metody planowania rodziny -...
TRANSCRIPT
Idealna metoda planowania rodziny
• skuteczna
• bezpieczna
• wygodna w stosowaniu
• posiadająca długotrwałe i jednocześnie odwracalne
działanie
• tania
• chroniąca przed chorobami przenoszonymi drogą płciową
Metody planowania rodziny
Kryteria wyboru
• Skuteczność
• Bezpieczeństwo
• Wpływ na więź partnerską
• Łatwość w stosowaniu
• Kryterium etyczne
Skuteczność metod sterowania płodnością
Wskaźnik Pearla
Metoda kalendarzowa 14-50
Metoda termiczna 0,3-6,6
Metoda Billingsa 0,5-40
Metoda objawowo-termiczna 3,3-35
Stosunek przerywany 12-36
Prezerwatywa 3,1-3,9
Mechaniczne środki dopochwowe 12-17
Chemiczne środki dopochwowe 5-20
Antykoncepcja wewnątrzmaciczna 0,3-2,8
Mirena 0,14
Antykoncepcja hormonalna 0,2-1
Metoda kalendarzowa
• Oparta jest na następujących założeniach:
1. Jajeczkowanie ma miejsce 14 ± 2 dni przed miesiączką
2. Plemniki są zdolne do zapłodnienia przez około 48 do 72 godzin po ejakulacji
3. Komórka jajowa żyje około 24 godzin po owulacji
Metody naturalne
• Metoda termiczna
• Metoda obserwacji śluzu (Billingsa)
• Metoda objawowo-termiczna
Metoda objawowo-termiczna
Objawy świadczące o jajeczkowaniu występują u
75% kobiet
• Zmiana charakteru śluzu szyjkowego
• Wzrost podstawowej ciepłoty ciała
• Ból owulacyjny
• Plamienie w środku cyklu (trwa 1-2 dni)
• Zmiany w sutkach: obrzmienie, tkliwość
bolesność
Metody mechaniczne
• Stosowane przez
kobiety
• Błony pochwowe
• Kapturki naszyjkowe
• Kapturki sklepieniowe
• Stosowane przez
mężczyzn
• Prezerwatywa
Metody mechaniczne
Przeciwwskazania
• obniżanie pochwy/macicy
• stany zapalne pochwy, szyjki macicy
• wady anatomiczne pochwy
Objawy uboczne
• Podrażnienia
• Uczulenia
• Stany zapalne
Dopochwowe preparaty
antykoncepcyjne
• Zawierają nonoksynol-9 o właściwościach
plemnikobójczych.
• Przykład: Delfen (krem dopochwowy)
Patentex Oval (glob. dopochwowe)
• Stosowane są również jako wspomagający środek
plemnikobójczy przy stosowaniu środków
mechanicznych lub prezerwatyw
Antykoncepcja wewnątrzmaciczna
Wewnątrzmaciczna wkładka antykoncepcyjna
Intrauterine contraceptive device (IUD)
Wyróżniamy wkładki:
• obojętne
• z zawartością miedzi i srebra
• uwalniające hormony
Antykoncepcja wewnątrzmaciczna
Mechanizm działania wkładek
• Dokładny mechanizm działania antykoncepcyjnego, nie
jest znany
Istniejące poglądy:
• blokowanie zapłodnienia
• wpływ na perystaltykę jajowodów (miedź)
• toksyczny wpływ miedzi na plemniki (zmniejszenie
ruchliwości i żywotności)
• zwiększona produkcja prostaglandyn E2 i F2α
• reakcja typu ciała obcego w błonie śluzowej macicy
Antykoncepcja wewnątrzmaciczna
Przeciwwskazania
• ciąża lub podejrzenie ciąży
• stany zapalne przydatków, endometrium, szyjki
macicy, pochwy
• wady rozwojowe macicy, nieprawidłowy kształt
jamy macicy
• nieprawidłowe krwawienia
• nowotwory narządu rodnego
Antykoncepcja wewnątrzmaciczna
Przeciwwskazania
• raczej unikać zakładania wkładek kobietom, które
nie rodziły
• unikać zakładania wkładek kobietom , u których
istnieje podwyższone ryzyko wystąpienia
poważnych powikłań w wyniku stanu zapalnego
endometrium (wady serca, sztuczne zastawki)
Antykoncepcja wewnątrzmaciczna
Powikłania
• bóle w podbrzuszu
• obfite, przedłużone krwawienia miesiączkowe
• krwawienia międzymiesiączkowe
• stany zapalne przydatków, endometrium, szyjki macicy,
pochwy
• ciąża ektopowa (5 razy częściej)
• możliwość wypadnięcia wkładki
• w przypadku ciąży większe ryzyko poronienia
• możliwość uszkodzenia ściany macicy (narządów
sąsiednich) w trakcie zakładania wkładki
Antykoncepcja hormonalna
• Metoda cykliczna (tabletki)
• jednofazowa
• dwufazowa
• trójfazowa
• System transdermalny
• Metoda ciągłego stosowania samych gestagenów
• Metody postkoitalne (antykoncepcja doraźna, „po
stosunku”, „the morning after pill”)
Antykoncepcja hormonalna
Mechanizm działania
• Blokowanie oddziaływań hormonalnych na osi
podwzgórze-przysadka-jajnik i hamowanie
owulacji
• Hamowanie wzrostu i dojrzewania pęcherzyka
Graafa; blokowanie receptorów dla FSH i LH
• Hamowanie proliferacji błony śluzowej macicy
• Wpływ na śluz szyjkowy - śluz staje się gęsty,
nieprzenikliwy dla plemników
• Zwiększenie wydzielania śluzu w jajowodach i
zahamowanie perystaltyki jajowodów
Tabletki antykoncepcyjne
zawierają
0,015 mg - 0,05 mg etynylestradiolu
+
0,05 mg - 2,0 mg progestagenu
Klasyfikacja progestagenów
Pochodne Progesteronu
Dydrogesteron
Poch 17-OH progesteronu
Octan medroksyprogesteronu
Octan cyproteronu
Octan chlormadinonu
Octan megestrolu
Pochodne 17α-spirolaktonu
Drospirenon
Pochodne 19 norprogesteronu
Octan nomegestrolu
Nestoron
Trimegeston
Promegeston
Pochodne 19 nortestosteronu
Estrany
Noretisteron
Dwuoctan etynodiolu
Linestrenol
Estrany/Gonany
Dienogest
Gonany
Norgestimat
Dezogestrel
Gestoden
Pochodne testosteronu
Odsetkowe obniżenie stężeń gonadotropin po
podaniu gestagenów
LNG
75 μ
Gestoden
75 μ
LH 22% 65%
FSH 40% 50%
Metoda trójfazowa
EE 0,03 mg 0,04 mg 0,03 mg
LNG 0,05 mg
G 0,05 mg
0,075 mg
0,070 mg
0,125 mg
0,10 mg
EE 0,035 mg
Noretist. 0,5 mg 0,75 mg 1 mg
1 21 dzień cyklu
Trinordiol, TriRegol, Trisiston, TriMinulet
Trinovum
System transdermalny
Evra
Opakowanie zawiera 3 plastry
Skład: 6 mg norelgestrominu +
0,6 mg EE
Uwalnia się w ciągu doby: 0,150 mg
norelgestrominu + 0,02 mg EE
Metoda ciągłego stosowania samych
progestagenów
• Tabletki (Cerazette)
• Iniekcje (Provera depot /medroxyprogesteron/)
• Wewnątrzmaciczny system uwalniania
lewonorgestrelu (Mirena)
• Implanty (Norplant)
• Dopochwowo
Wewnątrzmaciczny system uwalniania
lewonorgestrelu
Mirena
• Zawiera 52 mg LNG, na dobę uwalnia się 20 μg
LNG
• Brak hamowania osi podwzgórze przysadka-jajnik
• Działanie antykoncepcyjne polega na zmianie
właściwości fizykochemicznych śluzu szyjkowego
oraz działaniu antyproliferacyjnym na
endometrium
Wewnątrzmaciczny system uwalniania
lewonorgestrelu
Mirena
• Działania niekorzystne
Występowanie krwawień acyklicznych
Wtórny brak miesiączki
• Działania korzystne
Zmniejszenie obfitości krwawień miesiączkowych
Zmniejszenie ryzyka występowania ciąży ektopowej
Zmniejszenie ryzyka występowania stanów
zapalnych przydatków
Antykoncepcja doraźna
• O,75 mg LNG jednorazowo, w ciągu 72
godzin po współżyciu Postinor
• 0,1 mg EE i 1,0 mg NG lub 0,5 mg LNG co
12 godzin (metoda Yuzupe)
Microgynon, Rigevidon 4 tabletki
Gravistat 250 2 tabletki
Gravistat 125 4 tabletki
Przeciwwskazania bezwzględne do
stosowania antykoncepcji hormonalnej
• zakrzepowe zapalenie żył, powikłania
zakrzepowo-zatorowe, choroby naczyń mózgu
(istniejące, przebyte, istnienie czynników
predysponujących do wystąpienia tych powikłań,
obciążony wywiad rodzinny)
• otyłość
• wiek >35 roku życia i palenie papierosów
• zaburzenia przemiany tłuszczów
Przeciwwskazania bezwzględne do
stosowania antykoncepcji hormonalnej
• zaburzenia funkcji wątroby
• niezdiagnozowane, nieprawidłowe krwawienia z
macicy
• ciążą
• karmienie piersią (tabletki z EE, plastry)
• nieprawidłowy wynik cytologii szyjki macicy
• rak sutka (istniejący, podejrzenie)
Przeciwwskazania względne do stosowania
antykoncepcji hormonalnej
• migrena
• nadciśnienie tętnicze
• mięśniaki macicy
• cukrzyca
• planowe zabiegi chirurgiczne
• gruczolak przysadki wydzielający prolaktynę
• SLE
• depresja
• padaczka
• przebyta w ciąży cholestaza wewnątrzwątrobowa
• choroby pęcherzyka żółciowego
• anemia sierpowata
Bezwzględne przeciwwskazania do
stosowania samych progestagenów
• Zakrzepowe zapalenie żył, choroba zakrzepowo-
zatorowa
• niezdiagnozowane krwawienia z macicy
• choroby wątroby
• łagodne i złośliwe guzy wątroby
• rak sutka (i podejrzenie raka)
Względne przeciwwskazania do stosowania
samych progestagenów
• wiek >35 lat u kobiet palących papierosy
• cukrzyca
• hypercholesterolemia
• trądzik
• nadciśnienie tętnicze
• choroby układu sercowo-naczyniowego
• choroby pęcherzyka żółciowego
• bóle migrenowe głowy
• depresja
Ryzyko związane ze stosowaniem
antykoncepcji hormonalnej
• krwawienia i plamienia acykliczne
• trądzik, łojotok
• bóle głowy
• nudności, wymioty
• wzdęcia brzucha
• wzrost ciśnienia tętniczego krwi
• przyrost masy ciała
• bóle sutków
• grzybica pochwy
• obniżenie libido
Ryzyko związane ze stosowaniem
antykoncepcji hormonalnej
• powikłania zakrzepowo-zatorowe
• zaburzenia gospodarki tłuszczowej
• choroba niedokrwienna serca u kobiety >35 roku życia
palących papierosy
• rak szyki macicy?
• rak sutka?
Korzyści stosowania antykoncepcji
hormonalnej
• duża skuteczność
• regulacja cykli miesiączkowych
• zmniejszenie długości i obfitości krwawień
miesiączkowych
• rzadsze występowanie bolesnych miesiączek
• leczenie objawów hiperandrogenizacji (trądzik
łojotok)
Korzyści stosowania antykoncepcji
hormonalnej
Zmniejszenie ryzyka występowania
• ciąży ektopowej
• torbieli jajnika
• łagodnych chorób sutka
• zapalenia przydatków
• endometriozy
• reumatoidalnego zapalenia stawów
• osteoporozy
• raka endometrium
• raka jajnika
Kierunki rozwoju współczesnych metod planowania
rodziny
Badania nowych metod
• metody immunologiczne
• antykoncepcja hormonalna u
mężczyzn
Doskonalenie istniejących
metod
• środki i urządzenia
elektroniczne ułatwiające
stosowanie metod naturalnych
• nowe substancje
plemnikobójcze
• doskonalenie metod
hormonalnych