MEDiNE-İ MÜNEVVERE'DEKİ ARiF HiKMET BEY KÜTÜPHANESi'NDE BULUNAN EDEBİYATLA

İLGİLİ TÜKÇE YAZMA ESERLER

Mahmut ŞARLI*

Turkish Handwritten Manuscript in the Library of Arif Hikmet Bey in Madina.

Arif Hikmet Bey, one of Ottoman Shaykhulislams, donated five hundred bo­aks to the library he built in his name as charitable foundaiton in the holly city Madina. His books were kept in that library until resent times. However they were transferred to a new Iy bulit library a short time ago. In this vark, the author expla­ins the characteristics of267 Turkish books located in the library.

Keywords: Turkihs handwritten manuscripts, Arif Hikmet Bey, Madina, Turkish language, Turkish literature.

Kudüs, Kahire, Medine karlılıklarında bulunmuş; Anadolu ve Rumeli kazaskeri olmuş ve 1845'te de şeyhülislamlığa getirilmiş olan Şeyhülislam Arif Hikmet Bey, emeklilik yıllannı geçinneyi arzu ettiği Medine'ye gelerek, 1853-1856 yılları arasında Mescid-i Nebevi'nin kıble tarafına bir kütüphane yaptırmış ve sayısı 12 bini bulan kitaplarından 5 binini bu kütüphaneye vakfetmiştir.l Mührüne göre, kütüphanenin ismi de Mektebetii Şeyhii'l İslam Arif Hikmet'tir. Muhterem Ali Ulvi Kurucu'nun anlattığına göre, Anadolu ve Rumeli'deki bazı arazi gelirlerine sahip olan kütüphanede bir müdür, dört hafız-ı kütüp, mücellit,

* Dr., Kayseri Fen Lisesi Edebiyat Öğretmeni Şeyhülislam Arif Hikmet ve Medine'de kurduğu kütüphaneyle ilgili daha geniş bilgi için şu eseriere bakılabilir: a) İsmail Cerrahoğlu, "Şeyhülislam Arif Hikmet ve Medine-i Münevvere'de Kurduğu Kütüphane", Ankara Üniversitesi ilahiyat Fakültesi Dergisi, XXX, 1988, s.III-129 Ankara. b) Mustafa L. Bilge, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Arif Hikmet maddesi, c.3, s.365.

100 MAHMUTŞARLI

kapıcı, saka ve temizlikçi olmak üzere dokuz kişi görev yapıyordu. Kuruluşundan başlayarak yakın zamana kadar kütüphaneye vakfiyenin şartı olarak daima Türk müdürler tayin edilmişse de Ali Ulvi Kurucu, kütüphanenin son Türk müdürü ol­muştur. Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı kuvvetleri Medine'den çekilirken kütüphanedeki kitapların bir kısmı Şam' daki Selimiye Camii yanındaki medreseye nakledilip burada muhafaza edilmiş, ancak sonradan vakfiyeye uyularak tekrar Medine'ye getirilmiştir. Yönetim Suudilere geçince kütüphanenin idaresi Osmanlı­lardan alınarak 1957 yılında Hac ve Evkaf Bakanlığı 'na bağlanmıştır. Kütüpha­ne, Mescid-i Nebevl'nin genişletilmesi sırasında yıkılmış, içindeki kitaplar da Mescid-i Nebevi'nin batı tarafına inşa edilmiş olan Mektebetü M elik Abdii'l Azfz isimli yeni bir kütüphaneye nakledilmiştir. ArifHikmet Kütüphanesi'nde bulunan eserler için, müdürü artık bir Suudlu olan bu yeni kütüphanede müstakil bir bölüm aynlmıştır.l995-1998 yıllan arasında bu kütüphanedeki Türkçe yazma eserleri inceleme imkanı buldum.

Kütüphanede bulunan eserler, .Arif Hikmet tarafından dikkatle seçilmiş olan­lar ve sonradan hediye edilmiş bulunanlardan oluşmaktadır. Daktilo edilmiş fihris­tinden elde ettiğim bilgiye göre kütüphanede bulunan yazmalar Arapça, Farsça ve Türkçe olup müstakil eserler veya çeşitli risalelerden meydana gelen mecmualar şeklindedir. Bunlar tefsir, hadis, fıkıh ve siyer gibi dini eserler ile tarih, coğrafya ve edebiyata dair eserlerdir.

Makalemde, kütüphanedekayıtlı bulunan bu eserlerden, sadece edebiyata ait olan 267 adet Türkçe yazmayı tamtınaya çalıştım. Bunlardan eliiye yakınını bizzat gördüm. Diğer eseriere ait bilgileri ise sözünü ettiğim bu fihristten aldım.

Y azmaların, önce alfabetik olarak adlarını, arkasından tasnif numaralarını verdim. Daha sonra bunların müellifini, müstensihini, ebadını, yazı çeşidini, satır sayısını ve varak sayısını kaydettim. Bu yazmalardan, üzerinde çalışma yapılmış veya basılmış olanlar2 hakkında da kısa malumat verdim.

Eser Adı Kayıt müellif, e bat, yazı,

No sayfada satır sayısı, yaprak

Alıiiik-ı Süleymiint l/8ı ı Fevzi Efendi, 1 5x2 ı cm, ri ka, ı 3 st., ı 03 vr.

Asiiletü'r-Ra'y ve lıilyetii'l-fazl 2/811 Müellifi bilinmiyor, 16x24 cm, talik, 23 st., ı8 vr.

Ba'zı Kaviiid ve Eş'iir 4/811 Seyyid Muhammed Pertev, ı3x30 cm, talik, 13 st., 62 vr.

Derc-i DurU/ı 32/811 Mahmud (Tayyar) Paşa, (İst., h.ı212), 13x2ı cm, talik, ı 5 st., ı 09 vr.

2 Basılı divanlar için bkz. Haluk İpekten-Mustafa isen, Basılı Divanlar Kata/oğu, Akçağ Yayınevi, Ankara, ı997

MEDINE-İ MÜNEVVERE'DEKİ ARiF HiKMET BEY KÜTÜPHANESi 101

Dilgüşiiy-i Na'lm 33/811 Nalm, (tlf. h.1092), (Mst., : Şuur!, İst., h. 1104), llx19 cm, talik, 19 st., 45 vr.

Divan 34/811 Ahmet Paşa, (Mst., : Türabi Mehmed Resfil, İst., 990), llx17 cm, talik, 13 st., 140 vr.

Divan 35/811 (Üsküplü) İshak Çelebi, 16x23cm, talik, 21 st., 62 vr.

Divan 36/811 Mevlevi Esrar Dede, 14x21cm, talik, 17 st., 90 vr.

Divan 37/811 Şayhülislam Esad Efendi, ı5x21 cm, talik, 2ı st., 65 vr.

Aynı eser 38/811 Şeyhülisıam Esad Efendi, 13x22cm, talik, 2ı st., 78 vr.

Divan 39/811 Musullu Mehmed Esad Efendi, ı3x20cm, nesih, 17 st., 69 vr.

Divan 40/8Jl Edirneli Emrullah, 1lx ı 9 cm, talik, ı 9 st., 70 vr.

Divan 41/811 Enver!, (Mst., :Akca Muhammed; İst., h. 1063), 12x2ı cm, talik, ı9 st., 120 vr.

Divan 42/8Jl Tevfik Efendi, ı3x24 cm, talik, ı9 st., 132 vr.

Divan 43/811 Sam Efendi, 15x23 cm, talik, 13 st., 210 vr.

Divan 44/811 Akovalı Hatem Efendi, 16x21 cm, talik, 19 st., 60 vr.

Aym eser 118/811 Akovalı Hatem, 14x23 cm, talik, 19 st., 60 vr.

Divan 45/811 Erzurumıu Hazık Efendi, (Mst., : Abdurrahim Mustafa İst., h. ı 196), ·13x23 cm, talik, 19 st., 85 vr.

Divan 47/811 Haslb Cevrl, 16x21 cm, talik, 21 st., 17 vr.

Divan 48/811 Haşim, 16x21 cm, nesih, 19 st., 80 vr.

Divan 49/811 Şemseddinzade Hamdi, llxl9 cm, talik, 13 st., 244 vr.

Divan 50/811 Hamld, , (Mst., : Muhammed Haki Raşid, İst., h. 1013), 13x22 cm, talik, 15 st., 76 vr.

Divan 51/811 Hanlf Efendi, 13x22 cm, talik, 19 st., ll vr.

Divan 52/811 Halil Efendi, 13x22 cm, talik, 21 st., 140 vr.

Divan 53/811 Rüşdü İbrahim, (İst., h.111 1), 12x23 çm, talik, 25 st., 92 vr.

Divan 54/811 Daniş Efendi, (Mst., : Hafiz İbrahim Neslb; İst., h.1252), 15x20 cm, nesih, 19 st., 43 vr.

Aynı eser 55/811 Daniş Efendi, 13x24 cm, talik, 19 st., 72 vr.

102 MAHMUTŞARLI

Aynı eser 56/811 Daniş Efendi, ı6x24 cm, nesih, ı9 st., 60 vr.

Divan 57/8ı ı Devi:lrl, (Mst., : Derviş Muhammed Üskubl, İst.,: h. 977), ıoxı7 cm, talik, ı5 st., ı35 vr.

Divan 58/8ı ı Derviş Muhammed Emin, ı 7x28 cm, talik, 2ı st., 84 vr.

Divan 59/81 ı İsmail Hakkı' nın halifelerinden Zat!, ı 7x28 cm, talik, 21 st., 82 vr.

Divan 60/81 ı Riibl, ı ıx20 cm, nesih, ı ı st., ı48 vr.

Divan 611811 Riişid, 14xı9 cm, talik, ı5 st., ı ı2 vr.

Divan 62/811 Rami Paşa Sami, 12xı4 cm, talik, 2ı st., 109 vr.

Divan 63/811 Rahmi, (İst., : h. ı ı 70), 1 ıx20 cm, nesi h, 23 st., 66 vr.

Divan 64/81 ı Rüşdü Efendi, 13x2ı cm, talik, ı9 st., 95 vr.

Divan 65/8ı 1 Refiüddinül Emedl, (İst.: h. 1 330), ı 5x2 ı cm, talik, ı 9 st., 35 vr.

Aynı eser 66/8ı 1 Refiüddinüı Emedl, 18x27 cm, rika, ı 7 st., ı 09 vr.

Divan 67/8ı ı Şah! Efendi, (İst.: h. ı ı 86), ı 2x2 ı cm, tali k, ı 9 st., ıo4 vr.

Divan 68/8ı I Sadik Efendi, 13x20 cm, talik, ı ı st., 65 vr.

Divan 69/8ı ı Tahir b. Ali, (Mst.: Derviş Ahad), ı4xı9 cm, talik, 13 st., 73 vr.

Divan 70/811 Arif Efendi, ı 8x24 cm, tali k, ı 7 st., ı 3 vr.

Divan 71181 ı Arif Süleyman Bey, ı 6x28cm, tali k, 25 st., 68 vr.

Divan 72/8ı ı Abi'd Efendi, (Mst.:Dervlş Efendi, İst.: h.99ı), ı ıx20 cm, talik, ı 7 st., 72 vr.

Divan 73/8ı ı İzzet Ali Paşa, (Mst.: Nazifzade Ahmed Hami d, İst.: h.ı224), ı2x22 cm, talik, 17 st., 84 vr.

Divan 74/8ı 1 Ömer İzzet Sultan-zade İlbegişehrl, ı 7x24 cm, rika, ı5 st., 92 vr.

Divan 75/8ı I Fazı! Bey, I3x21 cm, talik, ı9 st., 98 vr.

Divan 76/81 I Ferld ve Nübeyk, 17x20 cm, nesih, 21 st., 90 vr.

Divan 77/8I 1 FuzOII, (İst.: h. 993), I4x22 cm, talik, 15 st., 115 vr. (Divanın sonunda şairin Leyla ile Mecnun'u bulunmaktadır.)

Divan 78/81 ı Feyzl Efendi, 13x2I cm, talik, 17 st., 50 vr.

MEDINE-İ MÜNEVVERE'DEKİ ARiF HiKMET BEY KÜTÜPHANESi 103

Divan 79/81 ı Kadı Efendi, (Mst.: Ali Hasan, İst.: h. 1203), 13x21 cm, talik, 15 st., 59 vr.

Divan 80/8II Leblb Efendi, 16x21 cm, nesih, 21 st., 40 vr.

Divan 81/81 ı (Cefnevi)Lütfi Efendi, I Ix 17 cm, talik, 17 st., 188 vr.

Divan 82/81 ı Mecdi', 12x25 cm, talik, 19 st., 57 vr.

Divan 83/8II (Muhammed) Bahfil, 12xl8 cm, nesih, 15 st., 29 vr.

Divan 84/8II Mehmed Rasim, (Mst.: Mehmet Nazif İst.: h.ll94),_13x22 cm, talik, 21 st., 35 vr.

Divan 85/8II Muhammed Refdl, 12x21 cm, talik, 15 st., 65 vr.

Divan 86/811 Muhammed Zihnl, (Mst.: Lutfullah, İst.: h. I 199), 16x28 cm, talik, 15 st., 200 vr.

Divan 87/811 (Mirzazade) Mehmed Salim, 16x28cm, talik, 25 st., 35 vr.

Divan 88/8ı ı Yusuf-zade Mehmed Aziz, 18x24 cm, talik, 32 st., 8 vr.

Divan 89/8ı ı Muhammed Kaşif, ı4x25 cm, talik, ı3 st., 24 v .

Divan 90/81 ı Muhammed Mecnub, (İst.: h. 1085), ı 5x26 cm, talik, 9 st., 1 ı O vr.

Divan 91/8ı ı Muhammed Müştak, (Mst.: Nazif-zade Ahmed Hami d, İst.: h. ı 220), 13x23 cm, tali k, ı 7 st., 188 vr.

Divan 92/811 Arif-i Billah Mahmud Hüdayl, (İst.: h.l213), 13x22cm, talik, ı 7 st., 146 vr.

Aym eser 93/8ı ı Arif-i Billah Mahmud Hüdayl, llxl9 cm, talik, 17 st., 34 vr.

Divan 94/811 Müsıiml, 13x23 cm, talik, 15 st., 34 vr.

Divan 95/8II Müslim, 13x2lcm, talik, ı9 st., 35 vr.

Divan 96/81 ı Meşhur!, 17x25 cm, talik, 19 st., 57 vr.

Divan 97/8II Mustafa Zekat, (İst.: h. ı 337), ı 6x23 cm, rika, ı 7 st., 48 vr.

Divan 98/8Il Mustafa Rıza Hüseyin, (İst.: h.ll74, Mst.: Der-viş Hüseyin), 12x21 cm, rika, 15 st., 203 vr.

Divan 99/811 Mustafa Sami, ı3x24 cm, talik, 19 st., ı22 vr.

Aym eser 100/811 Mustafa Sami, 14x26 cm, talik, ı7 st., 170 vr.

Divan 1011811 Mustafa Münlf (Antakl), 13x24 cm, talik, 19 st., 68 vr.

104 MAHMUTŞARLI

Divan 102/81 ı Mekk1 Efendi, (İst.: h.ı2ı8, Mst.: Osman V asıt), ı5x23 cm, rika, 2ı st., ı ı2 vr.

Divan ı03/811 Molla Kasım, (İst.: h. ı ı59, Mst.: Muhammed Cafer Müştillc), ı2x23 cm, talik, 12 st., 128 vr.

Divan 104/8ı ı Nizameddin Efendi, ı3x2ı cm, talik, 29 st., 150 vr.

Divan ıo5t8ı ı ( Erzurumlu) N efi, ı2x20 cm, ı7 st., I 85 vr.

Divan ı06/81 ı Nil! Mirzazfide, ı2x23 cm, talik, 23 st., 82 vr.

Divan 107/8ı ı Bursalı Haşim, (İst.: h.I032), 14x21 cm, talik, ı 7 st., 82 vr.

Divan 108/811 Vah!d Efendi, 16x30 cm, talik, 2ı st., ı ı ı vr.

Divan ıo9t8ı ı SünbülzadeVehbi Efendi, talik, 13x22 cm, 162 vr.

Aynı eser 110/811 Sümbülzade Vehbi, (Mst.: Muhammed Esad, İst.: h. ı249), 20x30 cm, talik, 2ı st., 123 vr.

Divan ı ı 1/811 Yahya Bey, ı4x2ı cm, talik, ı 3 st., 54 vr.

Aynı eser ıı2t8ıı Yahya Bey, I 2x I 9 cm, tali k, ı 9 st., 62 vr.

Aynı eser ı ı3t8ı ı Yahya Bey, ı2x20 cm, talik, ı3 st., 60 vr.

Divan ı ı4/81 ı "Der-na't-ı seyyid-ka'inat..." diye başlayan divanın müellifi meçhuldür. 10xı9 cm, talik, ı7 st., 47 vr.

Divan 115/811 Ali, .(Mst.: M!r Ahmed İsmet, İst.: h. ı 236), ı6x23 cm, talik, 2ı st., 53 vr.

Divan 116/811 Ahmed Baba, ı2x2ı cm, talik, ı7 st., 98 vr.

Divan ı 17/8ı 1 Yusuf-zade Mehmet Efendi'nin'in oğlu Erşed, 13x20cm, talik, 19 st., 40 vr.

Divan 119/8ll Bak!, (Mst.: Kasım Murad), 11x20 cm, talik, 14 st., 12ı vr.

Divan 120/81 ı Şah Tahsinkulu Pertev, 13x20 cm, talik, 13 st., 14 vr.

Divan 121/81 ı Berr!, ı5x20 cm, nesih, ı9 st., 149 vr.

Divan ı22/81 ı Karaçelebizade Bahal, 13x21 cm, talik, 17 st., 35 vr.

Divan ı23/8ı ı Teclis efendi, 13xl8cm, nesih, 15 st., 29 vr.

Divan ı24/811 sabit, (İst.: h.ıı33, Mst.: Necib Şlraze),

13x25cm, talik, 29 st., ı26 vr.

Aym eser 125/811 Sabit, (İst.: h.l171, Mst.: Salih Yusuf), 13x20 cm, nesih, ı7 st., 164 vr.

MEDINE-İ MüNEVVERE'DEKİ ARİF HiKMET BEY KÜTÜPHANESi 105

Aynı eser 126/811 Sabit, (İst.: h.l201), 15x2 1 cm, tali k, 15 st., 183 vr.

Divan 127/811 Sfikib, 13x20 cm, talik, 19 st., 86 vr.

Divan 128/811 Servet Efendi, 16x24cm, talik, 15 st., 35 vr.

Divan 129/811 Cazim Efendi, 13x20 cm, talik, 17 st., 77 vr.

Divan 130/811 Muhammed Cem'!; 10x19 cm, talik, 23 st., 46 vr.

Divan 131/811 Azmizade Haletl, 14x21 cm, nesih, 23 st., 102 vr.

Divan 132/811 Muhammed Hayret Efendi, (Mst.: Üsküdarlı Abdülhamid Haşmet Muhammed Salim, İst.: h.l231), 14x23 cm, talik, 27 st., 47 vr.

Divan 134/811 Hayall Bey, 1 lx18 cm, talik, 17 st., 118 vr.

Divan 135/811 Muhammed Hayri, (Mst.: Nazif-zade Ahmet Hamid, İst.: h.l218), 12x22 cm, talik, 17 st., 99 vr.

Divan 136/8ı ı Zati, 12x20 cm, talik, 15 st., 84 vr.

Divan 137/8ı ı İstanbullu Mehmet Said, 12x21 cm, talik, 15 st., 233 vr.

Divan 138/81 ı Büyük Ragıp Paşa, 13x23 cm, talik, 15 st., 59 vr.

Divan 139/81 ı Rezml Efendi, 12x21 cm, nesih, 15 st., 82 vr.

Aynı eser ı40/811 Remzl, ı7x21 cm, talik, 13 st., 158 vr.

Divan 141/81 ı Bağdatlı Ruhi, ı2x19 cm, talik, 17 st., 112 vr.

Divan 142/811 Riyazl, 14x21 cm, talik, 17 st., 138 vr.

Dtvan 143/811 Zlver divanı, (İst.: h.l247), 22x34 cm, güzel bir talik, 19 st., 265 vr.

Divan 144/811 Sami, (asıl adı Ebubekir), (Mst.: Nazif-zade Ahmet Sadık, İst.: h.l214), 17x22 cm, talik, ı5 st., 61 vr.

Divan 145/811 Sım, (İst.: h. ı 108), 13x19 cm; talik, 17 st., 28 vr.

Divan 146/811 Edirneli Osman Server!, 10xı5 cm, talik, ı 1 st., 50 vr.

Aynı eser ı47/811 Edirneli Server!, ı 9x30cm, nesi h, 25 st., 192 Vf.

Divan ı48/811 Selami Divanı, 16x23 cm, talik, 21 st., 60 vr.

106 MAHMUTŞARLI

Divan 149/811 Süleyman Efendi, (Mst.: Ahmed Süleyman Abdullah, İst.: h. 967), 17x25 cm, nesih, 22 st., 245 vr.

Divan 150/811 Siyah! Dede, 12x21 cm, talik, 19 st., 66vr.

Divan 151/811 Muhammed Şakir, 14x22 cm, talik, 27 st., 147 vr.

Divan 152/811 Edirneli Şevki, 12x16 cm, talik, 15 st., 54 vr.

Divan 153/811 Şeyh!, 12xl9cm, talik, 15 st., 35 vr.

Divan ı54/8ı ı Şeyd1il Mehmed Rasim, I 5x21 cm, talik, 17 st., 19 vr.

Divan ı55/8ı ı Edirneli Sadık Çelebi, 14x2ı cm, tali k, ı 7 st., ı8ı vr.

Divan 156/8ı ı Sabfihl Dede, (Mst.: Derviş Hüseyin Tfinl, İst.: h. ı 21 0), 13x20 cm, nesi h, ı 7 st., 27 vr.

Aym eser 157/811 Karaman lı Sabfihl, ı 3x20 cm, tali k, 15 st., 33 vr.

Divan ı58/811 Ahmed Sablh, 15x22 cm, talik, 21 st., ıo8 vr.

Divan ı59/8ı ı Sıtkı el Erzenl, (İst.: h. I 306), I 7x23 cm, tali k, I 7 st., 37 vr.

Aym eser 160/811 Sıtkı, I ıxı9 cm, talik, 19 st., 42 vr.

Divan 161/8ı ı Sadik!, 17x22 cm, talik, ı 7 st., 77 vr.

Divan 162/811 Sun'!, 14x20 cm, nesi h, I 5 st., 55 vr.

Divan 164/811 İsmail Asım, 13x22 cm, talik, 15 st., 58 vr.

Divan 165/811 Defterdar Mustafa Atıf Efendi, (Mst.: Edirneli Abdullah Nahlfi, İst.: h. I 162), 14xl 6 cm, talik, 16 st., 40 vr.

Divan 166/811 Edirneli Örfi Mahmut Ağa, (İst.: h.1183), 14x24 cm, talik, 17 st., 286 vr.

Divan 167/811 İzzet Ali Paşa, (Mst.: Edirneli Abdullah Nahlfi, İst.: h. 1166), I 3x22 cm, talik, I 7 st., 70 vr.

Divan ı68/811 Keçeci-zade İzzet Molla, ı6x27 cm, talik, 21 st., 253 vr.

Divan ı 69/811 İzzetl, 14x21 cm, talik, ı 7 st., 40 vr.

Aym eser 170/811 İzzetl, 12xl9 cm, talik, 17 st., 29 vr.

Aym eser 171/811 İzzetl. 12x 19 cm, tali k, 21 st., 66 vr.

Divan ı72/811 Aşki, 14x22cm, talik, 17 st., 78 vr.

Divan 173/811 Nevi-zade Ata!, (Mst.: Derviş Ahmed, İst.: h.ll22), 14x21 cm, talik, 21 st., 264 vr.

Aym eser ı74/8ıl Nevi-zade Ata!, ı ıx20 cm, talik, 23 st., 248 vr.

MEDiNE-İ MÜNEVVERE'DEKİ ARiF HiKMET BEY KÜTÜPHANESi 107

Divan 175/8ll Babürlü Ömer Han, I 5x2 cm, talik, 2 I st., I 33 vr.

Divan 176/81 ı Şeyh Galib, (Mst.: İzzet ismiyle maruf Mir Ahmed, İst.: h.I266).

Divan 177/8ll Ömer Fa'ik, 16x29 cm, 15 st., 32 vr.

Divan 178/81 ı Feyzullah Efendi'nin oğlu olup Kaf-zade Abdülhay adıyla tanınan Faizi, 14x23 cm, talik, I 7 st., 64 vr.

Divan 179/81 ı Ali Efendi'nin oğlu Tahir diye bilinen Fazıl.

14x21 cm, nesih, 21 st., 65 vr.

Divan 183/811 Fasih Mevlivl Dede, 14x20 cm, talik, 21 st., 60 vr.

Divan 184/8ll Fitnat Hanım, (Mst.: Eyüplü Hafız Osman), 12x 19 cm, talik, 17 st., 46 vr.

Divan 185/811 Ka'ill Efendi, 15x3 ı cm, tali k, I 7 st., 53 vr.

Divan ı86/81 ı Kavsl, ı3x21 cm, nesih, 15 st., 95 vr.

Divan 187/81 ı Muhibbl, 16x25 cm, talik, 15 st., 84 vr.

Divan ı 88/81 ı Na'ill, 12x24 cm, güzel talik, 25 st., 81 vr.

Divan 189/811 Ganizade Muhammed Nadirl, (Mst.: Müftüzade Abdullah, İst.: h. 1088), I 6x26 cm, 98 vr.

Aym eser 190/81 ı Ganizade Muhammed Nadirl, I 8x2 I cm, tali k, I 3 st., 57 vr.

Divan 191/8ı ı Mustafa Mlrekzade Nam i, 12x20 cm, tali k, I 7 st., 158 vr.

Divan ı 92/81 ı Necati, 13x22cm, talik, 13 st., 21 I vr.

Divan 193/811 Nedim, (Mst.: Nazif Mehmed, İst.: h. ı 169), 10x20 cm, güzel bir tali k, 19 st., 96 vr.

Divan ı 94/811 Neslb (Mevlevl derviş Dede), 12x20 cm, talik, 17 st., 65 vr.

Divan 195/81 ı (Mühürdar Riigıp Paşa) Ahmet Nüzhet, I Ix I 9 cm, talik, 21 st., 65 vr.

Divan 196/81 ı Neş'et, (İst.: h.l264), 16x24 cm, talik, 13 st., 48 vr.

Divan 197/811 Ebubekir olan Harputlu Nusret, (M st.: Nazifzade Ahmet Nazif, İst.: h. I2ı8), 13x23 cm, talik, 17 st., 84 vr.

Divan 198/811 Şerif Nehcl, 13x23 cm, talik, 17 st., 84 vr.

Divan 199/811 Yahya Nev'l, 12x19 cm, 17 st., 230 vr.

Divan 200/811 Viisık Efendi, 12x21 cm, talik, 19 st., 35 vr.

108 MAHMUT ŞARLI

Divan 202/8I ı Vahyl Efendi, I2x20 cm, talik, ı5 st., 65 vr.

Divan 203/8ıı Va'di', I2x22 cm, talik, ı9 st., 4ı vr.

Divan 204/8ı I Vehbi Efendi, I3x2ıcm, talik, 23 st., 85 vr.

Divan 205/8I I Ali Paşazade Yahya, (İst.: h.l209), ı3x2ı cm, talik, ı9 st., 25 vr.

Dürrü'n-Nizfim 46/8I I Hasan Antabl, ı5x23 cm, talik, ı5 st., 85 vr.

Ennavnii' l-Mübtn 26ıt8ıı Muhammed Akçakocazade, 200 vr. fl'l-Ayatü'l-Erbatn

F elımlniime 237/811 Remzl Efendi, 20x ı3 cm, talik, 21 st., 60 vr.

Ferlıad u Şirin 181/8ı1 Lami, mesnevi, ı3x2ı cm, nesih, ı7 s~ .• 262 vr.

Aym eser I82/8I I Lami, mesnevi, I4x2I cm, nesih, I7 st., 260 vr.

Fütulıiitü'l Gubeybe ı80/8ı I Ruhari'nin oğlu Mustafa Rıza, I2x22 cm, talik, 2 I st., 37 vr.

Garrii-yı Siilıib-Giriiy Han 235/8II Şeyh NidaJ:II Efendi, manzum hikaye, ı6x24 cm, nesih, I ı st., 83 vr.

Gazeliyyiit ve Mediiljilı 236/8II Hanif Efendi, (Mst.: Konyalı mevıevi Deviş Niyliz, İst.: h. I209), I4x21 cm, talik, ı9 st., 92 vr.

Guy u Çevgiin 248/8I ı Llimi'l, I3x20 cm, nesih, I5 st., 66 vr.

Gül ü Bülbül 243/8II Yahya Efendi, mesnevl, (İst.: h.960), ı3x29 cm, nesih, I5 st., 85 vr.

Gül ii Büsrev 9/8I I Tutmacı Efendi, mesnevi, (Attar'ın "Gül ü Hüsrev" mesnevisinin çevirisidir.), ı3x20 cm, nesih, I3 st., I97 vr.

Gülşen-i Haremi 241/811 Haremi Efendi, (Mst.: Muhammed Hab1b Hlirl, İst.: h. I25I), ı4x2I cm, talik, I3 st., 83 vr.

Gülşen-i Niyiiz 240/811 Kara Çelebizade Abdülaziz Efendi, (İst.: h. ı I34), ı2x20 cm, talik, I07 vr.

Aynı eser 242/8I I Kara Çelebizade Abdülazlz, I3x22 cm, talik, I3 st., 69 vr.

Giilziir-ı Na''im (bazı üdebii için) 239/8I I ı4x24 cm, talik, 25 st., 37 vr.

Hayrrlbiid 31/811 Nliili, mesnevi, (İst.: h. ı I 17, Mst.: Muham-med Yümni), I2xi9 cm, talik, 25 st., 35 vr.

H efi Diisitiin 264/811 I20 vr.

Heşt Belıişt 263/8ı I Va' di, 79 vr.

Hümii ve Hiimiiyün 265/8ı ı Cemali Efendi, mesnevisi, ı29 vr.

MEDiNE-İ MÜNEVVERE'DEKİ ARiF HİKMET BEY KÜTÜPHANESi 109

Hümayiimıiime Fi Tercümetil 266/811 Ali Halebi el-V asi'!, 225 vr. Envar-ı Süheylf Fi Ma'arif Kitab-ı Kelile ve Dinıne

Hüsn ii Aşk 30/811 Şeyh Galib, mesnevi, (Mst.: Nazif-zade Ahmed, İst.: h.1206), 11x20 cm, talik, 17 st., 62 vr.

Hüsn ii Dil 27/811 Ahi', mesnevi', llxl9 cm, talik, 15 st., llS vr. -

Aym eser 28/811 Ahi', mesnevi' (nesir- nazım karışık), llx20 cm, talik, 19 st., 92 vr.

Aym eser 29/811 Ahi', mesnevi, 11xl9 cm, talik, 15 st., 115 vr.

Hüsrev ii Şirin 133/811 Salim Efendi, mesnevi, (İst.: h.1215), 13x23 cm, talik, 17 st., 136 vr.

Kelimatii'l-Hulefaii'l-Erba'a 18/81 ı Mustafa b. Muhammed Kastilni, (Mst.: Hüsı;eyin Tercıünesi Muhammed EI-Hüseynl, h. 995), 13x22 cm,

nesih, 19 st., 106 vr.

Kitiib-ı Aşık ve Maşuk 163/811 Larni'l, 12x21 cm, nesih, 17 st., 200 vr.

Kitfıb-ı Fi'l-MiiniizaratiiBeyne's- 238/811 Şiihanzade Muhammed Efendi, 13x22 cm, talik, Seyfve'l-Kalem ve'l-Hadid 23 st., 40 vr.

Kiilliyatii Devavfn 246/811 Rilhi' Efendi, 12x25 cm, talik, 27 st., 240 vr.

Kiilliyatii Beyant 245/811 Beyani, 14x20 cm, nesih, 19 st., 211 vr.

Külliyatii Devavfn 244/811 Sabit Efendi, 12x23 cm, talik, 21 st., 167 vr.

Külliyatii Devavfn 247/811 Nabl Efendi, 12x21 cm, talik, 19 st., 374 vr.

Leyla vii Mecnun 10/81 ı Hamdullah Hamdi, mesnevi, (telifi: h.905), (İst.: h.ll49), 14x21 cm, nesih, 17 st., 120 vr.

Leyla vü Mecnun 111811 mesnevi, (Mst.: Muhammed Kavvam), 10xl5 cm, talik, lO st., 51 vr.

M arzuhanname Tercümesi 19/811 (Terc.: Ahmet Nüzhet ve Ragıp Paşa), (Mst.: Osmanü' 1-Maruf be-Hafızu'l Kuran, İst.: h.ll81), 13x21 cm, talik, 23 st., 82 vr.

Mecmiiatii Devavfn 252/811 İsmet Efendi, l0xl8 cm, rika, 23 st., 328 vr.

M ecmuatii Devavfn ( Şey/ıl, 251181 ı 15x25 cm, talik, 23 st., 96 vr. Yalıya ve De/ıiint divanları)

Mecmılatü Devavfn (Hz. Ali ve 253/81 ı Antakyalı Mustafa Münif, 13x24 cm, talik, 17 Şiikir Bey'in divanları) st., 235 vr.

Mecmılatii Edebiyye 249/811 İsmet!, Neşati ve Vecih1 Efendi, 12x21 cm, talik, 20 st., 98 vr.

Mecmuatii Eş' ar ve Kasa id 250/811 Talik, Türkçe-Farsça şiirler, 7x19 cm, 20 st., 140 vr.

Mecmılatii Kasaid 255/811 HanifEfendi, 14xl9 cm, talik, 23 st., 66 vr.

110 MAHMUT ŞARLI

Mecmiiatii Kasaid ve Eşar 254/8ı ı Türkçe Arapça Farsça şiirler, 12x20 cm, nesih, 23 st., 80 vr.

M ecmliatii M uammat 256/8ıı ı5x2ı cm, tali k, 1 ı st., ı 61 vr.

Medflıatii fi Çiilfisi Sultan Selim 257/8ı ı ı5x21 cm, Hanlf Efendi, talik, 17 st., 43 vr. Hiiıı

Menşiirıı'l -İmam Ali (K. V.) 2118ıı Terc.: Muhammed Münşl, 13x23 cm, nesih, 15 Tercümesi st., 48 vr:

Meralıii'l-Esma-i Ff -Şerlıü'l 258/8ıı Mlr Hüseyin, 12x16 cm, nesih, 15 st., 92 vr. -Muamma

Mi/ır ii Müşteri Tercümesi 22/8ıı Terc.: Mlrl Efendi, 12x21 cm, nesih, 15 st., 383 vr.

Miinazaratii Gül ii Miil 259/811 Mevlevl Fasih Efendi, (İst.: h.l ı35), ı 1x21 cm, talik, 2 ı st., 27 vr.

Miintelıab-ı Bostan-ı Sfı'dl 20/81 ı Terc.: Mes'Gd Efendi, ı2xı7 cm, nesih, 1 ı st., Tercümesi ı48 vr.

Na'mü'n-Nevabiğfi -Şerlı'ü- ı7/8ı ı Terc.: Mustafa İsamüddin, (Molla Cami'nin Nevabiğ Tercümesi eserinin tercümesidir.), ı 5x25 cm, tali k, ı 9 st.,

ıo6 vr.

Neslmii'r-Rebl' Velıiive Terce- 260/8ı ı ı7x23 cm, tali k, ı 7 st., 330 vr. metii'r-Rebt'ü'l-Ebrar'ii-Zemalışerl

Nigfıristan-ı li-ibn Kemal Paşa 23/8ıı Terc.: Muhammed Rasim, (İst.: h. ı 229), ı 5x24 Tercümesi cm, talik, 3 ı st., 280 vr.

Nilıalistan 26218ı ı Zeki Efendi, 75 vr.

Ravzu '1-A/ıyfıru '1-Miimelıab Min ı2/8ıı Terc.: Muhammed Kasım eı-Hatlb, (İst.: Reblu'l- Ebrar Tercemesi h. 1001), ı7x30 cm, nesih, ı7 st., ı79 vr.

Aym eser 13/8ıı Terc.: Muhammed Kasım ei-Hatib, (Mst.: Derviş Muhammed, İst.: h. ı 057), ı3x ı 9 cm, nesi h, ı 7 st., 220 vr.

Risfıletü fi Navıı-ı Eşmfı-i Elıl-i 209/8ıı Abdullah b. Abdülvahab, 14x2ı cm, talik, ı3 BeytveBedr st., 26 vr.

Risaletü Kafziide Faiz/ 210/81 ı Kafzade Faizi, tezkire, (İst.: h. 1093), ı3x22 cm, talik, 2ı st., ı47 vr.

Riyfızii' 1-Cinan 3/81 ı Cinanl, (İst. h. 997, M st.: Hasan b. Hüseyin), ı2x20 cm, rika, 2ı st., 87 vr.

Rubfıiyyat 208/81ı Haleti Efendi, ı2x23 cm, talik, ı7 st., 47 vr.

Sak/name 2ı3/8ıı Fuzull, mesnevi, (Mst.: Abdullah Buhar!, İst.: h. ı229), ı4x23 cm, talik, ı5 st., ıı6 vr.

S aklname 2ı2/8ı ı Ayni Efendi, (telifi: h.ı347), ı5x23 cm, talik, 15 st., 76 vr.

-MEDINE-İ MÜNEVVERE'DEKİ ARiF HiKMET BEY KÜTÜPHANESi lll

Senedü 'ş-Şu' ara 2ı4/8ı ı Haşmet Efendi, 13x25 cm, nesi h, ı 7 st., 8 ı vr.

Sülvanii' l-Miitiila' a ı5/8ı ı Muhammed Said b. Kara Halil, (İst.: h. ı ı 54), ı4x23 cm, talik, 23 st., 142 vr.

Şefikniime Me'a Şerhatii li- 23ı/8ı ı Muhammed Şefi k Efendi, şerh, (M st.: Muhammed b. Alımed Muhammed Nazif, İst.: h. ı ı 67), ı 5x24 cm, M ulıaııuııedzfıde talik, 19 st., ı 29 vr.

Şehri ve G iili 233/811 Nakşıbendi Muhammed, (İst.: h. ı ı 62), ll x 18 cm, 87 vr.

Şerlı-i Balıaristan-ı Cami 217/81 ı Şem'i Efendi, (İst.: h.ı045), ı3x20 cm, talik, 25 st., ı ı o vr.

Şerlı-i Bostan-ı Sa' df 2ı6/8ı ı Şem'i Efendi, şerh, ı2x20 cm, talik, 23 st., 265 vr.

Şerlı-i Dlbiice-i Giilistiin 2ı5/8ı ı Lami'i Çelebi, şerh, (Mst.: Abdülhallm, İst.: h. 953), ı 6x21 cm, talik, ı 9 st., 87 vr.

Şerlı-i Dfviin-ı Ferişte 222/8ı ı Salih Yusuf el-Vehml, şerh, (İst.: h.l23ı), ı2xı6 cm, talik, 15 st., 91 vr.

Şerlı-i Divan-ı Hiifi-ı Şfriizl 2ı8/8ı ı Seydl Efendi, şerh, 15x26 cm, talik, 25 st., 403 vr.

Şerlı-i Divan-ı Örfi 221/8ı ı Vehbi Efendi, (Farsça metin ve Türkçe şerhi ile birlikte), (Mst.: Derviş Salih, İst.: h. I ı ı ı), ı5x24 cm, talik, 31 st., 140 vr.

Şerlı-i Dtviin-ı Siiib 220/81 ı Harputlu Nusret Efendi, şerh, (M st.: Abdurrahman b. Mustafa Erzurum!), ı4x23 cm, tali k, 15 st., 166 vr.

Şerlı-i Divan-ı Şevket 219/81ı Muhammed Hakim Efendi, şerh, 14x21 cm, talik, 15 st., 412 vr.

Şerlı-i Dıırlibıı 'l -Emsal ı6/8ı 1 Siyahizade, ll x 17 cm, talik, I 9 st., 45 vr.

Şer/ı u Gııy ıı Çevgaıı 228/81 ı Lamii, şerh, 9x 17 cm, tali k, 15 st., 60 vr.

Şerlı-i Gülisıan-ı Sa' df 22/8ı ı Bosnalı Suudi, şerh, ı4x22 cm, talik, 25 st., 333 vr.

Şerlı-i Kasaid-i Öıfi 224/8ı ı Ömer Nushet Efendi, şerh, ı4x21 cm, (müellif hattı), rika, I 7 st., 340 vr.

Şerlı-i Kastdetii't-Tevessiil 225/8ı ı Muhammed Hakim Efendi, şerh, (müellif hattı), (Aiımet Şerif için) ı 6x22 cm, rika, 16 st., 19 vr.

Şerlı-i Şebistiin-ı H ayiil-i Siirılrf 223/811 Mustafa Şa'ban, şerh, (Mst.: Hali Efendi, İst.: h. 982), I Ox 18 cm, talik, 2 ı st., 200 vr.

Şerlı-i Tembflıii' l Acem 229/8ı ı Selahaddin Ebu's-Saffil, şerh, ı6x23 cm, nesih, ı3 st., 37 vr.

Şerlıu'l- Mu'lbiit (Abdurrahman 230/81 ı Erzurumlu İsmail Taib, şerh, (müellif hattı), İzzet için) ı5x22 cm, talik, 25 st., 34 vr.

112 MAHMUT ŞARLI

Şerlıu'l Uylin Ft Şerlı-i Risa/etii ı4/8ı ı Terc.: Muhammed Said b. Kara Halil, 15x26 ibn Zeytlin li-ibn Nebatat cm, talik, 2ı st., 335 vr. Tercümesi

Şerlıii'l-Kastdetii'l- Hamriyye 226/811 Ankaralı Mevlevl İsmail, şerh, (Mst.: Nazifzade Ahmed Yüsrl, İst.: h.ı204), ı5x17 cm, talik, 23 st., 27 vr.

Şevalıid iiMe'ant 232/811 Vücı1dl Muhammed Abdülaziz, (İst.: h.ı005), ııxı8 cm, talik, 17 st., 87 vr.

Taza.mlname 24/8ı 1 Sinaneddin Yusuf b. Celaleddin (Sinan Paşa), (İst.: h. 982), 14x21 cm, talik, 19 st., 185 vr.

Aynı eser 25/811 Sinaneddin Yusuf b. Celaleddin (Sinan Paşa), (İst.: H. I 000, İbrahim Muhammed Bursa vf), 12xl9 cm, nesih, 17 st., 131 vr.

Tevştlıii '1-Letaif 26/81 ı Nfişl Efendi, mesnevi, 7x21 cm, talik, 21 st., 83 vr.

Tulıfetii'l Uşşak 8/811 Hamdullah Harndi b. Akşemseddin, 2Ixl3 cm, harekeli ve güzel bir nesih, 15 st., 36 Vf.

Tu lifetil 'l-Emsiil 5/811 Şeyh Nailt Efendi, mesnevi, (telifı.: h.1 082), (Mst.:Hilml, İst.: h.1163), 13x20cm, nesih, 13 st., 78 vr.

Aynı eser 6/811 Şeyh Nam Efendi, 14x22cm, talik, 17 st., 79 vr.

Tulıfetii'l-Havas Ft Tercemeta 7/811 (İst.: h.1195), 25x21 cm, ri ka, 19 st., 28 Vf.

Diirretü'l-Kavas

Uklidu'l Uklilfi Tercemetü 234/8ıı Edimeli Ali namıyla meşhur Hüseyin Çelebi, Meziiyidü' 1 Harayid ı4xı9 cm, talik, 13 st., 48 Vf.

V alıdername 267/811 Hocazade Ahmet İshak, 1 20 vr.

Vamık u Azra 201/811 Lami'l, mesnevi, 13x21 cm, nesih, 17 st., 187 Vf.

Yusuf ıı Züleyha 206/81 ı Hamdullah Hamdi, mesnevi, (İst.: h.897), ııxı9 cm, talik, 13 st., 245 vr.

Yusuf u Ziileylıa 207/81 ı Abdurrahman Guşavl, mesnevi, (İst.: h.978), ı3x22 cm, talik, 15 st., 74 vr.

Ziibdetii 'n-Nestıilı 21118ı ı Ta'ib Efendi, ı3x23 cm, talik, 23 st., 100 vr.