mg 08 İş güvenliği ve İşçi sağlığı 862isg001

8/3/2019 MG 08 Gvenlii ve i Sal 862ISG001

1/66

T.C.

MLL ETM BAKANLII

MESLEK GELM

GVENL VE SALII862ISG003

Ankara 2011


2/66

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereveretim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarakrencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renmemateryalidir.

Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.

PARA LE SATILMAZ.


3/66

i

AIKLAMALAR .......................................................................................................iiiGR ...........................................................................................................................1RENME FAALYET-1.........................................................................................21. YER GVENL VE TEHDT EDC UNSURLAR......................................2

1.1. Gvenliinin Tanm .....................................................................................21.2. Gvenliinin nemi ......................................................................................21.3. Gvenliinin Amac ......................................................................................21.4. i Sal .........................................................................................................31.5. Tm Takm Tezghlar ile lgili Ortak Gvenlik nlemleri.............................6

1.5.1. Genel Gvenlik ..........................................................................................6

1.5.2. Kii Gvenlii ............................................................................................61.6. Koruyucu Aralar..............................................................................................91.6.1. Solunum Sisteminin Korunmas.................................................................91.6.2. Vcudun Korunmas ................................................................................10

1.7. Makinelere Taklan Koruyucu Aparatlar ........................................................151.8. Binalarda Gvenlii Tehdit Edici Unsurlar ....................................................16

1.8.1. Shhi Tesisatlar.........................................................................................161.9. Elektrik Tesisatlar ..........................................................................................16

1.9.1. Elektrik Enerjisi........................................................................................161.9.2. Evlerde Kullanlan Elektrik Enerjisi ve Elektrikli Aletler .......................16

1.9.3. Sigortalar ..................................................................................................171.9.4. Topraklama ve nemi..............................................................................171.9.5. Aydnlatma ...............................................................................................17

1.10. Istma ve Havalandrma Tesisatlar............................................................... 181.10.1. Isma Aralar .........................................................................................181.10.2. Yakt ve Yakacaklar ...............................................................................181.10.3. Havalandrma Tesisatlar........................................................................19

LME VE DEERLENDRME.........................................................................20RENME FAALYET-2....................................................................................... 212. MESLEK HASTALIKLARI..................................................................................21

2.1. Meslek Hastalklarnn Snflandrlmas ........................................................242.2. Meslek Hastalklarnn zmleri ..................................................................25LME VE DEERLENDRME.........................................................................26

RENME FAALYET-3....................................................................................... 273. KAZA VE YARALANMA ...................................................................................27

3.1. Kazasn Meydana Getiren Nedenler ..........................................................303.2. Yaralanma iddetinin Belirlenmesi ................................................................323.3. Kazalarn Gcne ve Ekonomiye Etkileri...................................................323.4. eitli Meslek Alanlarndaki Tipik Kazalar...............................................343.5. Kaza Raporlar.................................................................................................36

LME VE DEERLENDRME.........................................................................38RENME FAALYET-4....................................................................................... 39

NDEKLER


4/66

ii

4.YANGIN ................................................................................................................. 39

4.1. Yanma Olay ................................................................................................... 394.2. Yangn eitleri...............................................................................................394.3. Yangnn Nedenleri .........................................................................................40

4.3.1. Korunma nlemlerinin Alnmamas ........................................................404.3.2. Bilgisizlik .................................................................................................404.3.3. hmal.........................................................................................................404.3.4. Kazalar .....................................................................................................414.3.5. Sabotaj......................................................................................................414.3.6. Srama.....................................................................................................414.3.7. Doa Olaylar ...........................................................................................41

4.4. Yangn Sndrmede Kullanlan Yntemler....................................................424.4.1. Soutarak Sndrme ................................................................................424.4.2. Havay kesme ...........................................................................................42

4.5. Sndrc Maddeler ....................................................................................... 424.6. Yangn nlemleri............................................................................................44

4.6.1. Yapsal Bakmdan Yangndan Korunma.................................................. 444.6.2. Organizasyon Bakmndan Yangndan Korunma ....................................44

4.7. Ev ve Yerlerinde Alnacak nlemler ..........................................................44LME VE DEERLENDRME.........................................................................46

RENME FAALYET-5....................................................................................... 47

5. KAZALARINDA YAPILACAK HUKUK LEMLER.................................475.1. kazasnn verene Bildirilmesi ...................................................................475.2. Kazasnn veren Tarafndan S.S.K ya Bildirilmesi .................................475.3. Kazasnda Yaplacak Hukuki lemler ........................................................49LME VE DEERLENDRME.........................................................................50

RENME FAALYET-6....................................................................................... 516. GVENL MEVZUATI ...............................................................................51

6.1. Kanunlar ve Ynetmelikler .............................................................................516.2. Gvenlii ile lgili Kurulular ......................................................................55

MODL DEERLENDRME ..................................................................................57

CEVAP ANAHTARLARI.........................................................................................59KAYNAKA.............................................................................................................61


5/66

iii

AIKLAMALAR

KOD 862ISG003

ALAN Tm Alanlar

DAL/MESLEK Tm Meslekler

MODLN ADI Gvenlii ve i Sal

MODLN TANIMI i Sal ve Gvenlii, tm alanlar iin geerli olanmeslei ne olursa olsun tm bireyler iin gerekli ortakbecerilerdir.

SRE 40/32

N KOUL 9. Snf tamamlam olmak.

YETERLKi Sal mevzuatna uymak ve i gvenlii nlemlerinialmak

MODLN AMACI

Genel AmaBu modl ile ii sal ve i gvenlii ile ilgili temelkurallar uygulayabileceksiniz.Amalar1. yerinde gvenlik nlemlerini alabileceksiniz.

2. Meslek hastalklarna kar gvenlik nlemlerinialabileceksiniz.3. yerinde olabilecek kaza ve yaralanmalarn sebeplerini

kavrayarak gerekli tedbirleri alabileceksiniz.4. yerinde kabilecek yangnlar iin nlem alabilecek ve

gerekli mdahaleyi yapabileceksiniz.5. kazalar sonrasnda hukuki ilemleri

yrtebileceksiniz.6. i sal ile ilgili i hukuku mevzuatn

kavrayabileceksiniz.

ETM RETMORTAMLARI VEDONANIMLARI

Ortam:Atlyeler, snf, iletmeler, ktphane, ev, bilgiteknolojileri ortam vb. kendi kendinize veya gruplaalabileceiniz tm ortamlar.

Donanm:Duvarlardaki asl gvenlik kurallar, levhalar,projeksiyon, tepegz, bilgisayar, televizyon ve vcd dijitalkayt cihaz, retim materyalleri.

LME VEDEERLENDRME

Modln iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra,verilen lme sorular ile kendi kendinizideerlendirebileceksiniz.

retmen, modl sonunda size lme teknikleri uygulayarak

kazandnz bilgi ve becerileri lerek deerlendirecektir.

AIKLAMALAR


6/66

1

GRSevgili renci,

Bu modl, ii sal ve i gvenlii ile ilgili temel kavramlar, iyeri gvenliini vei gvenliini tehdit edici unsurlar, meslek hastalklarn, kaza ve yaralanmalar, yangn, ikazalarnda yaplacak hukuki ilemleri ve i gvenlii mevzuatn anlatmaktadr.

alma hayatnda, Atlye ve laboratuar uygulamalarnda i kazalar ilekarlamamanz iin, ayn zamanda altnz ortamda istemeyerek oluanolumsuzluklarda fert olarak hukuki sorumluluunuzun farknda olabilmeniz iin bu modl

baaryla tamamlamanz gerekmektedir. kazalar ve meslek hastalklar, gerek insan ve toplumsal bakmdan, gerekse

ekonomik bakmdan ok nemli bir sorundur.

Uluslararas alma rgtnn (ILO-International Labour Organization) tespitlerinegre kazalarn, genellikle yalnzca 2si korunmas mmkn olmayan kazalar olup, 98igenel olarak korutulmas mmkn olan kazalardr.

Yukardaki aratrma sonucu da bu modln nemini ok gzel vurgulamaktad r.

Modler eitim yeni bir anlay da beraberinde getirmektedir, geliigzel yaplanretim, yerini ortaya kan ihtiyalara cevap verebilecek, ada eitim yntemleriyleyaplan retime brakmak zorunda kalmtr.

GR


7/66

2

RENME FAALYET-1

yerinde gvenlik nlemlerini alabileceksiniz.

Byk bir iletmeye gidiniz ve i yerinde ne gibi gvenlik nlemleri alndnaratrnz. Bilgi edinip ve snf arkadalarnzla paylanz.

1. YER GVENL VE TEHDT EDCUNSURLAR

1.1. Gvenliinin Tanm

ilerin i kazalarna uramalarn nlemek amacyla gvenli alma ortamnoluturmak iin alnmas gereken nlemler dizisine Gvenlii denir.

1.2. Gvenliinin nemi

Dnyada ve lkemizdeki sanayilemeye ve teknolojik gelimelere paralel olarakzellikle i yerlerinde alan kiilerin gvenlii ile ilgili bir takm sorunlar ortaya kmtr.

Bir takm tedbirleri nceden alarak i yerlerini gvenli hale getirmek gerekmektedir.

1.3. Gvenliinin Amac

alanlara en yksek salkl ortam sunmak, alma koullarnn olumsuz etkilerinden onlar korumak, ve ii arasnda mmkn olan en iyi uyumu salamak, yerlerindeki riskleri tamamen ortadan kaldrmak ya da zararlar en aza

indirebilmek, Oluabilecek maddi ve manevi zararlar ortadan kaldrmak,

RENME FAALYET1

AMA

ARATIRMA


8/66

3

alma verimini artrmak

1.4. i Sal

Btn mesleklerde alanlarn salklarn sosyal, ruhsal ve bedensel olarak en stdzeyde tutmak, alma koullarn ve retim aralarn sala uygun hale getirmek,alanlar zararl etkilerden koruyarak iin ve alann birbirine uyumunu salamak zerekurulmu bir tp daldr.

Yeri Dzeni ve Bakm (Temizlik):yerinin iyi bir ekilde dzenlenmesinin

o i yerinde alanlarn moralini ykselttii, iin verimini arttrd ve ou ikazalarn nledii bilinen bir gerektir.

Her i yerinin tertip, dzeninin iyi olmas ve bu hlin devaml kalmasnsalayc bir pln ve program bulunmaldr. Bunun iin dzensizlii yaratansebep ve artlar giderilmeli, belli bir dzen kurulmal, sonra da bu dzenindevam gnlk takip ve kontrollerle salanmaldr.

Bir i yerinde temizlik, dzen i kazalarnn ounu nleyen nemli bir etkendir.Kurulu dzenin ve arzulanan temizliin yeterli ve devaml olmas yaplacakgnlk alma ve kontrollerle mmkndr. Gnlk almalarla aadaki

yerlerde ve hizmetlerde dzen ve temizliin salanm olmas morali ykseltir,verimi artrr.

Bunun iin; alan takm, tezgh ve makine, iin tamamlanmasndan sonra mutlaka

temizlenmelidir, kullanlan aletler yerine konmaldr. alma srasnda allan alann ve evrenin kirlenmesine engel

olunmal, bu alanlar mmkn olduu kadar temiz tutulmaldr. yerlerinde temizlii en iyi ekilde yapabilecek vasflara sahip temizlik

ara ve gereleri bulundurulmaldr (sapl sprge, krek, paspas, fra,elektrikli sprge ve parlatclar gibi) i yeri zelliine gre deterjan, zel

il vb. temizlik ara ve gereleri de bulundurulmaldr. yerinin iinin yan sra d evre temizliinin de yaplmas gerekir. artklar ve plerin toplanarak ortamdan uzaklatrlmas iin gerekli

tedbirler alnmaldr. alanlarn kayarak dmelerine sebep olabilecek ya, mazot gibi petrol

rnleri ile karpuz, kavun, muz vb. kabuklu yiyeceklerin hementemizlenmesi gerekir.

zellikle gda maddelerinin retildii i yerlerinde tzk veynetmeliklerde belirtilen temizlik kurallarna mutlaka uyulmaldr. Bugibi i yerlerinde fare, bcek vb. zararl hayvanlara kar yeterli illamayaplmaldr.


9/66

4

alanlarn temizlik kurallarna srekli uymalarn salamak iin basl

bror yaymlanmas ve uyarc levhalarn i yerlerinin grlrksmlarna aslmas gerekir. yerlerinde yatakhane, yemekhane, banyo, du, wc. vb. yerler ile sosyal

faaliyetlerin yapld toplu olarak bulunulan yerler abuk kirlenebilenyerlerdir. Bu gibi yerlerin temizliine dikkat edilmelidir.

Temizlik ve tertip kurallarna uymayanlar ikaz edilmeli gerekirsesorumlulara bildirilmelidir.(Resim 1.1 )

Resim 1.1: Sol stteki resimde olan malzemelerin aynlar sa stteki resimde de var.

(Fark temizlik ve dzende)

El Aletleri Bakmndan: yerlerinde elektrikli alet ve makinelerin dnda elbecerisine dayal olarak kullanlan aletler, el aletleridir. zellikle kk iyerlerinde meydana gelen i kazalarnn hemen ou el aletlerinin iyi

kullanlamamas veya aletlerin kullanlamayacak ekilde arzal ve ypranmolmalarndan kaynaklanmaktadr.

El aletlerinin kullanlmas srasnda meydana gelen i kazalarna karalnabilecek tedbirler yle sralanabilir:

Yaplacak ie uygun alet seilmelidir. Aletler temiz tutulmaldr. Onlar kullanmadan nce kontrol edip, vurma

aletlerinin balar mantarlam veya apaklamsa, bunlar talanptamir edilmelidir.

Saplar kymklam, krlm veya gevemise, aleti kullanmadan nce

bunlar deitirilmelidir. Her aletin kendine ait depolama yeri olmaldr. Aletler yerlerine

konulmal, alanlarn veya baka birisinin stne debilecek veyaayana taklabilecek bir yerlere braklmamaldr.

zellikle keskin ve sivri ulu olan aletleri ceplerde tamak tehlikelidir.Bu nedenle bir alet antas kullanlmaldr.

Herhangi bir el aleti stne gereinden fazla basn veya kuvvet tatbikedilmemelidir.

Paralarn frlamasna sebebiyet verecek yontma ve buna benzer dier birii yaparken emniyet gzl kullanlmaldr.

El aletleri srekli bakm isteyen aletler olduu iin hemen her iinbalangcnda ve bitiminde bu aletlerin salaml kontrol edilmelidir.


10/66

5

Tezgh zerinde sadece gerekli olan takm ve aletlerin bulundurulmasna

ve bunlarn belirli yerlerde olmasna zen gsterilmelidir. (rnein;tezgh zerinde, lme ve markalama aletleri bir blmde, kaba aletlerbaka bir blmde, srekli ve ara sra kullanlacak olanlar ise farklyerlerde bulundurulmaldr.)

Atlyelerde Bulunan El Aletlerio Kesici aletler,o Vurma aletleri,o Sktrma aletleri,o lme ve kontrol aletleri,o Markalama aletleridir.

Resim 1.2 : Atlyede bulunan kesici el aletlerinden bazlarSnflandrmas yaplan bu aletlerin kullanma ekillerini bilmek ve buna gre

uygulama yapmak gerekir.

ekil 1.1: Ara gere kullanm


11/66

6

1.5. Tm Takm Tezghlar ile lgili Ortak Gvenlik nlemleri

1.5.1. Genel Gvenlik

Yaplmas Gerekenler Bir ie balamadan nce, gerekli olan mesleki yeterlilii tam olarak alm

olmaldr. Kullanlacak olan tezgahlarn zelliklerini ve alma prensiplerini tam

olarak bilmelidir. Tezgah kullanrken btn dikkatini ona vermelidir. Baka bir eyle veya

birisiyle ilgilenilmemelidir. Kullanlan tezgahlarn elektriksel problemleri olmamaldr. Tezgah zerinde herhangi bir arza meydana gelmi veya tezgah bakm

grmekte ise zerine mutlaka uyarc bir levha konulmaldr. Tezgahlarn hareketli ksmlarna yaklarken dikkatli ve uyank

olunmaldr. Tezgahlarn balarna uyar levhalar aslmaldr. pheli konular daima yetkiliye sorulmaldr. iin en uygun takmlar kullanlmaldr. Ypranm ve krlemi takmlar hemen deitirilmelidir. Kullanlmayan takm ve malzemeler, i masas stnde braklmamaldr. Atlye iindeki geit ve pasajlar, makinelerin evreleri her zaman temiz

ve dzenli tutulmaldr.

Yaplmamas Gerekenler Atlyeler iinde asla koulmamaldr. Yetkili kiilerden izin alnmadan malzeme ve makinelere

dokunulmamaldr. Tezgh alrken bandan uzaklalmamaldr. Basnl hava dorudan ne kendimize ne de bakasna tutulmamaldr.

Basnl hava tehlikelidir ve ldrc olabilir. Kullanlmad zamanlar vin engelleri, tezgh ve evresi zerinde

braklmamaldr.

1.5.2. Kii Gvenlii

Yaplmas Gerekenler Kk bile olsa her olay derhl amire bildirilmelidir. Koruyucu gzlk taklmaldr. Koruyucu ayakkab giyilmelidir. banda i elbiseleri mutlaka giyilmeli ve dmeleri ilikli olmaldr. Gmleklerin kollar ya ilikli olmal ya da kvrlmaldr. Salar ksa kesilmi olmal, gerekiyorsa koruyucu apka giyilmelidir.

Tezgh altrlmadan nce btn koruyucularn yerlerinde ve igrebilecek durumda olmalar salanmaldr.


12/66

7

Tezgh altrlmadan nce, tezghn ve evresinin temizlik kontrol

yaplmaldr. Keskin kenarl paralara, apak ve przlere dikkat edilmelidir. Bitmi iparalar apakl ve keskin kenarl braklmamaldr.

Her zaman uygun anahtar kullanlmaldr. Az bozuk anahtar veya takmkullanlmamaldr.

eki balarnn gevek olmamasna dikkat edilmelidir. Bir para, vin ile kaldrlrken gvenli bir uzaklkta durulmaldr.

Yaplmamas Gerekenler alrken parmaklarda yzk, kolda saat bulundurulmamaldr. elbiselerinin ceplerinde keskin veya sivri ulu takm bulundurulmamal

ve tanmamaldr. Tezghn almas tamamen durmadan koruyucular kesinlikle

almamaldr. Tezghn kesme svsnda el ykanmamal veya yabanc madde

atlmamaldr. Aksi hlde sv kirlenmi ve zellii bozulmu olur. Maden talar plak elle temizlenmemeli ve toplanmamaldr. Bu i iin

fra ve engel kullanlmaldr. Ar paralar tek bana elle kaldrlmamaldr. Ya kaldrma arac

kullanmal ya da yardm istenmelidir. Ee ve benzeri takmlar, sapsz olarak kesinlikle kullanlmamaldr.

alan tezghn stne gereinden fazla eilmemeli ve tezghadayanlmamaldr.

alanlarn en ok zarar grenorganlar

%

%

%

%

%

%

%LO verilerinden alnmtr

15

8

10

3 15

15

34

Resim 1.3: En ok zarar gren organlar


13/66

8

1.5.3. Tezgh ve Cihaz Gvenlii

Yaplmas Gerekenler Tezgh altrlmadan nce onun nasl durdurulaca bilinmelidir. Tezgh altrlmadan nce ya seviyesi kontrol edilmelidir. Tezgh altrlmadan nce doru dn ynnn ne tarafa olduu

mutlaka kontrol edilmelidir. Tezgh zerinde ypranm ve hasara uram somun, cvata ve benzeri

paralar varsa yenileriyle deitirilmelidir.

Yaplmamas Gerekenler Tezghn almas ve zellikleri tam olarak renilinceye kadar, o

tezghta almaya teebbs edilmemelidir. Tezgh alr durumda iken dn ynn ve devrini deitirmeye

teebbs edilmemelidir. Tezgh zerinde bakasnn ii varken o i kurcalanmamaldr.

Bakalarnn iine kesinlikle karlmamaldr.

Resim 1.4: Koruyucu aralarla ilgili uyarc levhalar


14/66

9

1.6. Koruyucu Aralar

1.6.1. Solunum Sisteminin Korunmas

Sanayide kullanlan maddelerden bir ksm, belirli yerlerde alanlar iin zehirli etkigsterir. Solunum, sindirim, sinir sistemlerinde hastalk yapabilir. Ayrca solunumsisteminde tahribat yapan nemli bir zararl madde de tozdur. Solunum sisteminin bu zararletkilerden korunmas iin solunum sistemi koruyucular kullanlmaldr.

Solunum cihazlarnn iki ana tr vardr;

Ortamda solunan havay temizleyen solunum cihaz, Temiz hava salayan solunum cihaz.

Havay temizleyen solunum cihazlar, soluduumuz havadaki paracklar filtreleyerektehlikeli maddeleri temizler.

Toz zerreciklerini, metal zerreciklerini, sisi, duman solunum havasndan filtre ederekkiiye temiz hava salar. Bunlar eyrek, yarm ve tam yz maskeleridir.

Resim 1.5: MaskelerTemiz hava salayan solunum cihazlar, alana bir hortum yardmyla hava tpnden

sktrlm temiz hava salar.

Bu ilem yze smsk oturan cihazlar yardmyla yaplr.


15/66

10

Resim 1.6: Temiz hava maskeleri

1.6.2. Vcudun Korunmas

Vcudun korunmas srasnda kullanlacak koruyucu aralarn iyeri artlar ileyaplan iin zelliine uygun olmasna zen gsterilmelidir.

Ellerin Korunmas

alma hayatnda, zellikle de sanayide en ok eller ypranmaktadr. Eldivenler eli

veya elin herhangi bir yerini tehlikelere kar koruyan kiisel koruyucu bir donanmdr. Aynzamanda n kol ve kolun bir blmn de koruyabilir.

Eldivenler kendi iinde baka risk oluturmadan riskten korumay salayabilmelidir.

El iin saylabilecek riskler aadaki gibi olabilir: Mekanik riskler Termal riskler Kimyasal ve biyolojik riskler Elektrik riskleri Titreimler

Eldiven seimi ve kullanm srasnda dikkat edilecek baz noktalar unlardr: Eldiven temiz ele giyilmelidir Eldiveni takarak dokunma ve eli kavrama asndan test edin. Ele uygun lde eldiven kullanlmaldr. Unutmayn, eldivenler, bir kimyasal maddeye kar koruma salarken

baka bir kimyasal maddeye kar yeterli koruma salamayabilir. Eldiven eli terletmemelidir. Aksi takdirde kullanm zorluu yaratr. Her kullanmdan nce delik, ypranma ve yrtklar kontrol edin. Bulak eldiveni kullanmayn. Byle eldivenler hi kullanlmamasndan

daha tehlikelidir.


16/66

11

Resim 1.7: Eldivenler

Gzlerin Korunmas

Gz koruyucular, gzleri zararl nlardan, eitli yabanc maddelerden vedarbelerden korurlar. Gvenlik gzlklerinde kullanlan ereveler, gnlk hayattakullandklarmzdan daha salam ve sya kar dayankl olur.

Gzlerin korunmasnda kullanlan gzlklerden bazlar unlardr; Toz zl- Yar ak koruyucu gzlk

Bklebilir ereveli gzlk- Asit gzl (camdan yaplm) Kaynak gzl Darbelere dayankl gzlk


17/66

12

Resim 1.8: Gzlkler

Resim 1.9: Gzlkler Ban Korunmas

Kafa koruyucular, baretler ya da kasklar, ba darbelere kar kabuk araclylakorurlar. Darbelerin iddetini de sspansiyon grevi yapan ilik araclyla yayp drrler.

Kabuun kalnl (plastii) 2mm den aa olmamaldr. Baretler;1m ykseklikten drlen 5,0 KN kuvvete dayanabilmelidir. atlak, izik vb. baretler kesinlikle kullanlmamaldr. Baret darbe ald zaman deitirilmelidir. Kaynak yaplan yerlerde kullanlan baretler 3 ylda bir deitirilmelidir.


18/66

13

Resim 1.10: Baretler


19/66

14

Ayaklarn Korunmas

alrken ayaklarn delinmeler ve darbeler bata olmak zere eitli risklerdenkorumak gerekir. alma d zamanlarda giyilen ayakkablara zen gsterilirken, almasrasnda giyilecek ayakkablar ihmal edilmektedir.

Oysa 8 -10 saat boyunca giyilecek bu ayakkablarda baz zellikler olmaldr.Ezilmelere kar parmaklar koruyan metal ulu koruyuculu ayakkablar giyilmelidir.Yaplan denemelerde bu koruyuculu ayakkablarn be tonluk yk altnda bile ayaklar

koruduu grlmtr.

Resim 1.11: Koruyuculu ayakkablar Elbisesi

Koruyucu elbise, kiisel elbiselerin yerini alan ve bir veya daha fazla tehlikeye karkoruyan elbiselerdir.

elbiselerinin bazlar unlardr; nlkleri Yamurluk Tulum- Kimyasal risklere kar koruyucu elbise Kaynak nl- Is ve alevden koruyucu elbiseler


20/66

15

Resim 1.12: elbiseleri

1.7. Makinelere Taklan Koruyucu Aparatlar

Makine ve tezghlarda para ve tala frlamas, ta patlamas, hareketli aksama el, kolkaptrlmasn engellemek ve elektrik akmndan korunmak zere kullanlan koruyucularmakine koruyucu aparatlarn tekil eder

lkemizde meydana gelen i kazalarnn yaklak 21inin makine kazalar olduutespit edilmitir.

Balca koruyucular Elektrikli koruyucular Elektronik koruyucular Mekanik koruyucular

Koruyucu aparatlarn temel prensipleri

Tehlike, iten uzaklatrlmaldr. Etraftakileri korumaldr. Tehlikeden korunmaldr. Verimi artrmaldr. Kullancy korumaldr. yi monte edilmelidir.

ekil 1.2 : Koruyucu aparatl makineler


21/66

16

1.8. Binalarda Gvenlii Tehdit Edici Unsurlar

1.8.1. Shhi Tesisatlar

1.8.1.1. Temiz Su Tesisat

Gnmzde modern insan ime, temizleme ve temizlenme ihtiyalar iin kullandsuyu artp dezenfekte ettikten sonra kullanmaktadr.

Temiz su tesisat,

Souk ve scak su olmak zere iki grupta toplanmaktadr.

1.8.1.2. Pis Su Tesisat

Binalarda kullanlan pis ve kirli sularn insan salna zararl olmamas iin hemkimyasal, hem organik madde asndan artlarak ehir kanalizasyon ebekesine verilmesinisalayan sisteme denir.

Bina ii pis su tesisatnda ara balant paras olarak kurun boru ve PVC borukullanlmas uygun olur.

1.9. Elektrik Tesisatlar

Bina ii elektrik tesisat, sva st ve sva alt olmak zere iki ekilde yaplr.Elektrik tesisat TSE standartlarnda belirtilen malzemeler kullanlarak yaplmaldr.

1.9.1. Elektrik Enerjisi

Elektrik, bir enerji dnm srasnda ortaya kar. Kmr, petrol ve nkleertepkilerden elde edilen s ya da akarsularn gizli enerjisinin harekete dnmesi ile elektrikenerjisi elde edilir.

1.9.2. Evlerde Kullanlan Elektrik Enerjisi ve Elektrikli Aletler

Teknolojinin gelimesi ile evlerde kullanla ev aletleri artmtr. Bunlardan bazlarunlardr: televizyon, buzdolab, amar ve bulak makinesi, ocakl frn vb.

Elektrikli aletlerin kullanm esnasnda dikkat edilecek hususlar unlardr, Dk voltajla kullanlmamal, Temizlik, bakm ve onarmlar aksatlmamal, Nemli ortamlardan korunmal, letkenlerde syrk ve zedelenme bulunmamal,


22/66

17

Arza halinde mutlaka yetkili servislere tamir ettirilmeli,

Kullanmadan nce mutlaka talimatnamesi okunmaldr.

1.9.3. Sigortalar

Elektrik besleme hatlarn fazla yklerden ve ksa devre akmlarndan koruyan,elektrik enerjisi ile alan alclarn ve insanlarn gvenliklerini salayan elektrik emniyetmalzemesidir.

Gnmzde emniyetli olmas ve deitirmeye gerek duyulmamasndan dolayotomatik sigortalar kullanlmaktadr.

1.9.4. Topraklama ve nemi

Elektrikli alet (gvde) ile toprak arasnda yaplan balantya denir.Elektrikli aletlerin topraklanmas kullanmay gvenli klan en uygun yoldur. Alet

iinde herhangi bir arza veya ksa devre varsa akm metal gvdeden topraklama iletken iletopraa doru aktlr.

1.9.5. Aydnlatma

Verimli bir alma yaplabilmesi iin alma ortamnda uygun aydnlatmasalanmaldr.

Aydnlatma trnn seimi; Doal Aydnlatma Yapay Aydnlatma

Doal aydnlatma gne ile yaplr. Yapay aydnlatma k kaynaklarkullanlarak yaplr.

Resim 1.13: Yapay aydnlatma aralar


23/66

18

1.10. Istma ve Havalandrma Tesisatlar

Gemi yllardan gnmze kadar oturulan yerlerin stlmas hep insanlar meguletmitir. Teknolojinin ilerlemesi ve elektriin bulunmasyla birlikte sobalarn yerinikaloriferler ve klimalar almtr.

1.10.1. Isma Aralar

Tanabilir stma aralar; elektrik sobalar, gaz sobalar, havagaz sobalar Sabit stma aralar; mine, sobalar, kat kalorifer cihaz, buhar kazanlar

Resim 1.14: Istma cihazlar

1.10.2. Yakt ve Yakacaklar

Etrafa s ve k yayarak havada bulunan oksijenle reaksiyona girebilen cisimlere"YAKIT" denilmektedir.

Bir yaktn yanabilmesi iin tutuma scaklna kadar stlmas gerekir.Kat yakacaklar ve sv yakacaklar olarak iki guruba ayrlmaktadr.


24/66

19

1.10.3. Havalandrma Tesisatlar

Havalandrma, kapal bir ortamn scaklk, nem temizlik ve hava hareketini insansal ve konforuna veya yaplan endstriyel ileme en uygun seviyelerde tutmak zerehavann artlandrlmasdr.

Havalandrma tesisatnda, dardan alnan hava nce filtre vastas ile temizlenir,nemlendirme odasndan geirilerek rutubetlendirildikten sonra stlarak veya soutularakodaya verilir.

YKSEK SICAKLIKTA DK SICAKLIKTA

Nabz ykselir Souk algnlklarSinirlilik duygusu artar, DonmaKan dolam hzlanr Souk yanklarTerleme artar Dikkat azalmasTuz ve sv kayb meydana gelir El ayak parmaklarnda donma oluurDikkat azalr, Fiziksel ve zihinsel verim dkl

oluur.

Resim 1.15: Soutma cihazlar


25/66

20

LME VE DEERLENDRME

LME SORULARI1. ilerin i kazalarna uramalarn nlemek amacyla gvenli alma ortamn

oluturmak iin alnmas gereken nlemler dizisine ne denir?A.) GvenliiB.) C.) i almasD.) i

2. Aada sralanan klardan hangisi atlyede bulunan el aletlerini kapsamaz?A.) Vurma aletleri

B.) Markalama aletleriC.) Kesici aletlerD.) lkyardm aletleri

3. renci Ahmet, boya atlyesinde boya yaparken koruyucu ara kullanmad iin birsre sonra nefes almakta zorlanm ve hastalanmtr. Ahmet bu ii yaparken hangi igvenlii kuraln yerine getirmemitir?A.) Gzlk takmamtrB.) Eldiven giymemitirC.) Maske takmamtrD.) Baret takmamtr

4. renci Kemal, atlyede i yaparken tezgah zerinde duran i parasn ayannzerine drm ve parmaklarn yaralamtr. Ahmet bu ii yaparken hangi igvenlii kuraln yerine getirmemitir?A.) Ayakkab giymemitirB.) i tulumu giymemitirC.) Baret takmamtrD.) Koruyuculu ayakkab giymemitir

5. Aadakilerden hangisi makinelere taklan koruyucu aparatlarn grevlerindendeildir?

A.) Kullancy korumakB.) Makineyi korumakC.) Etraftakileri korumakD.) Verimi artrmak

6. Aadakilerden hangisi binalarda gvenlii tehdit edici unsurlardan deildir?A.) Shhi tesisatlarB.) Elektrik tesisatlarC.) Istma ve havalandrma tesisatlarD.) evre dzenlemesi

LME VE DEERLENDRME


26/66

21

RENME FAALYET-2

Meslek hastalklarna kar gvenlik nlemlerini alabileceksiniz.

Meslek hastalklar ile ilgili iletmelerin i gvenlii sorumlular ve i yeridoktorlar ile grerek bilgi alnz ve arkadalarnzla bu bilgileri paylanz.

2. MESLEK HASTALIKLARIMeslek hastal, genel anlamda bir iin yaplmas srasnda meslek etkenlerin

dourduu, bu etkenlerin devam hlinde gittike gelimesi nedeniyle belirli mesleklerde veilerde alanlarda grlen hastalklar ifade eder.

506 sayl SSK Yasas 11-B maddesinde ve ayn yasann 135. maddesi gerei olarakkarlan SSK Salk lemleri Tz 62. maddesinde meslek hastalklar tanm aadakigibi verilmitir:

Sigortalnn altrld iin niteliine gre tekrarlanan bir sebeple veya iin yrtmartlar yznden urad geici veya srekli hastalk, sakatlk veya ruhi arza halleri meslekhastaldr.

Tanm dikkatlice incelendiinde baz ayrntlar dikkat ekmektedir. Bu ayrntlarmeslek hastalnn tam olarak anlalabilmesi asndan nemlidir.

RENME FAALYET2

AMA

ARATIRMA


27/66

22

1025

803883

601

440

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1999 2000 2001 2002 2003

Tablo 2.1:19992003 Yllarna gre meslek hastal saylar

Meslek hastal tanmlanrken bu tanmlamada ama nem kazanr. Koruyucunlemlerin alnmas amalanyorsa, yukarda yaplan tanm yeterlidir. Amatazmin dncesi n plandaysa, o zaman mutlaka bir kaybn olumas gerekirdiki, bunun iin bir deme yaplabilsin. Bu durumda, ancak i gremezlie nedenolan durumlar meslek hastal olarak nitelenir. Buna karn meslek

hastalklarn nlemeye alanlar iin meslek hastalklarnn i gremezlik hliart deildir.

Meslek hastal nlenebilir nitelikte bir olgudur. nlenmesinde vcuda giriyolunun bilinmesi nemlidir. Bu yolu kapatmaya ynelik kiisel nlemleralnmaldr.

Meslek hastalklar birok etmenin bir araya gelmesi ile oluur. Bu etmenleribeslenme bozukluklar, bireysel duyarll pekitiren ilalar, sigara ve alkolalkanlklar, imanlk vb. olarak sayabiliriz.

Fizyolojik olarak insann gereksinme duyduu ortam koullar ki, her zamaniin gerekleri ile badamaz. Szgelimi souk hava deposunda alanlar iin,iin iiye deil, iinin ie uydurulmas gerekir.

Meslek hastalklar, zellikle belli ilerde alan iilerde grlen, geneltoplumda ya hi grlmeyen ya da ok dk sklkla grlen hastalklardr.Ancak fabrikalarn evresel atklar dolaysyla benzer hastalk tablolar oblgede yaayan kiilerde de grlmeye balanmtr. Bylece meslekhastalklar, giderek "evresel ve mesleksel hastalklara dnmeyebalamtr.

kazalar d etkilerle ortaya karken meslek hastalklar tersine isel etkilerleortaya karlar. Meslek hastalklarna yol aan etmenler mutlaka vcudu eitliyollarla etkileyip hastalk srecini balatrlar.

Meslek hastalklar, i kazalarndan farkl olarak uzun zaman srecinde deortaya kabilir ancak ok ksa sre iinde ortaya kabilen meslek hastalklarda vardr. Meslek hastalna yakalanabilmenin koulu, bir sre hastala neden


28/66

23

olan iyerinde almaktr. Bu sre, yaanlan olumsuz artlarn arlna gre

uzayp ksalabilir. Meslek hastal salksz koullara maruz kalmann hemen ardndan kabildiigibi yllar sonra da grlebilir.

Meslek hastalklar en sk grlen hastalklar olmadklar halde, toplumsalnemi olan hastalklardr. nk yakalanma olasl btn i yeri alanlarnve gelecekte o i yerinde alacak olanlar kapsar. Kurbanlar, yalnzca kkbir gelir iin almak zorunda olanlardr.

alma biimlerinden kaynaklanan bir takm nedenlerle (duru bozukluu,psiko-sosyal nedenler) ortaya kan hastalklar vardr ki, bunlar da meslekhastal olarak nitelenmektedir.

Meslek hastalklarnn tanlarnn konulmas iin zgn rgtlenme ve

dzenlemeler gereklidir. Meslek hastalklarnn tehisleri veya tanlar, ancakbilinli bir arama ile konulabilir. Meslek hastal tans konulabilmesi iin nesnel ve kesin ltlere gerek vardr. Meslek hastalklarnn dier hastalklardan farkl, kendilerine zg tan ve

tarama yntemleri vardr. Meslek hastalklarnn ortaya karlmasnda tarama, aratrma ve istatistik

almalarnn nemli bir yeri vardr. Meslek hastal ile meslek olmayan hastaln ayrm belirli bir bilgi birikimi

ve teknik donanm gerektirmektedir. Bu da onun gzden kamasna nedenolabilmektedir.

Meslek hastalklarnn deerlendirilmesinde doz - tepki ilikisinin nemli bir

yeri vardr. Dozla, iinin alt ortamn ar artlarnn onda brakt ktetkiler, tepkiyle de vcudunun buna yant (belirtiler vs.) anlatlmakistenmektedir.

Meslek hastalklar zaman iinde deikenlik gsteren bir konudur. Bilimsel veteknik alandaki gelimeler srekli izlenmeli ve bu konu ile ilgili bilgilergncelletirilmelidir.

Meslek hastalklar konusunda iilerin bilgilendirilmesi bir insan hakkdr. alma sresinin snrlanmas abalar ile meslek hastalklarnn nlenmesi

abalar arasnda yakn bir balant vardr. Meslek hastaln deerlendirirken hekim hem hastasn ve hem de onun

evresini birlikte deerlendirmelidir.

Meslek hastalklarnn toplumsal bir faturas vardr. Meslek hastalna yakalanmas iinin yalnzca kendisini deil, ailesini de

yakndan etkiler (salk, psikolojik, ekonomik vs). Meslek hastal tans, o tany alan iinin yakn alma arkadalar iin erken

tan olana verir. Biz buna toplumsal dzeyde erken tan diyoruz. zel olarak korunmas gereken kmelerin (ocuk, kadn, sakat, gmen vb.)

meslek hastalklarna yakalanma riski daha yksektir. Meslek hastalklarnn yapt zedelenmeler, genellikle geri dn olmayan

zedelenmelerdir. Meslek hastal tansnn ge konulmas ya da hi konulmamas ok boyutlu

sorunlara yol aar.

Ortam lmleri ve dzenli salk muayeneleri ile yaknma ncesi veyayaknma srasnda hastalklar ortaya konulabilir.


29/66

24

Meslek hastalklarnn nlenmesi bir ekip iidir.

Meslek hastalklarna yol aan etmenlerin belirli hedef organlar vardr, hastalktablosunu bu organlar zerindeki etkilerle ortaya koyar. Meslek hastalklarndan korunmada u yntemler kullanlabilmektedir:

Yerine koyma Yer deitirme Ayrma Ya yntem Havalandrma Kapatma Kiisel korunma aralar.

Meslek hastalklarnn izlenmesi ve denetimi (dolaysyla uygulama) yetersizse,

btn yk, iiyi son altran iverenin zerinde kalr. Meslek hastal tans, beraberinde tazminat, yksek i gremezlik

dentisi, alma ortamnn gelitirilmesi iin yatrm ve cezai sorumlulukgetirdii iin, iverenlerce gz ard edilmek istenebilir.

Toplumda alanlarn bir ka kmeye blnm olmas (ii, memur,szlemeli, kapsam d, ifti, esnaf vs) ve byk bir ksmnn iisaylmamas, onlarn kendisini ii saymamas, meslek hastalklar konusundatavr gelitirilmesini gletirmektedir.

Toplumda, meslek hastalklar konusunda, politika reten, uygulamaya ynveren, gl bir odan bulunmas gereklidir.

2.1. Meslek Hastalklarnn Snflandrlmas

Meslek hastalklar, yol aan etmenlere gre snflandrlr:

Kimyasal kaynakl meslek hastalklar Ar metaller zcler Gazlar

Fiziksel kaynakl meslek hastalklar Grlt ve sarsnt Yksek ve alak basnta alma Souk ve scakta alma Tozlar Radyasyon

Biyolojik kaynakl meslek hastalklar Bakteri kaynakl olanlar Virs kaynakl olanlar

Biyoteknoloji kaynakl olanlar


30/66

25

Psikolojik kaynakl olan meslek hastalklar

2.2. Meslek Hastalklarnn zmleri

nsan, makine ve donanm ile evre gvenlii bir btn iinde tek tek ele alnmaldr.i sal ve gvenliinin neminin ne olduu ii ve iverence ok iyi kavranmas

gerekir.

i sal ve gvenlii konusunda kiisel bilgi, ngr ve yarglarla deil, kuralnauygun hareket eden alanlar topluluu oluturulmaldr.

Tm kazalar nlenebilir ancak iverenler bu almalara nderlik etmeli ve sorumluluktamaldr.

1333

1173

1008

878811

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1999 2000 2001 2002 2003

Tablo 2.2:1999-2003 Yllar arasnda i kazalar ve meslek hastalklar sonucu lm saylar

Bunlar yaplrsa;

alanlar korunmu olur,

letme gvenlii salanr, retim gvenlii salanr, evre gvenlii salanr ve korunur, kazalar ve meslek hastalklar sfra yaklar, Ekonomik kayplar azalr, Maliyetler azalr, alanlarn, mterinin ve iyerinin memnuniyeti salanr, Verimlilik artar.


31/66

26

LME VE DEERLENDRME

LME SORULARI

1. Sigortalnn, altrld iin niteliine gre tekrarlanan bir sebeple veya iin yrtmartlar yznden urad geici veya srekli hastalk, sakatlk veya ruh arzahallerine ne denir?A.) Meslek hastalB.) SigortallkC.) ii salD.) gvenlii

2. Meslek Hastaln tanmlayan yasa aadakilerden hangisidir?A.) 506 Sayl SSK YasasB.) 605 Sayl Emekli Sand YasasC.) 405 Sayl Ba- Kur YasasD.) 155 Sayl SSK Yasas

3. renci Mustafa iyeri doktoruna giderek, meslek hastalklarndan korunmada hangiyntemlerden faydalanabileceini sordu. Aada verilen klardan hangisi doktorunMustafaya nerdii meslek hastalklarndan korunma yntemlerinden birisi deildir?A.) Yer deitirmeB.) Ayrma

C.) HavalandrmaD.) Gezinme

4. Meslek Hastalklarnn snflandrlmasnda aadakilerden hangisi yer almaz?A.) Kimyasal kaynaklB.) Fiziksel kaynaklC.) Biyolojik kaynaklD.) Matematik kaynakl

5. Aadakilerden hangisi kimyasal kaynakl meslek hastalklarnn iinde yer almaz?A.) Ar metallerB.) TozlarC.) GazlarDD.) zcler

LME VE DEERLENDRME


32/66

27

RENME FAALYET-3

yerlerinde olabilecek kaza ve yaralanmalarn sebeplerini kavrayarak gereklitedbirleri alabileceksiniz.

letmelere giderek i gvenlii sorumlular ile grnz ve gemite olan ikazalar ve yaralanmalarla ilgili bilgi toplaynz.

3. KAZA VE YARALANMA

Olaylarn planland akta yrmemesi, kiilerin yaralanmalar, sakat kalmalar ve

lmelerine sebebiyet veren olaya KAZA denilmektedir.

kazasnn en bilinen tanm, Sosyal Sigortalar Yasasnda verilen tanmdr. Butanmn yaplmasndaki temel ama hangi durumlar iin para deneceini belirtmektir.Bundan tr, iin kapsamnda olmayan ve iverenin sorumluluk alanna girmeyen bazdurumlar da kapsayabilmektedir.

kazas, aadaki durumlardan birinde meydana gelen ve sigortaly hemen veyasonradan, bedence ve ruha arzaya uratan olaya denir. ( SSK kanunu 11/a maddesi).

Resim 3.1: Kaza ve yaralanma

RENME FAALYET3

AMA

ARATIRMA


33/66

28

Sigortalnn i yerinde bulunduu srada,

veren tarafndan yrtlmekte olan i dolaysyla, Sigortalnn, iveren tarafndan grev ile baka bir yere gnderilmesi yzndenasl iini yapmakszn geen zamanlarda,

Emzikli kadn sigortalnn ocuuna st vermesi iin ayrlan zamanlarda, Sigortalnn iverence salanan bir tatla iin yapld yere toplu olarak

gtrlp getirilmeleri srasnda ( servis ) oluursa, i kazas olarak kabuledilmektedir.

Kazann her zaman, insanda bir yaralanma ya da lm meydana getirmesigerekmez. Bu bize kl pay atlatlan olaylarn incelenmesi iin de yardmc olur. nkbugn kl pay atlatlan ya da kk kazalar, daha byk kazalarn ve yaralanmalarn

habercisidir. Yine her kaza bir ihmalin, kazaya yol aan etmenlerin ncedengrlememesinin sonucudur. Bu bir alglama, yaklam ve niyet eksikliini vurgular vegelecek iin kayg vericidir.

Dikkatli olmak ; hem kendimiz hem de evremiz iin nemlidir.

Resim 3.2: Kaza ve yaralanma

kazas, bir yaralanma veya lmle sonulanan, retimle ilgili olan ve istenmeyen birolaydr. Byle bir tanmlama bize i kazalarnn nlenmesi iin alnabilecek nlemleri,iletme ynetim ve retim plannn bir paras haline getirme olana verir.


34/66

29

ile onun salk yn ayrlmaz derken, retimin kesintisiz ve artarak

srdrlmesi iin yaplacak almalarla alanlar korumak iin alnacak nlemleribirbiriyle kartryoruz.

Hibir kaza nceden planlanmaz. Ancak, kazaya sebebiyet veren olaylar nlenebilir.

77955 74847 72367 72344

76668

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

90000

100000

1999 2000 2001 2002 2003

Tablo 3.1: 19992003 Yllarna gre i kazas saylar

Bir kaza (yaralanma, zarar grme olay) 5 temel nedenin arka arkaya dizilmesi sonucu

meydana gelir. Bunlardan biri olmadka bir sonraki meydana gelmez ve dizitamamlanmadka kaza ve yaralanma olmaz. Bu 5 faktre kaza zinciri denir. Bunlar;nsann doal yaps (nsann doa karsndaki zayfl),

Kiisel kusurlar, Gvensiz hareket ve gvensiz artlar, Kaza olay, Yaralanma (zarar veya hasar).

Kazalar birbiri ile balantl olaylar zinciri sonucunda meydana gelmektedirAada 19992003 yllarna gre i kazalar ve meslek hastalklar sonucu lm

oranlar verilmitir.


35/66

30

22,8 22,320,6

16,814,4

0

5

10

15

20

25

30

1999 2000 2001 2002 2003

Tablo3.2: 19992003 Yllarna gre yllara gre i kazalar

3.1. Kazasn Meydana Getiren Nedenler

% 79.5 Gvensiz hareketler % 19,5 Gvensiz artlar dan ve% 1 Nedeni bulunamayan faktrlerden dolay meydana gelmektedir.

Tablo 3.3: kazalarn meydana getiren yzdelik oranlar

Gvensiz Hareketler Sorumsuz biimde grev verilmeden ya da uyarlara aldrmadan gvensiz

almak, Tehlikeli hzda alma ya da alet kullanma, Gvenlik donanmn kullanlmaz duruma sokma, Tehlikeli cihazlar kullanmak ya da donanm gvensiz biimde ynetmek,


36/66

31

Gvensiz ykleme, istif, kartrma, yerleme vb. davranlar,

Gvensiz durum ya da durular, Hareketli ya da tehlikeli yerlerde almak, armak,kzgnlk, suistimal, irkilme gibi davranlar, Gvenlii nemsememek ya da kiisel koruyucu malzemeyi

kullanmamaktr. Gvensiz artlar

yerinde kt koruyucu yaplm olmas, Koruyucunun hi yaplmam olmas, Kusurlu, przl, sivri, kaygan, eskimi, atlak aletler, Gvensiz yaplm makine, alet, tesis ve benzerleri, Gvensiz dzen, yetersiz bakm, tkanklklar, kapanm geitler, Yetersiz aydnlatma, gz kamatran k kaynaklar, Gvenli i elbisesi ya da gzlk, eldiven ve maske vermemek, yorucu

yksek topuk ve benzeri eyler, Yetersiz havalandrma, evre, hava kaynaklar vb. Gvensiz yntemler ve mekanik, kimyev, elektriksel, nkleer koullar.

sonu olarak i kazalar:

%2 nlenemez,%98 nlenebilir

% 50 kolaylkla nlenebilir


37/66

32

lkeler % Olarak ikazalar

Kaza sklkoran

Kanada 0.81 3,37

ABD 0,83 3,46

Japonya 0,89 3,71

Almanya 1,5 6,25

Polonya 2,6 10,54

Gney Kore 2,8 11,67

Trkiye 3,0 12,45Tablo 3.4: kazalar sralamasnda dnyadaki yerimiz (kaynak: trk i)

3.2. Yaralanma iddetinin Belirlenmesi

Bir gnden fazla dinlenmeyi gerektirmeyen yaralanmalar 20 gnden fazla iten kalacak tedaviyi gerektiren kazalar Srekli i gremezlik veya lm ile sonulanan kazalar

3.3. Kazalarn Gcne ve Ekonomiye Etkileri

ILO ya gre, GSMH nn % 4 lkelerde i kazas ve meslek hastalklar nedeniyleyitirilmektedir.

yerlerinin ise krnn % 5 - % 15i i kazalar ve meslek hastalklar nedeniylekayboluyor.

lkemizde SSK 2003 yl verilerine gre her yl drt milyar YTLden fazlas ikazalar ve meslek hastalklar nedeniyle yok olmaktadr.

LO (Uluslararas alma rgt) aratrmasna gre;

Her yl dnyada 270.000.000 ii i kazalarnda yaralanmaktadr. lkemizde ise resmi kaytlara gre 80.000 i kazas olmaktadr. Dnyada ylda 1.825.000 ii i kazalarnda lmektedir. lkemizde ise ylda 1500 ii i kazalarnda lmektedir.


38/66

33

2004

ylnda

KAZASIGERENSAYISI

LMLESONULANANKAZASAYISI

MRBOYUSAKATKALANLAR

80.000

5.000

1500

Tablo 3.5: 2004 ylnda meydana gelen kazalar ve verileri

lkemiz ile ilgili verdiimiz rakamlar SSK tarafndan kayt altna alnm yedi milyonalana ait verilerdir. Oysa alann yirmi milyon kadar olduu tahmin ediliyor.

Grnen ( Dorudan ) Zararlar:Meydana gelen bir i kazas sonucundayaralanma, lm ve malzeme kayb ile ilgili tm giderler, dorudanzararlar ihtiva etmektedir.o Makine-tehizat hasar,o Tazminat demeleri,o

lk yardm masraflar,o Dier tbb masraflaro Doktor masraflar,o l masraflar,

Tedavi masraflar Sosyal yardm denekleridir.

Grnmeyen (Dolayl) Zararlar:Maliyet ynyle hesaplama zorluuolan i kazas sonucunda ilk anda hissedilemeyen ancak zaman ierisindemadd ve manev ykmllkler sebebiyle i yerinde ve toplum iindeetkisini gsteren zararlar olarak ifade edilir. Bunlar;o Kaybolan i gn,o Kaybolan i gc,o retim kayplar,Toplumun urad zararlardr.


39/66

34

18934361697695

18525021831252

2111432

0

200000

400000

600000

800000

1000000

1200000

1400000

1600000

1800000

2000000

22000002400000

1999 2000 2001 2002 2003

Tablo 3.6:19992003 yllar arasnda i kazalar ve meslek hastalklar sonucu kaybedilen ignleri verilmitir.

3.4. eitli Meslek Alanlarndaki Tipik Kazalar

En riskli sektrler metal, inaat, kimya ve tarm olarak belirlenmitir.

Elektrik-Elektronik MeslekleriBu meslek gruplarnda grlebilen i kazalar yle sralanabilir;

Elektrik akmnn bulunduu srada, iletkendeki syrk ksmn vcudatemas, Topraklamasz aletlerde meydana gelen ksa devre sebebiyle gvdeye

elektrik akmnn gemesi, Nemli yerde ksa devre sebebiyle elektrik akmnn evreye yaylmas, Scak havyann vcuda temas, Elektronik devre montaj srasnda elektrik akmna kaplmas, Cihazn tanmas srasnda cihazn dmesi.

Mekanik Meslek GruplarBu meslek gruplarnda grlebilen i kazalar yle sralanabilir;

Paralarn tornaya gevek balanmas, Arzal tezghn altrlmas, Koruyucusuz makinede allmas, Makine zerinde alet unutulmas, Scak paralarn elle tutulmas, Makinelerde gzlksz alma, Egzoz gazndan zehirlenme, Karasr boyama atlyesinde zehirlenmeler.


40/66

35

Tat kazalar %3.8

Dmeler %11.8

Makinelerinsebep

ol. Kaza %13.4 Den cisimlerin

arpp devirmesi

%15.6

Bir veya birden fazla

cisminsktrmas,

ezmesi, batmas,

kesmesi %37.8

Normal snrlar

dndaki slara

maruz kalmak veya

temas etmek %2.3

Dier nedenler %3.7

Vcudun

zorlanmasndan ilerigelen incinmeler

%2.7Vcudun doal

boluklarna yabanc

bir cisim kamas

%3.2

Tablo 3.7:2003 Yl SSK statistiklerine Gre Kazalarnn Kaza Tiplerine Gre Dalm

Kimya ve Dier Meslek Gruplar

Bu meslek gruplarnda grlebilen i kazalar yle sralanabilir; Asit yanklar, Gaz yanklar, Fosfor yanklar, Sindirim ve solunum yolu, kesik veya yara yoluyla etkilenme, Kimyasal maddelerin elle tutulmas, Cam aralarnn krlmas ile meydana gelen kesikler, Kimyasal madde ve zeltilerin tadna bakma istei.

Y aam n z K o r u y u n u z .Gi den Geri Gel m ez! ! ! ! !

Resim3.3:Gvenlik uyars


41/66

36

3.5. Kaza Raporlar

Hukuki problemlerin zm, tekrarnn nlenmesi iin alnmas gereken tedbirler ileyaralanmann derecesinin tespiti iin dzenlenir.

yerlerinde genellikle hazr, basl olarak bulundurulur.Aada belirtilen durumlar iin mutlaka kaza raporu dzenlenmelidir.

Hafif yaralama ile sonulanan kazalar, Ar yaralanma ile sonulanan kazalar, lmle sonulanan kazalar,

Yaralanma meydana gelmeyen kazalar

Resim3.4: kazalarna kar uyarc levha

lk Kaza Raporu

Meydana Gelen Olayo Cinsi:o Yeri (l, ile, semt ):o Tarih ve saat:o PERSONEL KML:o Ayakta tedavi:o Hafif yaral:o Ar yaral:o l:

Hasara Urayan Bina, Tesis, Ara Veya Maln Hasar Derecesio Hafif hasar:o Ar hasar:o Tm hasar:

Olayn olu ekli:


42/66

37

Sonu:o

Olay sonunda yaplan ilem:o Alnan tedbirler:o Olayla ilgili gr ve teklifler:

Kaza Hakknda Bilgi Alnabilecek Makamlar

o Tel No:o Faks No:

Raporu dzenleyen..../..../........


43/66

38

LME VE DEERLENDRME

LME SORULARI

1. Olaylarn planland akta yrmemesi, kiilerin yaralanmalar, sakat kalmalar velmlerine sebebiyet veren olaya ne denir?A.) HastalkB.) KazaC.) SakatlkD.) Yaralanma

2. Aadakilerden hangisi kaza zinciri iinde yer alan faktrlerden deildir?

A.) nsann doal yapsB.) Kiisel kusurlarC.) Kaza olayD.) Kiinin boyunun uzunluu

3. 19992003 yllar arasnda i kazalar ve meslek hastalklar sonucu lm oranlarndane gibi bir basamak olumutur?A.) ArtmtrB.) Ayn kalmtrC.) AzalmtrD.) Hi olmamtr

4. Aadakilerden hangisi i kazalarn meydana getiren nedenlerden birinci srada yeralmaktadr?A.) Gvensiz hareketlerB.) TecrbesizlikC.) Gvensiz artlarD.) Nedeni bulunamayan sebepler

5. kazalarnn % ka nlenebilir kazalardr?A.) % 98B.) % 2C.) % 60D.) % 30

LME VE DEERLENDRME


44/66

39

RENME FAALYET-4

yerlerinde kabilecek yangnlar iin nlem alabilecek ve gerekli mdahaleyiyapabileceksiniz.

yerlerinde ve atlyelerde yangna kar alnan gvenlik nlemlerini aratrn ve bilgitoplayn.

4.YANGIN

4.1. Yanma Olay

Yanma, maddenin s ve oksijenle birlemesi sonucu oluan kimyasal bir olaydr.

Yanma olaynn oluabilmesi iin madde, s ve oksijenin (hava) bir arada olmas gerekir.

4.2. Yangn eitleri

Snf yangnlar: kat madde yangnlardr. soutma ve yanc maddeninuzaklatrlmas ile sndrlebilir.

Snf Yangnlar: Yanabilen svlar bu snfa girer. Soutma (sis halinde su) veboma (karbondioksit, kpk ve kuru kimyevi toz) ile sndrlebilir.

Snf Yangnlar: Likit petrol gaz, hava gaz, hidrojen gibi yanabilen eitligazlarn yanmas ile oluan yangnlardr. Kuru kimyevi toz, halon, 1301 ve

RENME FAALYET4

AMA

ARATIRMA


45/66

40

halon 1211 kullanarak sndrlebilir. Elektrikli makine ve hassas cihazlarn

yangnlarn da bu snfa dahil edebiliriz. Snf Yangnlar: Yanabilen hafif metallerin ve alamlarn (magnezyum,Lityum, sodyum, seryum gibi) yanmasyla meydana gelen yangnlardr.

Kuru kimyevitozlar bu yangnlar sndrmede kullanlrlar. Elektrik donanmlarnn yanmasyla oluan yangnlar ayr bir snf iinde

deerlendirmeyip C snf yangnlarn ierisinde inceleyebiliriz. Bu tryangnlara, elektrik akm kesilerek mdahale edilmeli ve kuru kimyevi tozkullanlmaldr

4.3. Yangnn Nedenleri

4.3.1. Korunma nlemlerinin Alnmamas

Nedenlerin banda yangna kar nlemlerin alnmamas gelmektedir. Genellikle

elektrik konta, stma sistemleri, LPG tpleri (evlerde kullanlan tp gazlar) patlayc-parlayc maddelerin yeterince korunmaya alnmamasndan yangn kmaktadr. zelliklebyk yerleim alanlarnda, konut ve i yerlerinde kan yangnlarn byk bir ksmelektriin ve LPG tplerinin yanl kullanmna dayanmaktadr. Elektrik enerjisi aksamnnteknik koullara gre yaplmamas da yangn oluturan dier bir sebep olmaktadr. Bununlabirlikte kaloriferlerde ve soba ile stma yntemlerinde, bacalarn temizlenmesi ve parlayc-patlayc maddeler iin gerekli nlemlerin alnmas halinde yangn afetinde byk bir azalmaolacaktr.

4.3.2. Bilgisizlik

Yangna kar hangi nlemlerin, nasl alnacan bilmemek ve bu konuda yeterlieitimden gememek yangnn nemli nedenlerindendir. Elektrikli aletlerin dorukullanmn bilmemek, soba ve kalorifer sistemlerini yanl yerletirmek, tavan arasna veatya kolay tutuabilecek eyalar koymak yangn davet eder. Yangnn oluumunu nlemekve oluan bir yangnn sndrlmesini bilmek eitim ve bilgilenmeden geer. Bu sebepleyangn nlemeyi renmek kadar, yangn sndrmede ilk mdahaleleri de renmekgerekir.

4.3.3. hmal


46/66

41

Yangn konusunda bilgi sahibi olmak yeterli deildir. Sndrlmeden atlan bir kibrit

veya sigara izmariti, kapatmay unuttuumuz LPG tp (evlerde kullanlan tp gaz), ateisndrlmemi ocak, fii prizde unutulmu t gibi ihmaller byk yangnlara yol aabilir.

4.3.4. Kazalar

stem d oluan olaylardan bazlar da (kalorifer kazannn patlamas, elektrik kontagibi) yangna neden olmaktadr. Ancak kendiliinden gelien btn olaylarda, balangtayeterli nlemlerin alnmamas etkili olabildii gibi bilgisizliin de rol oynadngrebiliyoruz. Temelde bunlar olmakszn kazalarn yol at yangnlar da olmaktadr.

4.3.5. Sabotaj

Yangna kar gerekli nlemler alnd halde baz insanlar eitli ama ve kazanuruna kastl olarak kii ve topluma ait bina ve tesisleri yakarak can ve mal kaybna nedenolabilir.

4.3.6. Srama

Kontrol altna alnm veya alnmam bir yangn ihmal veya bilgisizlik sonucu

srayarak, yaylarak veyahut parlayp patlayarak daha byk boyutlara ulamasmmkndr. Bu nedenle bu tr olaylara kar dikkatli olmamz gerekmektedir.

4.3.7. Doa Olaylar

Rzgrl havalarda kuru dallarn birbirine srtmesi ya da yldrm dmesi vb. gibidoa olaylar sonucunda da yangn kabilir.

Resim 4.1:Bir yangn olay ve yangn sndrme ekibi


47/66

42

4.4. Yangn Sndrmede Kullanlan Yntemler

4.4.1. Soutarak Sndrme

Su le Soutma: Soutarak sndrme prensipleri iinde en ok kullanlandr.Suyun elverili fiziksel ve kimyasal zellii yanc maddeyi boma (yanancismin su iine atlmas sonucu oksijeni azaltma) ve yanc maddeden s alarakyangnn sndrlmesinde en byk etken olmaktadr. Su, yangn yerinektlesel olarak gnderilecei gibi pskrtme lanslar ile de gnderilebilir.

Yanc Maddeyi Datma: Yanan maddenin datlmasyla yangn nedeni olanyksek s blnr, blnen s der ve yangn yava yava sner. (Akaryakt

yangnlarnda bu tip sndrme yangnn yaylmasna neden olacandanuygulanmaz.)

Kuvvetli fleme: Yanan madde zerinde kuvvetli olarak flenen hava alevinsnmesine ve yanan maddenin ssnn dmesine neden olmaktadr. Bu tip(soutarak) sndrme ilkesi ile balang yangnlarnda baarya ulalabilir.Bym veya belirli boyutlara gelmi yangnlarda kuvvetli fleme yangnadaha fazla oksijen salayacandan yangnn bymesine neden olur. Bunedenle bu tr sndrmeler bym yangnlarda kullanlmaz.

4.4.2. Havay kesme

rtme: Kat maddeler (kum, toprak, hal, kilim vb) ve kimyasal bileikler(kpk, klor, azot vb.) kullanlarak yanan maddenin oksijen ile temasnnkesilmesi ile yaplan sndrmedir. Akaryakt yangnlarna rt oluturankimyasal kullanlmaktadr.

Boma: Yangnn oksijenle temasnn kesilmesi veya azaltlmas amacylayaplan ilemdir. zellikle kapal yerlerde oluan yangnlara uygulanr.

Yanc Maddenin Ortadan Kalkmas: Yanma koullarndan olan yancmaddenin ortadan kalkmas sonucu yangnn sndrlmesidir.

4.5. Sndrc Maddeler

Su: Atei sndren maddeler arasnda en nemlisi sudur. Su zellikle A tipiyangnlar iin (kat) mkemmel bir sndrcdr.

Kum: Yanc maddelerin oksijenle ilikisinin kesilerek sndrlmesindekullanlr. Kullanma annda kumun yanc maddeyi tamamen rtmesisalanmaldr.


48/66

43

Karbondioksit Gaz (CO2): Yanan maddenin zerini kaplayan karbondioksit

gaznn, yanc maddeyi oksijensiz brakarak yangnn sndrlmesi olaydr.Karbondioksit gaz genellikle elik tplerde, basn altnda sv halde tutulur.Bu gazla ak alanlarda ve hava akmnn olduu yerlerde yangnnsndrlmesi olduka zordur.

Kuru Kimyevi Toz: Yangn sndrmede kullanlan etkin maddelerden birisi dekuru kimyasal tozdur. Kimyasal tozlarla, cinslerine gre A.B.C. s nf yangnlaretkin bir ekilde sndrlebilmektedir. Ar scaklktan (tahta, kuma, arabalastii gibi maddelerde) oluan yangnlar, svlarn (benzin ve trevleri)tutumasndan kan yangnlar ve yanc gazlarn (havagaz-doalgaz vb.)basn altnda kmasndan oluan yangnlarn sndrlmesindekullanlmaktadr

Kpk: Kpk yanan yzeyi tamamen kaplar. Bunun sonucu olarak da hava iletemas keser ve ayrca soutma zelliinin bulunmas nedeniyle de yangnsndrc olarak kullanlr.

Resim 4.2:Yukardaki resimlerde yangn sndrme cihazlar grlmektedir.

Resim 4.3:Yangn sndrme hortumlar


49/66

44

4.6. Yangn nlemleri

Kk bir yangn balangcnn byk alevlere dnmesini nlemek amacylayaplarn projelendirme aamasndan itibaren, yangndan korunma artname veynetmeliklerine bal kalnmas gerekir. Kurum, kurulu ve i yerlerinde yangn nleyicitedbirler iki ksmda ele alnr:

4.6.1. Yapsal Bakmdan Yangndan Korunma

Yaplarda yanmaz veya yanmas g yap malzemeleri kullanlmal,

Yangnn yaylmasn nlemek amacyla, yangn blmleri oluturulmal, Dumanlarn yaylmasn nlemek iin duvardan szmalar nlenmeli, Yangna yksek derecede dayankl yap oluturulmal, Yangnn etkilerinden korunmu ksa ka yollar salanmal, Ateleyici ve yanc malzeme kaynaklarnn ayrlmal, Her an alabilecek durumda faal yang sndrme cihazlar bulundurulmaldr.

4.6.2. Organizasyon Bakmndan Yangndan Korunma

yi bir bina idaresi, Gerekli yasaklarn konulmas, Sabit tesisatn sk sk kontrolden geirilmesi, Yangnla sava tatbikatnn yaplmas, Acil klandrma sisteminin kurulmas, Gereksiz yangn yknn kaldrlmas, Korunma sistemi ve plannn dzenli kontrolnn yaplmas, Dzenli bir ekilde alan tatbikatlarnn yaplmasdr.

4.7. Ev ve Yerlerinde Alnacak nlemler

atlak, hatal ina edilmi veya dolmu bacalar yangn nedeni olabilir. Bacalardevaml temizlenmelidir,

Tavan aras ve bodrumlar temiz tutulmaldr, Yanc maddeler evinizin veya i yerinizin uygun bir yerinde saklanmaldr, Soba, kalorifer ve mutfak ocaklarndan kabilecek yangnlara dikkat

edilmelidir, ocuklarn atele oynamalarna engel olunmaldr, Sigara iilmemesi gereken yerlerde bu kurala uyulmaldr, Kaynak ve kesme ilemlerinde ok dikkatli olunmaldr,

Elektrik donanmna ehliyetsiz kiiler el srmemelidir, LPG tplerinin bulunduu mutfak ve banyolar srekli havalandrlmaldr,


50/66

45

Yangna kar korunmak ucuzdur. Evinizde ve i yerinizde yangna kar

nlemler almak sanld kadar pahal deil, tam tersine ucuzdur. stelikyangna kar korunma cihaz ve donanmlar yksek nitelikte ve salam olarakretildikleri iin uzun mrldr ve yllarca hizmet verebilirler.

Yangn Kapnz alarsa

1Telalanmaynz, Bulunduunuz yerde yangn ihbar dmesi varsa ona basnz, tfaiyeye telefon ediniz, Yangn adresini en ksa ve doru ekilde bildiriniz, Mmknse yangnn cinsini (bina, benzin, ara vb.) bildiriniz, Yangn evrenizdekilere duyurunuz, tfaiye gelinceye kadar yangn sndrmek iin elde mevcut imknlardan

yararlannz, Yangnn yaylmasn nlemek iin kap ve pencereleri kapatnz, Bunlar yaparken kendinizi ve bakalarn da tehlikeye atmaynz, Grevlilerden bakasnn yangn sahasna girmesine mani olunuz.

Resim 4.4:Uyarc levhalar


51/66

46

LME VE DEERLENDRME

LME SORULARI

1. Bir Yanma olaynn olua bilmesi iin aadakilerden hangilerinin bir arada olmasgerekir?A.) Yanc madde, oksijen, scaklkB.) Oksijen, hava, ateC.) Scaklk, ate, kibritD.) Hava, yakacak, su

2. Aadakilerden hangisi yangn sndrc maddelerden deildir?

A.) SuB.) KpkC.) Kuru kimyevi tozD.) Hava

3. Aadakilerden hangisi ev ve i yerlerinde yangna kar alnacak gvenliknlemlerinden deildir?A.) Bacalar devaml temizlenmeliB.) Tavan aras temiz tutulmalC.) Yanc maddeler iyi saklanmalD.) Ev ve i yerleri havalandrlmal

4. Yangn kapnz alarsa aadaki hangi gvenlik nlemini almanz gerekmez?A.) Hemen yangn yerinden kanzB.) tfaiyeye telefon edinizC.) Yangn evrenizdekilere duyurunuzD.) Telalanmaynz

LME VE DEERLENDRME


52/66

47

RENME FAALYET-5

kazalar sonrasnda hukuki ilemleri yrtebileceksiniz.

kazalarna bakan hukukularla (avukatlar) grn, SSK yetkilileri ilegrn ve konu hakknda bilgi toplayp arkadalarnzla paylanz

5. KAZALARINDA YAPILACAK HUKUKLEMLER

5.1. kazasnn verene Bildirilmesi

yerinde meydana gelen i kazasnda, kazaya urayan alana ilk yardm mdahalesiyaplrken ayn anda hi vakit geirilmeden varsa kurum hekimi tarafndan, yoksa idarikademeler aracl ile durum iverene bildirilmelidir.

kazasnn i yerinde idare ve i gvenlii brosu arasndaki bildirime i bildirimdenilmektedir.

bildirimin yaplmas ile iverenin SSK ile temas kurmasnn saland gibi, kazann

tekrarn nlemek iin sebeplerin aratrlmas ve tedbir alnmasna da imkn salanmaktadr.

5.2. Kazasnn veren Tarafndan S.S.K ya Bildirilmesi

4857 Sayl Kanunu Madde 77, iverenler i yerinde meydana gelen i kazasn vetespit edilecek meslek hastaln en ge iki i gn iinde yaz ile ilgili blge mdrlne(SSK) bildirmek zorundadr.

SSK Kanunu Madde 27, verenin kasten veya ar ihmali neticesi i kazasnn bumadde gereince kuruma zamannda bildirilmemesinden veya kaza bildirim formunda yazl

RENME FAALYET5

AMA

ARATIRMA


53/66

48

bilginin eksik veya yanl olmasndan doan ve ileride doacak olan kurum zararlarndan

iveren sorumludur.

YER KAZA BLDRM FORMU

Tarih//

YERNN

Blge Mdrln Sicil No:

Unvan:

Adresi:

i Says Erkek Kadn ocuk

Kaza Tarihi:

Kazann Meydana Geldii Blm:

Kaza Gnnde ba Saati:

Kazann ortaya kard Takribi Maddi Zarar:

Kazazede veyaKazazedelerin

Ad ve Soyad:

Sigorta Sicil No:

Ya:

e Giri Tarihi:

Esas i:

Kaza Annda Yapt :

Kaza Sonucu l,yaral says:

ArYaral

UzuvKaypl

HafifYaral

Kaza Sonucu yaralanan

iilerden istirahatalanlarn says

1 gn 1 gn 1 gn gnden fazla veya ak

istirahat

ahitlerin Ad Soyad:

Kazann Sebebi ve Olu ekli: veren veya VekilininAd ve Soyad

mzas


54/66

49

5.3. Kazasnda Yaplacak Hukuki lemler

Meydana gelen i kazalarnn sonularna ilikin hkmleri SSK Kanununukapsamaktadr.

kazas ve meslek hastal sonucunda kazaya urayan kiinin madur olmamas iinmaddi zararnn karlanmas gerekir.

Maddi yardm yaplabilmesi iin i kazasnn geici i grmezlik, daimi i grmezlikveya lm ile sonulanmas gerekir.

Maddi Yardm Gerektiren Balca deme ekilleri:

la, Tedavi giderleri, Protez, allmayan sre iin cret, Cenaze masraf, E ve ocuklara maa balanmas, Tazminatlardr.

kazas ve meslek hastal sonucu belirtilen bu demelerin yaplmas, sosyal

gvenliin gereidir.


55/66

50

LME VE DEERLENDRME

LME SORULARI

1. renci Hasan i yerinde i kazas geirmitir. Kurum doktoru Hasana ilkmdahaleyi yaparken idari personelin ne yapmas gerekmektedir?A.) Kazay soruturmallarB.) Kazay derhal iverene bildirmelilerC.) Kazay SSKya bildirmelilerD.) Amblans armallar

2. Meydana gelen i kazasn iveren SSKya en ge ka gn iinde bildirmelidir?

A.) 7 gn iinde bildirmeliB.) 3 gn iinde bildirmeliC.) 2 gn iinde bildirmeliD.) 5 gn iinde bildirmeli

3. Aada verilen klardan hangisi, i kazas sonunda iiye maddi yardm gerektirenbalca deme ekillerinden birisi deildir?A.) la yardmB.) Tedavi giderlerini demeC.) Tazminat demesiD.) zin vermek

LME VE DEERLENDRME


56/66

51

RENME FAALYET-6

i sal ile ilgili i hukuku mevzuatn kavrayabileceksiniz.

S.S.K. hukuk danmanlar ile grerek i hukuku ile ilgili kanunlar hakkndaaratrma yapnz ve bilgi toplaynz.

6. GVENL MEVZUATI

6.1. Kanunlar ve Ynetmelikler

sal ve gvenlii ile ilgili T.C.Anayasas, 4857 Sayl Kanunu, 506 SaylS.S.K Kanunu, Trk Ceza Kanunu, Borlar Kanunu, Trk Tabipler Birlii Kanunu, UmumiHfzsshha Kanunu, evre Mevzuat, Sendikalar Kanunu gerekli mevzuat iermektedir.

Bu kanunlara gre hazrlanm tzk ve ynetmelikler alma hayatmzdaki kurallarortaya koymakta ve dzen salamaktadr.

KANUNLAR

Kanun No: Kanun AdResm Gazetede YaynTarih ve Says

2709 Anayasa 7 Kasm 1982 09.11.1982/17863

506 Sosyal Sigortalar Kanunu

27.7.1964/1176630.7.1964/1176731.7.1964/1176814.03.1992/21171

4857 Kanunu 10.06.2003/25134

4841 alma Bakanlnn Kurulu ve grevlerihakknda kanun(864 Ekler) 30.1.1946/1489

RENME FAALYET6

AMA

ARATIRMA


57/66

52

4947alma Sos. Gv. Bak. Sos.Gv.Kurumu

Tek. Grv.

24.07.2003/25178

1593 Umum Hfzshha Kanunu 6.5.1930/1489

1627 Umum Hfzshha Kanunu (Deiiklik) 23.11.1972/14370

6023 Trk Tabipler Birlii Kanunu 11.3.1954/8655

6309 Maden Kanunu 11.3.1954

1580 Belediyeler Kanunu 11.3.1930/1471

854 Deniz Kanunu 29.4.1967/12586

6821 Atom Enerjisi Kurulmas Hakknda Kanun 17.3.1926/324

132 Trk Standartlar Enstits Kurulu Kanunu 22.11.1956/10-11

3308 raklk ve Mesleki Eitim Kanunu 6.6.1986/3308

2821 Sendikalar Kanunu 5.5.1983

2822 Toplu Szlemesi Grev Lokavt Kanunu 5.5.1983

YNETMELKLER

SraNo

Ynetmeliin Ad 4857 sayl Kanunu lgiliMad.

Resmi GazeteTarih / Say

YrtmeTarihi

1 Salk Kurallar BakmndanGnde Ancak Yedi Buuk Saatveya Daha Az allmasGereken ler HakkndaYnetmelik

63. Md.

Son fkras

15.4.2004

25434

Yaymtarihinde

2 Hazrlama, Tamamlama veTemizleme leri Ynetmelii

63. Md.

Son fkras

15.4.2004

25434Yaymtarihinde

3 ocuk ve Gen ilerinaltrlma Esas ve UsulleriHakknda Ynetmelik 71.Md.

6.4.2004

25425

Yaymtarihinde

4 alanlarn Sal veGvenlii Eitimleri ile lgiliUsul ve Esaslar HakkndaYnetmelik

77.Md.

7.4.2004

25426

Yaymtarihinde

5 Sal ve Gvenlii

Ynetmelii(89/391/EEC) 78.Md.9.12.200325311

Yaymtarihinde


58/66

53

6 Gvenlik ve Salk aretleri

Ynetmelii(92/58/EEC) 78.Md. 23.12.2003

Yaym

tarihinde

7 Ekranl Aralarla almalardaSalk ve Gvenlik nlemleriHakknda Ynetmelik90/270/EEC)

78.Md.23.12.200325325

Yaymtarihinde

8 Grlt Ynetmelii(2003/10/EC-(86/188/EEC)

78.Md.23.12.200325325

23.12.2006

9 Titreim Ynetmelii(2002/44/EC)

78.Md.23.12.200325325

23.12.2006

10 Yap lerinde Salk ve

Gvenlik Ynetmelii78.Md.

23.12.2003

25325

Yaym

tarihinde11 Kimyasal Maddelerle

almalarda Salk veGvenlik nlemleri HakkndaYnetmelik(98/24/EC-2000/39/EC SnrDeer)

78.Md.26.12.2003

25328

Yaymtarihinde

12 Patlayc OrtamlarnTehlikelerinden alanlarnKorunmas HakkndaYnetmelik

(99/92/EC)

78.Md.26.12.2003

25328

Yaymtarihinde

13 Elle Tama leri HakkndaYnetmelik(90/269/EEC)

78.Md11.2.2004

Yaymtarihinde

14 Kanserojen ve MutajenMaddelerle almalardaSalk ve Gvenlik nlemleriHakknda Ynetmelik90/394/EEC-97/42/EEC-99/38/EC)

78.Md.26.12.2003

25328

Yaymtarihinde

15 Asbestle almalarda Salkve Gvenlik nlemleriHakknda Ynetmelik(83/477/EEC)

78.Md.

26.12.200325328(De.17.2.200425376)

15.4.2006

16 yeri Bina ve EklentilerindeAlnacak Salk ve Gvenliknlemlerine likin Ynetmelik(89/654/EEC)

78.Md.10.2.2004

25369

Yaymtarihinde

17 EkipmanlarnnKullanmnda Salk veGvenlik artlar Hakknda

Ynetmelik(89/655/EEC)

78.Md.11.2.2004

25370

Yaymtarihinde


59/66

54

18 Kiisel Koruyucu Donanmlarn

yerlerinde KullanlmasHakknda Ynetmelik(89/656/EEC)

78.Md. 11.2.2004

25370

Yaymtarihinde

19 i Sal ve Gven. Eng.Kurullar HakkndaYnetmelik

80.Md.7.4.2004

25426

Yaymtarihinde

20 Geici veya Belirli Srelilerde Sal ve GvenliiHakknda Ynetmelik(91/383/EEC)

78.Md.15.5.2004

25463

Yaymtarihinde

21 Biyolojik Etkenlere MaruziyetRisklerinin nlenmesiHakknda Ynetmelik(2000/54/EC-93/88/EEC-97/59/EC-97/65/EC)

78.Md.10.6.2004

25488

Yaymtarihinden

1 yl sonra

22 yeri Salk Birimleri ve yeriHekimlerinin Grevleri lealma Usul ve EsaslarHakknda Ynetmelik

81.Md.

16.12.200325318

Deiiklik4.2.200525717

Yaymtarihinde

23 Gvenlii ile GrevliMhendis veya TeknikElemanlarn Grevleri ilealma Usul ve EsaslarHakknda Ynetmeli 82.Md.

20.1.200425352

Deiiklik4.2.200525717

YaymtarihindeSertifikaart20.5.2005

24 Ar ve Tehlikeli lerYnetmelii

85.Md.

16.6.200425494Deiiklik23.10.200425622

Yaymtarihinde

25 Gebe ve Emziren Kadnlarnaltrlma artlarylaEmzirme Odalar ve ocukBakm Yurtlarna DairYnetmelik

88.Md.14.7.2004

25522

Yaymtarihinde


60/66

55

6.2. Gvenlii ile lgili Kurulular

Kanunlar bu grevi alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlna bal; Sal ve Gvenlii Genel mdrlne, alma Genel Mdrlne, SSK Genel Mdrlne vermitir

Ancak Salk Bakanlnn ilgili kurulular da kanunlar gerei meslek hastalklar veii sal konularnda alma yapmakla grevlendirilmilerdir.

Milli Prodktivite Merkezi, i gvenlii konusunda her dzeyde (ii, teknisyen ve

mhendis) yaygn olarak seminerler dzenleyen, yayn ve dkm an hazrlayankurululardandr.

Ayrca belediyeler, ii ve iveren sendikalar, niversiteler, basn ve yayn organlar,i adamlar dernekleri, sivil toplum kurulular da i gvenlii konusunda etkin grevlikurululardr.


61/66

56

LME VE DEERLENDRME

LME SORULARI

1. Aada verilen klardan hangisi ii sal ve i gvenlii ile ilgili yasalar iermez?A.) T.C AnayasasB.) 4857 Sayl KanunuC.) 506 Sayl SSK KanunuD.) MEB Kanunlar

2. Aada verilen kanunlardan hangisi raklk Ve Mesleki Eitim Kanunudur?A.) 3308 Sayl KanunB.) 4857 Sayl Kanun

C.) 506 Sayl KanunD.) 4947Sayl Kanun

3. yerinde alan Aye Hanm yeni doan ocuunu emzirmek ve bakm ile ilgiliileri yapmak iin her gn belli saatlerde izinli saylmaktadr. Aye Hanm bu iznihangi kanunun, hangi maddesine dayanarak kullanmaktadr?A.) 506 Sayl Kanunun 5. MaddesiB.) 4857 Sayl Kanunun 88. MaddesiC.) 4947 Sayl Kanunun 15. MaddesiD.) 2821 Sayl Kanunun 29. Maddesi

LME VE DEERLENDRME


62/66

57

MODL DEERLENDRME

LME SORULARI

1. Btn mesleklerde alanlarn salklarn sosyal, ruhsal ve bedensel olarak enst dzeyde srdrmek, alma koullarn ve retim aralarn sala uygunhale getirmek, alanlar zararl etkilerden koruyarak iin ve alann birbirineuyumunu salamak zere kurulmu olan tp dalna ne denir?A.) gvenliiB.) i salC.) iD.) yeri sal

2. i Ramazan, iyerinde alrken kafasna sivri bir cisim dm ve Ramazani kazas geirmitir. Bu tr kazalarn olmamas iin Ramazann hangi igvenlik nlemini almas gerekmektedir?A.) Baret kullanmalB.) Eldiven takmalC.) Koruyucu gzlk kullanmalD.) nl giymeli

3. Binalarda havalandrma tesisatlar iyi almaz ve yksek scaklk olursaaada verilen klardan hangisi gereklemez?A.) Nabz ykselirB.) Terleme artarC.) Dikkat azalrD.) Verimlilik artar

4. rencilere ii sal ve i gvenlii konularn anlatan retmen, meslekhastalklarnn snflandrlmas konusunu anlatrken aada verilen klardanhangisini saymamaldr?A.) Kimyasal kaynakl meslek hastalnB.) Matematiksel kaynakl meslek hastalnC.) Biyolojik kaynakl meslek hastalnD.) Psikolojik kaynakl meslek hastaln

5. kazalarnn ka nlenemez kazalardr?A.) 98iB.) 50siC.) 2siD.) 8i

MODL DEERLENDRME


63/66

58

6. Aadakilerden hangisi yangn sndrc maddelerden deildir?

A.) HavaB.) Kuru kimyevi tozC.) KpkD.) Su

7. Meydana gelen i kazasn iveren SSKya iki i gn iinde bildirmelidir.Bunu iveren hangi kanunun, hangi maddesi gereince yapmaktadr?A.) 3308 sayl kanunun 19. maddesiB.) 4857 sayl kanunun 77. maddesiC.) 506 sayl kanunun 11. maddesi

D.) 2416 sayl kanunun 8. maddesi

8. 8.Aadaki klardan hangisi i gvenlii ile ilgili kurululardan birisideildir?A.) i Sal ve Gvenlii Genel MdB.) alma Genel Md.C.) Personel Genel Md.D.) SSK Genel Md.

9. 9.Aadakilerden hangisi gzlerin korunmasnda kullanlan kiisel koruyucu

aratr?A.) MaskelerB.) Koruyucu GzlkC.) BaretD.) Eldiven

10. Aada verilen klardan hangisi i kazalarnda grlmeyen (dolayl)zararlardan birisi deildir?A.) Kaybolan i gnB.) retim kayplar

C.) Seri imalat kaybD.) Kaybolan i gc


64/66

59

CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET1N CEVAP ANAHTARI

1 A2 D3 C4 D5 B6 D

RENME FAALYET2NN CEVAP ANAHTARI

1 A2 A3 D4 D5 B


1 B2 D3 C4 A5 A


1 A2 D

3 D4 A


1 B2 C3 D

CEVAP ANAHTARLARI


65/66

60

RENME FAALYET6NIN CEVAP ANAHTARI

1 D2 A3 B

MODL DEERLENDRMENN CEVAP ANAHTARI

1 B2 A3 D4 B5 C6 A7 B8 C9 B

10 C

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz ve doru cevap saysn belirleyerekkendinizi deerlendiriniz.

Yanl cevapladnz sorularla ilgili konulara geri dnerek tekrar ediniz.


66/66

KAYNAKA

ALAYAN Ycel, . Ahmet KILIN, Gvenlii Milli Eitim Basmevi,

stanbul, 1992.

KTEM Ruhi, i Sal ve Gvenlii KOSGEB Ankara Eitim

Merkezi, 1994.

YAMAN Mahmut, sal ve Gvenlii mi O da Ne? SGAD, Ankara,

2005.

alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl i Sal Daire Ba,. i Sal ve

Gvenlii le lgili Genel Bilgiler, Ankara, 1993.

MEB Erkek Teknik retimi Genel Mdrl, Gvenlii, ANKARA,2001.

alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl, Sal ve Gvenlii Dergileri,

Ankara, 2004.

KAYNAKA

mg 08 İş güvenliği ve İşçi sağlığı 862isg001

Documents