MEKANİK BEL AĞRISI

UZM.FZT.NAZMİ ŞEKERCİ

MEKANİK BEL AĞRISI

Mekanik bel ağrısı, disk patolojisi ve buna özgü nörolojik bulgusu olmayan, anatomik yapıların aşırı kullanılmasına veya anatomik yapılardaki deformite ve travmalara sekonder olarak gelişen ağrıdır.

Mekanik bel ağrısı genel anlamda fiziksel aktivite ile şiddetlenen ve istirahatle hafifleyen bel ağrıları için kullanılan bir terimdir.

Sıklıkla belin kas, bağ ve eklemlerinin stres altında kalması veya doğru çalışmamasından kaynaklanmaktadır. Mekanik kaynaklı bel ağrıları sıklıkla omurganın alt kısmını etkileyen ve her iki kalçaya doğru yayılım gösterebilen ağrılardır.

İnsidans

Dünya popülasyonunun %65 ile %80’inin yaşam süreleri boyunca en az bir kez bel ağrısı ile karşılaştığı belirtilmektedir.

Bel ağrısı en sık 45 yaş ve altındaki bireylerde aktivitelerin limitlenmesine ve fonksiyonel kayıba sebeb olmakta; 45-64 yaşları arasındaki bireylerde ise sorun meydana getiren hastalıklar içinde 3. sırada yer almaktadır.

Tanım

Mekanik bel ağrısı, disk patolojisi ve buna özgü nörolojik bulgusu olmayan, anatomik yapıların aşırı kullanılmasına veya anatomik yapılardaki deformite ve travmalara sekonder olarak gelişen ağrıdır

Ağrının nedeni; bağların, kasların, faset eklemlerin, kapsüllerinin, vertebra korpuslarının, periostlarının, omurilik zarlarının kan damarlarının yapılarındaki ağrıya duyarlı kısımlarının gerilme, basınç gibi mekanik zorlanmalarıdır.

Mekanik bel ağrılarında genellikle ağrının distale yayılımı diz altına pek geçmez ve düz bacak kaldırma testine cevap negatiftir. Bu durum nörolojik bulguların olmaması ile desteklenir.

Normal bir vertebral kolon statik ve dinamik konumda ağrısızdır

Vertebral kolonun biomekaniğini olumsuz etkileyerek mekanik bel ağrısına sebep olan faktörler : Ağır cisim kaldırma veya yanlış

pozisyonlarda ağırlık kaldırma Uygun olmayan statik

pozisyonlar Statik çalışma postürü Karın ve sırt kasları arasındaki

kuvvet dengesizliği Bel bölgesinin biomekaniğini

olumsuz etkileyen özellikle lumbal ekstansör, kalça fleksör ve hamstring kas kısalıkları

Hatalı postürel alışkanlıklar

Postüral bozukluklar (pes planus, diz deformiteleri, lordozda artma, kifoz, skolyoz)

Alt ekstremite eşitsizliği Kalça ve dize ait

patolojiler Obesite Gebelik

Uzun süreli vibrasyona maruz kalma

Uygun olmayan ortez, protez ve ayakkabı kullanımı

Vertebral kolonun normalden fazla yüklenmesine sebep olan aktiviteler ve uygun olmayan sporlar (halter, golf, kürek çekmek)

Mekanik ve statik stresler eklem fonksiyonunun bozulmasına yol açabilmekte, ağrı ile birlikte eklem hareket alanı limitlenmektedir.

BEL AĞRILARINDA FONKSİYONELLİĞİN KAYBOLMASININ SEBEPLERİ faset eklemlerdeki sinovial

tabakanın yapışması intervertebral disk kayması

veya yapışması segmental veya

intersegmental kasların spazmı

konnektif doku adaptasyonları

Bel ağrısı genellikle vertebraya tutunan bir ligament veya kastaki zorlanmaya bağlı olarak gelişir. Kas ve ligamentler zayıfladığında vertebral kolon stabilitesini kaybeder. Lumbal bölgenin instabilitesi öncelikle mekanik bel ağrısına, eğer önlem alınmazsa nöral dokularda hasara kadar giden bel problemlerine sebep olur.

İnstabil vertebral kolonda koruyucu kas kontrolünün yetersizliği vertebral kolonun aşırı hareketine ve bağların normalden fazla gerilmesine sebep olur. Bu durumda kompresyon ve gerilim stresinden dolayı belde ağrı oluşur.

Mekanik Bel Ağrısı Etyolojisi

Alt ekstremitede meydana gelen patolojiler

Karın sırt kasları arasındaki dengesizlik

Pelvisin normal şeklini kaybetmesi

Omurganın normal şeklini kaybetmesi

Lomber instabilite sendromları

Bel okulu

Bel okulu kişilerin lumbal bölge ve bel ağrıları hakkında bilgi edindikleri, günlük yaşam ve iş ortamında bel sağlığını koruma yöntemlerini ve kendi sorumluluğunu almayı öğrendikleri bir eğitim programıdır.

Bel okulları, sağlıklı kişileri bel ağrılarından korumak ve çoğunlukla da hastalarda bel ağrısının tekrarlanmasını engellemek amacıyla kullanılır.

Günlük yaşamda otururken, ayakta dururken, eğilirken ve ağırlık kaldırırken gerekli kurallara uyulmadığı sürece yapılan esneklik, kuvvetlendirme ve postür egzersizlerinin bel ağrısı üzerinde etkinliği yeterli olmaz.

Bu nedenle bel okulunun temel amacının öncelikle hastayı bel ve bel problemlerini tanıması için eğitmek olduğu belirtilmiştir.

Bel okullarında hedef grup:

primer (önleyici grup): sağlıklı popülasyonu kapsar. Bel sağlığını korumayı ve bu konuda önerileri içerir.

sekonder: hastalarda kronikleşmiş bel ağrılarını azaltmada ve tekrarlayan akut dönemlerde etkili eğitimi içerir.

Bel okulunun ana hedefleri:

esnekliğin, kas kuvvetinin artırılması

egzersizler ve günlük aktiviteler sırasındaki toleransın artırılması

ağrının azaltılmasıdır.

Mevcut bel okullarının eğitim programları ve içerikleri:

– omurga anatomisi ve fonksiyonu ile ilgili temel prensipler

– vücut mekanikleri– çalışma ve dinlenme

sırasında düzgün postür– bel koruma teknikleri– gevşeme ve

egzersizlerdir

en popüler bel okullarının İsveç, Kanada,Kaliforniya ve Oxford Bel Okulları olduğu belirtilmiştir. Bu okullarda eğitim süreleri 2 ile 4 hafta arasında değişmekte ve hastalara fizyoterapistin yanı sıra ortopedist psikolog ve psikiyatrist de eğitim verebilmektedir.