mercek alti irak - solar-academy.com · konulardaki gelişmelerle, irak’ın ihracat ve ithalat...

MERCEK ALTI

1. Bağdat اد�� 2. Selahattin ��ح ا�� 3. Diyala د��4. Vasit وا�� 5. Maysan ن�� 6. Basra ة��ا 7. Zi Kar ذي ��ر 8. Mutanna �� 9. Kadisiye د��

10. Babil !�� 11. Kerbela ء�آ�� 12. Necef $%� ا13. Anbar أن��ر 14. Nineve ى)� ن�15. Duhok ده(ك 16. Erbil !أر�� 17. Kerkük آ�آ(ك 18. Süleymaniye ن��,�-�

IRAK CUMHURİYETİ

KAYNAK ADRESLER

Sayfa: 9-10

Sayfa: 2-8

Sayfa: 11-12

Sayfa: 13-14

Sayfa: 15-18

Sayfa: 19-20

İSTATİSTİKLER

ANKET ÇALIŞMALARI

IRAK TARİHİ

IRAK’A TAŞIMALAR VE SINIR KAPILARI

IRAK KİMLİĞİ

TEMEL SOSYAL VE EKONOMİK GÖSTERGELER

Temel Sosyal Göstergeler

Kaynak: Economist Intelligence Unit (EIU),

Irak Ülke Raporu, Aralık 2009.

(İGEME)

Temel Ekonomik Göstergeler (2008-2011)

* Satın Alma Gücü Paritesi ile. a EIU tahmini b EIU öngörüsü c Gerçekleşen

Kaynak: Economist Intelligence Unit (EIU), Irak Ülke Raporu, Aralık 2009. (İGEME)

Resmi Adı Irak Cumhuriyeti

Yüzölçümü 441.839 km2

Nüfusu 30,1 milyon (2008)

Resmi Dili Arapça (Kuzey ve Kuzeydoğu bölgelerinde

Kürtçe, Türkmenler’in bulunduğu yerlerde

Türkçe, diğer bölgelerde Ermenice ve Asurice

konuşulmaktadır.)

Başkent Bağdat

Başlıca Şe-

hirleri

Bağdat, Basra, Musul

Dini Yapısı Müslüman (% 97; %60–65 Şii, % 32–37 Sün-

ni), Hristiyan ve diğer (% 3).

Etnik Yapısı Arap (% 75–80), Kürt (% 15–20), Türkmen (%

5) ve diğer.

2008a 2009a 2010b 2011b

Nominal GSYİH (milyon $) 84 719 74 729 91 617 97 939

Reel GSYİH’deki Artış (%) 7,8 5,8 6,2 6,5

Kişi Başı GSYİH* ($) 3 750 3 937 4 154 4 384

Tüketici Fiyat Enflasyonu (ort, %) 2,8c 1,0 6,1 4,5

Petrol üretimi (000 varil/gün, ort) 2 384c 2 444 2 603 2 774

Bütçe Dengesi (GSYİH’nin %’si) 13,3 -12,7 -4,7 -4,5

İhracat, fob (milyar $) 58,8 39,2 49,9 51,5

İthalat, fob (milyar $) 37,2 35,8 42,6 48,9

Cari Hesap Dengesi (Milyar $) 13,7 -0,1 3,5 -1,7

Cari Hesap Dengesi GSYİH’nin %’si) 16,1 -0,1 3,8 -1,7

Döviz Kuru (ort, 1 ID = 1 $) 1,193c 1,170 1,170 1,170

Dış Borç (yıl sonu, milyar $) 67,7 50,3 52,1 45,3

IRAK KİMLİĞİ

SAYFA 2 IRAK CUMHURİYETİ

Eyalet Nüfus Başkent

Bağdat 7.145 Bağdat

Nineve 2.811 Musul

Basra 1.913 Basra

Süleymaniye 1.894 Süleymaniye

Babil 1.652 Hilla

ZiKar 1.616 Nasiriye

Diyala 1.561 Bakuba

Erbil 1.542 Erbil

Anbar 1.486 Ramadii,

Selahattin 1.191 Tikrit

Necef 1.081 Necef

Vasit 1.065 Kut

Kadisiye 990 Divaniye

Kerkük 902 Kerkük

Kerbela 888 Kerbela

Maysan 824 Amara

Mutanna 615 Samava

Dohuk 505 Dohuk


Üyesi Olduğu Uluslararası Kuruluşlar

AMF (Arab Para Fonu), BM (Birleşmiş Milletler), CAEU (Arap Ülkeleri Ekonomik Anlaşmalar Konseyi), DTÖ-

gözlemci (Dünya Ticaret Örgütü), FAO (BM Gıda ve Tarım Örgütü), G–77, IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi

Kurumu), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), IDA

(Uluslararası Kalkınma Birliği), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO

(Uluslararası Denizcilik Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi),

ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), İKB (İslam Kalkınma Bankası), İKT (İslam

Konferansı Teşkilatı), MIGA (Çok Taraflı Yatırım Garanti Kurumu), NAM (Bağlantısızlar Hareketi), OAPEC (Petrol İhraç

Eden Arap Ülkeleri Örgütü), OPEC (Petrol İhraç Eden Ülkeler Organizasyonu), UNCTAD (BM Ticaret ve Kalkınma Örgü-

tü), UNESCO (BM Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu), UNIDO (BM Sanayi Kalkınma Örgütü), UNWTO (BM Dünya Turizm

Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WCO (Dünya Gümrük Örgütü), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO

(Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Haklar Örgütü), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü).

90’lı Yıllardan Bugüne Irak

Irak’ın 1990’lı yıllardan itibaren içinde bulunduğu savaş ve istikrarsızlık ortamı, sınır komşusu ola-rak Türkiye’nin öncelikli konularından biri olmuştur. 1991 yılına kadar toplam ihracat içerisinde %8’lik bir paya sahipken Irak’ın Körfez Savaşı sonrası ihracatı en alt seviyeyi görmüştür. Ham petrol varil fiyatları, savaş öncesi üç ay ortalaması olan 15.9 dolardan 37.4 dolara yükselmiştir. İlerleyen aylarda artış devam etmiştir. Irak’ta yaşanan bu enflasyon Türkiye’de de negatif sonuçlara neden olmuştur. Körfez Savaşı sonrası artan terör olayları nedeni ile Güneydoğu Anadolu bölgesinde

göç, işyerlerinin kapanması ve işsizlik sorunları artmıştır. Bölgeye yatırımlarda ciddi düşüşler görülmüştür. Türkiye, Avrupa ülkeleri tarafından savaş bölgesi ilan edilmemesine rağmen turizm açısından yaklaşık olarak 7 mil-yar dolar zarar görmüştür. 123 bin dolayında turist rezervasyonlarını iptal ettirmiştir. BMGK’nin Ağustos 1990’da aldığı 661 sayılı karar uyarınca Irak’a genel ticaret yasağı getirildi. Her türlü mal ve hiz-met ithalat ve ihracatı gerçekleştirilmesi yasaklandı. Sadece ilaç ve gıda ithalatına izin verildi. Nisan 1994’deki 687 sayılı karar Irak ile muhtemel ateşkesin şartlarını ve BM gözlemcilerinin Irak’a gönderilmesini, Irak’ın gıda ve insani ihtiyaçlarının belirlenmesini içeriyordu. 1991 yılında BM tarafından Irak’a sunulan “petrol karşılığı gıda” programı o dönem Irak tarafından reddedilmişti, ancak Nisan 1996’da 986 sayılı kararla yeniden sunulduğunda aynı yılın Mayıs ayında kabul edildi. BMGK bu kararla, Irak'ın petrol ihracatına gıda ve ilaç satın almasına olanak verecek biçimde kısmen yeniden başlamasına onay verdi. Onayın ardından başlayan kısıtlı ihracatla birlikte Türkiye’nin kriz öncesi hayvan ihracatı yaptığı Irak ile ilişkileri ihracattan çok ithalat düzeyinde olmuştur. Körfez Krizi sadece Irak’la olan ticareti durdurmamıştır. Kuveyt’e yönelik ihracatımız 1987 yılında 247 milyon dolar iken, 1991’de 16 milyon dolar civarına kadar düşmüştür. 1992 yılından itibaren kısmi bir düzelme olduğu söylenebil-mektedir. 1995 yılında 119 milyon dolara, 1997 yılında 125.7 milyon dolara yükselmiştir. Yeniden yapılanma, bölgedeki ambargonun kaldırılması, ticarette serbestleşme ve siyasi istikrarın sağlanması vb. konulardaki gelişmelerle, Irak’ın ihracat ve ithalat rakamlarında olumlu yansımalar olacaktır. Türkiye’nin “komşu ülkelerle sıfır sorun” politikası, Irakla olan ikili ilişkilere de olumlu yansıdığından özellikle ekonomik veriler incelendi-ğinde, alınan sonuçlar Eximbank kredileri, Orta Doğu ülkelerinin Türkiye’den ithalat yapabilmesi için kullanılacak etkin bir finansman aracı olarak görülmektedir. Türk Eximbank’ın, Orta Doğu pazarında Türkiye’nin pa-yının arttırılması amacıyla özellikle bölge ülkeleriyle ilişkilere önem vererek, Türkiye açısından öncelik taşıyan bu pazarlarda ihracatçı ve yatırımcıların uzun vadede kalıcılığını temin için gerekli finansman desteğinde bulunmasının faydalı olacağı düşünülmektedir. 2009 yılında Türkiye’nin Irak’a ihracatı bir önceki yıla oranla yaklaşık olarak %25 oranında artış göstermiştir. Irak’tan yapılan ithalatın %98’i petrol ve petrol ürünleridir. Irak özellikle müteahhitlik firmaları için önemli bir potansiyel ola-rak görülmektedir. 2008 yılı içerisinde Türkiye’nin Irak’ta gerçekleştirmekte olduğu toplamda 1.43 milyar dolarlık, 72 adet proje bulunmaktadır. 2003-2008 yılları arasında bakıldığında Türk müteahhitlik firmaları 450’yi aşkın proje üstlenmiştir. Projelerin toplam değeri 4.8 milyar dolar civarındadır. 2001 tarihli “Sınır Ticaretinin Düzenlenmesine İlişkin Karar’da Değişiklik Yapılmasına Dair Karar” çerçevesinde ihtiyaç duydukları malzemeleri geçici ve kesin ihracat yoluyla Türkiye’den götürebilmeleri, firmalarımıza önemli bir destek sağlamaktadır.”

SAYFA 5 MERCEK ALTI

Türkiye sınırına 3,5 saat uzaklıktaki Erbil’de yeniden yapılanma faaliyetleri hızla devam etmekte

olup şehirdeki inşaatların büyük bölümünü Türk firmaları üstlenmiş durumdadır. Özellikle “Yeni

Şehir” adı verilen bölgede birçok modern konut ve alışveriş merkezi inşa edilmektedir. Kuzey

Irak’taki irili ufaklı 300 civarındaki Türk firmanın yaklaşık 190’ı Erbil’de faaliyet göstermektedir. Kerkük ve Süleymaniye’de de aynı durumdan söz etmek mümkündür. Süleymaniye’nin imarı için

2 milyar dolarlık bir ödenek ayıran Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi, altyapı yatırımları için de 5 mil-

yar dolarlık bir harcama öngörmektedir.

2008 yılında Türk müteahhitlik firmalarının faaliyetlerinin Irak’ın kuzeyinden yavaş yavaş güneye

ve diğer bölgelere doğru kaydığı gözlenmektedir. 2008 yılında Irak Sağlık Bakanlığı’ndan Türkiye’-

ye yapılan heyet ziyaretleri sonucunda, Universal Group Acarsan Şirketi ile Irak Sağlık Bakanlığı

arasında Kerbela, Necef, Babil, Maysan ve Nasiriye vilayetlerinde, her bir hastane 130-140 milyon

Amerikan doları tutarında olmak üzere, 400-600 yataklı 5 adet hastanenin inşaat projesi ile ilgili

protokol imzalanmıştır.

Irak’ta halen hızla devam etmekte olan yeniden yapılanma sürecinin, önümüzdeki birkaç yıl daha müteahhitlik sek-

törü için cazibesini sürdürmesi beklenmektedir. Ülkede istikrarın sağlanması ve güvenlik sorununun çözümlenmesi-

nin ardından, özellikle Bağdat ve çevresi olmak üzere ülkenin diğer bölgelerinde Türk müteahhitlik firmaları için iş

fırsatlarının olacağı muhtemel müteahhitlik projelerinden önemli bir pay sahibi olunabileceği düşünülmektedir.

Petrol ve Doğalgaz

Petrol, Irak ekonomisinin dayandığı temel sektördür. Ham petrol ihracatı milli gelirin % 60’ını, kamu gelirlerinin ise

yaklaşık % 90’ını oluşturmaktadır. Irak’ın Kuveyt’i işgalinden sonra BM’nin uyguladığı ambargo nedeniyle petrol üre-timinde aşırı bir düşüş yaşanmış, 1997 yılından itibaren Petrol Karşılığı Gıda Programı kapsamında üretim yeniden

yaptırım öncesi seviyelere yaklaşmıştır.

Irak’ın petrol ihracatının % 90’ının gerçekleştirildiği, ülkenin güneyinde bulunan Basra ve Kor El-

Amaya’daki petrol ihraç noktalarına düzenlenen saldırılar, bu terminallerin kullanımını sekteye

uğratmış, bu nedenle petrol üretimindeki düşüşler devam etmiştir. 2007 yılı sonu itibariyle Irak’ta

ham petrol üretimi savaş öncesi seviyeye ulaşmış bulunmaktadır.

BP'nin (British Petroleum) 2008 tarihli raporuna göre Irak’ın 2007 yılı sonu itibariyle kanıtlanmış petrol rezervleri

tahmini 115 milyar varildir. Bu rezervi ile Irak, Suudi Arabistan ve İran’dan sonra en çok petrol rezervine sahip olan üçüncü ülkedir. Irak’ın sahip olduğu 115 milyar varile yakın kanıtlanmış petrol rezervinin yalnızca % 10’undan dü-

zenli olarak yararlanılmakta olup keşfedilmemiş rezervlerle birlikte Irak’ın dünyadaki en büyük ikinci rezerve sahip

olabileceği de tahmin edilmektedir. Ülkenin büyük bir kısmında henüz araştırma yapılmadığı göz önüne alındığında

ilave rezervlerin 45 ila 100 milyar varil olabileceği tahmin edilmektedir.

Irak'ın doğalgaz kaynakları da oldukça fazladır ve tam olarak kullanılmamaktadır. Enerji şirketi BP’nin (British

Petroleum) 2008 tarihli raporuna göre, Irak’ın 2007 yılı sonu itibariyle belirlenmiş gaz rezervleri 3.170 milyar m3’tür.

Bu da dünya rezervlerinin yaklaşık % 2'sine tekabül etmektedir.

Irak, dünyanın en düşük petrol ve gaz üretimi maliyetine sahip ülkelerinden birisidir. Ülkedeki petrol, göreceli olarak sığ kuyulardan çekilebilen çok büyük sahalarda bulunmaktadır. Irak’ın re-

zervlerinin üçte birinden daha fazlası yeryüzünün sadece 600 metre altındadır ve su ve birleşik

doğal gaz birikintilerinin petrol rezervleri üzerinde yüksek basınç oluşturmasından dolayı çok ça-

buk yüzeye çıkmaktadır. Bu nedenle, Irak petrolünün üretim maliyeti varil başına 1,50 dolarından

daha az olabilmektedir. Bu üretim maliyeti, Suudi Arabistan’daki maliyetle eşit, diğer ülkelerden

daha düşüktür.

Mevcut üretim seviyesinde kaç yıllık rezerv kaldığını göstermesi bakımından önem taşıyan rezerv-üretim oranı bazı

tahminlere göre Irak’ta 150 yıldır ve bu rakam Orta Doğu ve Afrika bölgesindeki en yüksek orandır.


Ülkedeki ana petrol üretim bölgeleri, güneyde Kuzey ve Güney Ramallah ile kuzeyde Kerkük böl-

gesidir. Ham petrol Kuzey Irak'ta Baiji, Bağdat'ta Dora ve Basra'daki rafineri tesislerinde işlenmek-

tedir. Kısa ve orta vadede üretimin artırılabilmesi, daha küçük ve yerel bazda birleşmiş rafinerile-

rin kurulmasına bağlıdır. Yıllık ortalama petrol üretimi halihazırda 2,4 milyon varil olup 5 yıl sonra-sı için hedeflenen günlük üretim düzeyi 4,5 milyon varildir. Orta Doğu ve Afrika’daki 2007 yılı top-

lam bölgesel üretiminin yaklaşık % 6’sını Irak karşılamış olup 2012 yılında ise toplam bölgesel üre-

timin tahminen yaklaşık % 8’ini Irak’ın karşılaması beklenmektedir.

Irak’ın doğalgaz rezervlerinin % 70'i, büyük petrol yataklarının bulunduğu alanlarda yer almaktadır. Bu

nedenle, petrol üretiminin artırılmasına yönelik çalışmalar doğalgaz sektörünü de etkilemektedir. Gazın

önemli miktarı enerji üretiminde ve petrolün yeniden püskürtülerek geri kazanılmasında kullanılmakta-

dır. Irak’ın kanıtlanmış doğal gaz rezervlerinin miktarı 112 trilyon ft3 civarında olup bunun % 60’ından

altyapı yetersizliği nedeniyle yararlanılamamaktadır. Irak, 2007 yılındaki toplam bölgesel doğalgaz üreti-

minin yaklaşık % 1’ini karşılamış olup bu oranın 2012 yılında yaklaşık % 1,5’e çıkması beklenmektedir.

Irak’ın 2007 yılı tahmini petrol gelirleri, 37 milyar Amerikan doları civarındadır. Bunun 2012 yılında yaklaşık 60 mil-

yar Amerikan doları olması beklenmektedir. Irak’ın rafineri kapasitesi şu anda tahminen 674 bin varil/gündür. Irak

rafinerilerinin mevcut kapasitelerinin ortalama % 60’ını kullandıkları düşünülmektedir. Genel olarak, Irak’ın 10 adet

rafinerisi ve üst petrol ünitesi bulunmaktadır. En büyük rafineri, 310.000 varil/gün ile Baiji tesisidir. Savaş sonrasında

arz kıtlığı ve mevcut rafineri sorunları nedeniyle Irak komşu ülkelerden (özellikle Türkiye, Kuveyt, İran ve Suriye’den)

petrol ürünleri ithal etmiştir.

İhtiyacın daha hızlı bir şekilde karşılanması amacıyla Temmuz 2007’de yabancı şirketlerin de Irak’ta rafineri kurmala-

rına ve işletmelerine izin veren bir kanun onaylanmış, bu rafinerilerin denetimi ise yerel yönetimlere bırakılmıştır.

Irak petrol ve doğalgaz sektörü devlet kontrolü altındadır. Devlete ait en büyük kuruluşlar, Kuzey

Petrol Şirketi, Güney Petrol Şirketi ile Devlet Petrol Pazarlama Organizasyonu ve Petrol Arama

Şirketi’dir. Bununla birlikte, tüm büyük uluslararası petrol şirketleri Irak’ta arama lisansı almak

istemektedir. Irak Petrol Bakanlığı, Irak’ta petrol ihalelerine girmek isteyen petrol şirketlerinin 18

Şubat 2008 tarihine kadar Petrol Bakanlığı’na başvurarak ön kayıt yaptırıp yeterlilik belgesi alma-

larını istemiştir. Petrol Bakanlığı’na 120 yabancı petrol şirketi başvurmuş ve Irak Petrol Bakanlığı yaptığı ilk tur de-

ğerlendirme sonucunda 35 yabancı şirkete ön yeterlilik belgesi vermiştir. Petrol Bakanlığı, şirketleri seçerken 5 ob-

jektif kriterin baz alındığını ve bu kriterlere göre en yüksek puanı alan 35 şirketi seçtiğini açıklamıştır.

Yeterlilik belgesi alan şirketlerin ülkelere göre dağılımı şöyledir; ABD (Anadarko, Chevron, Conoco Phillips,

ExxonMobil, Hess Corp., Marathon, Occidental Petroleum), Almanya (Wintershall, BASF Group), Avustralya (BHP

Billiton, Woodside), Çin (CNOOC, CNPC, Sinochem, Sinopec), Danimarka (Maersk), Fransa (Total), Endonezya

(Pertamina), Güney Kore (Kogas), Hindistan (ONGC), Hollanda (Shell), İngiltere (BG International, BP, Premier), İs-

panya (Repsol), İtalya (Edison, ENI), Japonya (Inpex, Japex, Mitsubishi Corp., Nippon Oil Corporation), Kanada

(Nexen), Malezya (Petronas), Norveç (StatoilHydro), Rusya (Gazprom, Lukoil).

Nisan 2009’da Petrol Bakanlığı’na başvuran 38 uluslararası petrol şirketi arasından 9 tanesinin

daha petrol ihalelerine katılmaya hak kazandığı açıklanmıştır. Bu şirketlerin ülkelere göre dağılı-

mı; Angola (PetroVietnam ve Sonangol), Hindistan (Oil India), Japonya (JOGMEC), Kazakistan (KazMunaiGas), İngiltere (Cairn Energy), Pakistan (Pakistan Petroleum, Rusya (Rosneft ve

Tatneft) şeklindedir. Bunlara ek olarak, Çin Ulusal Petrol Firması (CNPC) Irak Hükümeti ile El-

Ahdab bölgesindeki petrol çıkarma tesislerine teknik hizmet sağlamak üzere 20 yıllık sözleşme

imzalamıştır. BP ise Bağdat’ta temsilcilik açmış ve Irak Hükümeti ile doğalgaz çıkarma anlaşması

imzalamıştır.

Petrol ve doğalgaz arama ve üretme faaliyetleri sıkı bir şekilde hükümet kontrolü altında olsa da çeşitli alanlarda

önemli fırsatlar mevcuttur. Altyapının yenilenmesi, rafineri kapasitesinin artırılması ve işlem sonrası ürün geliştirme

petrol ve doğalgaz sektöründeki belli başlı fırsatlardır.

SAYFA 6 MERCEK ALTI

Irak’ın petrol ve doğalgaz sahaları ile boru hattı altyapısı modernizasyon gerektirmektedir. Dünya Bankası’nın tah-

minlerine göre, mevcut petrol üretimini sürdürmek için yıllık en az 1 milyar Amerikan doları değerinde yatırıma ihti-

yaç bulunmaktadır. Petrol Bakanlığı, önümüzdeki 10 yılın sonuna kadar mevcut üretimi 6 milyon varil/güne çıkarma-

yı planladığını duyurmuştur. Irak’ın belirtilen bu seviyede üretim yapabilmesi için 25 milyar ile 75 milyar Amerikan doları arasında bir yatırım yapması gerektiği belirtilmektedir.

Hükümete bağlı çeşitli kuruluşlar tarafından hazırlanan raporlara göre, Irak’ın uzun vadeli yeniden imar maliyeti 100

milyar dolarını geçebilecektir. Bu miktarın üçte birinden fazlasının petrol, gaz ve elektrik sektörlerine harcanacağı

tahmin edilmektedir.

Ulaştırma

Demiryolu ve Demiryolu Taşımacılığı Irak’ın demiryolu sistemi; Bağdat-Kerkük-Erbil hattı, Bağdat-Musul-Yarubiyah hattı (Türkiye’ye uzanmaktadır), Bağ-

dat-Maakal-Um Kasr hattı, Bağdat-Hadisa-Kusaybah hattı (Suriye’ye uzanmaktadır) ve Baiji’deki petrol rafinerisini Al

Kaim’deki gübre fabrikasına bağlayan hat olmak üzere beş ana hattan oluşmaktadır.

2003 yılından sonra demir yollarının yeniden yapılandırılması çalışmalarına hız verilmiştir. Suriye ve İran sınırlarına

uzanan toplam 2.300 km uzunluğunda yeni bir hattın 2010 yılı sonuna kadar tamamlanması ve Bağdat metrosunun

yeniden kullanılabilir hale getirilmesi planlanmaktadır.

Irak Devlet Demiryolları Şirketi tarafından 2008 yılında yapılan bir açıklamada, tüm Bağdat’ı kuşa-

tacak bir demiryolunun ve Bağdat’ı Irak’ın güneyindeki limanlarına bağlayacak iki yeni demiryolu-nun yapımının öngörüldüğü belirtilmiştir. Birisi Bağdat-Kut-Nasiriye-Basra, diğeri Bağdat-Kut-

Amara-Basra hatlarında olacak bu iki demiryolunun yanı sıra Irak’ın kuzeyindeki şehirleri birbirine

bağlayacak bir projenin üzerinde çalışıldığı ve bu hat ile Kerkük ve Musul istasyonlarının İran’a

açılacağı ifade edilmiştir.

Türkiye’den Orta Doğu ve Yakın Doğu’ya demiryolu ile yapılan taşımalar, Türkiye, Irak, İran, Suriye, Ürdün ve Lüb-

nan’ın üyesi olduğu Orta Doğu Demiryolları Konferansı (CMO) hükümlerine ve Avrupa-Asya Tarifesi (TEA)’ne göre

gerçekleştirilmektedir.

2001 yılında Irak demiryolu trafiğinin açılması ile birlikte Suriye üzerinden Irak'a Nusaybin ve İsla-hiye/Meydanıekbez sınır garlarından demiryolu ile taşımalar başlamıştır. Bu tarihten itibaren Tür-

kiye’den, Irak ve Suriye'ye demiryolu ile taşıma yapılması hususunda TCDD’ye yoğun taşıma ta-

lepleri götürülmektedir. Ancak, Irak demiryolları hattının çoğunlukla kapalı olması nedeniyle

(2005 yılında 207 gün, 2006 yılında 147 gün kapalı kalmıştır) taşımalar gerçekleştirilememiştir.

2007 yılı içerisinde trafiğe açık olan dönemde (15.03.2007-13.06.2007) Türkiye’den Irak’a Nusay-

bin üzerinden 32 vagon gitmiş, Irak’tan Türkiye’ye de 42 vagon gelmiştir. Meydanıekbez üzerin-

den ise 6 vagon giriş çıkış yapmıştır.

Suriye Demiryolları’ndan Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’na (TCDD) iletilen 20 Mayıs 2008 tarihli yazıda,

Irak Demiryolları’nın (IRR) yeniden tren trafiğine açıldığı bildirilmiş ise de hangi tür eşyanın taşımalara kabul edilip edilemeyeceği bilinmediğinden Irak’a taşıma yapılamamaktadır.

Söz konusu hattaki taşımaların yeniden başlaması durumunda Bağdat Ticaret Müşavirliğimizce şu hususların önem

kazanacağı değerlendirilmektedir:

Irak Demiryolları ile yapılan tüm toplantılarda, Irak Demiryolları temsilcilerince “Demiryolu ile Eşya Taşıması İçin

Avrupa-Asya Tarifesi” (TEA)’ne üye olacağı belirtilmiş ise de, bugüne kadar bu üyelik gerçekleşmemiştir. Ancak, Irak

Demiryolları TEA tarifesi kapsamında TEA tarifesi uygulayacağını ve bu uygulama sonucunda parkurlarında geçerli

olacak ücret tablolarını TCDD’ye göndermiştir. Irak Demiryollarının en kısa sürede TEA tarifesine üye olmasının taşı-maları olumlu yönde etkileyeceği TCDD tarafından bildirilmiştir.


Uluslararası eşya taşımalarında meydana gelen taşıma düzensizlikleri ile ilgili sorunlar, 9 Mayıs 1980 tarihli Uluslara-

rası Demiryolu Taşımalarına İlişkin Sözleşme (COTIF) ve eki “Demiryolu ile Uluslararası Eşya Taşımacılığı Anlaşması

ile İlgili Hükümler”de (CIM) belirtildiği üzere çözümlenmektedir. Ancak, Irak Hükümetinin COTIF ve eklerinin ülkele-

rinde uygulanacağını deklare etmemesi nedeniyle, bu ülkeye yapılan taşımalarda ortaya çıkan hukuki belirsizlikler sonucunda Türkiye’den Irak’a sevk edilen vagonlardan bazılarının yakıldığı, bazılarının da alıcısı tarafından teslim

alınmadığı, bazı vagonlardaki eşyalarda meydana gelen kayıp ve hasarlardan doğan müşterinin tazminat talepleri

yerine getirilemediğinden, müşteriler mağdur edildiği gibi demiryolu imajını da olumsuz etkilemektedir. Konu ile

ilgili Irak Demiryollarıyla TCDD tarafından gerekli yazışmalar yapılmış olmasına rağmen, bugüne kadar herhangi bir

cevap alınamadığı bildirilmiştir.

Karayolu ve Karayolu Taşımacılığı

Irak toplam 39.000 km uzunluğunda karayoluna sahip olmakla beraber, bunun yalnızca 2.000

km’si motorlu taşıt kullanımına elverişli durumdadır. 1991 Körfez Savaşı’ndan sonra yolların yeniden inşası için yapılan çalışmalar başarıyla tamamlanmış, fakat 2003 yılından sonra başta

Bağdat-Ürdün sınırı arasındaki otoyol olmak üzere yollar ve köprüler yeniden hasar görmüş-

tür. Irak’ın genelinde devam etmekte olan demiryolu ve karayolu projeleri ile birlikte önü-

müzdeki birkaç yıl içinde tamamlanması öngörülen yeni altyapı ile birlikte, birçok sorunun

çözüme kavuşması beklenmektedir.

Türkiye ile Irak arasındaki karayolu ile yolcu ve eşya taşımaları 18 Ekim 1980 tarihli Uluslararası Karayolu Taşıma

Anlaşması ve bu Anlaşmaya bağlı olarak düzenlenen Protokoller çerçevesinde yürütülmektedir.

UND verilere göre; bugüne kadar 200’den fazla TIR aracı tamamen kullanılamaz hale gelirken 500’e yakın TIR aracı da önemli hasarla sonuçlanan bombalama olayına maruz kalmıştır. Güvenlik

sorunu nedeniyle Irak makamlarının talebi üzerine zorunlu olarak yaptırılan sigortalar da geçerli-

lik taşımamaktadır.

Irak’a yönelik taşımaların son yıllarda büyük oranda artmasıyla iki ülke arasındaki Habur /İbrahim Halil sınır kapıla-

rındaki araç trafiği de iyice yoğunlaşmış ve kapılarda uzun kuyruklar oluşmaya başlamıştır. Bununla birlikte 2009 yılı

içerisinde Habur kaynaklı sorunların oldukça azaldığı da görülmektedir.

Havayolu Bağdat’ta biri uluslararası olmak üzere iki adet havaalanı, Basra, Erbil ve Süleymaniye’de birer

adet uluslararası havaalanı, Musul ve Kerkük’te ise orta ölçekli yerel havaalanları bulunmaktadır.

2003 yılına kadar askeri üs olarak kullanılan Necef Havaalanı da uluslararası düzeyde bir havaala-

nına dönüştürülmektedir.

Türk Hava Yolları (THY) ve Royal Jordanian Havayolları’nın Bağdat’a, Avusturya Havayolları’nın da

Erbil’e seferleri bulunmaktadır. Irak hükümeti Bağdat’tan komşu ülkelere doğrudan seferler dü-

zenlenmesi için yaptığı resmi görüşmeler sonucunda Kasım 2005’te 25 yıl aradan sonra İran’a ilk

sefer düzenlenmiştir.

Denizyolu ve Limanlar

Restorasyon çalışmalarından sonra Haziran 2003’te yeniden açılan Um Kasr Limanı, Irak’ın en

büyük ticari limanıdır. Limanın Basra ve Kor El-Amaya’daki petrol istasyonlarına bağlanması plan-

lanmaktadır. Ülkenin ikinci büyük limanı olan Kar El-Zubeyr’in yönetimi, 2005 yılında Irak hükü-

metine devredilmiştir.

Irak’a Türkiye’den yapılan nakliyelerde Mersin çıkışlı bir gemi yükünün Habur’a ulaşım süresi or-

talama 24–30 saat iken, İstanbul çıkışlı bir aracın Habur’a ulaşım süresi ortalama 48–60 saattir. Mersin veya İstanbul’dan çıkış yapan bir aracın gidiş-dönüş sefer süresi ortalama 18–21 gündür.


Türk firmalarının Irak'a olan ihracatlarında temel olarak aşağıdaki noktalar göze çarpmaktadır:

• İhraç edilen mallardan bir çoğu Irak'ta müteahhitlik projesi üstlenen firmalarımızın malzeme, makine ve

inşaat ürünleri ihtiyacına yöneliktir.

• İhracatın diğer bir bölümü, Irak Ticaret Bakanlığı tarafından karne sistemi çerçevesinde ihale ile alınan ve

halka dağıtılmakta olan un, buğday, ayçiçeği yağı, süt gibi gıda ürünlerin tedariğini amaçlamaktadır.

• Firmalarımız tarafından ihraç edilen malların bir bölümü de 2003 yılından önce imzalanmakla beraber

uygulanmaya savaş sonrası dönemde de devam edilen BTA sistemi çerçevesindeki Irak kamu şirketlerine

yapılan sevkıyatlardan oluşmaktadır.

• Irak’taki ABD askeri unsurlarının günlük ihtiyaçlarının giderilmesine yönelik sevkıyatlar da 2003 yılı Nisan

ayı ortasından bu yana devam etmektedir. Bu ihtiyaçlar içerisinde uçak yakıtı gibi ürünler de bulunmak-tadır.

• İhracatımız içerisinde bir diğer önemli ürün grubu ise, özellikle Kuzey Irak'taki temsilcileri aracılığıyla

Türk firmaları tarafından gönderilen temel gıda ve temizlik maddeleri ile elektrik ve elektronik ürünlerin-

den oluşmaktadır.

• İhracat rakamlarında gözükmeyen, ancak ülkede sıklıkla görülen bir diğer önemli kalem de bavul ticareti

olarak adlandırılan ve özellikle İstanbul, Bursa, Gaziantep gibi illerimizden yolcu beraberinde Irak'a geti-

rilen tekstil ve konfeksiyon ağırlıklı ürünlerdir.

(İGEME)

İki Ülke Arasındaki Ticaretin Altyapısını Düzenleyen Anlaşma ve Protokoller

Kaynak: T.C. Bağdat Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği

Anlaşma/Toplantı Adı İmza Tarihi

Ticaret Anlaşması 03.08.1965

Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması 07.02.1976

Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Anlaşması 18.10.1980

Petrol Ürünleri Ticaretine İlişkin Mutabakat Zaptı 26.08.2005



16. Dönem Karma Ekonomik Komisyon Toplantısı Protokolü 16.11.2006

Kapsamlı Ekonomik İşbirliği Anlaşması 23.03.2009

Türkiye-Irak Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi 1. Bakanlar Toplantısı 17.09.2009

Türkiye-Irak Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi 2. Bakanlar Toplantısı 15.10.2009

SAYFA 9 MERCEK ALTI

2009 yılında gerçekleştirilen Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi’nin sağladığı altyapı sonucu Irak tarafı ve Tür-

kiye arasında 48 mutabakat zaptı imzalandı. Sınır kapılarında görülen yoğunluk nedeni ile bölgede 2 yeni sınır ka-

pısı daha açılması için mutabakat zaptı imzalandı. Devlet Bakanı Zafer Çağlayan bu kapıların 2010 yılı sonuna kadar

açılacağını kaydederek, kapılardan birinin Şino, diğerinin ise Suriye sınırına yakın bir noktada olacağını kaydetti. Çağlayan’ın aynı dönemde yaptığı bir diğer açıklama ise, Irak ile ortak oluşturulması planlanan bir serbest bölge

projesi üzerine. Irak’ta bulunan Ulusal Yatırım Konseyi ile bakanlığın yürüttüğü işbirliği çerçevesinde, bu ülkede

yapılan her yatırım Türkiye’nin gündeminde yer alıyor. Türkiye’den Irak’a ticaret yapan yaklaşık 70 il bulunuyor.

Bu iller arasında en çok ihracat yapan ilk 12 ilin 11’i, Doğu ve Güneydoğu bölgelerinden. 1973 yılında Gümrük İda-

re Memurluğu olarak faaliyete geçen, 1976’da Gümrük Müdürlüğü 1981 yılında Habur Gümrükler Başmüdürlüğü

olan Habur Sınır Kapısı 402.500 m2’lik bir arazi üzerinde, Şırnak Silopi’de bulunuyor. TOBB, yap-işlet-devret sözleş-

mesi ile Ekim 2005 ve Ekim 2006 tarihleri arasında sınır kapısını tamamen yeniden inşa ettirdi. 40.000 m² kapalı

alan, 12 giriş-12 çıkış için 24 hat üzerinde 62 işlem peronu, 30.000 m² uzay çatı ve 350.000 m2 saha betonu imalatı

gerçekleştirildi.

2010 Ocak ayında Devlet Bakanı Hayati Yazıcı ve Sefa El-Din El Safi, Türkiye ile Irak arasın-

da yeni sınır kapıları açılmasına dair ikili bir görüşme gerçekleştirdi. Bakan Yazıcı basın

açıklamasında, hazırlanan mutabakat zabıtlarında daha önceden “Şunava” kapısının önce-

likli açılması notunun yer aldığını belirterek, değişik faktörler göz önüne alındığından

Ovaköy’ün öncelikle açılması konusunda öneride bulunduğunu açıkladı. Açılacak olan yeni

kapının “Yap-İşlet-Devret” modeli ile “tek kapı-iki gümrük idaresi” şeklinde açılacağını ek-

ledi; ''Somut olarak vardığımız nokta şu; her iki ülke uzmanlarından oluşan bir heyeti kısa

zamanda oluşturacak ve arazi üzerinde değerlendirmeler yapılacak. Sonra iki heyet birlikte inceleme yapmak sure-

tiyle rapor oluşturacak. Sonuçta Bakanla bir araya gelerek öncelikli olarak hangi kapıyı açacağımızın kararını vere-

ceğiz. İnşallah kararlarımızı bir an önce oluşturmak suretiyle uygulama aşamasına getireceğiz. Yeni sınır kapısı açıl-masıyla her iki ülkenin ve komşularımızın ticaret potansiyelinin Avrupa'ya erişimini sağlayacağız.'' (Anadolu Ajansı)

* Irak’a Yapılan karayolu Taşımacılığı ile İlgili Röportaj gerçekleştirdiğimiz, UND YKÜ Ömer Faruk Yıldırım’a sınırda

yaşanan sorunları ve sınır kapılarını sorduk

Habur Sınır Kapısı’nın 2003 yılı ABD müdahalesi sonrasındaki işleyişi ve önceki döneme kıyasla olan değişimi nasıl olmuştur? 2003 yılında ABD müdahalesinden sonra kapının işleyişinde bir değişiklik olduğu söylenemez. Çünkü, söz konusu

müdahaleden sonra karşı taraf gümrüğü el değiştirmemiştir.1990 yılından itibaren Irak tarafına ait olan İbrahim Halil Gümrüğü, Federe Kürt yönetimi tarafından yönetildiği için ve ABD müdahalesinden sonra da aynı yönetim

tarafından sevk ve idare edildiğinden dolayı, işleyişte bir sıkıntı yaşanmamış ve dolayısıyla Habur sınır kapısına bir

sıkıntı olmamıştır.Yalnız, müdahaleden sonra ABD kuvvetlerine taşınan yükler kapıdaki iş yükünü yüzde yüz art-

tırdı denilebilir.Bu da beraberinde dönem dönem yığılmalara neden olmaktadır. Yalnız 2009 yılı Kasım ayı itibarıy-

la bu tür sorunlar da bitmiş sayılır.

Irak’a Taşımalar ve Sınır Kapıları


Habur Sınır Kapısı’nın yenileme ve modernleşmesi seviyesini yeterli görüyor musunuz? En son değişiklik ve yapı-landırmalar ne zaman oldu? Bu konuda iyileştirilmesi gereken önemli noktalar nelerdir? Kesinlikle yeterli değildir. Zira yıllık 5 milyar dolar ticaret hacminin hedeflendiği Orta Doğu’ya açılan fırsatlar kapsı olarak düşünüldüğünde mevcut modernize haliyle bile bu yükün altında kalkacağı söylenemez . Bu konuda iyileşti-

rilmesi gereken en önemli etken personel eksikliğidir. Bir diğer önemli sorun ise muhatap sorunuydu, karşı gümrük-

te yaşanan sıkıntılarda müdahale sıkıntısı yaşanmaktaydı. Erbil Başkonsolosluğu atanmasıyla bu şekilde bir sorun

yaşanması ihtimalide kalmayacaktır kanaatimce.

Taşımacılarımızın en sık karşılaştığı sınır sorunu nedir? En büyük sorunumuz mevcut iş yükünü kaldıracak memurların olmaması olarak söylenebilir. Örneklendirecek olur-

sak; Habur Sınır Kapısı’ndan yapılan taşımların büyük çoğunluğunun gümrükleme işlerinin yapıldığı İpek Yolu Güm-

rük Müdürlüğü’nün personel eksikliği çıkış’ın yapıldığı Habur Sınır Kapısı’ndaki personel eksikliği sorunlarımızın ba-şında geldiği söylenebilir.Buna ekleme yapacak olursak; bürokratik işlemler ve bu işlemlerde yeterince bilişim hiz-

metlerinden yararlanılmaması da sorun teşkil etmektedir. Şanlıurfa’dan sonra yol durumu ise çekilmeyecek bir çile-

dir.Şunu eklemek isterim ki, 2008 yılı Kasım ayından itibaren Mülki idare amirlerinin ve personelinin olağanüstü

çabaları sonucu Habur Sınır Kapısı’ndaki yığılmalarında büyük oranda düşüş olmuştur.

Sorunların çözümünde tavsiyeniz var mıdır? Tecrübeli biri olarak sorunsuz taşımacılık için Türk tarafının neler yapması gerektiğini söyleyebilir misiniz? Sorunların temelinde resmi dairelerin personel eksikliği bulunmaktadır. Personelin barınma ve sosyal gereksinimleri

sağlanarak personel için cazip hale getirilmesi halinde, en büyük soruna çözüm üretilmiş olur. Bununla birlikte kara-yollarında gerekli tadilat ve iyileştirilmeler yapılabilir.Karşı tarafın gümrük yetkilileri ile iyi ilişkiler kurarak ve karşı

ülke kanunlarına vakıf olarak taşımacılarımıza sorun yaşatmadan çözüm üretmiş oluruz.

Sınıra ikinci bir kapı açılma olasılığından bahsediliyor, gerçekleşirse bu projenin önemi ve taşımacılık sektörüne negatif pozitif yansımaları neler olabilir? Kesinlikle artı yönde olacaktır. Çünkü mevcut Habur Sınır Kapısı hedeflenen iş yükü ile mukayese edildiğinde yeterli

olmayacaktır. Dolayısıyla kesinlikle ikinci,hatta üçüncü sınır kapısının da yapılması zarureti vardır.

1920- Irak İngiliz mandasına verildi.

1921-Faysal, (Hussein Bin Ali’nin oğlu) Irak’ın ilk kralı

oldu.

1932-Irak’ın bağımsızlığını ilan etmesi 1958-Monarşi Brig Abd-al Karim Qasim ve Col Abd-al

Salam Muhammad Arif komutasındaki bir askeri darbe

ile devrildi. Cumhuriyet ilan edildi ve Qasim başbakan

oldu.

1963-Baasçı hükümet Arif ve grubu tarafından devrildi.

1966- Arif’in öldürülmesinin ardından kardeşi

Muhammad Arif başkanlığı devraldı.

1968- Baasçılar darbe ile başa geçti. Gen Ahmad Hasan

al-Bakr başkan oldu.

1970- The Revolution Command Council (RCC) ve Kür-distan Demokrat Partisi lideri Mullah Mustafa Barzani

arasında bir barış anlaşması imzalandı.

1972- Irak ve Sovyet Rusya arasında 15 yıllık bir Dostluk

ve İşbirliği Anlaşması imzalandı.

1972- Petrol millileştirildi.

1974- KDP, Irak’ın verdiği idari özerkliği reddetti.

1975- Petrl İhraç Eden Ülkeler (OPEC) topluluğunun gö-

rüşmesinde Irak ve İran arasında sınır anlaşmazlıklarını

bitiren bir anlaşma imzalandı.

1979- Başkan Al-Bakr’ın istifası sonucu Saddam Hussein başkan oldu.

1980- Iran Irak sınırlarını bombaladı (Irak, İran/Irak Sava-

şı’nın başlangıcı olarak kabul eder)

1981- Israil Irak’ın Bağdat’da bulunan Nükleer Araştırma

Merkezi’ne saldırdı.

1988- BM Iran-Irak Askeri Gözlemci Grubu (UNIIMOG)

aracılığı ile taraflar arasında ateşkes imzalandı.

1990-Irak Kuveyt’i işgal etti. Birleşmiş Milletler Güvenlik

Konseyi (UNSC) tarafından alınan 660. sayılı karar ile

Irak’ın geri çekilmesi istendi. 1990- UNCS’nin 661. Karar’ı ile Irak’a ekonomik yaptı-

rımlar getirildi.

1990- Irak, Irak ve Kuveyt’in birleştiğini duyurdu.

1990- UNSC’nin 678. Kararı ile ülkelere, 660 sayılı kara-

rın uygulanması için Kuveyt ile “gereken bütün araçlarla”

işbirliği yapma yetkisi tanındı.

1991- Irak’a hava bombardımanın başlaması ile Körfez

Savaşı başladı. (Operation Desert Storm)


1991- ABD, Bağdat’da 300 kişinin ölümü ile sonuçlanan

hava saldırısını gerçekleştirdi.

1991- Kara operasyonu başladı, Kuveyt’in kurtuluşu ile

sonuçlandı. 1991- Irak ateşkesi kabul etti.

1991- Irak güçleri ülkenin kuzeyi ve güneyindeki isyanları

bastırdı.

1991- Kuzey Irak’ta Kürtleri korumak adına BM Güvenli

Bölge (UN safe-haven) oluşturuldu. ABD Irak’ın bölgede-

ki bütün askeri operasyonlarını durdurmasını istedi.

1992- Güney Irak’ta Irak uçaklarına kapalı bir “uçuş ya-

sak bölgesi” (no-fly zone) oluşturuldu.

1994- Saddam Hüseyin başbakan oldu

1994- Irak Kuveyt’in sınırlarını ve bağımsızlığını tanıdı. 1995- UNSC 886 kararı ile Irak’ın kısmi petrol ihracatına,

gıda ve ilaç alımı için izin verildi, Irak 1996 Mayıs ayına

kadar bu kararı kabul etmedi.

1995- Saddam Hüseyin bir yedi yıllık daha başkan olması

için referandumu kazandı.

1998- Saddam Hüssein, BM’in Irak’ın kitle imla silahları-

nın gözetimini yapan özel komisyon (UNSCOM) ile işbir-

liğini sonlandırdı.

1999- UNSC’nin, Irak’da UNSCOM’ın yerine BM Gözlem,

Tadik ve Denetim Komisyonu (UNMOVIC) göndermesini öngören 1284 sayılı karar Saddam Hüseyin tarafından

reddedildi.

2001- İngiltere ve ABD, Irak’ın hava savunması ağını etki-

siz kılmak için bombardıman baskınları başlattılar. Bu

baskınlara uluslararası destek tam anlamı ile sağlanama-

dı.

2002- İsrail’in Filistin sınırlarını işgaline tepki olarak Bağ-

dat, petrol ihracatını askıya aldı. Saddam’ın bütün Arap

ülkelerini desteğe çağırmasına rağmen, destek alama-

ması sonucu, ihracat 30 gün sonra yeniden başladı. 2003- BM’de Birleşik Krallık büyükelçisi, Irak’la diploma-

tik sürecin bittiğini duyurdu. Denetleyicilerin tahliyesine

başlandı. ABD başkanı Bush, Saddam Hüseyin ve oğulla-

rına Irak’tan ayrılmaları için 48 verildiğini açıkladı.

2003- 20 Mart- ABD’nin Saddam Hüseyin’in elinde oldu-

ğu iddia edilen KİSleri yok etmek, Irak’ı silahsızlandır-

mak, Orta Doğu’ya demokrasiyi getirmek ve Irak halkını

özgürleştirmek söylemi ile Irak’a müdahale, ABD ve İngil-

tere hava ve kara kuvvetleri tarafından başladı.

IRAK TARİHİ

2003-9 Nisan- ABD güçleri Bağdat’a girdi. İlerleyen

günlerde Kürt Savaşçılar ve ABD güçleri Kerkük ve Mu-

sul’un kontrolünü ele geçirdiler.

2003- UNSC, Irak’a uygulanan ekonomik yaptırımları kaldırdı. Baas Partisi ve son rejime ait bütün kurum ve

kuruluşlar yasaklandı.

2003- Ürdün Konsolosluğu ve BM Merkez Binası’na

bombalı saldırı düzenlendi.

2003- Saddam Hüssein Tikrit’te tutuklandı.

2004- İntihar bombacıları Kerbela’daki Şii festivaline

saldırı düzenledi. 140 kişi hayatını kaybetti.

2004- Bağdat’daki Ebu Gureyb Hapishanesi’nde yaşa-

nan olaylara ilişkin resimlerle, ABD güçlerinin Irak’daki

tutuklulara yaptıkları muameleler belgelendi. 2004- Saddam Hussein Irak yasal gözetimine transfer

edildi.

2005- 8 milyon insan, Geçici Ulusal Meclisi için oy kul-

landı. Şii Birleşik Irak İttifakı oy çoğunluğu ile birinci ,

Kürt Partileri ise ikinci sırada yer aldılar.

2005- Kürt lider Jalal Talabani başkan, Şii İbrahim

Jaafari ise başbakan seçildi.

2005- Irak bakanlığından gelen açıklamaya göre Ni-

san’da 364 olan sivil ölüm sayısı, Mayıs’da 672’ye yük-

seldi. 2005- Massoud Barzani Irak’ın kuzeyinde yer alan Kür-

distan Bölgesi’nin lideri seçildi.

2005- Taslak Anayasa Kürt ve Şii tarafları tarafından

uygun bulunurken, Sünniler tarafından uygun bulun-

madı.

2005- Saddam Hüssein, insanlık suçu işlemek suçu ile

mahkemeye çıkartıldı.

2005- ABD müdahalesinden beri ilk defa tam zamanlı

hükümet ve meclis için seçim yapıldı.

2006- Yeniden seçilen başkan Talabani, Şii lider Nouri al- Maliki’ye yeni bir hükümet formüle etme teklifinde

bulundu.

2006- BM açıklamasına göre, Irak’ta günde ortalama

100 sivil hayatını kaybediyor.

2006- Saddam Hüssein suçlu bulundu ve ölüm cezası-

na mahkum edildi.

2006- 30 Aralık- Saddam Hüssein idam edildi.

2007- Bush Irak için yeni bir strateji açıkladı ve güvenli-

ği sağlamak için yeni ABD birlikleri Irak’a gönderildi.

2007- Kuvvet paylaşımı konusunda yaşanan anlaşmaz-lık sonucu Sunni Arap bloğu kabineden çekildi.

2007- Türkiye, Irak’tan gelen PKK terörüne karşı hava sal-

dırıları düzenledi.

2008- Türkiye kuzey Irak’ta yer alan teröristlere karşı kara

harekâtı düzenledi. 2008- Başbakan Maliki Washington ile yeni bir güvenlik

anlaşması üzerine devam eden müzakereler sonucu ABD

birliklerinin Irak’tan çekilmesinin süreci konusunda bek-

lentilerini arttırdı.

2008- Sünni Arap bloğu, yaklaşık bir yıl aradan sonra kabi-

neye geri döndü.

2008- ABD güçleri Anbar’ın kontrolünü Irak hükümetine

bıraktı.

2008- Irak ve ABD arasında bir güvenlik paktı imzalandı ve

ABD birliklerinin 2011 sonuna kadar Irak’tan çekileceği açıklandı.

2009- Yerel seçimlerde Başbakan Maliki’nin liderliğindeki

blok oyların büyük kısmını kazandı.

2009- ABD başkanı Barack Obama, birliklerin büyük kısmı-

nı 2010 Ağustos ayına kadar geri çekeceğini, bir kısmının

ABD çıkarlarını korumak ve Irak güçlerine yardım etmek

amacı ile Irak’ta 2011 sonuna kadar kalacağını açıkladı.

2009- ABD birlikleri müdahaleden 6 yıl sonra, Irak’ın köy

ve kentlerinden çekildi, güvenlik Irak güçlerine devredildi.

2009- Cumhurbaşkanı yardımcısı Tareq al-Hashemi, parla-mentonun Sünni Müslümanlar ve diğer azınlıkların hakları-

nın korunması ile ilgili yapılan değişikliklerin ardından, yeni

seçim yapılması konusunda kullandığı vetoyu geri çekti.

2009- El-Kaide, Bağdat’ta 127, Ağustos ve Ekim aylarında

240 kişinin öldüğü intihar saldırılarından sorumlu olduğu-

nu açıkladı.

2010- Irak’ta ikinci kez (2003’de Saddam Hüseyin’in devril-

mesinin ardından), bağımsız seçime gitti. Üç hafta sonra

Iyad Allawi’nin Al-Iraki bloğu birinci olarak açıklandı.

2010- Baas bağlantılı olduğu öne sürülen 52 Al-Iraki men-subunun üyelikleri düşürüldü.

2010- 1 Haziran’da Irak yüksek mahkemesi laik Irakiye ko-

alisyonunun 7 Mart da yapılan parlamento seçimlerini

onaylayarak kazandığını teyit etti.

ORSAM tarafından davet edilen, Irakiye Lideri Allawi'nin 27 Nisan 2010

Ankara'da tarihinde yaptığı konuşmaya aşağıdaki linkten erişim imkanı bulabilirsiniz. http://www.orsam.org.tr/tr/yazilar.aspx?DosyaID=1

Ayrıca Irak'daki seçim süreci ile ilgili bütün detayları yine ORSAM'ın

hazırlamış olduğu detaylı rapordan inceleyebilirsiniz: http://www.orsam.org.tr/tr/raporgoster.aspx?ID=738 Kaynak: BBC- news.bbc.co.uk

IRAK TARİHİ


ANKET ÇALIŞMALARI

SAYFA 13 MERCEK ALTI

Bu bölüm Michael E. O’Hanlon ve Ian Livingston’ın hazırlamış olduğu, toplamda 46 sayfadan oluşan Irak Endeksi’n-

den alınan bilgilerin düzenlenmesi ile hazırlanmıştır. Yapılan anket ve araştırmalar için tarih aralıkları çoğunlukla

2003 ve 2010 yılları arasıdır. 2003 yılı, Saddam Hüseyin’in devrilmesinden sonraki dönemi esas almaktadır. 2010 yılı

verileri Ocak ve Şubat aylarının tamamını, Mart ayının, Endeks’in yayınlandığı tarihe kadar olan günlerini içermekte-dir. Grafik ve tabloları oluşturan ana kaynak ABD hükümetidir. Endeksin orijinal İngilizce metninin tamamına aşağı-

daki linkten erişim sağlanabilir.

http://www.brookings.edu/iraqindex

30 Mart, 2010

Daha İyi

Aynı

Daha Kötü

Şubat

Şubat

Ağustos

Son 6 aydır Irak’ın içinde bulunduğu güvenlik durumu önceki dönemlere kıyasla nasıl ?

Irak Ordusu Irak Polisi ABD Birlikleri Ulusal Hükümet

Kasım

2003

Şubat

2004

Kasım

2005

Mart

2007

Ağustos

2007

Şubat

2008

Şubat

2009

Hangi Kurum Kendinizi Daha Güvende Hissettiriyor ?

Güçlü Lider İslam Devleti Demokrasi

Şubat 2004 Kasım 2005 Mart 2007 Şubat 2009

Irak’ın Daha İyi Bir Gelecek İçin Hangisine İhtiyacı

Var: Güçlü Lider? İslam Devleti? Demokrasi?

Güvenlik

Politik/Askeri

Ekonomik

Sosyal

Mart 2007 Ağustos 2007 Şubat 2008 Şubat 2009

Irak’ın En Önemli Sorunu Hangisidir: Güvenlik ? Politik/Askeri Konular? Ekonomi? Sosyal Yapı?


Daha Kötü

18 %

Aynı

28 %

Daha İyi

51 %

Yorumsuz 3%

Sizce 2010 Yılı 2009’a Kıyasla

Nasıl Bir Yıl olacak ?

2003 ve Öncesi

2009

Paris Kulubü Diğer Ülkeler Ticari Arap Ülkeleri

(düşük tahmin)

Irak Hükümeti’nin 2003-2009 Yılları Arasındaki

Borç Durumu (Kredi Verenler)

Milya

r

Irak’ın 2003-2010 Yılları Arasında Petrol

İhracatından Elde Ettiği Gelir

ABD Birlikleri İçindeki Toplam Ölü Sayısı: 4386

Iraklı Sivil Ölü Sayısı: 111.930

ABD Birlikleri İçindeki Toplam Yaralı Sayısı: 31.762

İngiliz Birlikleri İçindeki Toplam Ölü Sayısı: 179

ABD veya İngiliz Birlikleri Haricindeki Müttefiklerin

Toplam Ölü Sayısı: 137

2010 Eylül ayı sonuna kadar ABD’nin toplam savaş harcamaları 900 milyar dolar.

Irak’da 2008 yılında yapılan aylık harcama 12,

2009 yılında 7.3 milyar dolar.

2008 yılında ABD, Irak Savaşı için saniyede 5000 dolar harcadı.

Bir ABD askerinin Irak’da konuşlandırılmasının maliyeti

390.000 dolar.


Ürün

Irak’ın ABD’ye İhracatı Irak’ın bütün ülkelere toplam ihracatı ABD’nin tüm ülkelerden İthalatı

2008

(bin dolar)

2004-2008

büyüme

oranı

%

ABD İthala-

tında payı

%

2008

(bin dolar)

2004-2008

Büyüme oranı

Dünya ihra-catında payı

2008

(bin dolar)

2004-2008

Büyüme

oranı

%

Dünya İtha-

latında

payı

Toplam 23,071,750 23 1.07 60,332,860 37 0.38 2,164,834,000 9 13.33

Mineral yakıtlar,

petrol, damıtılmış

ürünler, vb.

22,708,260 23 4.52 59,601,370 38 2.15 501,942,100 21 17.55

Kategori Dışı

(belirtilmeyen)

Ürünler

359,690 25 0.56 362,356 25 0.06 64,319,180 6 12.57

Taşıt (demiryolu ve

tramvay hariç) 359 0 6,649 21 0 198,654,800 1 16.24

Elektronik ekip-

manlar 73 -20 0 9,065 51 0 250,150,000 7 12.53

Nükleer reaktörler,

ısıtıcılar 40 7 0 14,845 37 0 261,439,500 6 13.32

Ürün

Irak’ın Fransa’ya İhracatı Irak’ın bütün ülkelere toplam ihracatı Fransa’nın tüm ülkelerden İthalatı

2008

(bin dolar)

2004-2008

büyüme

oranı

%

Fransa İtha-

latında payı

%

2008

(bin dolar)

2004-2008

Büyüme oranı


2008

(bin dolar)

2004-2008

Büyüme

oranı

%

Dünya İtha-

latında

payı

Toplam 2,155,049 58 0.31 60,332,860 37 0.38 695,004,300 13 4.28

Mineral yakıtlar,

petrol, damıtılmış

ürünler, vb.

2,153,995 58 1.83 59,601,370 38 2.15 117,496,800 23 4.11

Nükleer reaktörler, 961 198 0 14,845 37 0 85,532,340 11 4.36

Ürün

Irak’ın Çin’e İhracatı Irak’ın bütün ülkelere toplam ihracatı Çin’ıin tüm ülkelerden İthalatı

2008

(bin dolar)

2004-2008

büyüme

oranı

%

Çin İthalatın-

da payı

%

2008

(bin dolar)

2004-2008

Büyüme oranı


2008

(bin dolar)

2004-2008

Büyüme

oranı

%

Dünya İtha-

latında

payı

Toplam 1,381,664 42 0.12 60,332,860 37 0.38 1,132,562,000 19 6.97

Mineral yakıtlar,

petrol, damıtılmış 1,320,141 41 0.78 59,601,370 38 2.15 169,251,800 35 5.92

Tuz, sülfür, taş, alçı, 59,129 0.97 133,337 218 0.27 6,116,498 32 9.67

İSTATİSTİKLER


Irak'a İhraç Yük Götüren Türk Araçları

Kapılar 2006 2007 2008 2009 Ocak-Nisan

2009 Ocak-Nisan

2010 Değişim% Sarp 3 4 1 3 1 0 -100%

Esendere 0 0 0 1 0 0 0% Tuzla 0 0 0 1 1 0 -100%

Hamzabeyli 0 0 0 9 0 0 0% Öncüpınar 0 1401 504 223 40 48 20%

Gürbulak 28 42 159 206 91 108 19% Cilvegözü 10431 3479 3023 7.118 1362 2.707 99%

Habur 299218 308436 257296 326.882 90.522 148.811 64% Toplam 309680 313362 260983 334443 92017 151674 65%

Türkiye'ye Yönelik Taşıma Yapan IRAK Araçları Giriş Çıkış

İkili Transit İkili Transit

2009

Dolu 27 3 2 8 Boş 0 0 27 14 Toplam 27 3 29 22

Ocak Nisan 2009

Dolu 0 0 1 2 Boş 0 0 0 3 Toplam 0 0 1 5

Ocak Nisan 2010

Dolu 9 25 3 10 Boş 2 1 2 13

Toplam 11 26 5 23

değişim

Dolu 0% 0% 200% 400% Boş 0% 0% 0% 333% Toplam 0% 0% 400% 360%

2005 Yılı Devlet ve Genel Sektörler Taşıt (Kamyon) Sayıları

Ekonomi Bakanlığı 5

Planlama Bakanlığı 122

İletişim Bakanlığı 332

İşçi ve Toplumsal Sorun Bakanlığı 77

Bilim ve Teknoloji Bakanlığı 236

Göçmen Bakanlığı 7

Kültür Bakanlığı 167

Çevre Bakanlığı 34

Ammant Baghdad 132

Mali Denetim Otoritesi 30

Merkez Bankası 4

Yüksek Adalet Konseyi 27

Al-Hekema House 1

Kooperatif Sektörü Şirketleri-Ulaştırma 63

Kooperatif Sektörü Şirketleri- Tarım 44

Toplam 16909

Dış İlişkiler Bakanlığı 6

Sanayi ve Maden Bakanlığı 1901

Petrol Bakanlığı 2545

Ticaret Bakanlığı 666

Tarım Bakanlığı 1299

Su Kaynakları Bakanlığı 1420

Ulaştırma Bakanlığı 1316

İçişleri Bakanlığı 701

Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 1262

Yüksek Eğitim ve Bilim Bakanlığı 476

Eğitim Bakanlığı 279

Sağlık Bakanlığı 219

Gençlik ve Spor Bakanlığı 118

Elektrik Bakanlığı 1020

Kamu İşleri Bakanlığı 2349

Adalet Bakanlığı 51


Ürünler 2008 2009 Değişim (%)

Demir/Çelik Çubuklar 273.336 360.639 32

Çimento 192.323 290.114 51

Buğday Unu/mahlut unu 230.628 279.914 21

Demir/Çelikten inşaat ve aksamı 109.128 174.731 60

İzole edilmiş tel,kablo; elektrik iletkenleri 165.794 171.097 3

Hayvansal ve bitkisel yağlar vb fraksiyonlar 220.619 134.445 -39

Demir/çelikten diğer tüpler,borular,içi boş profiller 63.927 124.343 95

Demir/alaşımsız çelikten profil 57.125 102.725 80

Kuş/kümes hayvanlarının kabuklu yumurtaları 95.547 96.429 1

Elektrik enerjisi 65.124 92.602 42

Ekmek,pasta,kek,bisküvi, vs 83.650 92.565 11

Kümes hayvanlarının etleri ve yenilen sakatatı 16.693 92.384 453

Turunçgiller 32.933 91.489 178

Tuvalet kağıtları,kağıt havlu,mendil,vs 62.605 90.869 45

Dokunmuş halılar,yer kaplamaları 57.932 85.669 48

Petrol yağları ve bitümenli minarelerden edinilen yağlar 39.928 82.761 107

Buzdolapları,dondurucular, soğutucular 73.808 82.488 12

Kuru baklagiller 13.555 78.588 480

Döger mobilyalar 65.546 76.769 17

Çikolata ve kakao içeren diğer gıda müstehzarları 74.583 75.588 1

Elektrik transformatörleri 79.336 70.203 -12

Elektrik kontrol,dağıtım kabloları 41.204 60.445 47

Oturmaya mahsus mobilyalar 33.697 55.886 66

Domates 45.803 53.018 16

Tişört, fanila, diğer iç giyim eşyası 31.062 52.863 70

Plastikten tüpler, borular, hortumlar 55.270 52.436 -5

Sabunlar,yüzey aktif organik maddeler 60.071 51.205 -15

Eşya taşıma ambalajı için plastik memulları, tıpa, kapak, kapsül 32.005 50.118 57

Alüminyum çubuk ve profiller 41.828 49.445 18

Kıymetli metaller ve kaplamalarından mücevherci eşyası 20.994 44.136 110

Klima cihazları 33.085 44.044 33

Elektrojen grupları 34.980 40.205 15

Plastikten inşaat malzemesi 24.600 35.103 43

Aliminyum tellerden halatlar 15.421 34.899 126

Taşıtlar için römorklar,yarı römorklar vb. 10.766 34.836 224

Saç müstahzarları 28.815 32.669 13

Ayçiçeği,aspır,pamuk tohumu yağları 35.260 31.993 -9

Özel amaçlı motorlu taşıtlar 19.776 31.863 61

Yontulmaya, inşaata elverişli işlenmiş taşlar 28.741 31.846 11

Demir-çelik soba, ızgara,ocak,mangal vb. 6.912 29.953 333

Kakao içermeyen şeker mamulleri 26.615 27.380 3

Biralar (malttan) 22.145 27.293 23

battaniyeler 35.732 27.028 -24

traktör 5.612 25.599 356

Hububat esaslı kabartılmış gıda mamulleri 16.383 24.230 48

Peynir ve lor 15.237 23.822 56

Diğerleri 1.120.549 1.407.202 26

Toplam 3.916.683 5.125.929 31

TÜRKİYE’NİN IRAK’A İHRACATINDA BAŞLICA ÜRÜNLER (bin dolar)


TÜRKİYE’NİN IRAK’TAN İTHALATINDA BAŞLICA ÜRÜNLER (bin dolar)

Ürünler 2008 2009 Değişim (%)

Ham petrol (petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar) 1.187.867 831.704 -30

Petrol yağları ve bitüm enli minerallerden elde edilen yağlar 107.981 97.155 -10

Altın (ham, yarı işlenmiş, pudra halinde) 333 5.084 1427

Kuru baklagiller (kabuksuz) (taneleri ikiye ayrılmış) 4.271 3.700 -13

Karışım halinde alkalibenzenler, alkalinaftalenler 0 3.679 0

Sığır ve at cinsi hayvanların derileri-ham 576 2.680 365

Toprak, maden, cevheri tasıma, ayırma, seçme vb. Is makineleri 0 1.245 0

Elektrik transformatörleri, statik konvertisörler, endüktörler 1.391 1.090 -22

Kıymetli metaller ve kaplamalarından mücevherci eşyası 106 467 341

Koyun ve kuzuların ham derileri 126 340 170

Hayvan gıdası olarak kullanılan müstahzarlar 0 324 0

Elektrik motorları, jeneratörler 2 264 13100

Elektrojen grupları, rotatif elektrik konvertisörleri 666 233 -65

Kümes hayvanlarının etleri ve yenilen sakatatı 528 229 -57

Diğer ham deriler 15 198 1220

Sentetik polimerler esaslı; sulu ortamda eriyen/dağılan boya ve vernik 112 197 76

Domates (sirke/asetik asitten başka usullerle hazırlanmış) 182 182 0

Demir/çelikten diğer tüpler, borular, içi boş profiller 0 152 0

Demir/çelikten sıkıştırılmış/sıvılaştırılmış gaz için kaplar 16 144 800

Ayakkabı; yüzü dokuma maddelerinden, tabanı kauçuk, plastik vb 0 140 0

Her nevi kükürt (süblime, presipite ve kolloidal kükürt hariç) 3.094 132 -96

Elektrikli sinyalizasyon, trafik kontrol ve kumanda cihazları 0 130 0

Yiyecek/içecek sanayinde kullanılan makine ve cihazlar 26 116 346

Diğerleri 13.631 2.806 -79

TOPLAM 1.320.923 952.392 -28


KAYNAK ADRESLER

Havaalanları

Airport Code

Al Asad Airport Email: [email protected]

Airfield Manager: DSN 318-440-5100 ORAA Ali Base Airport

Email: [email protected] Airfield Manager DSN 318-445-2448 318-445-

2449 ORTL

Al Iskandarariyah New Airport ORAI AL NAJAF AL-ASHRAF

Email: [email protected] Airfield Manager +964 770 802 4606 ORNI

Al Sahra Airport Email: [email protected]

Command Post: DSN 318-845-6184 ORSH An Numaniyah Airport ORAN

AL TAQADDUM

Email: [email protected] Airfield Manager: DSN 318-342-2344 318-342-

2341 ORAT Baghdad International Airport

Tel: +964 0790 140 3537 Email: [email protected] ORBI

Balad Southeast Airport Airfield Manager DSN 443-6065

Email: [email protected] ORBD Bashur Airport ORBR

Basrah International Airport

Mobile: +964 (0)7801095874 Email: [email protected] ORMM

Erbil International Airport Mobile: 00964 750 7333797

Email: [email protected] ORER Jalibah Southeast Airport ORJA

Kirkuk Airport Airfield Management: DSN 318-444-2456/2457

506EOSS/[email protected] ORKK

Mosul Airport ORBM Qasr Tall Mihl Airport ORQT

Qayyarah West Airport ORQW Sulaymaniyah International Airport ORSU

Taji Airport ORTI Tall Afar Airport ORTF

Tikrit South Airport ORTS Ubaydah Bin Al Jarrah Airport ORUB

Umm Qasr Airport ORUQ

Operation: ICAA

Air Transportation Department Baghdad International Airport

Babylon Terminal – 2nd floor Baghdad – Iraq

Ops email: [email protected] Mobile: + 964 790-531-9779

Fax: + 964 543-0689

AFTN address: ORBIYDYX

Meteoroloji

The Iraqi Meteorological Organization Meteorological Office Section

Baghdad International Airport Baghdad – IRAQ

Telephone, Telex and P.O. Box will be advised by NOTAM once available

_____________________________________ Iraq AIS Headquarters:

Aeronautical Information Services

Department Iraq Civil Aviation Authority

Baghdad International Airport PO Box 55103

Baghdad-IRAQ Telephone: (+9641) 8132122 (+9641) 8132419

Email: [email protected] AFS: ORBIYOYX

_____________________________________

International NOTAM Officer: Aeronautical Information Services

Headquarters Iraq Civil Aviation Authority

Baghdad International Airport PO Box 55103

Baghdad-IRAQ Telephone: (+9641) 8132122 (+9641) 8132419

Email: [email protected] AFS: ORBIYOYX

_____________________________________

RAMCC RAMCC Iraq Mobile Phone: +974 589 2695

RAMCC Iraq Landing Commercial Phone: +974 (QATAR) 458 9555 ext 436- 5184/7

DSN Phone: 436 5184 or 5187 E-Mail: [email protected]

RAMCC Iraq Overflights Commercial Phone: +974 (QATAR) 458 9555 ext 436-2671

DSN Phone: 436 2671

E-Mail: [email protected] RAMCC Iraq Commercial Fax: +974 (QATAR)

450 3461 RAMCC Web address: http://ramcc.dtic.mil

Oteller Al-Hamra Suite Hotel

Address : Hay al-Jamiaa - Al-Jadriah District 913 - Lane 10

City : Baghdad

Tel :7190413 - 7190426 Fax :7190428

[email protected] Al-karma

Contact : Munther Salem Al-Ta?ee Address : Baghdad University Street

City : Baghdad Tel : 00964 1 7786993

Al-Rubiaa Hotel

Address : behind Meridian Hotel City : Baghdad

Tel :7172933-7191821-7196861 [email protected]

Ardh Sumer

Contact : Mohammed Al-Wa?edh

Address : City : Baghdad Tel:00964 1 7787135

[email protected] Babylon Share Company Hotel

Contact:Tahrir Alshami Address : P.O.Box: 5273

City : Baghdad Tel : 7781964

Fax : (964-1) 717843

[email protected] Ishtar Sheraton Hotel

Contact : Sami N. Abdullah Address : Saadun

City : Baghdad Province : Baghdad

Tel : 8160093 [email protected]

Palestine International Hotel

Contact : Zafer Address : STREET 47, MAHALLAT 102

City : Baghdad Tel : 7470875-6

[email protected] Sultan Palace Hotel

Address : Tahariat Square City : Baghdad

Tel : 7183246 - 7171522 Fax : 7195258

[email protected]

Al Rasheed Address : Green Zoon

Tel : +964 - 18861000 Al Sadeer

Tel : +964 - 17188166 AL Mansour hotel

Baghdad Tel : +964 - 17171881

KAYNAK ADRESLER

Uluslararası Nakliyeciler Derneği, Nispetiye Cad. Seheryıldızı Sk. No:10 Etiler / İSTANBUL

Web: www.und.org.tr Mail: [email protected]

UND Orta Doğu Bültenine abone olmak veya aboneliğinizi iptal ettirmek

isterseniz [email protected] e-posta adresine bildirmeniz yeterlidir.

Hazırlayanlar; UND - Uzman Yardımcısı Cansu Baki | [email protected] UND - Uzman Yardımcısı Berkalp Kaya | [email protected] UND - İcra Kurulu Üyesi Evren Bingöl | [email protected]

Tel : 0212 359 26 00

Fax : 0212 359 26 26


T.C. BAĞDAT BÜYÜKELÇİLİĞİ Adres: 2/8 Veziriye Baghdad - Iraq Posta adresi: PO BOX: 14001 Baghdad - Iraq Telefon: 0312 292 26 99 (Ankara üzerinden ) 00 964 790 190 24 01 -- 00 964 770 270 11 42 Faks: +964 1 422 83 53, 0312 292 27 99 (Ankara üzerinden) E-mail: [email protected] http://www.bagdat.be.mfa.gov.tr TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ Adres: 301 District 5 Street No:15 Waziriyah BAGHDAD/ IRAQ Telefon: 00 964 790 316 75 81 E-mail: [email protected] --------------------------------------- T.C. MUSUL BAŞKONSOLOSLUĞU Adres: Dur Al-Dhubat Caddesi, (next to Al-Shekban Mosque) No: 5/2 Al-Tayaran Mahallesi, Musul, Ninawa, Irak Cumhuriyeti Telefon:+90 312 292 26 98 (Ankara üzerinden ) (964-60) 780588,780589,780590 Faks: (964-60) 780591 Musul Ticaret Ataşeliği Tel: +964 771 077 59 31 E-mail: [email protected] ---------------------------------------- T.C. BASRA BAŞKONSOLOSLUĞU Adres:El Pradiya 319 District 7.street No:10, Basra/Iraq Basra Ticaret Ataşeliği Tel: +90 312 292 26 31 (Ankara üzerinden ) +964 781 247 44 27 Faks: +90 312 292 27 81 (Ankara üzerinden ) E-mail: [email protected]

mercek alti irak - solar-academy.com · konulardaki gelişmelerle, irak’ın ihracat ve ithalat...

Documents