych gminy żydowskiej ; obiekt będący miejscem spotkań, m.in. w celu odprawiania obrzędów religijnych , dom nauki, szkoła – miejsce studiowania Tory i Talmudu

HOLOKAUSTTo tak naprawdę nazwa ofiary,

spalonej doszczętnie, którą Żydzi składali na ołtarzu w

czasach starożytności. W czasie II wojny światowej stał się określeniem na masowe

mordowanie ludności żydowskiej przez hitlerowskie władze III

Rzeszy. Jest synonimem pojęcia Szoah. W Polsce używa się ponadto terminu Zagłada.

SYJONIZMRuch polityczny i społeczny,

dążący do stworzenia żydowskiej siedziby narodowej na terenie

Palestyny. Syjonizm doprowadził do powstania państwa Izrael w

1948 r.; współcześnie jego celem jest także utrzymanie jedności

narodu żydowskiego żyjącego w rozproszeniu i jego więzi z

Izraelem. Ruch zapoczątkowany w końcu

XIX wieku.Twórcą i głównym ideologiem syjonizmu był Teodor Herzl

( na zdjęciu )

JIDISZJęzyk Żydów

aszkenazyjskich, powstały ok. X wieku w

południowych Niemczech na bazie dialektu

średnio-wysokoniemieckiego Mittelhochdeutsch z

dodatkiem elementów hebrajskich, słowiańskich

i romańskich.

ANTYSEMITYZMAntyspołeczne uprzedzenie,

nienawiść, wrogość i dyskryminacja Żydów oraz osób

pochodzenia żydowskiego, postrzeganych jako grupa

religijna, etniczna lub rasowa. Ekstremalny antysemityzm

głosiła ideologia niemieckiego nazizmu, doprowadzając do próby wyniszczenia narodu żydowskiego w okupowanej

Europie.

JUDAIZMReligia monoteistyczna,

której podstawą jest wiara w Boga, będącego nie tylko stwórcą świata,

ale także jego stałym "nadzorcą", czy też

"opiekunem". Bóg ten zawarł z ludem Izraela wieczyste przymierze,

obiecując ochronę i pomoc w zamian za

podporządkowanie się jego nakazom.

SPRAWIEDLIWY WŚRÓD NARODÓW

ŚWIATANajwyższe izraelskie odznaczenie cywilne

nadawane nie - Żydom,

przyznawane przez Instytut Pamięci Męczenników i

Bohaterów Holocaustu Yad

Vashem.

DIASPORATermin używany na

określenie wszystkich skupisk żydowskich .Ogólnie oznacza

on rozproszenie członków danego narodu wśród innych narodów lub też wyznawców

danej religii wśród wyznawców innej. Nazywa się tak również społeczność

rozproszonych osób. Semantycznie diaspora

oznacza po grecku rozrzucone ziarna.

MENORAjest siedmioramiennym kandelabrem i symbolem Izraela umieszczanym na paszportach, na urzędach państwowych, etc. Ten ozdobny świecznik był używany przez Żydów w Przybytku i Świątyni Jerozolimskiej. Menora jest jednym z najstarszych symboli narodu żydowskiego. Według tradycji symbolizuje on krzew gorejący, który zobaczył Mojżesz na górze Synaj.

CADYKBył duchowym przywódcą społeczności żydowskiej, współwyznawcy wierzyli w jego nadprzyrodzoną moc czynienia cudów.

Uważano, że cadyk, dzięki swej mistycznej jedności z

Bogiem, może pośredniczyć we

wszystkich sprawach ludzkich.

KABAŁANajczęściej używany termin na

określenie tajemnych nauk judaizmu i mistyki żydowskiej.

W szerokim sensie oznacza wszystkie kolejne ezoteryczne

kierunki w judaizmie, które powstawały od końca okresu Drugiej Świątyni (I w. n.e.) i

odegrały żywą rolę w symbolice, obrzędach, obyczajach i historii

żydowskiego narodu.

MACEWArodzaj nagrobka, pionowo ustawiona płyta kamienna pokryta inskrypcjami, stawiana na grobach zmarłych.

KIRKUTOkreślenie cmentarza żydowskiego od wieków używane przez Polaków, głównie mieszkańców Galicji. Żydzi nie używali tego określenia, zastępując je nazwami w jidysz , pochodzącymi z hebrajskiego.

SZABATNajważniejsze żydowskie święto, na cześć Boga Stworzyciela, który tego dnia odpoczął. Jest to dzień pełen harmonii i radości, wewnętrznego uspokojenia i pokoju. Szabat jest nazywany Królową i Oblubienicą. W przykazaniu o Szabacie jest powiedziane, że należy zaniechać wszelkiej pracy. Szabat trwa od zachodu słońca w piątek do zachodu słońca w sobotę .

Stół przygotowany na szabat

RABINUczony w Piśmie, posiadający pozwolenie na nauczanie i orzekanie w kwestiach prawa i rytuału żydowskiego; rabi to także tytuł grzecznościowy, odnoszący się do nauczycieli lub innych poważnych członków gminy; w środowisku chasydzkim odpowiednikiem było określenie "rebe" lub "reb".

TALMUDjedna z podstawowych (choć nie jest uznawana za świętą) ksiąg judaizmu. Został napisany językiem judeo-aramejskim. Jest zbiorem komentarzy do Tory.

TORApięć pierwszych ksiąg Biblii (stąd także Pięcioksiąg, Pentateuch), najważniejszy tekst objawiony judaizmu. Głównym tematem Tory jest Przymierze pomiędzy Bogiem, a narodem Izraela za pośrednictwem Mojżesza zawarte podczas wędrówki z niewoli egipskiej do Ziemi Obiecanej. Opis kształtowania się narodu i kultu za czasów Mojżesza poprzedzony jest znajdującymi się w Księdze Rodzaju opowieściami o prapoczątkach ludzkości (od Stworzenia do Potopu i Wieży Babel) oraz pradziejach Izraela .

DO WYKONANIA POWYŻSZEJ PREZENTACJI

WYKORZYSTAŁEM STRONYhttp://www.tnn.pl/pamie.php

http://www.studnia.org/piaseczno/swieta.htm http://www.zydziwpolsce.edu.pl/

http://www.izrael.badacz.org/zydzi_w_polsce/wstep.html

http://www.obyczaje.org.pl/swieta-i-zwyczaje-zydowskie/

Prezentację wykonał Dariusz Ćwikliński kl II a

Dziękuję za uwagę