materia eta energia2ccnn13edit

21
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILA Materia eta energia HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET IRTEN AURREKOA IRAKURGAIA ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET Materia eta energia

Upload: agorria

Post on 25-Jun-2015

1.472 views

Category:

Education


7 download

TRANSCRIPT

Page 1: Materia eta energia2ccnn13edit

NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAMateria eta energia

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

IRAKURGAIA

ESKEMA

BALIABIDEAK

INTERNET

Materia eta energia

Page 2: Materia eta energia2ccnn13edit

NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAMateria eta energia

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

Lehen irakurgaia

Albert Einstein (1879-1955) XX. mendeko pertsonaia garrantzitsuenetarikotzat jotzen dugu. Bere aurkikuntza zientifikoek hainbeste irauli dute Fisika, non espazioaren eta denboraren ikuskera klasikoa aldatu duten.Nahiz eta aurkikuntza horiek egin, berak ez zuen pentsatzen dohain bereziko jakintsu aparta zenik. Bere arrakasta “biziki kuxkuxeroa” izateari lotzen zion, besterik ez. Gehiago sinesten zuen bere irudimenean eta bere etengabeko jakinmin zientifikoan bere adimen konbentzionalean baino. Berak esaten zuen: “bizi dezakegun gauzarik ederrena misterioa da” eta gaineratzen zuen “misterio hori da benetako artearen eta benetako zientziaren sehaskari eusten dion oinarrizko emozioa”. 1905ean “erlatibitate bereziaren teoria” argitaratu zuen, non bere formula famatua aurkeztu zuen:

E = m · c2

Bertan, masa (m), energia (E) eta argiaren abiadura (c) lotzen zituen.Urte batzuk beranduago, 1915ean, beste teoria berri bat aurkeztu zuen, “erlatibitatearen teoria orokorra”, non grabitatearen kontzeptua formulatu zuen. Eta 1921ean Fisika Nobel saria jaso zuen efektu fotoelektrikoaren azalpenagatik eta fisika teorikoari egindako ekarpen ugariengatik.

Page 3: Materia eta energia2ccnn13edit

NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAMateria eta energia

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

Edukien eskema

Materia eta energia

Materiaren konposizioa

Sistema materialakBehaketa-eskalakKonposatuak eta elementuakAtomoak eta molekulak

Higidura

PosizioaAbiaduraAzelerazioaSailkapena

Indarra

SailkapenaAzelerazioaMasa eta pisua

HASIERA

Page 4: Materia eta energia2ccnn13edit

NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAMateria eta energia

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

Unitatearen azalpenerako baliabideak

Sistema materialak

Behaketa-eskalak

Konposatuak eta elementuak

Atomoak, molekulak eta kristalak

Posizioa, ibilbidea eta desplazamendua

AzelerazioaAbiadura Higidura motak

Indar motak Indarra eta azelerazioa

Masa etapisua

Estekak

HASIERA

Page 5: Materia eta energia2ccnn13edit

NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAMateria eta energia

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

Sistema materialak

Materia (masa eta bolumena ditu)

Ura

Materia Sistema materiala

Substantzia

Page 6: Materia eta energia2ccnn13edit

NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAMateria eta energia

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

Behaketa-eskalak

Makroskopikoa Mikroskopikoa

Page 7: Materia eta energia2ccnn13edit

NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAMateria eta energia

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

Konposatuak eta elementuak

Konposatuak

Nahasteak Substantzia puruak

Elementuak

Kloroa

Sodioa

Gatza

Substantzia puru ezberdinak

Page 8: Materia eta energia2ccnn13edit

NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAMateria eta energia

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

Atomoak, molekulak eta kristalak

Atomoa

Unitate txikiagoa

OxigenoaMolekulak

Atomo kopuru zehatz baten bildura

Oxigenoa

Ura

Kristalak

Atomo kopuru zehaztugabe baten

bildura

ClNa kristala

Kloro atomoa

Sodio atomoa

Page 9: Materia eta energia2ccnn13edit

NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAMateria eta energia

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

Posizioa, ibilbidea eta lekualdaketa

Pausagunean

Mugimenduan

Mugikorra

Lekual

daket

a

Ibilbidea

Page 10: Materia eta energia2ccnn13edit

NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAMateria eta energia

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

Abiadura

SAKATU GEZIA ETA JARRI AUTOA MARTXAN

Page 11: Materia eta energia2ccnn13edit

NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAMateria eta energia

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

Abiadura

Aldiuneko abiadura (Vi)

Abiadura une zehatz batean

ITZULI

Batez besteko abiadura (Vm)

Ibilitako espazioaren eta eman duen denboraren

arteko erlazioa

Page 12: Materia eta energia2ccnn13edit

NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAMateria eta energia

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

Azelerazioa

SAKATU GEZIA ETA JARRI AUTOA MARTXAN

Page 13: Materia eta energia2ccnn13edit

NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAMateria eta energia

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

Azelerazioa

Azelerazioa (a)

Higikari baten abiadura aldatzen denean sortzen da

ITZULI

Page 14: Materia eta energia2ccnn13edit

NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAMateria eta energia

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

Higidura motak

Lerrozuzena Lerromakurra

Higidura zirkularra

NOLAKOA DA HIGIDURA ZUZEN UNIFORMEA?

NOLAKOA DA HIGIDURA UNIFORMEKI ALDAKORRA?

Abiadura-denbora grafikoa

d (s)

a (m/s)

Page 15: Materia eta energia2ccnn13edit

NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAMateria eta energia

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

Lerromakurra

Higidura motak

Lerrozuzena

Higidura zirkularra

Higidura zuzen uniformea (HZU)

NOLAKOA DA HIGIDURA UNIFORMEKI ALDAKORRA?

Abiadura-denbora grafikoaa

(m/s)

ITZULI

d (s)

Page 16: Materia eta energia2ccnn13edit

NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAMateria eta energia

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

Higidura motak

Lerromakurra

Higidura zirkularra

NOLAKOA DA HIGIDURA ZUZEN UNIFORMEA?

Higidura zuzen uniformeki aldakorra(HZUA)

Lerrozuzena

Abiadura-denbora grafikoaa

(m/s)

d (s)

ITZULI

Page 17: Materia eta energia2ccnn13edit

NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAMateria eta energia

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

Indar motak

Urruneko indarrak

Kontaktuzko indarrak

Page 18: Materia eta energia2ccnn13edit

NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAMateria eta energia

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

Indarra eta azelerazioa

SAKATU ANIMAZIOA IKUSTEKO

Indarra(F) = masa (m) · azelerazioa (a)

Page 19: Materia eta energia2ccnn13edit

NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAMateria eta energia

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

Bere abiadura aldatzen da

Azelerazio bat sortzen da

Mugimenduan jartzen da

Indar bat egiten daObjektua

geldi

Indarra eta azelerazioa

ITZULI

Indarra (F) = masa (m) · azelerazioa (a)

Page 20: Materia eta energia2ccnn13edit

NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAMateria eta energia

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

Newtonak (N)

Masa eta pisua

Grabitatearen azelerazioak (g) 9,8

m/s2-ko balioa du

Masa (m) konstantea da

Pisua (P) = masa (m) · grabitatea (g)

Page 21: Materia eta energia2ccnn13edit

NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAMateria eta energia

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

Esteka interesgarriak

HASIERA

Higidura

WEB GUNEHONETARA JOAN

Jarduerak eta higidura

WEB GUNE HONETARA JOAN