MEUNARODNI ODNOSIPitanja i odgovori:INSTITUCIJE1. Sjedite NATO-a, razlozi formiranja, organi, PFP? Alijansa 28 zemalja iz Evrope i Sjeverne Amerike, angairanih da ispune ciljeve Sjevernoatlantskog sorazuma potpisanog 1949. u Washingtonu. Sjedite NATO-a je u Briselu. Razlozi formiranja: Zatita od SSSR-a, zatita demokratskih principa zapadnoevropskih zemalja. Organi NATO-a: Sjevernoatlantsko vijee, odbor za odbrambeno planiranje i grupa za nuklearno planiranje, generalni sekretar, meunarodno osoblje. Partnerstvo za mir je program koji je NATO 1994 ponudio tranzicijskim i neutralnim zemljama sa ciljem uske saradnje u vojnim i sigurnosno-politikim pitanjima, te moguom perspektivom pristupa NATO. Osnovni uslov pristupa PfP je demokratska kontrola vojnih snaga kroz vladu i parlament. Od novih lanica se oekuje da se pridravaju osnovnih naela postavljenih u Vaingtonskom ugovoru: demokratije, slobode pojedinca i vladavine prava; primjenjivanje sigurnosnih pravila i procedura NATO; prihvatanje politike NATO; da potuju naela, ciljeve i rezultate ukljuene u okvirni dokument PfP.

2. Organi UN-a? Savjet bezbjednosti Generalna skuptina Ekonomski i socijalni savjet Starateljski savjet Sekratarijat Meunarodni sud pravde.

3. Sjedite MMF-a? Osnovan 1944. Sjedite u Vaingtonu

4. Pokret nesvrstanih, osnivai?Na inicijativu predsjednika Socijalistike Jugoslavije Josipa Broza Tita 1961 g. u Beogradu su se sastale voe 25 zemalja uglavnom bivih kolonija. Historijski znaaj te Beogradske konferencije ogleda se u tome to je na njoj formiran Trajni politiki savez, odnosno Pokret nesvrstanih. Zaeci ovog pokrata seu u 1955, kada su se u Bandunu sastali predstavnici 29 azijskih i afrikih zemalja. I glavni cilj te konferencije je bio izrada programa i strategije za borbu protiv kolonijalizma. Od 25 zemalja predstavljenih na Beografskoj konferenciji, on je narastao u svjetski pokret sa vie od 100 zemalja.Primarni cilj je bio da se izbjegne uvlaenje u hladnoratovsko nadmetanje ili u saveznitvo sa velikim silama i da istovremeno unapreuju zajednike interese nerazvijenog svijeta, primarno u oblasti ekonomske saradnje, nauno-tehnolokog razvoja i rasta.Osnivai ovog pokreta se smatraju Nehru, Tito, Naser, Nekrumah, Sukarno predsjednici Indije, Jugoslavije, Egipta, Gane i Indonezije.Sutina ove platforme ukljuuje napore za nove demokratske meunarodne odnose i na svestranu saradnju meu svim zemljama i narodima. Glavni akcent je na potrebu uvrenja ekonomske nezavisnosti, uslovima za privredni razvoj i pravedniji meunarodni ekonomski poredak.5. Liga naroda, razlog osnivanja, razlog neuspjeha?Woodrow Wilson je vjerovao da e kolektivna sigurnos zaustativi ili sprijeiti ratove te je predvodio napore na pronalaenju formule kolektivne sigurnosti u Pakt Lige Naroda: Wilson, predsjednik SAD-a je zagovarao nacionalno samoopredjeljenje kako bi se izbjegli problemi zbog kojih su se velike imperije raspale, te da se uvede princip kolektivne sigurnosti. Princip ravnotee snage je princip po kojem je neophodno da se ima balans snaga u Evropi kako bi se onemoguila pojava buduih hegemona. Uspostavom ravnotee snaga treba se kreirati sistem koji e obezbijediti sigurnost i stabilnost. Princip kolektivne sigurnosti podrazumijeva da je napad na jednu dravu isto to i napad na sve drave lanice meunarodne organizacije, sve to kako bi se sprijeilo ponavljanje II S.R.Glavni organi Lige naroda bili su: skuptina, vijee (VB, Francuska, Italija, Japan) i stalni sekretarijat. Sjedite je bilo u enevi.Wilson je prvi predsjednik SAD-a koji je putovao van granica drave na mirovne pregovore. Liga naroda nije prihvaena jer:1. Senat SAD-a nije prihvatio taj Wilsonov prijedlog, a odbijen je jer Wilson nije izabrao senatore da idu s njim na mirovne pregovore, zatim zbog politike IZOLACIONIZMA (odluka SAD-a da se ne mijea u evropska politika pitanja) te zbog Wilsonovog protukandidata republikanca Henry-a Cabot Lodge-a1. Zato to SAD nije uestvovala u I S.R.Liga naroda, osnovana s ciljem da bude glavni meunarodni subjekt ouvanja svjetskog mira, pokazala se potpuno neuinkovitom i ona se poetkom Drugog svjetskog rata (septembar 1939. godine) sama od sebe raspala.Razlozi propasti:1 - Nije uspjela osigurati me. mir i sigurnost.2 - Nikad nije postala univerzalna meunarodna organizacija.3 - Drave nisu bile spremne u potpunosti pravno zabraniti rat, niti su preuzele vrstu obvezu efikasne i zajednike intervencije protiv agresora.4 - Vodee drave su vodile politiku poputanja spram njemakoj, japanskoj i talijanskoj agresiji.6. Varavski pakt?Osnovan je 1955. sa ciljem protutee NATO-u, inile su ga SSSR, Maarska, Poljska, Bugarska, Istona Njemaka i Bjelorusija. SSSR je tako dobio legitimitet meunarodnog okvira kao to je Varavski pakt. 1968.god., SSSR je uguio Narodni ustanak u ehoslovakoj tako to je poslao trupe u Prag.7. ASEAN?Udruenje naroda jugoistone Azije (ASEAN) osnovano 1967., u cilju promovisanja regionalne ekonomske, socijalne i kulturne saradnje.8. Svjetska Banka: Osnovana je jula 1944., na Monetarnoj i finansijskoj konferenciji UN-a u Breton Vudsu u Nju Hempiru. Svjetska banka je prvobitno zamiljena da pomae projekte rekonstrukcije nakon Drugog svjetskog rata i da pomae u razvoju proizvodnih objekata i resursa u manje razvijenim zemljama. Meunarodna banka za obnovu i razvoj (IBRD) i Meunarodno udruenje za razvoj (IDA) bile su dvije MVO institucije osnovane na konferenciji, ali je izraz Svjetska banka skovan kao skraenica koja se neformalno koristi za IBRD. Unutar sistema UN-a, agencije grupe Svjetske banke, zajedno sa MMF-om, odgovorne su za najvei dio pomoi zemljama u razvoju. Koordinaciju izmeu agencija Svjetske banke i MMF-a sprovodi Komitet za razvoj Svjetske banke i MMF-a. Za razliku od UN-a, Svjetska banka ima sistem teine glasa, taj sistem priznaje razlike meu lanicama i smiljen je s namjerom da zatiti interese velikih sila koje vie doprinose sredstvima Svjetske banke. SAD imaju pravo veta. Danas Svjetska banka svoju politiku davanja zajmova zasniva na cjelokupnoj ekonomiji zajmoprimaoca tj., njegovoj sposobonsti da dovoljno proizvodi kako bi bio u stanju da vrati novac. Banka se tokom godina pretvorila u agenciju za razvoj posveenu rjeavanju problema ekonomskog i politikog razvoja i odnedavno, odranju ivotne okoline.Sjedite u Washingtonu.9. Meunarodni monetarni fond (MMF)Kako se Drugi svjetski rat pribliavao kraju, SAD su povele saveznike u stvaranje Meunarodnog monetarnog fonda (MMF) na Konferenciji u Breton Vudsu 1944. Prvobitno je teio stvaranju globalne institucije koja bi odrala stabilnost valutnog kursa, danas je to jedna od 16 specijalizovanih agencija unutar UN-a. Primarni cilj MMF-a je stabilizovanje meunarodnog monetarnog kursa. Svoja sredstva dobija od svojih drava lanica. Glasanje u MMF-u ima vanost prema monetarnom doprinosu zemlje, to znai da glas bogatijih drava ima veu teinu. Ostali ciljevi MMF-a su:Promovisanje meunarodne monetarne saradnjeOlakavanje irenja meunarodne trgovinePromovisanje stabilnosti kursaUspostavljanje multilateralnog sistema plaanjaNjegovanje povjerenja meu lanovima MMF-aDodjeljivanje raspoloivih sredstava i dr.10. Svjetska trgovinska organizacija: Poslije drugog svjetskog rata, SAD su pripremile preliminarni plan za stvaranje Meunarodne trgovinske organizacije (MTO) koja je trebala da bude jedna od tri glavne organizacije koje bi podsticale poslijeratnu svjetsku privredu. Na sastanku u enevi 1947., dvadeset tri drave su postigle sporazum o brojnim bilateralnim carinskim ustupcima koji su zapisani u zavrni dokument nazvan Generalni sporazum o tarifama i trgovini (GATT), koji je postao manje ambiciozan reim kojim se upravljalo svjetskom trgovinom. GATT-ove procedure poravnanja za rjeavanje pitanja carinskih barijera trgovini bile su krajnje prenapregnute kada su se svjetski ekonomski uslovi pogorali, a ti problemi su pomogli da se obezbijedi podrka za jau, zvaniniju MTO koja bi rjeavala pitanja sve veih ekonomskih opasnosti po svjetsku trgovinu i prosperitet. Ta ekonomska kriza svjetskih razmjera stvorila je uslove za konano gaenje GATT-a i stvaranje Svjetske trgovinske organizacije (STO). Kao i sve krupne odluke kojima su stvorene dananje kljune MVO, osnivanje STO su podrale i SAD i druge vodee ekonomije svijeta iz G-7. Urugvajska runda pregovora zavrena je 1993., kada su se lanice GATT-a dogovorile da svoju privremenu organizaciju zamijene stalnom Svjetskom trgovinskom organizacijom. STO je poela sa radom 1.1.1995., SAD su lan-osniva ove organizacije.G-7 grupa glavnih i najrazvijenijih industrijskih demokratija koju ine SAD, Britanija, Francuska, Japan, Njemaka, Kanada i Italija, koje se sastaje na redovnim ekonomskim konferencijama na vrhu, sada je sa ukljuenjem Rusije poznata kao G-8.STO je organizovana kao policajac za pravednu trgovinu, ovlaena je da rjeava sporove koji se javljaju meu trgovinskim partnerima. Glavni cilj joj je da obezbijedi nesmetanu, predvidljivu i slobodnu trgovinu. Sadanji cilj je da prevazie regionalne i blokovske sporazume o trgovini i zmjeni ih integrisanim i sveobuhvatnim svjetskim sistemom liberalne ili slobodne trgovine.Sr pritubi je da STO podriva tradicionalno zakonsko pravilo kojim se zabranjuje mjeanje u unutranje stvari suverenih drava, ukljuujui upravljanje ekonomijom unutar teritorijalne jurisdikcije drava.

TEORIJE1. Liberalizam, realizam i konstruktivizam? (Razlike)REALIZAMLIBERALIZAMKONSTRUKTIVIZAM

- anarhija- mo i sigurnost: vojna i ekonomska- drave- anarhija- meunarodne institucije- drave- trgovina- ekonomski odnosi- anarhija- ideje, vrijednosti, identiteti i diskurs - mo

REALIZAMKorijeni realizma: antiki grki istoriar Tukidid (Peloponeski ratovi izmeu Atine i Sparte 431-404.pne), pisanja Kautilija, Nikolo Makijaveli (XVI v) , Tomas Hobs (XVII v)Zagovornici: E.H. Kar, Dord F. Kenan, Hans Morgentau, Rajnhold Nibur, Kenet Tompson.Realizam teorija bazirana na pretpostavci da je svjetska politika u sutini i nepromjenjivo borba meu dravama od kojih svaka gleda sopstveni interes za premo i poloaj u uslovima anarhije, pri emu svaka od konkurentskih drava tei za ostvarivanjem sopstvenih nacionalnih interesa.Realpolitika teoretski pogled koji tvrdi da drave treba da se pripremaju za rat kako bi odrale mir.Karakteristike realizma: Smatra dravu za najznaajnijeg inioca na svjetskoj sceni, jer ne odgovara nikakvoj vioj politikoj vlasti. Pretpostavlja da su sukobi interesa meu dravama neizbjeni. Svrha vjetine rukovoenja dravom jeste da se obezbijedi opstanak nacije u neprijateljskom okruenju. U tom cilju, nijedan nain nije znaajniji nego sticanje moi, a nijedan princip nije znaajniji nego samopomo. Realizam moe da se sumira u obliku deset pretpostavki i odgovarajuih stavova:1) Ljudi su po prirodi usko sebini i sa moralnim propustima2) Najvee ljudsko zlo je nagonska udnja za moi i za pokoravanjem3) Mogunost uklanjanja nagona za moi je utopijska tenja4) Meunarodna poltiika je prema Hobsu borba za mo, rat svih protiv svih5) Osnovna obaveza svake drave jeste da se unapredjuje nacionalni interes 6) Anarhina priroda meunarodnog sistema diktira dravama potrebu da stiu dovoljne vojne sposobnosti kako bi mogle odvratiti napad potencijalnih neprijatelja7) Ekonomija je od manjeg znaaja za naconalnu bezbjednost nego vojna mo8) Saveznici mogu uveati sposobnost drave da se brani, ali ih ne treba uzimati zdravo za gotovo9) Drave ne smiju nikada povjeriti zadatak samozatite meunarodnoj bezbjednosnoj organizaciji ili meunarodnom pravu10) Ako sve drave tee da maksimiraju svoju mo, doi e do stabilnosti kroz odravanje ravnotee moiPo realizmu kljuni akteri su drave jer drava ima monopol nad upotrebom sile i plaaju joj se porezi to znai priznavanje draveDa bi imali sigurnost potrebna je mo a za realizam kljuna je vojna mo; akumulacija ekonomske moi dovodi do akumulacije vojne moi o dovodi do sigurnostiRealizam je protiv humanitarnih intervencija , otvorena pisma po realizmu ne postoje kao i oekivanja da neko drugi rijeava probleme nae drave, oni ne vjeruju u meunarodne institucije, ne priznaje pojmove legitimnog i legalnog i koriste meunarodne institucije samo kada imaju korist od toga, kada nemaju korist tada ih ignoriuLIBERALIZAMNastao: poetkom XX vijeka.Liberalizam paradigma zasnovana na nadi da primjena razuma i univerzalnog morala na meunarodne odnose moe dovesti do sreenijeg, pravednijeg i kooperativnijeg svijeta i da se meunarodna anarhija i rat mogu drati pod kontrolom putem institucionalnih reformi koje daju ovlaenja meunarodnim organizacijama i zakonima.Zagovornici: Alfred Cimerman, Norman Endel, Dems orvel i Vudro Vilson, Imanuel Kant, an ak Ruso i Adam Smit.Karakteristike liberalizma: Naglasak na uticaju ideja na ponaanje, jednakost, dostojanstvo, sloboda pojedinca, potreba zatite ljudi od pretjerane dravne regulative. Posmatra pojedinca kao skup moralnih vrijednosti i vrlina i tvrdi da ljudska bia treba posmatrati kao cilj umjesto kao sredstvo. Naglaava moralni princip prije nego tenju za vlau i institucije prije nego sposobnosti kao sile koje oblikuju odnose izmeu drava, a politiku na meunarodnom nivou ne definie kao borbu za mo i presti nego prije kao borbu za saglasnost. Slobodna trgovinaLiberalni idealisti poslije I svjetskog rata privatili su pogled na svijet koji je naglaavao snagu ideja u upravljanju sudbinom svijeta, pri emu su se oslanjali na slijedea ubjeenja:1) Ljudska priroda je u osnov dobra ili altruistina2) Osnovna ljudska briga za dobrobit drugih ini napredak moguim3) Greno ili loe ljudsko ponaanje, npr nasilje, nije rezultat greke ljudske prirode, nego loih institucija4) Rat i meunarodna anarhija nisu neizbjeni i uestalost ratova bi se mogla smanjiti jaanjem institucionalnih rjeenja koja bi doprinijela njihovom nestanku5) Rat je globalni problem ije suzbijanje zahtjeva kolektivnu i multilateralnu a ne nacionalnu akciju6) Reforme moraju biti inspirisane saosjeajnom moralnom brigom za dobrobit i bezbjednost svih ljudi7) Meunarodna zajednica mora se reorganizovati da bi se eliminisale institucije koje rat ine vjerovatnim, a drave moraju reformisati svoj politiki sistem tako da demokratska vlada i graanske slobode unutar drava mogu da zatite ljudska prava i pomognu u smirivanju odnosa izmeu drava.KONSTRUKTIVIZAMKonstruktivizam predstavlja objektiv za kritiko miljenje o tome kako se mogu konstruisati teorije meunarodnih odnosa, kao i vrste premisa i pretpostavki koje svaki teoretiar realno treba da postavi kao polazite pri objanjavanju svjetske politike. Konstruktivizam predstavlja put ka teoretskom tumaenju tako to naunike podsjea da se poimanje svjetske politike mora organizovati da bi se pristupilo ispitivanju.Konstruktivisti naglaavaju znaaj zajednikih ideja i razumjevanja koja se razvijaju izmeu uesnika na svjetskoj sceni kroz njihovu meuzavisnost.Polazi od pretpostavke da anarhija nije fiksna, nae relacije i svjetski poredak su faktori moi; anarhija nije faktor ona je samo ono to mi od tog pojma napravimo, ideje su bitne kao i vrijednostiRivalstva meu dravama nisu predodreena svi mogu meusobno suraivatiDrave nisu jedini faktor, postoje i NVO, internacionalne organizacije i dr.2. Zagovarai liberalizmaWoodrowWilson, Montesqiueu, Locke, Kant, A. Smith, Rosseau, J.S. Mill, Richard3. Zagovarai realizmaHans Morgenthau, George Keenan, Henry Kissinger, E.H. Carr, Reinhold Niebuhr, Kenneth Thompson4. Anarhija je kljuni faktor meunarodnih odnosa u teoriji?Realizma5. U Realizmu anarhija je kljuni faktor, dok anarhiju neto manje zagovara teorija liberalizma.6. Glavna teza Realizma?Kljuni akteri u MO su drave jer drava ima monpol na upotrebu sile i plaaju joj se porezi to znai priznavanje drave.7. Prema teoriji realizma meunarodna saradnja nije mogua u: sigurnosti i ekonomiji.8. Liberalizam: sloboda pojedinca. 9. Realizam: drave treba da se pripremaju za rat kako bi odrale mir.10. Imperijalizam: Nametanje moi.11. Konstruktivizam: Znaaj ljudi i grupa. Polazi od uvjerenja da je svijet neka vrsta drutvene konstrukcije, da se stalno mijenja a ljudi su nosioci promjena.12. Neorealizam: Drave tee moi kao sredstvo za preivljavanje.13. Anarhija kljuni faktor REALIZMA, a drava REALIZMA (takoe) (ili konstruktivizma provjeriti)

14. Opstanak najsposobnijih? Realizam

15. BihejviorizamU najkraem, bihejviorizam jeste pristup prouavanju meunarodnih odnosa koji naglaava primjenu naunih metoda i koji insistira da se puna panja posveti politikom znaaju naunog istraivanja.Bihejvioristi, takoe, naglaavaju potrebu za egzaktnim empirijskim podacima o karakteristikama zemalja i kako se ponaaju jedna prema drugoj. U najkraem, bihejvioristiki pogled insistira na uporednom i kvantitativnom prouavanju meunarodnih odnosa.Bihejviorizam pokret u metodolokim istraivanjima koji u prouavanju svjetske politike ukljuuje rigoroznu naunu analizu, kako bi se zakljuci o odbrascima ponaanja temeljili na mjerenju, podacima i dokazima, a ne na spekulacijama i subjektivnim uvjerenjima i procjenama.16. Novi svjetski poredak?Velika trojka voa Vinston eril, Frenklin Ruzvelt i Josif Staljin su se sastali na konferenciji u Jalti u februaru 1945. godine da bi stvorili novi svjetski poredak, kako bi se rijeila poslijeratna teritorijalna pitanja i postupak glasanja u UN u cilju kolektivnog upravljanja svjetskim poretkom. Poto su se meunarodni dogaaji brzo odvijali, predsjednik Bush je poeo da govori o stvaranju novog svjetskog poretka nakon pada komunizma. Ovu frazu prvi put je upotrebio 11.septembra 1990.god u govoru u kojem je iskoristio invaziju Iraka na Kuvajt, da predstavi svoju viziju budunosti. Naime, u svijetu koji se tako brzo mijenjao, stari suparnici, poput SAD i Sovjetskog Saveza, mogli bi da rade zajedno i dijele odgovornost u cilju bolje budunosti.17. Demokratski mir?Demokratski mir- liberalna teorija po kojoj trajni mir zavisi od produbljivanja liberalnih demokratskih institucija unutar drava i njihovog irenja u svijetu, s obzirom na gvozdeni zakon po kome demokratije ne vode meusobne ratove.18. Teorija domina?Teorija domina metafora popularna tokom hladnog rata koja je predviala da ako jedna drava potpadne pod uticaj komunizma, to e se isto dogoditi i njenim susjedima u lananoj reakciji.Teorija domina pad Junog Vijetnama treba dovesti do pada drugih zemalja: Kuvajt i dr.

MEUNARODNI ODNOSI1) Akteri (subjekti) meunarodnih odnosa? Drava Multinacionalne korporacije Meunarodne organizacije (NVO i VO) Vojno politiki savezi Transnacionalne religijske organizacije Grupe ljudi i ovjek

2) Faktori meunarodnih odnosa?GeografskiDemografskiResursiEkonomijaVojniPravni TehnolokiNacionalniFaktori meunarodne vanjske politike:a) Unutranji ili domai faktori su:1) Politiki sistem i dravni oblik,2) Ekonomski sistem i ekonomski potencijal,3) Vojna mo,4) Kulturna i komunikacijska premo,5) Supremacija u procesu globalizacije,6) Socijalni sistem i njemu primjereni elementi nadgradnje.

b) Vanjski faktori:1)meunarodni sistem ili oficijelno uspostavljen sistem relevantnih meunarodnih faktora,2) vojna mo u kontekstu raspodjele snaga i diktata koji vri jedna strana (SAD i NATO), nasuprot teorijama o bipolarnosti i ravnotei snaga,3) meunarodna saradnja i sve izraenija konfliktnost,4) stanje i potencijal meunarodne ekonomije labavih institucija prava i morala.

3) Spoljnopolitika sredstva?UbjeivanjeObeanjePrijetnjaNagradaKazna iPrinuda4) Naini i sredstva (instrumenti) openja MO? Diplomatija Javno miljenje i propaganda Ekonomska sredstva i instrumenti Vojna sredstva.

5) Tipovi MO:

Ravnotea snagaHladni rat - bipolarizamMiroljubiva aktivna koegzistencija

6) Teorije MO:

Teorija sile i konflikta,Teorija igreTeorija integracijeKibernetika i komunikacijska teorijaSistematska teorija.

7) Glavne teorije sile: Realistina teorija Teorija rata i mira Teorija faktora i polova Teorija meunarodnog ekvilibrija Marksistika klasna teorija Savremene teorije

8) Tri teorijske perspektive u modernim MO: Liberalizam i neoliberalni institucionalizam Realizam i neorealizam Radikalizam i konstruktivizam9) inioci u meunarodnim odnosima? Svjetsko trite, Geografski faktor, Vojna mo, Nacija10) Dva najvanija elementa u MO? Nacionalni interes drave Sila kao sredstvo ostvarenja tog interesa.DOKTRINE1. Bushova doktrina?Od 2001-2008. godine. Vodio je politiku unilateralizmaBuova doktrina deklaracija da SAD namjeravaju da se globalno ponaaju u skladu sa svojim nacionalnim samointeresima, bez nunog odobrenja drugih i preduzmu unilateralnu preventivnu akciju protiv bilo koje bezbjednosne prijetnje kao to je Irak da bi se nanio poraz prije nego to se ugroze SAD.Buova doktrina Jednostrana politika predsjednika Dorda V. Bua koja proklamuje da se SAD donositi odluke samo da bi zadovoljile pretpostavljene nacionalne interese, a ne da bi udovoljile albama drugih zemalja ili pridobile njihove simpatije.2. Reganova doktrina?Obaveza Reganove administracije da e SAD pruiti podrku antikomunistikim pobunjenicima koji nastoje da zbace vlade koje podrava SSSR. Pomo Avganistanu da ne padne pod uticaj komunizma.3. Klintonova doktrina?Klintonova doktrina Politika aktivnog ukljuenja Klintonove administracije u svjetske poslove da bi se podstaklo irenje miroljubive liberalne demokartske zajednice.Klintonova Strategija nacionalne bezbjednosti za novi vjek iz 1997.god. opravdava vojnu intervenciju SAD, ako treba da se odgovori olakaju i/ili imitiraju posljedice humanitarnih katastrofa. Spremnost za angaovanje vojnih snaga na ovaj nain, definie ono to je nazvano novi intervencionizam, jedan od temelja Klintonove doktrine i glavnog opravdanja operacije na Kosovu 1999. 4. Wilsonova doktrina?Za razvoj liberalizma, posebno u SAD, naroito je zasluan Woodrow Wilson. Wilsonova liberalna doktrina se moe saeti u sledeim stavovima:1) Rezultat novijih promjena u meunarodnim odnosima je vee jedinstvo izmeu drava svijeta, pri emu razliite forme vladavine bivaju postepeno zamjenjivane oblicima vladavine zasnovanim na predstavnikoj demokratiji i narodnoj kontroli vlasti;2) Kao to je demokratrski politiki sistem uslov miroljubive vanjse politike, isto tako je od znaaja da drutvo drava bude u cjelini demokratizovano;3) Demokratija treba da bude viena kao mehanizam realizacije ljudskih prava kroz vladine institucije na naine koje odredi volja naroda;4) Uzroci ratova nalaze se u razliitoj snazi drava i posebno njihovoj razliitoj veliini teritorije i gustini stanovnitva, kao i tenji da se ne dopust jaanje konkurentskih sila.5) Imperijalne pojave koje nastaju kao rezultat razlike u snazi drava, mogu se efikasno sprijeiti stvaranjem univerzalne meunarodne organizacije koja treba da razvije metode za mirno rjeavanje sporova u okviru svojih tijela;6) Uspostavljanjem meunarodne organizacije, male drave treba da dobiju zatitu od mogue agresije ili osvajanja, dok vleike drave treba da dobiju instrument koji bi omoguio da se otklone uslovi za izbijanje novog svjetskog rata;7) Ovi uslovi treba da obezbijede univerzalnost lanstva u organizaciji;8) Meunarodna globalna organizacija treba da bude zasnovana na principu kolektivne bezbjednosti u koju se prava lanica prenose na ovu instituciju, odnosno dravama se umanjuje sloboda spoljnopolitike akcije i posebno pribjegavanje nasilnim sredstvima, pri emu se lanice organizacije obavezuju u pruanju svakog vida pomoi u otklanjanju sukoba;9) Tajni ugovori i savezi bi trebalo da se zabrane10) Drave odmah po ulasku u meunarodnu organizaciju treba da pristupe pregovorima o razoruavanju,11) Drave se moraju odrei svakog zahtjeva da nadjaaju ili osvoje slabiju dravu,12) lanice organizacije moraju da se odreknu prava da u svojim sporovima sa drugim lanicama meunarodne zajednice u sluaju sukoba odmah primjenjuju silu.Wilson je bio jedan od naeih kritiara ravnotee snaga i on se zalagao za princip kolektivne bezbjednosti, tj. sistem svjetskog poretka u kojem e agresija bilo koje drave biti suoena sa kolektivnim odgovorom.

5. Niskonova doktrina?Stav predsjednika Niskona da saveznici SAD treba da snose vei teret svoje odbrane.Predsjednik Riard Nikson je inicirao nov pristup odnosima sa SS, koji je 1969. Godine i zvanino prozvao detantom.-Od koegzistencije do detanta.6. Karterova doktrina?Izjava predsjednika Dimija Kartera o spremnosti SAD da upotrijebi vojnu silu da bi zatitila svoje interese u Persijskom zalivu (pristup naftnim izvorima). 7. Monroeva doktrina?Objavljena 1823. Godine od strane predsjednika Jamesa Monroa. Monroeva doktrina zakljuuje da je bilo kakvo europsko mijeanje u zemljama Novog svijeta neprihvatljivo i daSADse nee mijeati u konflikte izmeu europskih drava.8. Thrumanova doktrina?Trumanova doktrina - izjava predsjednika da e SAD pribjei intervenciji da bi pomogla narode koji su stali na stranu SAD-a u borbi protiv spoljnog potinjavanja. Ta strategija, nazvana obuzdavanje, nastojala je da sprijei ekspanziju sovjetskog uticaja tako to bi okruila sovjetski savez i zastraila ga prijetnjom vojnog napada.Nuena je finansijska pomo Grkoj i Turskoj ukoliko se odupru komunizmu 1947. 9. Leonid Brenjev Doktrina?Ako neka drava skrene sa puta socijalizma ostale drave je imaju sprijeiti.10. Ruzveltov program (Doktrina)Ujednom amandmanuTheodora Rooseveltaiz1904., zakljuuje se daSADima pravo nastupati kao "internacionalna policija" ako seKaripskei Srednjoamerike drave ponaaju "necivilizirano". Ovaj dodatak esto je prizivan kao podrka mijeanju SAD-a uLatinskoj AmericitijekomHladnog rata.11. Joidina doktrinaTradicionalna japanska bezbjednosna politika izbjegavanja sporova sa suparnicima, spreavanje ratova niskim vojnim izdacima i promovisanje ekonomskog razvoja kroz spoljnu trgovinu.

I SVJETSKI RAT1) Uzroci I svjetskog rataBritanija je dominirala svjetskom politikom u 19 vijeku i imala najrazvijeniju pomorsku silu. Poslije ujedinjenja 1871. Godine, Njemaka je napredovala i osnaivala vojsku i mornaricu. S usponom Njemake, ravnotea sile se pomjerala kako su njena sve vea snaga i globalne aspiracije mijenjale evropski geopolitiki pejsa. Pri prelasku u 20 vijek Rusija se takoe irila i postajala prijetnja Njemakoj. Austrougarska je slabila, to je Njemakoj poveavalo strah od Rusije i smatrali su da je najbolje povesti kratkotrajan, lokalizovan i pobjedniki rat. Austrougarska je povela rat protiv Srbije, i to se pokazalo ozbiljnim promaajem u procjeni. Tada je formirana Trojna antanta (Francuska, Britanija i Rusija) koja se suprotstavila Centralnim silama (Njemaka, Austrougarska i Otomansko carstvo). Amerika je ula u rat 1917. Godine kada se rat proirio preko okeana, i tada je rat porpimio prvi put u istoriji svjetske razmjere. 2) Zemlje pobjednice I svj. rata?Francuska, Britanija, Rusija (Italija, SAD, Srbija)

II SVJETSKI RAT1) Uzroci II svjetskog rataNjemaki nacionalizam potpirio je latentan iredentinizam i pruio opravdanje za irenje njemakih granica da bi se povratile provincije izgubljene u ranijim ratovima, ali i da bi se obuhvatili Nijemci koji ive u Austriji, ehoslovakoj i Poljskoj. Uspon faizma oivio je tenje i zagovarao najekstremniju verziju realizma, machtpolitik (politika sile), da bi opravdao nasilno iranje njemake drave i drugih sila Osovine. Njemaka se nije mogla pomiriti sa kaznenim uslovima I svjetskog rata, rezultatima Versajskog ugovora (razaranje vojne sile, gubitak Alzas-Loren, nametanje visokih reparacija). 2) Predsjednik SAD-a u vrijeme II svj. rata?Ruzvelt, a nakon njega Truman3) Kojom invazijom je zapoeo II svj. rat?Japanska invazija Mandurije 1931. Godine i Kine 1937. Godine, bile su praene okupacijom Abisinije od strane Italije 1935. I Albanije 1939. Godine, a i intervencije Njemake i Italije u panskom graanskom ratu 1936-1939. Godine, podravajui faiste pod vostvom Franciska Franka. Poto je Njemaka okupirala ostatak ehoslovake marta 1939.

4) Ukljuivanje SAD-a u II svj. rat?7. Decembra 1941. Godine Japan napada Perl Harbur, i Frenklin Ruzvel se ukljuuje u rat.Hladni ratUzroci i evolucija hladnog rataPostoji nekoliko postuliranih uzroka tree hegemonistike borbe za dominaciju.Prvu zagovaraju realisti. Oni kau da je hladni rat rezultat tranzicije sile koji je izbacio SAD i SSSR na vrh meunarodne hijerarhije, zbog ega je svaka od njih prirodno postala sumniava prema drugoj, a njihov rivalitet neizbjean. Okolnosti su svakoj supersili davale razloga da se boji i bori protiv potencijalnog globalnog vodstva one druge i podsticala je svaku od protivnikih supersila da ostvari i uspostavi dominantan utjecaj u svojoj sopstvenoj sferi utjecaja ili odreenom podruju svijeta.Ovaj rat je trajao 42 godine (1949 1991) s ciljem da se ogranii ekspanzija protivnika i osvoji prevlas u svijetu.Drugo tumaenje je da je hladni rat bio prouetak uzajamnog prezira supersila za proklamirane stavove druge strane o politici i ekonomiji. SAD je od straha od marskizma podsticao pojavu antikomunizma kao suprotstavljene ideologije i krenula je u misionarski rat da zauzdaju i uklone ateistiko komunistiko zlo.Sovjet je s druge strane smatrao da kapitalizam ne moe da koegzistira sa komunizmom.Mnogi opisuju ovaj rat kao neto ukroijenjeno u psiholokim injenicama, pogotovo pogrenim predstavama supersila o motivima druge strane.Dodatni faktori koji potiu iz suprotnih interesa, ideologija i predstava su nesumnjivo kombinacijom proizveli ovo eksplozivno ameriko-svojetsko hegemonistiko drutvo. Priroda hladnog rata mijenjala se tokom njegovog trajanja.HLADNI RAT, TREI SVIJET I POLITIKA NESVRSTAVANJAVeina teoretiara se slae da je u poetku hladni rat bio usredsreen na evropske probleme i na prepravljanje evropskih granica.SSSR je imao najvie stradanja u antifaistikoj koaliciji. SSSR je izgubio preko 20 miliona ljudi i zato je bio odluan u namjeri da se gesotrateki, vojno i politiki onemogui bilo kakva nova agresija sa Zapada.Druga bojazan SSSR je bila ideoloke naravi da se Britanija, SAD i druge kapitalistike zemlje ne mire s tekovinama Oktobarske revolucije i da glavnog ideolokog i politikog protivnika vide u komunizmu.SSSR je bio odluan da se ponovo uspostavi kontrola nad Baltikim dravanma, da se proiri ka Zapadu preko poljsko-ruske granice, da se eliminra istona Pruska, preuzmu dijelovi teritorije od Finske, Maarske i Rumunije.Zbog svih tih razloga za Svojet je bilo kljuno da insistira na odluivanju o sudbini njemakog naroda.Poslije 1945. dolazi do estoke ideoloke konfrontacije praene u ubrzanoj trci u naoruanju, koja svoje fantastine oblike dobija i sa proizvodnjom nove, mnogo stranije hidrogenske bombe, pa sve do neutronske bombe.Berlinska kriza 1948 1949 je dodatno zaotrila antagonizam. Britanci i Amerikanci su eljeli da se suprotstave komunistikom izazovu, to je SAD naposlijetku i uradio. U martu 1948. Truman je traio od Kongresa da ponovo uvede vojnu obavezu. Sve ove poteze je podstakla sovjetska blokada kopnenih prilaza Berlinu.Druga polovina 20. stoljea je karakterizirana hladnim ratom, izraenom vojnom blokovskom podjelom sviejta, bjesomunom trkom u naoruavanju, prijetnjama svjetskom miru, te estokim ideolokim konfrontacijama.U takvoj klimi i svjetskim odnosima se javlja i svjetski Pokret nesvrstanja.Hladni rat FazePeriod hladnog rata moe se podijeliti u tri hronoloke faze:1) Konfrontacija, 1945-1962. U tom kratkom periodu unipolarnosti SAD su jedine imale mogunost da svoje neprijatelje unite atomskom bombom. U tom periodu vaila je Trumanova doktrina, izjava koja definie strategiju kojom e se SAD rukovoditi sledeih 40 godina. Izjava da e spoljna politika SAD pribei intervenciji da bi pomogla narode koji su stali na stranu SAD u borbi protiv spoljnog potitavanja. Ta strategija, nazvana obuzdavanje, nastojala je da sprijei ekspanziju sovjetskog uticaja tako to bi okruila sovjetski savez i zastraila ga prijetnjom vojnog napada. Uskoro je uslijedio niz novih kriza, koje su obuhvatile komunistiki dravni udar u ehoslovaju 1948. Godine, sovjetsku blokadu Zapadnog Berlina, komunistiko sticanje vlasti na kopnenom dijelu Kine 1949, Izbijanje Korejskog rata 1950, kinesku invazijiju Tibeta 1950. Poto je SS i dalje bio strateki inferioran u odnosu na SAD, Nikita Hruov, vodio je politiku miroljubive koegzistencije sa kapitalizmom. Godine 1962. Dolazi do tajnog postavljanja sovjetskih raketa na Kubi kubanska raketna kriza. 2) Od koegzistencije do detanta, 1963-1978. Dolazi do se vee opasnosti od uzajamnog unitenja. Predsjednik Riard Nikson je inicirao nov pristup odnosima sa SS, koji je 1969. Godine i zvanino prozvao detantom. Kontrola naoruanja je bila u sreditu razgovora koji su se vodili o detantu. Razgovori o ogranienju stratekog naoruanja (SALT), INICIRANI 1969. Godine, nastojali su da ogranie preteu, ekspanzivnu i sve bru trku u naoruanju.3) Od ponovne konfrontacije do pribliavanja, 1979-1991. Sovjetska invaziaj Avganistana 1979. Godine dovela je do kraja Denatna. U znak protesta, Dimi Karter je lansirao Karterovu doktrinu, izjavljujui spremnost Amerike da upotrijebi vojnu silu da bi zatitila svoj pristup naftnim iizvorima iz pravca Persijskog zaliva. Poslije toga odnosi su se dramatino pogorali. Reganova doktrina obavezala je ameriku pomo antikomunistikim pobunjenicima. Sve do pojave Mihaila Gorbaova i njegovog obeanja o reformi, te dva sporazuma START (sporazum o smanjenju stratekog naoruanja), i CFE (Sporazum o konvencionalnim snagama u evropi). Hladni rat je poeo da propada 1989. Kada je sruen Berlinski zid, a okonan je 1991. Kada se SS razjedinio i prihvatio principe kapitalistike trine ekonomije i zapoeo demokratske reforme.

Zato je hladni rat mirno okonan?Iz jednog ugla gledanja, politike D. Kenana (X) sada izgledaju proroanske. Kenan je predviao da na kraju mora doi ili do propasti ili do slabljenja sovjetske moi. Mnogi smatraju da se upravo to I dogodilo, mada sa zakanjenjem od preko 40 godina. Suprotno tome, neorealisti naglaavaju doprinos nuklearnog oruja i nadmone zapadne vojne sile.Liberali i neoliberali imaju jo jedno tumaenje, kao i Ted Karpenter koji je primijetio da su mnogi ruski demonstranti koji su nastojali da odbace komunistiku vlast gledali na ameriki sistem kao nadahnue. Ali izvor tog nadahnua bio je ugled Amerike kao utoita za vrijednosti ograniene vlasti, a ne vojni budet od 300 milijardi dolara godinje i mrea vojnih baza irom svijeta.

Posljedice hladnog rataRusija je izvela najdramatinije mirno povlaenje sa vlasti u historiji.Kraj hladnog rata izmijenio je meunarodne odnose duboko i na razliite naine. Neporedna posljedica kraja hladnog rata jeste transformisana globalna hijerarhija u kojoj Rusija vie ne predstavlja prijetnju amerikom hegemonistikom vostvu. Jedna posljedica zasluuje posebnu panju. Poslije poraza Rusije, moemo li oekivati jo 50 godina mira izmeu velikih sila? Ili e transformisana ravnotea sile biti uvod u nove sukobe i eventualno rat izmeu velikih sila u XXI vijeku?Kako je dolo do Hladnog rata? Iz tenje ka hegemonistikoj prevlasti.Kada je formalno zavren Hladni rat?Hladni rat je poeo da propada 1989. kada je sruen Berlinski zid, a stvarno je okonan 1991. kada se SSSR razjedinio, prihvatio principe kapitalistike trine ekonomije i krenuo putem demokratizacije.Kada je sruen Berlinski zid?1989.

SPORAZUMI1. Versajski sporazum?Versajski sporazum je potpisan 28. juna 1919. godine u Parizu gdje je Njemaka potpisala mirovni ugovor i priznala da je iskljuivi krivac za I svjetski rat, pretrpjela ogromne teritorijalne gubitke, vratila Alzas i Loren Francuskoj, Ispravga granica sa Belgijom i Danskom, saveznika okupacija rajnske oblasti, demilitarizacija, gubitak kolonija u korist Britanije i Francuske, visoke reparacije. Nakon Versajskog sporazuma predlae se formiranje organizacije Lige naroda.2. Kellog-Briand pakt?Multinacionalni sporazum sklopljen 1928. Godine kojim se rat kao nain rjeavanja meudravnih sukoba proglaavao nezakonitim i imao je za cilj da pravno zabrani rat. Naziv je dobio po francuskom ministru inostranih poslova Aristidu Brijanu i amerikom dravnom sekretaru Frenku Kelogu.3. ta je BRICS?Rastui razvoj ekonomskog potencijala Brazila, Rusije, Indije, Kine i June Afrike, ekonomska zajednica.4. Anschluss i Minhenska konferencija (dvije prekretnice), ko je potpisao ? Pristanak na ponovno njemako naoruavanje i druge militaristike manevre doveo je do politike poputanja ili pacifikovanja potencijalnih agresora putem ustupaka. Hitler se obavezao 1930. godine da nee iriti Njemaku teritoriju na silu, ali je 1938. godine prekrio obeanje kada je natjerao Austriju u savez (Anschluss), a nakon toga zahtijevao je aneksiju Sudetske oblasti u ehoslovakoj naseljenom Nijemcima. Strah od njemake ekspanzije doveo je do Minhenske konferencije u septembru 1938. gdje us prisustvovali Hitler, britanski premijer emberlen i voe Francuske Eduar Daladje i Italije. Na osnovu pogrenog uvjerenja da e poputanje zaustaviti dalji njemaki ekspanzionizam i dovesti do mira naeg vremena, Nevil embrlen i ostali su pristali na Hitlerove zahtjeve i otvorili irom vrata faistikoj agresiji. Minhenskim sporazumom je rijeena Sudetska kriza.Minhenski pristup doputanje agresoru da udovolji svoje teritorijalne apetite vjerujui da e nakon nekog vremena prestati sa teritorijalnim irenjem (tako su Njemakoj dali Sudetsku oblast)

5. Entente Cordiale?Teorija ravnotee sile se zasnivala na hipotezi da e se mir i stabilnost najvjerovatnije odrati u situaciji kada je vojna sila rasporeena tako da ni jedna sila ili blok ne mogu dominirati. Tako je npr. Trojni savez osnovan 1882 (Njemaka, Austrougraska i Italija) i obnovljen 1902. Savez Entente Cordiale (Srdani sporazum) je zakljuen 1904. uzmeu Velike Britanije i Francuske kasnije poznat kao Antanta.6. Pakt Ribbentrop-Molotov?Pakt o nenapadanju izmeu Njemake i SSRS 23.08.1939 u Moskvi bio na snazi do napada na Rusiju, 1941. U operaciji Barbarosa. Potpisan od strane sovjetskog ministra spoljnih poslova Vjeeslava Molotova i njemakog ministra vanjskih poslova Joachima von Ribbentropa.7. Samitske diplomacijeSamiti posebna vrsta diplomatskih pregovora gdje je cilj dovesti aktere na jednu geografsku lokaciju i pokuati rijeiti neka kljuna pitanja.3 napoznatija samita: Yalta 1945. Postdam 1945. Camp David 1978.YALTAVelika trojka, eril, Ruzvelt I Staljin, sastali su se na Konferenciji u Jalti februara 1945. da bi se rijeila poslijeratna teriotorijalna pitanja I postupak glasanja u Ujedinjenim nacijama u cilju kolektivnog upravljanja svjetskim poretkom. Dakle, sastali su se da bi stvorili novi svjetski poredak.POSTDAMOdran 17. jula 1945 do 2. augusta 1945. Cilj je bio dogovoriti granice i obnoviti postratnu Njemaku. Kljuno je bilo pitanje njmake reparacije, Sovjeti su traili znaajne reparacije dok je Truman pristao na reparacije iz okupacionih zona. Dogovorena je demilitarizacija postratne Njemake i podjela u 4 okupacione zone. Okupacione sile - (SAD, Sovjetski savez, Velika Britanija i Francuska) Ideja je bila i iskorijeniti autoritane uticaje u njemakom obrazovanju.Uprkos tome rat jo nije bio zavren, jer je Japan idalje vodio rat protiv SAD-a na Pacifiku. Odlukom Postdamske konferencije (1945.) SSSR takoer ulazi u rat protiv Japana, koji je bio na izdisaju.Nakon bezuslovne predaje Njemake u maju iste godine, velika trojka (Truman umjesto Ruzvelta) se ponovno sastala u julu 1945. u Postdamu. Sastanak je zavren bez sporazuma, a fasada zajednikog jedinstva je poela da se kruni. Staljin je lukavo isposlovao da SSSR ue u rat protiv Japana, iako je znao da je Japan pred neminovnim porazom.CAMP DAVIDUesnici su bili Anwar Sadat, Menachem Begin (premijer Izraela), Jimmy Carter, a odran je 1978. Pregovori su trajali 13 dana.Postignuta su dva dokumenta: Okvir za mirovni sporazum izmeu Izraela i Egipta, vraanje sinajske teritorije u zamjenu za diplomatsko priznanje Egipta, ogrnaienje egipatskog vojnog prisustva na granici, pristup Sueskom kanalu potpisan 1979 - prvo priznanje drave Izrael od strane arapske drave. Principi za budue pregovore, autonomija Palestincima kao preduslov za mir sa arapskim susjedima.Camp David je najvei Carterov uspjeh za koji je dobio i Nobelovu nagradu 2002.Carter je lino vodio pregovore, posredovao izmeu egipatske i izraelske strane = klju uspjeha.Arapi su izgubili: Sinaj, Gazu, istoni Jerusalem, Golan, Zapadnu obalu. Te teritorije su pripale Izraelu.

OSTALO1. Zadaci diplomacije? Dravna djelatnost na podruju spoljne politike. Afirmacija interesa i poloaja vlastite drave, sprijeavanje rata i sl. Ekonomska diplomatija, aktivnosti usmjerene prema unapreenju i zatiti ekonomskih interesa odreene zemlje.

2. Diplomatija?Diplomacija je, prije svega, oblik dravne djelatnosti usmjeren na odnose sa drugim zemljama i subjektima meunarodnih odnosa. U osnovi radi se o ciljevima politike odreenih drava, a ti ciljevi se ogledaju primarno u spoljnoj politici drava. U vezi s tim, najjednostavnije reeno, diplomacija je instrument kojim se ostvaruje ta politika. Time se osnovna funkcija diplomacije ispoljava kao dravna djelatnost na podruju spoljne politike.3. Balanser u Europi?Balanser je u sistemu ravnotee snaga jedna uticajna, globalna ili regionalna velika sila koja daje svoju podrku na odluan nain nekoj odbrambenoj koaliciji. Najee se navodi primjer VB.4. Detant?Ta ideja je oznaavala zahtjev za otopljavanjem hladnoratovske klime i odnosa uspostavljenim blokovskom podjelom svijeta i trkom u naoruanju. Detant je bio proizvod racionalnog politikog promiljanja da i pored svih veoma izraenih suprotnosti u savremenom svijetu, izlaz nije u novom treem svjetskom ratu.Predsjednik Riard Nikson je inicirao nov pristup odnosima sa SS, koji je 1969. Godine i zvanino prozvao detantom. Kontrola naoruanja je bila u sreditu razgovora koji su se vodili o detantu. Detant Uopte, strategija nastojanja da se smanji zategnutost izmeu neprijatelja kako bi se smanjila mogunost rata.

5. Abhazija, Juna Osetija i Nagorno KarabahZamrznuti sukobiPolitike i finansijske prirode, a ne etnikeEtniki sukobi na junom Kavkazu su bili fokusirani na i oko autonomije. Npr., Juna Osetija ini 1.8 a Abkhazija 3% stanovnitva Gruzije. Najvee etnike manjine Jermeni 8.1%, Rusi 6.3% i Azeri 5.7% ostali su po strani sukoba. Kljuna razlika je meutim u tome to su Osetijci i Abhazi imali status titularne nacije i iz toga izvedena prava i privilegije. Stoga se moe rei da je sovjetska nacionalna politika bila pogodno tlo za kasniji nacionalizam. Konflikti su izbijali vie oko administrativno-politikih pitanja nego etnikih.Geografski karakter Junog Kavkaza po nekim miljenjima takoer odreuje karakter sukoba. Lorens Broers: Za Juni Kavkaz je specifino odsustvo istorijskog naslijea autentinih, domaih projekata izgradnje drave. Tako da kada su Jermenija, Gruzija i Azerbejdan postali nezavisni, to se desilo napreac. One su bile veoma kratko samostalne drave nakon ega su ponovo apsorbovane u SSSR, dakle nisu imale tradiciju dravnosti.S druge strane bio je jak nacionalistiki pokret, meutim on je kanalisan i manipulisan na razliite naine. Jedan od razloga za sukobe je i odsustvo kohezije, odnosno jedinstvenog junokavkaskog identiteta.Gruzija je okrenuta Zapadu, Jermenija vie Rusiji, dok Azerbejdan ima iri manevarski prostor za saveznitva sa Zapadom i islamskim zemljama a nije u loim odnosima ni sa Rusijom.Krajem 80-tih godina i poetkom 90-tih prolog vijeka, sa raspadom komunistikog reima ali i SSSR-a, pojedine autonomne oblasti su proglasile nezavisnost u odnosu na novostvorene drave. Izbili su ratovi koje su separatistike regije dobile uz pomo Rusije. Ove oblasti su u stvarnosti nezavisne ali ih niko u svijetu ne priznaje. Uspostavljeno je primirje ali nema pomaka u pregovorima, situacija se moe opisati kao nestabilna stabilnost, ali mnogi smatraju da je bolje zamrznuti mir ili nezamrznuti rat.Sluaj Nagorno Karabaha je najkompleksniji jer je od internog prerastao u sukob dvije suverene drave, Jermenije i Azerbejdana, kao i u drugim sluajevima i u ovaj je umijeana Rusija, koja se as ponaa kao posrednik, as kao saveznik jedne od strana u sukobu. Politiki i ekonomski procesi su nastavljeni ispod i okolo zamrznutih sukoba. SLINOSTI:Sve separatistike oblasti tee samoopredijeljenju, odnosno otcjepljenju suprotno principu teritorijalnog integriteta, odnosno suverenosti dravnih granica. One su kreacije lenjiistiko-staljinistikog koncepta federalizma, to znai da su dobile izvjestan stepen autonomije u SSSR-u ali da nisu republike, to je bio kljuni kriterijum za meunarodno priznanje dijelova SSSR-a nakon njegovog raspada 1991. One se sada bore za isti cilj jer je njihov zahtjev za suverenou UN odbio, tako da se oslanjaju na Rusiju za vojnu i diplomatsku podrku.U borbi za samoopredijeljenje, sve su krile ljudaska prava drugih etnikih grupa koje su ivjele na istim teritorijama. (Jermeni su protjerali Azerbejdance ne samo iz Nagorno Karabaha, ve i iz 7 drugih distrikta koje su okupirali. Abhazi su protjerali Gruzijce.) Bez obzira na zloine UN nije nikoga optuio za etniko ienje, jer samtra da bi to bilo kontraproduktivno za pronalaenje rjeenja.

RAZLIKE:Nagorno Karabah se razlikuje jer njegov zahtijev za nezavisnou podrava jedna suverena drava Jermenija. Iako u Karabahu govore da tvrde da ne ele da se ujedine sa Jarmenijom, u praksi djeluju kao jedna drava. Nijedna od ostalih separatistikih oblasti nema podrku neke suverene drave. U tom smislu Juna Osetija je najslinija Nagorno Karabahu jer je odlukom Staljina odvojena od Sjeverne Osetije, koja je sada u sastavu Rusije. Meutim, Sjeverna Osetija nije suvrena drava pa je spoljni sponzor June Osetije ustvari Rusija. S druge strane, Rusija je mnogo manje zainteresovana za Junu Osetiju nego Jermenija za Nagorno Karabah.Abhazija je uglavnom preputena sama sebi. Abhazija je sluaj za sebe, poto njena erkeska dijaspora iz 19. veka nikad nije odravala snane veze sa starim krajem. Abhazija je dobila znaajnu podrku muslimana na Kavkazu tokom rata s Gruzijom, ali i hriana, ruskih kozaka i ruske armije. Tu je re o meavini islama, hrianstva i paganske tradicije. U Abhaziji se naime smatra da je nuna separacija od Gruzije kao sredstvo ouvanja ove etnike grupe.U Pridnjestrovlju, separatistiki pokret je politikog i ekonomskog karaktera a ne etnikog, kao u ostala tri sluaja. Sukob izmeu Rumunije i Moldavije. Mada je u poetku jezika komponenta bila vaan inilac sukoba, sada je tu ulogu preuzela elja za ubrzanim privrednim rastom. To ostvara prostor za rjeavanje sukoba izmeu ostalog kroz evropske integracije. Takva inicijativa nije primenjiva na Abhaziju. U ovoj regiji, nije samo okupacija i posedovanje teritorije sutinska odrednica njenog identiteta.U sva etiri sluaja jezik je igrao znaajnu ulogu. Abhazi ne ele da ive u zemlji u kojoj je gruzijski zvanini jezik politike, obrazovanja i biznisa. Slino je sa moldavskim jezikom u Pridnjestrovlju, kao i u Nagorno Karabahu, mada vie Jermena govori Azeri jezik, nego Abhaza gruzijski.6. Koje su to propale/neuspjele drave i navesti primjer zamrznute drave?- prostori koji nemaju dravnu vlast: Somalija ima teritorij i stanovnitvo ali nema vlast- propale drave su po pravilu nestabilneAfganistan je neuspjela drava.

7. lanak George Kennan-a? Aktivna i agresivna politika (poznat 1947) Zagovornik realizmaNjegova gledita su objavljena u asopisu Foreign Affairs, u lanku potpisanom sa X. U tom lanku Kenan je tvrdio da e se sovjetske voe uvijek osjeati nesigurnim u svoju politiku sposobnost da odre mo kako u odnosu na sile unuta sovjetskog drutva, tako I spoljnom svijetu. Njihova nesigurnsot dovest e do aktivne, I moda agresivne, sovjetske vanjske politike. Meutim, SAD su male mogunost da poveaju zategnutost pod kojom bi sovjetsko rukovodstvo moralo da funkcionie, to bi moglo dovesti do postepenog ublaavanja ili konanog kraja sovjetske moi . Kenan zakljuuje da glavni element amerike politike prema SSSR mora biti dugorono, strpljivo, ali odluno I paljivo ograniavanje ruskih ekspanzivnih tendencija.Nakon toga, Hari Truman je prihvatio Kenanovu ocjenu kao kamen temeljac amerike poslijeratne vanjske politike. Djelimino isprovociran nasiljem u Turskoj I Grkoj, za koje su on I drugi smatrali das u ga podstakli komunisti, Truman je izjavio: Vjerujem da politika SAD mora biti da pomae slobodnim narodima koji se odupiru pokuajima potinjavanja od strane naoruanih manjina ili vanjskog pritiska.Hladni rat containment (George Kennan, sovjetolog koji je u svojoj knjizi objasnio zato je sovjetska politika bila ekspanzionistika, reim ostao i opstao jer ne postoji kraj ekspanzionistike politike)Containment suzbijanje sovjetskog ekspanzionizmaVijetnam proizvod Kennana i politike containment-a, jer je sukob u Vijetnamu definiran kao pokuaj sovjetskog ekspanzionizma8. Miroljubiva koegzistencija?

Miroljubiva koegzistencija Doktrina sovjetskog lidera Nikite Hruova iz 1956. Godine da rat izmeu kapitalistikih i komunistikih drava nije neizbjean i da meublokovska konkurencija moe biti miroljubiva.U vrijeme zaetka politike nesvrstavanja uporedo se razvija i ideja koegzistencije, kasnije nazvana Aktivna i miroljubiva koegzistencija. Prvu zvaninu ideju koegzistencije dao je dravni sporazum izmeu Kine i Indije iz 1954 kojim se predvialo mirno rjeavanje Tibeta. Taj sporazum poznat kao sporazum Pana ila. U Deklaraciji o naelima meunarodnih prava o prijateljskim odnosima i saradnji drava, prihvaenoj na zasjedanju Ope skuptine UN-a 1970-te, prihvaena su slj.naela koegzistencije:

1.zabrana od prijetnje i upotrebe sile protiv teritorijalog integriteta ili politike nezavisnosti bilo koje drave ili na bilo koji nain suprotan ciljevima UN-a2.Mirno rjeavanje meunarodnih sporova3. Zabrana intervencije, mjeanja u unutranje poslove drugih drava.4.suverena jednakost drave5.ravnopravnost i samoodreenje naroda6.svjesno ispunjavanje meunarodnih obaveza u slkladu s poveljom UN-a7.obeveza saradnje drave u skladu s Poveljom.9. Multipolarni sistem?Mo rasporeena na vie dominantnih centara moi.Dok je raspored moi u hladnoratovskom sistemu bio bipolaran, posthladnoratovski svijet obeava da e biti sasvim drugaiji. Povlaenje Rusije dovelo je do unipolarne structure. Meutim, predvia se kako e se Kina, a moda i druge velike sile, uzdii da bi ugrozile istaknutu ameriku finansijsku poziciju. Takav budui multipolarni (multipolarnost, meunarodni sistem sa vie od dva dominantna centra moi) svijet bit e ustrojen sasvim drugaije. Trait e brigu o vojnoj bezbjednosti i politici ravnotee sile (teorija prema kojoj se mir i stabilnost mogu najvjerovatnije odrati kada je vojna mo tako rasporeena da nijedna sila ili blok ne mogu sami dominirati drugima) centru panje ralizma - uz sve veu brigu o ekonomskim odnosima izmeu velikih sila to je predmet panje teroije liberalnih meunarodnih odnosa.10. Multilateralizam?U meunarodnim odnosima multilateralizam podrazumijeva rad vie zemalja na odreenom pitanju. Podrazumijeva meunarodnu koordinaciju nacionalnih politika u grupama od tri ili vie zemalja. (UN, Svjetska banka)Multilateralna pomo pomo koja se prua preko vie od dvije drave ili drugih meunarodnih aktera u cilju kolektivne akcije protiv uoenih problema.Unilateralan strategija oslanjanja na sopstvene snage u suoavanju sa pretnjama ili globalnim problemima.Bilateralan posredna strategija djelovanja sa posebnim saveznikom ili u partnerstvu koje je stvoreno ad hoc s ciljem suoavanja sa pretnjama ili globalnim problemima.Multilateralan kooperativna strategija zajednikog djelovanja sa saveznicima ili institucijama kolektivnog rjeavanja problema u suoavanju sa pretnjama ili globalnim problemima.11. Nabuco cilj?Smanjiti zavisnost od ruskog plina (Koju dravu zaobilazi)

12. Pojam ''Kraj istorije''Kraj istorije teza Frensis Fukujame da je filozofija ekonomskog i politikog liberlizma trijumfovala u svijetu, okonavajui nadmetanje izmeu trinih demokratija i centralno-planskog upravljanja.13. Igra na dva nivoa?Robert Patnam je skovao izraz igra na dva nivoa koji podrazumijeva koncept koji se odnosi na sve veu potrebu da domai politiari donose odluke koje e zadovoljiti i domae i spoljnopolitike ciljeve. Na nacionalnom nivou, domae grupe realizuju svoje interese tako to vre pritisak na vladu da donese mjere koje su u njihovom interesu, a politiari svoju tenju za vlau ostvaruju stvaranjem koalicija izmeu tih grupa. Na meunarodnom nivou, nacionalne vlade tee da maksimiraju svoju sposobnost za udovoljavanjem domaim pritiscim, a da pri tom minimaliziraju negativne posljedice kretanja na spoljnopolitikom planu.14. Ravnotea snage?Mo rasporeena tako da nijedna drava nema dominaciju nad drugima.Prema R. Vukadinoviu glavne pretpostavke ravnotee snaga su: Postojanje veeg broja samostalnih drava koje meusobno stupaju u razliite odnose, Nepostojanje nekog velikog centra koji bi imao veu mo iznad sile pojedinih drava, Drave raspolau svojom silom koju e upotrijebiti kao krajnje sredstvo za ostvarivanje svojih interesa, Sila se jedino moe neutralizovati silom, tj. nee biti upotrijebljena ako na drugoj strani postoji druga, otprilike jednaka takva sila.Najjednostavnije reeno, ravnotea snaga u svojoj biti je ideja da e mir proistei kada je vojna mo rasporeena tako da ni jedna drava nije dovoljno jaka da dominira drugim.Ravnotea sile teorija po kojoj e se mir i stabilnost najvjerovatnije odrati kada je vojna sila rasporeena tako da nijedna sila niti blok ne mogu dominirati drugima.15. Novo razmiljanje?Termin novo razmiljanje je uveo Gorbaov.Reganova doktrina obavezala je SAD da pomae antikomunistike pobunjenike koji su nastojali da zbace reime podravane od strane Sovjetskog Saveza. Meutim, situacija nije eksplodirala. Umjesto toga, izgledi za konstruktivniju fazu uveliko su se poboljali nakon Gorbaovljevig zalaganja za novo razmiljanje kako bi se postiglo pribliavanje (u diplomatiji, politika kojom se tei uspostavljanju normalnih odnosa izmeu neprijatelja) ili pomirenje interesa suprotstavljenih drava. Gorbaov je nastojao da rijei razlike izmeu SSSR I kapitalistikog Zapada, preduzeo je domae reforme kako bi unaprijedio demokratizaciju I prelezak na trinu privredu

16. Bipolarnost?Bipolarni raspored moi koji se sastojao od mnogih suverenih drava van evropskog jezgra kojim su dominirale dvije najsnanije. Pored toga, pojava nuklearnog oruja radikalno je promijenila ulogu koju e prijetnja ratom igrati u svjetskoj politici. Iz tih okolnosti rodila se konkurencija izmeu SAD i Sovjetskog Saveza za hegemonistiko vostvo.Ovo je rat u kojem su dominirale dvije super sile Sovjetski Savez i SAD. 17. Pax atomica?Pax atomica je miljenje i uvjerenje da je upravo nuklearno oruje ouvalo svjetski mir.18. Velika trojka? Velika trojka voa Vinston eril, Frenklin Ruzvelt i Josif Staljin su se sastali na konferenciji u Jalti u februaru 1945. Godine da bi stvorili novi svjetski poredak, kako bi se rijeila poslijeratna teritorijalna pitanja i postupak glasanja u UN u cilju kolektivnog upravljanja svjetskim poretkom. 19. Kubanska kriza?Godine 1962. Dolazi do tajnog postavljanja sovjetskih raketa na Kubi kubanska raketna kriza.Kubanska kriza 1962., je primjer racionalnog odluivanja kada je krizna grupa sainila 6 moguih opcija djelovanja, prije djelovanja grupa je morala svrstati svoje ciljeve po redoslijedu prioriteta. Kada su odluili da je cilj uklanjanje raketa odlueno je da treba izvriti vazduni napad u odnosu na blokadu. Postoje mnoge prepreke racionalnom razmiljanju kao to su nedostatak inteligencije, sposobnosti i psiholokih potreba i tenji onih koji donose spoljnopolitike odluke.20. Marshallov plan? Plan SAD-a o obnovi poslijeratne Evrope i suzbijanju komunizma poslije II svjetskog rata. 1947. Godine nuena i SSSR-u ali ako naprave politike reforme. Plan se dugo smatrao jednim od prvih procesa evropske integracije.21. Kolektivna bezbjednost?Agresija na jednu dravu je agresija na sve.Kolektivna bezjbednost oznaava bezbjednosni reim uspostavljen dogovorom velikih sila kojim su postavljena pravila za odravanje mira, voenja principom da e akt agresije naii na kolektivni odgovor ostalih. Drugi pravac u prvi plan istie upotrebu pravnih postupaka kao to su posredovanje i arbitraa da bi se rijeili sporovi i izbjegli oruani sukobi.

22. Izolacionizam?Izolacionizam povlaenje iz aktivnog uea dotine drave sa ostalim uesnicima u svjetskim poslovima i primarna orijentacija drave na bavljenje unutranjim poslovima.Politika izolacionizma povlaenje iz aktivnog uea SAD sa ostalim uesnicima u svjetskim poslovima i primarna orijentacija drave na bavljenje unutranjim poslovima.23. Machtpolitika?Uspon faizma (krajnje desniarska ideologija koja se zalae za ekstremni nacionalizam I uspostavljanje autoritarnog drutva zasnovanog na jednopartijskom sistemu sa diktatorksim vostvom), ideologije nacistikog reima koja propagira rasizam, zastavu, otadbinu, nacionalizam i imperijalizam, oivio je ove obnovljene imperijalistike tenje I zagovarao najekstremniju verziju realizma, machtpolitik (politiku sile; njemaka realna filozofija upravljanja dravom koja ekspanziju dravne moi I teritorije upotrebom oruane sile smatra za legitiman cilj) da bi opravdao nasilno irenje Njemake I drugih sila Osovine u saveznitvu sa Njemakom.24. Nultni zbir (zero nula)Nulti zbir Razmjena u kojoj ono to jedan konkurent izgubi drugi dobija.25. IredentizamIredentizam - nastojanje etnonacionalne grupe da silom povrati kontrolu nad teritorijom tako da postojee dravne granice vie ne dijele grupu.Pokuaj etnike grupe da se silom promijene granice da ne dijele grupu.

26. Kada je SSSR izvrio invaziju na Afganistan i kada se raspao?

Sovjetska invazija Afganistana 1979. dovela je do kraja detanta. Raspao se 1991.

27. Ad hoc institucija: Haki tribunal za bivu JugoslavijuMeunarodni krivini tribunal za bivu Jugoslaviju ima sjedite u Hagu, osnovan je 1993.god., formiralo ga Vijee sigurnosti, ad hoc institucija koja ima svoj cilj i koja e biti ugaena kad ga ispuni.28. Zemlje Kavkaza?Azerbejdan, Gruzija i Jermenija.29. Baltike zemlje?Letonija, Litvanija i Estonija.30. Sfera uticajaSfera uticaja odreeni region svijeta pod uticajem velike sile. Samit odran 4.2.-11.2.1945. Glavni akteri su bili eril, Ruzvelt i Staljin. Cilj Ruzvelta i erila bio je uee Sovjetskog Saveza u ratu protiv Japana, zauzvrat, sovjetska sfera utjecaja prelazi i u Manduriju nakon poraza Japana, dobitak junog Sahalina i Kurilskih ostrva.31. Naftovodi

Nerijeeni zamrznuti sukobi predstavljaju veliki izazov za UN i druge meunarodne organizacije. Postojanje secesionistikih oblasti slabi drave od kojih su se otcijepile, to vodi ka nestabilnosti itavog junokavkaskog regiona. Istovremeno raste i geostrateka vanost junog Kavkaza i Kaspijskog regiona kao najkraeg koridora za transfer zapadnih snaga ka bazama i potencijalnim kriznim podrujima u Centralnoj Aziji. SAD, koje su umijeane u sukobe u Iraku i Afganistanu, tee da nau uporite u kavkaskom regionu za svoju globalnu geostrategiju. Ovaj koridor je vaan i za transfer energije ka Zapadu, a u sluaju prekida snadbijevanja energijom iz Perzijskog zaliva i problema sa isporukom iz Rusije dobija jo vei znaaj. Stabilnost na Kavkazu je kljuni preduslov za nesmetani transport energije iz ove regije. Jasno je da je pitanje energije jedan od kljunih instrumenata ruske spoljne i bezbjedonosne politike, zbog toga Zapad pokuava da neutraie monopol Rusije razmatrajui razne alternativne naftovode za dotok energije na svjetsko trite.Atasu Alashankou naftovod (Kina i Kazahstan)Baku Tbilisi Ceyhan (B.T.C.)Baku Tbilisi Erzurum (Gruzija, Azerbejdan, Turska i Kazahstan)Nabuko gasovod (EU, Turska, Bugarska, Rumunija, Maarska i Austrija)

Svi ovi projekti su ili ve u funkciji ili se grade.Zapad i Rusija ele da budu kljuni igrai u junom Kavkazu, Rusija je prinuena da se postepeno povlai iz regiona. Da bi sprijeio takav scenario Kremlj nastoji da ospori napredovanje Zapada podgrejavanjem zamrznutih sukoba to oteava Gruziji privlaenje zapadnih investicija i njeno pribliavanje NATO-u. Imajui u vidu veliku vjerovatnou da e SAD i NATO biti ukljueni u obezbjeivanje zatite energetskih izvora u Kaspijskom regionu, to Rusija ve ini, to moe voditi novom rivalstvu. U najgorem sluaju ne moe se iskljuiti lokalna utrka u naoruanju izmeu njihovih saveznika Irana i Jermenije koje podrava Rusija i Azerbejdana i Gruzije koje podrava Zapad. Rusija i Iran kao dvije najvee sile u tom regionu smatraju da SAD svojom umijeanou remeti inae nesigurnu i krhku ravnoteu snaga u regionu. Rusija gleda na ovaj region kao na tradicionalno polje svoga uticaja a SAD gledaju na Azerbejdan kao na najvanijeg saveznika.Jedan od izvora tenzija je i nedefinisani pravni status Kaspijskog mora, odnosno nalazita nafte u njemu, nedavno su se zbog tog sukobili Iran i Azerbejdan.

32. Hruov je naslijedio Staljina a Hruova je naslijedio Brenjev

33. Tezu o sukobu civilizacija predstavljao je Hantington a o kraju istorije Fukuyama

34. UnilateralizamJedan dominantan centar moi.35. Puno ime predsjednika Regana? Ronald Regan

36. Od kada je Gorbaov vladao? 1985-1991..

37. Mandurija? Japan i Italija

38. Period nakon II Svjetskog rata, 10 godina bez ratovanja oznaen kao: Dugi mir.39. Bu se zalagao za: Novi svjetski poredak.40. Muslimanska organizacija je GLOBALNA i svjetska zdravstvena organizacija je GLOBALNA

41. Jake i slabe draveSlabim drava nedostaju najosnovnija dravna obiljeja, odnosno uinkovite institucije, monopol nad instrumentima prisile i konsenzus o ideji drave. Kao nedovrene ili kvazi drave suoavaju se sa brojnim izazovima svojem autoritetu koje predstavljaju moni unutarnji akteri.Thomas, snagu/slabost drave povezuje s institucionalnim kapacitetom i razlikuje 2 oblika dravne moi:1) Despotsku mo (odnosi se na dravnu sposobnost prinude i primjenu sile kako bi civilima nametnula svoju vladavinu)2) Infrastrukturnu mo (odnosi se na uinkovitost i legitimitet dravnih institucija, te njezinu sposobnost da vlada putem konsenzusa)

Jake drave imaju manju potrebu primjenjivati mo prinude, budui da njihova infrastrukturna mo to ini nepotrebnim. Slaba drava vie primjenjuje mo prinude, to uvruje njihovu slabost i odgovarajui nedostatak infrastrukturne moi.Suprtno tome, Buzan tvrdi kako se drave sastoje od 3 primarne sastavnice; fizike osnove, institucionalnog kapaciteta i ideje o dravi. Slabe drave ili nemaju ili nisu uspjele stvoriti, unutarnji politiki i drutveni konsenzus dovoljno jak da eliminira ekstenzivnu upotrebu sile kao znaajan i stalan element u unutarnjem politikom ivotu drave.Najvanija karakteristika slabih drava jeste njihova esta nesposobnost uspostavljanja i odravanja monopola nad sredstvima prisile. U veini slabih drava oruane snage su loe opremljene, pod slabim su vodstvom i podlone frakcijskim podjelama.Jake drave su sposobne i voljne odravati drutvenu kontrolu, osigurati potivanje slubenih zakona, djelovati odluno, donositi uinkovite politike, tititi stabilnost i koheziju, poticati drutvenu participaciju u dravnim institucijama, osigurati osnovne usluge, upravljati i kontrolirati nacionalno gospodarstvo te odravati legitimnost. ( Divere )Jake drave postoje kao hegemonijska ideja, koja je prihvaena i ukorijenjena u glavama obinih graana na nain da oni dravu smatraju prirodnim poput krajolika koji ih okruuje; ne mogu zamisliti svoje ivote bez nje. (Migdal)Dravna snaga ili slabost je dinamini kontinuum du kojeg se drave mogu pomicati; mogue je da slabe drave postanu jake i obrnuto. Slabe drave mogu postati jake; izgradnjom jakog osjeaja nacionalnog identiteta, a jake drave mogu potencijalno oslabiti kroz rast drutvenih sukoba koji su uzrokovani: npr.imigracijom.

Anatomija slabe drave- Demokratska Republika Kongo- je drava sredinje Afrike, oduvijek je bila slaba drava. Od nezavisnosti 1960.-Kongo je bio loe pripremljen za potpunu dravnost, s neloginim dravnim granicama, nerazvijenim dravnim institucijama, loom infrastrukturom, krhkom ekonomskom bazom i samo 100 ljudi sa sveuilinom naobrazbom koji su mogli popuniti mjesta u dravnoj slubi. 1965.vojnim udarom na vlast je doao Mobutu Sese Seko, koji se za vrijeme svoje vladavine suoio s nizom prijetnji svom reimu; vojnim ustancima, disidentskim pokretima, pokuajima otcjepljenja, pobunama plaenika, invazijama i nasilnim sporovima te prelijevanjem sukoba iz susjednih drava. Na vanjskom planu vladajui je uao u savez sa SAD-om, omoguivi opskrbu orujem pobunjenika UNITA u Angoli. U zamjenu primio je ogromne koliine vojne i ekonomske pomoi, koju je onda iskoristio za upravljanje unutarnjom opozicijom.1994.nastao je savez pobunjenika predvoen Laurentom Kabilom uz podrku Ruande. Za nekoliko mjeseci Mobutuov reim je pao. 1998.-izbio graanski rat. Ruanda i Uganda intervenirale su na stranama razliitih pobunjenikih frakcija, koje su kontrolirale velike dijelove zemlje, dok su Angola, Namibija i Zimbabve poslale svoje postrojbe kao podrku Kabilinoj vladi. Rat se nastavlja i danas.Anatomija slabe drave-Uzbekistan- nezavisnost od Sovjetskog Saveza stekla je 1991. Od 1924.-1991.Uzbekistanom se upravljalo kao udaljenom kolonijom u Sovjetskom imperiju. Predsjednik Islam Karimov, nekadanji voa Komunistike partije, vlada Uzbekistanom od njegove neovisnosti. Svo vrijeme, Karimovljev reim pod prijetnjom je disidenta i protivnika vlade, kriminalnih organizacija i trgovaca drogom, teroristikih kampanja ogranienog opsega, opozicijskih islamistikih skupina te prelijevanja sukoba iz Afganistana i Tadikistana.Vlada je zabranila javna okupljanja i demonstracije, ograniila slobodu medija, uhapsila na hiljade vjerskih i politikih pristaa opozicije te koristila stravina muenja i ubojstva kako bi uguila suprotna miljenja.U smislu vanjskog djelovanja, glavna je Karimovljeva strategija bila saveznitvo sa SAD-om u ratu protiv terora. 2002.-dvije zemlje potpisale Deklaraciju o stratekom partnerstvu. Uzbekistan je SAD-u ustupio vojne baze iz kojih su se vodile misije u Afganistanu, objekte za prisilna ispitivanja osumnjienih terorista, kao dio kontroverznog programa podrke i diplomatske potpore amerikim politikama u Ujedinjenim narodima.42. Proliferacija: irenje oruanih kapaciteta od nekoliko na mnogo drava u lananoj reakciji, tako da sve vei broj drava stie sposobnost da izvede napad na druge drave unitavajuim orujem.43. Koncepcije Meunarodne sigurnosti:-Ravnotea snaga-Sistem kolektivne sigurnosti-Koncepcija svjetske naddravne vlasti.44. Sigurnosna dilema:Tendencija drava da na defanzivno naoruavanje svojih protivnika gledaju kao na prijetnju, tako da se u odgovor na tu prijetnju naoruavaju, to dovodi do pada svaije sigurnosti.45. Bitna politika deavanja u svijetu nakon 1990. Godine

46. Predsjednici Rusije(SSSR)

Vladimir Lenjin (1917-1924)Josif Staljin(1927-1953)Nikita Hruov(1953-1964)Leonid Brenjev (1964-1982)Jurij Andropov(1982-1984)Konstantin ernjenko (1984-1985)Mihail Gorbaov(1985-1991)Boris Jeljcin(1991-1999)Vladimir Putin(1999-2008)Dmitrij Medvedev(2008-2012)Vladimir Putin(2012-)47. Predsjednici SADTheodor Ruzvel (1901-1909)William Howard Taft(1909-1913)Thomas Woodrow Wilson(1913-1921)Warren Gemaliel Harding (1921-1923)John Calvin Coolidge(1923-1929)Herbert Clark Hoover(1929-1933)Franklin Delano Roosevelt(1933-1945)Harry S. Truman(1945-1953)Dwight David Eisenhower(1953-1961)John Fritzgerald Kenedi(1961-1963)Lyndon Baines Johnson(1963-1969)Richard Milhous Nixon (1969-1974)Gerald Rudolph Nixon(1974-1977)James Earl Carter(1977-1981)Ronald Wilson Regan(1981-1989)George Herbert Walker Bush(1989-1993)William Jeferson Klinton(1993-2001)George Walker Bush(2001-2009)Barak Obama(2009-)48. Irak Afganistan (2003-2011)Zajednikom Rezolucijom oba doma Kongresa, 12.januara 1990., odobreno je slanje trupa SAD u Irak pod uslovima izreenim u rezoluciji UN. Kongres je podrao Rezoluciju: Predstavniki dom sa 250 glasova za naprema 183 protiv, a Senat sa 52 glasa za i 47 protiv. Napad je poeo 17.januara 1991.god, rano ujutro po irakom vremenu.Rat je trajao 43 dana i rezultirao je porazom Iraka i njegovim povlaenjem iz Kuvajta. Najinteresantnije jeste to da koalicija vojski koje sarauju sa SADnije bila organizovana na nain tradicionalnih saveznitava, ve je bila samo sklopljena od snaga sastavljenih iz razliitih zemalja, okupljenih oko zajednikog cilja. Prvi put nakon, Drugog svjetskog rata, amerike i sovjetske trupe borile su se na istoj strani.Ovaj rat dobio je nadimak pvog televizijskog rata. Rat u Persijskom zalivu bio je prvi CNN-ov rat, to je dovelo do onog to je postalo poznato kao CNN efekat. Ovo je otilo do te mjere da su novinari-reporteri bukvalno bili ugraeni u vojne jedinice da izvjetavaju o ratu u Iraku 2003.Rat s AfganistanomU skladu sa Rezolucijom o objavi rata, predsjednik se konsultovao s Kongresom i dobio pristanak za ovaj ratni poduhvat. Nacrt zajednike rezolucije Kongresa poslat je liderima Predstavnikog doma i Senata, 12.septembra 2001. Senat je jednoglasno usvojio rezoluciju s 98 glasova za 14.septembra 2001, istog dana i Predstavniki dom s 420 glasova za i 1 protiv. Usvojena Rezolucija ukljuuje 5 pogodbenih klauzula i ograda tipa iznosei miljenja zbog ega je potrebna zajednika rezolucija. Kljuni dio je odjeljak 2. Autorizacija za upotrebu oruanih snaga SAD u kojem se kae da predsjednik ima ovlaenja a upotrijebi svu neophodnu i odgovarajuu silu protiv onih nacija, organizacija ili osoba za koje se utvrdi da su planirale, odobrile, poinile ili pomogle teroristikim napadima koji su se desili 11.septembra 2001...Uznemireni urnebesnim jezikom rezolucije, kongresni pregovarai konano su uspjeli da ubjede predsjednika Busha da prihvati Rezoluciju koja ga je ograniila na to da uzvrati samo onim nacijama, organizacijama ili osobama koje su odgovorne za napade od 11.septembra. Nakon kompromisa, Bush je potpisao Rezoluciju, 18.septembra 2001.god. Manje od 3 sedmice kasnije, SAD su preduzele kopnene i vazdune udare na Afganistan.Brza vojna pobjeda nad talibanima u Afganistanu, pokazala je da je Bushova administracija bila spremna a preduzme odluan vojni stav kada je to potrebno, jaajui tako povjerenje i saveznika i amerike javnosti u predsjednika i njegovu politiku. Ono to Bush nije uzeo u obzir je injenica da uklanjanje talibana moda nee znaiti i kraj rata u Afganistanu. Takoe, nije uzeo u obzir utjecaj koji e rat u Afganistanu imati na percepciju drugih drava o SAD, ni njihov uticaj na saveznike, pa ni na ameriku javnost.Prvobitna odluka za napad na Afganistan, jedno od poznatih skrovita i baza Al Kaide, bila je smatrana opravdanom, i u cjelini. pozitivno prihvaena. U nekoliko mjeseci rat se proirio i na kraju je postao NATO misija. U decembru 2001.god stvorene su Meunarodne snage za podrku bezbjednosti Afganistana (ISAF), sa mandatom UN, nakon to su SAD zbacile talibanski reim. Snage su stvorene s ciljem da pomognu tranzicionim vlastima Afganistana da rekonstruiu zemlju. Premda su se i druge drave pridruile ISAF, SAD su dale najvie vojnika.

Uprkos uzvienim ciljevima zbacivanja talibana i suoavanja s Al Kaidom, uspostavljanje ozbiljne NATO misije i potrebe oporavka zemlje, rat u Afganistanu se nije odvijao prema planu. Jo prije poetka 2002.god., Bush je jasno poruio da SAD nee prestati s napadima na Afganistan, ve da e jo proiriti rat protiv terorizma. U govoru o stanju nacije, u januaru 2002.god., Bush je identifikovao Irak, Iran i Sjevernu Koreju kao osovinu zla. Time je predsjednik Bush poslao poruku da e rat protiv terorizma proiriti i izvan Afganistana. Buova doktrina, kako je kasnije postao poznat pristup predsjednika Busha amerikim nacionalnim interesima i spoljnoj politici, predstavljala je osnov za odluku da se krene u rat protiv Iraka u martu 2003., kao i da se to uradi bez formalne podrke meunarodne zajednice. Formalno nazvan Strategija nacionalne bezbjednosti SAD, dokument objavljen u septembru 2002.god., koji je predsjednik predstavio u martu, iznosi novi pravac spoljne politike SAD. Ova doktrina nedvosmisleno tvrdi da su SAD u pravu kada idu u preventivni rat protiv bilo koje grupe koja moe da predstavlja potencijalnu prijetnju zemlji ili njenim saveznicima i da e to, ukoliko bude potrebno, uiniti same. Time su SAD napustile politiku koju su vodile od kraja Drugog svjetskog rata, u vrijeme kada je veliki dio njihove spoljne politike bio vezan za formalne saveze i radio u uvjerenju da se bezbjednost najbolje postie ukoliko drave-saveznici zajedno rade protiv zajednikog neprijatelja, umjesto da tog istog neprijatelja pokuaju da poraze pojedinano.Doktrina je oznaila kraj idealistikih ciljeva Bueve administracije, jasno stavljajui do znanja da e se ubudue oslanjati na tvrdu silu Amerike s namjernom da urade ono to SAD smatraju neophodnim. Prvi put, nakon Hladnog rata, SAD su se ponovo oslanjale na svoju vojnu mo da ostvare spoljnopolitike ciljeve. Jo jednom, spoljna i bezbjednosna politika postale su neraskidivo vezane. Kada je Bush u martu 2003.god odobrio napad na Irak, bez odgovarajue rezolucije Savjeta bezbjednosti i odobrenja UN, zacrtao je novi put spoljne politike SAD. To je rezultiralo znaajnim raskolom izmeu SAD i njihovih saveznika, to se pokazalo kao veoma tetno kada su SAD pokuale da izgrade iroku podrku za rat u Afganistanu i sauvaju odanost saveznika u tom ratu.Put ka ratu u IrakuRat u Iraku postao je odreujui momenat spoljne politike Bushove administracije. Ameriku javnost bilo je lako ubjediti u potrebu irenja rata protiv terorizma, posebno nakon to je ula prie o nunosti da se zaustavi Sadam Husein zbog navodnog razvijanja oruja za masovno unitenje. Uprkos injenici da nije bilo dokaza koji bi to potvrdili, odreen broj visoko pozicioniranih zvaninika podrao je tvrdnje, koje su zauzvrat, opravdale potrebu da se ide u rat. Ovo su posebno gurali neokonzervativci u administraciji.Nacrt Rezolucije kojom se odobrava upotreba sile protiv Iraka, Bush je podnio Kongresu 2.oktobra 2002.god. Sama Rezolucija ukljuuje spisak nedjela Sadama Huseina u preiodu duem od 10 godina. Ona opisuje Irak koji gradi oruje za masovno unitenje i Sadamovu spremnost da to oruje i upotrebi i u nedavnoj prolosti, - u Rezoluciji je jasna implikacija da e to opet da uradi, ako bude mogao, protiv SAD. Sugerie se i da je Irak na neki nain bio ukljuen i u teroristike napade od 11.septembra. U Rezoluciji se zakljuuje:Predsjednik i Kongres odluni su da nastave da preduzimaju sve mjere protiv terorista i teroristikih organizacija, ukljuujui one nacije, organizacije ili osobe koje su planirale, odobrile, poinile ili pomogle teroristike napade 11.septembra 2001.god ili pruile utoite takvim osobama ili organizacijama.- dalje: Predsjednik ima ovlaenja, u skladu sa Ustavom, da preduzme korake kako bi se odvratila i sprijeila bilo kakva djela meunarodnog terorizma protiv SAD; - predsjednik je ovlaen da koristi oruane snage SAD kada utvrdi da je to potrebno i odgovarajue.Oba doma Kongresa usvojila su Rezoluciju 11.oktobra 2002.god. Bush je potpisao Rezoluciju kao zakon 16.oktobra 2002.god. Napad SAD na Irak poeo je 19.marta 2003.god.Rat s Irakom i njegove posljediceInvaziju 2003. karakterisali su reporteri pridrueni trupama, koji su na taj nain omoguili javnosti u SAD da gleda tok i razvoj rata u Iraku u gotovo stvarnom vremenu i sa komentarima reportera, kao uesnika borbenih operacija, u prvom licu. Tok prve faze nazvane ok i strahopotovanje, bio je brz i po svemu sudei uspjean. Poetni vojni napad bio je dovoljan da dovede do pada reima Sadama Huseina. Tokom pobjednikog slavlja na brodu USS Abraham Lincoln, 2.maja 2003., Bu je govorio ispred transparenta: Misija postignuta. No, nije raunao na to koliko e teko biti okonati rat i izgraditi mir.to je rat due trajao, amerika javnost, posebno saveznici, postajali su sve skeptiniji prema svrsi tog rata. No Bush je osvojio i drugi mandat na predsjednikim izborima 2004.god. Mora se primjetiti da amerika javnost ne voli da mijenja predsjednike u sred rata. Kako je Bush stalno podsjeao ameriku javnost na tu injenicu, postao je pravi ratni predsjednik.

49. Razlika izmeu amerike invazije na Afganistan u odnosu na Irak?Obama i Irak i AfganistanObama je poslao sledeu poruku:[footnoteRef:1]Znajte da je Amerika prijatelj svih naroda i svakog ovjeka, ene i djeteta koji ele mirnu i dostojanstvenu budunosti, i da smo spremni da jo jednom predvodimo budunost. [1: Inauguralni govor Baracka Obame]

Barak Obama je naslijedio 2 rata, jedan veoma nepopularan a drugi koji loe ide skupa s ekonomskom krizom koja se poredi s Velikom depresijom. Suoit e se s problemima destrutivnih globalnih klimatskih promjena i irenjem nuklearnog naoruanja u odmetnutim dravama. (Pew Global Attitudes Project). Takoer se navodi da je odnos s europskim saveznicima znaajno poljuljan. Jedan od prioriteta Obame bio je da privede kraju rat u Iraku. Na neki nain to je zacrtano i SOFA sporazumom, kao i obaveza da se borbene snage SAD povuku do 30.juna 2009.god. No amerike trupe e i dalje ostati u Iraku, da pomognu irakoj vladi i njenim snagama bezbjednosti. Ali tehniki gledano, njihova uloga bit e samo uloga podrke irakim snagama.Jo od vremena kada je bio kandidat, Obama je istica da e se fokusirati na rat u Afganistanu kojem Bushova administracija nije posveivala toliko panje, s obzirom da se koncentrisala na Irak. Takoer je dao i naznake u kojem pravcu e se nova administracija kretati: Ratovat emo u ratu koji moramo dobiti, sa sveobuhvatnom strategijom koja ukljuuje 5 elemenata: 1) Izlazak iz Iraka i odlazak na prava bojita u Afganistanu i Pakistanu2) Razvijati mogunosti i partnerstva koja su SAD potrebna da pobjede teroriste i otklone najsmrtonosnije oruje za cijeli svijet3) Angaovati svijet da se isui podrka terorizmu i ekstremizmu4) Povratiti sopstvene vrijednosti5) Obezbijediti jo otporniju domovinuKako je i obeao, novi predsjednik panju je posvetio Afganistanu, naredio je razmijetanje dodatnih vojnih trupa u toj zemlji, uz mogunost novog, dodatnog slanja vojnika zavisno od rezultata revizije politike koju je naredio. Jo jedan pokazatelj njegove ozbiljnosti po pitanju promjene prioriteta, jeste imenovanje Riarda Holbruka, bivega amerikog ambasadora u UN i kreatora Dejtonskog sporazuma koji je okonao rat u Bosni, za svog specijalnog predstavnika u Afganistanu i Pakistanu.U promjeni politike, za razliku od one koju je vodila Buova administracija, dosljedno Obaminom naglaavanju diplomatije i pregovora (meka mo) umjesto pukog oslanjanja samo na vojnu silu, predsjednik je takoer najavio da e doi do stalnog trilateralnog dijaloga izmeu SAD, Afganistana i Pakistana. Obama je najavio: Angaovanje razmijetanje dodatnih trupa u Afganistanu za angaovanje u direktnim borbama sa talibanima Pomo u obezbjeivanju granica Obuavanje afganistanskih snaga s posebnim ciljem da se stvori afganistanska vojska

50. Tonkinka rezolucija7.avgusta 1964. Senad SAD je odobrio rezoluciju povodom incidenta u Tonkinkom zalivu u Sjevernom Vijetnamu kojom je predsjedniku Lindonu Donsonu dato odobrenje za eventualnu vojnu akciju protiv te zemlje.

51. Kljune linosti u Buovoj i Klintonovoj administracijiBu je odabro neobino blizak krug ljudi za svoje vanjskopolitike savjetnike. Njegov prijatelj Dejms A. Bejker III je obavljao funkciju dravnog sekretara do jula 1992., kada je podnio ostavku da bi vodio Buovu neuspjenu kampanju za reizbor na mjesto predsjednika. Lorens Iglberger, diplomatski veteran, bio je dravni sekretar tokokm posljednjih 7 mjeseci Buove administracije. Brent Skoukroft, bio je savjetnik za nacionalnu bejzbjednost, a Dik ejni obavljao je dunost sekretara za odbranu u Buovoj administraciji. Unaprijedio je i generala Kolina Pauela, Reganovog posljednjeg savjetnika za nacionalnu bezbjednost, na mjesto prvog Afroamerikanca na funkciji naelnika Zdruenog generaltaba.Klinton je odabrao veterane ranijih demokratskih administracija kako bi popunio glavne spoljnopolitike pozicije u svojoj administraciji. Veina njih je zagovarala spoljnopolitike pozicije politikog centra. Smatrali su da SAD treba da odigra dominantnu ulogu kao jedina svjetska supersila i da globalizacija i trgovinska ekspanzija donose izuzetno mnogo koristi za sve ljude. Takoer su vjerovali u upotrebu vojne sile u humanitarne svrhe.Funkciju dravnog sekretara obavljalo je 2 ljudi. Voren Kristofer (1993.-1997.), oprezni advokat iz L.A. , zamjenik dravnog sekretara u Karterovoj administraciji. Nije bio u stanju da pravi velike strategije amerike spoljne politike. Medelin Olbrajt, dravni sekretar u Klintonovom drugom mandatu (1997.-2001.) je bila utjecajnija. Sjeanja na brutalnost totalitarnih reim (porodica joj je bila iz eke, nacisti i komunisti), uinila su Olbrajt vie nego volano da koristi vojnu silu u cilju unapreenja i zatite ljudskih prava.Drugi Klintonovi spoljnopolitiki saradnici takoer su voljeli kombinaciju upotrebe vojne sile i moralnog ubjeivanja. Klinton je imao dva savjetnika za nacionalnu bezbjednost, Entonija Lejka (1993.-1997.) i Semjuela Sandija R. Bergera (1997.-2001.). kod Lejka je jo bilo ivo sjeanje na traume Vijetnamskog rata i oklijevao je da unilateralno upotrebljava amerike vojne snage, vjerovao je u multilateralne akcije usmjerene na unapreenje ljudskih prava.Berger je smatrao da globalizacija moe da podstakne bollitak obinih ljudi u zemlji i inostranstvu. Davao je prednost energinim akcijama radi poboljanja stanja ljudskih prava.Klinton nije imao najbolje odnose sa americio vojskom tokom obje svoje administracije. Napadali su ga zbog izbjegavanja vojne slube tokom rata u Vijetnamu, te zbog naredbe vojsci da u svoje redove prime homoseksualce i ene. Klintonovi sekretari odbrane i direktori CIA su imali probleme da iskristaliu jasnu strategiju kada treba upotrebljavati vojnu silu u eri posle Hladnog rata. Sekretar odbrane, Les Aspen (1993.-1994.), je zapoeo svoju karijeru kao jedan od pametnih klinaca u Pentagonu Roberta Meknamare tokom Donsonove administracije. Stekao je ugled jednog od najumnijih vojnih reformatora kao predsjednik Komiteta za oruane snage Predstavnikog doma Kongresa tokom 80ih. Tokom 90-ih smatrao je da SAD trebaju da imaju manje i bre oruane snage opremljene pametnim orujem. Meutim ljudi u vojnoj uniformi su mu zamjerali da je naivni idealista. Smjenjen je krajem 1993., poto je 18 amerikim marinaca izgubilo ivote tokom humanitarne misije u Somaliji.Vilijam Peri (1994.-1997.), strunjak za naoruanje, postao je sledei sekretar odbrane. Vie je brinuo o detaljima vojnih nabavki nego o strategici. Pokrenuo je vojsku ka novoj generaciji lakeg oruja i brodova, aviona i vozila koja su istovremeno imala veu manevarsku mo. Tokom drugog mandata, Klinton je na ovo mjesto imenovao biveg republikanskog senatora iz Mejna, Vilijama Koena (1997.-2001.). Koen se nalazio na elu Sekretarijata za odbranu tokom bombardovanja Kosova i Metohije u proljee 1999.3 direktora CIA su bila na tom poloaju tokom Klintonove administracije. Dejms Vulsi (1993-1994) je imao lo odnos s predsjednikom. Verovao je da Klintonu nedostaje interes za spoljnu politiku i obavjetajni rad. Podnio je ostavku na tu funkciju. Don Doj (1994-1997), vojni i obavjetajni analitiar, pomogao je podizanju morala CIA nakon otkria da je jedan visoki zvaninik godinama pijunirao u korist SSSR. Dord Tenet (1997-2001), zamjenik CIA u vrijeme Doja, upravljao je CIA tokom Klintonovog drugog mandata. Veoma se angaovao u spoljnoj politici a CIA je vojsci pruala info za vrijeme bombardovanja Kosova. Pruao je i tehniku pomo amerikim naporima u postizanju mirovnog sporazuma Izraela i Palestine.Tokom 1999. i 2000.god. republikanski kritiari Klintonove administracije optuivali su je za pogreno upravljanje tajnim tajnim informacijama koje su se ticale amerikog nuklearnog oruja. Ipak, dok su ove pretjerane optube bile aktuelne, zvaninici u Stejt Dipartmentu, CIA i vladinim labaratorijama za oruje nisu vie mogli da pristupe nekim informacijama.

52. 5 arapsko-izraelskih ratova (ko je bio na ijoj strani)

53. IntifadeUobiajen naziv za ustanke Palestinaca protiv Izraela. (dva intifade)54. Amerike intervencije od Regana do Bua mlaeg

DODATAKC Powel bio protiv intervencije u Iraku, jer ona nije u interesu SAD-a. Smatra da je potrebno odobrenje Vijea sigurnosti da bi se izvrio ovaj vojni interesDonald Rumsfeld jedini ameriki sekretar u 2 mandata, podravao je intervenciju u IrakuAhmed Chalabi direktor irakog nacionalnog Kongresa. 30 godina je bio van Iraka.Condoliza Rice podravala stav Rumsfelda.Paul Brenner prvi guverner Iraka je donio 2 odluke Rasputanje BART PARTIJE, zabrana zaposlenja lanova BART PARTIJE. U sutini, odrekli se veinskog starog Iraka Rasputanje irake vojske jednim potpisom je ostalo bez posla 800 000 obuenih irakih vojnika.Zapostavljen je bitan faktor, a to je da je invazijom Iraka Iranu nainjena usluga i da je kreirana iitska drava.TURSKA I SLUAJ SJEVERNOG IRAKAl.5 povelje NATO saveza. Turska je strateki bitna drava. Irak ima nafte i na sjeveru i na jugu. Amerikanci su htjeli pomou Turske izvriti invaziju. Postojao je poslovnih interes turskih privrednika protiv invazije, ba kao i energetski interes.Turska e garantovati mir na sjeveru Iraka, nee izravno intervenisati niti e dopustiti Amerikancima da izvre invaziju. Kljuni ekonomski faktor Iraka je sama Turska.TRI BITNE INTERVENCIJE:1. BiH 1. Ruanda 1. KosovoINTERVENCIJA U KUVAJTU 1991. god.- saradnja bivih suprotstavljenih sila- jasno definisan nacionalni interes: obezbijediti pristup nafti, ograniiti prostor djelovanja Saddama Huseina- novi svjetski poredak takoer jedan od argumenata- na primjeru Kuvajta se vidi da ako sile imaju interes i elju da ostvare neki interes (nafta) one su spremne da rtvuju pojedine stvari kako bi uspjeli u tomeINTERVENCIJA U BiH - razlikuje se od Kuvajta- Rezolucija o uvoenju embarga donesena 25.9.1991.god. (Rezolucija br. 713 Vijea sigurnosti UN-a). Rezolucijom se Vijee sigurnosti poziva na poglavlje VII Povelje UN-a i odluuje da sve drave trebaju, u svrhu uspostavljanja mira i stabilnosti u Jugoslaviji, odmah implementirati generalni i potpuni embargo na sve isporuke oruja i vojne opreme Jugoslaviji dok Vijee ne odlui drugaije. Vijee takoer poziva sve drave da se uzdre od bilo kakvih aktivnosti koje bi mogle poveati tenzije ili odloiti uspostavljanje mira i sporazumnog rezultata konflikta u Jugoslaviji, ime bi se trebalo omoguiti svim Jugoslavenima da odlue o svojoj budunosti u miru.- rezolucijom postignuto zamrzavanje stanja na terenu - embargo je nametnut Jugoslaviji, najvie koristi od toga je imala Srbija i C. Gora a najgore je prola BiH- do Rezolucije oruje se dopremalo pomorskim, zranim i putem Hrvatske- 10.11.1994.god. Odluka amerike administracije: SAD e obustaviti svoje uee u sprovoenju embarga na oruje (predsjednik Clinton)Rezolucija o zabrani letova zranim prostorom Republike BiH(Rezolucija br.816)- donesena 31.3.1993.god. od Vijea sigurnosti UN-a- Djelujui u skladu sa poglavljem VII Povelje UN-a, Vijee sigurnosti odluuje da proiri zabranu letova, donesenu Rezolucijom br.781 (1992.), na sve avione i helikoptere zranim prostorom Republike BiH, ova zabrana se ne odnosi na letove odobrene od UNPROFOR-a.- ovom Rezolucijom se neutralie vojna prednost Srbije jer je zrane snage imala SFRJ (Srbija i C. Gora), time se rat bazira na kopnenim snagama- slanje trupa u Somaliju i na Haiti je prethodilo intervenciji u BiHSOMALIJA- u Somaliji se desio neuspjeh amerikih trupa, raspad drave Somalije 1990/1991; jedan od glavnih razloga neuspjeha je to je SAD odluila da uhapsi Muhammeda Aidida iako je prvobitni zadatak UN-a bio da dostavi pomo narodima u SomalijiHAITI- pokuaj da se uspostavi vlada nakon unitenja totalitarnog reima

RUANDA (april, 1994.)- najvei genocid nakon Holokausta, 800 hiljada ubijeno u 3 mjeseca- nije poduzeta nikakva mjera protiv ekstremista iako je postojao prijedlog da im se onemogui komunikacija- general UN trupa u Ruandi bio Romeo Dallaine, pokuao da intervenira ali mu SAD nije dozvolila- Suzane Rice bila protiv intervencije u Ruandi- intervencija u Iraku 2003., rezultirala podjelom drave na tri dijela, ime je pomognuto Iranu

Westfalski mir predstavlja seriju sporazuma, kojima je zavrenTridesetogodinji rat.Vestfalski mir je potpisan24. listopada1648. izmeu caraFerdinanda III, njemakih kneeva, predstavnika Nizozemske, Francuske i vedskeWestfalski sporazum sadri 4 osnovna principa: princip suvereniteta naroda-drava i fundamentalno pravo samoopredjeljenja; princip pravne jednakosti meu nacijama-dravama; princip obvezujuih meunarodnih ugovora meu dravama, dakle vezujuih ugovora; princip nemijeanja jedne drave u unutarnja pitanja druge drave2. Beki kongres 1815.Bosna i Hercegovina i Evropska unija Bilateralni odnosi izmeu BiH i EU uspostavljeni su meunarodnim priznavanje RbiH kao nezavisne i suverene drave u aprilu 1992. godine. To je znaajno doprinijelo da ve u maju 1992. godine BiH postane punopravna lanica UN. U martu 1993. godine uspostavljeni su puni diplomatski odnosi BiH i EU. Spoljna politika BiH je po Ustavu, prije svega, u nadlenosti Predsjednitva BiH, Vijea ministara BiH itd.Hronologija odnosa EU i BIH:- Decembar, 1996: Francusko predsjednivo EU predloilo prvu verziju regionalne politike EU u cilju stabilizacije jugositone Evrope.- April, 1997: Ministri vanjskih poslova EU odobrili novu strategiju za Zapadni Balkan, poznatu kao Regionalni pristup. Rije je o listi opih politikih i ekonomskih preduslova za uspostavljanje i razvoj bilateralnih odnosa izmeu EU i est zemalja Zapadnog Balkana: Albanije, BiH, Hrvatske, Crne Gore, Makedonije i Srbije. Svakoj od zemalja regiona postavljeni su i specifini uslovi, a za BiH glavni takav uslov je implementacija Dejtonskog/Pariskog mirovnog sporazuma.- April, 1998: Odlukom vijea ministara EU u Luksemburgu uspostavljena EU-BiH Konsultativna radna grupa (Consultative Task Force CTF EU-BiH) radi tehnike i strune pomoi u izgradnji dravnih institucija, zajednike administracije i zakonskog okvira prilagoenog standardima EU.- Mart, 1999: Vijee ministara BiH usvojilo Odluku o pokretanju inicijative za pristupanje Bosne i Hercegovine u Evropsku uniju.- Maj, 1999: Uspostavljen novi, do tada najiri, okvir za trajan mir, demokratizaciju i ekonomski prosperitet regiona Proces stabilizacije i pridruivanja. Prvi korak na tom putu je potpisivanje Sporazuma o stabilizaciji i pridruivanju. Makedonija i Hrvatska su potpisale SAA.- Juni, 1999: Na inicijativu EU, lideri petnaesto