metab slozenih lipida pred

Upload: ana194

Post on 18-Oct-2015

53 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    1/83

    METABOLIZAM

    SLOENIH LIPIDA

    FOSFOLIPIDI: esterskieterski

    SFINGOLIPIDI,

    GLIKOSFINGOLIPIDI

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    2/83

    jednostavni lipidi

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    3/83

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    4/83

    (CH2)nCH3

    (CH2)nCH3

    (CH2)nCH3C

    O

    OH2C

    C

    O

    OH2C

    CO

    OHCl ipaza

    + H OH (CH2)nCH3HO C

    O

    3+

    OHH2C

    OHH2C

    OHHC3

    HIDROLIZA TRIACILGLICEROLA

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    5/83

    FOSFOLIPIDI

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    6/83

    STEREOSPECIFINO NUMERIR NJE GLICEROL(-glicerol)

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    7/83

    POLARNE GRUPE

    FOSFOLIPIDA

    Myo-inositol

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    8/83

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    9/83

    Fosfatidilinozitol

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    10/83

    KARDIOLIPIN

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    11/83

    FAKTOR AKTIVACIJE TROMBOCITA; PLATELET-ACTIVATING FACTOR (PAF)

    PLAZMENIL-ETANOLAMIN ili etanolamin-plazmalogen

    (alk-1-enil-fosfatidiletanolamin)

    ETERSKI

    VEZANI

    FOSFO-

    LIPIDI

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    12/83

    FOSFATIDILINOZITOL-4,5-BISFOSFAT

    (INOZITIDI)

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    13/83

    DJELOVANJE FOSFOLIPAZE C:

    Oslobaanje DRUGIH GLASNIKA.

    Tk. Djelovanje FOSFOLIPAZE A2:

    Oslobaanje npr. ARAHIDONATA(C20:4); posebice iz plazmalogena.

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    14/83DIACILGLICEROL-3-P; FOSFATIDAT

    JETRA

    +

    BUBREZI

    Aktivacija MASNE K.

    stvaranjem

    acil-CoA

    izoenzimi

    Citosolni enzim;

    Vezan s NAD

    Iz glikolize

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    15/83

    Iz glikolizeJETRA

    +

    BUBREZI

    Citosolni enzim;

    Vezan s NAD

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    16/83

    Aktivacija MASNE K.

    stvaranjem

    acil-CoA

    izoenzimi

    DIACILGLICEROL-3-P; FOSFATIDAT

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    17/83

    HIDROLIZA

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    18/83

    Kljuni koracibiosinteze!

    Meuproduktlizofosfatidat

    (lizofosfolipidi tk.detektirani u

    stanicama)

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    19/83

    BIOSINTEZA FOSFOLIPIDAKod eukariota:

    - na povrini glatkog ER-a;- na unutranjoj membrani

    mitohondrija;

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    20/83

    Nukleofilni napadputem OH-grupe

    Uklanjanje CMP-a

    U eukariota:

    Obje strategije

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    21/83

    Strategija 1

    U E. Coli

    i

    U eukariota do

    fosfatidilglicerola;

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    22/83

    Nukleofilni napad

    putem OH-grupe (1,2)

    U bakterija

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    23/83

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    24/83

    U bakterija

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    25/83

    Eukarioti:

    Sintetiziraju

    ANIONSKEFosfolipide iz

    CDP-DAGa

    kondenzacija

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    26/83

    U sisavaca:

    samo u jetri

    U sisavaca

    U stanicama

    kvasaca

    (lecitin)

    ili etanolamin

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    27/83

    Strategija 2

    U sisavaca:u svim tkivima.

    (spaavanje

    kolina ilietanolamina)

    ili etanolamin

    ili Fosfatidiletanolamin

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    28/83

    U sisavaca:samo u jetriU jetri

    SUMARNI PREGLED

    METAB. PUTEVA SINTEZE

    FOSFATIDILKOLINAI

    FOSFATIDILETANOLAMINA

    SINTEZA

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    29/83

    SINTEZA

    ETERSKIH LIPIDA

    ukljuujui

    PLAZMALOGENE

    -UVOENJE

    ETERSKE VEZE:

    U PEROKSISOMIMA

    (zamjena acilnog-alkilnim ostatkom)

    DHAP-ACIL-

    TRANSFERAZA

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    30/83

    DJELOVANJE FOSFOLIPAZE C:

    Oslobaanje DRUGIH GLASNIKA.

    Tk. Djelovanje FOSFOLIPAZE A2:

    Oslobaanje npr. ARAHIDONATA(C20:4); posebice iz plazmalogena.

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    31/83

    FOSFATIDILINOZITOL KAO SIDRO

    tzv.

    USIDRENIH MEMBRANSKIH PROTEINA

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    32/83

    INZULIN: STIMULIRA KONVERZIJU HRANOM

    UNESENIH UGLJIKOHIDRATA I PROTEINA U MASTI!

    NEDOSTATAK INZULINA: SMANJENA SINTEZA MK (FA)

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    33/83

    NEDOSTATAK INZULINA

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    34/83

    SFINGOLIPIDI:

    - Ceramidi (drugi glasnici)i razgradni produkti:

    Sfingoidne baze (drugi glasnici)

    - Sfingofosfolipidi (sfingomijelini)

    - Glikosfingolipidi (Glikolipidi):neutralni i

    kiseli (gangliozidi i sulfo-GSL)GANGLIOZID GT1b

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    35/83

    GANGLIOZID GT1b

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    36/83

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    37/83

    SINTEZA

    SFINGOLIPIDA

    -uzdu ER-a

    i Golgi-aparata

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    38/83

    DRUGI

    GLASNIK

    DRUGI

    NEUTRALNIGSL KISELI GSL

    (SULFO-GSL I

    GANGLIOZIDI=

    sijalilirani GSL)

    Series Family Core structure

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    39/83

    KLASIFIKACIJA

    GLIKOSFINGOLIPIDA

    PREMA

    OLIGOSAHARIDNIM

    SERIJAMAILI OBITELJIMA*.

    (symbol) (abbreviation)

    Ganglio

    (Gg)

    Gangliotriaose

    (Gg3)

    gangliotetraose

    (Gg4)

    GalNAc(1-4)Gal(1-4)Glc(1-1')CerGal(1-3)GalNAc(1-4)Gal(1-4)Glc(1-1')Cer

    Neolacto(nLc)

    Neolactotetraose(nLc4)

    Neolactohexaose

    (nLc6)

    RGal(1-4)GlcNAc(1-3)Gal(1-4)Glc(1-1')CerGal(1-4)GlcNAc(1-3)R

    Lacto

    (Lc)

    Lactotriaose

    (Lc3)

    lactotetraose

    (Lc4)

    GlcNAc(1-3)Gal(1-4)Glc(1-1')CerGal(1-3)GlcNAc(1-3)Gal(1-4)Glc(1-1')Cer

    Globo

    (Gb)

    Globotriaose

    (Gb3)

    Globotetraose

    (Gb4)

    Gal(1-4)Gal(1-4)Glc(1-1')CerGalNAc(1-3)Gal(1-4)Gal(1-4)Glc(1-1')Cer

    Isoglobo

    (iGb)

    Isoglobotriaose

    (iGb3)

    Isoglobotetraose(iGb4)

    Gal(1-3)Gal(1-4)Glc(1-1')CerGalNAc(1-3)Gal(1-3)Gal(1-4)Glc(1-1')Cer

    Muco

    (Mc)

    Mucotetraose

    (Mc4)

    Gal(1-3)Gal(1-4)Gal(1-4)Glc(1-1')CerGala

    (Ga)

    Galatriaose

    (Ga3)

    Gal(?1-4)Gal(1-4)Glc(1-1')Cer

    Arthro(Ar)

    Arthrotetraose(Ar4)

    GalNAc(1-4)GlcNAc(1-3)Man(1-4)Glc(1-1')Cer

    RAZGRADNJA

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    40/83

    RAZGRADNJA

    (KATABOLIZAM)

    I

    BOLESTI

    O S GO

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    41/83

    KATABOLIZAM SFINGOMIJELINA

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    42/83

    CERAMIDI

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    43/83

    CERAMID

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    44/83

    N ACETILNEURAMINSKA KISELINA (SIJALINSKA KIS )

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    45/83

    N-ACETILNEURAMINSKA KISELINA (SIJALINSKA KIS.)

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    46/83

    SFINGOMIJELIN

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    47/83

    SULFATID

    CEREBROZID

    Galaktozil-ceramid

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    48/83

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    49/83

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    50/83Series

    ( b l)

    Family

    ( bb i ti )

    Core structure

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    51/83

    (symbol) (abbreviation)

    Ganglio

    (Gg)

    Gangliotriaose

    (Gg3)

    gangliotetraose

    (Gg4)

    GalNAc(1-4)Gal(1-4)Glc(1-1')CerGal(1-3)GalNAc(1-4)Gal(1-4)Glc(1-1')Cer

    Neolacto(nLc)

    Neolactotetraose(nLc4)

    Neolactohexaose

    (nLc6)

    RGal(1-4)GlcNAc(1-3)Gal(1-4)Glc(1-1')CerGal(1-4)GlcNAc(1-3)R

    Lacto

    (Lc)

    Lactotriaose

    (Lc3)

    lactotetraose

    (Lc4)

    GlcNAc(1-3)Gal(1-4)Glc(1-1')CerGal(1-3)GlcNAc(1-3)Gal(1-4)Glc(1-1')Cer

    Globo

    (Gb)

    Globotriaose

    (Gb3)

    Globotetraose

    (Gb4)

    Gal(1-4)Gal(1-4)Glc(1-1')CerGalNAc(1-3)Gal(1-4)Gal(1-4)Glc(1-1')Cer

    Isoglobo

    (iGb)

    Isoglobotriaose

    (iGb3)

    Isoglobotetraose

    (iGb4)

    Gal(1-3)Gal(1-4)Glc(1-1')CerGalNAc(1-3)Gal(1-3)Gal(1-4)Glc(1-1')Cer

    Muco

    (Mc)

    Mucotetraose

    (Mc4)

    Gal(1-3)Gal(1-4)Gal(1-4)Glc(1-1')CerGala

    (Ga)

    Galatriaose

    (Ga3)

    Gal(?1-4)Gal(1-4)Glc(1-1')Cer

    ArthroAr

    ArthrotetraoseAr

    GalNAc(1-4)GlcNAc(1-3)Man(1-4)Glc(1-1')Cer

    KLASIFIKACIJA

    GLIKOSFINGOLIPIDAPREMA

    OLIGOSAHARIDNIM

    SERIJAMA

    ILI OBITELJIMA*.

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    52/83

    BIOSYNTHESIS OF CERAMIDE

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    53/83

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    54/83

    SYNTHASE

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    55/83

    (dihydrosphingosine)

    REDUCTASE

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    56/83

    Acyl-CoA-

    transferase

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    57/83

    Dihydroceramide-

    reductase

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    58/83

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    59/83

    Galaktozil-ceramide i Glukozil-ceramid

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    60/83

    BIOSINTEZA SULFO-GLIKOLIPIDA

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    61/83

    BIOSINTEZA SULFO GLIKOLIPIDA

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    62/83

    LAKTOZILCERAMIDI

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    63/83

    BIOSYNTHESIS OF SPHINGOMYELIN

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    64/83

    BIOSYNTHESIS OF SPHINGOMYELIN

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    65/83

    synthase

    DEGRADATION

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    66/83

    (CATABOLISM)

    AND

    DISEASES

    CATABOLISM OF SPHINGOMYELIN

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    67/83

    N-ACETYLNEURAMINIC ACID (SIALIC ACID)

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    68/83

    N ACETYLNEURAMINIC ACID (SIALIC ACID)

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    69/83

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    70/83

    H2C

    CC

    CH2

    CH3

    H

    dienes (condensated, conjugated, isolated):

    isoprene (2-methyl-1,3-butadiene)

    isoprene unit

    -- terpenes, some vitamins, steroids and steroidal hormones;

    ISOPRENOIDS (Isoprenoid lipids)

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    71/83CHOLESTEROL AND DERIVATIVES; STEROIDS

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    72/83

    Tetracyclic system: 3 cyclohexane- and 1 cyclopentane ring

    CYCLOPENTANOPHENANTHRENE RING

    Steroid skeleton:

    5--gonan(-configuration at C-5)

    CHOLESTEROL; 5 cholesten 3 ol

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    73/83

    CHOLESTEROL; 5-cholesten-3-ol

    Ch l t l E t

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    74/83

    Cholesterol Esters :

    palmitoyl-cholesterol

    Ergosterol;

    Pecursor of vitamine D2(UV-light)

    Plant sterol

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    75/83

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    76/83

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    77/83

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    78/83

    Bil id

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    79/83

    cholanic acid

    Bile acids

    CHOLANIC ACID DERIVATIVES

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    80/83

    CHOLECALCIFEROL

    vitamin D3

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    81/83

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    82/83

  • 5/27/2018 Metab Slozenih Lipida Pred

    83/83