3/5/2019

1

Menadžment ljudskih resursaDoc. dr Branka Zolak Poljašević

Konsultacijeponedjeljak 10:00-12:00utorak 10:00-12:00branka.zolak-poljasevic@ef.unibl.org

3/5/2019

2

Literatura

▰ Osnovna literatura: Osnovi menadžmenta ljudskih resursaGordana Ilić

▰ Dodatna literatura: Menadžment ljudskih potencijala Fikreta Bahtijarević Šiber

Menadžment ljudskih resursaBiljana Bogićević Milikić

Menadžment ljudskih potencijala Raymond A. NoeJohn R. HollenbeckBarry GrehartPatrick M. Wright

Gradivo za prvi test

▰ Uvod u menadžment ljudskih resursa

▰ Strategijski menadžment ljudskih resursa

▰ Planiranje ljudskih resursa

▰ Analiza i oblikovanje posla

▰ Regrutovanje ljudskih resursa

▰ Selekcija kandidata

▰ Obuka zaposlenih

3/5/2019

3

Gradivo za drugi test

▰ Upravljanje radnom uspješnošću

▰ Razvoj zaposlenih

▰ Motivacija i kompenzacije zaposlenih

▰ Beneficije zaposlenih

▰ Radni odnosi i kolektivno pregovaranje

▰ Zdravlje i bezbjednost zaposlenih

Uvod u menadžment ljudskih resursa

3/5/2019

4

Pojam i definisanje menadžmenta ljudskih resursa

Šta je to menadžment ljudskih resursa?

▰ Ljudski resursi su jedinstveni za svako preduzeće i ne mogu se kopirati.

▰ Dva preduzeća mogu imati isti broj zaposlenih, istu kvalifikacionu strukturu, istu polnu strukturu, starosnu strukturu i dr., pa ipak nemaju identične ljudske resurse.

▰ Ono po čemu se razlikuju su ukupne sposobnosti (organizacione, intelektualne, stručne i dr.), koje nisu prost zbir pojedinačnih sposobnosti, nego sasvim novi kvalitet (koji zavisi od ukupne prakse, stila vođenja, organizacione kulture, iskustva i sl.)

3/5/2019

5

Pojam menadžmenta ljudskih resursa ...

U literaturi i u praksi u upotrebi su različiti naziviza menadžment ljudskih resursa

Engleski naziv je Human Resource Management(HRM) i najčešće se prevodi kao:

▰ upravljanje ljudskim resursima;

▰ menadžment ljudskih resursa;

▰ upravljanje ljudskim potencijalima;

▰ menadžment ljudskih potencijala;

▰ upravljanje kadrovima.

Značenje menadžmenta ljudskih resursa ...

▰ Menadžment ljudskih resursa kao naučna disciplina

▰ Menadžment ljudskih resursa kao upravljačka filozofija

▰ Menadžment ljudskih resursa kao poslovna funkcija

3/5/2019

6

Definisanje menadžmenta ljudskih resursa ...

Iako postoje različite definicije MLJR, još uvijek ne postoji jedinstvena, univerzalna i opšte prihvaćena definicija. Jedna od definicija glasi:

Menadžment ljudskih resursa obuhvata politike, prakse i sisteme koji utiču na

ponašanje zaposlenih, njihove stavove i radnu uspješnost.

(Raymond, et al., 2011)

Definisanje menadžmenta ljudskih resursa ...

Menadžment ljudskih resursa obuhvata niz međupovezanih aktivnosti i zadataka menadžmenta usmjerenih na osiguranje adekvatnog broja i strukture zaposlenih, njihovih znanja, vještina, interesa, motivacije i oblika ponašanja potrebnih za ostvarenje aktuelnih, razvojnih i strategijskih ciljeva organizacije (Bahtijarević Šiber, 1999).

Menadžment ljudskih resursa predstavlja najefikasniju upotrebu ljudi da ostvare organizacione i individualne ciljeve (Ivancevich & Glueck, 1995).

3/5/2019

7

Značaj menadžmenta ljudskih resursa ...

▰ Aktivnosti menadžmenta ljudskih resursa direktno utiču na karakteristike zaposlenih, kao što su zalaganje, posvećenost, motivacija, znanje, vještine i sposobnosti.

▰ Zaposleni koji imaju neophodna znanja, vještine i sposobnosti, i koji su posvećeni i motivisani na rad i zalaganje na poslu, utiču na poboljšanje produktivnosti i podizanje kvaliteta proizvoda i usluga.

▰ Poboljšanje operativnih performansi, kao što su produktivnost i kvalitet, može značajno uticati i na poboljšanje finansijskih performansi organizacije.

Razvojni tok funkcije ljudskih resursa

3/5/2019

8

Menadžment ljudskih resursa nekada i sada ...

▰ Rani period

▰ Industrijska revolucija

▰ Naučni menadžment

▰ Okolnosti nastanka funkcije ljudskih resursa

▰ Personalni management

▰ Menadžment ljudskih resursa

Razvoj savremenog pristupa menadžmentu ljudskih resursa ...

3/5/2019

9

Menadžment ljudskih resursa u kontekstu tranzicionih zemalja ...

▰ U socijalističkim zemljama aktivnosti iz oblasti menadžmenta ljudskih resursa bile su pod strogom kontrolom države, odnosno partijske birokratije ...

▰ Tek u periodu tranzicije i otvaranja tržišta došlo je do pozitivnih pomaka u razumjevanju uloge zaposlenih i značaju adekvatnog upravljanja ovim specifičnim resursom ...

▰ Opšti trend u oblasti menadžmenta ljudskih resursa u postsocijalističkim zemljama Istočne Evrope može se sumirati kao „postepena vesternizacija“ ...

Razlike između personalnog menadžmenta i menadžmenta

ljudskih resursa

3/5/2019

10

Razlike između personalnog i menadžmenta ljudskih resursa

Osnovne razlike između personalnog i menadžmenta ljudskih resursa ogledaju se u:

▰ značenju (nazivu funkcije),

▰ ciljevima funkcije,

▰ načinu vršenja funkcije,

▰ nivou odgovornosti,

▰ tretiranju zaposlenih u organizaciji,

▰ položaju zaposelnih u organizaciji.

Razlike između personalnog i menadžmenta ljudskih resursa

3/5/2019

11

Razlike između personalnog i menadžmenta ljudskih resursa

Modeli menadžmenta ljudskih resursa

3/5/2019

12

Šta su to modeli menadžmenta ljudskih resursa?

Modeli su konceptualni okviri za proučavanjeaktivnosti i procesa menadžmenta ljudskihresursa, njihovih odnosa, prirode i značaja.

Najpoznatiji modeli su:

▰ Matching model (1984)▰ Harvard model (1984)▰ Guest’s model (1989)▰ Warwick’s model (1990)

Matching model ...

Vanjsko uklapanje

Unutrašnje uklapanje

3/5/2019

13

Harvard model ...

Guest’s model ...

3/5/2019

14

Warwick’s model ...

Ciljevi menadžmenta ljudskih resursa

3/5/2019

15

Opšti cilj menadžmenta ljudskih resursa ...

Opšti cilj menadžmenta ljudskih resursa je ostvarenje organizacione uspješnosti pomoću zaposlenih i njihovih potencijala.

Osnovni ciljevi menadžmenta ljudskih resursa ...

3/5/2019

16

Osnovni ciljevi menadžmenta ljudskih resursa ...

Ciljevi menadžmenta ljudskih resursa mogu se klasifikovati i na sljedeći način:

Aktivnosti menadžmenta ljudskih resursa

3/5/2019

17

Aktivnosti menadžmenta ljudskih resursa

▰ Analiza i dizajn posla

▰ Planiranje ljudskih resursa

▰ Regrutovanje kandidata

▰ Selekcija kandidata

▰ Obuka zaposlenih

▰ Ocjenjivanje uspješnosti zaposlenih

▰ Razvoj zaposlenih

▰ Nagrađivanje zaposlenih

▰ Odnosi sa zaposlenim

▰ Zaštita zdravlja i bezbjednost zaposlenih

Sadašnji i budući uticaji na menadžment ljudskih resursa

3/5/2019

18

Eksterni faktori koji oblikuju menadžment ljudskih resursa

Promjena zakonodavstva

Globalizacija

▰ Rastuća konkurencija▰ Internacionalizacija poslovanja

Razvoj tehnologije

Demografske promjene i promjenekarakteristika radne snage

▰ Promjene vrijednosti

Izmjene zakonodavnog okvira ...

Oblast radnih odnosa je u velikoj mjeri regulisana zakonodavnim okvirom. Propisi u ovoj oblasti su brojni i kompleksni, i direktno ili indirektno utiču na skoro sve segmente menadžmenta ljudskih resursa.

Izmjenom zakonodavstva u ovoj oblasti, država najčešće nastoji da prebaci dio socijalnih i političkih ciljeva na poslovne organizacije, ali i da na taj način ostvari određene ciljeve populacione politike.

3/5/2019

19

Globalizacija ...

Faktori koji su doprinijeli porastu globalizacije su razvoj transportnog sistema, razvoj informacione i komunikacione tehnologije, ali i liberalizacija trgovine.

Posljedice globalizacije su brojne, a među njima mogu se izdvojiti:

▰ Rast konkurencije

▰ Internacionalizacija poslovanja

Rastuća konkurencija ...

Rastuća konkurencija ima izuzetno veliki uticaj namenadžment ljudskih resursa i primorava organizacije na promjene, odnosno prilagođavanje.

▰ Konkurencija na tržištu proizvoda i usluga

▰ Konkurencija na tržištu rada

U uslovima globalizacije, izazov za menadžment ljudskih resursa predstavlja i zadržavanje stručnjaka određenih profila. O tome svjedoči i sve učestalija migracija sposobnih i kreativnih ljudi iz nerazvijenih u razvijene zemlje.

3/5/2019

20

Internacionalizacija poslovanja ...

Internacionalizacija podrazumjeva proces širenja poslovanja u druge zemlje, a najčešći motivi za internacionalizaciju poslovanja su pristup novim tržištima ili jeftinijim resursima.

Kada dođe do međunarodnog širenja poslovanja, organizacije imaju na raspolaganju dvije mogućnosti:

▰ Centralizovano upravljanje ljudskim resursima▰ Decentralizovano upravljanje ljudskim resursima

Razvoj tehnologije ...

Tehnologija se odnosi na metode, sisteme i uređaje, koji su rezultat naučnih saznanja, a koji se koriste u praktične svrhe. Takođe, to je i način realizacije poslova uz pomoć tehničkih procesa, metoda i znanja.

Uspon ekonomije znanja postavio je nova pravila za organizacije, izmjenio organizacione ciljeve i poslovne procese, uključujući i procese u menadžmentu ljudskih resursa.

3/5/2019

21

Promjene karakteristika radne snage ...

Opšte karakteristike radne snage oblikuju ekonomsko, socijalno i političko okruženje. Sa svakom novom generacijom dolazi do promjena u opštim karakteristikama radne snage ...

Promjene u sistemu vrijednosti i radnim odnosima ...

3/5/2019

22

Organizaciona jedinica za ljudske resurse

Djelokrug rada organizacione jedinice ljudskih resursa ...

Sve aktivnosti, procesi, politike i prakse koje se tičuzaposlenih i kojima se utiče na njihovo ponašanje, stavove i radnu uspješnost (rezultate) predmet su djelokruga rada organizacione jedinice za ljudske resurse.

Neke poslove organizaciona jedinica za ljudske resurseobavlja samostalno, dok neke aktivnosti (npr. intervjuisanje, upravljanje radnom uspješnošću i slično) obavlja u saradnji sa drugim organizacionim jedinicama u preduzeću.

3/5/2019

23

Organizaciona jedinica za ljudske resurse ...

Način organizovanja i dizajniranja organizacione jedinice za ljudske resurse zavisi od brojnih faktora.

Najznačajniji su:

▰ Veličina organizacije

▰ Stepen (de)centralizacije

▰ Uloga menadžmenta ljudskih resursa

Menadžment ljudskih resursa kao kameleonska funkcija ...

U većini savremenih organizacija menadžment ljudskihresursa ima nekoliko uloga. Iako postoje različiteklasifikacije, najjednostavnija je podjela na:

▰ administrativnu,

▰ operativnu i

▰ strategijsku ulogu.

3/5/2019

24

Organizaciona jedinica za ljudske resurse ...

Primjer 1

Organizaciona jedinica za ljudske resurse ...

Primjer 2

3/5/2019

25

Organizaciona jedinica za ljudske resurse ...

Primjer 3

Ko stvarno upravlja ljudskim resursima?

Bez obzira na značaj, ulogu i adekvatno pozicioniranjemenadžmenta ljudskih resursa kroz posebnu organizacionujedinicu, uvijek treba imati na umu da ljudskim resursimaupravljaju svi nivoi menadžmenta u organizaciji(strategijski, srednji i linijski).

Ukoliko nadležnosti i odgovornosti svih aktera u procesuupravljanja ljudskim resursima nisu jasno razgraničenevelika je vjerovatnoća da će se javljati konflikti.

3/5/2019

26

Ko stvarno upravlja ljudskim resursima?

Menadžeri najvišeg nivoa, tj. vrhovni menadžeri

Postavljaju ciljeve i politiku upravljanja ljudskim resursima, dugoročno planiraju i organizuju.

Menadžeri srednjeg nivoaKontrolišu operativne postupke i programe potrebne za postizanje ciljeva upravljanja ljudskim resursima i provode politiku i programe vrhovnih menadžera.

Menadžeri najnižeg nivoa, odnosno prve linije

Interpretiraju ciljeve, politiku, programe i postupke zaposlenima, raspravljaju prigovore, utiču na stavove, usmjeravaju rad i povratno prenose interese zaposlenih višem menadžmentu.

Menadžeri ljudskih resursa Pomažu menadžerima svih nivoa osiguravanjem stručnih savjeta, smjernica i pomoći.

Uloga organizacione jedinice za ljudske resurse u odnosu na menadžere ...

3/5/2019

27

Za one koji žele da saznaju više:Diana L. DeadrickDianna L. Stone

Human Resource Management: Past, present, and future

Link: https://www.researchgate.net/publication/275096385_Human_resource

_management_Past_present_and_future