UNIVERSITETI I PRISHTINËS

“HASAN PRISHTINA”

FAKULTETI EKONOMIK

LËNDA:

MIKROEKONOMIA

Kapitulli 9: Monopoli

Asistent: Msc. Neshat PODVORICA

E-mail: neshat.podvorica@uni-pr.edu

Dhjetor, 2019

Monopoli

• Përfaqëson një firmë të vetme e cila prodhon

dhe shet gjithë produktin e një dege.

• Monopolet janë e kundërta e konkurrencës së

plotë, sepse në konkurrencë të plotë ka shumë

firma të cilat prodhojnë produkte ndërsa në

monopol vetëm një firmë

Tiparet e monopolit

• Ekzistenca e një shitësi të vetëm;

• Mungesa e zëvendësuesve të afërt;

• Aftësia për të ndikuar mbi cmim;

• Ekzistenca e pengesave të hyrjes; e që janë:

– Kontrolli i një inputi bazë të prodhimit;

– Pengesat e ndryshme ligjore;

– Monopoli nga bashkimi i firmave;

– Monopolet natyrore.

Kurba e kërkesës dhe maksimizimi i fitimit në firmën monopol

• Vëni re: Maksimizimi i fitimit për cilin do model të

tregut bëhet vetëm atëher kur MR=MC, prandaj

edhe në monopol vlenë kjo rregull.

• Në monopol të ardhurat margjinale janë të

ardhura rënëse.

• Për të shitur një sasi shtesë të produktit në

monopol duhet të ulë çmimet e të gjitha njësive

të mëhershme, sepse kërkesa ka pjerrësi

negative.

-4

-2

0

2

4

6

8

1 2 3 4 5 6 7

Elasticity = -1

Elastic

Inelastic

AR

, M

R (

£)

Sasia

MR

AR

AR dhe MR e kurbes se firmes

6.00

4.50

-4

0

4

8

12

16

1 2 3 4 5 6 7

Profiti total

MR

Sasia

Ko

sto

t dhe

të

ard

hu

rat(

£)

MC

AC

AR

b

a

Fitimi total =

£1.50 x 3 = £4.50

Maksimizimi i fitimit në rastin e monopolit

Fitimi maksimal arrihet

kur MC = MR

MONOPOLI

• Egzistojnë dy mendime se në monopol:

– Ka gjithmonë fitim të tepërt; dhe

– Ka mundësi ta caktoj çmimin siç të dëshiron.

O

£

Q

Ppc

Qpc

AR = D

Teprica

konsumatore

Teprica

prodhuese

Nga vjen humbja neto në monopol? MC

(a) Ekuilibri në konkurrenc të plotë

a

MR

O

£

Q

Ppc

Qpc

AR = D

a

Qpc

Pm

b Teprica

konsumatore

Teprica

prodhuese

Humbja

neto

MC

(b) Ekuilibri në monopol

Nga vjen humbja neto në monopol?

Avantazhet e monopolit

• Janë:

– Avantazhet që vijnë nga ekonomizimi i shkallës;

– Nga nxitja e progresit tekniko teknologjik;

Diskriminimi i çmimeve

• Diskriminimi i çmimeve nënkupton kur një firmë cakton çmime të ndryshme për blerës të ndryshëm.

• Për ta bërë këtë ajo duhet:

– Të zotëroj fuqi tregtare;

– Të ndajë konsumatorët në kategori të ndryshme,

sipas kriterit: gjeografik, natyrës së produktit, të

kohës kur bëhet shitja, etj.

– Të parandalojë mundësin e rishitjes.

Politikat shtetërore për monopol

• Në disa raste shteti duhet të lejojë vetë

ekzistimin e monopolit natyror për të mirën e

përgjithshme.

• Prandaj shteti në shumicen e rasteve ndikon

në uljen e çmimit dhe rritjen e sasisë së

produkteve por prap e kompenzon përmes

subvencionimit të humbjeve që ka.