.~.. pogbubukos. ng tobillg, ong maki.kita'y lo~b ng isang bo/wy d~kha. no. nwy isoll~ ;'.stlld110 mo.romUig l"rowon ng mga santo at ISOllgkrus no nw.lokl so. Isang sulok. So. oboIIOY0'y may dolowang bo.nko ot isang gulok.

I TagpoSi Ambrosio ay ma.lungkot no. naka.upo so. isa.ng bangko at rno.ya-ma.ya y titindig koMlbay ng buntunghininga at so.ka mangungusap: . .' ..... Ambrosio: 0, buhay na iwing walang kasingsakJap na Jaging sapupo ng dalita't hirap. . .! . . 0, bayang saganasa yaman at dilag, ano't ang Jagay ko'y di na magkalunas? . Parang.mo'y maJawak, kabunduka'y Jabissa mina at madIang sa dusa'y pangbihis; dagat mo'y mayaman, Hog samp~g' batis, Ano't yaring hirap sa aki'y niig ... ? Sa dilag mo'y madla apg nanganonood: na binubusog, Akong may matuwid Jumasap ng lugod Ang di makaJaya sa mahal mong kupkop. Ano kayang dahi!. . .? Sawing kapalaran . .. Jdarating ti TitayJ' .

II TagpoAmbrosio at Titay Bakit ba giliw ko't lagi kang malumbay? Ay! Asawang kasi, ikaw ang dahilan, pagkat di na mapagiphawahan Di ko na maisip, gagawin pang ibang sukat kakitaan na hana~: buhay ko; Mahirap din nam~n ang sagana pala',t Ang may aring tunay ang ngangapangapa. Magtiis irog ko't di pa panahon, . Umasa sa dios, puso'y ihinahon; Akong asawa mo naman ay marunong Kumaya ng hirap.. .

Hu E,l 'Ma:

Sakar SaTHin

Batid ko rin, ating'kasaJatan, halos ang ~isip ko'y waJang. kasiyahan; kaya, dahiJ dit~, ako ay tuJutan sa binabaJak kong . pagkakakitaan (ma.papailing si Ambrosio)Ambrosio: Tltay: Ambrosio:

Nak Pak:

~ makatuwid ko no'y masama? O! Kay biJis ba naman ng hinuha. ~ _. KaiJanman, sa mabuting nasa, ang pahintuJot ay labis na ng ."

Tltay:Ambrosio: Tltay: Anibrosio:

Gawang pasubaJi ay kailangan din. . Karanhvan niya'y kataksilang hhim .. BakU pa ma'y ... Napakatampuhin. (magtatampo) (Kay Titay) Titay, turan mo na.~Gay'anyala'.t ~apangapa. Huwag kang pa-bigla. E, bakit ngayon mo lamang sinabi sa akin? 'Mangyari'y kaya ko pa ang pagtatangol ng puri. Sa makatuwid nag-impok ka rin ng gawang paglilihim. Sa pag-iingat kapanahunan. :l31os ang isip ko'y walang' ly tulutan sa blnabalak kong " kong huwag kang mabuyo sa hindi

Sa makatuwid, ngayo'y panahon na. Hindi

Pa rin.

,

Kailangan muna ang pUIitika.

Naku! Naku! At kung mapulitika ba? Pakinggan mo muna ako.

.

g pahintulot ay labis na nga: :,

.

Mapupulitika mo ba ang maJalakas? Kahiman; ngunit dapat mong matanto na, ang Kura, sadi ko pag amin sa masama niyang hibo ay pinagbalaang parat~ngan ka ng iyong ikapapahamak. Gayon ba! Ito ang pulitika. (Kukuning bigla, ang gulok a.tanyong aalis)

Hinlay ka (pipigilin) tanto ko ang kanilang kabangawan. Alain kong walang matuwid na di nila naliliko ni makapang.

yarihang di nangingimi, kaya hanggang sila'y nasa pag. samo, sa pagsamo ko rin ibibigo; pagkat sa pusong palal halayin ang siyang wasto. Kaya nga, ako ang bahala: ang buhay ko ma'y isang yuta. kapag sa asal alibugha'y ipaghihiganti kong kusa. "

Ang babai 'y may katungkulan din namang dumamay magtanggol sa asawa. Sinabilkolnalngang silang tatlo'y nasang dungisan ang at" karangalan; dahil dito'y inisip kong sila'y bigyan ng tapat halimbawa, lalong lalo na ang Ktira, walang laging sinasabi . akin kungdi: .

---.

Ang sa Pari daw ay umibig ay naaakyat sa Langit At kung mamunga ang hasik Ay Apo ng Dios.ang sambi.!. Ambrosio:Titay:.

Jesus! Pagdamayang napakalupit. Silang tado ay papanto ngayon, ayon sa sabi sa akin, sila. iibigin ko. . .

. Ambrosio:Titay:

Kunwari lamang. Siya na, siya na, baka. . ..

Ambrosio:

(poQ.lis),

(pa.pigil) Hintay ka. Silang tado ay tataningan ko ng or

ngunit hihingan ko ang bawa't isa ng halagang. . . Huwag na, huwag'na; manigas na tayo ng gutom; dapuw ang maumang ka sa bagay na iyan. . . Seiior, salvame San tian.Titay:

Tunay nga, ngunit mangyayari sa walang isip. Ha, di ba ang bagay na iya'y nangyayari nga ng dahil sa isi

Ambrosio:-~Titay:

Ai di ng di.ka -mariibugho, ikaw ay-manuooIC...---Jesus! Santo Dios!gagawin mo pa akongcenti!'lela. de ciencio. po~iencw, .' Hin~ sa gayon, ip.~ala ko ang bagay: na 'ito,dahUsa tini.: mong citing kahirapan, dahilsaalam kong,ang isang ga", kong sapuri'y magsukab, libingan man halos ay alanga~ tumangap.. .. '

. Ambrosio:

Ambrosio:Titay:

(bukod> susubukin ko. Pumayag ka nang. . . Maging voluntario? Kung mapilit ka rio, ikaw ang bah, ngunit huwag mo akong sisisihin sa dakong huli. '.

Ambrosio:

Ikaw .ang bahala; yamang itiniw511ako sa iyo ang aking kMangalan. Ako'y tat.ah~ik,~g~it ,ingatari mo .ang ako'y , maturang yerdugo-ng-tun-ilY na asawa; pagka't kung ana ang , ,'.r lamig n~ .Joob, aY.r~a}'~ii"ain-a~init kung suma~~:''':'j Sa babal namang hmhman, ~/...--~..,.m8!UY-JULm~I!l~g. ~ _' Bahala na ang gulok na tapat kong kaibigan Itlo'y nasang dungisan ang ati . p kong siJa'y bigyan ng tapat ~Ktira, walang laging sinasabi ibig ay naaakyat sa Langit hasik nbit. Ipit. 'on, ayon sa sabi sa akin, sila'"(ouUs).

,-i:'

\~r--~"" c; ,.~!,~l]', ,

~

".,~1..c.~. '"t '.

",.,1 ,.', . ".

; ;', ,.V \. tf

ci"

Titoy lo.mang at mayo-maya 'y doroting ong curo.''0

\~.:::,/.r.f.

Ngayon matatanto niyong mga haling ang .&amayasawang puring inaangkin; ang pag-asang ako'y sadyang mababating dahil sa rnahirap,ngayong malilining. Yaring hirap kono'y bihisin.ang nais;' ngunit ang purr kCi nama'y mapapalit, a, mga pangahas, budhing malulupit ang pusong babai'y di kakaning itik. Mga malulugding humapasy ng puri, rriasarap sumuko sa gawang pag-api; ang binhing masama, anomang mangyari'y rnasarna din naman siyang masawi. . (dO.ro.tingo.ng Cura. no. lilinga-lingop)IV Tagpo

Titay at Curo .tlo ay tataningan ko ng or 't isa ng halagang. . .is na tayong

Ole, Titay. (lolopiton ito) Kamusta ka? (porang may pog-ibig) Mabuti po awa ng Dins, Amo ,g, tuloy kayo .. '. .

gufom; dapuwa~ yan. . . senor, salva me san BaS:'i sa walang isip. angyayari nga ng dahil sa isip~'lW

II

- Kay--ganda-ganda mo, paranghimala..

!:

,Hindi po naman. Uy...

malabis, malabis, kaya, huwag kang paibig sa iba.

aymanubok.''

Hinding-a po, kcihit kangina. Aba, -hindi naman' gayon; tingnan mo, ang iba ay hindi marunong kumalag ng kasalanan; ngunit ang Among, kahit anong laki ay nakukuha, sukat, sa isa lamang dasal oar "Padre nuestro qiLeestos en 'loscielos~ cielos, delos. -.. " ng Dios' po. \ \

pa akong centirzelade ciencia : ~ Jbagay na ito".daJ1iJ.sa tinir~! saalam kong,ang isang gaya ingan man halos ay alangang

:i~;:;~::~SNasapag-hahanapbuhay

,Hit ka rin, ikaw ang bahal lin Sa dakong huli.

(galak,at bukod) Mabuting pagkakataon.-(Kay Titoy) Anoba Titay ang saIitaan natin sa Kumpisalan, maaasahan kona ba? Maawa kana sa akin, puputok na halos ang aking .

Di po ba masama iyan Among? Kung sa iba; ngunit kung ''sa akin ay. Kahit na po, ~o'y nakukutya. Loka, walang nakakukutya, sa nababalot ngginto Kita'y bibigyan ng ikatatanghal mo sa kapuwa. at inuty~ .

Uma Salar alarn puse lagi male Dine may TunTun

Siya nga po; ngunit hindi rin mawawalan ng magsasabfu' ako'y kaguyo ng Among at marahil ay ako na lamang a pagbubulung-bulungan ng mga tao. Maano iyon,. mayaman ka naman. Magtatagal pa kami. Kung gayon po, mamayaug ika-pito n gabi'y pumarito kayo. Siyanga ba, totoo ba, iniibig mc>na ba ako? Salamat, Deigrat plena.. Aasahan ko na, ha.. Tltay: Cura: Opo. (Tuwang-tuwa ang Cura) Napaibig ko rin. Ika pito, ha! Titay, ika pitoha. Opo. aka, na, kung papatai'y di ayin ko't ng upang masama gagawin sa lingoo'y kataon '

00, diyan ka na, ika-siyam ha.

(poulit-ulit) ika-siyam.IX Tagpo

, , . Titay at saka cIa,ratingsi Ambrosio Anong tuwang kamangmangan \-1 ~t di tanto, na ang ligawang , . / Nagbuhat sa madalian ! oh3!l " -.::........ Kara~~a'y 1015- !amang. _I &lan aya naroon ang aking 'asawa, '. Kahabag;.habag naman, rn.alaki ang alaala sa akin, o!o

"f---...

I

{ i

!

Ig kita'ymatagpoang-i-tag.ii~

..

~

.0

kaya mabuting pasjmulari~

\tay: ."

Ang panibugho nga' nama'y sakdal ng lupit Walang bigong kilos na di pawang pasakit; Kaya, ang mag-ingat ay sadyang nakakapit sa mga babai't , ng di lalaki, ay matutong maglupit,nguni't may lalaki nama-ng sadyang malabis ' (do.rating si Ambrosio no so.sa.lubungin ni Titay) X Tagpo"

\

\.\

(lulUTJokng In.way) tunay' , mukha. ; . Ay, Titay! tan'.o

'Tita.y at Ambrosio}'fWY gulok so. baywang. .

"-Asawakong"

\

ibig, saan ka ba nanggaling? M~Ull~ot ka pa ba? Hindi na, ano? Magsaya k~a't,mamayaringgabi'y ... '._

Siya nga. Pagk~ataon.-".:

Magkatiwala ka, huwag kang matilihan. :)1, hindi ko mapuputol, aking, nva ka, .mahapis ka, ma.. :'

~l

Hindi ako natitilihan, may lubos kang kalayaan, ngunit magiingat ka rin, sapagkat: ang hindi nangyayari sa isang taon, sa isang minuto'y napaparoon. -- .--- ' ,._0. Kaya, huwag ka ring maliIingat at baka nga kapusin ako ng '1akas~ay.."". '. ,. . Ikaw na ang bahala. (Kukubli sa isang sulok ng bahoy, somal/talang duma,ra.ting ang Cura no. may do.la.ngsolapi)XI Tagpo

---~~.. .-

-_._- -- --

ii\:;tayat Cura at si Ambrosio no. nokakubli :-Curu: Titay, narito't taglay ko ang iyong ganap na ikaliligaya (iaabot ang sisidlan ng salapi). Tanggapin mo ang saksi ng pag-ibig (ilh.Iogay sa 10 mesa).

(ma17UI.5danl (sa sarili) Dalang Napakarami po namim nito. Gaano na iyan sa kita ng Simbahan, ni hindi pa halos nai" ng sa bula. salamat po. Kung kukulangin ka pa'y marami ang pa-misa; ngunit oraa Titay, halina yakapin ang Cura (anyong paya,kap) (pasangga) Maghapunan ,po muna tayo. O!Ako'y busog na busog, kayat ang kailanga'y magpahinga piling ng aking. . . (pahatak sa kamayni Titay ) to

l

Titay. na ang katawan.