Математикийн багш: Т.МөнхжаргалMoogii_kuala@yahoo.com

ЗҮҮНБАЯН ЕББДСургууль

Математикийн чиглэлийн сонин сэтгүүлүүд, тэдгээрийг сургалтад

ашиглах боломж

Оршил Үндэслэл Зорилго Зорилт Онолын хэсэг Судалгааны хэсэг Бүтээлч үйл ажиллагаа Дүгнэлт Ашигласан материал Хавсралт

Үндэслэл

- Багш гэж,- Сургалт гэж,- Сурах бичиг гэж,-Хүүхдийн насны үечлэл,- Математикийн чиглэлийн сонин сэтгүүлүүдийг сургалтад ашиглахын ач холбогдол

Сургалт гэж:

“Сургалтын үндсэн зорилго нь суралцагчийн

сурч танин мэдэх үйл ажиллагааг шинжлэх ухааны үндэстэй зохион

байгуулж суралцагчийн бие хүний хувьд хөгжин төлөвших эерэг нөлөө үзүүлэх орчин нөхцлийг бүрдүүлэн, тэдэнд дэмжлэг туслалцаа үзүүлэхэд оршино”[1] гэжээ.

Сурах үйл ажиллагаанд сурах бичгээс гадна унших бичиг, дасгал, бодлогын хураамж, лавлах, толь бичиг, хүснэгт, газрын зураг, хичээлд холбогдолтой гарын авлага болох ном зохиол өргөн хэрэглэгдэнэ.

Эндээс сургалтад сонин сэтгүүлийг хэрхэн ашиглаж болохыг авч үзье.

Хүүхдийн нас сэтгэхүйн онцлог

Сонин хэвлэлийн үүсэл

Математикийн чиглэлийн сонин сэтгүүлүүд, тэдгээрийг сургалтад

ашиглахын ач холбогдол

“Монголд үйл ажиллагаа явуулж байгаа 130 гаруй сонин тогтмол үйл ажиллагаа явуулж байна” гэсэн судалгааг 2008 онд Хэвлэлийн хүрээлэнгийн судалгааны албанаас гаргасан бөгөөд манай Монгол улсад математикийн чиглэлийн 10 гаруй сонин хэвлэгдэн гарч байсан бөгөөд өнөөдрийн байдлаар Математик сонин,Сурлага сонин,Математикийн багш сонингуудыг сургалтад өргөнөөр ашиглаж байна.

№ Сонины нэр ХаръяалалГаралтын давтамж

1 дугаараас

зарагдсан /ш/

Нийт борлуулагдсан

Түгээсэн газар, нутаг

1Сурлага

(1-10 анги)Цато Сард 2 3100 55800

Нийт орон даяар

2Сурагчийн

мэдээСоёмбо

принтингСард 2 4200 75600

Нийт орон даяар

3

Математик (1-5,6-8,9-11

анги)ММБА Сард 1 23750 380000

Нийт орон даяар

2008 онд Монгол улсад борлуулагдсан сонингуудыг судлан жагсаалт гаргаснаас Математикийн чиглэлийн сонин хэвлэлийн борлуулалтыг харуулав.

ММБА нь: •өөрийн зорилго, үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх, •багш сурагчид, •эцэг эхчүүдийн хамтын ажиллагааг нэмэгдүүлэх, •сурагчдын математикийн мэдлэгийг дээшлүүлэх зорилгоор 1999 оны 1 сараас эхлэн математик сонинг эрхлэн гаргасан байна.

Математикик сонины агуулга нь:- ЕБС-ийн математикийн хичээлийн стандартад нийцсэн бөгөөд- бие даан хийх хичээл, - мэдлэг шалгах дасгал,- математикийн олимпиад - уралдаанд бэлтгэгчдэд тусламж, - ЕБС төгсөгчид болон их дээд сургуульд бэлтгэгчдэд тусламж, туслалцаа өгөх бодлогууд болон- танин мэдэхүйн шинжлэх ухааны мэдээ, мэдээллийг тогтмол хэвлэн гаргаж, багш болон сурагчдын эрэлт хэрэгцээн дээр тулгуурлан

гаргадагтай холбоотой.

Математик сониныг сургалтад ашиглахын давуу талМатематик сониныг сургалтад ашиглахын давуу тал

•Дорноговь аймгийн ЕБС-ийн 20 багш, •Улаанбаатар хотын ЕБС-ийн •51, 97,53-р дунд сургуулийн 20 багш •нийт 40 багшаас судалгаа авсан.• Судалгааг асуулгын болон •ярилцлагын аргаар авч боловсруулсан.

0%

20%

40%

60%

80%

Орон нутаг Хот

Математик сонинг сургалтдаа ашиглаж буй байдал

Тогтмол

Хааяа

Ашигладаггүй

.

1. Та математикийн чиглэлийн

ямар сонин сэтгүүл мэдэх вэ?

Сонины нэр Орон нутаг Хот

Математик 100% 100%

Сурлага 35% 20%

Олонлог 10% 30%

Сурагч 15% 10%

Сургуулийн математик

0,5%Мэдэхг

үй

IQ-н ном Мэдэхгүй 0,5%

2.Тайлбар: Математик сонинг сургалтдааТогтмол ашигладаг-Орон нутаг-60%< Хот-75% Заримдаа ашигладаг-Орон нутаг-23%>Хот-15%. Ашигладаггүй-Орон нутаг-13%< Хот-21%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

Орон нутаг Хот

IQ-н бодлого

Онолын хэсэг

Жишээ бодолт

Мэдлэг шалгах дасгал

Элсэгчдэд тусламж

Бүх булан

4.Тухайн буланг сургалтандаа хэрхэн ашигладаг вэ?

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

Хот Хөдөө

Шинэ мэдлэг олгох хичээл

Бататгал хичээл

Олимпиадад сурагч бэлдэх

Сурагчдын сэтгэлгээгхөгжүүлэх

Сурагчдаар өөрсдөөр нь биедаалган хийлгэх

Сурагчдыг элсэлтийншалгалтад бэлдэх

Бусад

3.Тайлбар: IQ-н булан

Орон нутаг- 7%,/Сурагчид өөрсдийн сонирхлоор бие даанашигладаг./<Хот- 33%

Онолын хэсэг буланОрон нутаг-47%<Хот-53%

Жишээ бодолт хэсэгОрон нутаг-47%>Хот-40%

Мэдлэг шалгах дасгал Орон нутаг-80%>Хот-60% Элсэгчдэд тусламж буланОрон нутаг-7%<Хот-27%

Бүх буланОрон нутаг-7%<Хот-20%

4.Тайлбар. Шинэ мэдлэг олгох хичээл дээр ашиглах нь:

хот-20%= орон нутаг-20%. Бататгал хичээлд:

хот-53%>орон нутаг-67%. Сурагчдаар бие даалган өөрсдөөр нь хийлгэх

-орон нутаг-53%<хот-70% -Элсэлтийн шалгалтад бэлдэх-

- хот-40%>орон нутаг-28% Олимпиаданд сурагч бэлдэх:

хот-37%>орон нутаг-14%. Сурагчдын сэтгэлгээг хөгжүүлэх:

хот-73%>орон нутаг-47%.

6.Сурагчид тухайн сонинг

ангиараа захиалдаг уу?

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Хот Орон нутаг

Нийцтэй

Дунд зэрэг

Нийцгүй

0%

20%

40%

60%

80%

Тийм

Хааяа

Үгүй

Тийм 67% 13%

Хааяа 13% 20%

Үгүй 20% 67%

Хот Орон нутаг

6.Тайлбар: Нийцтэй

Орон нутаг-93%>Хот-67%, Дунд зэрэг

Орон нутаг-7%<Хот-13%, Нийцгүй

Орон нутаг-7%<Хот-13%.

7. Тайлбар:Эндээс үзэхэд математик сонинг ангиараа захиалах нь хотын багш нарын хувьд сайн байхад, орон нутгийн багш нарын хувьд цөөн үзүүлэлттэй байна. Шалтгааныг тодруулбал, ангиараа захиалахад сурагчдын мөнгөний боломж тааруухан байдагтай холбон ярьж байлаа.

0%

100%

Хямд

Хямд

ӨндөрүнэтэйХямд 87% 87%

Өндөрүнэтэй

13% 13%

Хот Орон

8.Та гадаадын /орос, англи г.м.../ математикийн ямар сонин сэтгүүл мэдэх

0%

10%

20%

30%

40%

50%

Хот Ороннутаг

Квант

Первоесентября

Математика

Школа

Мэдэхгүй

8.Тайлбар:Квант- Орон нутаг-33%<Хот-40%,Первое сентября-Орон нутаг-20% >Хот-7%,Математика- Орон нутаг-7%=Хот-7%,Школа-Орон нутаг-13%>Хот-7%,Мэдэхгүй-Орон нутаг-33%<Хот-47% гэсэн дүн гарчээ.

Олонлог сэтгүүлийн тухай, Сурлага сонины тухай, Сургалтын аргыг ашиглан математикийн

чиглэлийн сонин сэтгүүлийг ашиглан хичээл заах,

Туршилт хичээлийн үр дүн,

Сэдэв1:Логарифм илэрхийлэл,Ашигласан: Математик сонин/Онолын хэсэг/9-р анги/,

Сэдэв2:Нэг үл мэдэгдэхтэй тэгшитгэлийн системАшигласан:Математик сонин/3-н хэмжээс зураг/7-р анги/,

Туршилт хичээлийн ээлжит хичээлийн үр дүнТуршилт хичээлд оролцсон Ховд аймгийн 11 жилийн 1-р дунд сургуулийн 7е ангийн сурагчид оролцсон. “Математик” сонины 2009 он №08(242) дугаарын VI-VIII ангийнханд зориулсан Математик сонины хамгийн арын нүүрэнд байдаг 3-н хэмжээст зургийг шинэ мэдлэг олгох хичээл өмнөх мэдлэг сэргээн санах, сэдэлжүүлэх хэсэгт ашиглан заасан. Тухайн буланг ашигласнаар сурагчдад илэрсэн ололттой тал нь:•Сурагчид анхаарлаа төвлөрүүлж сурах,•Харааны ой сайжрах,•Сурагчдыг хичээлд идэвхитэй оролцуулах,•Өөрсдөө бие даан дараа дараагийн дугаар дээрх зургийг үзэх сэдлийг төрүүлэх зэрэг үр дүн гаргаж байлаа. Эндээс үзэхэд, математикийн сонин сэтгүүл дээр хэвлэгдэн гарсан IQ-ийн сэтгэхүй хөгжүүлэх бодлого дасгалыг хичээлийн эхэнд сэдэлжүүлэх хэсэгт ашиглаж болох юм.

Математикийн хичээлд ашиглаж болох өөр сонин сэтгүүл

Сурлага сонин

Сурагчдад зориулсан хүмүүжил, хичээл бүрээр хуваарилагдсан , танин мэдэхүйн булангуудтай. Математикийн буланд нь 2-10-р ангийн сурагчдад зориулсан хичээл болон бодлого дасгал нийтлэгддэг. Математикийн хичээл нь:•Онолын хэсэг,•Жишээ бодлоготой, тайлбарласан,• Сурагчид бие даан бодлого дасгалтай ажиллах гэсэн хэсгүүдтэй бөгөөд сурагчид өөрсдөө бие даан судлах боломжийг олгох, мөн шинэ үзсэн сэдвээ бататгах боломжийг олгож байна. Эдгээр хичээлүүд нь анги тус бүрээрээ дараагийн дугаартаа үргэлжлэн гарах бөгөөд сурагчид дараагийн дугаараас мэдлэгээ бататгах бодлого бодож болно. Сэтгэхүй хөгжүүлэх дасгал бодлого, тоглоомыг нь хичээлд сэдэлжүүлэх аргаар ашиглаж болно. Сурагчдад олон талын мэдээ, мэдээллийг олгох боломжтой. Жишээ нь: Гадаад хэл, харилцаа, соёл,эрүүл мэнд гэсэн булангуудтай.

ДүгнэлтМатематикийн чиглэлийн сонин сэтгүүлүүд тэдгээрийг сургалтад

ашиглах боломж сэдвийг сонгон авч бүтээлч даалгавар хийснээр дараах дүгнэлтэд хүрлээ.

Давуу тал:•Математикийн хичээлд математикийн сонин сэтгүүл ашигласнаар

багш суралцагч өөрсдийн мэдлэгээ сайжруулах,•Сонин сэтгүүлээс хэрэгтэй мэдээллээ олж аван өөрийн сурах үйл

ажиллагаандаа ашиглаж сурах,•Сурагч өөрийн сонирхлын дагуу хийх ажлаа төлөвлөж сурах,Сул тал:•Математикийн зарим сонин сэтгүүлүүдийг ашиглахад хэт хүнд

агуулгатай булантай байх, •Үнэ ихтэй, •Ашиглахад хэлний бэрхшээлтэй,Энэхүү бүтээлч даалгаврыг хийснээр,•Математикийн сонин сэтгүүлүүдийн талаар мэдлэгтэй болсон,•Тэдгээрийг сургалтад ашиглахдаа тухайн суралцагчийн нас

сэтгэхүйн онцлогт нь тохируулан оновчтой ашиглаж чадахаар болсон,•Цаашид бүтээлч даалгавраа улам боловсронгуй болгохын тулд,

Оросын“Квант”,мөн ”Олонлог” сэтгүүлийг сургалтад ашиглах боломжийг судлах болно.

Ашигласан материал:•ММБА “Математик” сонин, VI-VIII анги, 2009 он

№08(242) дугаар, X-XI анги, 2009 он №06(242) дугаар, Математик

•О.Мягмар “Сэтгэл судлал”, 2004 он, •Математик сонин 2003,2006,2008 оны дугаарууд,•М.Мөнхмандах/Доктор, профессор/Хэвлэлийн

хүрээлэнгийн гүйцэтгэх захирал, “Монголын хэвлэл мэдээлэл өнөөдөр”,Улаанбаатар 2009 он,

•Б.Тогтохжаргал, Ц.Түвшинтөгс“Өсвөрийн сэтгүүлчдэд зориулсан гарын авлага”,Улаанбаатар 2007 он,

•Ж.Батбаатар, “Сэтгүүлзүй”,МУБИС-МОСС-Сэтгүүлзүйн тэнхим, Улаанбаатар 2007 он,

•“Хан-Уул” дээд сургууль, “Математик хэрэглээ” 1995 он №2,

•Б.Баясгалан,“Олонлог” сэтгүүл I боть, 2003 он,

Ашигласан вэб:•www.google.mn•www.kvant.info