Meunarodno humanitarno pravo

Definicija i priroda meunarodnog humanitarnog pravaPosebna grana savremenog meunarodnog javnog prava koja sadri: pravila koja ureuju odnose izmeu sukobljenih strana u sukobu,odnos sukobljenih strana prema licima koje to pravo titi,prava i obaveze tih lica u meusobnim odnosima i u odnosu na sukobljene strane.

Jedna od definicija meunarodnog humanitarnog prava jeste i ta da ono predstavlja skup pravila iji je osnovni cilj da rat postane oveniji, u mjeri u kojoj je to mogue.Ne moemo se oteti utisku da je prethodna definicija svojevrstan paradoks ali je ipak i kao takva ona najkorektnija.

Razlozi postojanja meunarodnog humanitarnog pravaOruani sukob (rat) je pojava koja je nastala kad i ljudsko drutvo i koja traje zajedno sa njim.Da nema oruanog sukoba u dravi ne bi postojala ni vojska jer bi se izgubila potreba njenog postojanja.Meunarodno humanitarno pravo titi oveka od vlasti onoga ko od zakona ima samo silu.

Pravo oruanih sukoba utvruje pravila na osnovu kojih se oruani sukob, ipak, moe voditi maksimalnom obazrivou, koja se ogleda i u tome to se broj ljudskih rtava i obim razaranja pokuavaju, njihovom primjenom, svesti na minimum.

Taj neophodni minimu se ostvaruje balansiranjem na relaciji vojna potreba-zahtjevi ovjenosti.

Meunarodno humanitarno pravo je opomena potenacijalnom izvriocu, to na njega moe imati psiholoki efekat ali i efekat reminiscencije tj. podsjeanja na njegova lina moralna naela.

Elementi prava oruanih sukobaSam naziv meunarodno humanitarno pravo nastao je sedamdesetih godina prolog vijeka ijem imenu je kumovao an Pikte (Jean S. Pictet) dugogodinji predsednik MKCK.Pravo oruanih sukoba se dugo vremena razvijalo u okviru dvije odvojene ali srodne grupe normi. Jednu grupu inla su pravila Ratnog prava, dok su drugu grupu inila pravila, dugo vremena bezimenog, ali nakon usvajanja Povelje UN-a, imenom prozvanog Humanitarnog prava. Termin ratno pravo se gubi i biva zamjenjen terminom Pravo oruanih sukoba.

Hugo Grocijus(Hugo de Groot)1583-1645.

De iure belli ac pacisMare liberum

Specifinost ove grane pravaDio meunarodnog (javnog) pravaProblem reciprocitetaSolidarna odgovornost u pogledu primene prava oruanih sukoba-Svaka strana potpisnica enevskih konvencija preuzima obavezu iz ovih konvencija u svoje ime i za svoj raun i ona, naelno, niti je odgovorna niti je se tie, kako e druga ili druge ugovorne strane izvravati svoje ugovorne obaveze.Ne postoji pravilo res inter alios acta kao kod drugih viestranih meunarodnih ugovora.

Specifinost ove grane pravaDrava koja je pasivni posmatra krenja humanitarnog prava je meunarodno odgovorna za neinjenje.U principu kada je re o meunarodnom javnom pravu,iji je meunarodno humanitarno pravo deo, drava se javlja kao iskljuivi krivac to je do povrede prava uopte dolo. Pojedinac, saglasno unutranjem pravu odgovara za djelo koje je uinio i to je stvar koja se rijeava izmeu njega i njegove drave. Po pravilu, pojedinac u meunarodnom javnom pravu ne moe biti neposredno pozvan na odgovornost. To nije sluaj kod Prava oruanih sukoba. Zato?

Specifinost ove grane pravaI u okviru meunarodnog humanitarnog prava odgovornost pada na drave ali, kada je rije o tekim povredama humanitarnog prava koje su u Konvencijama jasno navedene, odgovornost snosi i pijedinac i to u skladu sa izuzecima predvienim u okvirima Meunanordnog javnog prava.U tom smislu konkretni izvrilac kao i njegovi podstrekai, pomagai i naredbodavci dolaze pod udar individualne krivine odgovornosti po principu univerzalnosti.Kod mnogih pravila prava oruanih sukoba adresat(konzument, uivalac, beneficijar) je pojedinac i on uiva neposrednu zatitu.

Specifinost ove grane pravaNadzor nad primjenom pravila:Nadzor nad sprovoenjem u ivot pravila Meunarodnog javnog prava, na alost, jo uvijek je izuzetak od pravila. Nad ugovornicama stoji kognetno pravilo pacta sunt servanda, koje opet, zahtijeva u odreenim sluajevima konkretnu prinudu. U tom smislu treba navesti Savjet Bezbjednosti koji stoji iza onih pravila kojima se obezbeuje meunarodni mir i bezbjednost.

Kod prava oruanih sukoba kontrola ili nadzor nad primjenom pravila je postavljena u tri ravni:1.Solidarna odgovornost za potovanje obaveza.2.Ustanova sile zatitnice.3.Aktivnost meunarodnog komiteta crvenog krsta.

Sila zatitnicaPod pojmom sila zatitnica podrazumjeva se drava ili meunarodna organizacija koja prua sva jamstva nepristrasnosti i ija je obaveza da titi interese strane drave i njenih dravljana u nekoj treoj dravi, kada ta drava nema diplomatske odnose sa tom treom dravom, bez obzira na to da li su ti odnosi prekinuti ili nisu ni postojali, uz obostranu saglasnost strana u sukobu.Predviaju je enevske konvencije iz 1949. ali i Beka konvencija o diplomatskim odnosima iz 1961.