mekanİk tesİsat mÜhendİslİĞİ · 2017. 12. 15. · mekanİk tesİsat mÜhendİslİĞİ...

MEKANİK TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ

ÇALIŞTAYI SONUÇ RAPORU

İzmir –2017


ÇALI ŞTAYI SONUÇ RAPORU

İzmir – 2017

MMO İzmir Şubesi Mekanik Tesisat Mühendisliği Komisyonu tarafından düzenlenmiştir.

Çalıştay Yürütme Kurulu:

Ali POLAT

Ebru KARAKIRAN

Hakan KOCAOVA

Haluk ALTAY

Zafer GÜNGÖREN

Sayfa 1 / 44



İzmir – 2017

İÇİNDEKİLER:

- Önsöz

- Giriş

- Çalıştay

- Değerlendirme

- Sonuç ve öneriler

- Anket çalışması ve sonuçları

Sayfa 2 / 44



İzmir – 2017

ÖNSÖZ Makina Mühendisliğinin ana dallarından birisi olan Mekanik Tesisat

Mühendisliği, gelişen teknoloji ve yükselen yaşam standartları ile geçmişten daha fazla günlük yaşamın her anında iç içe oluğumuz bir meslek alanı olmuştur. Mesleki alanın yaşamla iç içeliği artmasına karşın meslek alanına yaklaşım, kariyer, önemseme, değerlendirme gibi kimi kriterler benzer şekilde yükselememiştir.

Bundan 20 yıl öncesine kadar konut yapılarında sıhhi ve kalorifer tesisatının ötesinde anılmayan meslek alanı o dönem içerisinde özellikle iş çevrelerinde tesisat mühendisliği olarak adlandırılmış ve anılmıştır. Nitekim bugün bile bunun etkileri devam etmekte olup Makine Mühendisleri Odasınca (kısaca MMO) her iki yılda bir ulusal düzeyde düzenlenen ismi bile Tesisat Mühendisliği’dir.

Hastanelerde hijyenik iklimlendirme ve merkezi medikal gaz; konut, hastane, konaklama, spor, iş merkezi, endüstriyel vb. tesislerde yangın önleme; öncelikle konaklama tesislerinde başlayan iklimlendirme sistemlerine ihtiyaç duyulması meslek alanın sadece sıhhi ve kalorifer tesisatından ibaret olmadığını göstermekle kalmamış aynı zamanda isminde dahi değişime neden olmuştur.

Geçmişin “Tesisat Mühendisliği”, günümüzün “Mekanik Tesisat Mühendisliği” olmuş ve sıradan bir yapının dahi her mahalinde yer almaya başlamıştır.

Mekanik tesisat mühendisliği kamu ve mevzuat ile yoğun bir ilişki içindedir. Makina mühendisliğinin belki de diğer hiçbir dalı bu derece kanun, yönetmelik, genelge gibi kamu mevzuatı ve dolayısıyla meslek odası ile iç içe çalışmalarını sürdürmemektedir. Bu durum bir yandan mesleki sorunları diğer yandan sektörel sorunları beraberinde getirdiği gibi ister istemez oda-üye ilişkilerine doğrudan yansımaktadır.

MMO İzmir Şubesi 28. Dönem Mekanik Tesisat Mühendisliği Komisyonu meslek alanında yetkinliği oda tarafından belgelendirilmiş olanlarla bir araya gelmeyi, sorunları ve önerileri derlemeyi amaçlamıştır. Bu amaca uygun olarak çalışmanın ismini Mekanik Tesisat Mühendisliği Çalıştayı koymayı uygun görmüştür.

Elbette ki çalıştay sorunların çözüm yeri olmayacaktır. Sonuç olarak çalıştaylar bir konuda ön hazırlık yapmak üzere uzmanların katıldığı inceleme ve değerlendirme toplantısıdır.

Ancak unutulmaması gerekir ki; mücadele edenler her zaman kazanmaz, ancak kazananlar mücadele edenlerdir. Çalıştay öncesinden başlamak üzere bütün çalışmaların ilgililerce değerlendirilmesini ve değerli meslektaşlarımın sorunlarının çözümde yararlı olmasını dileriz.

Çalıştay Yürütme Kurulu

Sayfa 3 / 44



İzmir – 2017

GİRİŞ

28. Genel Kurul öncesinde 27. Dönem Mekanik Tesisat Mühendisliği Komisyonunca hazırlanan Çalışma Raporunda;

- Her çalışma döneminde en az bir kere yerel SMM kurultayı veya toplantısı düzenlenmesi,

- III. üncü SMM Kurultayı sonuçlarının değerlendirilmesi ve buna göre çalışmalar yapılması,

yer almaktadır.

28. Dönem Mekanik Tesisat Mühendisliği Komisyonunca, çalışma raporuna bağlı kalınarak yapılan değerlendirmede sonucu;

- Proje ve uygulayıcı firmalarla (gerçek ve tüzel) toplantılar düzenleyerek mesleki ve sektörel sorunların tespit edilmesi için yerel kurultay veya toplantı düzenlenmesi,

- III. üncü SMM Kurultayı ile 1 Kasım 2014 tarihinde yapılan Yerel Kurultay’ın gündem maddelerinden olan Makina Mühendisliğine ait yapı sınıflarının özellik ve türlerinin, proje asgari ücretlendirme kriterlerinin ve ücretlendirme (yapı sınıfına ve proje türüne bağlı olarak) yöntemlerinin ve uzmanlık konularının incelenerek yapılan değerlendirmeler ışığında gerekirse yeniden belirlenmesi ve güncellenmesi için çalışmaların yapılması,

maddeleri Çalışma Programına konulmuştur.

Bilindiği üzere MMO tarafından;

I. SMM Kurultayı (31 Mart 2007)

II. SMM Kurultayı (29-30 Mayıs 2009 )

III. SMM Kurultay (13-14 Aralık 2014)

yapılmıştır. Ayrıca III. SMM Kurultay’ı öncesinde 1 Kasım 2014 tarihinde İzmir’de Yerel SMM Kurultay’ı gerçekleşmiştir. İlk iki ve yerel kurultayın sonuç bildirgeleri yayınlamış olmasına karşın ne yazık ki aradan geçen üç yıla karşın III. SMM Kurultay’ının sonuç bildirgesi yayınlanmamıştır.

Sayfa 4 / 44



İzmir – 2017

III. SMM Kurultay’ının sonuç bildirgesinin yayınlanmamış olması, çalışma planına alınan konularla ilgili çalışma yapılması gerekliliği gibi nedenlerden ötürü komisyonun 15 Mayıs 2017 tarihli 21 nolu toplantısında;

Proje ve uygulayıcı firmalarla mesleki ve sektöre sorunların tespiti ve çözümleri konusunda yapılması planlanan kurultay veya toplantının şube genel kurulundan önce Ekim ayı içerisinde yapılmasına karar verildi. Söz konusu toplantının gündem maddelerinin belirlenmesi için Haluk ALTAY, Hakan KOCAOVA, Ebru KARAKIRAN, Sedat IŞIK ve Ersin ÖZEN’den oluşan çalışma grubu oluşturulmasına

karar verilmiştir.

Oluşturulana çalışma grubunun yapmış olduğu çalışmalar komisyonca değerlendirilerek, komisyonun 29 Mayıs 2017 tarihli 22 nolu toplantısında düzenlenecek toplantıya çalıştay ismi verilmesi uygun görülmüş çalışmalar bu yönde sürdürülmüştür.

Çalışma grubu tarafından incelenerek komisyona sunulan MTM Çalıştay’nın amaç, kapsam, gündem, yürütme ve sekreterya oluşumu, araştırma ve sonucuna ili şkin önerisi komisyonun 21 Haziran 2017 tarihli 23 nolu toplantısında kabul edilerek Şube Yönetim Kuruluna sunulmuştur.

Şube Yönetim Kurulunun onayı ile komisyonca Çalıştay Yürütme Kurulu oluşturularak MTM Çalıştayı’na yönelik çalışmalara başlanmıştır.

Sayfa 5 / 44



İzmir – 2017

ÇALIŞTAY

Mekanik Tesisat Mühendisliği Çalıştayı MMO İzmir Şubesinin de yer aldığı Tepekule Kongre Sergi ve İş Merkezi binasında yapılmıştır. Çalıştay öncesinde MMO İzmir Şubesine kayıtlı üyeler içerisinde Mekanik Tesisat Uzmanlık belgesine yani sıhhi tesisat, ısıtma tesisatı ve ısı yalıtımı konusunda belgesi olan 867 (sekiz yüz altmış yedi) üyeye mail ve SMS yolu ile çalıştay duyurusu yapılmıştır.

Davet edilen 867 üyeden 48’i çalıştaya katılmıştır. MMO İzmir Şube Yönetim Kurulu Başkanı Güniz GACANER ERMİN’nin açılış konuşmasının ardından çalıştay başlamıştır. Çalıştayın açılış konuşmasından sonra Mekanik Tesisat Komisyon Başkanı Ali POLAT tarafından katılımcılara anket sonuçları, gündem maddeleri ile bunlara ilişkin Bakanlık, TMMOB ve MMO mevzuatı konusunda aşağıda yer alan genel bir bilgilendirme yapılmıştır.

- Asgari proje ücretlerinin hesaplanmasındaki formülün temelinin 16 Temmuz 1985 tarih 85/9707 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 5 Ağustos 1985 tarih 18833 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Mimarlık ve Mühendislik Hizmetleri Şartnamesi olduğu,

- 22 Kasım 2001 tarih 24591 sayılı Resmi gazete yayınlanan MMO Serbest Müşavirlik ve Mühendislik Hizmetleri ve Asgari Ücretleri Yönetmeliğindeki yer alan proje asgari ücret hesaplama formülü ile Şartname arasındaki tek farkın yöre katsayısı olduğu,

- MMO Serbest Müşavirlik ve Mühendislik Hizmetleri ve Asgari Ücretleri Yönetmeliği 5.inci maddesi uyarınca asgari ücretin bir kez belirlenip 1 Temmuzda uygulamaya girmesi gerektiği,

- Ancak Oda’nın ocak ayında SMMH ücretlerini yayınlamasına karşılık ÇŞB’nın Yapı Yaklaşık Birim Maliyet Tebliğini genelde Nisan ayında yayınlaması nedeniyle Oda hesaplarında bir önceki yılın yapı yaklaşık birim maliyetini kullanmakta olduğu ve bu durumda MMO proje asgari ücretinin Bakanlık ücretinden aşağıda kaldığı,

- 22 Nisan 1990 tarih 20500 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan TMMOB Serbest Mühendislik ve Mimarlık Hizmetleri Asgari Ücret Yönetmeliğinin 7.1 inci maddesinde hizmetler için tanımlanan değerlerin en az ücretler olup, hiç bir hizmet bu ücretlerin altında yapılamayacağının belirtildiği,

- Mimarlık ve Mühendislik Hizmetleri Şartnamesinde Makina Mühendisliği için belirtilen yapı sınıfları ile MMO Serbest Müşavirlik Mühendislik Hizmetleri ve Asgari Ücret Yönetmeliğinde yer alan yapı

Sayfa 6 / 44



İzmir – 2017

sınıfları arasında farklar bulunduğu, örneğin Bakanlık Şartnamesinde hastaneler; 100 yatağa kadar 3 sınıf, 300 yatağa kadar 4 sınıf, 300 yataktan büyük 5 sınıf olarak değerlendirilmişken MMO yönetmeliğinde yatak sayısına bakılmaksızın hastaneler 5D sınıfında değerlendirildiği,

- TMMOB Serbest Mühendislik ve Mimarlık Hizmetleri Asgari Ücret Yönetmeliğinin 4.6 ıncı maddesinde mesleki denetimin: MMH ’nin uzmanlık alanları arasında uyum ve işbirliği içinde yürütülmesi ve en az ücret, en az çizim ve düzenleme esasları yönünden bu hizmetlerin meslek odaları ve denetim büroları tarafından denetlenmesi olarak tanımlandığı,

- Aynı yönetmeliğin 10 uncu maddesinde ise; Mühendislik Mimarlık Hizmetini yüklenen Mühendis ve Mimarlar bu Yönetmelik hükümlerine göre belirlenecek en az ücret tanımları ve esasları ile belirlenen ücretler karşılığı serbest meslek makbuzu veya fatura düzenlemek ve bunları ilgili Oda’larına bildirmek zorunda olduğunun yer aldığı,

- TMMOB Serbest Müşavirlik Mühendislik ve Mimarlık Hizmetleri ve Büro Tescil Belgesi Yönetmeliğinin 9.d maddesinde SMM ve Tescilli Bürolara, Oda tarafından belirlenmiş asgari ücret tarifelerine uyma zorunluluğu getirildiği,

- Aynı yönetmeliğin 9.e maddesinde SMM ve Tescilli Bürolara, tüm hizmetlerini ilgili işveren idare veya onay makamınca istensin veya istenmesin "Oda" denetiminden geçirecek ve vize ettirme zorunluluğu getirdiği,

- Yine aynı yönetmeliği 9.h.2 maddesinde SMM ve Tescilli Bürolara, hizmete ilişkin en az oda tarafından belirlenmiş asgari ücretler üzerinden kesilmiş ve varsa oda tarafından hazırlanmış örneğine uygun meslek makbuzu veya faturayı Oda’ya vermeye yükümlü bırakıldığı,

Bilgileri verilerek özellikle proje asgari ücret hesaplama formülü ile mesleki denetim ve içeriği konusunda asıl bağlayıcının TMMOB olduğu ifade edilmiştir.

Yapılan bilgilendirme sunumunun ardından Çalıştay Yürütme Kurulu üyesi Hakan KOCAOVA moderatörlüğünde çalıştay başlamıştır. Çalıştay iki oturum şeklinde gündem başlıklarına bağlı kalınmaksızın yapılmış olup katılımcıların görüş ve önerileri konuşma sırası ile özet olarak şu şekildedir.

Hüseyin VATANSEVER:

- Oda, artık meslek ve meslektaşın siyasetini yapmalıdır. Kısaca mesleğin siyaseti yapılmalıdır. Bunu yapmadığı sürece kazanımlarını kaybedecektir.

Sayfa 7 / 44



İzmir – 2017

- Mesleki içi eğitimler 1-5 yıllık meslektaşlarımıza ücretsiz, meslekte 25 yıl ve üzerinde olanlara da sınavsız olmalıdır.

- Sorunların temelinde yatan meslek etiğinin kaybolmasıdır, yoksa gündem maddelerini çözümlemek sorunları gidermek olmayacaktır.

- Proje kalitelerinin yanı sıra meslek etiği de kalmamış durumdadır.

- Projeciler aynı zamanda uygulamada yapmaktalar bunu yanlış ve etik dışı buluyorum.

- Standartlarla ilgili TSE ve diğer kuruluşlarla iş birliği yapılması ve güncellenmesi gerekmektedir.

- Yanlış yapan meslektaşımız teşhir edilerek cezalandırılmalıdır.

Hakan KOCAOVA:

- Üniversitelerle iş birliği TTMD tarafından yapılmakta gerekirse eğitimler düzenlenmektedir.

- Aynı şekilde standartların yenilenmesi konusunda TTMD’nin çalışmaları vardır.

- Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi mimarlık ve mühendislik alanlarında yasamızın olması gerekir.

- İç eğitimler konusunda Hüseyin VATASEVER fikirlerine katılıyorum.

Erkan SEZGİN:

- Kurultaylar dışında çok sayıda toplantı yapıldı. Ancak sonuç alındı mı? Hayır. Nedenini sorduğumda İstanbul ve Ankara şubelerinin oy çokluğu ile sorunların çözülemediği belirtiliyor. Bunu Ankara’ya sorduğumda ise yok böyle bir şey diyor.

- Ankete 980 üyeden 114’ünün katılması oda ile üye arasındaki bağların koptuğunu çok net göstermektedir.

- Mimarlar, inşaat mühendisleri projeleri mesleki denetimden geçmiyor. Onlarda bu sorun olmuyor ancak bize gelinde sorun oluyor.

- Dubleks gibi konutların projelerinden alınan mesleki denetim bedeli çok yüksek. Geçen yıl kazancımın %17’sini mesleki denetim ücreti olarak odaya yatırmışım.

- Her meslek odasının asgari ücreti var, örneğin avukatların, ancak fatura denetimi yok.

- Uygulama ile projeyi yapanlara sorunum yok ancak projeciler tek buradan ekmek yiyor.

- Sanayi tesislerine ait projelerde denetim olmaması bir sorun.

Sayfa 8 / 44



İzmir – 2017

Fehmi AKTÜRK: 1950’li yıllardan kalma TMMOB yasası değişmeli, günümüz koşullarına uygun hale getirilmeli.

Kamil DEM İR: Hüseyin VATANSER’in mesleğin siyaseti yapılması konusunda söylediklerine katılıyorum. Oda’lar düz ve mesleki siyaset ayrımını yapmalı.

Hüseyin VATANSEVER: Proje kontrolü yapılmalıdır. Proje asgari ücretinden, proje kontrolünden bahsetmek gereksiz buluyorum. Bunların olmamasından söz edemeyiz. Gerekirse proje kurulları oluşturulmalı özellikle hastane, yüksek bina, endüstriyel tesis projeleri içerik olarak da denetlenmelidir.

Hakan KOCAOVA: Hastane ve yüksek yapılar kurulu vardı.

Güniz GACANER ERM İN:

- İzmir Büyükşehir Belediyesinde bu kurullar vardı. Ancak o kurullardan geçemeyen projelere Bakanlık ruhsat verdi.

- Ne yazık ki TMMOB yönetmelikleri kimi oda ve şubelerce uygulanmıyor ya da uygulanamıyor.

- Mesleki denetim ücreti yeniden değerlendirilebilir, ancak denetim yapılması gerekir.

- Üniversitelerle işbirliği yapılmaktadır. Hatta komisyon tarafından üniversite öğrencilerine dört hafta sonu seminer verilmiştir.

- MMO neshinde oybirliği sağlanamadığından şubemizce yapılan çalışmalar hayata geçememiştir.

Ali POLAT: TMMOB yönetmeliklerine uymayan birlik üyesi odalar ve şubeler hakkında suç duyurusunda bulunmak gerekmez mi? Sonuçta TMMOB yönetmeliklerine uyan şube üye ile sorun yaşanmasına haksızlık yapıyor gibi görülüyorsa diğer oda ve şubelerin hukuki olarak TMMOB yönetmeliklerine uymasını sağlamak gerekiyor. Bu sağlanamıyorsa o zaman yapılacak olan başta TMMOB yönetmelikleri olmak üzere oda yönetmeliklerini değiştirmektir.

Hakan KOCAOVA:

- Projelerin nitelikli olması gerekiyor bununla yollarından birisi ruhsat ve uygulama projesi gibi ayrımların kaldırılması. Ne yazı ki şu anada iki farklı proje hazırlanıyor.

- Mesleki denetim nitelikli ücretleri de hakkaniyetli olmalıdır. Yalnızca 100 m²’ye kadar binalar için proje üretenlere yönelik proje bedelinin %4’ü sınırı konabilir. Büyük ölçekli projeler için de elektrik odasının uygulamaları esas alınabilir.

Cüneyt ÖZYAMAN: Diğer ülkelerde bu işleyiş nasıl oluyor diye bakmak gerekiyor. Örnek vereceğim ülkede yapının proje süreci sigorta firması ile yapılan anlaşma ile başlıyor. Yatırımcı, sigorta firması ile anlaşma yaptıktan sonra sigorta

Sayfa 9 / 44



İzmir – 2017

firması denetimler yapmak sureti ile tasarım ve yapım aşamasındaki risk faktörlerini minimize etmektedir. Burada devreye uzaman ya da bir başka deyişle profesyonel mühendislik kavramı devreye giriyor.

Erol YA ŞA: ABD’de profesyonel mühendislik kavramı vardır. Belli bir deneyim ve referans olmadan profesyonel mühendis olmak için şart olan sınavlara girmeniz bile mümkün değildir. ABD’de mühendislerin %30’u profesyonel, %70’i ise normal mühendistir. Normal mühendisin hazırladığı proje profesyonel mühendis tarafından incelenip onaylanmadıkça uygulamaya geçemez.

Hakan KOCAOVA: Amerika ile Avrupa kıtasının profesyonel mühendisliğe bakış açıları birbirinden farklıdır. Bizler Avrupa birliğine girmek istediğimizden bu bölgede yapılan profesyonel mühendisliği incelememiz daha uygun olacaktır. İsviçre’de profesyonel mimar ve mühendislerin bağlı bulunduğu bir birlik mevcuttur. Mimarlık yasası gereği, mimardan referans yazısı almayan mekanik, elektrik ve statikçi bu birliğe üye olamaz. Uygulama projesi üretmek için bu birliğe üye olunması ve sigorta firmasına projenizin sigorta ettirilmesi gerekiyor. Yeterlilik alınması ve önce yaptığınız işlerde proje hatası olmaması sigorta açısından büyük önem teşkil ediyor.

Hasan AKARSU: Oda ne işe yarar okurken bilmiyordum. Hala da bilmiyorum. Profesyonel mühendislik sorunu çözecek mi tartışmak gerekir.

Ali POLAT: Profesyonel mühendisliği tartışırken ülke gerçeklerini de göz önünde bulundurmak gerekiyor. Ülkemizde 200’ün üzerinde makina mühendisliği bölümü var, her yıl Oda’ya 5 bin yeni meslektaşımız üye oluyor. Üye olmayanları da düşünürsek neredeyse her yıl 10-15 bin arası yeni meslektaşımız iş hayatına atılıyor. Bir başka konuda bizdeki uzman mühendis kavramının dahi çok eski olmaması. 1999 depreminden sonra 2000 yılında yayınlanan Yapı Denetimi Kanunu ile ilgili kanun hükmünde kararname ile uzman mühendis kavramı gelmiştir. Daha sonra yine aynı yıl TMMOB yasasında yapılan ilaveler ile uzman mühendis kavramının az çok netleşmiştir. Uzman mühendis kavramının geçmiş bile görüleceği üzere çok eski değildir. Şunu da belirtmek gerekir ki Yapı Denetim ve TMMOB kanunlarında yer alan uzman mühendislik yasal olarak çok yaşayamamış olup 2001 yılında yapılan değişiklik uzman mühendislik maddeleri kaldırılmıştır.

Hasan AKARSU: Ülke gerçeği ile yaklaşırsak ne ankete ne toplantıya gerek var. Her ikisine de katılmayanlar doğru yapmış.

Fehmi AKTÜRK:

- Oda biz projecilere sahip çıkmalı. Ancak ne yazık ki tam tersi oluyor. Mesleki denetim ücretinde değişiklik yapılırken önceki yıllardaki gelire bakılarak matbu ücret belirlendi.

- Büro tescil ücret çok yüksek.

Sayfa 10 / 44



İzmir – 2017

- Birçok projeci Oda’dan ümidini kesmiş durumda. Tabiri caizse haracımı öderim büro tescilimi yenilerim diyor. Harcı bile haraç olarak görüyor.

- Hizmet sektöründe KDV oranı %18 gibi yüksek bir oranda, kuyumcular bile KDV oranı bunun çok altında. Oda bu konuda ne yaptı veya ne yapıyor? Ne yazık ki hiç bir şey.

- Aynı şekilde vergi oranı da çok yüksek. Projeci neyi gider olarak göstere bilir ki? Yanında çalışan eleman, kırtasiye, büro kirası bunların dışında gider olmayınca ödediğiniz vergide yüksek oluyor.

Kamil DEM İR:

- Evrensel süreçlerle ilerlemek gerekiyor. Ülkemizde uzman mühendislik yerleşmeden profesyonel mühendislik bahsetmek gerçeklerle yüzleşmemek olur.

- Yönetmeliklerde ki özellikle yangın yönetmeliğinde çelişkiler ve eksiklikler var. Endüstriyel tesislerin yangın projelendirmesinde yönetmelikteki belirsizlik ve eksiklikler sorun teşkil etmekte. Oda’nın bu konuda çalışmalar yapması gerekmekte.

Hüseyin VATANSEVER: Endüstriyel tesislerin yangın projesi konusunda EBSO bir çalışma yapmış ve yönerge hazırlamıştı. Yönergeyi Bakanlığa da göndermişti. Söz konusu yönergenin EBSO’dan temin edilerek üyelere dağıtılmasında yarar var.

Kadir COŞAR: Yapı sınıflarının ve proje asgari ücretlerinin gözden geçirilerek değerlendirilmesi gerekiyor.

Erkan SEZGİN:

- Yapı sınıfları ve proje asgari ücreti konusunda Oda ile piyasa ile farklar var. Gelişen teknoloji, hesap ve çizim çalışmalarındaki emeği azaltması nedeniyle proje asgari ücretinin düşürülmesi gerekiyor. En azından birinci ve ikinci yapı sınıflarında birkaç alt bölüm oluşturula bilinir. Mesleki denetim ücreti, proje bedelinin %4‘nü geçmesin veya belli yapı sınıflarında mesleki denetim ücreti alınmasın.

- Projenin tek denetim yeri Oda değildir. Yapı denetim ve belediye ayaklarını da unutmamak gerekir.

- Yapı denetim zaten tam bir felaket. Nerede emekli olmuş, mekanik tesisatı bilmeyen varsa yapı denetimde çalışıyor. Hatta çalışmıyor, sadece imza atıyor.

- Bu kadar genç varken emekli olmuş, mekanik tesisattan anlamayan kişilerin yapı denetimde çalışması, proje ve uygulama denetimi yapması yanlış.

Sayfa 11 / 44



İzmir – 2017

- KDV’nin yüksek olması konusuna değinildi. Bu konuda bütün örgütlerin ki TMMOB öncülüğünde gerekli girişimlerde bulunması, gerekiyorsa ortak eylem yapması gerekiyor.

Hüseyin VATANSEVER:

- Organize sanayi bölgelerindeki projelerinde Oda’nın denetlemesi gerekiyor. Bu konuda şube yönetimi, organize sanayi yönetimleri ile görüşmesi denetimin neden yapılması gerektiğini izah etmesi gerekiyor.

- İlk konuşmamda da belirtiğim üzere meslek etiğini kaybettik. Projeyi hazırlayanlar oturma raporuna yapılan işe bakmadan imza atıyor. Yapılan ile benim projem aynı mı diye bakmaya bile gerek görmüyor.

- Uygulama yapan proje, proje yapanda uygulama yapmamalı. Yapılmasını doğru bulmuyor, ahlaksızlık olarak yorumluyorum.

- Ayrıca Oda’nın da sahaya inmesi gerekiyor. Toplantılar düzenlemek yerine sahaya inip üyesini ziyaret etmeli, sorunu yerinde görmeli. Kısaca mesleğin siyasetini yapmalı.

Kamil DEM İR: Proje yapanın uygulama yapması ahlaksızlık ise ben ahlaksızım. Ancak unutulmasın ki piyasa koşullarında sadece proje yapınca ayakta durma şansınız neredeyse yok. İzmir’de uygulama yapan ilk 10 firmanın 9’unda SMM var ve proje üretiyorlar. Bu uygulama yapan firmalar, kimi endüstriyel uygulamaya yönelik projelerde ise yatırımcıya teklif dahi vermeyip, istediği rakamdan projeyi hazırlayabileceklerini belirtiyorlar. Bu şartlarda yalnızca proje ile ayakta durmak mümkün değildir. Proje yapan firmaların uygulama yapması ne kadar yanlış ise, uygulama yapan firmalarında proje yapması o kadar da yanlıştır Endüstri tesislerinin projelerinin de denetimden geçmesi bence gerekli.

Fehmi AKTÜRK:

- Yapı sınıflarında mimarinin esas alınması daha doğru olur. EMO’nun uygulaması bu yönde.

- Proje inceleme basamaklarına baktığımızda MMO, İZSU, Yapı denetim ve Belediye denetimleri var. Yapılan düzenleme ile yasal olarak yapı denetim ve Belediyelerin proje denetimi var. Hatta yasa gereği tek yetkili yapı denetim.

- Oda projeyi denetleyecekse sorumlulukta almalı. Proje denetimi gerçekçi olarak yapılmalı, denetim parası alınmalı ve tek yetkili Oda olmalı.

Erkan SEZGİN: Oda, projeler gelmiyor, denetimden geçmiyor diye yazı gönderiyor sonrada yapmadığı denetimin parasını istiyor. Diğer Oda’lar proje gelmiyor diye üyeye yüklenmiyor.

Sayfa 12 / 44



İzmir – 2017

Metin Çetin GÜRES:

- Piyasada proje ücretleri diplere indi. Şu anda 4 sene öncekinin rakamın yarısına proje yapmak zorunda kalıyoruz. Proje fiyatlarındaki düşüş dışarıdan gelen projeciler.

- Denetim konusunda belediyede çalışanlarda şikayetçi. Belediyeye gelen projeler elle tutulur değil. Ancak bakıyorsun yapı denetimden geçmiş. Belediyede de incelenmezse veya incelenemezse proje uygulanmaya geçiyor.

- Projelerde denetim olmalı ve bunu da Oda yapmalı. Ancak denetim ücretleri düşük olmalı veya gönüllük esası ile çalışan kişilere yaptırılmalı.

- Büyük yatırımcılarda hatalı projelerden dolayı korkmaya başladı. Yatırımı bitirip çalışmayan sistemler veya proje kaynaklı hatalar ek külfet getirmesi onlarında denetim mekanizmasına önem vermeye başlamalarına neden oldu.

- Mesleki denetimin bir şekilde yapılması gerekiyor. Oda denetimi ücretli yapabilir.

Özcan PARLAR:

- Oda aidiyeti yeniden oluşturulmalı. Oda üyesi ile olan ilişkilerini gözden geçirmeli.

- Projede kalite olarak geriye gittik. Asgari ücretinin dörtte birine proje çiziliyor.

- Oda’nın hizmet vermeden harç alması doğru değil.

- Geçmişte Ortak Mesleki Denetim Uygulaması (OMDU) vardı. Yeniden kriterler belirlenmeli, odalar ortak hareket etmeli, ortak davranış ve uygulama olmalı.

- Diğer odalarla ortak çalıştay düzenlensin ve ortak sorunlar ile çözümler üretilsin.

- Belediyeler ile görüşülerek mesleki denetimin neden olması gerektiği ve önemi anlatılsın.

Sayfa 13 / 44



İzmir – 2017

DEĞERLENDİRME

Anket katılımına baktığımızda davet edilen 980 üyeye karşılık bunun % 11,63’ne tekabül 114 üyenin dönüş yapması ve diğer taraftan çalıştaya davet edilen 867 üyeye karşılık bunun % 5,53’ne tekabül 48 üyenin katılması Oda-Üye ili şkisinde kopukluğunun bir göstergesi olarak kabul edilebilir.

Ayrıca bunu sorunların çözümü konusunda üyelerin umutsuzluğu olarak da yorumlamak mümkündür. Burada anket sonuçlarına bakarak değerlendirme yaptığımızda özellikle mesleki ve MTH hizmet süresi az olanların oda ile aidiyet bağının az olduğu görülmektedir. Nitekim ankete katılanların %49’unun meslekteki hizmet süresi 21 yıl üzeriyken bunların %75,41’i 21 yıl üzeri MTM alanında çalışmaktadır.

Diğer taraftan anket katılanların %27’sinin MTM hizmet süresinin 1-5 yıl olması ve anket katılımda ikinci en fazla grup olması önemli bir durumdur. Bu kesimin Oda ile bağlarını kuvvetlendirmek istediği ancak karşılık bulamadığını bize göstermektedir.

Aidiyet bağı zayıflığı ve çözümsüzlüğün çalıştay katılımına etkisi daha net görülmektedir. Çalıştaya katılan üyelerin sicil numarası ve yaş durumuna baktığımızda katılımcıların çok büyük oranda mesleki ve MTM hizmetinin 21 ve üzeri olduğu görülmektedir.

Bu durumun gerekçesini bulmak için çalıştay yer alan görüşlere ve anketteki “Oda’nın öncelikli ilgi alanında olmalıdır?” sorusuna verilen yanıtlara bakmak uygun olacaktır. Çalıştay da genel olarak;

- Mesleğin siyasetinin yapılması,

- Sorunların çözümlenmemesi,

- Oda’nın üyesinin yanında olmaması,

gibi çeşitli görüşler dile getirilmiştir. “Oda’nın öncelikli ilgi alanında olmalıdır?” sorusuna verilen yanıtlara baktığımızda %79,8 oranında mesleki içi eğitim faaliyetlerini artırmak arkasından %57,9 oranı ile üyenin özlük haklarını iyileştirecek yeni politikalar geliştirmesi odadan beklenmektedir. Bu iki şıkkın arkasından gelen ve %45 seviyelerinde yer alan diğer üç beklentide yine mesleki faaliyetlerle ilgilidir.

Sorunların çözümlenmemesi konusunda 2007 yılındaki I. SMM ve 2009 yılındaki II: SMM kurultayların sonuç bildirgeleri bize ışık tutmaktadır. Her iki sonuç bildirgesinde yer alan sorun ve çözüm önerileri neredeyse tamamen birbiri ile örtüşmektedir.

Sayfa 14 / 44



İzmir – 2017

Örneğin proje asgari ücret parametrelerinin mekanik tesisat alanındaki ürün ve hizmet üretimine ilişkin tasarım ve uygulama süreçlerindeki gelişmeler, Odalar arası ortak mesleki denetim uygulamaları (OMDU) gözetilerek yeniden düzenlenmesi konusunda çalışma yapılması her iki kurultayın sonuç bildirgesinde yer almaktadır.

Ancak aradan geçen 10 yıl sonunda hala aynı konu ve/veya konuların konuşuluyor olması, sorunların artarak devam etmesi ister istemez üye ile oda arasındaki bağların sıradanlaşmasına neden olduğu aşikardır.

Oda’nın üyenin yanında olmaması da yukarıdaki konulardan ayrı olarak değerlendirilemez. Mesleki denetim uygulamasında, fatura ve/veya proje kontrolünde esnek davranan Oda veya şube olması üyenin Oda’ya bakış ve aidiyet duygusunda olumsuzluk yaratmaktadır. Yönetmeliklere aykırı davranan TMMOB’ne bağlı diğer Oda’ları veya şubeleri hukuki zeminde buna uymaya zorlamak yerine, yönetmeliklerin uygulanması için üye üzerine baskı kurulması bu sonucu doğurduğu düşünülmektedir.

Mesleki denetimde projelerin kontrol edilmesinin gerekliliği gerek anket sonuçlarından gerekse çalıştaydaki görüşlerden anlaşılmaktadır. Çalıştaydaki görüşlerden şu sonuçları çıkarmak mümkündür;

- Proje denetimi bütün Oda ve şubelerce yapılması,

- Proje denetiminin maaşlı veya gönüllü uzmanlarca gerçekleştirilmesi,

- Proje denetimi sonunda Oda’nın da sorumluluk alması,

- Proje denetimi yapı denetimince yapılacaksa proje denetim elemanlarının uzman olması,

Mesleki denetim ücreti konusunda anket ve çalıştayda ki görüşler değerlendirildiğinde; ücretin sabit olması yerine yapı sınıfına ve alana göre hesaplanarak proje bedelinin üzerinden belirlenecek bir oranı geçmemesi genel olarak benimsenmiştir.

KDV ve gelir vergisi oranlarının yüksek olması çalıştayda gündeme gelen konulardan birisidir. Çalıştayda ifade edildiği üzere sadece proje konusunda iştigal eden bürolar gider olarak personel, kırtasiye, kira gibi giderlerin dışında her hangi bir çıktısı olmaması yüksek vergiye sebep olmaktadır.

Çalıştayda gündeme gelen bir başka konuda profesyonel mühendislik kavramıdır. Ankette yer alan “Mekanik Tesisat Uzman Mühendis belgesi yapı cinsine göre; "Mekanik Tesisat Mühendisi", "Sağlık Tesisi Mekanik Tesisat Uzman Mühendisi", "Yüksek Bina Mekanik Tesisat Uzman Mühendisi", "Kimyevi Tesis Mekanik Tesisat Uzman Mühendisi" vb. şekilde derecelendirilmelidir” sorusu çalıştayda bahsedilen profesyonel mühendis kavramı kadar olmasa da uzman mühendis kavramı açısından katılımcılara yöneltilmiştir.

Sayfa 15 / 44



İzmir – 2017

Bu soruya verilen yanıtların yüzdeleri incelendiğinde soru içeriğinin net anlaşılamadığı düşünülmektedir.

Çünkü bu sorudan sonra “Mekanik Tesisat Uzman Mühendis belgesi sıhhi tesisat, ısı yalıtım ve ısıtma tesisatı ile birlikte hangi hizmet dallarını içermelidir?” diye sorulmuştur. Yanıtlar incelendiğinde günümüzde standart bir yapıda yer alan havalandırma, klima, ve yangın dallarını içermesi gerektiği belirtilmiştir.

Bu iki soruyu ve yanıtlarını bir arada değerlendirdiğimiz uzmanlık içeriklerinin yeniden ele alınması, yapı cinsine göre eğitim verilmesi ve dolayısı ile uzman mühendis kavramının açılması gerektiği anlaşılmaktadır. Bir başka deyişle Mekanik Tesisat Mühendisliği geneli yapı cinslerini kapsarken, uzmanlık alanına göre Mekanik Tesisat Uzman Mühendisliği dar kapsamı olarak belli yapı cinslerini kapsaması gelecek hedefler arasında olmalıdır. Bu durum gelişmiş ülkelerdeki profesyonel mühendisliğe doğru atılacak bir adım olarak nitelendirile bilinir.

Ayrıca gelecek süreç içerisinde mesleki yeterlilik belgelenmesini içerisine mimar ve mühendislerinde girebileceği göz önünde bulundurulması gerekmektedir.

Mekanik tesisat mühendisliğinin başta proje olmak üzere uygulama aşamasında yaşanan sorunların ve çözümsüzlüğün bütününü Şube, Oda ve TMMOB ekseninde değerlendirmekte yanlış olur. Sonuç olarak TMMOB ile ona bağlı Oda’ların yayınladıkları yönetmelikleri olsa bile diğer taraftan yapı sektörü ile ilgili kanun ve Bakanlık yönetmelikleri de bulunmaktadır.

İmar Kanunu 8.h maddesinde; projelerin; idare ve ilgili kanunlarında açıkça belirtilen yetkili kuruluşlar dışında meslek odaları dahil başka bir kurum veya kuruluşun vize veya onayına tabi tutulamayacağı ve tutulmasının istenemeyeceği belirtilmektedir. Diğer taraftan TMMOB Serbest Mühendislik ve Mimarlık Hizmetleri Asgari Ücret Yönetmeliği 4.6 maddesi mesleki denetimi en az ücret, en az çizim ve düzenleme esasları yönünden bu hizmetlerin Meslek Oda'ları ve denetim büroları tarafından denetlenmesi olarak tanımlamaktadır. Yine TMMOB Serbest Müşavirlik Mühendislik ve Mimarlık Hizmetleri ve Büro Tescil Belgesi Yönetmeliğinin 9.e maddesi uyarınca SMM ve Tescilli Bürolar tüm hizmetlerini ilgili i şveren idare veya onay makamınca istensin veya istenmesin "Oda" denetiminden geçirmek ve vize ettirmek zorundadır.

Bu ikilikte zararlı çıkan doğal olarak üye olmaktadır. Her ne kadar Danıştay’ın son kararında mesleki denetimi ve buna bağlı olarak fatura ve proje incelemesini TMMOB iç mevzuatına bağlayarak onaylamışsa da üye açısından sorunun çözüme kavuştuğu iddia edilemez.

Bu noktada başta TMMOB olmak üzere Oda’ların izledikleri politikalar irdelenmesi gerektiği düşünülmektedir. Elbette ki TMMOB ve Oda’lar ülke ve üye yararı için hareket etmek ve bu yönde politikalar yürütmek zorundadır. Ancak kazanımların kaybedildiği bir noktada ister istemez akla Hüseyin VATANSEVER’in bahsettiği “meslek ve meslektaş siyasetini yapılmalı” sözü gelmektedir.

Sayfa 16 / 44



İzmir – 2017

TMMOB Kanunu 33.üncü maddesince mesleğin icrası için odaya kaydolmak ve üyelik vasfını devam ettirmek zorunluluğu bulunmaktadır. Burada bir noktayı da açmak gerekiyor; SMM’ler, yapı denetim elemanları, şantiye şefleri ile kamu ihaleleri dışında çalışanların gerek üyeliğini takip etmek ve sorgulamak, mevzuat ve uygulama açısından imkansız gibidir. Bu madde uyarınca TMMOB ve Oda’lar; farklı etnik, dini, siyasi ve diğer aidiyetlere sahip kişilerin bir araya geldiği hatta gelmek zorunda olduğu kurumlardır.

Bu zorunluluk açısından değerlendirildiğinde TMMOB ve bağlı Oda’ların günlük, partisel siyasetin dışında üyelerinin farklı etnik, dini ve siyasi kimliklere sahip olduğu gerçeği ile meslek ve meslektaş siyaseti yapılmasının önemi ortaya çıkmaktadır.

Anket sonuçlarına göre proje ücretlerini yeterli ve artırılmalı diyenlerin oranı %56 gibiyse de %44 gibi azımsanmayacak bir oranda karşı görüş içerisinde ya düşürülmeli ya da fikri yok demiştir.

Diğer taraftan çalıştay da yapılan konuşmalar değerlendirildiğinde günümüz proje hazırlama teknolojisi, süresi ve diğer etkenlerde ele alınarak asgari proje ücreti ve yapı sınıflarının gözden geçirilmesi gerekmektedir. Fatura kontrolünün yapılması ister istemez asgari proje bedeli ile piyasa rakamları arasındaki farktan kaynaklanan alınmayan bedelin gelir vergisi ödenmesi olarak üyeye yansımaktadır.

Sayfa 17 / 44



İzmir – 2017

SONUÇ VE ÖNERİLER

Genelde ankete ve çalıştaya katılımın düşük olduğu gözlenmesine karşın, anket sonuçları ile katılımcıların görüş ve önerileri bize sorunlar, nedenleri ve çözümleri konusunda bilgi verebilmektedir.

Yukarıda da belirtildiği üzere özellikle çalıştaya katılımın bu derece düşük olmasının temelinde 2007 yılında düzenlenen I. SMM Kurultayının sonuç bildirgesinde yer alan sorunların hala devam etmesi, çözüm önerilerinin hayata geçirilmemiş olmasıdır. Aradan geçen 10 yılda aynı sorunların konuşulması üyelerde ister istemez bıkkınlığa ve kanıksamaya neden olmuştur. Bu durum dikkate alınarak radikal kararlar alınması ve hızlı hareket edilmesi gerekmektedir.

Proje ve fatura denetimi TMMOB yönetmelikleri açısından bir arada mesleki denetim olarak anılmaktadır. Ancak şu anda bunu tam olarak uygulamayan oda veya şubeler bulunmaktadır. Bu durum ister istemez uygulayan oda ve şubeleri zor durumda bırakmakta, üyesi ile sorunlar yaşamasına neden olmaktadır.

Proje asgari ücreti ve yapı sınıfı konusu iç içe olup Bakanlık Şartnamesi var olduğu sürece bir birinden ayrılmaz gibi görülmektedir. Bunun temelinde yatan nedende belediye, maliye ve piyasanın hali hazırda yapı sınıfları ve buna bağlı olarak hesaplanan asgari proje bedelini kullanmasıdır.

Proje denetiminin ve buna bağlı olarak sorumluluğunun tek noktada olmasında yarar vardır. Proje denetimin, tarafsız ve bağımsız olarak işin uzmanlarınca yapılması esastır. Yapı denetim firmalarının reelde yükleniciler ile sözleşme yapması, denetimcilerin konusunda uzman olmamaları, piyasanın denetim değil imza araması, kanunun amacı ile uygulamasının aynı noktada buluşmaması nedeniyle mevcut sistemde proje denetimlerinin gerçek anlamda yapılması mümkün değildir. Bunun gerçekleşebileceği tek yer meslek odalarıdır.

Nitelikli proje üretimi, proje ve uygulama denetimi, asgari proje bedeli ve denetimi gibi sorumların çözüm yeri sadece şube, oda veya TMMOB değil aynı zamanda bakanlık ve hükümettir. Bu gerçeklik nedeniyle mesleki ve üye bazlı sorunların giderilmesi mümkün gözükmemektedir.

Bununda gerçekleşme yolu meslek ve meslektaşın yani mesleğin siyasetini yapmaktır.

Anket sonuçları ile çalıştay katılımcılarının görüş ve önerileri üzerinde yapılanan değerlendirme üzerinden kısaca;

a) TMMOB, MMO ve di ğer odalar bağlamında

1- Sorunların çözümü için yapılan çalışmalar ve neticeleri etkin biçimde (mail, internet sayfası vb) üyelere duyurulmalıdır.

Sayfa 18 / 44



İzmir – 2017

2- Proje ve fatura denetimi konusundaki TMMOB yönetmeliklerini MMO tarafından uygulanacaksa bunun diğer oda ve şubelerce uygulanması sağlamalıdır. Bu konuda gerekirse hukuki yollara başvurulmalıdır.

3- Proje ve fatura denetimi bütün oda ve şubelerce yapılacaksa OMDU büroları kurulmalıdır.

4- Proje ve fatura denetimi konusundaki TMMOB yönetmeliklerini diğer oda ve şubelerin uygulaması sağlanamıyorsa, MMO da bunu uygulamamalıdır.

5- Mesleki denetim ücreti hakkaniyet çerçevesinde yapı sınıfına ve alana göre hesaplanarak proje bedelinin üzerinden belirlenecek bir oranı geçmemesine dayalı yeni bir yöntem geliştirilmelidir.

6- Asgari proje bedelinin hesabındaki temel kriter olan yapı sınıfları hizmet konuları dikkate alınarak değerlendirilmeli ve yenilenmelidir.

7- Asgari proje bedeli hesap formülündeki kriterler gözden geçirilmeli, günümüzdeki proje hazırlama teknolojisi ile buna bağı olarak süreci ve de piyasa şartları göz önünde bulundurularak yenilenmelidir.

8- Uzmanlık konusunda çalışma yapılmalı, Mekanik Tesisat Uzman Mühendis belgesinin yanı sıra yapı cinsine bağlı olarak farkı uzmanlık alanları belirlenmeli ve belgeler düzenlenmelidir.

b) TBMM, Hükümet ve Bakanlık bağlamında

1- SMM büroların dolayısı ile proje işlerinin KDV oranı düşürülmelidir. Bu konuda gerekli çalışmalar yapılmalıdır.

2- 2000’i yılarda çıkartılan Yapı Denetim Kanunu ve TMMOB kanununa yapılan ekleme ile yasallaşan ancak 2001 yılında her iki kanundan çıkartılan uzman mühendis uygulamasının gerekçeleri ortaya konularak yeniden gündeme getirilmeli ve yasallaşması sağlanmalıdır.

3- Yapı denetim çalışmalarının mekanik tesisat alanında deneyimli ve uzman meslektaşlarımızca ve fiili olarak yapılması için gerekli çalışmalar yapılmalıdır.

4- Belediyeye sunulan projelerin denetiminin bağımsız ve tarafsız olarak işin uzmanlarınca yapılması gereklidir. Proje denetiminin yapı denetim firmalarınca yapılması durumunda dahi denetimin uzmanlarca yapılmasının gerekliliğinin gerekçeleri ortaya konularak gerekli çalışmalar yapılmalıdır.

Sayfa 19 / 44



İzmir – 2017

ANKET ÇALIŞMASI VE SONUÇLARI

MTM Komisyonunun almış olduğu karar doğrultusunda çalıştaya yönelik yapılacak olan anketin soruları ve yanıtları konusunda çalışmalar yapılmıştır.

Yapılan çalışmalar sonucunda anket;

• Katılımcıların mesleki ve MTM hizmet süreleri

• Proje ücreti

• Yapı sınıfları

• Mesleki denetim

• Uzmanlık alanları

• MTM Komisyonu çalışmaları

• Oda-üye ilişkileri

ana başlıkları altında toplamda 35 (otuzbeş) sorudan oluşturulmuştur. Katılımcının mesleki ve alan çalışma süresinin de yanıtlara yansıma durumunun bilinmesi açısından anket sorularına mesleki ve alan çalışma süresinden başlanılmıştır.

Anket komisyon kararına uygun olarak online olarak üyelerle paylaşılmıştır.

MMO İzmir Şubesine kayıtlı olan ve en azından mekanik tesisat alanında her hangi bir uzmanlık belgesine sahip olan 980 üyenin kayıtlı mail adreslerine 29 Eylül 2017 tarihinde gönderilen linklerle anketi doldurmaları istenmiştir. Birkaç kez hatırlatma mail gönderilmiş ve sonuç olarak 13 Ekim 2017 tarihi bitiminde anket kapatılmıştır.

Ankete katılması için davetiye gönderilen mekanik tesisat alanında her hangi bir uzmanlık belgesine sahip olan 980 üyenin % 11,63’üne tekabül 114 üye anketi doldurmuştur. Verilen yanıtların yüzdelik dağılım aşağıdaki şekildedir.

Sayfa 20 / 44



İzmir – 2017

Katılımcıların mesleki ve MTM hizmet süreleri

Sayfa 21 / 44



İzmir – 2017

Sayfa 22 / 44



İzmir – 2017

Proje asgari ücreti

Sayfa 23 / 44



İzmir – 2017

Sayfa 24 / 44



İzmir – 2017

Sayfa 25 / 44



İzmir – 2017

Sayfa 26 / 44



İzmir – 2017

Yapı sınıfları

Sayfa 27 / 44



İzmir – 2017

Mesleki denetim

Sayfa 28 / 44



İzmir – 2017

Sayfa 29 / 44



İzmir – 2017

Mekanik Tesisat Mühendisliği ve uzmanlık

Sayfa 30 / 44



İzmir – 2017

Sayfa 31 / 44



İzmir – 2017

Sayfa 32 / 44



İzmir – 2017

Sayfa 33 / 44



İzmir – 2017

Sayfa 34 / 44

ME

KA

NİK

TE

SİSA

T M

ÜH

EN

DİS

LİĞİ

ÇA

LIŞTA

YI S

ON

UÇ

RA

PO

RU

İzmir –

20

17

Sayfa 35 / 44



İzmir – 2017

Sayfa 36 / 44



İzmir – 2017

Mekanik Tesisat Mühendisliği Komisyonu çalışmaları

Sayfa 37 / 44

ME

KA

NİK

TE

SİSA

T M

ÜH

EN

DİS

LİĞİ

ÇA

LIŞTA

YI S

ON

UÇ

RA

PO

RU

İzmir –

20

17

Sayfa 38 / 44



İzmir – 2017

Sayfa 39 / 44



İzmir – 2017

Sayfa 40 / 44



İzmir – 2017

Oda-Üye ilişkileri

Sayfa 41 / 44



İzmir – 2017

Sayfa 42 / 44

ME

KA

NİK

TE

SİSA

T M

ÜH

EN

DİS

LİĞİ

ÇA

LIŞTA

YI S

ON

UÇ

RA

PO

RU

İzmir –

20

17

Ka

tılımcı sa

yısı üzerin

de

n

Sayfa 43 / 44

ME

KA

NİK

TE

SİSA

T M

ÜH

EN

DİS

LİĞİ

ÇA

LIŞTA

YI S

ON

UÇ

RA

PO

RU

İzmir –

20

17

İşa

retlem

e sa

yısı üzerin

den

Sayfa 44 / 44

mekanİk tesİsat mÜhendİslİĞİ · 2017. 12. 15. · mekanİk tesİsat mÜhendİslİĞİ...

Documents