mesecen bilten na znm dekemvri 2011

БИЛТЕННА ЗДРУЖЕНИЕТО НА НОВИНАРИТЕ НА МАКЕДОНИЈА

БРОЈ 3

22

Kристина Ma~ki}

Z druènieto na novinarite na Make-donija, minatata sabota (9 dekem-vri) vo Skopje, odrà redovno neiz-borno Sobranie, kade be{e usvoen Izve{tajot za rabota na rakovodst-

voto na ZNM i Finansiskiot izve{taj za pr-vite deset meseci od 2011 godina. ^lenovite na Sobranieto ednoglasno go usvoija i Ak-ciskiot plan za rabotata na Zdruènieto vo narednite tri godini.

Sobranieto donese i Zaklu~ok za rabotata na Nadzorniot odbvor, koj ne dostavi finan-siski izve{taj. Im naloì na ~lenovite na Nadzoren, vo rok od dva meseca da izgotvat izve{taj, soglasno odredbite od Statutot na ZNM, vo sprotivno rakovodstvoto treba da pokrene postapka na narednoto Sobranie da se izberat novi ~lenovi na NO.

Ot~et pred ~lenovite podnese pretsedate-lot na ZNM, Naser Selmani, koj re~e deka za edna godina rabota, Zdruènieto stana vidliva, a so negovite nastapi vo javnosta, i prepoznatliva kako za{titnik na interesite na novinarite. I pokraj èstokiot pritisok od politikata, dodade Selmani, ZNM ostana samostojna i nezavisna.

„Samiot fakt deka novoto rakovodstvo na ZNM èstoko be{e kritikuvano od vlasta i od opozicijata e dovolen dokaz deka nie sme na vistinskiot pat i deka taka treba da prodolìme”, istakna toj.

Spored nego, ZNM uspea da ja smeni per-cepcijata vo javnosta deka novinarite se glav-ni vinovnici za problemite vo mediumite. „Mesto deùrni krivci, ja otkrivme bolnata vistina deka tie se najgolemite `rtvi na nedemeokratskiot i koruptivniot mediumski sistem. Jasno ja poso~ivme odgovornosta na politi~kite partii, sopstvenicite na me-diumite i na del od urednicite za haosot vo mediumite. Gi demaskiravme nivnite ko-ruptivni odnosi na smetka na slobodata vo izrazuvaweto i na pravata na novinarite “, re~e Selmani.

Toj re~e deka stavovite na ZNM za sostoj-bata na mediumite stanaa del od Izve{tajot na EK za napredokot na Makedonija i na mnogu izve{tai na evropski i svetski nev-ladinite organizacii. „Toa pokaùva deka na{ite stavovi se objektivni”, podvle~e Sel-mani.

Zboruvaj}i za dijalogot so Vladata, re~e deka toj ne e ni ednostven nitu lesen pro-ces, no deka so dobra volja i iskrena nam-era od dvete strani moè da se postignat

dobri re{enija. Povtori deka ZNM vo dijal-ogot prednost dava na sproveduvaweto na za-konite i na dekriminalizacijata na klevetata i navredata, kako i na harmonizacijata na Za-konot za radidifuzna dejnost so evropskata direktiva i drugite evropski standardi.

ZNM prvpat go promovira{e konceptot za samoregulacija i sprovede medijacija za povlekuvawe na nad 40 tu`bi za kleveta i navreda protiv novinari, kako i go zajakna ad-ministrativniot kapacitet na kancelarijata i obezbedi niza benificii za ~lenstvoto.

Vo debatata be{e dadena poddr{ka na pret-stavnicite na ZNM vo dijalogot so Vladata, no be{e pobarano u{te poglasno da gi branat nivnite pozicii. Da se raboti na dekrimi-nalizacijata i da ne se prifati idejata za Zakon za mediumi. Selmani pojasni deka pred da po~nat razgovorite so Vladata, novinarite bile pra{ani preku anketi, a bile organizira-ni i debati vo Skopje i tri rundi debati po Regionalnite centri.

SOBRANIE NA ZDRU@ENIETO NA NOVINARITE NA MAKEDONIJA

Novinarite baraat Izdava: Zdruènie

na novinarite na Makedonija,

Gradski yid blok 13,

1000 Skopje;

Tel: (+3892) 3298-139;

Faks: (+3892) 3116-447,

E-mail: [email protected]

Uredni~ki tim:Naser SelmaniSa{o OrdanovskiMi{ko Ivanov

Novinari:Nevena Popovska Kristina Ma~ki}Filjana Koka

Sobranieto go usvoi Izve{tajot za rabota na ZNM, Finansiskiot izve{taj i go donese Strate{kiot plan za narednite tri godini, a go ukori Nadzorniot odbor

БИЛТЕН на Здружението на новинарите на Македонија

33

Vtorata to~ka okolu Finasiskiot izve{taj predizvika interesna debata. Na masa pred novinarite ima{e ~etiri komentari od nekolku ~lenovi na Nadzorniot odbor, no nieden od niv ne dojde na Sobranieto za da gi branat stavovite. Be{e istaknato deka ne e dobro da se diskutira za izve{tai vo otsustvo na izgotvuva~ite, no ,sepak, ~le-

novite imaa pra{awa koi del po del im bea pojasneti. Pra{awata bea povrzani so finasiraweto na Reginalnite centri, odnosno isplatenite honorari, za {to Selmani po-jasni deka se isplateni sredstva za kirija od NPA Proek-tot, no i deka bile pokrieni dolgovi ostaveni od prethod-noto rakovodstvo.

Se postavi pra{aweto za studiskata poseta na ~leno-vite na rabotnata grupa za samoregulacija vo Norve{ka. Selmani objasni deka idejata bila na norve{kata ambasada koja za taa cel odvoi 3 iljadi evra za da & se pomogne na rabotnata grupa da go zapoznae norve{koto iskustvo na samoregulacija.

Bidejki pretstavnicite od Nadzorniot ne bea prisutni, Sobranieto donese zaklu~ok i go obvrza NO vo narednite 2 meseca da ja ispolni svojata statutarna obvrska i da podgotvi edinstven Izve{taj za finansiskoto rabotewe na ZNM. Dokolku ovaa obvrska ne se ispolni, UO }e pristapi kon primena na ~len 43, odnosno ~len 40 (aliena 18).

Strate{kiot plan na ZNM, otkako ~lenovite detalno go razgledaa, bez diskusija go izglasaa i prifatija. Se raboti za dokument vo koj se pretstaveni celite, nasokite ak-tivnostite i potrebnite sredstva za preiod od tri godini za realizacija na aktivnostite na ZNM. ^etirite glavni celi se zgolemuvawe na novinarskata solidarnost i na do-verbata vo ZNM, unapreduvawe na profesionalnite stan-dardi i etika i refomra na pravnata ramka, kako i krei-rawe na politiki vo mediumite.

dijalog so rezultati

44

TRKALEZNA MASA NA VLADATA I ZNMTRKALEZNA MASA NA VLADATA I ZNM

Se bara re{enie za Se bara re{enie za DEKRIMINALIZACIJATADEKRIMINALIZACIJATA na klevetata na klevetata i navredatai navredataOsnovna pri~ina zo{to ZNM bara dekriminalzaicija na klevetata i navredata e {to makedonskite sudovi ne ja po~ituvaat sudskata praksa od Evropskiot sud za ~ovekovi prava vo Starzburg

55

Se bara re{enie za DEKRIMINALIZACIJATA na klevetata i navredata

БИЛТЕН на Здружението на новинарите на МакедонијаNevena Popovska

N adle`nite institucii da gi pr-ezemat neophodnite ~ekori za razre{uvawe na dekriminalizaci-jata na klevetata i navredata. Ova e zaklu~okot {to proizleze od

trkaleznata masa na tema „Dekriminalizaci-ja na navredata i klevetata”, koja se odrà na 13 dekemvri vo hotelot „Aleksandar palas”,

vo organizacija na Vladata i na Zdruènieto na novinarite na Makedonija. Osven toa, rabot-nata grupa go pozdravi zapo~nuvaweto na proce-

sot i tekovno }e gi sledi aktivnostite koi }e se prezemat vo nasoka na dekriminalzacija na kle-vetata i navredata.

Tribinata e vtor javen nastap na vladinite pret-stavnici so novinarite otkako be{e najaven dijal-ogot za podobruvawe na sostojbite vo mediumskata sfera.

Na trkaleznata masa voveden zbor imaa vicepre-mierkata Teuta Arifi, pretsedatelot na ZNM, Naser Selmani, kako i ambasadorot na Misijata na OBSE vo Makedonija, Ralf Bret, ministerot za pravda Blerim Bexeti i advokatot angaìran od strana na Zdruènieto, Filip Medarski. Na konferencijata u~estvo zedoa i golem broj na novinari, pretstavni-ci na nevladiniot sektor vo ~oj fokus se mediumite, vladini pretstavnici, kako i golem del od ambasa-dorskiot kor vo zemjava, me|u koi i amerikanskiot ambasador Pol Volers.

Vicepremierkata Arifi re~e deka Vladata vo ovoj proces vleguva so iskreni nameri i najavi ot-vorenost za sorabotka. „Ako iskreno razgovarame

za site problemi, }e moème da najdeme re{enie za podobro rabotewe na mediumite”, istakna Arifi. Sepak vo svoeto izlagawe vicepremierkata ne dade konkretno re{enie za dekriminalizacijata, za koja oceni deka e dobro {to se otvora kako pra{awe i {to postoi podgotvenost od strana na Vladata da se najde uspe{en na~in za da se ovozmoì normalno funkcionirawe na novinarite.

Pretsedatelot na ZNM, Naser Selmani, pobara celosna dekrmiminalizacija na klevetat i navredata poradi toa {to makedonskite sudovi koga postapuvaat za predmetite za kleveta i navreda protiv novinari ne ja sledat sudskata praksa od Strasburz i im doz-voluvaat na nositeli na javni funkcii da gi koristat ovie tu`bi da se discipliniraat novinarite i da se ograni~i slobodata na izrazuvaweto.

„Sudovite koga postapuva po vakvi tu`bi bi trebalo da ja sledat sudskata praktika na Sudot za ~ovekovi prava vo Strazbur, koj pravi balans me|u pravoto na sloboda na izrazuvawe kako javen interes i za{titata na ugledot i ~esta na politi~arite”.

Toj pra{a dali za makedonskite sudovi se pova`ni ugledot i dostoinstvoto na politi~arite otkolku slobodata na izrazuvaweto i pravoto na gra|anite da bidat informirani. Makedonija, spored nego, e moèbi lider vo regionot i vo Evropa po golemiot broj tu`bi protiv novinari. „Imame informacii deka sekojdnevno se podnesuvaat novi tu`bi. Na udar se novinarite, a ne i sopstvenicite i urednicite”, podvle~e Selmani. Ottamu, be{e pobarana hierar-hiska odgovornost, a ne kaznite za kleveta i navreda pa|aat samo na tovar na novinarite. Toj iznesen stav deka odloùvanite ro~i{ta zaedno so visokite kazni predizvikuvaat strav i avtocenzura kaj novinarite.

66

Od druga strana pak, vo krajna linija i objavuvaweto na ispravka ili demant

bi trebalo da pretstavuva dovolna satis-fakcija za nanesenata nematerijalna {teta na

tuìtelot. Ambasadorot i {ef na misijata na OBSE vo Make-

donija, Ralf Bret izrazi poddr{ka na dekriminal-izacijata na klevetata i navredata, koja e vo sklad so opredelbite na ovaa organizacija.

Ministerot za pravda istakna deka so izmenite na Krivi~niot zakonik }e bidat opfateni klevetata i navredata, a vo podgotovkata na novite zakonski re{enija, koi }e se pravat spored praktikite na ev-ropskite zemji }e bide vklu~eno i ZNM.

Bexeti istakna deka od vkupno 296 krivi~ni pred-meti vo koi novinarite se javuvaat vo uloga na tuèni ili tuìteli, vo poslednive dve godini i zavr{eni 145 sudski procesi, samo vo devet bile presudeni

pari~ni kazni. „Vo 78 procenti od slu~aite tu`bite bile povle~eni, otfrleni, postapkata bila zaprena ili imalo osloboditelni presudi”, informira{e toj.

Na izjavata na Bexeti reagiraa novinarite koi go iznesoa podatokot deka se u{te ima aktivni 166 tu`bi protiv novinari, od koi duri 96 se od 2010 godina, a vo najgolem broj podneseni od javnite funkcioneri, za koi Sudot vo Strazbur prepora~uva da bidat potoler-antni kon javnite kritiki.

Za Tamara Grn~aroska ~len na UO na ZNM zagriùva~ki e podatokot {to od godina vo godina pro-gresivno raste brojot na tu`bi protiv novinarite. „Pari~nata kazna koja naj~esto im se izrekuva na nov-inarite e isto taka pra{awe koe zagriùva, bidej}i taa definirana kako dnevna globa so maksimalna visina od 5.000 evra na den, moè da dostigne fra-panten iznos od 1.800.000 evra”, re~e Grn~aroska.

Gazmend Ajdini kako najgolem problem ja poso~i mo`nosta od zatvorskata kazna koja se u{te postoi vo Krivi~niot zakonik kako predvidena sankcija {to moè da mu se izre~e na novinar. Toj pobara sudot da im pruì pomo{ na novinarite vo tekot na dokaznata postapka.

Petrit Sara~ini od MIM pak smeta deka politi~arite se „posebni lu|e”, vo smisla deka treba da moàt da is-trpat pove}e kritika. Toj se zaloì za hierarhiska odgo-vornost vo mediumite vo slu~aite na kleveta i navreda bidej}i novinarite sepak rabotat po nalog na urednicite ili sopstvenicite na mediumot.

Miomir Serafinovi}, ~len na UO na ZNM preku primeri od sopstvenoto iskustvo ukaà deka izreku-vaweto na visoki pari~ni kazni za novinarite vo sporovi so politi~ari gi ohrabruvaat i ostanatite kategorii gra|ani da gi tuàt novinarite so cel da dobijat visoka o{teta. Serafinovi} prito pobara vo

procesto na dekriminalizacija am-nestija na site aktivni slu~ai koi se vodat za kleveta i navreda.

Najradikalen stav proti derkimi-nalizaciijata na klevetata i navre-data izrazi Javniot obvinitel, Qup~o [vrgovski, koj smeta deka makedonsko-to op{testvo se u{te ne e podgotveno za toa. Imeno {vrgovski smeta deka „Strazbur dozvoluva silni provoka-cii kon javnite funkcioneri, no ako za informacijata ima dokazi, a novin-arot prethodno ne gi proveril dobro dokazite, toga{ Sudot ne go amnestira od odgovornost”.Spored nego presu-dite na Sudot vo Strazbur se temelat na dolgoro~na evolucija na svest. „Nie ovde barame standardi, a pritoa zaboravame deka politi~ki, civiliza-ciski, kulturolo{ki itn. sme nekolku nivoa zad zapadnite demokratii”, re~e [vrgovski.

Na izlagaweto na javniot obvini-tel, reagira{e Stole Naumov, ~len na Sovetot za radiodifuzija, koj re~e

deka e krajno vreme e da se napravi ne{to vo pogled na dekriminalizacijata na klevetata i navredata bidej}i {tetata koja so svoeto odnesuvawe moè da ja napravi eden politi~ar e mnogu pogolema od onaa {to moè da ja napravi novinarot so svoeto pi{uvawe. Nekoga{, istakna Naumov, novinarot e staven vo pozicija da {pekulira za da uspee da gi isprovocira politi~arite so cel gra|anite da go vidat nivnoto vistinsko lice.

Novinarot Aleksandar ômovski, pak, re~e deka „ako vo Evropa se slu~uva Evropski sud za pravda denes, zna~i nie treba da se vratime eden vek nanazad”. Spored nego se dodeka go preispituvame deokratskiot kapacitet na instituciite se dotoga{ novinarite i profesijata }e bidat zagrozeni. „Nie nemame odgovor-ni politi~ki eliti i zatoa nie razgovarame za Make-donija vo koja nedostiga deokratski kapacitet”, be{e deciden ômovski.

77


Rabotnata grupa od pretstavnici na Zdru`enieto na novinari na Makedonija i od Vladata na Makedonija, formirana za da raboti na podobruvawe na sostojbite vo mediumite, na svojata treta sredba usvoi

Zaklu~ok so koj go povikuva Sovetot za radiodi-fuzija dosledno i vo celost da go implementira Zakonot za radiodifuzna dejnost.

Vo delot od razgovorite koi se vodat za dosled-na i neselektivna primena na Zakonot, na {to in-sistira ZNM, pretstavnicite od Vladata nastapija so zalo`ba Sovetot za radiodifuzija vo celost da gi sproveduvaat zakonskite odredbi. Od strana na vladinite pretstavnici vo rabotnata grupa be{e potencirano deka so Vladata imaat problem onie {to ne go primenuvaat Zakonot, a ne onie {to go primenuvaat.

Zabele{kite na ZNM i na drugite mediumski or-ganizacii se deka va`ni odredbi od Zakonot ne se

po~ituvaat, osobeno delot za sopstvenosta na me-diumite, mediumskata koncentracija, oslabnetata pozicija na Sovetot za radiodifuzija. Osven toa, dodeluvaweto na novi dozvoli dopiolnitelo go naru{il pazarot, a, isto taka, ne se po~ituvaat nitu programskite i tehni~kite standardi propi{ani so Zakonot. SRD nema sredstva za nadzorot vo ispol-nuvaweto na standardite od radiodifuzerite i ima nedostatoci vo delot na upravuvawe so nadzorot na javniot servis, MRTV.

Vo vrska so prezentacijata na konceptot za harmonizacija na zakonodavstvoto so evropskata direktiva, Preporakite od Sovetot na Evropa i na Preporakite na Evropskata komisija, rabotnata gru-pa se dogovori eventualnata potreba za donesuvawe nov ili izmena na postojnite zakoni da se donese na rabotnata grupa, po {to niz {iroki konsultacii so novinarite, mediumite, nevladiniot sektor i ek-spertite }e se donese soodvetno re{enie.

RABOTNATA GRUPA NA VLADATA I ZNM BARA

SRD da go sprovede Zakonot za radiodifuzna dejnost

88

LUSTRACIJA NA NOVINARI

Izjavite se dostavuvaat do 31 januari

Fiqana Koka

K omisijata za verifikacija na faktite, na 10 noemvri do-nese Odluka so koja gi po-vika site aktivni novnari vo Makedonija, od prvi dekemvri

do krajot na januari da podnesat Iz-java za nesorabotka so tajnite slu`bi. Vakvata Odluka se povikuva na ~lenot 6 stav 2 od Zakonot za opredeluvawe dopolnitelen uslov za vr{ewe javna funkcija. Izjavata broj 2, novinarite moàt da ja prezemat od veb-sajtot na Komisijata, ja popolnuvaat i otkako }e ja zaverat kaj notar, li~no treba da ja dostavat do Komisijata, koja e smestena vo zgradata na MRTV. Za za-verka na Izjavata, notarite napla}aat po 150 denari.

Obvrskata novinarite da se lus-triraat proizleze po donesuvawe-to na Izmenite i dopolnuvawata na Zakonot za dopolnitelen uslov za vr{ewe na javna funkcija od 25 fevru-ari godinava, koga be{e preciziran opfatot na novinari i urednici, a ne na site vraboteni. Podnesuvaweto na pismena Izjava za osnova~ite na trgovski radiodifuzni dru{tva i za pe~atot, postoi u{te od donesuvaweto na osnovniot tekst na Zakonot od 29 januari 2008 godina.

Pretsedatelot na Komisijata, Tome Axiev, pojasnuva deka za toa dali nekoe lice sorabotuvalo so tajnite slu`bi, Komsijata utvrduva soglasno ~len 2 i 4 od ovoj Zakon kade {to se veli:

,,Pod sorabotka vo smisla na ovoj Zakon se smeta svesna, tajna, orga-nizirana i kontinuirana sorabotka i aktivnost zasnovana so pismen doku-ment so organite na Dràvna bezbed-nost vo svojstvo na taen sorabotnik ili taen informator, pri operativno pribirawe na inofmarcii {to bile predmet na obrabotka, ~uvawe i ko-ristewe od organite na Dràvnata bezbednost vo oblik na avtoma-tizirani ili ra~ni zbirki na poda-toci i dosieja oformeni i vodeni za

Zakonot veli deka }e se lustriraat novnarite koi kode{ele drugi lica od ideolo{ki i politi~ki pri~ini i od koja zarabotu-vale ili imale pogodnos-ti pri vrabotuvawe ili napreduvale vo karierata

99


1010

odredeni lica so koi{to se kr{eni ili ograni~uvani osnovnite prava i slobo-

di na gra|anite od ideolo{ko i politi~ki pri~ini i od koja e ostvarena materijalna

korist ili pogodnosti pri vrabotuvawe ili napreduvawe vo slu`bata. Komisijata go utvrduva samo toa, veli Axiev, gi bara, ovie podatoci da gi najde vo dosiejata {to gi vodele sprema nekoi lica.

Pri verifikacija na faktite nema mesto za nikak-vi manipulacii za{to, uveruva Axiev, angaìraweto na odreden sorabotnik ne se slu~uvalo vo ~etiri o~i. Prvo se izgotvuva predlog od slu`benikot, sleduva odobruvawe od povisokite instanci za da bide angaìrano za sorabotnik nekoe lice.

„Inspektor }e predloèl do povisokite struk-turi pri toa trebalo da obrazloì dobro, za da potoa se pristapelo da se re{ava dali }e se pri-fati ili ne. Dokolku bilo prifateno odredeno lice da bide sorabotnik sleduvala verifikacija so dokument . Zna~i nikomu ne moè da mu bide

podmetnato ne{to, ne moè da se smeta nekoj za sorabotnik, ako si napravil dobro utro ili do-barden ili razmenil dva tri muabeti. Osobeno {to e mnogu o~evidno e dali nekoj primal na-domest. Toa se utvrduva dokolku postoi dokument kako izjava ili priznanica, kasa -primi ili fak-tura itn.” veli Axiev. Spored nego se gleda kako napreduval vo karierata, od samata geneza na pro-fesijata kade bil i do kade stignal.

Toj veli deka lustracijata na dneven red e stavena, najmnogu po sopstveno barawe, bidej}i se smeta deka toa e od op{t interes ne samo za novi-nari, tuku za site. Vo javnosta visi nad sekoj {to e nositel na javna funkcija ili e kandidat ili bil nositel deka toj e sorabotnik ili bil sorabotnik i se stavaat site vo ista pozicija.

Spored nego, so lustracijata na novinarite }e se ras~isti i }e se utvrdi koj bil sorabotnik , a drugite {to }e im se verificiraat izjavite }e bidat ~isti i }e moè slobodno, bez nikoj da im vperuva prst da si ja vr{at rabotata.

1111

БИЛТЕН на Здружението на новинарите на Македонија„Sega nekoi }e re~at me|u novinarite ima

mnogu sorabotnici. Moè ima eden, dva, tri, moè i sto, no, sigurno, ne se site,” potencira Haxiev.

Toj ja isklu~uva mo`nosta deka nekoj novinar koj {to ne bil sorabotnik da bide staven vo taa pozicija, poradi eventualni suptilni pritisoci ili vlijanija od centrite na mo}. Komisijata e sostavena od 11 ~lena, a za da se donese odluka treba da glasaat {estmina.

„Komisijata raboti vrz faktite koi gi dobiva, gi pregleduva dosiejata i odreduva dali dokumen-tot e validen i dali treba da se zeme predvid”, tvrdi prviot lustrator. Negira deka e mo`no da se izv{ri pritisok vrz ~lenovite na Komisijata oti site se od razli~na proviniencija i sekoj ima svoe gledi{te. „Sekoj e dovolno seriozen i ne bi si go dozvolil toa”, dodava toj i gi povikuva novi-narite da gi dostavat izjavite blagovremeno i da ne go ~ekaat posledniot den za da bidat izbegnati gu`vite.

Felata, pak, podelena vo odnos na toa kolkava

e opravdanosta na ovaa obvrska. Nekoi smetaat deka novinarite ne treba da bidat lustrirani, a drugi go poddrùvaat procesot.

Pretsedatelot na ZNM, Naser Selmani, veli deka lustracijata na novinari e zakonska obvrska so koja }e se raz~istat site {pekulacii vo javnos-ta deka mnogu novinari se policiski sorabotnici. „Ima razni {pekulacii vo javnosta deka ima mnogu novinari kodo{i. Nema drug na~in da ja trgneme ova damka od profesijata dokolku ne se soo~ime so ovoj proces”, smeta prviot ~ovek na ZNM.

Selamni tvrdi deka novinarite treba da & sluàt na javnosta i sorabotka so takvi slu`bi e neprofesionalno. „Novinarite se kreatori na javnoto mislewe i dokolku se kontrolirani od takvi centri na mo}, seriozno se devalvira niv-nata uloga kako korektori na vlasta”,veli toj.

Osven toa, za da imaat kredibilitet da pi{uvaat za lustracijata na javnite funkcioneri, novi-narite treba prvo da bidat samite lustrirani.

Toj ja razbira zagriènosta na novinarite od eventualnata zloupotreba na procesot, no pod-velkuva deka za kr{ewe na Zakonot se predvide-ni i zatvorski kazni.

Novinarot Aleksandar ômovski veli deka procesot na lustracijata za novinarite treba da po~ne i ve}e edna{ da zavr{i za da ne se odrazi na rabotata. „Go podrùvam procesot, samo ako bide zasnovan vrz zakonskite odredbi i dokolku ne sluì samo za odredeni politi~ki pritisoci za disciplinirawe ili vlijanie vrz novinarite”, tvrdi ômovski. Spored nego, vo procesot treba da se vleguva iskreno, a ne selektivno. „Treba da se lustriraat i pomladite novinari me|u 20-25 godi{na vozrast da se vidi da ne se vrbuvani od politi~ki sili vo MVR ili se od nekoja kodo{ka mreà”, predupreduva ômovski. Toj ja smeta za pogre{na percepcija deka samo povozrasnite nov-inari moèle da bidat kodo{i.

Somne` deka procesot moè da bide zloupotre-ben se primerite, koga edno lice se proglasuva za kodo{, a bil i sleden od slu`bite, {to ukaùva deka postapkite tendenciozno se vodeni ili, pak, nepravilno se vodeni. Toj smeta deka post-apkite sprema novinarite baraat pogolema sen-zibilnost i vnimatelnost, bidej}i pribiraweto informacii e osnovna alatka na novinarite ne isklu~uvaj}i gi pritoa razgovorite so legitimni ili neligitimni pretstavnici na tajnite ili razuznav~kite slu`bi.

Zatoa e mnogu va`no, Komisijata da vidi koj novinar sam svesno potpi{al, ako rabotel za slu`bite i so svoeto rabotewe pridonesol za politi~ki aferi i im na{tetil na svoite kolegi.

AKCISKI PLAN ZA PODOBRUVAWE NA SOSTOJBATA NA MEDIUMITE

ZNM i MIM so re{enija za problemiteZNM i MIM so re{enija N a 14 dekemvri ZNM i MIM pred 70-tina

pretstavnici na instituciite i regulator-nite tela i agencii, sopstvenici i menaxeri, urednici, novinari, mediumski eksperti i pretstavnici na mediumskite gra|anski orga-

nizacii be{e debatirano za Akciskiot plan za podo-bruvawe na sosotojbite vo mediumite.

Na trite konferenciski sesii, se diskutira{e za prioritetnite problemati~ni oblasti, celite i predlo`enite pristapi za re{avawe na problemite poso~eni vo nacrt -Akcioniot plan za podobruvawe na sostojbite so mediumite vo Republika Makedonija (me-diumskata legislativa, javniot servis i standardite/kvalitetot na novinarstvoto), a za koi mediumskata zaednica smeta deka vlijaat seriozno na vlo{uvaweto na mediumskiot ambient vo zemjava.

Op{ta konstatacija e deka Akcioniot plan pretsta-vuva dobar osnov za adresirawe postojnite problemi. Za vreme na diskusiite, u~esnicite poso~ija konkret-

ni zabele{ki za tekstot, kako i idei i predlozi za nadopolnuvawe na planot. Tie }e bidat zemeni pred-vid i vgradeni vo finalniot tekst, koj{to treba da poslu`i kako platforma na mediumskata zaednica vo pretstojnite procesi za podobruvawe na sostojbite vo mediumskata sfera. Vo planot se poso~eni i konkretni principi i ~ekori za re{avawe na ovie pra{awa, koi

1212

Na trite sesii okolu 70 medi-umski rabotnici gi diskutiraa re{enijata i dadoa sugestii i zabele{ki vo trite oblasti na pal-not, legislativata, javniot servis i kvalitetot na novinarstvoto


ZNM i MIM so re{enija za problemiteza problemitepredviduvaat su{tinsko i konstruktivno vklu~uvawe na mediumskata zaednica vo procesite koi se odne-suvaat na mediumskata industrija. Akcioniot plan, zaedno so zabele{kite i zaklu~ocite koi proizlegoa od ovoj nastan, a koi se odnesuvaat na pra{awata vo nadle`nost na dràvnite institucii, ZNM }e gi iskoristi vo procesot na dijalog so Vladata na R. Makedonija za re{avawe na prioritetnite prediz-vici vo oblasta na mediumite.

Klu~ni problemi spored diskutantite na nastan-ot se lociraat vo nesproveduvaweto i selektivnoto sproveduvawe na zakonite, kako i vo nereguliraniot mediumski pazar, kade kako problemi se poso~ija nedostatokot na kriteriumi i transparentnost vo dràvnoto reklamirawe, nelojalnata konkuren-cija i koncentracijata, netransparentnata rabota na agenciite, nedostatokot na esnafski asocijacii na marketing industrijata i sopstvenicite itn. Kaj javniot servis se lociraa problemi vo modelite na

upravuvawe i finansirawe, koi ja potkopuvaat neza-visnosta na MRT. Samoregulacijata, reformiraweto na nastavnite programi na visokoobrazovnite insti-tucii koi nudat novinarsko obrazovanie, pottiknu-vaweto na redakciite da sozdadat svoi kodeksi, kako i zaìvuvaweto na mediumskite {koli i mentorskiot sistem vnatre vo redakciite, bea poso~eni kako pri-stapi koi moàt da go podignat nivoto na kvalitet, profesionalnost i eti~nost vo proizvodstvoto na mediumskite sodrìni.

Vo vovedniot del, osven pretstavnicite na or-ganizatorite, na prisutnite im se obratija i poddrùva~ite na ovaa inicijativa, N.E Mariet [ur-man, ambasadorka na Kralstvoto Holandija vo RM, i novinarite Rob Heukels i Rob Freijsen, koi pomog-naa vo dosega{noto sproveduvawe na inicijativata, a koi vnimatelno ja sledea celata diskusija na sesiite na konferencijata i izgotvija predlog zaklu~oci i preporaki koi }e bidat inkorporirani vo planot.

1313

Ovaa godina nagradata za najdobra fotografija, „@an Mone”, ja dobi fotoreporterot i urednik na fotografija vo „VEST” i fotodopisnik na agencijata Aso{iejted- pres, Boris Grdanoski. Temata za u~estvo be{e „Patot kon EU”.

Avtorot na fotografijata, za biltenot na ZNM, veli: „Slikata e napravena spontano, na glavnata uli-ca „11 Oktomvri”. Toj avtobus go imam gledano i po-rano, no toj den yvezdite na nego, nekako mi se vidoa dosta oronati, a lu|eto vo nego sosema obilni, sekoj

so svoj problem. Na vratata pi{uva „izlez”, a, sep-ak, avtobusot e poln”, veli Grdanoski za emotivnoto doìvuvawe na fotografijata.

Skromno Boro veli :„Slikata ne deluva posebno, no ostava prostor za razmisluvawe”.

Godinava ~lenovite na ìrito pred sebe imaa 36 fotografii od avtori. Nekoi od niv kaàa deka fo-tografijata vo Makedonija e na rangot na svetskata el-ita i e navistina te{ko da izberat koja od koja e podo-bra, a u{te pote{ko, koja e najdobra. (K.M.)

Pretstavnici od izvr{nata kancelarija na ZNM vo dekemvri se sretnaa so pretstavnici od norve{kata ambasada vo Skopje kade be{e konstatirana potreba za implementirawe na trening obuka na ~lenovite na Sovetot na ~esta. Ovaa ambasada e partner na ZNM i vo prethodnite meseci isto taka go potpomogna proce-sot na na{ata asocijacija kon ostvaruvawe na svoite strate{ki celi.

Na sredbite be{e dogovoreno deka kon krajot na januari 2011 godina }e se sprovede obuka na ~leno-

vite na Sovetot na ~esta vo delot za profesionalnite novinarski standardi i praksata vo drugite evropski zemji. Pokraj toa }e se vloì trud kon kreirawe i na poseben prira~nik so pozitivni i negativni primeri vo vrska so (ne)po~ituvaweto na Kodeksot na etika. Obukata }e ja sprovede ekspert od Sovetot za etika na Norve{ka koj ima dolgogodi{no rabotno iskustvo.

1414

Obuka za ~lenovite na Sovetot na ~esta na ZNM

Fotoreporterot Boris Grdanoski dobitnik na nagradata „@an Mone”


Pretstavnici od izvr{nata kancelarija na ZNM kon sredinata na dekemvri imaa sredba so pret-stavnici od World Learning Mace-donia (WLMP) na koja bea razgo-varani mo`nosti za profesionalna poddr{ka na licata koi se vklu~eni vo izvr{nata kancelarija na ZNM.

Ova organizacija e podgotvena da pomogne vo podobruvaweto na rabotata na kancelarijata na ZNM

preku vnatre{nata organizacija.Prvo }e se definiraat profilite na potrebnite rabotni mesta, sis-temot na evaluacija na vraboten-ite, posebni prira~nici (kade tie nedostigaat) kako i proceduri koi bi pomognale kon zgolemuvawe na odr`livosta na rabotata vo ZNM. Isto taka, dokolku e potrebno i posebni obuki bi se organizirale za licata koi se vklu~eni vo rabotata na izvr{nata kancelarija na ZNM.

Inaku, vo oktomvri i noemvri 2009 godina, World Learning Make-donija vo sorabotka so ekspertot Yasha Lange izraboti izve{taj vo koj se poso~uvaat preporaki so koi bi se podobrila rabotata na ZNM. Vo tekot na 2011 godina najgolem del od preporakite se ispolneti.

World Learning Macedonia - Me|unarodna programi za razvoj (WLMP) e del od World Learning,

me|unarodnata nevladina orga-nizacija osnovana vo 1932 go-dina vo SAD. So sedi{te vo Va{ington, SAD, World Learning za me|unarodnite razvojni programi se fokusiraat na edna edinstvena cel: da go premosti jazot pome|u `elbata za ~ovekoviot razvoj i sposobnost za da se postigne taa cel. WLMP vr{i programi za tehni~ka pomo{ vo pove}e od 50 zemji {irum svetot me|u koi i Makedonija.

WLMP pomaga za zajaknuvawe na kapacitetite na ZNM

1515

Poseta na Regionalniot centar vo Kumanovo

Pretsedatelot na ZNM, Naser Selmani i ~lenot na UO vo ZNM, Fiqana Koka, na 24.11.2011 go-dina gi posetija kolegite od Regionalniot centar vo Kumanovo. Bea poseteni Televizija „NOVA”, Tele-vizija „FESTA” i Televiz-ija KRT.

Na sredbite, glavno, kolegite gi iznesoa svoite problemi, zabele{kite, no i predlozite vo vrska so to~kite od dijalogot so Vladata. Dekriminal-izacijata, kako problem koj treba da se re{i, po-toa po~ituvaweto na pos-tojnite zakoni i dilemite okolu Zakonot za mediu-mi.

Za kolegite od ovoj Centar, najgorliv e prob-lemot so nere{eniot raboten status poradi nepo~ituvaweto na ZRO, od druga strana, sopstvenic-ite, glavno, se po`alija na ekonomskata nemo} poradi selektivnosta na Vladata vo raspredelbata na re-klamite po mediumite, od {to, pak, vo golema mera zavisi vrabotuvaweto na kadar i reguliraweto na statusot, spored odred-bite vo Zakonot za rabot-ni odnosi.

Pretstavnicite na UO od ZNM gi prenesoa stavo-vite od rabotnite grupi pri ZNM, potoa infor-maciite za tekot na di-jalogot so Vladata, koi se proektnite aktivnosti, vo {to se o~ekuva vklu~enost na kolegite od ovoj Cen-tar, kako i za podgotovkite za prestojnoto Sobranie.

Ovoj proekt e delumno poddr`an od Ambasadata na SAD. Mislewata, otkritijata, i zaklu~ocite, ili preporakite izneseni ovde se na avtorot(ite), i ne gi odrazuvaat onie na Stejt Departmentot na SAD.

mesecen bilten na znm dekemvri 2011

Documents