Mevzuat Çalıştayı:

Pilot Uygulamaların Sonuçları

Maria Oliveira

Referanslar

Aile arabuluculuğu hakkında Avrupa Konseyi Tavsiye Kararı Rec(98)1

Hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuk hakkında Avrupa Konseyi Tavsiye Kararı Rec(2002)10

Aile arabuluculuğu ve hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuk hakkındaki mevcut tavsiye kararların daha iyi uygulanmasına yönelik CEPEJ Rehber İlkeleri

2

CEPEJ Rehber İlkeleri:

Mevcudiyet

Arabuluculuk hizmetlerinin eşit düzeyde

yaygınlaşması için, olabildiğince geniş

bir coğrafi alanda uygulanabilir

arabuluculuk sistemlerinin kurulması ve

geliştirilmesi

3

Temel veri araştırması

Pilot illere göre arabuluculuk uygulamaları %

4

Diğer iller %9 Pilot iller %91

Pilot il seviyesinde arabuluculuk

uygulamalarının oranları

Tüm arabuluculuk uygulamalarının %91’i pilot iller seviyesinde gerçekleştirilmiştir

Arabuluculuk devlet teşviki ve desteği gerektirmektedir

5

Hakimlerin Rolü

Bilgi vermek

Arabuluculukla ilgili bilgilendirme toplantıları düzenlemek

Tarafları arabuluculuk yöntemini kullanmaya davet etmek

Davayı arabuluculuğa sevk etmek

6

Temel veri araştırması

Hakimlerin arabuluculuk hakkındaki bilgi düzeyi(%)

7

Hakimlerin arabuluculuk bilgisi

Hakimlerin %77si arabuluculuk uygulamaları hakkında bilgi sahibidir

Pilot hakimlerin eğitimi

Temel eğitim

Hakim teşvikiyle ilgili eğitim

İzleme ziyaretleri

Bilginin geliştirilmesi verimi artırır

8

Temel veri araştırması

Hakimlere Göre Arabuluculuk Uygulamaları Sırasında Karşılaşılan Zorluklar (%)

9

Arabuluculuğa teşvikle ilgili

zorluklar

Hakim teşviki uygulamalar beklenildiği kadara başarılı değil

Taraf avukatları işbirlikçi değil

Tarafların arabuluculuk hakkında yeterli bilgisi yok

10

Temel veri araştırması

Hakim teşviki – Kullanıcılar (%)

11

Tarafların hakim teşvikine karşı

tutumu

Tarafların büyük bir kısmı (%67), eğer uyuşmazlıkları hakim tarafından arabuluculuğa sevk edilmiş olsaydı arabuluculuğu değerlendirebileceklerini ifade etmişlerdir

Taraflar mahkeme duruşmalarına katılmak zorunda değil ve avukatları tarafından temsil ediliyorlar

Tensip duruşmasına katılmayan asiller arabuluculuğu değerlendirme konusunda karar verme şansına sahip değil

12

Temel veri araştırması Arabuluculara Göre Arabuluculuk Uygulamaları Sırasında Karşılaşılan Zorluklar (%)

13

Arabulucuların karşılaştıkları

zorluklar

1 – Hakimlerin çekimser kalması veya karşı durması

2 – Avukatların çekimser kalması veya karşı durması

3 – Avukatların/hakimlerin arabuluculuk uygulamaları konusunda yeterli bilgiye sahip olmaması

Diğer:

Tarafların olumsuz düşünceleri

Güven eksikliği

Avukatların ekonomik kaygıları

14

Arabulucuların vasıfları

Yeterli düzeyde eğitim

Meslek kuralları

Arabuluculuk sisteminin kalitesi

15

Temel veri araştırması

Arabuluculuk eğitiminin içeriği yeterlidir (%)

16

Temel veri araştırması

Arabuluculuk eğitiminin süresi yeterlidir (%)

17

Arabuluculuk eğitiminin içeriği ve

süresi

Eğitim kurumlarının ve sicile kayıtlı arabulucuların sadece dörtte biri eğitimin yeterli olduğunu ifade etmişlerdir

Eğiticiler arabuluculara kıyasla eğitim süresinin yeterince uzun olmadığı kanaatindedir

Arabuluculuk eğitiminin içeriği ve süresinin yeterli olmadığı değerlendirilmektedir

18

Temel veri araştırması

Uygulamanın Etik Kurallar Çerçevesinde Sürdürüldüğünü Düşünüyor musunuz? (%)

19

Etik Kurallar

En fazla hakimlere güven duyulmaktadır

Beş hakimden dördü etik ilkelere uyulduğunu düşünmektedir

Avukatlar ortalama bir güvene sahiptir

Vatandaşlar en şüpheci gruptur

20

Temel veri araştırması

Arabuluculuk İhtiyacı Olan Kişilerin Anlaşmazlık Çözümleri İçin Arabuluculara Güvendiklerini Düşünüyorum (%)

21

Arabuluculuğa güven

Arabuluculuğa en az güven duyan kesim önce avukatlar daha sonra hakimlerdir

Bu oran vatandaşlar ve meslek örgütlerini üyeleri arasında daha da düşüktür

22

CEPEJ Rehber İlkeleri:

Erişilebilirlik

o Erişilebilirliğin genişletilmesi için

arabuluculuğun maliyet, süre, yer, bilgi

alma ve arabulucuya kolay erişim gibi

konularda mahkeme kullanıcıları için

avantajlı hale getirilmesi gerekir.

23

Temel veri araştırması

Arabuluculuk görüşmesi nerede yapılmalıdır (%)

24

Arabuluculuk görüşmelerinin

yapılacağı yer

Şekle göre, avukatlar (%60) ve meslek örgütleri (%40) arabuluculuğun arabulucunun ofisinde gerçekleşmesi gerektiğini düşünmektedir.

Buna karşın, vatandaşlar (%50) mahkeme tesislerinin kullanılmasını tercih etmektedir.

25

Temel veri araştırması

Adliyelerde arabuluculuk merkezleri

26

Arabuluculuk merkezleri

Arabuluculuğun yaygınlaştırılmasında arabuluculuk merkezleri yeterli kaynak olarak görülmektedir

Adliyede bir arabuluculuk merkezi olması halinde kullanıcıların %44’ü bu merkeze başvuracağını, %39’u ise başvurabileceğini belirtmiştir

27

Temel veri araştırması 6 Pilot İldeki Adliye Kullanıcılarına Göre Arabuluculuğun Etkili Olmama Nedenleri (%)

28

Mahkeme kullanıcılarına göre

arabuluculuğun etkili olmama nedenleri

%51 – Arabuluculuk anlaşmasının icra edilebilir olduğunu düşünmüyorum

%18 – arabulucunun uyuşmazlığımı çözecek yetkinlikte olduğunu düşünmüyorum

%13 – Arabulucuya güvenmiyorum

29

Özet I

Pilot mahkemeler arabuluculuğun uygulanmasında etkili bir mekanizma oluşturmuşlardır

Arabuluculuk merkezleri asillere ve vekillerine yakınlık bakımından önemli bir role sahiptir

Bilgi eksikliği (örneğin arabuluculuk anlaşmasının icra edilebilirliği hakkında) ve uyuşmazlıkların geleneksel yöntemle çözülmesi dışında yeni yöntemlere karşı şüpheci yaklaşımlar nedeniyle avukatların ve kullanıcılar arabuluculuğa yeterince güven duymamaktadır

30

Özet II

Hakimler, avukatlar ve arabuluculuk merkezi personeli arabuluculuk hakkında yeterli temel bilgiye sahiptir

Bilgi eksikliği (örneğin arabuluculuk anlaşmasının icra edilebilirliği hakkında) ve uyuşmazlıkların geleneksel yöntemle çözülmesi dışında yeni yöntemlere karşı şüpheci yaklaşımlar nedeniyle avukatların ve kullanıcılar arabuluculuğa yeterince güven duymamaktadır

31

Özet III

Hakimler, avukatlar ve arabuluculuk merkezi personeli arabuluculuk hakkında yeterli temel bilgiye sahiptir

Tensip duruşmasına katılmayan asillerin arabuluculuğu deneme konusunda bir değerlendirme yapma şansı yoktur

Arabulucular ve eğiticiler eğitimi yetersiz ve süre bakımından çok sınırlı bulmaktadır

32

İyileştirilebilecek alanlar

Kullanıcılar ve avukatlar arasındaki güvenin pekiştirilmesi

Arabulucular için Etik Kuralların tanıtılması

Asillerin tensip duruşmasına katılması

İlgili bütün paydaşlar için sürekli eğitim

33