Metal Yapı Malzemeleri

Yapı Malzemeleri Dersi3. Grup

METALLERMetaller yer kabuğundan cevher olarak elde edilen

serbest elektronlarla çevrili iyon atomlardan meydana gelmiş kristal sistemi olup homojen dokulu, katı veya sıvı halde özelliklerini değiştirmeyen inorganik esaslı demir, çelik, bakır, alüminyum, çinko, kurşun gibi çeşitli yapı malzemeleridir.

Metaller, kendi aralarında: soy metaller (altın, gümüş,platin gibi) ve soy olmayan metaller (demir, çinko, alüminyum gibi) şeklinde sınıflandırılabilir. Yarı metaller, iyi metal özelliği göstermez. Bu elementler hem metal, hem de ametal özelliği gösterir. Silisyum, bor, antimun, arsenik gibi elementler yarı metaldir.Doğada ametaller daha çok bulunsa da periyodik tablodaki elementlerin çoğu metaldir.

Metallerin hepsi (cıva elementi hariç) oda koşullarında katıdır.

Bütün metaller parlaktır (Metalik parlaklık). Işığı yansıtırlar.

Metaller sert ve yumuşak olabilir. Sert olan metal yumuşak olanı çizer.

Metaller, tel, levha ve toz haline gelebilir. Metaller esnektir; eğilip bükülebilir.

Soy metaller (altın, platin gibi) dışında diğer metaller havada paslanır.

Metal Malzemelerin;Fiziksel Özellikleri: Kimyasal Özellikleri:

Metalik malzemeler sıcaklık ve elektriği iyi

iletirler.

Metallerin kendine özgü

mukavemetleri vardır.

Erime sıcaklıkları ve özgül

ağırlıkları farklıdır.

Sıcak ve soğuk olarak

şekillendirilebilirler.

Kendilerine özgü renkleri ve sıcak-

soğuğa karşı dayanım farkları

vardır.

Oksijenle birleşerek yanarlar.

Her metal kendine özel asitlere,

bazlara ve tuzlara dayanıklıdır.

Metaller birbirleriyle bileşik

yapmaz. Ancak birbiri içinde

eritilerek karıştırılabilirler

ve alaşım oluştururlar.

Her metalin korozyon direnci

farklıdır.

Karbondioksit ile oksit, hidroksit ve

karbonatları oluştururlar.

Demir Esaslı Metalik MalzemelerDemir doğada 4. yaygın bulunan bir metaldir (% 4.2). 1536 °C de erir, serttir ve fazla elastik değildir.Yurdumuzda en zengin demir cevheri limonittir ve Divriği’de bulunur. (FeO(OH)·nH2O)Kullanılan malzemenin %90’ı kadar olan kısmı demir

esaslıdır. Demir esaslı malzemelerde C içeriğine göre Çelikler ve Dökme Demirler olarak 2’ye ayrılır.

Dökme Demir : %2 < C < %6.7

Çelikler : %0.1 < C < %2

Çelikler Çelikler, demir elementi ile genellikle %0,2 ile %2,1 oranında değişen karbon miktarının birleşiminden meydana gelen bir alaşımdır. Karbon ve diğer elementler demir atomundaki kristal kafeslerin kayarak birbirini geçmesini engelleyerek sertleşme amacı üstlenir. Karbon miktarı yüksek olan çelikler daha sert ve güçlü olmasına rağmen daha az sünektir. Günümüzde yaklaşık 3500 adet farklı fiziksel ve kimyasal özelliklerde çelik bulunmaktadır. Mevcut çeliklerin yaklaşık %75’i son 20 yıl içerisinde geliştirilmiştir. Eğer eyfel kulesi bugün yeniden inşa edilecek olsa mühendisler için daha önceden tüketilen miktarın 1/3’ i yeterli olabilecektir. Bu örnek çelik türlerinin her geçen gün kalitelerinin iyileştirildiğini göstermektedir.

•Ahşap ve betona göre mukavemeti yüksek bir malzemedir.

•Elastisite modülü; ahşabın 21 katı, betonarmenin 10 katıdır.

•Daha hafif malzemelerle çok daha büyük açıklıklar geçilebilir.

•Çok değişik şekillerdeki mimari geometrilere istenilen mukavemet ve estetiği koruyarak mükemmel cevap verilebilir.

Çeliğin Yapıdaki Önemi

Yapılarda Kullanılan ÇeliklerBetonarme

yapılarda donatıTaşıyıcı

malzeme(profil)16 mm 14 mm

12 mm 10 mm 8 mm

Betonarme çeliği

Hasır donatı* Kat döşemelerinde *Tünel kalıp uygulamalarında *Münferit ve radye temellerde *Perde ve istinat duvarı yapımında *Saha ve yol betonlarında *Fabrika zemin betonlarında *Su deposu ve havuz betonlarında *Kolon ve kirişlerde *Beton borularda*Prefabrik yapı elemanlarında *Metro, tünel ve galerilerde *Su yapılarında, baraj, kanal ve kanaletlerde

Dökme DemirlerDökme demirler %2 den daha fazla karbon içeren demir-

karbon alaşımlarıdır. 1150 °C derece ile çeliğin erime sıcaklığından düşüktür.

Mutfak eşyası üretiminde kullanılan maddelerden biridir. Çünkü zehirli madde içermez ve yüksek sıcaklıklara dayanıklıdır.

Dünyanın ilk dökme demirden yapılan

köprüsü

The Iron Bridge

Dökme demirden bir kanalizasyon kapağı

Demir Dışı Metal ve AlaşımlarıMagnezyum ve alaşımları

Alüminyum ve alaşımları

Bakırve alaşımları

Berilyumve alaşımları

Nikelve alaşımları

Kobaltve alaşımları

Titanyumve alaşımları

Çinkove alaşımları

Kurşunve alaşımları

Metalleri yapıdaki yerine koymadan, korozyona karşı bazı önlemler almak gerekir. Korozyon etkisinden korunmak için farklı metal malzemelerin birbirleriyle temasının tamamen kesilmesi, asit veya bazik ortamlarda kesinlikle yalıtımsız(koruyucu boya veya bitüm) kullanılmaması ve devamlı bakım yapılması gerekmektedir.

Taşıyıcı ElemanlarGünümüzde yapıya taşıyıcı eleman olarak giren metal genellikle çelik ve

özel çeliklerdir. Büyük açıklıkların geçilmesinde veya çok katlı yapılarda,kafes kiriş, asma-germe sistemler ve çelik karkas sistem olarak yer almaktaveya betonarme demirleri ve önceden çekilerek mukavemeti, nervürlü yüzeyiile de aderans değeri yükseltilmiş nervürlü çelikler olarak kullanılmaktadır.

Nervürlü demir

Metal Çatı Kaplama Günümüzde yapılarda kullanılan kaplama malzemelerinin çeşitliliği çok

artmıştır. Bir yapının çatısı için doğru bir kaplama malzemesi seçimi; malzemenin sağlam, uzun ömürlü, ekonomik, kullanım amaçlarına uygun ve estetik olması gibi şartları sağlamalıdır.

Metal Çatı Kaplama

Cephe Kaplamaları Giydirme cephe kaplamaları, yapıları dış etkenlerden korumak, aynı zamanda yapıda

görsel bütünlük oluşturarak daha estetik görünümler elde etmek için kullanılırlar. Genel olarak bütün giydirme cephe malzemeleri eski ya da yeni yapıların mevcut cephelerinin üzerine çeşitli konstrüksiyon sistemleri ile bağlanarak uygulanırlar. Böylece yapı yıpratıcı dış etkilere karşı (yağmur, rüzgâr, kar vb.) korumaya alınmış olur. Bu bakımdan dış cephede kullanılan kaplama malzemelerinin karakteristik özellikleri, yapının ömrü üzerinde birinci derecede önem kazanmaktadır.

Giydirme cephe kaplamalarında, özellikle son yıllarda, sıklıkla kullanılan alüminyum kompozit paneller ileri teknoloji ile üretilmiş olup modern mimaride kullanılan ve sıklıkla tercih edilen bir yapı elemanıdır. 4mm polietilen dolgu ve 0.5mm + 0.5mm alüminyum levha ile kaplı kompozit panellerin çalışma ısıları -50 ile + 80°C arasındadır. 100°C’lik ısı farkında genleşmesi 2.3mm’dir.

[Alüminyum Kompozit Panel (125x320)… 136.10 TL + KDV]

Cephe Kaplamaları

Doğrama Elemanları Doğramada yer alan demir ve alüminyum gibi malzemelerden, günümüzde özellikle

alüminyum doğramalar çok yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Demir doğramaları projesine göre şantiyede veya atölyelerde yaptırmak, alüminyum

doğramaları ise kendi özel detaylarına göre doğrama fabrikalarında yaptırmak veya hazır olarak seçip yerine uygulatmak mümkündür. Alüminyuma oranla demir doğramanın korunması ve bakım şartları çok zordur. Korozyon tehlikesine karşı devamlı boyanması gerekmektedir.

Alüminyum DoğramaAlüminyum Enerji Tasarrufu Sağlar

Alüminyum Uzun Ömürlüdür

Alüminyum Dekoratiftir

Alüminyum Çevrecidir

Alüminyum Sistemler - Kapı ve Pencere Sistemleri

Tesisat ve İnce Yapı Malzemeleri Bu grupta, yapının temiz su, pis su ve ısıtma tesisatlarında kullanılan demir,

bakır ve kurşun boruları, tesisat armatürleri, kilit ve doğrama aksamında yer alan alüminyum, paslanmaz çelik, bronz, pirinç ve demir malzemeleri, vida ve çivileri, elektrik tesisatında kullanılan bakır telleri, alüminyum güneş kırıcı ve storları saymak mümkündür. Bu tür elemanlar piyasadan seçildikten sonra yapıya giren hazır elemanlardır. Ancak merdiven ve balkon korkulukları olarak kullanılan demir elemanlar şantiye ve atölyede projesine uygun olarak mimar kontrolü ile yapılmaktadır.

Paslanmaz çelik Armatürler

Demir borular

Bakır borular

Kilitler Vida &

Çivi

Yağmur ve Atık Su BorularıÜrün: Yağmur suyu & Atık su arıtma & Depolama & Değerlendirme Sistemleri

Kısa Tanım: Evsel atık suların ve yağmur sularının arıtılmasını, depolanmasını ve değerlendirilmesini mümkün kılan sistemlerdir. Bireysel ve toplu yerleşim birimleri, otel vb. yaşam alanlarında yeraltı ve yerüstünde istenilen boyut ve kapasitede su yönetimi uygulamasıdır.

Uygulama Alanları: Müstakil konut, toplu konut, otel vb. yaşam alanlarında atık su ve yağmur suyunun yeniden kazanılması, yeraltı/yerüstü depolanması, bahçe sulama, kullanma suyu olarak değerlendirilmesi ile su giderlerinin azaltılması

Su arıtma Metal su boruları

Su Armatürleri Musluk, herhangi bir sıvı tesisatında boruların bitiş noktasında ya da sıvıyı

muhafaza eden tankın/deponun çıkış noktasında, kontrollü olarak akışı sağlayan armatürlerin genel adı. Musluklar, sanayide, evde, laboratuvarda yaşamın hemen her yerinde kullanılmaktadır. Kimi zaman gaz musluklarına da rastlanılmaktadır.

Evde genelde banyo, tuvalet, mutfak gibi ıslak hacimlerde bulunurlar. Banyo bataryası, Eviye bataryası, Lavabo bataryası gibi musluk türleri vardır.

Birden fazla musluk başı içeren musluk çeşitlerine batarya ya da armatür denir.

Vidalar Vida, esas itibarı ile, silindirik bir mil üzerine vida profili adı verilen diş şeklinin helis

eğrisi boyunca sarılması ile meydana gelir. Helis eğrisi, uzun dik kenarı, üzerine sarılacağı silindirin taban çevresine eşit olan bir dik üçgenin hipotenüsünün, silindir üzerine sarılışı sırasında oluşturduğu eğridir. Dik üçgenin kısa kenarı ise vidanın adımını göstermektedir ve helisin silindir yüzeyini bir defa dolanışındaki yükselme miktarı olarak tanımlanabilir.

Helisin silindir üzerine sarılma yönüne göre, sağ ve sol vidalar oluşur. Silindire sarılan helis birden fazla ise vida, helis sayısına göre iki, üç,...,ağızlı vida olarak adlandırılır. Çoğunlukta kullanılan vidalar; çeşme açma yönünde (sağdan sola) sökülüp, kapatma yönünde (soldan sağa) takılır. Son yıllarda matkapla delik açmayı gerektirmeyen, matkap uçlu vidalar yapılmıştır.

Çiviler Çivi, ahşap ya da plastik malzemeleri bir daha açılmamak üzere birleştirmek için

kullanılan birleştirme aygıtıdır. Bir ucu sivri uçlu ince çubuk benzeri parçanın diğer ucunda çekiç ile vurulabilecek bir

başlık vardır. Başlığa çekiç ile vurulduğunda sivri uçta çok yüksek bir basınç olur. Bu basınç çivinin yumuşak tahta veya plastik içerisine dalmasına sebep olur. Çivi üzerinde bulunan ufak tırtıklar çivinin geri çıkmasını önler. İki parçaya da saplanan çivi bu parçaları birleştirmiş olur. Çivi çakmak için dizayn edilmiş çekiçler üzerinde yanlış çakılan çiviyi düzeltmek veya çıkarmak için özel bir anahtar delik bulunur. Bu anahtar deliğe çivi başı takılır ve çekicin diğer ucundan kuvvet uygulanarak kaldıraç etkisi ile çivi sökülür.

Kullanım amaçlarına göre çivilerin gövde kısmı, düz, ring, helikal (vidalı) şekildedir. Ring ve vidalı çiviler düz çivilere göre daha zor söküldüğünden çok iyi birleştirilmesi gereken ve yük taşıma etkisine maruz kalan yerlerde tercih edilirler. Ayrıca beton uygulamalarında kullanılmak üzere yüksek karbonlu telden, ısıl işlem ile sertleştirilerek üretilmiş çiviler vardır.

Çivi Fiyatları

Güneş Kırıcı Sistemler Güneş kırıcı sistemleri, cepheyi güneşten korumak ve gölge oluşturmakla

birlikte binaya estetik değerler de kazandırmaktadır.Yuvarlak,elipsoidal ve köşeli olmak üzere çeşitli dizayn ve boyutlarda profillerden (120 mm-600 mm) hareketli ve hareketsiz farklı fonksiyonlarda uygulama şekilleri bulunmaktadır.

Dış dünya ile görsel teması ortadan kaldırmadan, insanı yeterli gün ışığına kavuştururken modern yapıların gölgelendirilmesini sağlamaktadır. Dekoratif amaçlı olarak da kullanılmaktadır. Farklı şekil ve ebatlarda geniş bir ürün yelpazesine sahip olduğu kadar estetik bir görünüme de sahiptir. Sabit veya hareketli olarak uygulanabilme olanağı bulunmaktadır.

Kaynakça 1.Üneri, S. (1998), “Korozyon ve önlenmesi, Korozyon Derneği Yayını”, s.413, Ankara.

2.Kural, M.E. (1982). “Ahşap ve Çelik Yapılar Ders Notları”. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi inşaat Mühendisliği Bölümü,izmir.

3.www.catider.org.tr

4.www.yalitim.eu/decra

5.www.yalteks.com.tr

6.www.yapikatalogu.com/Cephe+kaplama+malzemesi

7.http://www.malzemeci.net/Aluminyum-Kompozit-Panel-125x320-_2392.html#0

8.*Fırat Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Yapı Eğitimi Bölümü – ELAZIĞ **Sentez Metal İnşaat – İSTANBUL

9.http://www.korkmaz-metal.com/su-borulari-fiyat-listesi/

10.tr.wikipedia.org