milli park çiçekli bitkiler
TRANSCRIPT
![Page 1: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/1.jpg)
KAZDAĞI MİLLİ PARKI’NIN ÇİÇEKLİ BİTKİLERİ
Kazdağı Milli Parkında yapılan son çalışmalarla, Kazdağı’nda yayılış
gösteren yaklaşık 800 bitkinin:
78 tanesi Türkiye için endemiktir
Bu 78 bitkinin 30 tanesi ise sadece Kazdağı’na özgüdür.
Ayrıca, bölgede endemik olmayan, ama Türkiye için nadir kabul
edilen 31 bitki bulunmaktadır.
![Page 2: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/2.jpg)
Kazdağında tarih boyunca bir çok botanik araştırmalar gerçekleştirilmiştir
Botaniğin babası olarak bilinen Theoprastus’un “Bitkiler Üzerine” yaptığı çalışmalardan alınan toplam 903 adet alıntı İda dağı (Kaz dağı) ile bağlantılı olup, şimdiye kadar tek bir dağ için alınan en
büyük bitki alıntı sayısını oluşturmaktadır. Farmakolojinin babası olan Dioscorides, çok iyi tanınan “De Materia
Medica” (Tıbbi Materyaller) isimli kitabında, Kaz dağı’ndaki, İda ahududusu (Rubus idaeus) ve İda kökü (Ruscus hypoglossum)’nün
tıbbi özelliklerini tanımlamaktadır.Anadolu’daki ilk botanik araştırmalarına 1883 yılının Haziran-Ağustos
aylarında Kazdağı’nda başlayan Pau Sintenis’in adı Asperula sintenisii ve Hesperis theoprastii subsp. sintenisii gibi dağa özgü
iki taksona verilmiştir.Kamil Karamanoğlu, 1964 yılında “Edremit Kazdağı Bitkileri”Yusuf Gemici ve arkadaşları tarafından 1993’te yapılmış olan
“Contributionsa A L’etude de la Flore du Kazdağ (Balıkesir) konulu bir çalışma,
Özhatay ve arkadaşları tarafından 2003 yılında yapılmış “Türkiye’nin Önemli Bitki Alanları” isimli projesi bulunmaktadır.
Son olarak Tümen ve ark. tarafından yapılan Kazdağı Milli Parkının Endemik ve Nadir Bitkileri başlıklı bir Tübitak projesi
Son 5 yıl içerisinde Kazdağı’ndan Dünya için yeni 6 bitki tespit edilmiştir
![Page 3: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/3.jpg)
Bazı endemik bitkiler Kazdağının antik dönem ve günümüzdeki ismiyle
isimlendirilmişlerdir
• Erysimum idae• Jasione idaea• Astragalus idae • Ferulago idae• Hieracium idae • Hypericum kazdaghensis
![Page 4: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/4.jpg)
Endemik bitkilerinden bir bölümü antik Troya kent ve uygarlığından isimlerini almışlardır.
• Achillea fraasii var trojana• Digitalis trojana• Sideritis trojana• Ferulago trojana• Armeria trojana• Carduus nutans subsp.
trojanus• Galium trojanum
Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 5: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/5.jpg)
SADECE KAZDAĞINA ÖZGÜ OLAN (ENDEMİK) BİTKİLEREndemic Species in Kazdağı National Park
• Armeria trojana Bokhari & Quezel • Risk and Conservation Status: EN-Endangered
Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 6: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/6.jpg)
• Asperula sintenesii Asch. ex Bornm• Risk and Conservation Status: EN-
EndangeredKaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 7: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/7.jpg)
New subspecies for the worldDünya için yeni bir alt tür
Nepeta sibthorpii Benth. subsp. tumeniana T. DirmenciRisk and Conservation Status: CR-Critically Endangered
![Page 8: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/8.jpg)
Matthiola trojana T. Dirmenci, F. Satıl & G. Tümen Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 9: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/9.jpg)
Türk botanikçiler tarafından son yıllarda keşfedilen Dünya için yeni bir tür: Ferulago idae N.Özhatay et E.Akalın Kaz Dağı Çiçekleri
Doç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 10: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/10.jpg)
Türk botanikçiler tarafından son yıllarda keşfedilen Dünya için yeni bir tür
Ferulago trojana E. Akalın & PimenovKaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 11: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/11.jpg)
Türk botanikçiler tarafından son yıllarda keşfedilen Dünya için yeni bir tür: Hypericum kazdaghensis Gemici & Leblebici
![Page 12: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/12.jpg)
• Jasione idaea Stoj Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 13: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/13.jpg)
Kazdağına endemik
Digitalis trojana IvanYüksük otu
Bu bitkinin bir başka türünden kalp ilaçlarının ham maddesi olan “Digitalin” elde edilmektedir.
Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 14: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/14.jpg)
Sideritis trojana Ehrend.Sarıkız çayı
Risk and Conservation Status: VU-Vulnerable
Dünyada sadece Kazdağında yayılış gösterir.
Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 15: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/15.jpg)
Centaurea odyssei Wagenitz
Peygamber çiçeği, Gökbaş
Risk and Conservation Status: EN-Endangered
Bitki, Troya savaşının önemli kahramanlarından biri olan Odysseus’un ismini taşımaktadır:
Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 16: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/16.jpg)
Thymus pulvinatus Celak Kekik-ThymeRisk and Conservation Status: CR-Critically Endangered Sadece Kazdağında birkaç lokalitede ve dar bir yayılışa sahiptir.
![Page 17: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/17.jpg)
Astragalus idae Sirj. (Geven)Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 18: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/18.jpg)
Abies nordmanniana (Stev.) Spach subsp. equi-trojani (Asch. & Sint. ex Boiss.) Troja pine
![Page 19: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/19.jpg)
Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 20: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/20.jpg)
Günümüzde yöre insanı endemik Kazdağı Köknarının yapraklarını, içtiği çayın içine atar, çayını reçine kokulu bir şekilde içer.
Troya atının yapıldığı Kazdağı köknarının bilimsel adı Abies nordmanniana subsp. equi-trojani’dir.
Equus Latince de “At” anlamına gelir.
![Page 21: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/21.jpg)
• Fatih Sultan Mehmet İstanbul’un fethinde gemileri Haliç’e indirmek için kullandığı kızakları Kazdağı göknarından yaptırmıştır.
Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 22: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/22.jpg)
Dianthus erinaceus Boiss. var. alpinus Boiss (VU)
TÜRKİYE'YE ENDEMİK OLAN VE KAZDAĞ'INDA DA YAYILIŞ GÖSTEREN BİTKİLER
![Page 23: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/23.jpg)
• Troya savaşında ölen Troyalı savaşçılar hep keten kumaşa sarılır ve cenaze törenleri için hazırlanırlar.
• Anadolu ve Troya kültüründe keten törensel bir giysidir. Gerek cenaze ve gerekse kutlama törenlerinde keten özellikli bir yer tutmaktadır.
• Anadolu endemik ketenler açısından çok zengindir.
• Kazdağında da endemik bir keten vardır:
Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 24: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/24.jpg)
Linum boissieri Asch. & Sint. ex Boiss.Keten (EN)Kaz Dağı Çiçekleri
Doç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 25: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/25.jpg)
Carduus nutans L. subsp. falcato-incurvus P.H. Davis Deve dikeni LR(cd)Kaz Dağı Çiçekleri
Doç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 26: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/26.jpg)
Asyneuma rigidum subsp. (Willd.) Gross. sibthorpium (Roemer & Schultes) Damboldt
Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 27: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/27.jpg)
Delphinium fissum Waldt. & Kit. subsp.anatolicum Chowdhuri & DavisLR (lc )
Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 28: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/28.jpg)
• Muscari bourgaei Baker • Arap sümbülü, Mor sümbül, Şeytan sümbülü
![Page 29: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/29.jpg)
• Crocus biflorus Miller subsp. nubigena (Herbert) Mathew • LR(lc)
F.Satıl&T.Dirmenci
Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 30: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/30.jpg)
• Homeros İlyada’sında Zeus ile Hera’nın buluşmasını anlatırken şu dizeler geçer:
• “...Safranlardan, sümbüllerden tatlı bir halı/Uzanıverdi ikisi de halının üstüne...”
Crocus gargaricus Herbert subsp. gargaricusLR(nt)
Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 31: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/31.jpg)
Dizelerde bahsedilen safran (çiğdem) ve sümbüller gerçekten de burada yetişir, ismi de Gargaros tepesinin adıyla anılır: Crocus gargaricus (Gargaros çiğdemi).
F.Satıl&T.Dirmenci
Crocus gargaricus Herbert subsp. gargaricusLR(nt)
Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 32: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/32.jpg)
Iris kerneriana Asch. & Sint ex Baker
• İlyada da İris, Zeus’un habercisidir.
• Kazdağında endemik bir İris (süsen) türü yetişir: İris kerneriana
Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 33: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/33.jpg)
• Silene anatolica O. Schwarz Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 34: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/34.jpg)
• Crocus candidus E. D. Clarke Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 35: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/35.jpg)
ENDEMİK OLMAYAN FAKAT ULUSAL ÖLÇEKTE NADİR OLAN TÜRLER
• Dağ çayı• Kandil çayı• Kedi kuyruğu• VU
Sideritis athoa Papanikolaou & KokkiniKaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 36: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/36.jpg)
• Rosa sicula Tratt.• DD-CR
Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 37: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/37.jpg)
• Centaurea athoa DC. Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 38: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/38.jpg)
• Satureja pilosa Velen.• VU Kaz Dağı Çiçekleri
Doç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 39: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/39.jpg)
• Dianthus arpadianus Ade. & Bornm.• Yabani karanfil (DD-CR) Kaz Dağı Çiçekleri
Doç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 40: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/40.jpg)
• Saxifraga sancta Gris. • Taşkıran (VU)Kaz Dağı Çiçekleri
Doç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 41: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/41.jpg)
Iberis saxatilis L.
Hünkar beğendiKaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 42: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/42.jpg)
Minuartia garckeana (Asch. & Sint. Ex Boiss.) Mattf
![Page 43: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/43.jpg)
• Aethionema saxatile (L.) R.Br. ssp. oreophilum I.A. Anderson et al.
Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 44: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/44.jpg)
DİĞERLERİ
• Orchis sp.
Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 45: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/45.jpg)
• Colchicum boissieri Orph Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 46: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/46.jpg)
• Tulipa orphanidea Boiss ex Heldr.
![Page 47: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/47.jpg)
• Lilium candidum L. • Beyaz zambak
F.Satıl&T.Dirmenci Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 48: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/48.jpg)
• Galanthus gracilis Celak.• KardelenKaz Dağı Çiçekleri
Doç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 49: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/49.jpg)
Thymus cherlerioides Vis. var. cherlerioides Kekik
Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 50: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/50.jpg)
• Gentiana asclepiadea L. • Centiyan
Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 51: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/51.jpg)
Corydalis integra Barbey & Major
Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 52: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/52.jpg)
Cerasus prostrata subsp. prostrata Kaz Dağı ÇiçekleriDoç. Dr. Fatih SATIL, Balıkesir Üniversitesi
![Page 53: Milli park çiçekli bitkiler](https://reader037.vdocuments.mx/reader037/viewer/2022102522/55b535f2bb61eb28258b47a4/html5/thumbnails/53.jpg)
Paeonia mascula (L) Miller subsp. arietina (Anders) Cullen & Heywood
Ayı gülü, Şakayık