mặt trận miền tây vẫn còn yên tĩnh- erich maria remarque

PHÑA TÊY KHÖNG COÁ GÒ LAÅ 1

http://ebooks.vdcmedia.com

MUÅC LUÅC

ÀÖI LÚÂI VÏÌ TAÁC GIAÃ ................................................................................................................... 2

CHÛÚNG 1..................................................................................................................................... 7

CHÛÚNG 2................................................................................................................................... 22

CHÛÚNG 3................................................................................................................................... 34

CHÛÚNG 4................................................................................................................................... 63

CHÛÚNG 5................................................................................................................................... 82


Erich Maria Remarque 2


ÀÖI LÚÂI VÏÌ TAÁC GIAÃ

ERICH MARIA REMARQUE - NGÛÚÂI ÀI QUA CHIÏËËN TRANH

Erich Paul Remarque sinh ngaây 22-6-1898 trong möåt gia àònh theo doâng Cöng giaáo La Maä taåi Osnahruck, möåt thaânh phöë thuöåc tónh Westphalia nùçm úã miïìn Têy nûúác Àûác. Ngay tûâ nhoã, Erich àaä luön luön ngûúäng möå ngûúâi meå - baâ Anna Maria trong khi luön toã ra ra laánh ngûúâi cha - öng Peter. Öng Peter Remarque vöën xuêët thên trong möåt gia àònh phiïu baåt àïën Àûác sau Caách maång Phaáp, chó laâ möåt ngûúâi thúå àoáng saách ngheâo. Sûå vêët vaã vaâ thiïëu thöën cuãa gia àònh àaä khiïën Remarque phaãi ài kiïëm tiïìn tûâ khi múái mûúâi mêëy tuöíi bùçng viïåc daåy keâm piano. Cêåu beá luön laâm viïåc hïët sûác vêët vaã àïí buâ vaâo chöî thiïëu thöën vaâ cêåu luön luön xin mûúån trûúác.

Cêåu beá say mï piano vaâ nhiïìu thûá khaác, vñ duå nhû sûu têåp bûúám hoùåc lêìn doâ khaám phaá nhûäng doâng söng vaâ caánh rûâng - têët caã nhûäng gò sau naây seä lêìn lûúåt hiïån ra trong nhûäng cuöën tiïíu thuyïët vô àaåi. Thuá viïët laách cuãa cêåu beá àaä khiïën cho cêåu nhêån àûúåc biïåt danh: “Keã-böi-bêín.”

Vò thûúâng xuyïn phaãi di chuyïín nïn Remarque hoåc möåt luác hai trûúâng cêëp hai vaâ sau àoá laâ trong dûå bõ Cöng giaáo. Cêåu say sûa nhûäng diïîn biïën àêìy kõch tñnh cuãa caác nghi lïî Cöng giaáo, say mï veã àeåp cuãa nhûäng ngöi nhaâ thúâ, cuãa hoa trong vûúân tu viïån vaâ cuãa hoaåt àöång nghïå thuêåt. Sau naây, nhûäng gò Remarque viïët àïìu coá chuát húi hûúáng cuãa möåt nhaâ haát, àûúâng neát cuãa giaáo àûúâng vaâ caác baão taâng, coân hoa vaâ cêy laâ biïíu tûúång cuãa sûå bònh an vônh cûãu. Nhûäng ngaây hoåc úã trûúâng, cêåu beá Erich luön gùåp rêët nhiïìu chuyïån khöí súã vò caác giaáo viïn; nhûng röìi sau àoá, thïë naâo caác giaáo viïn cuäng seä bõ nhöìi vaâo trong tiïíu thuyïët cuãa nhaâ vùn Erich Maria Remarque! Taåi trûúâng dûå bõ, Erich caäi nhau suöët ngaây vúái möåt giaáo




viïn tïn laâ Konschorek. Sau naây Konschorek àaä hoaá thaânh möåt gaä giaáo viïn taåi núi huêën luyïån tên binh vúái àêìy àuã thoái xêëu cuãa nguyïn mêîu vaâ chó khaác möîi caái tïn: Kantolek (Phña Têy khöng coá gò laå).

Thaáng 11 nùm 1916, chaâng Erich 18 tuöíi, sinh viïn nùm thûá 3 cuãa trûúâng sû phaåm Osnabruck Lehresminar bõ goåi quên dõch àïì tham gia vaâo Àaåi chiïën Thïë Giúái lêìn thûá nhêët. Sau khoaá huêën luyïån tên binh taåi Westerberg (chñnh laâ traåi Klosterberg trong Phña Têy khöng coá gò laå), Erich àûúåc phên vaâo möåt sû àoaân quên dûå bõ, tuy nhiïn cêåu rêët hay àûúåc vïì thùm nom baâ meå àang öëm nùång.

Thaáng 6 nùm 1917, Erich bõ chuyïín àïën möåt àún võ cöng binh úã mùåt trêån phña Têy. Anh laâ möåt quên nhên àiïìm tônh, ngay caã khi ngûúâi àöìng àöåi Troske bõ thûúng vò dñnh maãnh lûåu àaån, Erich vêîn àûa àûúåc Troske vïì phña sau an toaân. Nhûng caái chïët cuãa Troske - khöng phaãi vò vïët thûúng maâ laâ vò khöng àûúåc chùm soác, àaä khiïën cho Erich bõ àöí vúä hoaân toaân. Anh vêîn tiïëp tuåc cûáu caác àöìng àöåi cho túái khi cuäng bõ thûúng vò maãnh lûåu àaån. Suöët hai nùm 1917- 1918, Erich nùçm taåi bïånh viïån SiVillenz úã Duismeg àïí chûäa thûúng. Trong khi àoá, meå anh qua àúâi thaáng 9-1917. Sau naây, khi chiïën tranh kïët thuác, vò coân thûúng nhúá meå nïn àaä khiïën Erich quyïët àõnh àöíi tïn keáp Erich-Paul thaânh Erich-Maria.

Rúâi bïånh viïån, Erich trúã vïì Osnabruck àïën dûå khoaá huêën luyïån nêng cao, löìng nöîi àau buöìn sau caái tang lúán. Chiïën tranh àaä chêëm dûát trûúác khi anh trúã laåi mùåt trêån vaâ mùåc duâ chûa hïì traãi qua sûå àöëi àêìu taåi chiïën tuyïën nhûng chiïën tranh àaä laâm thay àöíi suy nghô vaâ thaái àöå cuãa Erich maäi maäi. Anh àaä hoåc möåt baâi hoåc cay àùæng vïì giaá trõ mong manh thûåc sûå cuãa àúâi söëng caá nhên, sau khi àaä hoaân toaân àöí vúä, khi nhêån laâ "chuã nghôa yïu nûúác” cuãa caái xaä höåi nûúác àoá coá thïí sùén saâng boã qua bêët cûá möåt caá nhên naâo. Vúái anh vaâ nhiïìu ngûúâi baån cuãa anh, traách nhiïåm cöng dên röët chùèng coân möåt yá nghôa gò nûäa.




Nhûäng nùm tiïëp theo, nûúác Àûác lêm vaâo tònh traång thiïn thön, laåm phaát, thêët nghiïåp vaâ àêìy rêîy boån àêìu cú truåc lúåi cuâng boån cûåc àoan chñnh trõ.

Remarque cuâng vaâi ngûúâi baån quay trúã vïì vaâ nhêån thêëy nhûäng giaáo viïn cuä bêy giúâ chó laâ nhûäng keã cûúáp. Remarque thûúâng löi mònh vaâo rùæc röëi theo kiïíu tûå chuåp möåt bûác aãnh öng mùåc àöì sô quan coá chûä thêåp ngoùåc vaâ möåt caái huên chûúng cuâng con choá cûng trong möåt caách böë trñ àêìy mêu thuêîn...

Sau khi töët nghiïåp, Remarque àûúåc giúái thiïåu vaâo daåy thay cho möåt giaáo viïn trong voâng hai nùm. Möi trûúâng giaáo duåc khöng dñnh daáng àïën chñnh trõ vaâ Remarque chuyïín sûå say mï sang caác mön thïí thao, nhêët laâ àua ötö.

Hònh aãnh vïì Remarque luác bêëy giúâ laâ möåt chaâng thanh niïn coá maái toác vaâng, rêët àiïín trai, ùn mùåc trang nhaä vaâ nhûäng cú bùæp cuöìn cuöån nöíi. Toám laåi àoá laâ hònh aãnh vïì möåt con ngûúâi haâo hoa bêët chêëp thu nhêån. Sau möåt thúâi gian, Remarque chaán naãn vaâ boã ài laâm àuã thûã viïåc: chúi organ úã nhaåc viïån, nhên viïn möåt cöng ty saãn xuêët bia thö, laâm nhaâ phï bònh sên khêëu úã möåt thaânh phöë nhoã, viïët quaãng caáo cho möåt cöng ty ötö. Öng lêëy möåt nûä diïîn viïn tïn laâ Zutta Ilse Zambona nùm 1925, möåt thúâi gian ngùæn sau khi àûúåc nhêån vaâo laâm biïn têåp úã taåp chñ Sport im Bild úã Berlin.

Àêìu nùm 1920, vúái caái tïn Erich Remark, öng xuêët baãn möåt cuöën tiïíu thuyïët maâ noá bõ thiïn haå laånh nhaåt àïën nöîi öng phaãi boã caái buát danh — vöåi lêëy tïn cuãa cuå nöåi. Löëi viïët baáo cuãa öng quaá cûáng, thêåm chñ têìm thûúâng vaâ àêìy caãm tñnh. Chñnh vò thïë, sûå thaânh cöng cuãa Phña Têy khöng coá gò laå xuêët baãn nùm 1929 laâm cho öng vaâ bêët cûá möåt ngûúâi naâo cuäng phaãi ngaåc nhiïn. "Boáng ma cuãa chiïën tranh luön aám aãnh chuáng töi - öng noái - nhêët laâ khi chuáng töi cöë gùæng khöng nghô àïën noá nûäa". Vaâ kïët quaã laâ Phña Têy khöng coá gò laå àaä laâm têët caã nhûäng ngûúâi úã hai bïn búâ Thaái Bònh Dûúng xuác àöång sêu sùæc trong khi trûúác àêy, hoå ra sûác tòm kiïëm yá nghôa cuãa chiïën tranh.

Trong nùm àêìu tiïn, riïng àöåc giaã Àûác àaä mua túái hún möåt triïåu baãn cuöën tiïíu thuyïët Phña Têy khöng coá gò laå vaâ ngûúâi Anh,




Phaáp, Myä thêåm chñ coân mua nhiïìu hún. Cuöën tiïíu thuyïët coân thaânh cöng hún nûäa nhúâ böå phim do ngûúâi Myä dûång vúái Lew Ayres vaâ Lewis Wolheim.

Nùm 1932, chñnh quyïìn Quöëc xaä tõch thu taâi khoaãn cuãa öng úã Berlin - chuáng noái rùçng àïí buâ vaâo tiïìn thuïë. Tuy nhiïn trûúác àoá Remarque àaä chuyïín hêìu hïët tiïìn vaâ söë tranh theo phaái êën tûúång sang Thuyå Sô. Taåi àêy, öng mua möåt ngöi biïåt thûå úã Porto Ronco caånh búâ höì Magiore vaâ dêìn dêìn mua vïì nhiïìu thûá àöì cöí quyá giaá.

Trong thúâi gian Remarque bõ tûúác quyïìn cöng dên Àûác, ba cuöën saách cuãa öng lêìn lûúåt àûúåc dûång phim úã Myä vaâ àöi luác ngûúâi ta goåi öng laâ Vua Hollywood.

Baån beâ cuãa öng rêët nhiïìu: Marlene Dietrich, Greta Garbo, Charles Chaplin, F. Scott Fritzgerald vaâ Ernest Hemingway.

Sau cuâng, mïåt moãi vò nhûäng phuâ hoa giaã taåo cuãa Hollywood, öng chuyïín sang ài vïì àöng úã New York vaâ Porto Ronco.

Nùm 1957, öng caâng nöíi tiïëng vò vai diïîn trong böå phim chuyïín thïí tûâ tiïíu thuyïët cuãa öng: Thúâi gian àïí söëng vaâ thúâi gian àïí chïët.

Nùm 1958, Remarque cûúái nûä diïîn viïn Myä Paulette Goddard sau 18 nùm quen biïët.

Lêìn àïën àûúåc Myä, Remarque khöng hïì gùåp phaãi khoá khùn gò vïì thuã tuåc nhûng öng hïët sûác bûåc böåi vaâ thöng caãm vúái nhûäng bêët cöng maâ baån beâ öng phaãi chõu àûång trong caãnh tha hûúng. Mùåc duâ àaä xin nhêåp quöëc tõch Myä nùm 1941 nhûng Remarque luön phêîn hêån vò bõ mêët quyïìn cöng dên Àûác.

Nùm 1943, möåt nöîi àau lúán àïën vúái Remarque: em gaái öng Elfried Scholz bõ chñnh quyïìn Quöëc xaä xûã traãm vò tuyïn truyïìn “lêåt àöí”. Sau naây, öng thêåt sûå caãm àöång khi Osnabruck àaä lêëy tïn cö gaái àùåt cho möåt con àûúâng nùm 1965.

Nùm 1971, chñnh quyïìn Osnabruck cuäng àaä àùåt tïn möåt con àûúâng chaåy quanh thaânh phöë laâ Erich Maria Remarque.




Boáng töëi thiïn àûúâng laâ tiïíu thuyïët cuöëi cuâng cuãa öng. Trong taác phêím àoá, ngûúâi ta tòm gùåp laåi voác daáng cuãa rêët nhiïìu nhûäng nhên vêåt trong caác tiïíu thuyïët trûúác àêy vaâ nhên vêåt chñnh àaä quyïët àõnh trúã vïì laåi nûúác Àûác bêët chêëp cuöåc söëng vaâ tònh yïu úã Myä ngay sau khi chiïën tranh kïët thuác. Nöîi hoaâi nhúá quï hûúng coân thïí hiïån trong khoaãng nhûäng nùm 1950 khi Remarque vïì ài tòm taâi liïåu cho nhûäng tiïíu thuyïët. Öng khöng bao giúâ trúã vïì thaânh phöë quï hûúng vò caãm thêëy thaânh phöë àûúåc xêy laåi naây khöng coân laâ nhûäng gò thên quen, maâ öng àaä mö taã trong “Phña Têy khöng coá gò laå", "àûúâng vïì" va â" Bia möå àen” nûäa caã.

Remarque qua àúâi sau möåt loaåt cún àau tim taåi möåt bïånh viïån úã Locarno vaâo ngaây 25-9-1970. Baáo chñ mï maãi ài tòm caác chi tiïët vïì cuöåc àúâi cuãa öng maâ quïn caã möåt àiïìu: Remarque laâ taác giaã cuãa cuöën tiïíu thuyïët hay nhêët vïì Chiïën tranh thïë giúái thûá Nhêët. Nhûng duâ sao chùng nûäa, caác àöåc giaã àaä khöng hïì quïn. Chó riïng úã chêu Êu, ngûúâi ta àaä mua àïën 13 triïåu baãn nhûäng cuöën saách cuãa öng. Trong àoá “Phña Têy khöng coá gò laå” baán àûúåc 8 triïåu cuöën vêîn maäi maäi laâ möåt trong nhûäng cuöën saách baán chaåy nhêët chêu Êu cuãa Thïë kyã 20.




CHÛÚNG 1

Cuöën saách naây khöng phaãi laâ möåt baãn caáo traång, cuäng khöng phaãi laâ möåt baãn phaát biïíu chñnh kiïën. Noá chó thûã noái vïì möåt thïë hïå bõ chiïën tranh huyã hoaåi. Ngay caã khi thïë hïå êëy àaä thoaát khoãi nhûäng viïn àaån àaåi baác.

Chuáng töi hiïån úã caách mùåt trêån chñn cêy söë. Ngûúâi ta vûâa thay phiïn chuáng töi ngaây höm qua. Bêy giúâ buång àûáa naâo cuäng àêìy ùm ùæp nhûäng àêåu trùæng vúái

thõt boâ, thêåt laâ no nï thoaã thñch. Möîi àûáa laåi coân lêëy àêìy àûúåc möåt caâ meân àïí daânh cho bûäa töëi; ngoaâi ra laåi coân khêíu phêìn keáp xuác xñch vaâ baánh mò nûäa, kïí cuäng xöm troâ àêëy chûá! Àaä lêu lùæm múái àûúåc möåt chêìu nhû vêåy; gaä nêëu bïëp vúái caái àêìu caâ chua àoã hon hoãn, thên chinh mang thûác ùn laåi cho chuáng töi.

Ngûúâi naâo ài qua, hùæn cuäng giú caái möi (muöîng) ra hiïåu vaâ muác cho möåt möi thûác ùn àêìy pheâ. Hùæn thêët voång quaá khöng biïët laâm caách naâo àïí truát hïët caái "khêíu àaåi baác àêåu hêìm" naây ài. Hai thùçng Jaàún vaâ Muynlú vúá àêu àûúåc mêëy caái chêåu thau, thïë laâ chuáng noá hûáng àêìy àïën miïång, laâm cuãa dûå trûä. Jaàún laâm thïë laâ do caái bïånh ùn thuâng bêët chi thònh cuãa noá, coân Muynlú thò vò caái tñnh phoâng xa. Chùèng ai biïët Jaàún toång têët caã caái cuãa êëy vaâo àêu cho hïët: ngûúâi noá xûa nay vêîn àeát nhû con caá mùæm.

Nhûng khoaái nhêët laâ coá caã khêíu phêìn keáp vïì moán thuöëc huát. Möîi ngûúâi mûúâi àiïëu xò gaâ, hai chuåc àiïëu thuöëc laá vaâ hai cuöån thuöëc nhai: thêåt laâ húåp tònh húåp lyá! Töi àaánh àöíi chöî thuöëc nhai




lêëy chöî thuöëc laá cuãa Catdinxki, thïë laâ töi coá böën chuåc àiïëu. Àuã duâng cho caã ngaây.

Noái cuãa àaáng töåi, têët caã nhûäng moán cêëp phaát naây khöng phaãi chuã yá daânh cho boån töi dêu. Ngûúâi Phöí coá bao giúâ röång raäi àïën thïë. Chùèng qua laâ do möåt sûå nhêìm lêîn.

Caách àêy mûúâi lùm ngaây, chuáng töi ra tiïìn tuyïën thay phiïn àún võ baån. Khu vûåc chuáng töi tûúng àöëi yïn tônh, do àoá viïn quaãn lyá àún võ cûá viïåc lônh àuã söë lûúng thûåc thûúâng lïå cho caã möåt trùm nùm mûúi ngûúâi cuãa àaåi àöåi, àïí duâng khi trúã vïì. Thïë nhûng laåi àuâng caái ngaây cuöëi cuâng, khu vûåc chuáng töi bõ möåt trêån têím quêët ra troâ; phaáo binh haång nùång cuãa quên Anh doåt liïn höìi kyâ trêån xuöëng võ trñ chuáng töi, gêy nhiïìu thiïåt haåi àïën nöîi khi trúã vïì chó coân taám chuåc möëng.

Chuáng töi ruát vïì ban àïm, thu xïëp ngay chöî ngaã lûng àïí coá thïí daânh möåt giêëc hùèn hoi vò Catdinxki noái àuáng, nïëu ngûúâi ta nguã àûúåc nhiïìu hún thò chiïën tranh cuäng chaã àïën nöîi gay go quaá. Giêëc nguã úã tiïìn tuyïën coá gò àaáng kïí, vaâ möîi phiïn mûúâi lùm ngaây thêåt laâ lêu quaá.

Khi nhûäng àûáa àêìu tiïn trong boån töi bûúác ra ngoaâi laán truá quên thò trúâi àaä trûa. Nûãa giúâ sau, möîi àûáa àaä cêìm möåt caái caâ meân vaâ têåp hoåp trûúác "cö naâng àêåu hêìm" àang toaã ra muâi thúm ngêåy beáo böí. Àûáng trïn cuâng, dô nhiïn laâ nhûäng chaâng haáu àoái; anh chaâng Anbecöëp loùæt choùæt, chaâng naây coá nhiïìu yá kiïën raânh roåt nhêët boån töi: cho nïn àaä àûúåc phong chûác binh nhêët; Muynlú, söë nùm, coân mang theo keâ keâ nhûäng cuöën saách giaáo khoa, vaâ luön nghô àïën möåt kyâ thi vúát (ngay giûäa trêån oanh taåc noá cuäng vêîn nghiïìn nhûäng àõnh lyá vêåt lyá). Lia, nuöi böå rêu rêåm rò, rêët mï boån gaái nhaâ thöí cuãa sô quan; noá cam àoan rùçng boån gaái nhaâ thöí êëy, theo lïånh cuãa böå chó huy, àïìu phaãi mùåc aáo loát mònh bùçng luåa, vaâ khi tiïëp khaách tûâ cêëp àaåi uyá trúã lïn, àïìu phaãi ài tùæm trûúác. Ngûúâi thûá tû laâ töi, Pönbaomú. Caã böën àûáa cuâng mûúâi chñn tuöíi, caã böën àûáa cuâng hoåc möåt lúáp röìi cuâng ra lñnh.

Àûáng liïìn sau mêëy àûáa chuáng töi, laâ tuåi baån thên. Jaàún, thúå khoaá gêìy goâ, traåc tuöíi boån töi, laâ tay àúáp khoeã nhêët àaåi àöåi. Noá




ngöìi xuöëng ùn, leáp keåp nhû que diïm, nhûng khi àûáng dêåy thò xïå ra nhû con rïåp chûãa. Hai, Vethut cuäng mûúâi chñn tuöíi, thúå than buân, coá thïí nùæm dïî daâng trong loâng baân tay möåt caái baánh lñnh vaâ hoãi moåi ngûúâi: "Caác cêåu thûã àoaán xem túá cêìm caái gò àêy?" Àïtúrinh, nöng dên, chó nghô àïën maãnh ruöång vaâ cö vúå; vaâ cuöëi cuâng, Stanitlat Catdinxki caái àêìu cuãa nhoám chuáng töi, con ngûúâi khùæc khöí, lùæm mûu nhiïìu kïë, traåc böën mûúi tuöíi, coá böå mùåt xaám xõt, cùåp mùæt xanh, àöi vai xuöi thoäng vaâ coá caái taâi àaánh húi kyâ diïåu, thêëy ngay nhûäng chöî nguy hiïím cuäng nhû nhûäng chöî coá cheán ngon, nhûäng chöî ruác töët.

Tiïíu àöåi chuáng töi laâm thaânh caái àêìu con rùæn uöën khuác trûúác "khêíu àaåi baác àêåu hêìm". Chuáng töi söët ruöåt, vò gaä àêìu bïëp coân àûáng ò ra àêëy, cûá ngúá ngûúâi ra chúâ àúåi.

Cuöëi cuâng, Catdinxki quaát to vaâo mùåt hùæn: “Naây. Hùngri, múã thuâng suáp cuãa maây ra chûá, àêåu nhûâ röìi coân gò nûäa!"

Gaä kia lùæc àêìu nhû ngaái nguã: - Phaãi chúâ àuã mùåt moåi ngûúâi àaä. Jaàún cûúâi khêíy: “Boån töi àïën àuã röìi.” Gaä cai bïëp chûa biïët tñ gò vïì chuyïån xêíy ra. - Phaãi, caác cêåu thò chùèng mong gò hún. Thïë nhûäng thùçng khaác

àêu caã röìi? - Khöng phaãi caái maâ maây cho hoå cheán höm nay àêu nheá, úã

quên y vaâ höë chung êëy. Gaä àêìu bïëp tûúãng chûâng bõ möåt chuyâ choaáng oác khi vúä nheä.

Hùæn laão àaão: - Thïë maâ töi laåi nêëu cho nhûäng möåt trùm nùm mûúi ngûúâi! Cöëp tuön ra cho hùæn möåt traâng: - Thïë thò chuáng túá àûúåc cheán möåt bûäa ra troâ chûá sao! Thöi,

bùæt àêìu ài!




Nhûng àöåt nhiïn, trong àêìu Jaàún chúåt loeá ra möåt yá nghô. Caái mùåt chuöåt nhoån hoùæt cuãa noá saáng hùèn lïn: cùåp mùæt nheo laåi àêìy veã laáu caá, àöi maá rung rung, vaâ noá cöë laách àïën thêåt gêìn:

- Naây, öng baån, thïë àùçng êëy cuäng lônh caã phêìn baánh cho möåt trùm nùm mûúi ngûúâi àêëy chûá?

Gaä kia, chûa hïët choaáng vaáng, oác coân àïí têån àêu àêu gêåt àêìu.

Jaàún tuám lêëy aáo gaä. - Caã xuác xñch cuäng thïë chûá? Caái àêìu caâ chua laåi gêåt. - Caã thuöëc laá nûäa chûá? - Phaãi, àuã. Jaàún nhòn chung quanh, veã húán húã. - Meå kiïëp? Thêåt laâ dõp may hiïëm coá àêy! Thïë laâ cuãa chuáng

mònh raáo caã ! Möîi àûáa seä lônh... xem naâo... Àuáng röìi, àuáng laâ khêíu phêìn keáp.

Nhûng gaä caâ chua àaä chúåt tónh vaâ tuyïn böë. - Khöng, khöng öín àêu. Thïë laâ caã boån chuáng töi nûäa, cuäng tónh ngûúâi ra, xö nhau lïn

phña trûúác. - Sao laåi khöng öín, húã öng maänh? - Catdinxki hoãi. - Cuãa phaát cho möåt trùm nùm mûúi ngûúâi, khöng thïí chia

cho taám chuåc ngûúâi àûúåc. - Chuáng tao seä cho maây biïët.- Muynlú gêìm lïn. - Thûác ùn thò coân àûúåc, chûá khêíu phêìn, töi chó coá thïí phaát

cho caác anh taám chuåc khêíu phêìn thöi. - Gaä caâ chua cûá nùçng nùåc nhû thïë.

Catdinxki caáu lïn: - Maây muöën àûúåc khiïng vïì hêåu phûúng àêëy phoãng?... Caái

khoaãn êëy khöng phaãi laâ cho taám mûúi ngûúâi maâ laâ cho àaåi àöåi hai.




Hiïíu chûa? Àûa àêy cho chuáng tao. Àaåi àöåi hai chñnh laâ chuáng tao àêy.

Chuáng töi quêy chùåt lêëy thùçng cha êëy. Khöng ai chõu àûúåc hùæn. Chñnh vò hùæn maâ nhiïìu phen, úã chiïën haâo, chuáng töi phaãi lônh thûác ùn quaá muöån vaâ nguöåi tanh caã, vò möîi khi àaåi baác chó múái bùæn sú sú möåt tñ, laâ hùæn àaä khöng daám àem nöìi chaáo lïn, thaânh thûã boån töi, nhûäng luác ài luâng ùn, phaãi ài nhiïìu àûúâng àêët hún caác àaåi àöåi khaác. Buncú, úã àaåi àöåi möåt chùèng haån, thêåt laâ möåt tay cûâ. Tuy beáo nhû con cun cuát, nhûng khi cêìn thiïët, anh ta vêîn thên haânh lï thûác ùn lïn têån tuyïën thûá nhêët. Chuáng töi àang bûåc böåi, vaâ thïë naâo cuäng xêíy ra choaãng nhau, nïëu viïn chó huy àaåi àöåi khöng àïën giûäa luác êëy. Öng ta hoãi àêìu àuöi taåi sao to tiïëng, röìi chó biïët noái:

- Àuáng àêëy! Höm qua chuáng mònh bõ thiïåt haåi nùång. - Röìi öng ta nhòn vaâo caái thuâng nêëu thûác ùn: Moán àêåu naây ùn töët àêëy...

Gaä caâ chua gêåt àêìu àöìng yá. - Hêìm vúái múä vaâ thõt cú maâ. Trung uyá nhòn boån chuáng töi. Öng ta hiïíu chuáng töi àang

nghô gò. Öng ta cuäng biïët nhiïìu chuyïån khaác nûäa, vò öng ta àaä lúán lïn giûäa boån chuáng töi. Luác töi àïën àaåi àöåi, öng ta chó múái àoáng lon cai. Öng ta laåi múã nùæp thuâng möåt lêìn nûäa vaâ hñt hñt. Khi bûúác ài, öng ta baão:

- Nhúá mang cho mònh möåt nûãa livre. (Möåt livre vaâo khoaãng gêìn nûãa kilö) vúái nheá. Vaâ nhúá phên phaát têët caã khêíu phêìn nheá, chùèng hïì gò àêu.

Gaä caâ chua mùåt thöån ra, coân Jaàún thò nhaãy nhoát chung quanh hùæn.

- Àùçng êëy coá thiïåt gò àêu kia chûá. Cûá laâm nhû bao nhiïu thûác ùn laâ cuãa riïng cuãa noá khöng bùçng? Naây, bùæt àêìu ài, laäo lñnh "hêåu phûúng" vaâ àûâng coá àïëm nhêìm àêëy nheá

- Thöi, xeáo ngay ài! - Gaä caâ chua heát lïn. Hùæn hoang mang quaá àöîi. Hùæn khöng thïí nghô àïën möåt

chuyïån nhû thïë. Hùæn khöng coân hiïíu sûå àúâi ra sao nûäa. Vaâ cuäng àïí




toã ra bêy giúâ ta phúát tuöët, hùæn laåi tûå àöång phaát cho möîi ngûúâi hai laång mêåt ong nhên taåo nûäa kia chûá.

Höm nay thêåt laâ möåt ngaây haã hï. Laåi coá caã chuyïën thû nûäa. Hêìu nhû ai cuäng nhêån àûúåc thû vaâ baáo. Giúâ àêy chuáng töi ài phêët phú vïì phña caánh àöìng coã sau laán truá quên. Cöëp cùæp úã tay möåt caái nùæp höåp múä cûâu.

Phña tay phaãi, ven àöìng coã, ngûúâi ta àaä xêy nhûäng chuöìng xñ cöng cöång to lúán, caã möåt ngöi nhaâ chùæc chùæn coá maái miïët hùèn hoi. Nhûng chöî êëy chó àïí cho boån lñnh múái chûa biïët xoay xúã gò thöi. Boån chuáng töi muöën möåt caái gò khoaái hún kia. Vò thïë, coá nhûäng caái trûáng caá nhên nho nhoã raãi raác khùæp núi vaâ àïìu duâng vaâo möåt viïåc giöëng nhau. Nhûäng caái thuâng naây vuöng, saåch seä, toaân bùçng göî, kñn mñt, coá möåt chöî ngöìi thuêån tiïån, thêåt khöng thïí chï vaâo àêu àûúåc.

Bïn caånh laåi coá caã quai xaách nûäa, thaânh ra noá coá thïí bï ài bï laåi dûúåc dïî daâng.

Boån chuáng töi àùåt ba caái thuâng chêu vaâo nhau, röìi ngöìi lïn, chïîm chïå, ñt ra cuäng phaãi hai tiïëng àöìng höì chuáng töi múái àûáng dêåy.

Töi coân nhúá, àêìu tiïn, luác coân laâ tên binh, úã doanh traåi boån chuáng töi rêët ngûúång ngêåp vò caái chuöìng xñ cöng cöång. Chó coá möåt caái cûãa ra vaâo maâ hai chuåc àûáa ngöìi, àûáa noå chen àûáa kia, y nhû trong têìu hoaã. Àûa mùæt möåt lûúåt laâ ngûúâi ta coá thïí kiïím àiïím àûúåc têët caã: chùèng qua caái thùçng lñnh bao giúâ chaã phaãi chõu sûå kiïím soaát thûúâng xuyïn.

Tûâ daåo êëy chuáng töi àaä hoåc têåp vûúåt àûúåc khöëi àiïìu coân hún caái ngûúång nghõu vúá vêín kia nûäa. Vúái thúâi gian, chuáng töi gùåp thïm nhiïìu viïåc ngûúång nghõu khaác.

Ngöìi úã àêy, ngoaâi trúâi, quaã thûåc laâ kyâ quaái. Töi khöng hiïíu sao luác trûúác, chuáng töi laåi cûá ruåt reâ nhùæm mùæt trûúác nhûäng viïåc naây, vò noá cuäng tûå nhiïn nhû ùn nhû uöëng thöi. Vaâ coá leä cuäng chaã cêìn noái àïën úã àêy, nïëu nhû caái àoá khöng àoáng möåt vai troâ quan troång vaâ nïëu quaã nhiïn noá khöng phaãi laâ möåt chuyïån múái laå àöëi




vúái boån chuáng töi, vò àöëi vúái boån lñnh cûåu traâo, caái àoá àaä trúã thaânh sûå bònh thûúâng tûâ àúâi naâo röìi.

Daå daây vaâ tiïu hoaá laâ vêën àïì thiïët thên àöëi vúái ngûúâi lñnh hún laâ àöëi vúái bêët cûá ngûúâi naâo khaác. Ngûúâi lñnh úã núi àêy ra àïën ba phêìn tû söë tûâ ngûä thûúâng duâng; vaâ viïåc biïíu hiïån niïìm vui sûúáng cao àöå nhêët hoùåc nöîi bûåc tûác àiïn cuöìng nhêët àïìu tòm àûúåc trong caái tûâ vûång kia nhûäng gò maänh liïåt nhêët. Thêåt khöng coân duâng caách naâo khaác àïí noái goån vaâ roä hún thïë. Gia àònh chuáng töi vaâ caác giaáo sû cuãa chuáng töi hùèn seä rêët ngaåc nhiïn khi chuáng töi trúã vïì nhaâ, nhûng úã àêy noá laåi laâ tiïëng noái phöí biïën.

Àöëi vúái chuáng töi, caác viïåc àoá trúã thaânh höìn nhiïn vö töåi vaå vò bùæt buöåc phaãi laâm möåt caách cöng khai.

Hún nûäa, àöëi vúái chuáng töi, caái viïåc àoá bònh thûúâng àïën nöîi chuáng töi thêëy khoan khoaái y nhû luác àûúåc àaánh myä maän möåt vaán baâi: chùèng haån, úã möåt chöî khöng phaãi lo àaåi baác. Khöng phaãi ngêîu nhiïn maâ ngûúâi ta àùåt ra caái danh tûâ baáo caáo “xõa" àïí chó caác loaåi chuyïån nhaãm nhñ. Nhûäng núi êëy, àöëi vúái con nhaâ binh thêåt àuáng laâ chöî ngöìi taán phña vaâ cuäng tûúng tûå nhû baân ùn cuãa khaách quen.

Luác naây chuáng töi caãm thêëy thuá võ hún laâ ngöìi trong bêët cûá caái nhaâ xñ naâo coá àöì sûá trùæng muöët, lõch sûå; úã àoá chó coá thïí saåch seä hún, nhûng úã àêy thò laåi thoaãi maái dïî chõu. Thêåt laâ nhûäng giúâ phuát vö tû tuyïåt vúâi. Trïn àêìu chuáng töi, trúâi xanh biïëc. Phña chên trúâi, luãng lùèng nhûäng quaã khinh khñ cêìu, maâu vaâng, coá nhûäng tia mùåt trúâi lêëp laánh xuyïn qua, cuâng nhûäng àaám mêy nho nhoã maâu trùæng cuãa nhûäng viïn àaá ri cao xaå.

Thónh thoaãng, khi àuöíi theo möåt tïn phi cöng, chuáng laåi toaã ra thaânh möåt chuâm cao ngêët. Tiïëng gêìm theát uâ tai cuãa mùåt trêån voång àïën chuáng töi nhû möåt cún baäo rêët xa. Noá àaä bõ tiïëng vuâ vuâ cuãa àaám ong boâ veä bay ngang qua lêën aát. Caánh àöìng coã àêìy hoa traãi ra khùæp chung quanh chuáng töi. Nhûäng ngoån coã non àu àûa mïìm maåi, nhûäng caánh bûúám trùæng lûúån laåi gêìn nhau; chuáng bay laâ laâ trong laân gioá êëm noáng, dõu daâng cuãa muâa haå àïën àöå chñn muâi; coân chuáng töi, chuáng töi àoåc thû, xem baáo, huát thuöëc, chuáng töi boã




muä ca lö, àùåt xuöëng àêët bïn caånh chöî ngöìi; laân gioá nheå àuâa trïn maái toác, àuâa caã vúái nhûäng lúâi noái vaâ yá nghô cuãa chuáng töi.

Ba caái thuâng chuáng töi ngöìi àùåt giûäa nhûäng àaám hoa maâo gaâ àoã rûåc...

Chuáng töi àùåt caái nùæp thuâng múä trïn àêìu göëi. Thïë laâ coá caái mùåt baân têët àïí chúi baâi soaát röìi. Cöëp àaä mang theo cöî baâi. Thónh thoaãng laåi chen vaâo möåt vaán baâi ram. Tûúãng chûâng mêëy àûáa coá thïí cûá ngöìi àïën muön thuúã úã àêy.

Tiïëng àaân phong cêìm tûâ laán ruát quên vùèng àïën. Thónh thoaãng chuáng töi àùåt baâi xuöëng nhòn nhau; möåt àûáa

trong boån lïn tiïëng: "Naây caác cêåu, caác cêåu..." hoùåc: "Kheáo hoãng beát caã àêëy...” Röìi chuáng töi lùång ài möåt luác. Trong loâng chuáng töi coá caãm xuác thêìm kñn vaâ maänh liïåt. Àûáa naâo cuäng nhêån thêëy thïë, cho nïn chùèng cêìn phaãi nhiïìu lúâi. Rêët coá thïí laâ ngaây mai chuáng töi chùèng coân àûúåc ngöìi trïn nhûäng thuâng xia naây nûäa; maâ thúâi thïë cuäng chùèng khoá khùn gò lùæm àêu. Cho nïn, àöëi vúái chuáng töi, caái gò cuäng quan troång vaâ múái laå: nhûäng böng hoa maâo gaâ àoã choái cuäng nhû bûäa ùn ngon, nhûäng àiïëu thuöëc laá cuäng nhû ngoån gioá heâ.

Cöëp hoãi: - Àaä cêåu naâo gùåp laåi Kemúrich chûa? - Noá àang úã Xanh Tjödeáp, - töi noái. Muynlú baão noá bõ möåt

phaát xuyïn qua àuâi, chöî gêìn höng, êu cuäng laâ möåt dõp töët àïí àûúåc vïì quï möåt chuyïën. Chuáng töi àõnh chiïìu nay àïën thùm noá.

Cöëp ruát möåt laá thû trong tuái ra. Túá xin chuyïín lúâi chaâo cuãa Cùngtörec àïën caác cêåu. Chuáng töi cûúâi. Muynlú quùng àiïëu thuöëc laá vaâ noái: - Caái laäo êëy túá muöën noá úã àêy cú. Cùngtörec laâ giaáo sû cuãa boån töi: möåt con ngûúâi loùæt choùæt

nghiïm nghõ, vúái böå aáo xaám coá àuöi töm vaâ caái àêìu chuöåt chuâ. Thên hònh laäo cuäng gêìn giöëng thêìy cai Himmenxtöt, "sûå khuãng khiïëp cuãa traåi lñnh têåp”. Kïí cuäng buöìn cûúâi. Moåi thûá tai vaå trïn àúâi thûúâng laâ do caác haång ngûúâi thên hònh loùæt choùæt gêy ra: chuáng noá




cûúng quyïët vaâ quaá quùæt hún nhûäng ngûúâi thên hònh cao lúán rêët nhiïìu. Bao giúâ töi cuäng cöë traánh nhûäng trung àöåi coá nhûäng tay chó huy “têìm voác beá nhoã,” nhûäng tay naây thûúâng laâ nhûäng boån àöåc aác àaáng nguyïìn ruãa.

Trong nhûäng giúâ têåp thïí duåc, laäo Cùngtörec thuyïët cho chuáng töi haâng traâng kyâ cho àïën luác têët caã lúáp hoåc phaãi sùæp haâng theo laäo ta àïën súã möå binh àïí xin nhêåp nguä. Töi nhû vêîn nhòn thêëy laäo úã trûúác mùåt, vúái àöi kñnh nêíy lûãa, coân laäo thò nhòn boån töi vaâ noái vúái möåt gioång xuác àöång. Nhûng luác êëy boån töi chûa nghô gò àïën chuyïån àoá caã.

Tuy nhiïn, coá möåt àûáa trong boån do dûå vaâ khöng muöën ài, êëy laâ Jödep Bem, caái thùçng to lúán, tñnh tònh vui nhöån.

Nhûng röìi sau noá cuäng bõ thuyïët phuåc. Vaã laåi cuäng phaãi nhêån thêëy rùçng khöng coân con àûúâng naâo khaác. Coá leä nhûäng àûáa khaác cuäng nghô giöëng hïåt nhû Bem; nhûng lêín tröën khöng phaãi laâ chuyïån dïî, vò thúâi êëy, caã böë anh lêîn meå anh àïìu coá thïí vùng ngay vaâo giûäa mùåt anh caái tiïëng "heân nhaát’. Luác bêëy giúâ têët caã nhûäng con ngûúâi êëy chûa ai tûúãng tûúång àûúåc nhûäng gò seä xêíy ra sau naây. Noái cho àuáng thò nhûäng ngûúâi hiïíu biïët hún caã laåi laâ nhûäng ngûúâi bònh thûúâng vaâ ngheâo khöí; ngay tûâ àêìu hoå àaä coi chiïën tranh laâ möåt tai hoaå, trong khi boån giaâu coá laåi vui sûúáng ra mùåt, duâ rùçng chñnh boån naây röìi cuäng seä coá thïí nhêån thêëy ngay nhûäng hêåu quaã cuãa chiïën tranh. Catdinxki àöí töåi cho nïìn giaáo duåc àaä laâm cho chuáng töi mï muöåi ài, vaâ caái gò Caát àaä noái laâ àïìu coá suy nghô chñn chùæn.

Kïí cuäng laå, chñnh Bem laåi laâ möåt trong nhûäng ngûúâi àêìu tiïn guåc ngaä. Trong möåt àúåt têën cöng noá bõ möåt phaát suáng vaâo mùæt, boån töi cho laâ noá àaä chïët nïn àïí laåi trêån àõa. Khöng thïí vaác noá ài àûúåc, vò bùæt buöåc phaãi ruát lui gêëp. Buöíi chiïìu, àöåt nhiïn chuáng töi nghe thêëy tiïëng noá goåi vaâ thêëy noá àang cöë boâ phña trûúác chiïën haâo. Thò ra noá chó bõ ngêët ài thöi. Nhûng luác naây noá chùèng nhòn thêëy gò nûäa, noá àau àïën phaát cuöìng lïn, chùèng chõu êín nêëp gò caã, nïn trûúác khi coá ngûúâi ra dòu noá vïì thò noá àaä bõ giïët chïët.




Leä dô nhiïn, ngûúâi ta khöng thïí àöí traách nhiïåm vïì chuyïån naây lïn àêìu laäo Cùngtörec, vaã laåi nïëu ngûúâi ta cho àoá laâ möåt sûå phaåm töåi thò caái àúâi naây coân ra laâm sao nûäa? Coá àïën haâng nghòn laäo Cùngtörec, têët caã àïìu yïn trñ laâm thïë laâ töët - möåt caách tiïån lúåi cho hoå.

Nhûng chñnh vò thïë maâ chuáng töi thêëy hoå àïìu thêët baåi caã. Àöëi vúái caái tuöíi mûúâi taám cuãa chuáng töi, àaáng leä hoå laâ nhûäng

ngûúâi àûa àûúâng chó löëi, dòu dùæt chuáng töi àïën chöî trûúãng thaânh, múã ra cho chuáng töi caái thïë giúái múái cuãa cêìn lao, cuãa nghôa vuå, cuãa vùn hoaá vaâ tiïën böå, chuêín bõ cho tûúng lai. Àöi khi chuáng töi cuäng trïu choåc hoå, chúi khùm hoå möåt vaâi vöë gò àoá, nhûng trong thêm têm chuáng töi tin tûúãng úã hoå.

Theo chöî chuáng töi thêëy, khaái niïåm vïì möåt thûã quyïìn lûåc maâ hoå àaåi diïån, chó laâ möåt sûå saáng suöët hún vaâ möåt sûå hiïíu biïët nhên àaåo hún. Vêåy maâ khi chuáng töi nhòn thêëy ngûúâi àêìu tiïn guåc chïët thò niïìm tin tûúãng êëy àaä tiïu tan. Chuáng töi phaãi thûâa nhêån rùçng lûáa tuöíi chuáng töi trung thûåc hún boån hoå nhiïìu. Hoå chó hún chuáng töi úã caái khoa noái vaâ chöî khön kheáo. Trêån phaáo kñch àêìu tiïn àaä vaåch ra chöî lêìm lêîn cuãa chuáng töi vaâ laâm àöí suåp caái quan niïåm vïì moåi sûå trïn àúâi maâ hoå àaä nhöìi nheát cho chuáng töi.

Hoå vêîn coân viïët, vêîn coân noái, nhûng chuáng töi, chuáng töi tröng thêëy nhûäng traåm quên y, nhûäng ngûúâi hêëp höëi. Trong khi àöëi vúái hoå, phuång sûå quöëc gia laâ giaá trõ cao caã nhêët, chuáng töi àaä hiïíu rùçng caái súå chïët coân maånh hún nhiïìu. Tuy vêåy, chuáng töi cuäng chùèng nöíi loaån, chùèng àaâo nguä, chùèng heân nhaát (têët caã nhûäng danh tûâ naây, boån hoå noái luön miïång!).

Chuáng töi yïu töí quöëc chuáng töi, cuäng nhû hoå, vaâ trong möîi àúåt têën cöng, chuáng töi duäng caãm xöng lïn; nhûng chñnh chuáng töi cuäng àaä biïët phên biïåt, cuâng möåt luác, chuáng töi bùæt àêìu nhêån thêëy, vaâ chuáng töi àaä thêëy trong caái thïë giúái cuãa boån hoå chùèng coá gò coân àûáng vûäng nûäa. Bêët giaác, chuáng töi caãm thêëy cö àún möåt caách ghï rúån vaâ tûå chuáng töi phaãi xoay xúã lêëy möåt mònh.




Trûúác khi àïën thùm Kemúrich, mêëy àûáa chuáng töi goái gheám möåt boåc àöì duâng cuãa noá, nhûäng thûá êëy coá thïí coá ñch cho noá trong khi ài àûúâng.

ÚÃ traåm quên y, ngûúâi ài laåi röån rõp, luác naâo khöng khñ cuäng sùåc muâi phï nön, muâi khùm khùèm, muâi höi höi. Tuy laán truá quên chuáng töi àaä quen vúái nhau, nhûng úã àêy duâ sao cuäng coá nhûäng caái laâm ngûúâi ta phaát khiïëp. Chuáng töi ài hoãi nhiïìu chöî xem Kemúrich nùçm àêu. Noá nùçm trong möåt cùn phoâng, vaâ khi thêëy chuáng töi àïën, noá thoaáng coá veã vui mûâng, vò noá yïëu quaá khöng dêåy àûúåc nûäa. Trong luác noá mï man, àaä bõ ngûúâi naâo àoá xoaáy mêët caái àöìng höì.

Muynlú lùæc àêìu: - Mònh vêîn baão laâ cêåu àûâng coá mang theo caái àöìng höì töët nhû

thïë cú maâ. Muynlú coá phêìn vuång vïì vaâ lùæm àiïìu: àaáng leä noá nïn im ài

thò hún. Vò roä raâng laâ Kemúrich chùèng coân söëng àûúåc bao lêu nûäa. Tòm thêëy caái àöìng höì hay khöng, cuäng chùèng coá nghôa lyá gò,

bêët quaá cuäng àïën gûãi vïì cho gia àònh noá thöi. - Phùng, cêåu thêëy trong ngûúâi thïë naâo? - Cöëp hoãi. Kemúrich cuái àêìu: - Cuäng thûúâng thöi, chó phaãi caái chên àau quaá. Chuáng töi nhòn vaâo giûúâng. Chên Kemúrich àùåt dûúái möåt

voâng cung dêy theáp, trïn àoá caái chùn àùæp phöìng lïn. Töi kheä huyách vaâo öëng chên Muynlú, vò thùçng naây coá thïí noái toaåc ra vúái Kemúrich àiïìu maâ boån y tïë àaä cho chuáng töi biïët úã ngoaâi: Kemúrich khöng coân chên nûäa. Ngûúâi ta àaä cûa chên noá röìi. Böå mùåt noá tröng khiïëp quaá, vûâa vaâng ïåch laåi vûâa xaám xõt maâu tro. Trïn mùåt noá, hiïån lïn nhûäng àûúâng neát laå luâng maâ chuáng töi àaä biïët roä vò nhòn haâng trùm lêìn röìi. Noái cho àuáng, àoá khöng phaãi laâ àûúâng neát, maâ laâ nhûäng dêëu hiïåu. Dûúái laân da khöng coân sûå söëng nûäa, sûå söëng àaä bõ àêíy ra ngoaâi cú thïí röìi; thêìn chïët àang hoaânh haânh bïn trong, vaâ àaä ngûå trõ trong cùåp mùæt...




Àêëy, Kemúrich, caái thùçng baån, vûâa múái àêy coân nûúáng thõt ngûåa vúái chuáng töi, coân cuâng vúái chuáng töi ruác vaâo möåt caái höë traái phaá, bêy giúâ nhû vêåy àêëy. Vêîn laâ noá, maâ laåi khöng phaãi laâ noá nûäa. Hònh aãnh noá bõ xoaá múâ, chêåp chúân nhû möåt têëm kñnh aãnh chuåp hai lêìn. Ngay caã àïën tiïëng noái cuãa noá cuäng àaä phaãng phêët caái gò cuãa thêìn chïët.

Töi nghô àïën daåo chuáng töi ra mùåt trêån. Meå noá, möåt baâ cuå to beáo hiïìn laânh tiïîn noá ra têån ga. Baâ cuå khoác sûúát mûúát. Mùåt baâ cuå sûng huáp lïn. Kemúrich coá veã húi ngûúång, vò baâ cuå chùèng giûä yá tûá gò caã, tûúãng chûâng caã ngûúâi baâ cuå daä chaãy ra thaânh múä vaâ nûúác mùæt. Baâ cuå cûá thïë tuám ngay lêëy töi, chöëc chöëc laåi nñu lêëy caánh tay töi, van vó töi khi naâo ra mùåt trêån thò tröng nom cho thùçng Phùng. Kïí mùåt noá tröng cuäng non choeåt thûåc, vaâ xûúng cöët yïëu úát àïën nöîi múái àeo ba lö böën tuêìn lïî maâ chên àaä to beâ ra. Nhûng àaä ra trêån thò coân tröng nom ai àûúåc nûäa!

- Cêåu sùæp àûúåc vïì nhaâ àêëy. - Cöëp noái. - Nïëu khöng thò cuäng phaãi àúåi àïën ba hay böën thaáng nûäa múái àïën kyâ nghó pheáp.

Kemúrich gêåt àêìu. Töi nhòn baân tay noá maâ aái ngaåi. Chùèng khaác gò bùçng saáp: caáu gheát úã chiïën haâo àoáng àêìy caã keä

moáng tay, àen kõt laåi, nhû maâu thuöëc àöåc. Töi nghô rùçng trong khi Kemúrich àaä tùæt thúã tûâ lêu thò nhûäng caái moáng tay naây vêîn tiïëp tuåc moåc, giöëng nhû möåt thûá cêy moåc ngêìm, kyâ quaái. Töi tûúãng nhû nhòn thêëy trûúác mùæt, chuáng àang xoùæn laåi thaânh hònh trön öëc, vaâ vêîn moåc, àöìng thúâi vúái àaám toác trïn caái soå àang thöëi rûäa - nhû coã trïn möåt miïëng àêët maâu múä, hïåt nhû coã vêåy. Sao laåi coá thïí thïë àûúåc nhó?...

Muynlú cuái xuöëng: - Phùng naây, boån mònh mang caác thûá laåi cho cêåu àêy. Kemúrich ra hiïåu bùçng tay: - Boã noá xuöëng gêåm giûúâng êëy. Muynlú laâm theo. Kemúrich laåi noái àïën caái àöìng höì. Laâm thïë

naâo cho noá yïn têm maâ khöng khiïën noá sinh nghi? Muynlú ngêíng lïn, tay cêìm möåt àöi uãng phi cöng.




Möåt àöi uãng kiïíu Ùnglï tuyïåt àeåp, da vaâng vaâ mïìm, cao àïën têån àêìu göëi vaâ buöåc dêy úã phña trïn; quaã laâ möåt moán ai cuäng phaãi theâm. Muynlú ngùæm nghña maäi, àêìy veã say sûa. Noá aáp àïë uãng vaâo àïë àöi giaây thö kïåch cuãa noá vaâ hoãi:

- Phùng naây, cêåu àõnh mang theo caã àöi uãng nûäa chûá? Caã ba àûáa chuáng töi chó coá möåt yá nghô. Duâ cho noá qua khoãi

àûúåc chùng nûäa thò cuäng chó duâng àûúåc möåt chiïëc thöi; do àoá àöi uãng àöëi vúái noá, chùèng coân giaá trõ gò nûäa. Vaâ bêy giúâ àöi uãng êëy nùçm àêy, thêåt laâ tai haåi, vò hïî noá chïët möåt caái, laâ tuåi y taá cuöîm ngay.

Muynlú tiïëp: - Cêåu àïí noá laåi àêy aâ? Kemúrich khöng muöën thïë. Àêëy laâ cuãa quyá nhêët cuãa noá. - Naây, chuáng mònh àaánh àöíi vúái nhau nheá, - Muynlú laåi tiïëp -

úã àêy taåi mùåt trêån duâng àûúåc viïåc hún. Kemúrich nhêët àõnh khöng nghe. Töi hêët chên Muynlú. Thïë laâ cu cêåu ngêåp ngûâng tiïëc reã, àaânh

àïí laåi àöi uãng vaâo gêåm giûúâng. Boån töi coân noái chuyïån vúái nhau möåt laát nûäa, röìi múái chia tay.

Choáng khoeã Phùng nheá! Töi heån vúái Kemúrich ngaây mai seä trúã laåi. Muynlú cuäng heån thïë. Cu cêåu vêîn nghô àïën àöi uãng vaâ cöë yá theo doäi noá. Kemúrich thúã daâi. Noá lïn cún söët. Ra àïën ngoaâi, chuáng töi gùåp möåt y taá vaâ nhúâ hùæn tiïm cho ngûúâi bõ thûúng möåt phaát.

Hùæn tûâ chöëi: - Nïëu ai cuäng tiïm mooácphin, thò phaãi haâng thuâng... - Thïë ra cêåu chó hêìu boån sô quan thöi aâ? - Cöëp noái bùçng möåt

gioång hùçn hoåc. Töi vöåi can ngay vaâ cho gaä y taá möåt àiïëu thuöëc laá. Hùæn nhêån, sau àoá töi baão hùæn: - Nhûng cêåu coá quyïìn tiïm khöng cú chûá? Cêu hoãi chaåm tûå aái hùæn.




- Nïëu caác cêåu khöng tin thò coân nhúâ laâm gò?... Töi laåi duái vaâo tay hùæn mêëy àiïëu thuöëc nûäa. - Giuáp chuáng túá möåt tñ... - Thöi àûúåc, - hùæn noái. Cöëp ài theo hùæn, vò noá khöng tin mêëy, vaâ noá muöën xem hùæn

laâm ùn thïë naâo. Boån töi àúåi noá úã ngoaâi. Muynlú laåi noái àïën àöi uãng: - Àöi uãng vûâa chên mònh laå luâng. Ài caái àöi giaây thöí taã naây,

hïët muån phoãng noå àïën muån phoãng kia. Cêåu coá tin laâ noá coân truå àûúåc àïën sau phiïn gaác ngaây mai khöng? Nïëu noá chïët àïm nay laâ ài àûát àöi uãng.

Anbe trúã ra. Noá hoãi: - Caác cêåu nghô sao vïì...? - Àïën ngoeão thöi, - Muynlú noái, coá veã dûát khoaát. Chuáng töi quay vïì laán truá quên. Töi nghô àïën bûác thû ngaây

mai seä viïët cho meå Kemúrich. Töi caãm thêëy reát, muöën uöëng möåt cöëc rûúåu. Muynlú vùåt nhûäng laá coã vaâ boã vaâo möìm nhai. Bêët giaác anh chaâng Cöëp loùæt choùæt quùng àiïëu thuöëc laá ài, röìi dêåm chên àiïn cuöìng, nhòn quanh vúái neát mùåt hoaãng höët, meáo xïåch, möìm noái lùæp bùæp:

- Cûát úi laâ cûát! Mêëy àûáa chuáng töi vêîn tiïëp tuåc ài. Möåt luác khaá lêu sau, Cöëp

àaä dõu. Chuáng töi chùèng laå gò caái àoá. Ngûúâi ta thûúâng goåi àoá laâ cún àiïn úã mùåt trêån. Ai cuäng tûâng

bõ caã. Muynlú hoãi noá: - Laäo Cùngtörec viïët cho cêåu nhûäng gò? Thùçng kia cûúâi traã lúâi: - Laäo ta viïët rùçng chuáng mònh laâ tuöíi treã gang theáp.




Têët caã ba chuáng töi cûúâi chua chaát. Cöëp chûãi lung tung, noá lêëy laâm haã daå khi noái lïn àûúåc...

Àêëy boån hoå nghô nhû vêåy, boån hoå nghô nhû vêåy àêëy, haâng chuåc vaån laäo Cùngtörec! "Tuöíi treã gang theáp". Tuöíi treã! Chûa coá àûáa naâo trong boån chuáng töi quaá hai mûúi tuöíi caã. Nhûng noái rùçng boån chuáng töi treã û! Têët caã nhûäng caái àoá àaä chêëm dûát tûâ lêu röìi.

Chuáng töi chó laâ möåt luä giaâ nua.




CHÛÚNG 2

Àöëi vúái töi thêåt laâ möåt àiïìu laå luâng, khi nghô àïën trong möåt caái ngùn keáo úã nhaâ, vêîn coân xïëp àêìy möåt àöëng thú ca, vaâ àoaån àêìu baãn bi kõch cuãa Xauyn. Töi àaä mêët vaâo àêëy bao nhiïu laâ buöíi töëi, vaâ hêìu hïët boån chuáng töi, àûáa naâo chaã laâm nhû thïë. Nhûng têët caã nhûäng caái àoá, àöëi vúái töi, àaä trúã nïn múâ aão àïën nöîi töi khöng thïí naâo hònh dung ra àûúåc nûäa.

Tûâ khi chuáng töi àïën àêy, cuöåc söëng cuä thïë laâ bõ cùæt àûát hùèn, mùåc dêìu chuáng töi chùèng laâm gò àïí cùæt àûát noá caã. Nhiïìu lêìn, chuáng töi thûã tòm nguyïn nhên vaâ cùæt nghôa taåi sao, nhûng cuäng khöng coá kïët quaã mêëy. Àöëi vúái boån hai mûúi tuöíi chuáng töi, caái gò cuäng rêët laâ mú höì: vúái Cöëp, Muynlú, Lia vaâ töi, vúái têët caã boån töi maâ laäo Cùngtörec goåi laâ tuöíi treã gang theáp.

Boån lñnh nhiïìu tuöíi hún coân gùæn boá chùåt cheä vúái quaá khûá. Hoå coá möåt cú súã, hoå coá vúå, coá con, coá nghïì nghiïåp, coá nhûäng súåi dêy raâng buöåc khaá vûäng chùæc maâ chiïën tranh cuäng khöng cùæt àûát nöíi. Nhûng chuáng töi, vúái caái tuöíi hai mûúi, chuáng töi chó coá cha meå vaâ möåt vaâi àûáa trong boån, coá ngûúâi yïu. Chùèng coá gò àaáng kïí. ÚÃ caái tuöíi chuáng töi, quyïìn lûåc cuãa cha meå chùèng coân àûúåc laâ bao, maâ phuå nûä cuäng chûa chi phöëi àûúåc chuáng töi nûäa. Ngoaâi caái àoá ra, nhûäng caái khaác chùèng coá gò àaáng kïí. Möåt chuát mú möång viïín vöng, vaâi caái ngöng rúãm vaâ nhaâ trûúâng; cuöåc söëng cuãa chuáng töi chûa ài àïën àêu.

Vaâ bêy giúâ chùèng coân laåi caái gò cuãa cuöåc söëng êëy nûäa. Cùngtörec àaä noái rùçng chuáng töi àang bûúác vaâo ngûúäng cûãa cuãa cuöåc àúâi. Àuáng laâ nhû vêåy. Chuáng töi àaä laâ boån trïn khöng chùçng, dûúái khöng rïî, chiïën tranh nhû möåt con söng àaä cuöën chuáng töi theo doâng cuãa noá. Vúái nhûäng ngûúâi nhiïìu tuöíi hún, chiïën tranh chó laâ möåt sûå giaán àoaån. Hoå coá thïí nghô àïën möåt caái gò vûúåt ra ngoaâi phaåm vi cuãa noá.




Nhûng chuáng töi, chuáng töi àaä bõ chiïën tranh toám lêëy: vaâ khöng biïët vïì sau ra laâm sao nûäa. Hiïån giúâ, chuáng töi chó biïët rùçng mònh àaä trúã nïn cuåc suác möåt caách kyâ quaái vaâ àau àúán, duâ rùçng nhiïìu khi chuáng töi khöng coân àuã sûác àïí caãm thêëy buöìn phiïìn nûäa.

Tuy Muynlú theâm muöën àöi uãng cuãa Kemúrich, nhûng noá vêîn thûúng baån, khöng keám gò möåt ngûúâi khaác maâ caãnh àau xoát coá thïí ngùn chùån nhûäng yá nghô tûúng tûå. Coá àiïìu laâ noá biïët nhêån ra chöî khaác nhau.

Nïëu àöi uãng êëy coân àûúåc àöi chuát ñch lúåi cho Kemúnch thò Muynlú thaâ dêîm chên khöng lïn dêy theáp gai coân hún laâ nghô caách chiïëm àoaåt lêëy noá. Àùçng naây àöi uãng chùèng coân dñnh daáng àïën sûác khoeã Kemúrich nûäa, trong khi noá rêët coá thïí àûúåc viïåc cho Muynlú.

Kemúrich chïët àïën núi, ai thûâa hûúãng àöi uãng êëy maâ chaã thïë. Vêåy taåi sao Muynlú laåi khöng coá thïí lêëm leát möåt tñ. Hùèn laâ Muynlú coá quyïìn hún möåt gaä y taá chûá. Chúâ àïën luác Kemúrich chïët thò muöån quaá. Chñnh vò vêåy maâ ngay tûâ luác naây, Muynlú àaä múã mùæt thao laáo ra maâ theo doäi. Chuáng töi àaä mêët yá thûác vïì moåi kiïíu quan hïå khaác vò chuáng àïìu giaã taåo; chó coá thûåc tïë múái àaáng kïí vaâ coá têìm quan troång àöëi vúái chuáng töi. Vaâ nhûäng àöi uãng töët thò hiïëm lùæm.

Khöng phaãi möåt ngaây maâ àeã ra àiïìu àoá. Khi àïën súã möå binh chuáng töi chó múái laâ möåt lúáp hoåc göìm hai mûúi cêåu trai treã, àêìy haänh diïån, cuâng ài caåo troåc àêìu möåt loaåt (vúái nhiïìu àûáa, àoá laâ lêìn àêìu tiïn) trûúác khi bûúác vaâo sên traåi lñnh. Chuáng töi chûa àûáa naâo coá dûå àõnh roä raâng vïì tûúng lai caã; rêët ñt àûáa coá yá nghô hùèn hoi vïì nghïì nghiïåp laâm ùn sinh söëng sau naây. Traái laåi, àêìu oác chuáng töi àêìy nhûäng yá nghô löng böng, gaán cho cuöåc àúâi vaâ cho caã chiïën tranh nûäa, möåt tñnh chêët lyá tûúãng vaâ gêìn nhû laäng maån.

Thúâi gian luyïån têåp quên sûå keáo daâi mûúâi tuêìn lïî vaâ söë ngaây êëy àuã thay àöíi chuáng töi möåt caách cùn baãn hún laâ mûúâi nùm trïn ghïë nhaâ trûúâng. Chuáng töi àaä hoåc àûúåc rùçng möåt caái cuác aáo àaánh boáng cêín thêån coân quan troång hún laâ caã böën têåp saách Scöpenhacú. Luác àêìu chuáng töi ngaåc nhiïn, röìi àïën bûåc böåi, sau cuâng laâ mùåc kïå, chuáng töi nhêån thêëy khöng phaãi trñ tuïå coá veã chiïëm phêìn ûu thïë,




maâ laâ caái baân chaãi àaánh xi, khöng phaãi tû tûúãng maâ laâ "quy tùæc”, khöng phaãi sûå tûå do maâ laâ caách luyïån têåp. Chuáng töi àaä ài lñnh vúái têët caã loâng haâo hûáng vaâ tûå nguyïån, nhûng ngûúâi ta àaä laâm àuã thûá àïí chuáng töi chaán ngaán. Sau ba tuêìn lïî, chuáng töi àaä hiïíu rêët roä rùçng möåt gaä phu traåm àeo lon coá uy quyïìn àöëi vúái chuáng töi hún caã böë meå chuáng töi trûúác kia, hún caã nhûäng ngûúâi daåy döî chuáng töi, hún têët caã nhûäng bêåc thiïn taâi cuãa nïìn vùn hoaá, tûâ Platöng cho àïën Gút. Vúái nhûäng cùåp mùæt non treã vaâ rêët linh lúåi, chuáng töi nhòn thêëy caái khaái niïåm cöí àiïín vïì töí quöëc maâ caác thêìy giaáo trûúác kia nhöìi cho chuáng töi, bêy giúâ túái àêy àaä àaåt àïën chöî tûúác àoaåt nhên caách maâ ngûúâi ta chùèng bao giúâ daám laâm àöëi vúái caã nhûäng ngûúâi àêìy túá heân haå nhêët.

Chaâo, àûáng nghiïm, ài nghiïm, böìng suáng, quay bïn phaãi, hoùåc quay bïn traái, àêåp goát chên, chõu àûång nhûäng lúâi xó vaã, va vêëp haâng nghòn chuyïån, thêåt thïë, trûúác àêy chuáng töi àaä nghô àïën caái sûá mïånh cuãa chuáng töi vúái möåt yá nghô khaác hùèn, thïë maâ nay chuáng töi thêëy ngûúâi ta chuêín bõ cho chuáng töi trúã nïn nhûäng bêåc anh huâng y nhû ngûúâi ta têåp ngûåa trong raåp xiïëc vêåy.

Nhûng röìi cuäng quen thöi. Thêåm chñ chuáng töi cuäng biïët rùçng möåt phêìn cuãa nhûäng caái àoá laâ cêìn thiïët, nhûng caái phêìn coân laåi kia thò thêåt laâ thûâa. Con nhaâ lñnh rêët tinh àöëi vúái nhûäng chuyïån nhû thïë.

Lúáp hoåc cuãa chuáng töi bõ chia thaânh tûâng nhoám ba ngûúâi, böën ngûúâi, àúåi àûa vaâo caác phên àöåi: chuáng töi cuâng úã vúái nhûäng anh thuyïìn chaâi, nhûäng anh nöng dên, nhûäng anh thúå nhaâ maáy, nhûäng anh thúå thuã cöng ngûúâi xûá Fridú,... vaâ chuáng töi rêët choáng thên nhau. Cöëp, Muynlú, Kemúrich vaâ töi àûúåc àiïìu àïën phên àöåi thûá chñn, àûáng àêìu laâ Himmenxtöt.

Hùæn nöíi tiïëng laâ tay "hùæc xò dêìu", àïíu nhêët traåi, vaâ hùæn lêëy laâm haänh diïån vïì caái àoá. Möåt con ngûúâi beáo luân, ài lñnh àaä mûúâi hai nùm, rêu meáp àoã hoe, cong vïính lïn, nguyïn laâ phu traåm luác coân úã ngoaâi.

Àöëi vúái Cöëp, Jaàún, Vethut vaâ töi, hùæn giaám saát möåt caách àùåc biïåt vò hùæn caãm thêëy boån töi coá veã bûúáng ngêìm àöëi vúái hùæn. Möåt




buöíi saáng, töi phaãi doån giûúâng cho hùæn àuáng mûúâi böën lêìn, lêìn naâo hùæn cuäng khöng vûâa yá, röìi laåi ruä tung ra. Trong hai mûúi giúâ liïìn têët nhiïn cuäng coá nhûäng luác nghó, töi àaä phaãi àaánh múä möåt àöi uãng rùæn nhû àaá vaâ àaä laâm cho noá mïìm nhuän ra, àïën nöîi chñnh Himmenxtöt khöng coân kïu vaâo àêu àûúåc nûäa. Theo lïånh hùæn, töi phaãi kyâ coå caã cùn phoâng cho saåch nhû múái, bùçng möåt chiïëc baân chaãi àaánh rùng. Cöëp vaâ töi bùæt àêìu chêëp haânh caái mïånh lïånh phaãi queát tuyïët ngoaâi sên doanh traåi bùçng möåt caái baân chaãi cêìm tay vaâ möåt caái caâo. Nïëu khöng coá möåt viïn trung uyá tònh cúâ ài àïën àuöíi chuáng töi vïì vaâ xaåc cho Himmenxtöt möåt trêån nïn thên thò chuáng töi coân phaãi laâm cho àïën luác chïët coáng. Khöën nöîi, hêåu quaã cuãa viïåc naây laâ Himmenxtöt ngaây caâng hùçn hoåc àöëi vúái boån töi. Töi phaãi nhêån phiïn gaác böën ngaây chuã nhêåt liïìn vaâ trong thúâi gian êëy cuäng phaãi "cêëm phoâng” luön. Vúái toaân böå quên trang vuä khñ, töi àaä phaãi têåp nhûäng àöång taác sau àêy trïn möåt baäi àêët hoang trún nhaäy vaâ ûúát aát: "Nhaãy", "Nùçm", "Nhaãy", "Nùçm!”, cho àïën khi töi biïën thaânh möåt àöëng buân nhoe nhoeát vaâ quyå xuöëng vò kiïåt sûác. Böën giúâ sau töi àaä phaãi àïën trònh diïån Himmenxtöt cuâng vúái têët caã àöì lïî àaä coå rûãa tinh tûúm. Quaã thûåc hai baân tay töi toeá maáu vò phaãi kyâ coå nhiïìu quaá. Cuâng vúái Cöëp, Vethut vaâ Jaàún, töi àaä phaãi àûáng nghiïm trong mûúâi lùm phuát, khöng àeo bñt têët tay giûäa luác trúâi reát khuãng khiïëp, ngoán tay trêìn aáp vaâo noâng suáng. Trong khi êëy boån Himmenxtöt ài baách böå xung quanh boån töi mùæt gûúâm gûúâm nhòn xem boån töi coá cûåa quêåy tñ naâo khöng àïí bùæt löîi. Hai giúâ àïm chó phong phanh caái aáo loát maâ töi phaãi chaåy liïìn taám lêìn, thêåt nhanh, tûâ têìng gaác trïn cuãa doanh traåi xuöëng têån dûúái sên, chó vò töåi àïí quêìn àuâi chúâm vaâi phên ra ngoaâi mùåt ghïë àêíu, núi moåi ngûúâi phaãi xïëp goái quêìn aáo cuãa mònh theo àuáng quy caách. Thêìy cai trûåc tuêìn -Himmenxtöt - vûâa chaåy àïën bïn vûâa mùæng nhiïëc.

Trong buöíi têåp àêm lï, bao giúâ töi cuäng phaãi àêëu vúái Himmenxtöt; hùæn bùæt töi cêìm möåt caái gêåy bùæt nùång chònh chõch, coân hùæn chó cêìm möåt caái gêåy göî sûã duång thuêån tiïån, thaânh thûã hùæn coá thïí dïî daâng àêm vaâo caánh tay töi laâm cho tñm bêìm nhiïìu chöî. Noái cuãa àaáng töåi, möåt lêìn töi nöíi hung lïn, nhùæm mùæt xöng bûâa vaâo hùæn, vaâ thoåc cho möåt cuá vaâo buång, maånh àïën nöîi hùæn ngaä quay




lú ra. Khi hùæn àõnh kiïån thò viïn chó huy àaåi àöåi laåi chïë giïîu hùæn vaâ baão tûâ nay phaãi cêín thêån hún, thïë thöi. Öng ta àaä biïët toãng Himmenxtöt röìi vaâ lêëy laâm thuá võ vïì caái chuyïån hùæn bõ möåt vöë nhû vêåy. Töi àaä trúã nïn möåt tay xuêët sùæc vïì mön leo xaâ ngang vaâ dêìn dêìn töi chùèng haäi möåt àõch thuã naâo trong mön co àêìu göëi. Nghe thêëy tiïëng Himmenxtöt laâ boån töi cuäng àuã phaát run lïn, nhûng caái con ngûåa traåm àaä thaânh man rúå êëy àûâng hoâng laâm cho boån töi phaãi haå cúâ khuêët phuåc.

Möåt ngaây chuã nhêåt, Cöëp vaâ töi, hai àûáa cêìm gêåy keáo lï qua sên traåi nhûäng thuâng phên cuãa nhaâ xñ; àuáng luác êëy, Himmenxtöt taåt qua àoá, aáo quêìn baãnh choeå, sùæp sûãa ài chúi. Hùæn dûâng laåi trûúác mùåt chuáng töi hoãi xem laâm thïë coá thñch khöng. Thïë laâ mùåc kïå, muöën ra sao thò ra, chuáng töi giaã vúâ trûúåt chên möåt caái hêët caã thuâng phên vaâo chên hùæn, hùæn phaát àiïn phaát cuöìng lïn, nhûng vöë êëy thêåt laâ àñch àaáng.

- Phaãi cho chuáng maây ra toaâ aán binh! - Hùæn theát lïn. Cöëp àaä chaán ngêëy caái gioång êëy, traã lúâi: - Nhûng trûúác hïët seä coá möåt cuöåc thêím vêën, khi êëy chuáng töi

seä noái toaåc moáng heo... - Chuáng maây daám noái vúái thêìy cai nhû thïë haã? - Himmenxtöt

gêìm lïn. - Chuáng maây àiïn röìi haã? Àûáng àêëy tao hoãi àaä. Chuáng maây àõnh laâm gò haã?

- Chuáng töi seä noái toaåc hïët moåi chuyïån vïì thêìy cai, - Cöëp traã lúâi, ngoán tay àùåt trïn neåp quêìn.

Himmenxtöt hiïíu ngay tònh thïë, cuát thùæng, chùèng ho he gò nûäa.

Noái cho àuáng thò luác sùæp ài, hùæn cuäng coân lêìu bêìu: - Röìi chuáng maây seä biïët tay öng. Nhûng thïë laâ bao nhiïu uy tñn cuãa hùæn ài àúâi nhaâ ma. Möåt

lêìn khaác hùæn coân bùæt chuáng töi têåp úã baäi hoang, vêîn nhûäng àöång taác "Nùçm", "Nhaãy", "Nùçm", "Nhaãy"! Thûåc tònh, chuáng töi vêîn tuên




theo, vò mïånh lïånh laâ mïånh lïånh, nhûng chuáng töi laâm möåt caách chêåm chaåp àïën nöîi Himmenxtöt phaãi tuyïåt voång.

Chuáng töi bònh thaãn nhñch àêìu göëi lïn, röìi àïën hai tay, vaâ cûá thïë tiïëp tuåc; trong luác àoá hùæn phaát khuâng lïn, àaä ra möåt lïånh khaác röìi. Trûúác khi chuáng töi toaát möì höi, thò hùæn àaä khaãn àùåc caã tiïëng.

Sau àoá, hùæn àïí chuáng töi yïn. Kïí thò hùæn vêîn xaåc chuáng töi laâ "àöì lúån", nhûng xem yá àaä coá veã nïí.

Nhiïìu thêìy cai khaác toã ra àaä biïët àiïìu hún vaâ rêët phaãi chùng. Hoå cuäng laâ söë àöng nûäa. Nhûng trûúác hïët thêìy naâo cuäng muöën giûä caái chên "daåy döî" úã hêåu phûúng caâng lêu caâng hay, maâ muöën thïë thò phaãi hùæc vúái lñnh múái.

Thûåc ra, chuáng töi àaä hiïíu möåt caái baäi têåp cuãa traåi lñnh coá thïí lõch sûå àïën mûác naâo röìi: vaâ nhiïìu phen chuáng töi àaä phaãi àiïn cuöìng gaâo theát lïn.

Nhiïìu àûáa trong boån töi àaä phaát öëm, thêåm chñ thùçng Vön àaä chïët vò sûng phöíi, nhûng nïëu chuáng töi àêìu haâng thò ngûúâi ta seä cho chuáng töi laâ àaám heân.

Chuáng töi trúã nïn khùæc khöí, àa nghi, taân nhêîn, hay hùçn thuâ, cuåc suác, maâ nhû thïë cuäng töët thöi, vò chñnh chuáng töi àang thiïëu nhûäng àûác tñnh êëy. Giaã duå ngûúâi ta àiïìu ngay chuáng töi àïën caác chiïën haâo, maâ khöng coá thúâi kyâ huêën luyïån êëy, chùæc hùèn nhiïìu àûáa trong boån töi seä phaát àiïn.

Nhû thïë chuáng töi àaä àûúåc chuêín bõ cho nhûäng gò àang chúâ àúåi mònh.

Chuáng töi khöng bõ quêåt ngaä. Traái laåi chuáng töi thñch ûáng àûúåc vúái hoaân caãnh. Caái tuöíi hai mûúi cuãa chuáng töi, tuy non núát àöëi vúái nhiïìu viïåc khaác, laåi àûúåc cho chuáng töi vïì viïåc naây. Nhûng àiïìu quan troång nhêët laâ möåt tònh caãm vûäng chùæc vïì àoaân kïët àaä tröîi dêåy trong chuáng töi, tònh caãm àoá úã ngoaâi mùåt trêån laâm naãy núã caái quyá nhêët maâ chiïën tranh taåo nïn, àoá laâ tònh àöìng àöåi.

Töi ngöìi caånh giûúâng Kemúrich. Möîi luác noá thïm nguy ngêåp. Chung quanh chuáng töi, om soâm, rêìm rô.




Möåt chuyïën taâu y tïë vûâa múái àïën vaâ ngûúâi ta lûåa nhûäng thûúng binh coân coá thïí chuyïn chúã àûúåc. Ngûúâi thêìy thuöëc ài qua giûúâng Kemoâlich, öng ta chùèng buöìn nhòn noá nûäa.

- Chùæc laâ àïën lûúåt sau. Phùng aå. - töi noái vúái noá. Noá chöëng khuyãu tay lïn, giûäa nhûäng caái göëi dûåa. - Hoå àaä cûa chên mònh röìi, - noá noái. Thïë laâ bêy giúâ noá àaä biïët. Töi gêåt àêìu vaâ traã lúâi: - Cêåu nïn mûâng laâ àûúåc thoaát nhû thïë. Noá im lùång. Töi laåi tiïëp: - Àaáng leä bõ caã hai chên cú, Phùng aå. Veghïlú àaä mêët caánh

tay phaãi, coân khöí hún chûá. Mêëy laåi cêåu seä àûúåc vïì nhaâ cú maâ. Noá nhòn töi: - Chùæc khöng? - Hùèn thïë chûá lõ. Noá nhùæc laåi: - Chùæc khöng ? - Nhêët àõnh thïë Phùng aå. Coá àiïìu laâ sau khi giaãi phêîu, cêåu

cêìn phaãi laåi sûác àaä. Noá ra hiïåu baão töi laåi gêìn. Töi cuái ngûúâi saát vaâo noá vaâ noá thò

thêìm: - Mònh khöng tin thïë àêu. - Phùng. Àûâng coá noái vúá vêín; chó vaâi ngaây laâ cêåu seä biïët thöi.

Möåt chên thò coá sao àêu. ÚÃ àêy, ngûúâi ta coân chûäa àûúåc nhûäng ca nùång gêëp mêëy êëy chûá.

Noá giú baân tay lïn: - Cêåu nhòn nhûäng ngoán tay àêy naây.




- Do giaãi phêîu àêëy thöi. Cöë ùn uöëng ài, röìi cêåu seä mau khoãi. Caác cêåu ùn uöëng coá khaá khöng? Noá chó cho töi caái ca coân lûng möåt nûãa. Töi gêìn nhû gùæt lïn:

- Phùng, cêåu phaãi ùn ài chûá, ùn laâ chñnh àêëy. ÚÃ àêy cuäng khaá àêëy chûá.

Noá xua tay, khöng àöìng yá vúái töi. Möåt luác sau, noá noái thong thaã:

- Trûúác kia mònh cuäng muöën ài laâm kiïím lêm. - Thò cêåu vêîn coá thïí ài laâm chûá sao. - töi noái àïí an uãi noá. -

Hiïån nay coá nhûäng loaåi chên tay giaã tuyïåt lùæm, lùæp vaâo chñnh cêåu cuäng khöng thêëy laâ mònh thiïëu möåt chên cú, ùn khúáp vúái caác bùæp thõt ghï lùæm. Lùæm luác möåt baân tay giaã, ngûúâi ta coá thïí cûã àöång caã ngoán tay, coá thïí laâm luång viïët laách àûúåc nûäa kia. Mêëy laåi, ngaây caâng coá nhiïìu phaát minh múái laå chûá.

Noá im möåt luác röìi noái: - Cêåu coá thïí lêëy àöi uãng cuãa mònh cho thùçng Muynlú. Töi gêåt àêìu vaâ cöë nghô xem coá thïí tòm àûúåc cêu gò nûäa àïí

àöång viïn noá khöng. Àöi möi cuãa noá khuêët ài, caái miïång trúã nïn röång hún, rùng nhö ra hún, tröng nhû cuåc phêën, da thõt tiïu ài àêu caã, caái traán dö ra nhiïìu hún, goâ maá löìi lïn... Böå xûúng àang hiïån hònh. Mùæt àaä truäng xuöëng. Chó vaâi giúâ nûäa laâ hïët chuyïån.

Khöng phaãi töi tröng thêëy noá lêìn àêìu, maâ hai àûáa àaä cuâng lúán lïn vúái nhau. Thïë maâ bêy giúâ tröng noá thêåt laâ khaác hùèn. Töi àaä tûâng coáp baâi cuãa noá. ÚÃ trûúâng, noá thûúâng mùåc böå quêìn aáo maâu haåt deã coá thùæt lûng, hai caái khuyãu tay boáng lïn vò maâi trïn baân. Ngoaâi ra, trong boån töi, chó coá mònh noá biïët chúi quay thùèng tay trïn xaâ àún. Luác êëy, toác noá xoaä xuöëng mùåt tröng nhû tú vêåy. Vïì chöî naây, laäo Cùngtöree lêëy laâm haänh diïån vò noá; nhûng laäo ta laåi khöng chõu àûúåc muâi thuöëc laá. Da noá rêët trùæng.

Tröng noá coá caái veã gò cuãa con gaái. Töi nhòn xuöëng àöi uãng cuãa töi; àöi uãng múái to vaâ thö laâm

sao; caái quêìn nheát vaâo àêëy, phöìng ra; khi àûáng dêåy, hai caái öëng




quêìn thuâng thònh tröng ngûúâi coá veã àö lùæm. Nhûng khi chuáng töi ài tùæm, chên vaâ vai àöåt nhiïn laåi coâm nhom ài. Khi êëy chuáng töi khöng coân laâ lñnh nûäa, maâ hêìu nhû laâ nhûäng thùçng beá con, khöng ai tin laâ chuáng töi coá thïí àeo ba lö àûúåc. Luác chuáng töi cúãi trêìn, thêåt laâ ngöå nghônh; chuáng töi laâ nhûäng gaä thûúâng dên, vaâ chuáng töi cuäng caãm thêëy na naá nhû vêåy.

Phùng Kemúrich luác ài tùæm, tröng gêìy beá nhû möåt àûáa treã con, thïë maâ bêy giúâ noá nùçm daâi úã àêy, taåi sao laåi thïë nhó? Ngûúâi ta cêìn phaãi dêîn têët caã nhên loaåi àïën trûúác giûúâng noá maâ noái to lïn rùçng: "Naây àêy laâ Phùng Kemúrich, mûúâi chñn tuöíi rûúäi, noá khöng muöën chïët, xin àûâng àïí noá phaãi chïët.”

Nhûäng yá nghô cuãa töi trúã nïn löån xöån. Caái khöng khñ àêìy muâi phï nön vaâ maáu muã höi thöëi naây laâm tùæt caã phöíi, àoá laâ möåt thûá höì àùåc quaánh laâm cho ngûúâi ta ngaåt thúã.

Boáng töëi traân àïën. Khuön mùåt Kemúrich xanh nhúåt ài. Khuön mùåt nhö ra giûäa hai caái tai vaâ nhúåt nhaåt àïën nöîi nhû noá loeá ra möåt aánh saáng yïëu úát. Caái miïång cûã àöång nheâ nheå. Töi laåi saát bïn noá. Noá thò thêìm: "Nïëu cêåu tòm thêëy caái àöìng höì cuãa mònh, thò gûãi vïì nhaâ höå mònh".

Töi khöng phaãn àöëi gò caã. Bêy giúâ thêåt vö ñch. Khöng coân caách naâo laâm cho noá yïn têm àûúåc nûäa. Sûå bêët lûåc

daây voâ töi. Trúâi! Caái traán vúái hai thaái dûúng loäm sêu vaâo kia, caái muäi àaä

teo ài kia! Laåi coân baâ cuå khoác loác úã nhaâ, maâ töi phaãi viïët thû vïì! Chao öi, giaá caái thû êëy àaä viïët röìi! Boån y taá xaách chai, xaách thuâng ài qua. Möåt ngûúâi trong boån bûúác laåi, nhòn Kemúrich coá veã thùm doâ, röìi laãng ra; roä raâng laâ hùæn àúåi. Chùæc laâ hùæn àang cêìn caái giûúâng.

Töi saát laåi gêìn Phùng, vaâ noái vúái noá y nhû töi coá thïí cûáu söëng àûúåc noá:

- Coá leä ngûúâi ta seä àûa cêåu vïì an dûúäng àûúâng Clötecbe, chöî coá nhûäng biïåt thûå êëy, Phùng aå. Ngöìi bïn cûãa söí cêåu coá thïí nhòn têët caã vuâng quï cho àïën têån hai caái cêy úã phña chên trúâi. Bêy giúâ àang




laâ muâa àeåp nhêët nùm. Luáa sùæp chñn, buöíi chiïìu, dûúái aánh mùåt trúâi caánh àöìng chùèng khaác gò xaâ cûâ. Laåi con àûúâng tröìng baåch dûúng doåc theo khu Clötecbach maâ boån mònh vêîn uöëng caâ phï ngon tuyïåt nûäa chûá! Luác êëy, cêåu coá thïí baây möåt caái chêåu thuyã tinh vaâ nuöi caá vaâng, cêåu coá thïí ra vaâo tuyâ yá, chùèng phaãi pheáp tùæc gò caã, cêåu laåi coá thïí chúi àaân dûúng cêìm nûäa, nïëu cêåu thñch.

Töi cuái xuöëng khuön mùåt cuãa noá àang chòm trong boáng töëi. Noá coân thúã thoi thoáp. Mùåt noá ûúát àêîm, noá khoeã. Chao öi, töi ùn noái thêåt laâ vúá vêín, chùèng ra laâm sao!

Töi quaâng lêëy vai noá vaâ saát mùåt töi vaâo mùåt noá. - Bêy giúâ cêåu coá buöìn nguã khöng? Noá khöng traã lúâi, nhûäng gioåt nûúác mùæt chaãy roâng roâng trïn

maá. Töi muöën lau cho noá, nhûng caái khùn tay cuãa töi bêín quaá. Möåt giúâ tröi qua, töi vêîn ngöìi àêy, àêìu oác cùng thùèng vaâ töi chùm chuá theo doäi xem noá coá muöën dùån gò nûäa khöng. Giaá noá múã to miïång la àûúåc vaâ kïu lïn! Nhûng noá chó khoác, àêìu ngoeåo sang möåt bïn. Noá chùèng nhùæc gò àïën meå, àïën caác anh em, chõ em, noá chùèng noái gò caã; coá leä têët caã nhûäng caái àoá àaä xa xöi àöëi vúái noá röìi. Giúâ àêy noá chó coân möåt thên möåt mònh vúái cuöåc àúâi heân moån, mûúâi chñn tuöíi, noá khoác vò cuöåc àúâi êëy boã noá maâ ài.

Àoá laâ caái chïët caãm àöång, àau àúán nhêët maâ töi chûa tûâng thêëy, duâ rùçng luác trûúác Teátgien chïët cuäng buöìn lùæm, noá khoeã nhû möåt con gêëu, theát lïn goåi meå, mùæt múã trûâng trûâng, tay cêìm caái lûúäi lï, àêìy veã hoaãng höët, xua àuöíi thêìy thuöëc ra khoãi giûúâng noá, maäi cho àïën luác noá chïët.

Böîng Kemúrich bùæt àêìu rïìn rô vaâ thúã döëc. Töi vuâng dêåy, laão àaão chaåy ra ngoaâi vaâ hoãi: "Baác sô àêu röìi? Baác sô àêu röìi?" Chúåt thêëy caái aáo choaâng trùæng, töi chùån laåi:

- Öng àïën ngay cho, nïëu khöng Phùng Kemúrich chïët mêët. Laäo ta gúä ra vaâ hoãi ngûúâi y taá àûáng àêëy: - Caái gò thïë? Gaä kia traã lúâi:




- Giûúâng 26, cûa bùæp àuâi trïn. Laäo thêìy thuöëc gùæt lïn: - Laâm thïë naâo maâ hiïíu àûúåc. Ngaây höm nay töi cûa nhûäng

nùm caái chên. Laäo àêíy töi ra vaâ baão ngûúâi y taá: - Àïën xem sao! Röìi laäo ta laåi chaåy àïën phoâng möí. Töi giêån àiïn lïn, ài theo gaä y taá. Hùæn nhòn töi vaâ noái: - Hïët cûa laåi àïën cùæt suöët tûâ nùm giúâ saáng àïën giúâ àêëy anh

baån aå, mònh noái thêåt cêåu biïët, riïng ngaây höm nay thïm mûúâi saáu ngûúâi chïët. Caái thùçng cuãa cêåu àêy laâ thûá mûúâi baãy. Nhêët àõnh laâ phaãi àïën hai chuåc.

Töi tûúãng chûâng quyå xuöëng. Khöng coân sûác ài nûäa. Töi cuäng khöng muöën nöíi noáng nûäa. Vö ñch, töi chó muöën ngaä

guåc xuöëng vaâ khöng bao giúâ àûáng dêåy nûäa. Chuáng töi àïën trûúác giûúâng Kemúrich. Noá àaä chïët, mùåt coân

àêîm nûúác mùæt. Mùæt nûãa nhùæm nûãa múã... Gaä y taá huyách töi möåt caái vaâo sûúân: - Coá lêëy àöì àaåc khöng? Töi gêåt. Hùæn tiïëp: - Chuáng túá phaãi mang hùæn ài ngay vò cêìn giûúâng. Nhiïìu

ngûúâi khaác coân nùçm ngoaâi haânh lang kia kòa. Töi nhùåt nhaånh àöì lïì vaâ thaáo caái biïën cùn cûúác cuãa Kemrich.

Gaä y taá hoãi quyïín quên baå. - Khöng coá àêëy! Töi noái coá leä quên baå úã vùn phoâng àaåi àöåi vaâ töi ài. Àùçng sau töi, hoå àaä löi Phùng vûát lïn möåt têëm vaãi baåt. Bïn

ngoaâi boáng töëi vaâ gioá nhû giaãi thoaát cho töi.




Töi thúã thêåt maånh, vaâ caãm thêëy khöng khñ phúát qua da mùåt, noáng êëm vaâ ïm dõu hún bao giúâ hïët. Àöåt nhiïn töi nghô àïën boån con gaái, àïën nhûäng àöìng coã núã hoa, àïën nhûäng àaám mêy trùæng. Àöi chên töi cûá tûå chuáng bûúác trong nhûäng chiïëc giaây; töi raão bûúác, töi chaåy.

Nhûäng ngûúâi lñnh ài qua bïn töi; nhûäng lúâi hoå noái kñch àöång töi, nhûng töi chùèng hiïíu gò caã. Mùåt àêët cùng àêìy sinh lûåc, xuyïn qua baân chên traân ngêåp vaâo ngûúâi töi.

Àïm rung chuyïín ngaân tia lûãa àiïån. Àûúâng hoaã tuyïën vang àöång aâo aâo nhû möåt daân tröëng hoaâ vúái nhau.

Chên tay töi cûã àöång nhanh nheån. Töi thúã vaâ töi vuâng vêîy. Àïm khuya àang söëng. Caã töi nûäa, töi cuäng àang söëng. Töi àoái, möåt caái àoái cöìn caâo ghï gúám hún luác chó àoái tûâ trong buång.

Muynlú àûáng trûúác laán. Noá àúåi töi. Töi àûa àöi uãng cuãa Kemúrich cho noá. Chuáng töi ài vaâo, noá xoã thûã àöi uãng, thêåt laâ vûâa khñt. Noá luåc trong àöëng lûúng thûåc, biïëu töi möåt miïëng xuác xñch to. Ngoaâi ra, laåi coân nûúác cheâ pha rûúåu rum, rêët noáng.




CHÛÚNG 3

Chuáng töi nhêån àûúåc viïån binh. Ngûúâi ta lêëp caác chöî tröëng, vaâ nhûäng öí rúm trong laán truá quên laåi coá ngûúâi nùçm. Möåt phêìn laâ lñnh cuä. Nhûng cuäng coá hai mûúi lùm anh treã tuöíi tûâ nhûäng traåm tên binh sau mùåt trêån gûãi àïën. Boån naây keám chuáng töi gêìn möåt nùm. Cöëp huyách töi:

- Cêåu àaä tröng thêëy luä nhoác chûa? Töi gêåt. Mêëy àûáa chuáng töi vïnh vïnh vaáo vaáo, chuáng töi

chuái àêìu úã ngoaâi sên, chuáng töi thoåc tay vaâo tuái quêìn, chuáng töi ngùæm nghña boån lñnh múái vaâ chuáng töi tûå cho laâ nhûäng tay cûåu traâo.

Catdinxki àïën nhêåp boån vúái chuáng töi. Chuáng töi daåo qua nhûäng chuöìng ngûåa vaâ ài tòm nhûäng tay múái àïën maâ ngûúâi ta àang phaát mùåt naå chöëng húi àöåc vaâ caâ phï. Caát hoãi möåt cêåu treã nhêët:

- Chûâng àaä lêu lùæm àùçng êëy chûa àûúåc àúáp caái gò kha khaá möåt tñ phaãi khöng?

Thùçng kia nhùn: - Saáng baánh cuã caãi vaâng, trûa cuã caãi vaâng, töëi sûúân nêëu cuã caãi

vaâng vaâ xaâ laách cuã caãi vaâng. Catdinxki huyát saáo ra veã saânh soãi: - Baánh cuã caãi vaâng aâ? Coân laâ may àêëy; bêy giúâ ngûúâi ta àaä

àïën chöî laâm bùçng muân cûa röìi. Thïë coân caái moán àêåu trùæng, cêåu thêëy cuäng khaá àêëy chûá? Coá muöën laâm möåt miïëng khöng?

Cu cêåu àoã mùåt: - Anh laâm töi theâm roã daäi ra laâm gò? Catdinxki chó noái nhû ra lïånh:




- Lêëy caái caâmeân ra àêy. Chuáng töi nhòn Caát àêìy veã toâ moâ. Anh ta dêîn chuáng töi àïën

möåt caái thuâng göî, gêìn öí rúm cuãa anh. Roä raâng, caái thuâng àêìy àïën nûãa toaân laâ àêåu hêìm vúái thõt boâ.

Catdinxki àûáng ûúän ngûåc trûúác caái thuâng, y nhû öng tûúáng vaâ noái: - Múã mùæt ra, thoâ tay vaâo, àoá laâ khêíu lïånh cuãa ngûúâi Phöi. Boån töi ngaåc nhiïn quaá. Töi hoãi anh ta: - Chïët cha ! Caát, cêåu laâm thïë naâo maâ xoaáy àûúåc chöî naây thïë ? - Thùçng caâ chua àöìng yá cho bï têët caã, túá cho noá ba caái duâ luåa.

Naây, naây, caái moán àêåu trùæng maâ ùn nguöåi thò tuyïåt lùæm àêëy nheá. Anh ta röång raäi cho thùçng nhoác möåt khêíu phêìn vaâ noái: - Lêìn sau mang caâmeân àïën àêy, nhúá cêìm úã tay kia möåt àiïëu

xò gaâ hay möåt cuöån thuöëc, hiïíu chûa? Röìi anh ta quay vïì phña chuáng töi: - Têët nhiïn, vúái caác cêåu thò àûúåc miïîn khoaãn êëy. Catdinxki laâ möåt ngûúâi àaáng quyá vò anh ta coá caái giaác quan

thûá saáu. ÚÃ àêu cuäng coá nhûäng ngûúâi nhû vêåy nhûng thoaåt àêìu ñt ai àïí yá. Àaåi àöåi naâo cuäng coá möåt hai ngûúâi nhû thïë. Catdinxki laâ möåt con ngûúâi tinh quaái nhêët xûa nay töi chûa tûâng thêëy. Anh ta xuêët thên tûâ nghïì àoáng giêìy thò phaãi, nhûng caái êëy khöng àaáng kïí, anh ta biïët àuã moåi nghïì. Àaánh baån vúái anh ta thuá àaáo àïí. Cöëp vaâ töi àûúåc coi laâ baån cuãa anh ta, vaâ trong chûâng mûåc naâo àoá, Hai Vethut cuäng thïë. Thêåt ra thùçng naây chó laâ tay sai cuãa anh ta thöi, vò khi naâo xoay xúã moán gò maâ cêìn àïën sûác lûåc thò Caát goåi àïën noá. Ngûúåc laåi, noá cuäng àûúåc hûúãng nhûäng ên huïå, goåi laâ àïí àïìn buâ cho caái cöng khoá nhoåc.

Thñ duå coá lêìn ban àïm chuáng töi àïën möåt núi hoaân toaân xa laå, möåt núi vûâa àùåt chên àïën àaä biïët ngay laâ chùèng nûúác non gò, chó trú ra mêëy bûác tûúâng.




Chöî chuáng töi vûâa thu veán xong laâ möåt caái xûúãng maáy nhoã, töëi moâ. Coá mêëy caái giûúâng - noái cho àuáng laâ mêëy caái giaát giûúâng, mêëy thanh göî cùng dêy theáp.

Dêy theáp thò gay lùæm. Chuáng töi chùèng coá caái gò raãi lïn vò chùn coân phaãi àïí àùæp. Vaãi baåt thò moãng quaá.

Caát nhòn quanh queáo möåt tñ röìi baão Hai Vethut: - Ài theo mònh. Hoå ài vaâo xoám, möåt núi hoaân toaân múái laå àöëi vúái hoå. Nûãa giúâ sau, hoå trúã vïì, tay öm àêìy rúm. Caát àaä luâng àûúåc

möåt chuöìng ngûåa vaâ bao nhiïu laâ rúm luön thïí. Thïë laâ, giaá bêy giúâ khöng bõ caái àoái cöìn caâo noá haânh thò

chuáng töi coá thïí àaánh möåt giêëc say sûa êëm aáp. Cöëp hoãi möåt anh phaáo thuã àoáng úã vuâng naây àaä lêu: - Coá caái quaán ùn naâo quanh àêy khöng? Gaä kia cûúâi: - Cêåu tûúãng, úã àêy chùèng coá coác gò caã. Möåt mêíu baánh mò cuäng

àûâng hoâng. - Thïë khöng coân dên cû gò caã sao? Gaä kia khaåc möåt caái: - Coá, coá chûá, vaâi möëng, nhûng chñnh hoå cuäng lûúån quanh mêëy

caái nöìi nhû boån naây thöi. Thêåt laâ nêîu quaá. Chuáng töi laåi phaãi thñt caái thùæt lûng khöën

khöí vaâo thïm möåt nêëc nûäa, àaânh àúåi ngaây mai xe chúã thûác ùn àïën vêåy.

Thïë nhûng, töi thêëy Caát chuåp caái muä ca lö, töi hoãi anh ta: - Cêåu ài àêu àêëy, Caát? - Xem tònh hònh möåt tñ. Anh ta uïí oaãi bûúác ra, gaä phaáo thuã cûúâi khêíy:




- Àùçng êëy cûá ài maâ xem tònh hònh. Nhûng àûâng coá öm àöìm lùæm àêëy nheá.

Chaán naãn, chuáng töi nùçm ûúân caã ra vaâ tûå hoãi coá nïn àöång àïën lûúng thûåc dûå trûä khöng. Laâm thò liïìu quaá, cho nïn chuáng töi cöë chúåp mùæt möåt tñ.

Cöëp cêëu àiïëu thuöëc, cho töi möåt nûãa. Jaàún noái vïì caác moán ùn úã vuâng quï noá, àêåu vaán nêëu thõt múä. Phaãi cho caã rau thúm vaâo, nhûng phaãi àun cuâng möåt luác, chûá khöng àûúåc (xin Chuáa che chúã cho chuáng töi) cho khoai têy àêåu vaán vúái thõt múä riïng reä. Möåt àûáa gùæt nhùång lïn laâ nïëu Jaàún khöng im ngay möìm ài, hùæn seä nghiïìn noá ra laâm àöì gia võ àïí rùæc vaâo caái moán àêåu vaán cuãa noá.

Thïë laâ im lùång trúã laåi caái phoâng nguã röång raäi vaâ ngêîu nhiïn. Chó coân mêëy ngoån nïën lung linh trïn miïång chai, vaâ thónh thoaãng gaä phaáo thuã laåi khaåc nhöí. Chuáng töi àang thiu thiu thò cûãa keåt múã vaâ Caát xuêët hiïån. Töi àûúng mï nguã. Hùæn cùæp hai caái baánh úã möåt tay, tay kia xaách caái bõ raách vêëy maáu, trong àûång thõt ngûåa.

Gaä phaáo thuã kinh ngaåc àïí têíu thuöëc rúi khoãi miïång. Hùæn nùæn caái baánh: "Àuáng, baánh thêåt, maâ laåi coân noáng!" Caát khöng daâi doâng mêët thò giúâ. Hùæn xoay àûúåc baánh, thïë laâ àuã. Töi tin rùçng giaá àoáng úã sa maåc, cuäng chó möåt giúâ sau hùæn ta xoay xoaã àûúåc bûäa cheán coá àuã thõt quay, chaâ laâ vaâ rûúåu nho. Hùæn baão Hai bùçng gioång cöåc löëc: "Böí cuãi." Röìi hùæn ta ruát úã trong aáo ra möåt caái chaão, moác úã tuái ra möåt nùæm muöëi vaâ möåt khoanh múä. Caái gò hùæn ta cuäng àïìu nghô túái. Hai nhoám bïëp ngay trïn mùåt àêët.

Lûãa kïu laách taách giûäa caãnh tröëng traãi cuãa xûúãng maáy. Chuáng töi nhuán tay nhaãy xuöëng giûúâng.

Gaä phaáo thuã ngêåp ngûâng, khöng biïët coá nïn toã lúâi khen ngúåi khöng, biïët àêu laåi khöng àûúåc tñ chuát; nhûng Catdinxki chùèng àïí yá gò àïën hùæn, coi hùæn nhû khöng coá, thïë laâ gaä phaáo thuã luãi mêët, möìm lêím bêím vùng tuåc.

Caát biïët caách raán thõt ngûåa sao cho thêåt mïìm.




Khöng àûúåc boã ngay vaâo chaão; nhû thïë noá seä dai, trûúác hïët phaãi cho vaâo ñt nûúác chêìn qua àaä. Chuáng töi ngöìi xöím thaânh voâng troân, tay cêìm dao ùn röìi cûá viïåc toång cho àêìy daå daây.

Àêëy, Caát laâ con ngûúâi nhû thïë. Giaã duå trong möåt vuâng, quanh nùm chó coá caái gò ùn vaâo möåt giúâ naâo àoá thöi, thò àuáng caái giúâ àêëy, anh chaâng Caát ta nhû coá möåt linh tñnh baáo trûúác seä chuåp caái muä ca lö ài ra, vaâ àïën thùèng chöî coá caái moán êëy, y nhû coá la baân dêîn àûúâng, vaâ thïë laâ anh ta chöm àûúåc.

Anh ta tòm ra àûúåc àuã thûá : khi trúâi reát thò nhûäng caái chaão con vúái cuãi, rúm raå, baân ghïë, nhûng nhêët laâ caái gò cheán àûúåc. Thêåt laâ möåt sûå bñ hiïím. Ngûúâi ta ngúä nhûäng caái àoá tûâ trïn trúâi rúi xuöëng. Caái chuyïën búã nhêët cuãa anh ta laâ böën höåp töm huâm. Nhûng cuãa àaáng töåi, boån töi laåi thñch múä lúån raán hún.

Chuáng töi lùn löån trûúác laán truá quên vïì phña coá nùæng. Muâi hùæc ñn, muâi muâa heâ vaâ muâi möì höi chên nöìng nùåc.

Caát ngöìi caånh töi, vò anh ta thñch noái chuyïån. Buöíi chiïìu höm êëy, chuáng töi têåp chaâo quên sûå trong möåt giúâ

àöìng höì, chó vò Jaàún àaä chaâo möåt cêëp chó huy uïí oaãi quaá. Caát chó nghô vïì chuyïån êëy, anh ta noái: "Röìi cêåu xem, chuáng ta seä thua trêån chó vò chaâo kyä quaá thöi!" Cöëp bûúác laåi, chên ài khöng, quêìn xùæn moáng lúån.

Noá phúi àöi bñt têët vûâa giùåt trïn baäi coã. Caát nhòn trúâi, àaánh möåt caái rùæm thêåt lûåc, röìi noái bùçng möåt gioång kiïíu caách: "Bêët kyâ haåt àêåu naâo, duâ beá teåo, cuäng phaát ra tñ chuát êm nhaåc chûá!" Cöëp vaâ Caát bùæt àêìu tranh caäi vúái nhau. Àöìng thúâi, hai ngûúâi àaánh cuöåc möåt chai bia vïì trêån khöng chiïën àang diïîn ra trïn àêìu chuáng töi. Caát khöng chõu boã yá kiïën cuãa mònh, vúái tû caách laâ lñnh cûåu traâo: anh ta cöë phaát biïíu cho thaânh thú: "Nïëu cuâng hûúáng cuâng cheán nhû nhau". Chiïën tranh àaä hïët tûâ lêu coân gò. Coân Cöëp thò laåi laâ möåt nhaâ tû tûúãng. Noá muöën noái rùçng möîi lêìn tuyïn chiïën seä laâ möåt thûá höåi heâ cuãa dên chuáng: “coá giêëy vaâo cûãa, coá êm nhaåc cêín thêån”, nhû trong nhûäng cuöåc thi àêëu boâ möång êëy. Röìi trïn àêëu trûúâng. caác ngaâi böå trûúãng vaâ caác võ tûúáng cuãa hai nûúác, seä mùåc quêìn àuâi tùæm vaâ vuä trang bùçng duâi cui, cûá viïåc xöng vaâo maâ nïån nhau. Võ naâo




coân àûáng vûäng àûúåc àïën phuát cuöëi cuâng thò nûúác cuãa võ êëy seä thùæng trêån. Lúâi àïì nghõ êëy àûúåc hoan nghïnh vaâ cêu chuyïån chuyïín sang viïåc têåp lñnh úã doanh traåi.

Möåt hònh aãnh hiïån ra trong oác töi. Mùåt trúâi giûäa trûa chiïëu hêìm hêåp trïn sên traåi lñnh. Caái noáng kinh ngûúâi àeâ trôu khöng gian im lùång. Caác ngöi nhaâ im lòm nhû chïët. Moåi vêåt àïìu nguã. Ngûúâi ta chó nghe thêëy tiïëng tröëng têåp àaánh. Hoå ngöìi úã quanh àêu àêëy vaâ têåp àaánh möåt caách vuång vïì, àïìu àïìu, ngúá ngêín. Caã möåt sûå haâi hoaâ: caái nùæng giûäa trûa, caái sên traåi lñnh vaâ buöíi têåp àaánh tröëng.

Nhûäng cûãa söí doanh traåi àïìu tröëng höëc vaâ töëi om, úã vaâi cûãa söí, coá vùæt phúi mêëy caái quêìn aáo vaãi thö. Ngûúâi ta nhòn vaâo bïn trong coá veã theâm thuöìng. Nhûäng cùn phoâng thêåt laâ maát meã. Húäi nhûäng cùn phoâng töëi tùm coá muâi möëc, vúái nhûäng giaát giûúâng bùçng sùæt, nhûäng têëm àïåm vaãi keã ö vuöng, nhûäng caái tuã àuáng quy caách vaâ nhûäng chiïëc ghïë àêíu àïí trûúác mùåt! Chñnh caác ngûúi, caác ngûúi coá thïí laâm chuáng ta ao ûúác. Ngöìi àêy nhòn caác ngûúi, caác ngûúi àöëi vúái chuáng ta laâ caái phaãn aãnh thêìn kyâ cuãa Töí quöëc, vúái caái muâi nöìng nùåc cuãa thûác ùn àaä thiu, cuãa giêëc nguã, cuãa thuöëc laá vaâ cuãa quêìn aáo.

Catdinxki mö taã möåt caách rêët haâo hûáng nhûäng cùn phoâng êëy vúái bao nhiïu laâ maâu sùæc rûåc rúä. Chuáng töi coân ngêìn ngaåi gò maâ khöng trúã laåi? Vò chuáng töi cuäng chùèng àoâi hoãi gò hún.

Öi! Nhûäng giúâ huêën luyïån quên sûå trong buöíi saáng tinh mú. "Khêíu suáng kiïíu 98 göìm bao nhiïu böå phêån?" Öi! Nhûäng giúâ têåp thïí duåc buöíi chiïìu. "Nhûäng anh naâo àaánh dûúng cêìm ài ra khoãi haâng, bïn phaãi quay! Àïën nhaâ bïëp goåt khoai!" Kyã niïåm traân ngêåp.

Tûå nhiïn Cöëp bêåt cûúâi vaâ noái: "Àïën Long, àöíi taâu !" Àoá laâ caái troâ ûa thñch cuãa thêìy cai chuáng töi. Long laâ möåt nhaâ

ga úã ngaä ba. Àïí cho tuåi ài pheáp khöng thïí nhêìm àûúåc, Himmenxtöt bùæt chuáng töi têåp úã trong buöìng caái àöång taác àöíi taâu. Hùæn cho chuáng töi biïët rùçng àïën Long, ngûúâi ta seä ài qua möåt con àûúâng hêìm àïí sang chuyïën taâu chúã thû: con àûúâng hêìm êëy àûúåc tûúång thaânh bùçng nhûäng caái giûúâng. Möåt mïånh lïånh phaát ra: "Àïën




Long. Àöíi taâu’. Thïë laâ nhanh nhû chúáp, têët caã boån chuáng töi phaãi chui xuöëng gêåm giûúâng, röìi nhoai ra phña bïn kia. Coá möîi möåt àöång taác êëy maâ phaãi laâm haâng giúâ.

Trong luác êëy chiïëc maáy bay Àûác àaä bõ haåi nùång. Noá lao xuöëng khöng khaác möåt ngöi sao chöíi, keáo theo möåt

àaám khoái nhû caái phiïëu. Thïë laâ Cöëp thua cuöåc, mêët chai bia, noá xóa tiïìn ra nhùn nhoá

nhû bõ. - Himmenxtöt laâm phu traåm thò chùæc chùæn laâ möåt con ngûúâi

chêët phaác, - töi noái khi Anbe àaä búát óu. - Khöng hiïíu sao khi àoáng lon cai, hùæn laåi àïíu caáng quaá quêín

àïën thïë? Cêu hoãi laâm cho Cöëp söi nöíi hùèn lïn: - Khöng phaãi chó riïng Himmenxtöt múái thïë, nhiïìu ngûúâi

khaác cuäng thïë. Khi hoå vûâa àeo caái lon hoùåc thanh gûúm vaâo laâ hoå biïën chêët hoaân toaân, y nhû toång ximùng cêët sùæt vaâo ngûúâi.

- Quên phuåc noá laâm nïn thïë.... - töi noái nhû möåt giaã thuyïët. - Cuäng gêìn àuáng thïë, - Caát vûâa noái vûâa chuêín bõ möåt baâi diïîn

thuyïët traâng giang àaåi haãi. - Thïë nhûng lyá do chñnh laåi khaác. Cêåu thêëy àêëy. Khi cêåu luyïån cho möåt con choá biïët ùn khoai lang, röìi sau cêåu chòa cho noá möåt miïëng thõt: dêîu sao noá cuäng vêîn nhaãy xöí vaâo àúáp miïëng thõt, vò àoá laâ baãn chêët cuãa noá; nïëu cêåu cho con ngûúâi möåt chuát quyïìn haânh, cêu chuyïån cuäng thïë thöi: hùæn cuäng nhaãy xöí vaâo. Caái àoá laâ leä tûå nhiïn, vò baãn thên con ngûúâi, nguöìn göëc chó laâ möåt con vêåt bêín thóu, coá leä chó maäi vïì sau naây noá múái dûúåc queát lïn möåt lúáp lïî nghôa, nhû möåt laát baánh coá phïët bú lïn vêåy. Thïë maâ cuöåc àúâi nhaâ binh laåi laâ thùçng noå coá quyïìn hún thùçng kia. Khöí möåt nöîi anh naâo cuäng coá nhiïìu quyïìn quaá: möåt thêìy cai coá thïí haânh chuá lñnh trún àïën phaát àiïn, cuäng nhû ngaâi thiïëu uyá haânh thêìy cai, ngaâi àaåi uyá haânh ngaâi thiïëu uyá. Búãi anh naâo cuäng biïët caái quyïìn cuãa mònh, nïn hoå quen laåm quyïìn. Lêëy möåt thñ duå àún giaãn: Chuáng mònh vûâa ài têåp vïì, mïåt búã húi tai. Thïë maâ hoå ra lïånh haát. Kïët cuåc laâ möåt àiïåu haát keám haâo hûáng, vò anh naâo anh nêëy chó coân




àuã sûác coäng caái ba lö. Thïë laâ caã àaåi àöåi phaãi àùçng sau quay, chõu phaåt, têåp thïm möåt giúâ nûäa. Khi trúã vïì laåi coá lïånh haát: ngûúâi ta phaãi cöë haát cho ra haát. Nhû vêåy coá nghôa lyá gò. Viïn chó huy àaåi àöåi cûá laâm theo yá mònh, vò öng ta coá quyïìn. Khöng ai coá thïí chó trñch öng ta àûúåc, traái laåi öng ta laåi àûúåc tiïëng cûúng quyïët laâ àùçng khaác.

Nhûng àoá múái laâ chuyïån vùåt coân coá nhûäng biïån phaáp hùæc hún nhiïìu, laâm cho caác cêåu suâi boåt meáp ra nûäa kia. Bêy giúâ mònh hoãi caác cêåu, coá nghïì gò cho möåt ngûúâi thûúâng dên laâm, duâ hùæn laâ öng gò ài nûäa, àïí hùæn coá thïí giúã nhûäng chuyïån nhû vêåy maâ khoãi bõ ngûúâi ta àêåp cho vúä mùåt ra khöng chó trong caái nghïì nhaâ binh múái coá nhûäng chuyïån nhû thïë. Bêy giúâ, caác cêåu thêëy caã àêëy, caái uy quyïìn êëy böëc lïn àêìu con ngûúâi ta. Hún nûäa, trong ngaânh dên sûå thò hoå khöng laâm böå àûúåc nhû thïë.

- Nhû ngûúâi ta thûúâng noái, cêìn phaãi coá kyã luêåt, - Cöëp noái möåt caách uïí oaãi.

— Öi daâo, lyá do thò thiïëu gò. Caát lêìu bêìu. - Kïí ra thò coá leä cuäng cêìn àêëy nhûng àûâng coá caån taâu raáo maáng thöi. Cêåu thûã noái chuyïån êëy vúái möåt anh chûäa khoaá, möåt anh lûåc àiïìn, möåt anh thúå naâo àoá, cêåu thûã noái chuyïån êëy vúái möåt anh lñnh khöën khöí naâo àoá, maâ àa söë chuáng ta úã àêy laâ thïë. Anh ta chó thêëy möåt caách àún giaãn laâ ngûúâi ta haânh haå mònh trùm khoanh tûá àöëm vaâ anh ta, phaãi ra chöî muäi tïn hoân àaån, anh ta biïët roä caái gò cêìn, caái gò khöng cêìn chûá. Mònh noái àïí caác cêåu biïët rùçng úã àêy. ÚÃ mùåt trêån, caái anh lñnh queân laâ duäng caãm lùæm nheá. Àiïìu êëy khöng phaãi xoaâng àêu nheá.

Ai cuäng cöng nhêån àiïìu êëy; ai cuäng biïët rùçng chó coá úã chiïën haâo múái khöng têåp quên sûå nûäa; nhûng vûâa vïì caách mùåt trêån vaâi cêy söë, viïåc têåp taânh laåi tiïëp tuåc möåt caách ngu xuêín vúái nhûäng àöång taác chaâo, ài nghiïm, búãi vò àoá laâ möåt quy luêåt khöng thïí traánh àûúåc, phaãi laâm cho thùçng lñnh khöng röîi àûúåc möåt phuát.

Vûâa luác êëy, Jaàún túái, mùåt lêëm têëm nhûäng muån àoã. Noá caãm àöång àïën nöîi lñu caã lûúäi. Noá húán húã àaánh vêìn tûâng tiïëng cêu noái sau àêy: "Himmenxtöt àang trïn àûúâng ra mùåt trêån. Hùæn sùæp túái".




Jaàún thêm thuâ Himmenxtöt àïën têån xûúng têån tuyã. Vò Himmenxtöt úã traåi lñnh àaä huêën luyïån noá theo caái kiïíu riïng cuãa hùæn. Jadún hay àaái dêìm; ban àïm noá nguã, caái chuyïån êëy cûá tûå nhiïn xaãy ra thöi.

Himmenxtöt gên cöí lïn quyïët àoaán rùçng àoá chó do bïånh lûúâi vaâ hùæn àaä tòm àûúåc möåt pheáp khöng höí danh thêìy cai àïì chûäa cho Jaàún.

Hùæn phaát hiïån úã laán bïn caånh cuäng coá möåt anh chaâng àaái dêìm nûäa tïn laâ Kjnàecvatú. Hùæn bùæt cêåu naây nguã cuâng phoâng vúái Jaàún. Trong caác laán cuãa chuáng töi, ngûúâi ta quen sùæp àùåt nhû thïë naây, hai giûúâng chöìng lïn nhau, giaát giûúâng bùçng dêy theáp ken laåi. Thïë laâ Himmenxtöt böë trñ cho hai chaâng nùçm vúái nhau, lêìn lûúåt, anh naây nùçm giûúâng trïn thò anh kia nùçm giûúâng dûúái.

Dô nhiïn anh nùçm dûúái phaãi chõu àûång caãnh ngöå möåt caách ï chïì. Nhûng ngaây höm sau hoå laåi àöíi chöî.

Anh nùçm dûúái laåi lïn nùçm trïn, àïí traã thuâ. Àoá laâ phûúng phaáp tûå giaáo duåc do Himmenxtöt phaát minh ra. Biïån phaáp thò khaã öë. Nhûng yá kiïën khöng phaãi laâ khöng coá giaá trõ. Khöën nöîi, biïån phaáp êëy vö duång vaâ giaã thuyïët êëy cuãa Himmenxtút sai. Caã hai cu cêåu àïìu khöng phaãi vò lûúâi maâ àaái dêìm. Chó nhòn nûúác da nhúåt nhaåt cuãa hai ngûúâi, laâ ai cuäng nhêån thêëy thïë.

Kïët quaã cuöëi cuâng laâ möåt trong hai chaâng tûâ àoá phaãi nùçm xuöëng àêët, rêët dïî bõ caãm laånh.

Giûäa luác êëy, Hai àïën, ngöìi xuöëng caånh chuáng töi. Noá nhaáy töi möåt caái, xoa xoa caái baân tay höå phaáp: thûåc laâ

chuáng töi àaä söëng vúái nhau caái ngaây àeåp nhêët cuãa àúâi lñnh. ÊËy laâ buöíi töëi trûúác khi lïn àûúâng ra mùåt trêån. Ngûúâi ta àaä gheáp chuáng töi vaâo möåt trung àoaân vûâa thaânh lêåp, nhûng trûúác àoá ngûúâi ta cho chuáng töi trúã vïì chöî truá quên àïí lônh quêìn aáo; noái cho àuáng khöng phaãi laâ vïì traåi tên Dinh maâ laâ vïì möåt traåi lñnh khaác. Saáng höm sau chuáng töi phaãi lïn àûúâng. Buöíi töëi chuáng töi nghô caách thanh toaán vúái thùçng cha Himmenxtöt múái àûúåc.

Chuáng töi àaä thïì vúái nhau mêëy tuêìn lïî trûúác.




Cöëp àaä àõnh buång, khi hoaâ bònh lêåp laåi, seä vaâo ngaânh bûu àiïån àïí laâm cêëp trïn cuãa Himmenxtöt, luác êëy chùæc hùæn seä laåi trúã vïì laâm phu traåm. Noá nghô àuã moåi caách àïí ùn miïëng traã miïëng cho bùçng àûúåc.

Chñnh vò thïë maâ khöng bao giúâ Himmenxtöt hoâng khuêët phuåc àûúåc boån töi. Chuáng töi àõnh thïë naâo cuäng coá phen hùæn vaâo tay chuáng töi, chêåm nhêët laâ khi hïët chiïën tranh. Trong khi chúâ àúåi, chuáng töi muöën giaä cho hùæn möåt trêån nïn thên. Nïëu hùæn khöng nhêån ra àûúåc chuáng töi thò súå quaái gò, hún nûäa, saáng mai chuáng töi tïëch caã röìi cú maâ! Chuáng töi àaä nùæm àûúåc buöíi töëi hùæn hay àïën quaán naâo. Muöën vïì traåi, hùæn buöåc phaãi qua möåt phöë töëi vaâ vùæng. Chuáng töi rònh hùæn úã àêëy, sau möåt àöëng àaá.

Töi mang möåt caái khùn traãi giûúâng. Chuáng töi lo khöng biïët hùæn coá ài möåt mònh khöng. Cuöëi cuâng, chuáng töi nghe tiïëng bûúác chên quen thuöåc cuãa hùæn.

Chuáng töi nghe tiïëng bûúác chên êëy àaä quaá quen, saáng naâo cuäng vêåy, caái cûãa bêët thònh lònh múã tung vaâ Himmenxtöt ngoaåc möìm ra: "Dêåy!"

- Coá mònh hùæn? - Cöëp thò thaâo. - Phaãi, möîi mònh hùæn. Cuâng vúái Jaàún, töi boâ len leán quanh àöëng àaá. Caái khoaá thùæt lûng cuãa hùæn àaä lêëp laánh kia röìi. Himmenxtöt àang coá veã khoaái chñ. Hùæn haát. Hùæn ài qua chöî

chuáng töi, chùèng nghi ngúâ gò caã. Chuáng töi cêìm caái khùn traãi giûúâng; chuáng töi chöìm ra, nheå nhaâng, tûâ àùçng sau, chuåp caái khùn lïn àêìu Himmenxtöt, röìi tuám chùåt lêëy phña dûúái, thaânh thûã hùæn y nhû chui vaâo möåt caái bõ trùæng vaâ khöng thïí naâo giú tay lïn àûúåc. Tiïëng haát tùæt.

Möåt laát sau, Hai Vethut chaåy àïën. Noá giú tay gaåt chuáng töi ra, giaânh lêëy phêìn àêìu tiïn. Vúái veã khoaái traá khöng thïí tûúãng tûúång àûúåc, noá lêëy kiïíu àûáng, vung caánh tay lïn nhû cöåt tñn hiïåu, röìi quai baân tay to nhû caái xeãng xuác than vaâo caái bõ trùæng möåt cuá,




tûúãng àïën boâ cuäng phaãi chïët. Himmenxtöt chao ngûúâi ài ngaä vùng ra àïën nùm thûúác vaâ röëng lïn.

Chuáng töi àaä nghô àïën chuyïån naây. Chuáng töi àaä mang theo möåt caái göëi. Hai ngöìi xöím, àùåt caái göëi lïn àêìu göëi, röìi ghò àêìu Himmenxtöt vaâo àêëy. Nhûäng tiïëng röëng cuãa Himmenxtöt tùæt ài ngay. Thónh thoaãng Hai cho hùæn thúã möåt tõ, thïë laâ nhûäng êm thanh khaân khaân höín hïín nöíi lïn, thay thïë cho caái tiïëng theát oai vïå sang saãng luác naây àaä lõm ài dûúái caái göëi...

Jaàún beân cúãi dêy àeo quêìn cuãa Himmenxtöt röìi tuåt quêìn hùæn xuöëng. Àöìng thúâi möìm noá cùæn chùåt möåt caái roi da. Röìi noá àûáng dêåy vaâ bùæt àêìu haânh sûå.

Thêåt laâ möåt bûác tranh tuyïåt taác. Himmenxtöt nùçm daâi trïn mùåt àêët; Hai cuái xuöëng, ghò chùåt àêìu hùæn vaâo göëi; mùåt hùæn nhùn nhoá möåt caách quaái quyã, möìm haá höëc ra vò khoaái quaá röìi caái quêìn àuâi keã soåc dêîy giuåa, cuâng vúái àöi chên bùæt cheáo chûä X, cûá möîi nhaát roi, laåi biïíu diïîn nhûäng àöång taác rêët àöåc àaáo bïn trong caái quêìn bõ tuåt xuöëng. Coân phña trïn thò Jaàún khöng biïët moãi, cûá àaánh nhû böí cuãi. Sau chuáng töi phaãi löi noá ra àïí chuáng töi cuäng dûå phêìn nûäa chûá.

Cuöëi cuâng Hai dûång Himmenxtöt dêåy vaâ trònh diïîn möåt kiïíu àùåc biïåt, àïí kïët thuác. Noá giú baân tay phaãi lïn thêåt cao, tûúãng chûâng muöën toám lêëy möåt ngöi sao, chuêín bõ àaánh möåt caái taát naãy àom àoám.

Himmenxtöt ngaä khuyåu xuöëng. Hai laåi dûång hùæn dêåy, laåi lêëy thïë, duâng tay traái, búåp cho möåt caái nûäa, khöng chï vaâo àêu àûúåc. Himmenxtöt röëng lïn vaâ cùæm àêìu chaåy miïët. Caái möng keã soåc kiïíu phu traåm cuãa noá lêëp loeá dûúái aánh trùng.

Chuáng töi biïën ngay tûác khùæc; Hai coân quay laåi möåt lêìn nûäa, noái gioång chua chaát, thoaã maän vaâ húi khoá hiïíu: "Sûå traã thuâ chùèng qua laâ caái voâng lêín quêín..." Àuáng ra Himmenxtöt nïn bùçng loâng múái phaãi, vò caái lyá thuyïët cuãa hùæn vïì sûå ngûúâi naây phaãi giaáo duåc ngûúâi kia àaä mang laåi nhûäng kïët quaã maâ chñnh hùæn àûúåc hûúãng. Chuáng töi àaä trúã nïn nhûäng mön àöì thöng thaái cuãa hùæn.




Khöng bao giúâ hùæn biïët àûúåc ngûúâi hùæn àaä phaãi mang ún. Coá àiïìu laâ hùæn àûúåc laäi caái khùn traãi giûúâng, vò mêëy giúâ sau, chuáng töi quay laåi tòm thò khöng thêëy noá nûäa.

Chiïën cöng töëi höm àoá laâm saáng höm sau, chuáng töi lïn àûúâng coá veã huâng duäng hún. Chaã thïë maâ möåt laäo giaâ àaä goåi chuáng töi, bùçng möåt gioång rêët caãm àöång laâ tuöíi treã anh huâng.

Chuáng töi bõ àiïìu lïn tiïìn tuyïën, laâm cöng sûå. Khi boáng töëi vûâa toaã xuöëng, thò nhûäng chiïëc xe vêån taãi bùæt

àêìu chuyïín baánh. Chuáng töi treâo lïn xe. Buöíi chiïìu noáng hêìm hêåp, boáng hoaâng hön nhû möåt têëm maân

che khiïën chuáng töi caãm thêëy dïî chõu. Nhúâ thïë chuáng töi gêìn guäi nhau hún; caã àïën anh chaâng

Jaàún buãn xón cuäng tùång töi möåt àiïëu thuöëc laá vaâ àaánh diïm cho töi.

Chuáng töi àûáng chen chuác nhau, chêåt chöåi, chùèng ai ngöìi àûúåc. Thêåt ra chuáng töi chùèng quen àûúåc thoaãi maái nhû vêåy; lêìn àêìu tiïn, Muynlú coá veã phúãn; noá ài àöi uãng múái.

Àöång cú nöí roân, xe chaåy rêìm rêìm. Àûúâng xêëu, àêìy nhûäng öí gaâ. Khöng àûúåc pheáp bêåt àeân, chuáng töi bõ xöëc tûúãng chûâng ngaä löån nhaâo ra ngoaâi xe. Nhûng caái àoá khöng laâm chuáng töi lo quaá àaáng. Coá gò xaãy àïën cho chuáng töi àûúåc? Gaäy möåt tay coân hún bõ möåt löî thuãng úã buång. Nhiïìu ngûúâi laåi mong muöën caái dõp may hiïëm coá êëy àïí àaão vïì nhaâ möåt chuyïën. Bïn caånh chuáng töi, möåt àoaân xe daâi chúã vuä khñ chaåy vöåi vaä vaâ luön luön vûúåt chuáng töi. Chuáng töi neám sang hoå nhûäng lúâi àuâa cúåt vaâ hoå cuäng traã lúâi.

Chuáng töi thêëy möåt bûác tûúâng cuãa möåt ngöi nhaâ caách xa àûúâng. Àöåt nhiïn, töi vïính tai lïn. Coá phaãi möåt sûå nhêìm lêîn khöng? Möåt lêìn nûäa, töi nghe roä raâng tiïëng ngöîng kïu caâng caåc. Töi nhòn Catdinxki, anh ta cuäng nhòn traã laåi ngay. Chuáng töi hiïíu nhau quaá.

- Caát, mònh nghe tiïëng möåt öng khaách cuãa caái chaão boån mònh àêëy...




Anh ta gêåt guâ vaâ noái: - Àûúåc thöi! Àïí luác vïì. Túá biïët chöî röìi. Dô nhiïn Caát biïët àuã moåi chöî. Chùæc rùçng bêët kyâ dêëu chên

ngöîng naâo trong voâng hai chuåc cêy söë anh ta cuäng àïìu biïët caã. Àoaân xe àïën nhûäng võ trñ phaáo binh. Caác uå phaáo àïìu nguyå

trang caânh laá àïí che mùæt tuåi phi cöng. Quang caãnh giöëng nhû ngaây höåi Tiïët mao cuãa quên àöåi.

Nhûäng voâm cêy àoá coá veã vui mùæt vaâ hiïìn laânh biïët bao nïëu keã truá nguå khöng phaãi laâ nhûäng khêíu àaåi baác.

Khöng khñ nùång trôu khoái suáng vaâ sûúng muâ. Ngûúâi ta caãm thêëy võ àùæng cuãa thuöëc suáng trïn àêìu lûúäi.

Nhûäng viïn àaån khúãi haânh" nöí rung caã xe chuáng töi, tiïëng voång lan xa êìm êìm. Moåi vêåt àïìu nghiïng ngaã. Neát mùåt chuáng töi tûå nhiïn biïën sùæc.

Têët nhiïn, chuáng töi khöng lïn túái nhûäng chiïën haâo cuãa tuyïën thûá nhêët, maâ chó àïën khu vûåc laâm cöng sûå thöi; nhûng trïn möîi gûúng mùåt chuáng töi, ngûúâi ta coá thïí àoåc àûúåc nhûäng yá nghô: “àêy laâ mùåt trêån, chuáng mònh àaä vaâo khu vûåc mùåt trêån".

Tuy vêåy, khöng phaãi laâ möåt sûå khiïëp súå. Khi àaä lïn tuyïën thûá nhêët nhiïìu lêìn nhû boån töi, thò ngûúâi ta àêm lò ra. Chó coá boån tên binh múái höët. Caát dêîn duå cho hoå: "Quaã 305 àêëy. Cûá nghe tiïëng nöí luác bùæn ài thò biïët. Caác cêåu nghe noá rúi xuöëng ngay bêy giúâ àêëy?" Nhûäng tiïëng nöí uâ tai cuãa nhûäng "quaã àïën" khöng loåt àûúåc àïën têån àêy. Noá bõ lêîn trong muön nghòn tiïëng öìn aâo cuãa mùåt trêån. Caát lùæng tai röìi noái: "Àïm nay laâ giaä nhau kõch liïåt àêëy".

Chuáng töi àïìu lùæng nghe. Mùåt trêån àang rung chuyïín. Cöëp noái quên nhaâ Töm bùæn àêëy. Nghe roä tiïëng bùæn. Àoá laâ phaáo binh cuãa quên Anh böë trñ úã bïn phaãi khu vûåc chuáng töi. Chuáng naä súám hún lïå thûúâng möåt giúâ. Phña chuáng töi bao giúâ cuäng àuáng mûúâi giúâ múái bùæn.

- Chuáng noá laâm sao thïë ? - Muynlú kïu lïn. - Chùæc àöìng höì chuáng noá nhanh.




- Thò àaä baão sùæp giaä nhau kõch liïåt maâ. Túá caãm thêëy roä rïåt nhû vêåy. - Caát vûâa noái vûâa ruåt cöí laåi.

Caånh chuáng töi, ba quaã àaåi baác bùæn ài, gêìm lïn. Tia lûãa xuyïn cheáo qua àaám sûúng muâ; troång phaáo gêìm gûâ quaát thaáo; chuáng töi ruâng mònh, vaâ lêëy laâm sung sûúáng laâ saáng súám mai laåi àûúåc trúã vïì laán truá quên.

Neát mùåt chuáng töi khöng taái cuäng khöng àoã hún luác thûúâng, cuäng khöng cùng thùèng, cuäng khöng bònh thaãn hún, nhûng laåi khaác hùèn. Chuáng töi caãm thêëy möåt luöìng àiïån chaåy trong maåch maáu. Àoá khöng phaãi chó laâ möåt caách noái. Àoá laâ möåt sûå thêåt. Àêy laâ möåt mùåt trêån, chñnh caái yá thûác àang úã mùåt trêån bêåt lïn luöìng àiïån êëy. Khi nhûäng quaã àaåi baác àêìu tiïn rñt lïn, khi nhûäng viïn àaån bùæn ài xeá khöng khñ, thò àöåt nhiïn trong maåch maáu chuáng töi, nhen lïn möåt sûå chúâ àúåi êëm ûác, möåt kiïíu giûä miïëng, möåt sûå nhûác nhöëi maänh liïåt nhêët cuãa cú thïí, möåt sûå tinh tïë àùåc biïåt cuãa giaác quan. Con ngûúâi àöåt nhiïn sùén saâng haânh àöång.

Nhiïìu luác, töi tûúãng nhû khöng khñ bõ xö àêíy vaâ rung àöång àaä chöìm lïn chuáng töi vúái àöi caánh im lùång. Töi laåi coá caãm tûúãng rùçng chñnh trêån àõa loeá ra möåt luöìng àiïån, àang kñch àöång trong töi nhûäng súåi dêy thêìn kinh múái laå.

Lêìn naâo cuäng vêåy. Khi ra ài chuáng töi chó laâ nhûäng anh lñnh têìm thûúâng, nhùn nhoá hoùåc húán húã.

Nhûng khi àïën nhûäng võ trñ phaáo binh àêìu tiïn, thò möîi tiïëng chuáng töi noái ra, laåi coá möåt gioång khaác hùèn... Khi Caát àûáng trûúác daäy laán cho quên vïì nghó maâ noái: "sùæp giaä nhau kõch liïåt", thò àoá chó laâ yá kiïën riïng cuãa anh ta, thïë thöi; nhûng úã àêy, khi anh ta noái thïë, thò cêu noái coá caã sûå sùæc beán cuãa möåt lûúäi lï dûúái aánh trùng. Noá xuyïn qua tû tûúãng chuáng töi möåt caách maänh liïåt; cêu noái êëy gêìn guäi chuáng töi hún vaâ khïu gúåi trong tiïìm thûác chuáng töi möåt yá nghô thêìm kñn: "Phaãi chùng caái sinh mïånh quyá baáu nhêët vaâ thêìm kñn nhêët cuãa chuáng töi àang rung lïn, àang chöìm lïn àïí tûå vïå".

Àöëi vúái töi mùåt trêån laâ möåt cún löëc quaái gúã. Khi coân úã xa trung têm, trong doâng nûúác phùèng lùång, ngûúâi ta àaä caãm thêëy caái sûác huát noá löi keáo anh, thong thaã, khöng thoaát khoãi, khöng cûúäng




nöíi. Nhûng coá nhûäng lûåc lûúång phoâng thuã, tûâ mùåt àêët, tûâ khöng trung àïën vúái chuáng töi, nhêët laâ tûâ àêët. Àêët, àêët àöëi vúái ngûúâi lñnh quan troång hún àöëi vúái bêët cûá ngûúâi naâo. Khi ngûúâi lñnh ghò lêëy àêët thêåt lêu, thêåt maånh, khi ngûúâi lñnh vuåc sêu mùåt mònh. chên tay mònh xuöëng àêët, trong nhûäng giúâ phuát khuãng khiïëp chïët ngûúâi cuãa lûãa àaån, thò luác êëy àêët laâ ngûúâi baån duy nhêët, laâ ngûúâi anh em, laâ baâ meå cuãa anh ta. Sûå khiïëp súå vaâ nhûäng tiïëng kïu la rïìn rô cuãa anh ta nöíi lïn trong im lùång, trong núi êín naáu: àêët àoán lêëy chuáng vaâ laåi àïí anh ta chaåy, söëng thïm mûúâi giêy khaác, röìi àêët laåi öm lêëy anh ta, vaâ coá khi laâ öm vônh viïîn.

Öi àêët! Àêët! Àêët! Öi àêët! Vúái nhûäng chöî nhêëp nhö cuãa àêët, vúái nhûäng löî, nhûäng hang höëc, núi ngûúâi ta coá thïí nùçm daán xuöëng vaâ ngöìi neáp mònh, öi àêët! Trong nhûäng giúâ phuát quùçn quaåi kinh khuãng trong nhûäng cún taân phaá nhû thaác àöí soáng traâo, trong tiïëng gêìm röëng chïët choác cuãa muön ngaân tiïëng nöí, chñnh àêët àaä mang àïën cho chuáng töi caái doâng nûúác ngûúåc cuãa cuöåc àúâi àûúåc cûáu thoaát. Giûäa nhûäng luác àang àaão àiïn cuöìng loaån thò cuöåc söëng túi búâi cuãa chuáng töi gùåp àûúåc möåt nguöìn khñ lûåc höìi sinh chuyïín tûâ àêët àïën tay chuáng töi: nhúâ àoá, sau khi thoaát chïët, chuáng töi àaä suåc saåo trong loâng àêët vaâ, traân ngêåp niïìm haånh phuác êm thêìm vaâ höìi höåp àûúåc söëng soát trong phuát naây, chuáng töi àaä cùæn vaâo àêët àïën ngêåp caã àöi möi...

Nghe tiïëng gêìm àêìu tiïn cuãa troång phaáo, möåt phêìn con ngûúâi chuáng töi nhû àöåt nhiïn bõ keáo luâi laåi haâng nguä ngaân nùm vïì trûúác. Àoá laâ baãn nùng cuãa con vêåt thûác dêåy trong chuáng töi, dêîn dùæt vaâ che chúã chuáng töi. Noá khöng coá yá thûác, noá nhanh hún, vûäng hún lûúng tri saáng suöët rêët nhiïìu; khöng ai cùæt nghôa àûúåc hiïån tûúång êëy. Naây àêy, ngûúâi ta àang ài chùèng nghô gò, thònh lònh ngûúâi ta nùçm raåp xuöëng möåt höë àêët, trong khi trïn àêìu, nhûäng maãnh àaån àaåi baác toeá ra, thïë maâ khöng taâi naâo nhúá àûúåc laâ mònh àaä nghe thêëy tiïëng àaån àïën vaâ nghô àïën chuyïån lao mònh xuöëng àêët. Nïëu coá chúâ àúåi àïí laâm caái viïåc êëy, thò bêy giúâ ngûúâi ta chó coân laâ möåt àöëng thõt vûúng vaäi tûá tung. Chñnh caái yïëu töë khaác êëy, caái giaác quan tinh tïë êëy àaä hêët ngûúâi ta xuöëng àêët, vaâ khöng hiïíu sao àaä cûáu ngûúâi ta thoaát chïët. Nïëu khöng thïë thò tûâ lêu, tûâ miïìn




Flùngàrú àïën nuái Vö giú, chùèng möåt ngûúâi naâo coân söëng soát. Khi ra ài, chuáng töi chó laâ nhûäng anh lñnh têìm thûúâng, nhùn nhoá hoùåc húán húã, nhûng khi chuáng töi àïën àõa àêìu mùåt trêån, chuáng töi trúã nïn nhûäng thûá nûãa ngûúâi nûãa ngúåm.

Chuáng töi tiïën vaâo möåt khu rûâng nhoã. Chuáng töi ài qua nhûäng "khêíu àaåi baác àêåu hêìm". Chuáng töi xuöëng xe úã phña sau khu rûâng. Àoaân xe trúã vïì; túâ múâ saáng mai, chuáng seä löån laåi àoán boån töi.

Sûúng muâ vaâ khoái àaåi baác phuã àêìy caánh àöìng coã, ngêåp àïën têån ngûåc. Phña trïn, mùåt traáng chiïëu saáng.

Trïn àûúâng, quên lñnh ài rêìm rêåp; nhûäng chiïëc muä sùæt loeá dûúái aánh trùng nhûäng tia saáng àuåc. Àêìu ngûúâi vaâ muäi suáng nhö lïn khoãi lúáp sûúng muâ baâng baåc,àêìu ngûúâi lùæc lû vaâ muäi suáng lêåp loeâ.

Xa hún möåt chuát, khöng coân sûúng muâ nûäa. ÚÃ àoá àêìu ngûúâi keáo daâi thaânh nhûäng caái boáng troån veån: nhûäng böå quên phuåc, nhûäng caái quêìn, nhûäng àöi uãng loâi ra khoãi sûúng muâ nhû khoãi möåt caái ao sûäa. Hoå ài thaânh haâng. Haâng ngûúâi tiïën thùèng vïì phña trûúác.

Boáng ngûúâi lêîn vaâo nhau, caã khöëi giöëng nhû möåt caái nïm; ngûúâi ta khöng nhêån ra ngûúâi nûäa; àoá chó laâ möåt caái nïm maâu töëi sêìm, thong thaã tiïën àïën, vaâ kyâ dõ hún laåi thïm nhûäng àêìu ngûúâi, nhûäng khêíu suáng nhû búi ra khoãi caái ao sûúng muâ. Möåt haâng ngûúâi, nhûng khöng phaãi laâ nhûäng con ngûúâi.

Nhûäng khêíu àaåi baác haång nheå vaâ nhûäng cöî xe chúã àaån chaåy trïn möåt con àûúâng xuyïn ngang. Lûng ngûåa lêëp loaáng dûúái aánh trùng, àöång taác cuãa chuáng thêåt àeåp mùæt, àêìu chuáng vûún cao, mùæt nhû nêíy lûãa.

Nhûäng khêíu àaåi baác vaâ nhûäng cöî xe lûúát trïn caái nïìn múâ nhaåt cuãa bûác veä àïm trùng, nhûäng lñnh kyå maä àöåi muä sùæt, coá veã nhû nhûäng kyå sô thúâi xûa; vïì möåt mùåt naâo àoá thêåt laâ àeåp vaâ xuác caãm.




Chuáng töi àïën khu vûåc cöng binh. Töëp naây vaác nhûäng coåc sùæt nhoån vaâ cong, töëp kia xöëc nhûäng thanh sùæt xuyïn qua nhûäng cuöån dêy theáp gai, röìi vaác ài.

Nhûäng cuãa êëy thêåt cöìng kïình vaâ nùång nïì. Mùåt àêët luác naây àêìy nhûäng vïët nûát toaác. Tûâ àêìu haâng ngûúâi ta chuyïìn xuöëng: "Coi chûâng! Bïn traái coá

höë àaåi baác sêu àêëy!..." Mùæt chuáng töi cùng ra àïí nhòn cho roä; àöi chên vaâ chiïëc gêåy doâ dêîm mùåt àûúâng trûúác khi àoán lêëy sûác nùång cuãa toaân thên. Bêët thònh lònh haâng ngûúâi dûâng laåi. Chuát nûäa thò vêëp phaãi dêy theáp gai cuãa ngûúâi àùçng trûúác, thïë laâ laåi coá tiïëng vùng tuåc.

Mêëy chiïëc xe vêån taãi bõ àaåi baác phaá huyã chùæn ngang àûúâng, lïånh múái: "Tùæt thuöëc laá vaâ têíu ài". Chuáng töi àaä àïën saát caác chiïën haâo.

Trong luác êëy böën bïì töëi om. Chuáng töi lûúån quanh möåt caánh rûâng nhoã; vaâ kòa. trûúác mùåt chuáng töi laâ hoaã tuyïën thûá nhêët.

Möåt luöìng saáng àoã nhaåt vaâ múâ aão chaåy suöët phña chên trúâi. Luöìng aánh saáng êëy luön luön chuyïín àöång, bõ nhûäng aánh chúáp loeá ra tûâ troång phaáo xuyïn qua.

Nhûäng phaáo hiïåu nhû nhûäng quaã cêìu àoã rûåc, lêëp laánh aánh baåc, voåt lïn trïn têët caã, nöí tung ra röìi rúi xuöëng thaânh möåt trêån mûa ngaân vaån ngöi sao xanh, àoã, trùæng. Phaáo hiïåu cuãa quên Phaáp bay vuát lïn, múã ra trong khöng trung chiïëc duâ luåa röìi tûâ tûâ rúi xuöëng àêët. Chuáng saáng nhû ban ngaây, aánh saáng cuãa chuáng chiïëu àïën têån chöî chuáng töi, vaâ chuáng töi nhòn thêëy roä boáng chuáng töi trïn mùåt àêët. Chuáng bay laâ laâ mêëy phuát röìi múái tùæt. Tiïëp luön àoá, nhûäng loaåi phaáo hiïåu khaác, voåt lïn khùæp núi, röìi thónh thoaãng laåi coá nhûäng chiïëc maâu xanh, maâu àoã, maâu lú.

- Àïíu thêåt, - Caát noái. Cún baäo taáp cuãa troång phaáo möîi luác möåt dûä döåi, àïën nöîi noá

trúã thaânh möåt tiïëng gêìm theát duy nhêët, uâ tai, röìi sau noá laåi taách ra thaânh tûâng loaåt kïë tiïëp nhau. Tûâng traâng suáng maáy khö khan, nöí roân raä trïn àêìu chuáng töi. Khöng khñ traân ngêåp nhûäng àúåt xö àêíy




vö hònh nhûäng tiïëng röëng, nhûäng tiïëng rñt, nhûäng tiïëng rò raâo, àoá laâ nhûäng quaã àaåi baác cúä nhoã.

Nhûng thónh thoaãng, xuyïn qua maân àïm, nöíi lïn gioång trêìm huâng cuãa nhûäng thuâng than, nhûäng àaån cuãa phaáo binh haång nùång, lao xuöëng tñt àùçng xa phña sau chuáng töi. Gioång chuáng khaân khaân, xa vúâi, gaâo lïn nhû bêìy hûúu àöång cúän. Luöìng àaån cuãa chuáng vûúåt lïn trïn hùèn nhûäng tiïëng gêìm rñt cuãa àaåi baác haång nheå.

Àeân chiïëu bùæt àêìu suåc saåo bêìu trúâi töëi àen. Nhûäng tia saáng keáo daâi, giöëng nhû nhûäng caái thûúác keã khöíng

löì hònh buáp súåi. Àêy, möåt luöìng saáng dûâng hùèn laåi vaâ chó húi rung rinh tñ chuát. Lêåp tûác möåt luöìng khaác bùæt cheáo vaâo; ngûúâi ta thêëy giûäa hai luöìng êëy, möåt con boå àen àang cöë têíu thoaát: chiïëc maáy bay. Àûúâng bay cuãa noá trúã nïn loaång choaång, noá bõ quaáng mùæt vaâ noá laão àaão.

Chuáng töi àoáng thêåt chùæc nhûäng coåc sùæt thaânh tûâng khoaãng àïìu nhau. Bao giúâ cuäng coá hai ngûúâi giûä caái truåc, coân nhûäng ngûúâi khaác thò raãi dêy theáp gai, caái thûá dêy ghï ngûúâi vúái àaám gai goác daâi nhoån, caái noå xen vaâo caái kia. Töi khöng thaåo cöng viïåc naây, nïn bõ raách naát caã baân tay.

Sau vaâi giúâ chuáng töi xong viïåc. Nhûng coân lêu ö tö múái àïën. Phêìn àöng boån töi nùçm lùn ra àêët vaâ àaánh luön möåt giêëc. Töi cuäng àõnh buång nguã. Laånh quaá Chuáng töi nhêån ra laâ mònh àang úã gêìn vuâng bïí vaâ cûá bõ thûác giêëc luön vò laånh.

Nhûng cuöëi cuâng töi cuäng nguã thûåc sûå. Àöåt nhiïn töi chöìm dêåy, khöng biïët mònh àang úã àêu nûäa, töi nhòn thêëy sao, töi nhòn thêëy hoaã phaáo, vaâ trong khoaãnh khùæc, töi coá caãm giaác nhû mònh àang nguã trong möåt khu vûúân, giûäa luác coá höåi. Töi cuäng chùèng biïët luác êëy laâ saáng hay laâ chiïìu nûäa. Töi nùçm trong chiïëc nöi xanh nhúåt cuãa buöíi hoaâng hön, vaâ chúâ àúåi nhûäng lúâi ngoåt ngaâo têët nhiïn seä àïën, nhûäng lúâi ïm dõu vaâ êëm loâng, coá phaãi töi khoác khöng? Töi àûa tay lïn mùæt, laå quaá, töi laâ möåt àûáa treã hay sao? Chó coá laân da mïìm maåi. Caái àoá chó thoaáng qua trong giêy laát röìi töi nhêån thêëy boáng daáng Catdinxki. Anh lñnh giaâ àang ngöìi thanh thaãn, möìm ngêåm




caái têíu, dô nhiïn laâ têíu coá nùæp. Khi thêëy töi thûác giêëc anh ta baão: "Cêåu vûâa giêåt mònh àêëy. Àoá chó laâ tiïëng rñt cuãa möåt caái phaáo hiïåu rúi xuöëng buåi rêåm thöi".

Töi nhoãm dêåy, töi caãm thêëy cö àún möåt caách laå luâng. Coá Caát ngöìi àoá, thêåt laâ töët quaá. Anh ta trêìm ngêm nhòn vïì phña trêån àõa vaâ noái: "Möåt caãnh phaáo hoa tuyïåt àeåp, chó tiïëc rùçng noá nguy hiïím quaá thöi".

Möåt quaã àaåi baác rúi xuöëng phña sau chuáng töi. Boån tên binh súå run lïn. Vaâi phuát sau laåi möåt quaã nûäa nöí. Lêìn naây gêìn chuáng töi hún. Caát vöî caái têíu: "Sùæp kõch liïåt àêy". ’ Thïë laâ bùæt àêìu. Chuáng töi àaánh baâi chuöìn, ra sûác boâ thêåt nhanh. Quaã tiïëp theo rúi ngay giûäa boån chuáng töi. Vaâi tiïëng kïu nöíi lïn. Phña chên trúâi voåt lïn nhûäng quaã phaáo xanh. Buân toeá lïn rêët cao. Maãnh àaån kïu vo vo. Ngûúâi ta nghe thêëy tiïëng maãnh àaån quêåt xuöëng àêët raâo raâo möåt luác khaá lêu sau khi viïn àaån nöí.

Möåt cêåu lñnh múái toác vaâng hoe, khiïëp àaãm nùçm daâi caånh boån töi. Cu cêåu guåc mùåt vaâo loâng baân tay, caái muä vùng ra möåt núi, töi nhùåt muä vaâ àõnh àùåt lïn àêìu cêåu ta. Cêåu ta ngûúác mùæt lïn, àêíy caái muä ra, röìi cûá thïë ruác àêìu vaâo naách töi aáp àêìu vaâo ngûåc töi y nhû möåt àûáa treã con. Àöi vai gêìy cuãa cu cêåu run bùæn lïn. Àöi vai giöëng hïåt vai Kemúrich trûúác àêy.

Töi cûá mùåc hùæn, nhûng muöën cho caái muä sùæt cuäng coá tñ chuát taác duång töi beân àùåt noá lïn möng àñt cu cêåu khöng phaãi àïí àuâa, vò àoá laâ chöî nhö lïn cao nhêët cuãa ngûúâi hùæn. Àaânh rùçng úã àoá coá möåt taãng thõt àêìy nhûng bõ àaån vaâo àoá thò àau khiïëp lùæm. Hún nûäa úã bïånh viïån laåi phaãi nùçm sêëp haâng thaáng liïìn, röìi sau thûúâng bõ thoåt. Möåt quaã àaåi baác àêu àoá rúi xuöëng giûäa àaám àöng.

Tiïëng kïu theát nöíi lïn giûäa nhûäng tiïëng nöí liïn tiïëp. Cuöëi cuâng yïn tônh trúã laåi. Trêån phaáo kñch àaä chuyïín sang muåc tiïu xa hún vaâ bêy giúâ noá nhùçm nhûäng võ trñ hêåu bõ cuöëi cuâng. Chuáng töi àûa mùæt nhòn quanh. Nhûäng phaáo hiïåu maâu àoã lêëp laánh trïn nïìn trúâi. Chùæc hùèn sùæp coá möåt àúåt xuêët kñch.

Bïn phña chuáng töi moåi vêåt àïìu im lùång. Töi nhoãm dêåy vöî vai anh lñnh treã: "Xong röìi, chuá loãi, may àêëy nheá" Cu cêåu nhòn quanh




ngú ngaác. Töi noái cöët cho hùæn yïn têm: "Röìi cêåu cuäng seä quen thöi". Hùæn tröng thêëy caái muä sùæt liïìn chuåp lïn àêìu. Dêìn dêìn hùæn hoaân höìn.

Àöåt nhiïn cu cêåu àoã mùåt, daáng àiïåu böëi röëi. Hùæn cêín thêån àûa baân tay ra àùçng sau, vaâ nhòn töi möåt caách àau àúán. Töi hiïíu ngay: bïånh "àau buång suáng”. Thêåt ra khöng phaãi vò thïë maâ töi àùåt caái muä vaâo àñt hùæn, nhûng töi vêîn an uãi hùæn: "Chùèng viïåc gò maâ xêëu höí caã, khöëi thùçng to hún cêåu, ra trêån lêìn àêìu coân bônh ra àêìy quêìn cú. Chaåy àïën sau buåi cêy kia, röìi cúãi quêìn ra. Hiïíu chûa?..." Hùæn chaåy ài. Sûå yïn tônh caâng tùng thïm,nhûng nhûäng tiïëng gaâo ruá vêîn khöng dûát. Töi hoãi An-be:

- Caái gò thïë? - ÚÃ àùçng kia, mêëy àún võ bõ giaä túi búâi. Nhûäng tiïëng kïu gaâo vêîn tiïëp tuåc. Ngûúâi khöng taâi naâo kïu

gaâo khuãng khiïëp àïën thïë dûúåc. Caát baão : “Ngûåa bõ thûúng àêëy!” Töi chûa bao giúâ nghe ngûåa kïu rïn nïn khoá maâ tin àûúåc

Thêåt laâ têët caã sûå khöën khöí trïn àúâi. Àoá laâ kiïëp sinh linh bõ daây xeáo, möåt nöîi àau àúán man rúå, khuãng khiïëp àang gaâo theát. Chuáng töi taái mùåt ài. Àïtúrich chöìm lïn: "Meå kiïëp! Kïët liïîu chuáng ài thöi chûá!" Noá laâ nöng dên, noá hiïíu biïët vïì ngûåa. Àiïìu àoá quan hïå mêåt thiïët àïën noá. Thïë röìi nhû àûúåc sùæp àùåt tûâ trûúác, trêån phaáo kñch luác naây hònh nhû ngûâng hùèn. Tiïëng kïu gaâo cuãa nhûäng con vêåt laåi caâng roä hún. Giûäa caãnh vêåt maâu trùæng baåc rêët yïn tônh naây, khöng hiïíu caái tiïëng kïu kia tûâ phña naâo voång àïën nûäa; sûå vêåt thêåt vö hònh, ma quaái. Khùæp núi, giûäa voâm trúâi vaâ mùåt àêët, nhûäng tiïëng kïu gaâo êëy lan röång ra mïnh möng. Àïtúrich chöìm lïn, àiïn cuöìng: "Meå kiïëp? Kïët liïîu chuáng ài! Kïët liïîu chuáng ài thöi chûá! Meå kiïëp!".

- Hoå coân phaãi ài nhùåt ngûúâi àaä chûá! - Caát noái. Chuáng töi àûáng caã dêåy, ài tòm chöî phaát ra tiïëng kïu êëy. Nïëu

chuáng töi tröng thêëy nhûäng con vêåt thò coân khaã dô chõu àûång àûúåc hún. May coá möåt caái öëng nhoâm. Chuáng töi thêëy möåt àaám mêy àen y taá vúái nhûäng caái caáng vaâ nhûäng khöëi lúán maâu sêîm àang cûã àöång. Àoá laâ nhûäng con ngûåa bõ thûúng. Nhûng chuáng khöng nùçm àoá têët




caã. Vaâi con coân tiïëp tuåc chaåy nûúác kiïåu, quyå xuöëng röìi laåi chaåy. Möåt con bõ toaåc buång ra, ruöåt gan loâng thoâng doåc àûúâng. Àïtúrinh nêng suáng lïn, nhùçm bùæn, Caát tröng thêëy, gaåt muäi suáng ài.

- Maây àiïn aâ? Àïtúrinh run lïn vaâ vêët khêíu suáng xuöëng àêët. Chuáng töi ngöìi xuöëng, bõt tai laåi, nhûäng nhûäng tiïëng kïu

röëng êëy, nhûäng tiïëng gaâo theát tuyïåt voång êëy, nhûäng tiïëng rïn ró êëy vêîn cûá vùng vùèng àïën, thêm nhêåp vaâo moåi vêåt.

Coá thïí noái rùçng chuáng töi coá khaã nùng chõu àûång àûúåc nhiïìu thûá, nhûng luác naây, möì höi chuáng töi àêìm àòa. Chuáng töi muöën àûáng dêåy vaâ chaåy ài, bêët kyâ ài àêu miïîn laâ khöng phaãi nghe tiïëng kïu rïn êëy nûäa.

Vêåy maâ, khöng phaãi laâ nhûäng con ngûúâi, àoá chó laâ nhûäng con ngûåa. Möåt lêìn nûäa, nhûäng caái caáng laåi taách ra khoãi àaám àen. Röìi mêëy tiïëng suáng nöí. Nhûäng caái khöëi to lúán êëy laão àaão vaâ nùçm beåp xuöëng. Thïë laâ xong. Nhûng chûa hïët. Ngûúâi ta khöng thïí laåi gêìn nhûäng con vêåt bõ thûúng àang kinh hoaãng chaåy löìng lïn: miïång haá höëc, kïu gaâo àau àúán. Möåt boáng àen quyâ xuöëng. Möåt phaát suáng: möåt con ngûåa ngaä vêåt ra, röìi möåt con nûäa. Con cuöëi cuâng àûáng, dûång trïn hai voá trûúác vaâ xoay troân nhû ngûåa göî chaåy voâng. Noá àûáng xuöëng nhûng vêîn xoay voâng troân trïn hai voá trûúác àaä cûáng àúâ; chùæc hùèn möng noá àaä bõ thûúng nûát toaác. Ngûúâi lñnh chaåy àïën phña noá vaâ bùæn möåt phaát.

Caái khöëi to lúán quyå xuöëng chêåm chaåp, khöën khöí. Chuáng töi buöng tay ra khoãi tai. Nhûäng tiïëng kïu àaä im bùåt.

Chó coân tiïëng thúã döëc hêëp höëi bay lûúån trïn khöng trung. Röìi chó coân nhûäng phaáo hiïåu, tiïëng traái phaá nöí vaâ nhûäng vò sao, vaâ àiïìu êëy laâm cho chuáng töi gêìn nhû ngaåc nhiïn.

Àïtúrinh vûâa ài ài laåi laåi vûâa laãm nhaãm: "Khöng hiïíu nhûäng con vêåt êëy àau àúán àïën thïë naâo". Röìi noá trúã laåi vêën àïì. Gioång noá caãm àöång gêìn nhû nghiïm trang, luác noá noái. "Naây, suác vêåt maâ phaãi ài àaánh trêån, thò thêåt laâ àiïìu kinh túãm nhêët trïn àúâi!".




Chuáng töi quay trúã vïì hêåu tuyïën, àaä àïën luác trúã vïì àoaân xe vêån taãi. Nïìn trúâi àaä saáng hún möåt chuát.

Luác êëy vaâo khoaãng ba giúâ saáng, gioá maát vaâ laånh nûäa, vaâ caái thúâi gian nhúåt nhaåt nhuöåm lïn mùåt chuáng töi möåt maâu tro.

Chuáng töi vûâa bûúác vûâa doâ dêîm, ngûúâi noå nöëi ngûúâi kia, ài xuyïn qua khu chiïën haâo vaâ nhûäng höë àaåi baác, chuáng töi laåi vïì àïën khu vûåc sûúng muâ.

Catdinxki coá veã lo lùæng. Àoá laâ triïåu chûáng chùèng laânh: - Caát, cêåu sao thïë" - Cöëp hoãi. - Túá muöën chuáng mònh trúã vïì nhaâ. "Vïì nhaâ" coá nghôa laâ Vïì laán truá quên. - Caát, röìi seä vïì chûá sao. Anh ta àang bõ kñch thñch. - Mònh khöng biïët, mònh khöng biïët. Chuáng töi àïën nhûäng daäy giao thöng haâo röìi túái caánh àöìng

coã. Caánh rûâng con àaä úã trûúác mùåt. ÚÃ àêy, chuáng töi biïët roä tûâng têëc àêët. Naây àêy laâ nghôa àõa cuãa laåp binh, nhêëp nhö möå àaá vaâ thêåp tûå àen.

Giûäa luác êëy, chuáng töi chúåt nghe möåt tiïëng rñt phña sau, noá to dêìn vaâ trúã thaânh möåt tiïëng gêìm maänh liïåt nhû tiïëng sêëm. Chuáng töi raåp xuöëng; möåt trùm thûúác phña trûúác chuáng töi, lûãa toeá ra nhû möåt àaám mêy. Möåt phuát sau, möåt phêìn cuãa khu rûâng tûâ tûâ böëc lïn khöng trung. Àoá laâ quaã àaåi baác thûá hai vûâa rúi xuöëng, ba böën cêy bõ bêåt vùng ài, gaäy vuån tûâng khuác. Nhûäng viïn àaån tiïëp theo àaä döìn dêåp nhû tiïëng nùæp nöìi húi, hoaã lûåc rêët aác liïåt.

- Nêëp ài! Nêëp ài! - Möåt ngûúâi gaâo lïn. Àöìng coã phùèng lò, khu rûâng thò nguy hiïím quaá khöng coân chöî

nêëp naâo khaác ngoaâi nhûäng ngöi möì trong nghôa àõa. Chuáng töi chaåy vaâo àoá, loaång choaång trong boáng töëi. Àûáa naâo àûáa nêëy àñnh bïåt xuöëng möåt mö àêët nhû möåt baäi àúâm.




Coân kõp. Boáng àïm löìng löån. Caã möåt trêån baäo taáp söi suåc. Nhûäng boáng töëi àen hún caã. Àïm töëi lao xuöëng chuáng töi, àiïn cuöìng, chùèng khaác gò nhûäng caái bûúáu khöíng löì, röìi vûúåt qua chöî chuáng töi. Lûãa tûâ nhûäng quaã nöí böëc chaáy rûâng rûåc trïn nghôa àõa. Khöng àêu coá löëi thoaát. Qua aánh saáng cuãa lûãa àaån, töi liïëc nhòn phña àöìng coã. Caã möåt vuâng biïín àöång; nhûäng ngoån lûãa traái phaá voåt lïn nhû nhûäng voâi nûúác. Khöng ai coá taâi gò vûúåt qua àûúåc.

Khu rûâng biïën mêët, noá bõ tan taânh tûâng maãnh, bõ nghiïìn naát. bõ tiïu tan. Chuáng töi bùæt buöåc cûá phaãi úã laåi àêy, trong khu nghôa àõa.

Phña trûúác chuáng töi, mùåt àêët nûát toaác. Àêët taãng raâo raâo nhû mûa. Töi caãm thêëy bõ lay chuyïín, caánh tay aáo cuãa töi àaä bõ maãnh àaån xeá raách. Töi nùæm chùåt baân tay laåi, khöng thêëy àau. Nhûng vêîn khöng yïn têm, vò nhûäng vïët thûúng sau möåt luác múái thêëy àau.

Töi súâ lïn caánh tay, noá bõ xêy xaát, nhûng vêîn coân nguyïn veån. Böîng àêìu töi bõ quêåt möåt caái maånh àïën nöîi tri giaác töëi sêìm caã laåi. Möåt yá nghô loeá ra trong oác "Khöng àûúåc ngêët.” Töi caãm thêëy bõ nguåp trong töëi tùm muâ mõt, nhûng laåi höìi tónh àûúåc ngay. Möåt maãnh traái phaá àaä quêåt vaâo muä töi, nhûng noá nöí tûâ xa quaá, nïn chùèng àuã sûác xuyïn qua muä. Töi vuöët àêët àaä lêëp kñn caã mùæt. Phña trûúác töi, möåt caái löî haá höëc. Töi nhòn thêëy noá, tuy rêët laâ khoá khùn. Khöng mêëy khi àaåi baác laåi cûá rúi liïn tiïëp xuöëng möåt höë. Cho nïn töi àõnh buång xuöëng àoá. Töi nhaãy möåt caái, nùçm xoaâi xuöëng àêëy. Töi nùçm beåp dñ xuöëng àêët nhû möåt con caá ra khoãi nûúác. Nhûng laåi coá tiïëng rñt. Töi vöåi co ruám ngûúâi laåi, tòm caách nêëp traánh. Töi caãm thêëy möåt vêåt gò phña bïn traái, töi neáp ngûúâi vaâo àoá, noá luán xuöëng.

Töi rïn ró, mùåt àêët toaác ra, khöng khñ bõ eáp, gêìm röëng bïn tai töi. Töi trûúân lïn trïn vêåt êëy, noá khöng cûúäng laåi. Töi lêëy noá phuã lïn ngûúâi; ra laâ göî vaâ vaãi, möåt chöî truá, möåt chöî truá thaãm haåi chöëng nhûäng maãnh àaån àang quêåt raâo raâo xuöëng chung quanh töi.

Töi múã mùæt, ngoán tay töi àang nùæm chùåt möåt caái tay aáo, möåt caánh tay ngûúâi, möåt ngûúâi bõ thûúng chùng? Töi noái hïët sûác to vúái hùæn; khöng coá traã lúâi, möåt ngûúâi chïët. Baân tay töi thuåc sêu vaâo hún




nûäa, vúá phaãi nhûäng maãnh vaán... luác naây töi múái nhúá ra laâ chuáng töi àang úã khu nghôa àõa.

Nhûng lûåu àaån àaä maånh hún têët caã. Noá tiïu huyã moåi giaác quan; töi caâng chuái sêu hún nûäa xuöëng dûúái chiïëc quan taâi, töi cêìn phaãi nêëp traánh, duâ noá chûáa àûång caã Thêìn Chïët ài nûäa.

Trûúác mùåt töi, caái höë àaåi baác haá höëc. Töi nhòn noá trûâng trûâng, khaác naâo àang toám chùåt lêëy noá. Thïë naâo cuäng phaãi lao xuöëng àêëy möåt caái múái àûúåc. Nhûng coá möåt vêåt gò àêåp vaâo mùåt töi, möåt baân tay tuám lêëy vai töi. Thùçng chïët tónh dêåy chùng? Baân tay lùæc lùæc ngûúâi töi. Töi quay àêìu laåi vaâ trong möåt giêy loeá saáng, töi nhòn thêëy khuön mùåt Catdinxki. Anh ta haá möìm thêåt to nhû heát lïn cêu gò àoá... Töi chùèng nghe thêëy gò caã; anh ta lay töi, anh ta laåi saát töi. Trong möåt giêy phuát taåm lùæng, töi nghe thêëy tiïëng anh ta: "Húi ngaåt, húi ngaåt, húi ngaåt. Àeo vaâo!" Töi vúá lêëy höåp mùåt naå; coá möåt ngûúâi nùçm gêìn töi, töi chó coân nghô möåt àiïìu: laâm sao cho hùæn cuäng biïët múái àûúåc "húi ngaåt, hoãi ngaåaat..." Töi goåi hùæn, töi trûúân vïì phña hùæn, töi giú caái höåp mùåt naå vïì phña hùæn; hùæn chùèng nhêån thêëy gò caã: Möåt lêìn nûäa, laåi möåt lêìn nûäa, hùæn chó nghô àïën chuyïån co ruám ngûúâi laåi. Àoá laâ möåt tên binh. Töi nhòn möåt caách thêët voång vïì phña Caát, anh ta àaä àeo mùåt naå, töi cuäng ruát nhanh caái aáo cuãa töi ra, chiïëc muä bay xuöëng àêët vaâ caái mùåt naå êëp vaâo mùåt töi. Töi àïën bïn gaä tên binh. Höåp mùåt naå cuãa hùæn ngay caånh àoá. Töi chuåp lêëy caái mùåt naå, àùåt lïn àêìu hùæn. Hùæn cêìm lêëy, töi àïí hùæn àoá, vaâ bêët thònh lònh töi chöìm lïn, lao thùèng vaâo caái höë hònh phïîu.

Tiïëng kïu uâ tai cuãa nhûäng quaã àaåi baác mang húi ngaåt chen lêîn tiïëng kïu rùng rùæc cuãa nhûäng quaã àaån nöí. Möåt höìi chuöng vang lïn giûäa nhûäng tiïëng nöí.

Nhûäng tiïëng thanh la vaâ tiïëng àêåp trïn kim khñ, baáo hiïåu khùæp núi coá húi ngaåt, húi ngaåt, húi ngaåaat...

Àùçng sau töi, coá tiïëng êìm êìm nhû caái gò àöí suåp, möåt lêìn, hai lêìn. Töi lau mùæt kñnh mùåt naå àïí khoãi bõ aám húi nûúác cuãa húi thúã. Caát, Cöëp vaâ möåt ngûúâi nûäa nùçm kia. Thêìn kinh böën àûáa chuáng töi àang bõ vö cuâng cùng thùèng, chuáng töi àang giûä miïång, chuáng töi




cöë thúã caâng ñt caâng hay. Nhûäng phuát àêìu tiïn àeo mùåt naå quyïët àõnh caái söëng hay caái chïët, vêën àïì laâ mùåt naå coá kñn hay khöng.

Töi nhúá laåi nhûäng hònh aãnh ruâng rúån cuãa bïånh viïån: nhûäng ngûúâi bõ truáng húi ngaåt, ngaây noå qua ngaây kia, khaåc ra tûâng miïëng phöíi chaáy boãng...

Töi thúã rêët thêån troång, möìm aáp vaâo caái loát. Giúâ àêy lúáp húi ngaåt àaä xuöëng àïën mùåt àêët vaâ chui vaâo caác keä àêët. Nhû möåt con sûáa khöíng löì vaâ mïìm nhuän, noá trûúân vaâo caái höë àaåi baác cuãa chuáng töi, traân ngêåp têët caã caác ngoác ngaách. Töi àêíy Caát. Nïn ra khoãi àêy vaâ nùçm lïn phña trïn thò töët hún laâ nùçm chöî húi ngaåt tuå laåi. Nhûng khöng sao ra àûúåc vò möåt trêån mûa àaåi baác nûäa laåi truát xuöëng. Chuáng töi tûúãng khöng phaãi laâ àaån àaåi baác gêìm theát nûäa maâ chñnh laâ mùåt àêët àang nöíi cún cuöìng loaån. Möåt vêåt gò àen ngoâm lao xuöëng ngûúâi töi, kïu rùng rùæc. Noá rúi saát caånh chuáng töi: möåt chiïëc quan taâi bõ hêët tung lïn trúâi..

Töi thêëy Caát neá ngûúâi, vaâ töi cuäng laâm theo anh ta. Chiïëc quan taâi àöí uåp xuöëng caánh tay ruöîi cuãa ngûúâi lñnh thûá tû nùçm cuâng höë vúái chuáng töi. Hùæn àõnh duâng tay kia thaáo mùåt naå ra. Cöëp kõp thúâi ngùn chùån, vùån quùåt cöí tay hùæn laåi sau lûng vaâ giûä thêåt chùåt. Caát vaâ töi cöë gúä caánh tay bõ thûúng cuãa hùæn ra. Caái nùæp quan taâi àaä bõ bêåt vaâ cheã ra. Chuáng töi coá thïí nhêëc noá ra dïî daâng. Chuáng töi löi caái xaác chïët ra, noá rúi phõch xuöëng àêët nhû möåt caái bao taãi; röìi chuáng töi cöë nhñch caái phêìn dûúái cuãa chiïëc quan taâi. May sao ngûúâi bõ thûúng àaä ngêët ài vaâ Anbe coá thïí giuáp chuáng töi möåt tay. Chùèng cêìn phaãi gûúång nheå nûäa, chuáng töi lêëy nhûäng caái xeãng laâm àoân, ra sûác bêíy, kyâ cho caái quan taâi phaãi bêåt ra cuâng vúái tiïëng thúã phaâo cuãa chuáng töi. Trúâi raång saáng hún. Caát lêëy möåt maãnh nùæp quan taâi, àùåt dûúái caánh tay dêåp gaäy, röìi chuáng töi quêën noá laåi bùçng têët caã nhûäng cuöån bùng cuãa chuáng töi. Trong luác naây, chûa coá thïí laâm gò hún àûúåc. Àêìu töi kïu uâ uâ vo vo dûúái caái mùåt naå. Coá leä àêìu oác àïën vúä tung ra mêët. Phöíi rêët ngöåt ngaåt, noá phaãi thúã ài thúã laåi caái thûá khöng khñ noáng boãng àaä thaãi ra. Maåch maáu hai bïn thaái dûúng cùng lïn. Töi tûúãng bõ chïët ngaåt àïën núi...




Möåt aánh saáng múâ àuåc roåi àïën chöî chuáng töi, gioá àang queát khu nghôa àõa. Töi nhöím lïn khoãi búâ höë àaåi baác. Trong caãnh chaång vaång nhaá nhem, möåt caái cùèng bõ àûát rúâi nùçm vêåt ngay trûúác mùåt töi. Chiïëc uãng coân nguyïn veån. Töi thoaáng nhòn thêëy têët caã nhûäng caái àoá möåt caách rêët roä raâng. Nhûng bêy giúâ, trûúác mùåt töi àöå hai ba thûúác, coá ngûúâi nhoãm dêåy. Töi lau àöi mùæt kñnh, chuáng laåi múâ àùåc húi nûúác ngay, vò töi thúã maånh quaá. Töi nhòn trûâng trûâng, ngûúâi naây khöng àeo mùåt naå nûäa. Töi àúåi thïm vaâi giêy, hùæn ta vêîn àûáng nguyïn. Hùæn nhòn chung quanh nhû tòm vêåt gò röìi hùæn ài möåt hai bûúác; gioá àaä thöíi tan húi ngaåt, khöng khñ àaä saåch röìi. Luác êëy, töi cuäng giêåt maånh caái mùåt naå ra, thúã röëc lïn möåt tiïëng vaâ ngaä quyå xuöëng àêët. Khöng khñ nhû möåt doâng nûúác laånh, chaãy traân trïì trong töi, àöi mùæt nhû muöën löìi ra khoãi àêìu.

Caái luöìng gioá maát rûúåi êëy àaä traân ngêåp caã ngûúâi töi vaâ laâm múâ caã mùæt töi. Trêån phaáo kñch àaä ngûâng. Töi quay ngûúâi laåi phña höë àaåi baác vaâ ra hiïåu cho nhûäng ngûúâi khaác. Hoå ra khoãi höë vaâ lêëy böå mùåt naå ra. Chuáng töi dòu ngûúâi bõ thûúng, möåt ngûúâi àúä caánh tay bùng boá cuãa hùæn. Cûá thïë chuáng töi chaåy thêåt nhanh, nhûng khöng phaãi khöng loaång choaång. Khu nghôa àõa chó coân laâ möåt baäi hoang taân.

Quan taâi vaâ xaác chïët vûúng vaäi tûá tung. Chùèng khaác gò ngûúâi chïët bõ giïët möåt lêìn thûá hai. Nhûng möîi xaác chïët bõ tan ra tûâng maãnh nhû vêåy àaä cûáu söëng möåt maång ngûúâi trong boån töi. Haâng raâo nghôa àõa bõ phaá truåi.. Àûúâng sùæt daä chiïën chaåy saát qua bõ toeá lïn, dûång àûáng lïn trúâi, uöën thaânh hònh caánh cung. Phña trûúác chuáng töi, coá ngûúâi nùçm soáng sûúåt.. Chuáng töi dûâng laåi; riïng Cöëp vêîn tiïëp tuåc ài vúái ngûúâi bõ thûúng. Ngûúâi nùçm úã àêët laâ möåt tên binh. Höng hùæn àêîm maáu àaä àöng cuåc.

Hùæn kiïåt lûåc quaá, töi àaä thaáo caái biàöng àûång nûúác cheâ coá pha rûúåu rum. Nhûng Caát ngùn laåi vaâ cuái xuöëng ngûúâi lñnh: "Cêåu bõ thûúng úã àêu ?" Mùæt hùæn àöång àêåy. Hùæn mïåt quaá, khöng traã lúâi àûúåc.

Chuáng töi thêån troång cúãi quêìn hùæn ra. Hùæn rïn lïn.




"Bònh tônh, bònh tônh, khöng viïåc gò àêu...” Nïëu hùæn bõ thûúng úã buång thò khöng nïn cho uöëng. Hùæn khöng nön mûãa, nhû thïë laâ triïåu chûáng töët. Chuáng töi löåt trêìn höng hùæn ra. Caã möåt àöëng thõt bêìy nhêìy vúái nhûäng maãnh xûúng gaäy vuån. Khúáp xûúng bõ truáng àaån, anh chaâng naây chaã bao giúâ hoâng ài laåi àûúåc nûäa. Tay ûúát xoa thaái dûúng hùæn vaâ cho hùæn uöëng. Àöi mùæt hùæn saáng lïn. Luác êëy chuáng töi múái laåi thêëy tay hùæn cuäng bõ chaãy maáu. Vúái hai cuöån bùng, Caát cöë gùæng buöåc kñn vïët thûúng laåi. Töi tòm vaãi quêën têët caã chung quanh, nhûng cuäng khöng quêën chêåt quaá. Chuáng töi khöng coá gò nûäa. Töi beân tuåt quêìn gaä bõ thûúng ra, àõnh lêëy möåt maãnh quêìn àuâi cuãa hùæn laâm bùng quêën. Nhûng hùæn khöng coá quêìn àuâi; khi nhòn kyä hùæn, teá ra anh chaâng toác vaâng hoe ban naäy. Trong luác êëy, Caát luåc àûúåc mêëy cuöån bùng trong tuái möåt ngûúâi lñnh àaä chïët, chuáng töi thêån troång bùng vïët thûúng. Töi baão gaä treã tuöíi àang nhòn töi khöng chúáp: "Chuáng túá ài luâng möåt caái caáng àêy ’.

Hùæn liïìn múã miïång vaâ lêím bêím: "Caác anh úã àêy.” Caát noái: "Chuáng túá laåi ngay bêy giúâ, àïí chuáng túá ài kiïëm möåt caái caáng cho cêåu chûá".

Khöng biïët hùæn coá hiïíu khöng. Phña sau chuáng töi, hùæn rïn ró nhû möåt àûáa treã: "Caác anh àûâng boã töi". Caát quay laåi vaâ thò thaâo: "Hay laâ cho möåt phaát suáng luåc cho xong chuyïån ài?" Gaä treã tuöíi khoá loâng chõu àûång àûúåc khi ngûúâi ta khiïng hùæn ài, vaâ nhiïìu nhêët cuäng chó thoi thoáp àûúåc vaâi ngaây nûäa laâ cuâng. Têët caã nöîi àau àúán tûâ luác hùæn bõ thûúng cho túái giúâ khöng thêëm vaâo àêu vúái caái àau àúán tûâ giúâ cho àïën luác hùæn chïët. Luác naây hùæn coân àang bõ tï daåi, vaâ chûa caãm thêëy gò. Chó möåt tiïëng àöìng höì nûäa, hùæn seä thaânh möåt caái boåc gêìm röëng lïn vò nhûäng nöîi àau àúán khöng thïí chõu àûúåc. Nhûäng ngaây söëng soát cuãa hùæn seä chó laâ möåt hònh phaåt taân nhêîn àöëi vúái hùæn maâ thöi.. Àïí cho hùæn söëng thïm vaâi ngaây nûäa thò ñch gò cho hùæn?”

Töi gêåt àêìu taán thaânh. - Phaãi àêëy Caát aå, ta lêëy möåt khêíu suáng luåc. - Àûa àêy, - anh ta noái vaâ dûâng laåi. Tröng böå daång, töi biïët laâ anh ta àaä quaã quyïët.




Chuáng töi nhòn chung quanh, nhûng khöng phaãi chó coá mònh chuáng töi. Trûúác mùåt chuáng töi àang hònh thaânh möåt cuöåc têåp húåp nho nhoã. Nhûäng caái àêìu nhö ra khoãi caác höë àaåi baác vaâ caác ngöi möå.

Chuáng töi àaânh ài tòm möåt caái caáng. Caát lùæc àêìu: - Nhûäng thùçng beá nhû thïë... Nhûäng thùçng beá thêåt ngêy thú

àaáng thûúng!... Nhûäng thiïåt haåi cuãa chuáng töi ñt hún chuáng töi dûå àoaán. Nùm

ngûúâi chïët vaâ taám ngûúâi bõ thûúng. Chùèng qua chó laâ möåt trêån phaáo kñch bêët chúåt trong möåt thúâi

gian ngùæn. Hai ngûúâi trong boån chuáng töi bõ chïët, nùçm daâi trong möåt ngöi möå tung nùæp, chuáng töi chó coân viïåc lêëp àêët lïn thöi. Chuáng töi laåi ài. Im lùång, chuáng töi chaåy haâng möåt, ngûúâi noå nöëi ngûúâi kia. Nhûäng ngûúâi bõ thûúng àaä àûúåc chúã àïën traåm cûáu thûúng. Trúâi buöíi saáng aãm àaåm. Caác y taá chaåy ài chaåy laåi vúái nhûäng con söë vaâ nhûäng têëm phiïëu; caác thûúng binh rïìn rô. Trúâi bùæt àêìu mûa. Chûâng möåt giúâ sau, chuáng töi àïën chöî xe vêån taãi, chuáng töi treâo lïn xe. Bêy giúâ thò röång chöî hún luác ài.

Mûa möîi luác möåt to hún. Chuáng töi giúã vaãi baåt ra àöåi lïn àêìu. Nûúác mûa rúi xuöëng long bong nhû goä tröëng. Quanh chuáng töi, mûa cûá têìm taä truát xuöëng. Xe loäm boäm lùn qua caác höë truäng. Chuáng töi lùæc lû bïn noå qua bïn kia, nguã chêåp chúân.

Hai ngûúâi ngöìi phña trûúác xe, cêìm nhûäng caái gêåy daâi coá chaåc. Hoå chuá yá nhòn nhûäng quaäng dêy àiïån thoaåi voäng xuöëng ngang mùåt àûúâng, thêëp àïën nöîi coá thïí húát mêët àêìu boån töi ài. Hai ngûúâi duâng caái chaåc úã àêìu gêåy kõp thúâi nêng lïn khoãi àêìu chuáng töi. Chuáng töi nghe tiïëng hoå nhùæc: "Chuá yá? Dêy àêëy!". Vaâ, nguã gaâ nguã gêåt, chuáng töi cuái xuöëng röìi chuáng töi laåi ngêíng lïn.

Xe luác lùæc àïìu àïìu. Tiïëng nhùæc àïìu àïìu vaâ mûa rúi àïìu àïìu. Mûa rúi xuöëng àêìu chuáng töi, xuöëng àêìu nhûäng xaác chïët phña trûúác, xuöëng thên hònh anh lñnh beá nhoã bõ vïët thûúng quaá to àöëi vúái caái höng cuãa anh ta.




Mûa rúi xuöëng nêëm möì cuãa Kemúrich, mûa rúi xuöëng têm höìn chuáng töi.

Möåt quaã àaåi baác nöí tung gêìn àêu àêëy. Chuáng töi giêåt mònh. Mùæt chuáng töi cùng ra, nhûäng baân tay

àaä sùén saâng àïí nhaãy ra khoãi xe vaâ lao vaâo nhûäng caái höë caånh àûúâng...

Chùèng coá gò xêíy ra nûäa. Chó coá tiïëng nhùæc àïìu àïìu vang lïn: "Chuá yá ! Dêy àêëy!” Chuáng töi cuái xuöëng vaâ laåi nguã gaâ nguã gêåt. Cûá thïë, suöët trïn àûúâng.




CHÛÚNG 4

Khi ngûúâi ta coá àïën haâng trùm con rêån maâ giïët tûâng con möåt thò chùèng tiïån tñ naâo. Nhûäng con vêåt êëy cuäng khaá cûáng, nïn cûá lêëy moáng tay maâ giïët maäi chuáng thò cuäng phiïìn. Búãi vêåy Jaàún àaä lêëy dêy theáp buöåc möåt caái nùæp höåp xi, àùåt lïn trïn möåt ngoån nïën. Chó viïåc boã con rêån vaâo caái chaão tñ hon êëy. Chuáng nöí leáp beáp, thïë laâ xong.

Chuáng töi ngöìi thaânh voâng troân, aáo sú mi àùåt lïn àêìu göëi, mònh àïí trêìn trong khöng khñ noáng bûác, hai tay bùæt rêån tñu tñt. Rêån cuãa Hai thuöåc möåt loaåi nhoã àùåc biïåt. Chuáng coá möåt chûä thêåp àoã úã trïn àêìu. Vò vêåy Hai ta cho laâ àaä chúã chuáng tûâ quên y viïån thua ruát vïì, úã àêëy chuáng laâ cuãa riïng cuãa viïn baác sô quên y. Hai noái hùæn coân muöën duâng chöî múä àoång dùçn trong höåp sùæt têy êëy àïí àaánh xi àöi uãng nûäa vaâ noá cûúâi sùåc cûúâi sùåc suåa àïën nûãa giúâ àöìng höì vò cêu khöi haâi cuãa noá.

Thïë nhûng höm nay noá khöng àûúåc moåi ngûúâi chuá yá àïën mêëy nûäa, vò coá möåt chuyïån khaác àaä laâm chuáng töi hïët sûác quan têm.

Tin àöìn àaä thaânh sûå thûåc: Himmenxtöt àïën àêy röìi. Hùæn àïën höm qua; chuáng töi àaä nghe thêëy gioång noái quen thuöåc cuãa hùæn. Hònh nhû úã hêåu phûúng hùæn ta àaä haânh haå quaá àaáng mêëy anh lñnh múái tuyïín úã nhûäng miïìn àöìng hoang. Hùæn khöng ngúâ trong söë àoá laåi coá cêåu êëm con quan quêån trûúãng. Thaânh ra hùæn bõ thêët àiïn baát àaão vò caái chuyïån êëy.

Chñnh hùæn seä phaãi ngaåc nhiïn úã àêy! Jaàún tranh luêån haâng giúâ vïì têët caã moåi cung caách maâ noá coá thïí seä àöëi xûã vúái hùæn. Hai ngùæm nghña hai baân tay höå phaáp cuãa mònh möåt caách trêìm ngêm, vaâ nhaáy nhaáy mùæt nhòn töi. Trêån àoân giaä cho Himmenxtöt quaã laâ caái àónh cao nhêët cuãa àúâi noá. Noá coá kïí cho töi nghe laâ thónh thoaãng noá vêîn coân nùçm mï thêëy caái trêån êëy.




Cöëp vaâ Muynlú noái chuyïån vúái nhau. Cöëp laâ ngûúâi duy nhêët coá caái ùn luác naây, möåt caâ-meân àêåu, coá leä noá àaä xoay àûúåc trong bïëp cuãa tuåi cöng binh. Muynlú liïëc nhòn moán àêåu, nhûng noá tûå kòm àûúåc vaâ noái:

- Anbe naây, nïëu bêët chúåt maâ hoaâ bònh lêåp laåi bêy giúâ, thò cêåu seä laâm gò? Hoaâ bònh aâ, chaã coá àêu? - Anbe tuyïn böë goån loãn.

- Àaânh thïë, nhûng nïëu... - Muynlú nhêën maånh - thò cêåu seä laâm gò?

- Túá seä vêët meå noá caã moåi caái ài. - Cöëp lêìu bêìu. - Roä röìi. Nhûng sao nûäa? Túá seä say bñ tó. - Anbe traã lúâi. - Àûâng noái vúá vêín nûäa; túá noái chuyïån àûáng àùæn cú maâ.... - Túá cuäng thïë, - Anbe noái, - cêåu coân muöën túá laâm caái gò khaác

nûäa? Caát chuá yá àïën cêu chuyïån. Anh ta xin Cöëp möåt ñt àêåu vaâ àûúåc ngay; anh nghô möåt luác lêu röìi noái: - Phaãi, ngûúâi ta coá thïí say bñ tó, hoùåc nïëu khöng, thò lêåp tûác chaåy àïën nhaâ ga gêìn nhêët vaâ möåt leâo thùèng vïì nhaâ. HOAÂ BÒNH, Anbe naây, meå kiïëp!

Anh ta tòm trong caái vñ bùçng vaãi sún möåt têëm aãnh vaâ giú cho caã boån xem möåt caách kiïu haänh. - Meå àô nhaâ mònh àêëy nheá. - Röìi anh ta vûâa cêët têëm aãnh ài vûâa chûãi ruãa. - Caái chiïën tranh àïíu caáng khöën naån naây...

- Cêåu noái thò dïî, - töi noái, - vò cêåu coá vúå coá con. - Àuáng, - anh ta taán àöìng - mònh phaãi xoay xúã cho vúå con coá

miïëng maâ ùn chûá. Chuáng töi cûúâi. - Khöng phaãi hoå thiïëu thöën nhûäng thûá êëy, Caát, nïëu khöng thò

cêåu cûá yïu cêìu. Muynlú àoái vaâ noá cuäng chûa thoaã maän. Noá löi Hai Vethut ra

khoãi caái giêëc mú àêëm àaá. - Hai, nïëu ngay bêy giúâ hoaâ bònh trúã laåi, thò cêåu seä laâm gò?. - Thùçng Hai noá phaãi àaá àñt cho cêåu möåt trêån kõch liïåt vïì caái

töåi daám àaã döång àïën chuyïån nhû thïë úã àêy, töi noái.




- Laâm sao cêåu laåi coá thïí...? - Laâm sao maâ cûát boâ laåi lïn àûúåc maái nhaâ? - Muynlú traã lúâi

cöåc löëc. Röìi noá laåi hoãi Hai Vethut. Möåt cêu hoãi nhû thïë coá veã khoá quaá àöëi vúái Hai. Noá luác lùæc caái àêìu lêëm têëm muån àoã. - Cêåu muöën noái, nïëu chiïën tranh chêëm dûát phaãi khöng? - Àuáng àêëy, noái gò cêåu cuäng hiïíu ngay. - Nïëu vêåy, laåi coá àaân baâ phaãi khöng?. - Vûâa noái, Hai vûâa liïëm

meáp. - Phaãi, coá caã caái khoaãn êëy nûäa.. - Töí meå úi! Hai noái, àöìng thúâi mùåt noá tûúi hùèn lïn - Luác êëy túá

seä ngoùåc vúái möåt cö aã thêåt laâ chùæc nõch, möåt con Mai to beáo, cêåu hiïíu khöng? Laâm sao cho cö naâng khöng thïí chuöìi ra àûúåc, röìi laâ túá bïë lïn giûúâng ngay tùæp lûå. Cêåu thûã tûúãng tûúång xem, möåt caái giûúâng loát löng chim, thêåt ïm coá àïåm loâ xo. Caác cêåu úi, túá seä khöng mùåc quêìn - trong taám ngaây liïìn nheá !

Ai nêëy àïìu nñn thúã. Caái hònh aãnh àùåc sùæc quaá. Da chuáng töi nöíi gai öëc lïn. Sau cuâng, Muynlú trêën tônh laåi vaâ noái.

- Röìi sao nûäa? Möåt luác im lùång. Sau àoá Hai noái, coá veã húi luáng tuáng: - Nïëu túá àoáng lon cai, túá seä vêîn úã laåi trong quên Phöí vaâ... túá

seä taái nguä... - Hai, àùçng êëy dúã húi aâ? - Töi hoãi. Noá hoãi vùån laåi luön: - Cêåu àaä laâm úã moã than buân bao giúâ chûa? Thûã tñ xem. - Chùæc cuäng chûa tïå bùçng nhûäng chiïën haâo úã Sùngpanhú àêu.

- Töi àaáp. Hai vûâa nhai vûâa cûúâi khêíy: - Nhûng noá keáo daâi hún nhiïìu, vaâ cêåu khöng thïí naâo êín nêëp

àûúåc..




- Thïë nhûng vïì nhaâ thò vêîn hún chûá, anh baån? Cuäng taâm taåm thöi. - noá noái, möìm haá höëc ra, coá veã suy nghô.

Nhòn neát mùåt noá, ngûúâi ta biïët noá àang nghô gò. Noá nghô àïën nhûäng caái lïìu thaãm haåi úã moã than buân, nghô àïën

cöng viïåc nùång nïì dûúái sûác nùæng hêìm hêåp cuãa nhûäng boá àuöëc têím dêìu, tûâ saáng súám àïën têån chiïìu töëi, noá nghô àïën àöìng lûúng ñt oãi, àïën böå quêìn aáo dõ daång àêìy caáu gheát...

- Thúâi bònh maâ ài lñnh thò chùèng laâ caái coác gò caã, - cuöëi cuâng noá noái. - Haâng ngaây cêåu àaä coá caái cheán röìi nheá, nïëu khöng cêåu cûá la rêìm lïn. Cêåu coá giûúâng nguã, taám ngaây möåt lêìn coá quêìn aáo saåch, chùèng khaác gò möåt öng hoaâng; cêåu laâm cöng viïåc cuãa thêìy cai, cêåu coá quêìn aáo, têët... töëi àïën cêåu hoaân toaân tûå do vaâ ra quaán rûúåu.

Hai ta coá veã àùæc yá laå luâng vïì caái yá kiïën cuãa mònh. Noá lêëy thïë laâm thuá võ: "Thïë röìi sau mûúâi hai nùm, cêåu seä

àûúåc lônh hûu böíng vaâ seä thaânh sen àêìm. Suöët ngaây cêåu chó coá viïåc ài rong"

Luác naây, yá nghô vïì caái tûúng lai êëy laâm cho noá noáng caã ngûúâi lïn.

- Cêåu thûã tûúãng tûúång xem, moåi ngûúâi seä àöëi àaäi vúái cêåu nhû thïë naâo: chöî naây möåt cöëc cö-nhùæc, chöî kia nûãa chai rûúåu. Ai maâ chaã muöën yïn laânh vúái öng sen àêìm, phaãi khöng naâo?

- Nhûng cêåu chaã bao giúâ thaânh thêìy cai àûúåc àêu: Hai aå! - Caát àêm ngay möåt cêu.

Hai cuåt hûáng, nhòn Caát vaâ im ngay. Chùæc chùæn giúâ àêy noá àang nghô àïën buöíi töëi huy hoaâng cuãa muâa thu, àïën nhûäng ngaây chuã nhêåt nùçm ûúân dûúái buåi thaåch thaão, àïën nhûäng höìi chuöng cuãa laâng quï, àïën nhûäng buöíi chiïìu vaâ nhûäng àïm nùçm vúái gaái, àïën nhûäng caái baánh raán luáa maåch àen maâ múä laâm suâi lïn nhûäng caái bûúáu lúán, àïën nhûäng giúâ chuyïån gêîu vö tû lûå úã quaán rûúåu...

Noá cêìn coá thò giúâ àïí chui ra khoãi caái thïë giúái hònh aãnh nhû thïë. Vò vêåy, noá chó coân biïët cùçn nhùçn cau coá.




- Caác cêåu hay hoãi vúá vêín boã meå! Noá chui àêìu vaâo aáo loát röìi caâi khuy aáo ngoaâi.

- Coân cêåu, Jaàún, cêåu seä laâm gò húã? — Caát hoãi. Jaàún chó biïët coá möåt viïåc. - Túá seä laâm thïë naâo àïí thùçng cha Himmenxtöt khöng thoaát

khoãi dûúåc tay túá. Coá leä caái möång cuãa noá laâ nhöët thùçng cha Himmenxtöt vaâo

möåt caái chuöìng röìi saáng saáng xöng vaâo nïån cho möåt chêìu duâi cui.. Noá phêën khúãi noái vúái Cöëp:

- Vaâo àõa võ cêåu, túá seä cöë trúã thaânh trung uyá. Luác êëy cêåu coá thïí reân hùæn kyä cho hai caái möng àñt cuãa hùæn phaãi laåy van lïn múái thöi..

- Coân cêåu, Àïtúrinh? - Muynlú tiïëp tuåc. Vúái caái kiïíu hoãi con nhaâ ngûúâi ta nhû thïë, noá coá thïí trúã nïn möåt thêìy giaáo chñnh cöëng. Àïtúrinh ñt noái. Nhûng àöëi vúái vêën àïì naây, noá traã lúâi hùèn hoi. Noá nhòn lïn khöng vaâ chó phaát ra möîi möåt cêu:

- Mònh vïì cuäng coân kõp vuå gùåt.... Noái xong noá àûáng dêåy vaâ ài thùèng. Noá àang coá chuyïån lo nghô. Vúå noá phaãi quaán xuyïën caã maãnh

àêët lñnh canh êëy. Thïë maâ ngûúâi ta laåi vûâa tõch thu cuãa hùæn thïm hai con ngûåa. Ngaây naâo noá cuäng àoåc nhûäng túâ baáo vúá àûúåc, chó cêët xem thúâi tiïët úã "xoá, nhaâ quï Önàenbua cuãa noá ra sao. Nïëu úã àêëy cuäng mûa, chùæc hoå khöng thïí àûa rúm vïì kõp.

Giûäa luác êëy, Himmenxtöt xuêët hiïån. Hùæn ài thùèng vïì phña boån chuáng töi. Mùåt Jaàún àoã lïn, noá nùçm thùèng bùng trïn coã vaâ nhùæm nghiïìn hai mùæt laåi, àuã biïët noá àang bõ kñch thñch àïën mûác naâo.

Himmenxtöt coá phêìn ngêåp ngûâng. Hùæn bûúác chêåm laåi. Nhûng röìi cuöëi cuâng hùæn cuäng ài vïì phña chuáng töi.

Chùèng ai buöìn nhuác nhñch. Cöëp chùm chuá nhòn hùæn.




Hùæn àïën trûúác mùåt chuáng töi vaâ àûáng àúåi. Chùèng ai noái; hùæn àaânh buöng ra möåt tiïëng: "Thïë naâo?" Mêëy giêy tröi qua. Roä raâng. Himmenxtöt luáng tuáng khöng biïët nïn coá thaái àöå nhû thïë naâo. Coá leä luác naây hùæn cuäng muöën ra oai thêåt sûå vúái chuáng töi. Nhûng, hònh nhû hùæn cuäng àaä biïët mùåt trêån khöng phaãi laâ caái sên traåi lñnh têåp. Hùæn thûã möåt lêìn nûäa vaâ lêìn naây, hùæn khöng hoãi têët caã moåi ngûúâi, maâ hoãi riïng möåt ngûúâi, nhû vêåy chùæc seä àùæt lúâi hún.

Cöëp ngöìi gêìn hùæn hún caã, vò vêåy àûúåc hên haånh hùæn hoãi túái. - Thïë naâo? Cuäng úã àêy aâ? Nhûng Anbe coá phaãi laâ baån hùæn àêu. Noá traã lúâi cöåc löëc: - Mònh úã àêy hònh nhû cuäng àaä lêu hún àùçng êëy möåt ñt àêëy! Böå rêu meáp àoã caåch run lïn. - Chùæc caác cêåu khöng nhêån ra mònh phaãi khöng? Jadún luác naây múã mùæt ra:. - Coá chûá, noá noái. Himmenxtöt quay vïì phña noá: - AÂ ! Jaàún àêëy phaãi khöng? Jaàún ngoác àêìu dêåy vaâ noái: - Thïë maây coá biïët maây laâ gò khöng? Himmenxtöt ngaåc nhiïn: - Maây tao vúái nhau tûâ bao giúâ thïë. Töi vúái anh coá cuâng chùn

lúån vúái nhau bao giúâ àêu? Hùæn hoaân toaân khöng biïët nïn laâm gò trong möåt trûúâng húåp

nhû thïë naây. Hùæn khöng ngúâ àïën thaái àöå thuâ àõch trùæng trúån nhû vêåy. Nhûng bêy giúâ hùæn àêm ra khön ngoan, chùæc hùèn coá ngûúâi àaä maách vúái hùæn chuyïån nhûäng phaát suáng àûúåc truyïìn tuång, bùæn vaâo lûng cêëp chó huy. Caái cêu cuâng chùn lúån vúái nhau khiïën Jaàún phaát khuâng lïn àïën mûác noá trúã thaânh hoám hónh:

- Khöng phaãi àêu, - noá noái, coá mònh maây chùn lúån thöi chûá! Bêy giúâ àïën lûúåt Himmenxtöt cuäng söi lïn.




Nhûng Jaàún khöng àïí hùæn kõp múã möìm, noá phaãi noái cho ra nheä múái àûúåc.

- Maây muöën biïët maây laâ caái àöì gò phaãi khöng? Àöì àïíu caáng chûá coân gò nûäa. Tao àaä àõnh baáo cho maây biïët tûâ lêu röìi kia!

Sûå thoaã maän tûâ bao lêu khao khaát laâm cho àöi mùæt ti hñ cuãa noá saáng long lanh hùæn lïn, luác noá theát lïn caái tiïëng "àöì àïíu caáng!" Himmenxtöt bûâng bûâng nöíi giêån.

- Maây muöën gò haã, àöì höët phên, àöì mùåc vaáy? Àûáng nghiïm khi cêëp trïn noái!

Jaàún, vúái möåt cûã chó àûúâng bïå: - Himmenxtöt, anh coá thïí àûáng theo tû thïë nghó. - Giaãi taán. Himmenxtöt trúã nïn hiïån thên àiïn cuöìng cuãa quy tùæc quên

sûå. Àïën Hoaâng àïë cuãa nûúác àöåc chùæc cuäng khöng thïí bõ xuác phaåm hún hùæn. Noá gaâo lïn:

- Jaàún, theo àuáng cêëp bûåc nhaâ binh, töi ra lïånh cho anh: dûâng!

- Röìi sao nûäa! - Jaàún hoãi. - Anh coá phuåc tuâng mïånh lïånh cuãa töi khöng? Coá hay khöng thò baão?

Jaàún traã lúâi möåt caách bònh tônh vaâ cûúng quyïët, sûã duång möåt caách khöng ngúâ cêu viïån dêîn cöí àiïín thöng thûúâng nhêët. Àöìng thúâi noá chöíng möng vaâo hùæn.

Himmenxtöt vûâa chaåy vöåi, vûâa gêìm lïn: - Phaãi cho maây ra toaâ aán binh! Chuáng töi thêëy hùæn chaåy khuêët vïì phña vùn phoâng àaåi àöåi.

Hai vaâ Jaàún khoaái traá khöng thïí tûúãng tûúång àûúåc. Hai cûúâi lùn cûúâi löån àïën nöîi saái caã quai haâm, vaâ àöåt nhiïn möìm noá haá höëc ra khöng cûã àöång àûúåc nûäa. Anbe phaãi töëng cho noá möåt quaã, múái laâm quai haâm cuãa noá vaâo khúáp àûúåc.

Caát coá veã lo lùæng. - Nïëu hùæn kiïån cêåu, thò cuäng phiïìn àêëy.




- Cêåu tûúãng hùæn laâm thêåt aâ? - Jaàún hoãi. - Hùèn chûá! - Töi noái. - Ñt ra cêåu cuäng phaãi nùm ngaây tuâ, - Caát tuyïn böë. Jaàún khöng maãy may xuác àöång. - Nùm ngaây vaâo höåp, laåi caâng àûúåc nghó khoeã xaác. - Nïëu hoå töëng cêåu ài phaáo àaâi thò sao ? Muynlú hoãi vaâ tñnh àïën àuã moåi mùåt cuãa vêën àïì. - Nïëu vêåy, trong thúâi gian êëy, chiïën tranh coi nhû chêëm dûát

àöëi vúái túá. Jaàún coá söë àoã, noá chùèng phaãi lo lùæng caái gò bao giúâ caã. Noá

àûáng dêåy, ài cuâng vúái Hai vaâ Lia àïí ngûúâi ta khoãi thêëy noá tûâ luác bùæt àêìu giêån dûä.

Muynlú vêîn chûa chõu buöng tha nhûäng cêu luåc vêën. Noá laåi toám lêëy Cöëp:

- Anbe naây, nïëu cêåu àûúåc vïì nhaâ bêy giúâ, cêåu seä laâm gò? Cöëp bêy giúâ àaä cheán àêîy tïî nïn coá veã cúãi múã hún. - Lúáp mònh coân laåi bao nhiïu àûáa nhó? Chuáng töi àïëm, lúáp chuáng töi coá hai mûúi hoåc sinh, baãy àûáa

àaä chïët, böën àûáa bõ thûúng, möåt àûáa ài traåi àiïn. Coân laåi gùåp nhau nhiïìu nhêët laâ mûúâi hai àûáa.

- Ba àûáa laâ trung uyá. Muynlú noái. - Cêåu coá tin rùçng chuáng noá coân àïí cho laäo Cùngtorec mùæng moã nûäa khöng?

Chuáng töi khöng tin; caã chuáng töi nûäa, chuáng töi cuäng khöng thïí àïí cho laäo ta haânh haå àûúåc nûäa.

- Toám laåi, troâ thêëy ba lêìn haânh àöång cuãa Ghiöm Ten nhû thïë naâo?

Àöåt nhiïn Cöëp luêåt laåi vaâ noá phaá ra cûúâi. - Nhûäng muåc àñch cuãa Hai bun úã thaânh Gúáttinhgún laâ gò? -

Muynlú cuäng hoãi bùçng caái gioång àöåt nhiïn trúã nïn nghiïm nghõ.




- Saáclú Tïmïre coá bao nhiïu con? - Töi cuäng bònh tônh vùån laåi.

- Bao mú, ra àúâi troâ seä laâ möåt àûáa vö tñch sûå, hiïíu chûa? - Muynlú cûúâi khêíy.

- Trêån Jama xaãy ra bao giúâ? - Cöëp hoãi. - Cöëp, troâ hoåc thiïëu nghiïm tuác, ngöìi xuöëng, troâ seä àûúåc àiïím

trûâ ba. - Töi vûâa noái vûâa àûa baân tay ra hiïåu. - Troâ haäy noái nhûäng chûác nùng maâ Liquyïëcgú cho laâ quan

troång hún hïët àöëi vúái Nhaâ nûúác - Muynlú vûâa thò thaâo vûâa laâm böå lùæp caái kñnh möåt mùæt.

Thaânh phöë Menluöëc coá bao nhiïu dên cû? - Muynlú laåi hoãi vúái caái gioång rò rêìm.

- Nïëu caác troâ khöng biïët caái êëy thò caác troâ àõnh àaãm baão àúâi söëng bùçng caách naâo?

Töi hoãi Anbe bùçng möåt gioång caáu kónh. - Sûå ngûng tuå nghôa laâ gò? - Anbe noái coá veã àùæc thùæng.. Chuáng töi chùèng coân nhúá quaái gò nûäa vïì têët caã caái múá taáp

nham êëy. Noá chùèng giuáp ñch gò cho chuáng töi. Ngûúåc laåi, úã nhaâ trûúâng, chùèng coá ai daåy chuáng töi chêm

thuöëc laá khi trúâi mûa hoùåc trúâi gioá thïë naâo, nhoám bïëp khi cuãi ûúát ra laâm sao, hoùåc giaã caái buång laâ núi àêm lûúäi lï vaâo töët nhêët, vò lûúäi lï khöng bõ mùæc vaâo nhû úã caånh sûúân.

Muynlú noái coá veã tû lûå: - Têët caã nhûäng caái êëy àïí laâm gò? ÊËy thïë maâ röìi chuáng mònh

laåi phaãi trúã vïì ghïë nhaâ trûúâng àêëy. Töi thêëy khoá loâng coá chuyïån êëy vaâ töi noái: - Coá leä seä coá möåt kyâ thi riïng cho chuáng mònh chùæc? - Nhûng cêåu cuäng phaãi chuêín bõ chûá. Cho laâ cêåu àöî ài nûäa,

röìi sau ra sao? Laâ sinh viïn cuäng chùèng hún gò mêëy. Nïëu khöng coá tiïìn, cêåu laåi phaãi xoay àïën búã húi tai.




- Kïí thò cuäng coá hún tñ chuát àêëy, nhûng duâ sao, nhûäng caái ngûúâi ta toång cho mònh vêîn chó laâ nhûäng caái lùng nhùng vúá vêín thöi.

Cöëp phaát biïíu yá kiïën cuãa chuáng töi möåt caách chûäng chaåc: - Khi caánh mònh àang úã mùåt trêån, thò laâm thïë naâo maâ nghô

hùèn hoi vïì chuyïån êëy àûúåc. - Nhûng dêîu sao, troâ cuäng phaãi coá möåt nghïì nghiïåp chûá?

Muynlú àêm ngang vaâo, y nhû noá laâ Cùngtörec. Anbe gaãy moáng tay bùçng möåt con dao. Chuáng töi ngaåc nhiïn

vïì kiïíu caách lõch sûå cuãa noá. Nhûng vúái noá, àêëy chó laâ möåt caách àïí suy nghô cho chñn hún. Noá àùåt con dao xuöëng vaâ noái:

- Phaãi, sûå thûåc laâ nhû vêåy. Caát, àïtúrinh vaâ Hai, caác cêåu seä trúã vïì nghïì cuä, vò trûúác khi ra ài, caác cêåu àaä coá nghïì trong tay. Caã Himmenxtöt cuäng vêåy. Coân chuáng túá, chuáng túá chûa coá nghïì ngöîng gò caã. Vêåy thò sau caái troâ naây (vûâa noái noá vûâa chó vïì phña mùåt trêån) laâm sao maâ chuáng túá coá möåt nghïì trong tay àûúåc?

- Cêìn phaãi laâ möåt tay coá tiïìn cho vay laäi vaâ söëng möîi möåt mònh úã trong rûâng, - töi noái, nhûng - töi laåi àêm ngûúång nguâng vò caái möång phuá quyá àiïn röì êëy.

- Vêåy chuáng ta seä laâm gò, nïëu chuáng ta trúã vïì nhaâ? - Muynlú tûå hoãi, chñnh noá cuäng luáng tuáng.

Cöëp nhuán vai: - Túá coác biïët. Hùén cûá vïì caái àaä, röìi seä tñnh sau. Têët caã-boån töi àïìu böëi röëi. - Vêåy boån mònh coá thïí laâm àûúåc caái gò? - Töi hoãi. - Túá chùèng thiïët caái gò caã. - Cöëp traã lúâi, gioång mïåt moãi. - Thïë

naâo ài nûäa thò möåt ngaây kia, cêåu cuäng chïët; moåi chuyïån coá nghôa lyá quaái gò? Túá chùèng tin laâ caánh mònh seä thoaát àûúåc àêu.

- Khi mònh nghô àïën noá, Anbe aå! - Möåt laát sau, töi trúã mònh vaâ noái - Khi mònh nghe caái tiïëng hoaâ bònh, vaâ thñ duå nhû hoaâ bònh, àïën ngay trûúác mùæt, mònh nhûäng muöën laâm möåt caái gò thêåt phi




thûúâng. Àêëy laâ möåt yá nghô noá cûá söi lïn trong àêìu mònh. Möåt caái gò àoá, cêåu hiïíu khöng, cho noá boä caái nöîi cûåc nhuåc úã àêy. Nhûng mònh khöng thïí naâo tûúãng tûúång ra àûúåc. Coân nhûäng caái maâ mònh thêëy laâ khaã dô, têët caã nhûäng chuyïån nghïì ngöîng, hoåc haânh, lûúng lêåu v.v... chó töí laâm mònh buöìn nön, vò vêîn laâ caái àiïåu àaân muön thuúã êëy, noá laâm cho caái cêåu chaán ngêëy. Mònh chùèng caãm thêëy gò caã, mònh chùèng caãm thêëy gò caã, Anbe aå.

Luác naây, töi thêëy caái gò cuäng laâ tröëng röîng vaâ vö voång. Caã Cöëp nûäa, noá cuäng suy nghô vïì chuyïån êëy.

Toám laåi, hoaân caãnh boån töi sau naây seä gay go àêëy. Nhûng, coân nhûäng ngûúâi úã hêåu phûúng, liïåu àöi khi hoå coá lo

lùæng vïì vêën àïì êëy khöng? Hai nùm roâng bom àaån... duâ sao ngûúâi ta cuäng khöng thïí gaåt boã noá nhû cúãi möåt àöi bñt têët.

Chuáng töi àöìng yá vúái nhau rùçng ai cuäng thïë caã, khöng riïng gò chuáng töi úã àêy, maâ khùæp núi, vúái bêët cûá ai cuâng möåt hoaân caãnh, hún hay keám khöng àaáng kïí. Àoá laâ söë phêån chung cuãa thïë hïå chuáng töi.

Anbe noái rêët àuáng: “Chiïën tranh àaä laâm cho chuáng mònh thaânh nhûäng ngûúâi vö tñch sûå.”

Noá noái coá lyá, chuáng töi khöng thuöåc vaâo giúái thanh niïn nûäa. Chuáng töi chùèng muöën lao vaâo vuä truå nûäa. Chuáng töi laâ nhûäng thùçng àaâo nguä. Trûúác àêy chuáng töi àang trong caái tuöíi mûúâi taám, bùæt àêìu yïu àúâi yïu cuöåc söëng, thïë maâ chuáng töi àaä phaãi nöí suáng bùæn vaâo cuöåc söëng. Quaã àaåi baác àêìu tiïn rúi xuöëng àaä nöí truáng traái tim chuáng töi. Chuáng töi chùèng coân thiïët gò àïën nöî lûåc, hoaåt àöång vaâ tiïën böå nûäa. Chuáng töi khöng coân biïët àïën nhûäng caái êëy nûäa, chuáng töi chó coân tin coá chiïën tranh.

Vùn phoâng àaåi àöåi nhöån lïn. Hònh nhû Himmenöt àaä àïën àêëy laâm naáo àöång. Ngaâi àöåi nhêët chaåy dêîn àêìu. Thêåt laâ möåt hiïån tûúång kyâ laå, hêìu hïët caác ngaâi àöåi nhêët chuyïn nghiïåp àïìu beáo phõ.

Himmenxtöt chaåy theo sau, hûâng hûåc yá muöën traã thuâ. Àöi uãng cuãa hùæn boáng nhoaáng dûúái aánh nùæng Chuáng töi àûáng dêåy. Thêìy cai hoãi, gioång höín hïín:




- Jaàún àêu röìi? Têët nhiïn laâ khöng ai traã lúâi. Himmenxtöt nhòn chuáng töi

bùçng cùåp mùæt naãy lûãa. “Àûâng coá vúâ? Caác anh biïët maâ caác anh khöng muöën noái. Naâo, noái ài!" Hùæn ta nhòn quanh nhûng chùèng thêëy Jaàún àêu caã. Hùæn thûã duâng pheáp khaác:

- Trong mûúâi phuát, Jaàún phaãi àïën trònh diïån taåi vùn phoâng. Sau àoá, ngaâi àöåi nhêët ruát lui, Himmenxtöt baám saát nuát. - Túá coá caãm giaác laâ àïën kyâ laâm cöng sûå sùæp túái, thïë naâo cuäng

coá möåt cuöån dêy theáp gai rúi vaâo chên Himmenxtöt. - Cöëp noái. - Caánh mònh àaä àuâa xong vúái hùæn àêu. - Muynlú noái. Duång têm cuãa chuáng töi luác naây laâ - Chöëng àöëi àïën kyâ cuâng

moåi yá àõnh cuãa gaä phu traåm... Túái àïën laán truá quên, cho Jaàún biïët tònh hònh àïí noá lónh ài. Sau àoá chuáng töi àöíi chöî, röìi laåi ngöìi chúi baâi vúái nhau. Vïì caái

moán naây chuáng töi cûâ lùæm: chúi baâi, vùng tuåc vaâ àaánh trêån. Kïí ra chùèng laâ bao khi ngûúâi ta múái hai mûúi tuöíi... nhûng cuäng àaä quaá nhiïìu, úã caái tuöíi êëy.

Àöå nûãa giúâ sau, Himmenxtöt laåi àïën chöî chuáng töi. Chùèng ai theâm àïí yá àïën hùæn. Hùæn hoãi Jaàún àêu.

Chuáng töi nhuán vai. - Caác ngûúâi coá traách nhiïåm tòm noá, hùæn nhêën maånh vaâ duâng

tiïëng "i-rú" tûúng àûúng vúái hai tiïëng "chuáng maây". - Thïë naâo, "i-rú" haã? - Cöëp hoãi. - Phaãi, "i-rú", caác ngûúâi, caác ngûúâi ngöìi àêy... - Yïu cêìu anh khöng àûúåc maây tao nghe khöng, - Cöëp lïn

gioång àaåi taá. Himmenxtöt nhû rúi tûâ trïn mêy xuöëng. - Ai maây tao vúái caác anh? - Anh. - Töi?




- Phaãi. OÁc hùæn àang nghô lung. Hùæn liïëc vïì phña Cöëp, coá veã nghi ngúâ,

vò hùæn khöng hiïíu Cöëp àõnh noái gò. Tuy vêåy, vïì mùåt naây, hùæn cuäng khöng tin úã hùæn lùæm, hùæn noái tiïëp coá phêìn nhaä nhùån hún:

- Caác anh coá tòm thêëy noá khöng? Cöëp nùçm ûúân trïn baäi coã vaâ noái: - Thêìy cai àaä úã chiïën haâo bao giúâ chûa? - Caái àoá khöng dñnh àïën caác anh. - Himmenxtöt noái möåt caách

khö khan. - Töi yïu cêìu caác anh traã lúâi. - Àûúåc thöi. - Cöëp vûâa noái vûâa àûáng dêåy. - Thêìy cai haäy nhòn

vïì phña coá nhûäng àaám mêy nhoã kia. Àoá laâ àaån traái phaá cuãa quên Anh. Höm qua boån naây úã àêëy àêëy. Nùm ngûúâi chïët, taám ngûúâi bõ thûúng, maâ múái chó laâ àuâa dai tñ thöi àêëy nheá. Lêìn sau, thêìy cai ài vúái boån naây, chùæc nhûäng ngûúâi trûúác khi chïët, seä phaãi àïën trûúác thêìy cai, àêåp goát chên vaâo nhau vaâ baáo caáo theo àuáng luêåt nhaâ binh: "Baáo caáo thêìy cai cho pheáp töi ruát lui aå! Baáo caáo thêìy cai cho pheáp töi ngoeão aå!" Cêìn phaãi noái thïë, vò boån naây cuäng biïët úã àêy coá nhûäng haång ngûúâi nhû thêìy cai...

Noá laåi ngöìi xuöëng, coân Himmenxtöt thò laåi chaåy nhû ma àuöíi (Nguyïn vùn tiïëng Phaáp: Nhû möåt aão aãnh.).

- Ba ngaây phaåt giam! - Caát phoãng àoaán. - Lêìn sau, àïën lûúåt túá laâm cho, - töi noái vúái Anbe. Nhûng hêåu quaã thêëy ngay. Buöíi töëi, luác àiïím danh, coá cuöåc

àöëi chêët úã vùn phoâng àaåi àöåi, Beáctinh, trung uyá cuãa chuáng töi ngöìi àoá, bùæt caã boån lêìn lûúåt tûâng ngûúâi ra trònh diïån vúái öng ta. Töi cuäng bõ goåi ra laâm nhên chûáng, töi trònh baây taåi sao Jaàún laåi bûúáng nhû thïë. Chuyïån nhûäng anh chaâng àaái dêìm laâm moåi ngûúâi chuá yá. Ngûúâi ta cho goåi Himmenxtöt vaâ töi nhùæc laåi nhûäng àiïìu àaä noái.

- Coá àuáng khöng? - Beáctinh hoãi Himmenxtöt. Hùæn ta quanh co chaán nhûng àïën khi Cöëp cuäng khai hïåt nhû

vêåy, thò hùæn phaãi nhêån caã.




- Thïë taåi sao luác êëy khöng ai baáo caáo? - Beáctinh hoãi. Chuáng töi nñn lùång; dêîu sao, chñnh öng ta cuäng phaãi biïët àïën

taác duång cuãa sûå khiïëu naåi vïì nhûäng chuyïån vúá vêín nhû thïë trong àúâi söëng nhaâ binh chûá.

Vaã laåi trong àúâi söëng nhaâ binh, ngûúâi ta coá thïí cho khiïëu naåi khöng? Trung uyá nhòn thêëy roä vêën àïì, öng ta bùæt àêìu caåo cho Himmenxtöt möåt meã, vaâ möåt lêìn nûäa (Nguyïn vùn Phaáp: Nhû möåt ngöi sao chöíi.), cho hùæn biïët rùçng mùåt trêån khöng phaãi laâ caái sên traåi lñnh têåp. Röìi àïën lûúåt Jaàún, cu cêåu cuäng àûúåc hûúãng phêìn àñch àaáng, möåt trêån chónh múã ngûúâi vaâ ba ngaây phaåt giam, trung uyá phaåt giam Cöëp möåt ngaây, vûâa ra lïånh, vûâa nhaáy mùæt vúái noá. “Àaânh phaãi vêåy thöi". Öng ta noái vúái Cöëp, coá veã lêëy laâm àaáng tiïëc. Thêåt laâ möåt con ngûúâi biïët àiïìu.

Nhaâ giam cuäng khöng àïën nöîi khoá chõu lùæm. Àõa àiïím naây trûúác laâ caái chuöìng gaâ, úã àêëy tuåi baån cuãa chuáng töi coá thïí tiïëp khaách àûúåc vaâ boån töi seä tòm caách àïën chúi vúái chuáng noá. Nhaâ tuâ, àaáng leä laâ trong hêìm nhaâ. Ngaây xûa, ngûúâi ta coân buöåc chuáng töi vaâo göëc cêy nûäa kia, nhûng bêy giúâ cêëm laâm thïë. Trong möåt söë trûúâng húåp, ngûúâi ta àaä àöëi xûã vúái chuáng töi nhû nhûäng con ngûúâi.

Möåt giúâ sau khi Jaàún vaâ Cöëp bõ töëng vaâo sau dêîy haâng dêy theáp, chuáng töi àaä àïën thùm boån noá.

Jaàún bùæt chûúác tiïëng gaâ gaáy, chaâo chuáng töi. Röìi chuáng töi laåi àaánh baâi caát vúái nhau, cho àïën töëi mõt.

Dô nhiïn Jaàún vêîn àûúåc, caái thùçng choá chïët êëy! Khi chuáng töi ài khoãi, Caát hoãi töi:

- Nïëu caánh mònh quay möåt con ngöîng thò cêåu nghô sao? - YÁ kiïën hay àêëy chûá, - töi noái. Chuáng töi leo lïn möåt caái xe trong àoaân vêån taãi vuä khñ. Phaãi

mêët hai àiïëu thuöëc laá àêëy. Caát àaä moâ àûúåc àuáng chöî. Caái chuöìng boâ êëy laâ cuãa möåt ban tham mûu trung àoaân. Töi quyïët têm luâng cho bùçng àûúåc ngöîng, vaâ hoãi doâ tònh hònh. Chuöìng boâ úã sau bûác tûúâng, chó caâi bùçng möîi caái then ngang.




Caát chuåm hai tay laåi laâm baân àaåp, töi àùåt chên lïn vaâ treâo qua tûúâng. Caát àûáng ngoaâi gaác.

Trong mêëy phuát töi àûáng im cho quen mùæt vúái boáng töëi. Röìi múái nhêån ra caái chuöìng boâ. Töi nheå nhaâng leãn vaâo, súâ soaång caái then ngang, nhêëc noá ra vaâ múã àûúåc cûãa. Töi nhêån thêëy hai àöëm trùæng. Hai con ngöîng; rêìy raâ àêy, vò nïëu bùæt con naây, con kia seä kïu êìm lïn. Vêåy phaãi tuám caã hai chuá; nïëu töi laâm thêåt nhanh goån thò seä öín caã.

Töi nhaãy voåt vaâo, toám ngay àûúåc möåt chuá, vaâ möåt laát sau toám nöët àûúåc chuá kia. Chùèng khaác gò thùçng àiïn, töi àêåp àêìu chuáng vaâo tûúâng àïí laâm cho chuáng choaáng ài. Nhûng coá leä töi khöng àûúåc khoeã cho lùæm.

Hai con vêåt dêîy duåa, chên vaâ caánh chuáng àaåp, vêîy lung tung. Töi vêåt löån vúái chuáng búã caã húi tai, nhûng, trúâi, caái giöëng ngöîng sao maâ khoeã thïë! Chuáng noá löi keáo laâm töi loaång choaång caã ngûúâi. Trong boáng töëi, nhûäng caái vêåt trùæng êëy sao maâ gúám ghiïëc thïë. Hai tay töi bêy giúâ nhû moåc caánh ra. Töi súå coá leä bõ löi tuöåt lïn trúâi mêët, khaác naâo möîi baân tay toám lêëy hai quaã khinh khñ cêìu! Nhûng àaä vêåy laåi coá tiïëng àöång nûäa chûá! Möåt trong hai caái cöí hoång àaä hñt àûúåc khöng khñ vaâ kïu lïn nhû àöìng höì baáo thûác. Bêët thònh lònh coá möåt vêåt gò tûâ phña ngoaâi lao túái; töi bõ xö maånh möåt caái, ngaä lùn chiïng xuöëng àêët vaâ nghe thêëy tiïëng gêìm dûä túån! Möåt con choá! Töi ngoaãnh laåi nhòn, vaâ kòa, noá àang haá moäm ra nhùçm thùèng vaâo cöí töi. Ngay lêåp tûác, töi nùçm cûáng ngûúâi ra, nhêët laâ ghò saát cùçm vaâo cöí aáo quên phuåc.

Möåt con choá göåc. Sau möåt luác lêu, tûúãng nhû vö têån, caái àêìu noá luâi laåi röìi noá ngöìi xuöëng caånh töi. Nhûng hïî töi húi cûåa quêåy möåt tñ, noá laåi gêìm gûâ. Töi tñnh nûúác. Àiïìu duy nhêët töi coá thïí laâm àûúåc laâ ruát khêíu suáng luåc nhoã ra. Duâ sao cuäng phaãi tïëch khoãi núi àêy trûúác khi coá ngûúâi àïën. Tûâng phên, tûâng phên möåt, töi nhñch baân tay vïì phña khêíu suáng luåc. Töi coá caãm giaác laâ lêu àïën haâng giúâ. Möîi cûã àöång nhoã àïìu tiïëp theo möåt tiïëng gûâ àaáng súå cuãa con choá.




Töi nùçm im röìi laåi tiïëp tuåc. Àïën khi töi àaä nùæm àûúåc khêíu suáng luåc trong tay röìi thò baân tay cûá run lïn, quyïët àõnh bùæn trûúác khi con choá coá thïí cùæn àûúåc, röìi voåt qua tûúâng ngay.

Töi thúã thong thaã vaâ trúã nïn bònh tônh hún. Röìi töi nñn thúã; nêng khêíu suáng lïn; viïn àaån nöí, con choá göåc ngaä vêåt xuöëng, höåc lïn, töi chaåy voåt ra cûãa chuöìng boâ, vêëp ngay phaãi möåt trong hai chuá ngöîng àang nuáp úã àêëy.

Nhanh nhû chúáp, töi toám nghiïën lêëy noá, vêët qua tûúâng röìi töi cuäng treâo qua luön. Chûa sang àïën bïn kia thò con choá cuäng àaä vuâng dêåy àûúåc vaâ lao vïì phña töi. Töi nhaãy bûâa ngay xuöëng. Caát àûáng àoá, trûúác mùåt töi mûúi bûúác, tay cùæp con ngöîng. Anh ta vûâa nhòn thêëy töi laâ hai àûáa chuöìn thùèng.

Cuöëi cuâng, hai àûáa àaä thúã àûúåc. Con ngöîng àaä chïët. Trong möåt loaáng. Caát àaä boáp chïët noá. Chuáng töi tñnh quay ngöîng luön àïí khöng ai hay biïët gò caã. Töi ài luâng nhûäng caái liïîn vaâ cuãi trong laán truá quên, röìi chuáng töi leãn vaâo möåt cùn nhaâ boã hoang maâ chuáng töi thûúâng duâng vaâo nhûäng viïåc naây.

Chuáng töi àoáng chùåt caái cûãa söí duy nhêët cuãa cùn nhaâ laåi. Trong nhaâ coá möåt caái giöëng nhû bïëp loâ, möåt maãnh sùæt kï trïn nhûäng hoân gaåch. Chuáng töi nhoám bïëp.

Caát vùåt löng ngöîng vaâ sûãa soaån quay. Chuáng töi cêín thêån àïí löng ngöîng vaâo möåt chöî. Chuáng töi àõnh buång laâm hai caái gö nhoã, röìi ghi lïn trïn: "Haäy nguã ngon giûäa lûãa àaån".

Hoaã lûåc cuãa troång phaáo êìm ô bao quanh ngöi nhaâ êín dêåt cuãa chuáng töi, aánh lûãa bïëp loâ nhaãy muáa trïn mùåt chuáng töi, boáng ngûúâi cuäng nhaãy muáa trïn tûúâng. Thónh thoaãng laåi coá tiïëng nöí uâ tai, laâm rung chuyïín caã cùn nhaâ nhoã beá, êëy laâ bom tûâ maáy bay neám xuöëng. Möåt lêìn chuáng töi nghe thêëy nhûäng tiïëng kïu thêët thanh, coá leä möåt laán truá quên àaä bõ truáng bom.

Tiïëng maáy bay êìm ô, tiïëng suáng maáy tùåc tùåc. Nhûng khöng coá möåt tñ aánh saáng naâo loåt ra khoãi chöî chuáng

töi àïí bïn ngoaâi coá thïí nhòn thêëy. Thïë laâ Caát vaâ töi, hai thùçng lñnh quên phuåc súân raách, ngöìi àöëi diïån nhau quay ngöîng giûäa àïm




khuya. Chuáng töi khöng noái nhiïìu nhûng chuáng töi àïí yá sùn soác nhau tûâng li tûâng tñ, thiïët tûúãng coân hún caã nhûäng cùåp tònh nhên.

Chuáng töi laâ hai con ngûúâi, hai taân lûãa söëng nhoã beá, úã ngoaâi kia, laâ àïm töëi, laâ voâng vêy cuãa thêìn chïët. Chuáng töi ngöìi ngay bïn ròa boáng àïm vaâ thêìn chïët, vûâa bõ àe doaå, vûâa àûúåc che chúã; múä chaãy trïn baân tay chuáng töi; têëm loâng chuáng töi gùåp nhau, vaâ giúâ phuát hai àûáa töi àang söëng cuäng giöëng nhû chöî chuáng töi àang ngöìi, ngoån lûãa ïm dõu cuãa têm höìn àang nhaãy muáa nhûäng aánh saáng vaâ nhûäng hònh boáng cuãa nguöìn caãm xuác. Anh ta biïët gò vïì töi, vaâ töi, töi biïët gò vïì anh ta. Trûúác àêy chùèng möåt yá nghô naâo cuãa chuáng töi giöëng nhau; nhûng bêy giúâ chuáng töi ngöìi trûúác möåt con ngöîng, chuáng töi thöng caãm àúâi söëng cuãa nhau, chuáng töi gêìn guäi nhau àïën nöîi khöng cêìn noái àïën nûäa.

Quay möåt con ngöîng, cuäng mêët thò giúâ àêëy, duâ rùçng ngöîng non vaâ beáo, vò vêåy hai àûáa phaãi thay phiïn nhau. Àûáa naây ngöìi rûúái múä vaâo con ngöîng thò àûáa kia nguã. Dêìn dêìn möåt muâi thúm ngaâo, ngaåt toaã ra chung quanh chuáng töi. Nhûäng tiïëng àöång bïn ngoaâi laâm thaânh möåt thûá moác xñch, möåt giêëc mú, nhûng trong àoá, kyã niïåm khöng hoaân toaân bõ xoaá múâ. Trong giêëc nguã chêåp chúân, töi thêëy Caát giú lïn haå xuöëng caái cuâi dòa; töi yïu anh ta vúái àöi vai, vúái caái boáng daáng xûúng xûúng vaâ khoâm khoâm, àöìng thúâi phña sau anh ta töi nhòn thêëy nhûäng khu rûâng, nhûäng cêy cöëi, vaâ möåt gioång ngoåt ngaâo noái lïn nhûäng lúâi an uãi töi, möåt chuá lñnh beá nhoã bûúác ài dûúái bêìu trúâi röång lúán vúái àöi uãng to, caái thùæt lûng da, caái tuái dïët, theo con àûúâng trûúác mùåt, rêët dïî quïn, rêët ñt khi buöìn vaâ ài túái maäi dûúái bêìu trúâi khuya baát ngaát.

Möåt chuá lñnh beá nhoã vaâ möåt gioång noái ngoåt ngaâo; vaâ nïëu ngûúâi ta muöën döî daânh chuá ta, coá leä giúâ àêy chuá ta seä khöng thïí hiïíu ra laâm sao nûäa, caái chuá lñnh àang bûúác ài kia vúái àöi uãng to vaâ traái tim raä rúâi, caái chuá lñnh àang bûúác ài kia vò chuá ta coá àöi uãng vaâ àaä quïn têët caã, trûâ caái viïåc phaãi ài.

ÚÃ chên trúâi phaãi chùng coá nhûäng böng hoa vaâ möåt phong caãnh xiïët bao ïm àïìm maâ chuá lñnh muöën thûúng khoác? úã àêëy phaãi chùng coá nhûäng hònh aãnh maâ chuá àaä khöng àïí mêët, vò chuá chûa hïì




coá, nhûäng hònh aãnh raåo rûåc, nhûng àöëi vúái chuá laåi laâ vêåt quaá khûá? Phaãi chùng úã àêëy coá caái tuöíi hai mûúi cuãa chuá? Mùåt töi ûúát àêîm vaâ töi tûå hoãi mònh àang úã àêu àêy? Caát dang ngöìi trûúác mùåt töi, caái boáng khöíng löì cuãa anh ta cuái saát xuöëng, nghiïng vïì phña töi, nhû hònh aãnh cuãa quï hûúng. Anh ta noái kheä, anh ta móm cûúâi vaâ quay laåi bïëp lûãa.

Röìi anh ta noái: - Xong röìi. - Thïë aâ, Caát. Töi cûåa mònh. Giûäa khöng gian, lêëp laánh con ngöîng quay

vaâng. Chuáng töi cêìm nôa vaâ dao, möîi àûáa cùæt möåt àuâi. Chuáng töi cheán vúái baánh lñnh, chêëm vaâo nûúác söët. Chuáng töi ùn thong thaã, rêët thuá võ.

- Ngon khöng, Caát? - Ngon, coân cêåu? Ngon lùæm, Caát aå. Hai àûáa chuáng töi nhû anh em ruöåt thõt, chuáng töi nhûúâng

nhau nhûäng miïëng ngon nhêët. Sau àoá, töi huát möåt àiïëu thuöëc laá, Caát huát möåt àiïëu xò gaâ. Coân thûâa nhiïìu vö khöëi.

- Caát naây, boån mònh mang cho Cöëp vaâ Jaàún möåt miïëng nheá, cêåu nghô sao?

Àûúåc thöi? - Anh ta noái. Chuáng töi chùåt möåt miïëng vaâ goái cêín thêån vaâo giêëy baáo.

Chuáng töi àõnh àïí daânh chöî coân laåi cho boån úã laán, nhûng Caát cûúâi, chó noái möîi tiïëng: "Jaàún.” Töi hiïíu ngay, chuáng töi phaãi mang caã ài. Thïë laâ chuáng töi ài vïì phña chuöìng gaâ àaánh thûác hai tûúáng dêåy. Trûúác àoá, chuáng töi àaä goái chöî löng ngöîng vaâo möåt boåc vaâ quùng ài thêåt xa. Cöëp vaâ Jaàún nhòn chuáng töi àêìy veã ngaåc nhiïn. Thïë röìi quai haâm cuãa hai àûáa bùæt àêìu laâm viïåc. Jaàún, hai tay cêìm möåt caánh ngöîng àùåt vaâo möìm nhû thöíi keân aácmönica, röìi gùåm. Noá huáp múä trong liïîn, vûâa noái vûâa ùn nhöìm nhoaâm: "Àïën chïët túá cuäng khöng quïn àûúåc".




Chuáng töi quay vïì laán truá quên. Vaâ àêy, laåi bêìu trúâi röång lúán vúái caác vò sao vaâ buöíi bònh minh chúám raång vaâ dûúái àêy töi àang bûúác ài, chuá lñnh coá àöi uãng to vaâ caái buång no kïình, chuá lñnh beá nhoã lêín mêët trong aánh mùåt trúâi múái bùæt àêìu bûâng chiïëu, nhûng bïn caånh töi coá Caát, baån töi, lom khom vaâ xûúng xûúng àang ài.

Nhûäng àûúâng neát cuãa laán truá quên àaä hiïån ra trûúác mùæt chuáng töi, trong boáng múâ cuãa buöíi raång àöng, nhû möåt giêëc nguã àen töëi, triïìn miïn.




CHÛÚNG 5

Ngûúâi ta àang thò thaâo noái àïën möåt trêån têën cöng. Chuáng töi lïn tuyïën thûá nhêët súám hún lïå thûúâng hai ngaây. Doåc àûúâng, chuáng töi ài qua möåt ngöi trûúâng bõ àaåi baác phaá hoaåi. Hai daäy quan taâi saáng maâu, múái tinh, àoáng bùçng vaán khöng baâo, xïëp doåc ngöi nhaâ, thaânh möåt bûác tûúâng keáp cao ngêët.

Chuáng coân sùåc muâi nhûåa, muâi göî thöng vaâ muâi rûâng, ñt ra laâ möåt trùm chiïëc.

- Trêån têën cöng àûúåc chuêín bõ kyä nhó, - Muynlú noái, coá veã ngaåc nhiïn.

- Àïí cho caánh mònh àêëy maâ. — Àïtúrinh lùçm bùçm. - Bêåy naâo! - Caát mùæng noá. Nïëu cêåu àûúåc möåt caái aáo quan thò coân phuác cho cêåu àêëy -

Jaàún cûúâi khêíy, - kheáo hoå chó cho caái haång bia àúä àaån caác cêåu möåt miïëng vaãi baåt thöi.

Nhûäng àûáa khaác cuäng neám ra nhûäng cêu böng àuâa, nhûäng cêu böng àuâa khöng thuá võ gò mêëy, vò chuáng töi coân biïët noái gò hún? Nhûäng quan taâi êëy daânh cho chuáng töi thêåt. Àöëi vúái nhûäng chuyïån êëy viïåc töí chûác thêåt laâ àêu ra àêëy.

Khùæp núi, phña trûúác chuáng töi, coá möåt caái gò àang ngêëm ngêìm. Àïm àêìu tiïn, chuáng töi thûã tòm phûúng hûúáng. Khu vûåc naây tûúng àöëi yïn tônh, nïn chuáng töi coá thïí nghe roä tiïëng xe vêån taãi chaåy liïn miïn úã hêåu tuyïën quên àõch, cho àïën luác taãng saáng. Caát noái chuáng noá khöng ruát àêu, chuáng chúã thïm quên lñnh, àaån dûúåc vaâ àaåi baác àïën àêëy.

Phaáo binh quên Anh àûúåc tùng viïån, chuáng töi nhêån thêëy ngay. Phña bïn phaãi khu traåi, ñt ra phaãi coá thïm böën khêíu 205 nûäa vaâ sau thên cêy baåch dûúng chuáng noá àùåt nhûäng khêíu phoáng bom.




Ngoaâi ra, coân khöng biïët bao nhiïu laâ thûá suáng quaái aác bùæn phaáo hiïåu nöí cuãa tuåi Phaáp.

Tinh thêìn suát keám. Chuáng töi nêëp trong hêìm àïën hai tiïëng àöìng höì; naây àêy, chñnh phaáo binh nhaâ mònh laåi doåt xuöëng chiïën haâo cuãa chuáng töi. Àêy laâ lêìn thûá ba trong voâng böën tuêìn lïî. Nïëu chó laâ tñnh toaán nhêìm thò cuäng chùèng ai baão sao, nhûng laåi laâ do noâng àaåi baác moân quaá, laâm cho àûúâng àaån ài chïåch choaåc, nhiïìu lêìn àaån rúi vung vaäi caã vaâo khu vûåc chuáng töi.

Àïm nay, chuáng töi coá hai ngûúâi bõ thûúng vò thïë. Trêån àõa laâ möåt caái löìng trong àoá ngûúâi ta phaãi ngöìi àúåi möåt

caách bûát rûát nhûäng biïën cöë xaãy ra. Chuáng töi nùçm dûúái möåt lúáp lûúái do àûúâng àaån traái phaá taåo

nïn vaâ chuáng töi söëng trong traång thaái cùng thùèng, khöng biïët caái gò seä àïën. Sûå may ruãi bay lûúån trïn àêìu. Khi möåt viïn àaån bùæn túái, töi chó coân biïët cuái xuöëng, thïë thöi. Töi khöng thïí biïët chñnh xaác noá seä rúi xuöëng àêu, vaâ cuäng chùèng taâi gò thay àöíi àûúåc àiïím rúi cuãa noá.

Chñnh sûå may ruãi àaä laâm chuáng töi thaãn nhiïn. Caách àêy vaâi thaáng, coá lêìn töi ngöìi trong möåt hêìm truá êín

àaánh baâi; möåt laát sau, töi àûáng dêåy, ài thùm vaâi tay quen úã möåt hêìm khaác. Khi töi quay laåi, caái hêìm thûá nhêët àaä tan taânh khöng coân möåt maãnh; noá àaä bõ möåt quaã àaåi baác haång nùång nghiïìn naát nhû tûúng. Töi quay laåi caái hêìm thûá hai, thò cuäng vûâa kõp àïën àïí giuáp vaâo viïåc thu doån, vò cuäng vûâa àïën lûúåt noá bõ phaá huyã.

Thêåt laâ do tònh cúâ maâ thoaát cuäng nhû do tònh cúâ maâ bõ. Trong möåt caái hêìm "tha höì bom döåi", töi coá thïí bõ tan xaác ra tûâng maãnh, thïë maâ coá khi nùçm trú ra ngoaâi trúâi mûúâi giúâ liïìn dûúái trêån mûa àaåi baác, coá thïí töi chùèng bõ qua vïët thûúng naâo. Chñnh nhúâ sûå may ruãi maâ ngûúâi lñnh söëng soát. Cho nïn bêët kyâ anh lñnh naâo cuäng tin tûúãng vaâ tñn nhiïåm caái ruãi may.

Chuáng töi phaãi àïí yá àïën caái khoaãn baánh. Gêìn àêy, tûâ daåo caác chiïën haâo khöng àûúåc tröng nom cêín thêån, chuöåt sinh söi naãy núã




ra nhiïìu quaá. Àïtúrinh cho àoá laâ triïåu chûáng thïë naâo cuäng sùæp coá chuyïån àêy.

Nhûäng con chuöåt úã àêy, kinh túãm möåt caách àùåc biïåt, vò chuáng to ghï quaá. Àoá laâ thûá chuöåt maâ ngûúâi ta thûúâng goåi laâ: "Chuöåt xaác chïët". Chuáng coá caái àêìu gúám ghiïëc, dûä túån, troåc löëc vaâ chó nhòn caái àuöi daâi nghïu, nhùén thñn cuãa chuáng ngûúâi ta cuäng àuã phaát öëm.

Chuáng coá veã rêët àoái ùn. Chuáng àaä gùåm baánh mò cuãa hêìu hïët moåi ngûúâi. Cöëp àaä phaãi boåc baánh cuãa noá vaâo trong möåt miïëng vaãi baåt röìi göëi àêìu lïn. Nhûng noá khöng thïí nguã yïn àûúåc vò luä chuöåt chaåy caã lïn mùåt noá àïí moâ àïën caái baánh. Àïtúrinh muöën toã ra laáu hún; noá buöåc lïn trêìn nhaâ möåt súåi dêy theáp nhoã röìi moác caái tuái dïët trong coá caái baánh vaâo àêëy. Ban àïm, luác bêëm àeân tuái lïn, noá thêëy caái dêy àang àung àûa, thò ra möåt chuá chuöåt beáo thêåt lûåc àang cûúäi lïn caái baánh cuãa noá.

Cuöëi cuâng chuáng töi phaãi ài túái möåt quyïët àõnh. Chuáng töi cùæt boã cêín thêån nhûäng chöî baánh bõ chuöåt gùåm ài;

bêët luêån thïë naâo, chuáng töi cuäng khöng thïí vêët caã caái baánh ài àûúåc, vò laâm thïë thò ngaây mai seä chùèng coá caái gò ùn. Cuâng möåt luác chuáng töi xïëp têët caã nhûäng khoanh baánh àaä cùæt ra àêëy vaâo giûäa hêìm. Möîi ngûúâi cêìm caái xeãng cuãa mònh, vaâ nùçm daâi ra, chuêín bõ àêåp.

Àïtúrinh, Cöëp vaâ Caát cêìm àeân bêëm. Vaâi phuát sau, chuáng töi nghe thêëy nhûäng tiïëng loaåt soaåt àêìu

tiïn cuãa luä chuöåt àïën gùåm baánh. Tiïëng àöång to dêìn. ÚÃ àêëy, hiïån coá khöng biïët bao nhiïu laâ baân chên nhoã xñu. Thïë laâ, bêët thònh lònh, àeân bêëm loeá lïn vaâ têët caã moåi ngûúâi böí nhaâo xuöëng caái àaám àen ngoâm vûâa chaåy taán loaån vûâa kïu choe choeá. Kïët quaã töët. Chuáng töi vêët nhûäng xaác chuöåt bõ àêåp naát qua luyä cuãa chiïën haâo, röìi chuáng töi laåi lónh.

Coân thaânh cöng àûúåc ba lêìn nûäa. Sau àoá luä chuöåt àaä nhêån thêëy caái gò àoá hoùåc àaä àaánh húi thêëy muâi maáu. Chuáng khöng àïën nûäa. ÊËy thïë maâ, saáng höm sau, luä chuöåt àaä tha ài hïët têët caã nhûäng mêíu baánh trïn mùåt àêët.




Trong khu vûåc bïn caånh, chuöåt àaä têën cöng hai con meâo to vaâ möåt con choá, caã ba con naây àïìu bõ chuöåt cùæn chïët vaâ ùn thõt.

Ngaây höm sau, coá pho maát Haâ Lan. Möîi ngûúâi àûúåc lônh gêìn möåt phêìn tû taãng. Möåt mùåt, àoá laâ àiïìu hay, vò pho maát Haâ Lan ùn ngon tuyïåt, nhûng mùåt khaác, laåi laâ àiïìu xêëu. Vò tûâ trûúác àïën nay, nhûäng taãng to troân maâu àoã êëy bao giúâ cuäng baáo hiïåu nhûäng trêån àaánh aác liïåt. Sûå linh caãm cuãa chuáng töi caâng roä rïåt hún khi ngûúâi ta phaát rûúåu Sinich (Möåt thûá rûúåu maånh loaåi reã tiïìn.). Uöëng thò uöëng thöi, nhûng chùèng vui gò.

Suöët ngaây chuáng töi thi nhau bùæn chuöåt vaâ la caâ khùæp núi. Nhûäng kho dûå trûä àaån vaâ lûåu àaån ngaây caâng àêìy ùæp. Chuáng töi thên haânh kiïím tra laåi lûúäi lï. Quaã nhiïn coá nhûäng lûúäi lï maâ caái söëng laâ möåt lûúäi cûa. Boån àöëi phûúng maâ toám àûúåc thùçng naâo vuä trang lûúäi lï nhû thïë thò chuáng giïët thùèng caánh ngay.

Trong khu vûåc bïn caånh, chuáng töi àaä thêëy nhiïìu anh bõ cùæt muäi vaâ khoeát mùæt vò nhûäng lûúäi lï rùng cûa êëy. Röìi chuáng nheát àêìy muân cûa vaâo möìm vaâo muäi cho chïët ngaåt. Vaâi chuá tên binh coân thûá lûúäi lï êëy; chuáng töi vûát biïën ngay ài vaâ xoay cho hoå nhûäng caái khaác. Thêåt ra, lûúäi lï khöng coân taác duång mêëy nûäa. Bêy giúâ, nhiïìu ngûúâi coá kiïíu xung phong chó bùçng lûåu àaån vaâ xeãng.

Caái xeãng maâi sùæc laâ möåt thûá vuä khñ thuêån tiïån vaâ lúåi haåi hún nhiïìu. Khöng nhûäng noá coá thïí cùæm phêåp vaâo yïët hêìu quên àõch, maâ nhêët laâ coân coá thïí quêåt nhûäng nhaát hïët sûác maånh. Àùåc biïåt, nïëu quai möåt nhaát cheáo goác khoaãng giûäa cöí vaâ vai, noá coá thïí xaã àïën têån ngûåc nhû chúi. Nhiïìu khi lûúäi lï mùæc ngêåp vaâo vïët thûúng, phaãi àaåp maånh vaâo buång tïn àõch röìi múái ruát ra àûúåc, trong luác êëy rêët coá thïí chñnh mònh cuäng bõ möåt nhaát. Ngoaâi ra, lûúäi lï bõ gaäy cuäng khöng phaãi ñt.

Ban àïm, ngûúâi ta thaã húi ngaåt phña trûúác mùåt chuáng töi. Chuáng töi nùçm chúâ cuöåc têën cöng, vúái àêìy àuã mùåt naå, vaâ sùén saâng löåt noá ra ngay khi nhûäng boáng ngûúâi àêìu tiïn xuêët hiïån.

Taãng saáng cuäng khöng coá gò xaãy ra. Phña bïn kia, suêët ngaây àïm chó ò êìm tiïëng xe chaåy gùåm nhêëm thêìn kinh, nhûäng àoaân taâu, nhûäng xe vêån taãi, nhûäng xe vêån taãi; chuáng noá têåp trung nhûäng gò




bïn êëy thïë ? Phaáo binh cuãa chuáng töi bùæn liïn tuåc, nhûng tiïëng êìm ô vêîn khöng ngûâng, tûúãng nhû khöng bao giúâ chêëm dûát...

Mùåt muäi chuáng töi bú phúâ, chuáng töi khöng daám nhòn thùèng vaâo mùåt nhau nûäa. "Laåi giöëng trêån söng Xom, úã àêëy, sau hïët laâ àaåi baác naä liïìn tuâ tò baãy ngaây baãy àïm", Caát noái möåt caách uã ruä. Bêy giúâ anh ta khöng àuâa nûäa, tûâ khi chuáng töi túái àêy, àoá laâ dêëu hiïåu khöng hay vò Caát laâ tay lñnh cûåu traâo, àaánh húi àûúåc nhûäng gò àang chuêín bõ. Chó coá Jaàún laâ haâi loâng vúái nhûäng miïëng ùn ngon vaâ rûúåu rum; thêåm chñ noá laåi coân cho rùçng chùèng coá quaái gò xêy ra àêu, vaâ chuáng töi laåi àïën quay vïì nghó thöi.

Moåi ngûúâi hêìu nhû tin lúâi noá. Ngaây laåi ngaây tröi qua chùèng coá gò múái laå. Ban àïm ngöìi trong höë trinh saát, trïn àêìu töi, bay lïn lûúån xuöëng àuã caác thûá phaáo hiïåu vaâ àeân duâ. Túái hïët sûác thêån troång, ruöåt gan nhû thùæt laåi, tim àêåp thònh thònh. Töi luön luön àïí mùæt nhòn mùåt àöìng höì daå quang. Nhûäng chiïëc kim khöng nhuác nhñch. Giêëc nguã baám trôu lêëy mi mùæt; töi ngoå ngêåp àêìu ngoán chên trong àöi uãng àïí cöë tónh nguã.

Khöng coá gò xaãy ra cho àïën luác töi àûúåc thay phiïn; vêîn chó coá caái tiïëng êìm ô liïn miïn úã phña bïn kia. Dêìn dêìn chuáng töi bònh tônh laåi, laåi àaánh baâi Saát hoùåc baâi Ram caã ngaây. Coá leä chuáng töi coá söë may chùng.

Bêìu trúâi suöët ngaây àêíy nhûäng khñ cêìu thaám thñnh. Ngûúâi ta baão rùçng hiïån nay, trong luác têën cöng, quên àõch úã àêy cuäng coá caã xe tùng vaâ maáy bay phöëi húåp vúái böå binh. Nhûng caái àoá khöng laâm chuáng töi chuá yá bùçng nhûäng àiïìu ngûúâi ta noái vïì loaåi suáng phun lûãa múái chïë taåo.

Nûãa àïm, chuáng töi chúåt thûác dêåy. Mùåt àêët rung chuyïín êìm êìm. Trïn àêìu chuáng töi, caã möåt trêån phaáo kñch khuãng khiïëp. Chuáng töi co ruám ngûúâi trong caác ngoác ngaách. Chuáng töi coá thïí phên biïåt àuã caác cúä àaån.

Anh naâo anh nêëy àùåt tay lïn àöì lïì cuãa mònh, luön luön xem chuáng coân nguyïn àêëy khöng. Hêìm cuãa chuáng töi rung lïn, boáng àïm chó coân laâ gêìm röëng vaâ chúáp giêåt. Dûúái aánh lûãa àaån saáng loeâ,




chuáng töi ngöìi nhaáy nhau, mùåt taái ài, möi mñm laåi, chuáng töi lùæc àêìu.

Ai cuäng caãm thêëy têån trong thúá thõt mònh, nhûäng quaã àaåi baác haång nùång àang giêåt tung thaânh luyä chiïën haâo, àang lao ngêåp xuöëng búâ haâo, àang xeá vuån nhûäng khöëi bï töng phña trïn. Chuáng töi chuá yá àïën phaát nöí maånh nhêët, dûä döåi nhêët cuãa möåt viïn àaån rúi truáng vaâo chiïën haâo; tûúãng nhû möåt con thuá dûä gêìm röëng, vöì vaâo chuáng töi. Buöíi saáng, mêëy chuá tên binh, nhúåt nhaåt caã ngûúâi nön thöëc nön thaáo. Hoå chûa coá kinh nghiïåm.

Möåt tia saáng àuåc lúâ vaâ ghï rúån tûâ tûâ loåt vaâo caác hêìm chuáng töi, laâm cho aánh chúáp traái phaá rúi caâng thïm nhúåt nhaåt. Trúâi saáng. Bêy giúâ tiïëng mòn nöí chen lêîn tiïëng àaåi baác. Sûác chêën àöång cuãa chuáng kinh khuãng khöng thïí tûúãng tûúång àûúåc, chöî naâo coá mòn nöí, chöî àoá thaânh möåt caái höë chön chung.

Nhûäng àún võ thay phiïn ài ra, nhûäng trinh saát viïn laão àaão bûúác trúã vïì, khùæp ngûúâi nhem nhuöëc vaâ run lêíy bêíy. Möåt cêåu nùçm im trong möåt xoá vaâ ùn; möåt cêåu khaác, lñnh truâ bõ, khoác nûác núã; khöng khñ bõ döìn eáp trong khi àaån nöí àaä hai lêìn hêët cêåu ta lïn mùåt luyä laâm thêìn kinh cêåu ta bõ kñch àöång, chûá khöng bõ thûúng tñch gò caã. Tuåi tên binh nhòn cêåu ta. Caái naây rêët laâ mau lêy; chuáng töi phaãi coi chûâng lùæm múái dûúåc, vò miïång nhiïìu cêåu àaä bùæt àêìu mïëu xïåch. Trúâi saáng thò töët hún; coá leä trêån têën cöng seä nöí ra ngay saáng nay.

Trêån phaáo kñch vêîn khöng giaãm. Noá lan ra caã phña sau chuáng töi. Khùæp núi chöî naâo têìm mùæt coá thïí nhòn túái àïìu thêëy voåt lïn nhûäng cöåt buân vaâ sùæt. Nhû thïë laâ phaáo binh àaä phuã caã möåt khu vûåc rêët röång. Trêån têën cöng khöng nöí ra, nhûng phaáo kñch vêîn tiïëp tuåc. Dêìn dêìn, chuáng töi àêm àiïëc àùåc caã. Chùèng ai noái nûäa; vaã laåi cuäng chaã ai hiïíu ai noái caái gò.

Chiïëc haâo cuãa chuáng töi gêìn nhû bõ phaá huyã. ÚÃ nhiïìu núi, noá khöng coân àïën nùm mûúâi phên nûäa. Khùæp núi chùçng chõt nhûäng höëc sêu, nhûäng höë hònh phïîu, nhûäng nuái àêët. Möåt quaã àaåi baác nöí tung ngay trûúác cùn hêìm cuãa chuáng töi. Thïë laâ töëi sêìm caã laåi. Chuáng töi bõ vuâi xuöëng àêët vaâ phaãi cöë tòm caách nhoai ra; gêìn möåt




giúâ sau, löëi ra múái àûúåc khúi thöng, luác naây chuáng töi bònh tônh hún möåt chuát vò trñ oác bõ huát vaâo cöng viïåc. Viïn chó huy àaåi àöåi cuãa chuáng töi boâ àïën chöî chuáng töi vaâ cho biïët laâ coá hai caái hêìm àaä bõ tiïu tan. Boån lñnh múái coá veã yïn têm khi nhòn thêëy öng ta. Öng ta noái laâ chiïìu nay ngûúâi ta seä xoay xúã àïí coá caái ùn.

Àoá laâ möåt tin mûâng. Chûa ai nghô àïën chuyïån êëy caã, trûâ Jaàún. Thïë laâ, chuáng mònh laåi sùæp nhêån àûúåc caái gò àoá tûâ bïn ngoaâi àûa túái. Maâ ngûúâi ta coân nghô àïën viïåc tiïëp tïë thò chùæc hùèn tònh hònh cuäng khöng àïën nöîi bi quaá, boån lñnh múái nghô nhû vêåy. Chuáng töi khöng muöën laâm hoå hoang mang, chuáng töi biïët rùçng lûúng thûåc cuäng cêìn nhû àaån dûúåc vaâ chñnh vò thïë maâ ngûúâi ta phaãi ài xoay xúã.

Nhûng khöng ùn thua gò caã. Möåt toaán taåp dõch thûá hai lïn àûúâng, röìi cuäng phaãi trúã laåi. Sau cuâng, Caát ra tay, nhûng chñnh anh ta cuäng vïì tay khöng. Khöng möåt ai ài qua àûúåc. Àïën con ruöìi cuäng àûâng hoâng bay loåt möåt caái lûúái lûãa nhû thïë (Nguyïn vùn tiïëng Phaáp: Caái àuöi choá nhoã nhêët cuäng khöng thoaát).

Chuáng töi thñt dêy lûng vaâo thïm möåt nêëc, vaâ möîi möåt miïëng ùn nhoã chuáng töi nhai lêu gêëp ba lêìn. Thïë maâ cuäng chùèng ài àïën àêu. Chuáng töi àoái hoa caã mùæt lïn. Töi chó coân möåt mêíu àêìu baánh; töi ùn chöî ruöåt, röìi cêët miïëng voã vaâo tuái dïët; thónh thoaãng töi nhêëm möåt ñt.

Ban àïm thêåt laâ khoá chõu. Chuáng töi khöng taâi naâo nguã àûúåc, cûá múã mùæt nhòn trûâng trûâng vaâ nguã gaâ nguã gêåt. Jaàún tiïëc rùçng chuáng töi àaä phñ phaåm vêët cho chuöåt nhûäng mêíu baánh maâ chuáng àaä gùåm. Àaáng leä nïn cêët ài cêín thêån múái phaãi. Hùèn bêy giúâ chùèng ai chï. Nûúác cuäng thiïëu, nhûng khöng khöí vò caái êëy lùæm.

Gêìn vïì saáng, luác coân múâ múâ, àaä xêíy ra möåt chuyïån naáo àöång; möåt àaân chuöåt chaåy tröën àaä lao vaâo cûãa hêìm chuáng töi. Chuáng leo lïn doåc khùæp caác bûác tûúâng. Caác ngoån àeân bêëm chôa vaâo caái àaám höîn àöån êëy. Têët caã moåi ngûúâi kïu êìm lïn, chûãi ruãa, vaâ àêåp luä chuöåt tuái buåi. Thïë laâ möëi giêån dûä vaâ thêët voång bêëy lêu chûáa chêët àûúåc dõp truát tung ra. Mùåt nhùn tay àêåp; luä chuöåt kïu rñt lïn. Phaãi khoá




khùn múái ngûâng tay laåi àûúåc vaâ chó möåt li nûäa laâ chuáng töi xöng vaâo àêåp lêîn nhau.

Trêån xung phong naây laâm chuáng töi mïåt lûã. Chuáng töi laåi nùçm xuöëng vaâ àúåi. Thêåt laâ möåt sûå kyâ laå, hêìm

chuáng töi chûa ai viïåc gò caã. Àoá laâ möåt trong söë ñt cùn hêìm sêu coân àûáng vûäng àûúåc.

Möåt thêìy cai boâ vaâo, mang theo möåt caái baánh. Ba chuá lñnh, ban àïm àaä vûúåt qua àûúåc haâng raâo lûãa, mang vaâo àûúåc ñt lûúng thûåc. Hoå cho biïët laâ trêån phaáo kñch, khöng hïì giaãm cûúâng àöå, àaä traân caã àïën võ trñ phaáo binh. Ngûúâi ta tûå hoãi, àöëi phûúng àaä kiïëm àêu ra lùæm suáng thïë.

Chuáng töi cûá phaãi àúåi, àúåi maäi. Khoaãng giûäa trûa, àiïìu chuáng töi lo súå àaä xêíy ra. Möåt cêåu lñnh múái lïn cún. Tûâ lêu, töi àaä chùm chuá theo doäi hùæn, trong khi hùæn luön luön nghiïën rùng, nùæm vaâ ghò chùåt baân tay.

Chuáng töi àaä quen vúái nhûäng àöi mùæt tröë ra vaâ hoaãng höët nhû vêåy. Mêëy giúâ gêìn àêy, chó coá bïì ngoaâi laâ hùæn bònh tônh hún; hùæn buöng phõch ngûúâi xuöëng nhû möåt cêy göî muåc.

Bêy giúâ, hùæn laåi nhoãm dêåy, len lïn boâ qua hêìm, dûâng laåi möåt laát röìi trûúân ra cûãa. Töi vûâa ngùn laåi vûâa hoãi :

- Cêåu àõnh ài àêu thïë ? - Töi vïì ngay bêy giúâ maâ, - hùæn vûâa noái vûâa toan ài qua mùåt

töi. - Àúåi möåt tñ, suáng sùæp ngúát àêëy. Hùæn vïính tai lïn vaâ phuát chöëc mùæt hùæn trúã nïn linh lúåi. Röìi

àöi mùæt hùæn laåi àuåc ngêìu nhû mùæt choá daåi; hùæn im lùång vaâ tòm caách gaåt töi ra.

- Àúåi möåt phuát àaä, anh baån? - Töi quaát lïn. Tiïëng quaát laâm cho Caát chuá yá, vaâ giûäa luác hùæn àêíy töi möåt

caái thò Caát tuám lêëy hùæn vaâ hai chuáng töi giûä hùæn thêåt chùåt. Thïë laâ cêåu lñnh ta phaát khuâng lïn:




- Buöng töi ra! Cho töi ra ngoaâi! Töi muöën ra ngoaâi! Hùæn chùèng nghe thêëy gò caã vaâ àêëm àaåp lung tung, hùæn suâi

boåt meáp vaâ bêåt ra nhûäng tiïëng nûãa chûâng, chùèng coá nghôa lyá gò caã. Àoá laâ cún àiïn vò súå haäi, phaát sinh trong nhûäng hêìm chiïën haâo. Hùæn coá caãm giaác bõ chïët ngaåt úã àêy vaâ chó coân nghô àïën möåt àiïìu: phaãi ra khoãi núi àêy. Nïëu àïí hùæn ra, hùæn seä nhaåy lung tung, chùèng êín nêëp gò caã. Hùæn khöng phaãi laâ ngûúâi àêìu tiïn mùæc phaãi chûáng àoá.

Vò hùæn rêët hung, vaâ mùæt àaä long lïn soâng soåc, nïn chuáng töi khöng coân caách naâo hún laâ nïån cho hùæn möåt trêån cho tónh ngûúâi ra. Chuáng töi quai luön, khöng thûúng xoát gò caã. Kïët quaã laâ taåm thúâi hùæn laåi lùång yïn ngöìi xuöëng. Nhûäng cêåu khaác tröng thêëy, àïën súå taái ài. Cuäng mong sao sûå viïåc naây gêy cho hoå möåt möëi súå haäi böí ñch. Trêån phaáo kñch liïn miïn, vûúåt caã sûác chõu àûång cuãa caái boån khöën khöí naây; hoå àaä ài thùèng tûâ traåi tên binh àïën àêy, rúi vaâo möåt caái àõa nguåc maâ ngay caã àïën lñnh cuä cuäng phaãi xanh mùåt.

Sau àoá, khöng khñ ngöåt ngaåt trúã laåi, caâng thûã thaách cên naäo cuãa chuáng töi hún nûäa. Chuáng töi nhû ngöìi trong nhaâ möì, chó coân chúâ möåt àiïìu laâ caái nhaâ möì êëy àöí uåp xuöëng. Bêët thònh lònh, coá tiïëng gêìm theát vaâ nhûäng aánh chúáp loeá khaác thûúâng; têët caã caác khúáp cuãa cùn hêìm chuáng töi chuyïín rùng rùæc vò noá vûâa bõ quêåt möåt phaát vaâo chñnh giûäa. May sao, viïn àaån thuöåc cúä nhoã, vaâ nhûäng taãng bï töng àaä chöëng àúä àûúåc. Tiïëng kim khñ va chaåm nhau loaãng choaãng nghe rúån caã ngûúâi.

Nhûäng bûác tûúâng nghiïng ngaã, suáng öëng, muä maäng, àêët buåi, vaâ caác thûá bêín thóu bay tung caã lïn. Möåt àaám húi lûu huyânh luâa thöëc vaâo têån chöî chuáng töi.

Nïëu khöng úã caái hêìm chùæc chùæn haång nhêët naây, maâ laåi úã trong loaåi hêìm truá êín oåp eåp nhû ngûúâi ta laâm hiïån nay, thò àûâng möåt ai hoâng söëng soát.

Nhûng hêåu quaã cuãa phaát àaåi baác êëy laåi thêåt khaá buöìn. Cêåu lñnh múái ban naäy, laåi bùæt àêìu daäy duåa vaâ hai cêåu lñnh khaác cuäng thïë. Möåt trong ba ngûúâi loåt àûúåc ra ngoaâi röìi chaåy biïën mêët. Hai gaä




coân laåi laâm chuáng töi mïåt quaá. Töi vûâa àuöíi theo gaä chaåy tröën vûâa nghô coá nïn bùæn möåt phaát vaâo chên hùæn khöng.

Böîng möåt tiïëng rñt nöíi lïn, töi nùçm beåp xuöëng vaâ khi nhoãm dêåy thò meáp haâo àaä phuã àêìy nhûäng maãnh traái phaá boãng rêîy, nhûäng maãnh thõt vaâ quên phuåc raách bûúm. Töi quay laåi hêìm.

Gaä tên binh thûá nhêët hònh nhû àiïn thêåt sûå. Nïëu buöng hùæn ra, laâ hùæn huác àêìu vaâo tûúâng y nhû möåt con dï àûåc vêåy. Ban àïm, phaãi àûa hùæn vïì hêåu tuyïën. Hiïån giúâ, chuáng töi troái hùæn laåi, nhûng bùçng caách, nïëu coá têën cöng coá thïí lêåp tûác cúãi ra cho hùæn ngay àûúåc.

Caát gaå àaánh baâi Soaát. Coân biïët laâm gò hún? Coá leä àaánh baâi seä giuáp chuáng töi chõu àûång àûúåc tònh huöëng. Nhûng kïët quaã thêåt thaãm haåi. Chuáng töi lùæng nghe tûâng quaã àaåi baác rúi xuöëng chung quanh thaânh ra àïëm nhêìm caã baâi ùn, hoùåc ra quên khöng àuáng nûúác. Chuáng töi àaânh boã khöng àaánh baâi nûäa. Thêåt chuáng khaác gò ngöìi trong möåt caái nöìi húi êm vang maänh liïåt maâ ngûúâi ta àêåp chan chaát lïn noá khùæp ba hïì böën bïn.

Laåi möåt àïm nûäa. Hiïån giúâ coá thïí noái rùçng chuáng töi bõ rong caã ngûúâi vò thêìn kinh cùng thùèng. Àoá laâ möåt traång thaái cùng thùèng chïët ngûúâi, khöng khaác gò lêëy möåt con dao meã naåo suöët doåc tuyã xûúng söëng. Chên chuáng töi raä rúâi; tay run lêåt bêåt; thên thïí chuáng töi chó coân laâ möåt têëm da moãng boåc lêëy möåt cún mï saãng; khoá khùn lùæm múái vûúåt qua àûúåc vaâ che giêëu möåt tiïëng heát bêët têån maâ chuáng töi khöng thïí kòm haäm àûúåc nûäa. Chuáng töi chùèng coân thõt, cuäng chùèng coân bùæp thõt; chuáng töi khöng daám nhòn nhau nûäa, vò khiïëp súå möåt caái gò khöng thïí lûúâng àûúåc. Thïë laâ chuáng töi mñm möi laåi, cöë nghô rùçng: röìi noá seä qua... Röìi noá seä qua... Coá leä thoaát àûúåc àêëy. Àöåt nhiïn, traái phaá ngûâng rúi xuöëng chung quanh chuáng töi. Trêån phaáo kñch tiïëp tuåc nhûng chuyïín àïën phña sau chuáng töi; chiïën haâo chuáng töi àûúåc tûå do. Chuáng töi vúá lêëy lûåu àaån neám vïì phña trûúác haâo, röìi nhaãy voåt ra ngoaâi. Hoaã lûåc phaá hoaåi àaä ngûâng, nhûng traái laåi, phña sau chuáng töi laâ caã möåt lûúái lûãa bùæn chùån dûä döåi. Cuöåc têën cöng bùæt àêìu.

Khöng ai tin àûúåc trong caái chöën hoang taân xú xaác naây laåi coá thïí coân coá con ngûúâi; thïë maâ luác naây, nhûäng chiïëc muä sùæt nhö lïn




khùæp núi trong chiïën haâo. Vaâ caách chuáng töi nùm chuåc thûúác, ngay luác àoá, möåt öí suáng maáy bùæt àêìu nöí roân raä.

Nhûäng cöng sûå phoâng thuã bùçng dêy theáp àïìu bõ phaá huyã. Tuy vêåy chuáng coân taåo ra àûúåc ñt nhiïìu chûúáng ngaåi. Chuáng töi nhòn thêëy boån xung kñch àang xöng túái. Troång phaáo cuãa chuáng töi loeá chúáp.

Suáng maáy rïìn rô, suáng trûúâng àuâng àoaâng. Boån àöëi phûúng cöë hïët sûác tiïën lïn. Hai vaâ Cöëp bùæt àêìu sûã duång lûåu àaån. Chuáng noá ra sûác neám thêåt nhanh.

Nhûäng quaã lûåu àaån chuyïìn cho chuáng noá àïìu àaä sùén saâng, chó viïåc neám ài. Hai neám àûúåc túái saáu chuåc thûúác. Cöëp nùm chuåc thûúác. Têìm neám trûúác àêy àaä àûúåc kiïím tra vaâ àoá laâ möåt àiïìu rêët quan troång. Boån àöëi phûúng vò maäi chaåy, cho nïn trûúác khi chuáng àïën caách ba chuåc thûúác thò khöng coá gò nguy hiïím lùæm.

Chuáng töi nhêån ra nhûäng böå mùåt nhùn nhoá vaâ nhûäng chiïëc muä sùæt. Àoá laâ quên Phaáp. Chuáng àaä túái chöî dêy theáp gai bõ phaá tung vaâ chuáng àaä bõ thiïåt haåi nùång nïì. Caã möåt haâng ngûúâi bõ khêíu suáng maáy caånh chuáng töi queát saåch; nhûng sau àoá chuáng töi bõ mêëy lêìn suáng hoác, nïn boån xung kñch àaä tiïën àïën saát.

Töi thêëy möåt àûáa trong boån chuáng ngaä vêåt lïn haâng raâo löng nhñm, mùåt ngêíng cao. Caái mònh hùæn khuyåu xuöëng nhû möåt chiïëc bao taãi, hai tay chùæp laåi nhû cêìu nguyïån. Thïë röìi caã caái thên ngûúâi taách rúâi hùæn ra, chó coân coá hai baân tay cuâng vúái nhûäng khuác caánh tay bõ àaån tiïån àûát coân mùæc laåi trong àaám dêy theáp gai.

Luác chuáng töi luâi laåi, coá ba caái mùåt nhö lïn khoãi mùåt àêët. Dûúái möåt chiïëc muä sùæt, hiïån ra möåt böå rêu nhoån hoùæt, àen sò vaâ hai con mùæt nhòn thùèng vaâo töi.

Töi giú tay lïn nhûng khöng thïí naâo neám quaã lûåu àaån cuãa töi vïì phña hai con mùæt laå luâng êëy àûúåc.

Trong möåt luác àiïn loaån, têët caã trêån àaánh quay cuöìng chung quanh töi vaâ chung quanh àöi mùæt êëy, riïng coá àöi mùæt êëy laâ khöng àöång àêåy; röìi trûúác mùåt töi, caái àêìu ngêíng lïn, töi nhòn thêëy




möåt baân tay, möåt àöång taác thïë laâ lêåp tûác quaã lûåu àaån cuãa töi phoáng ra, bay thùèng vïì phña êëy.

Chuáng töi vûâa luâi vûâa chaåy, chuáng töi keáo phùng àaám haâng raâo löng nhñm vaâo trong chiïën haâo vaâ chuáng töi àïí rúi laåi phña sau nhûäng quaã lûåu àaån àaä àêåp kñp, àïí coá thïí lui maâ vêîn duy trò àûúåc hoaã lûåc. Tûâ võ trñ liïìn àoá, suáng maáy vêîn nhaã àaån.

Chuáng töi trúã nïn nhûäng con thuá dûä nguy hiïím, chuáng töi khöng àaánh nhau, chuáng töi chó tûå vïå chöëng laåi sûå tiïu diïåt. Khöng phaãi chuáng töi neám lûåu àaån àïí giïët nhûäng con ngûúâi, vò luác êëy chuáng töi chó caãm thêëy coá möåt àiïìu: caái chïët kia kòa, àang àuöíi bùæt chuáng töi dûúái hònh thuâ nhûäng baân tay vaâ nhûäng caái muä kia. Tûâ ba ngaây nay, àêy laâ lêìn àêìu tiïn chuáng töi coá thïí nhòn caái chïët têån mùæt. Tûâ ba ngaây nay, àêy laâ lêìn àêìu tiïn maâ chuáng töi coá thïí chöëng cûå laåi noá. Sûå giêån dûä àang söi suåc trong chuáng töi thêåt laâ vö lyá. Chuáng töi khöng coân laâ nhûäng ngûúâi bõ àùåt nùçm bêët lûåc trïn maáy cheám nûäa, nhûng chuáng töi coá thïí tiïu diïåt bùæn giïët àïí thoaát thên... àïí thoaát thên vaâ àïí traã thuâ.

Chuáng töi nêëp sau tûâng ngoác ngaách, sau tûâng truå dêy theáp gai, vaâ trûúác khi ruát xa hún, chuáng töi neám vaâo chên boån àang xöng túái, tûâng goái thuöëc nöí. Tiïëng lûåu àaån nöí khö roân döåi laåi caánh tay vaâ öëng chên chuáng töi rêët maånh. Co duám laåi nhû nhûäng con meâo, chuáng töi chaåy, chòm ngêåp trong caái laân soáng àang löi cuöën chuáng töi, laâm chuáng töi trúã nïn dûä túån, laâm chuáng töi thaânh nhûäng tïn tûúáng cûúáp luåc lêm, nhûäng tïn saát nhên vaâ thêåm chñ nhûäng con quyã dûä nûäa - caái laân soáng laâm tùng sûác lûåc chuáng töi lïn gêëp mêëy lêìn giûäa cún hoaãng höët àiïn cuöìng vaâ theâm khaát, caái laân soáng tòm caách cûáu thoaát chuáng töi vaâ kïí ra cuäng àaä cûáu àûúåc. Nïëu böë anh maâ coá mùåt trong haâng nguä boån àöëi phûúng, chùæc anh seä chùèng ngêìn ngaåi gò maâ khöng neám möåt quaã lûåu àaån vaâo giûäa ngûåc öng ta.

Nhûäng chiïën haâo úã tuyïën thûá nhêët àaä ruát hïët. Coá coân laâ nhûäng chiïën haâo nûäa khöng? Chuáng àaä bõ àaån chùçng chõt, àaä bõ tiïu huyã; chó coân laâ nhûäng maãnh xaác xú cuãa chiïën haâo, nhûäng caái löî thöng nhau bùçng àûúâng chûä chi, vaâ khöng biïët bao nhiïu laâ höë




àaåi baác. Nhûng sûå thiïåt haåi cuãa àöëi phûúng möîi luác möåt tùng. Chuáng khöng ngúâ àïën sûác khaáng cûå maänh liïåt dûúâng êëy.

Trûa. Mùåt trúâi noáng gay gùæt; möì höi chaãy xuöëng mùæt khoá chõu; chuáng töi lêëy tay aáo quïåt möì höi, nhiïìu luác coá caã maáu. Bêy giúâ chuáng töi àïën möåt daäy chiïën haâo khaá hún möåt chuát. Quên chuáng töi àang àoáng úã àêëy vaâ chuêín bõ phaãn cöng. Hoå àoán chuáng töi. Phaáo binh chuáng töi hoaåt àöång maänh liïåt vaâ khoaá chùåt lêëy võ trñ.

Nhûäng haâng ngûúâi phña sau chuáng töi dûâng laåi, chuáng khöng thïí tiïën àûúåc nûäa. Àúåt têën cöng àaä bõ phaáo binh cuãa chuáng töi beã gaäy. Chuáng töi àang lùm lùm thuã thïë. Naây àêy, àûúâng àaån troång phaáo bïn chuáng töi keáo daâi thïm ra möåt trùm thûúác, thïë laâ chuáng töi daânh laåi thïë cöng. Bïn caånh töi, möåt anh binh nhêët bõ vùng mêët àêìu. Anh ta coân bûúác thïm mêëy bûúác nûäa trong khi maáu úã cöí phuåt ra nhû suöëi.

Noái cho àuáng, chûa phaãi laâ àaánh giaáp laá caâ vò boån kia àaä bùæt buöåc phaãi luâi. Chuáng töi khöng nhûäng lêëy laåi àûúåc nhûäng àoaån chiïën haâo, laåi coân vûúåt qua àoá nûäa.

Öi, nhûäng trêån phaãn kñch! Anh àaä vïì, àïën phoâng tuyïën hêåu bõ che chúã cho anh, anh muöën lêín luát sau noá vaâ biïën ài, thïë maâ laåi phaãi àùçng sau quay vaâ trúã laåi caái xûá súã cuãa khuãng khiïëp. Nïëu chuáng töi khöng phaãi laâ nhûäng con ngûúâi maáy thò luác àoá chuáng töi àaä nùçm ò, kiïåt lûåc, khöng coân chuát yá chñ naâo nûäa. Nhûng chuáng töi laåi bõ löi cuöën möåt caách bêët àùæc dô vïì phña trûúác vaâ vúái caã möåt sûå cùm giêån àiïn cuöìng nûäa, chuáng töi muöën giïët, vò nhûäng ngûúâi phña bïn kia giúâ àêy laâ nhûäng keã tûã thuâ; Suáng trûúâng vaâ lûåu àaån cuãa chuáng nhùæm vaâo chuáng töi. Nïëu chuáng töi khöng giïët chuáng thò chuáng cuäng giïët chuáng töi.

Àêët nêu, caái daäy àêët nêu tan taânh xú xaác hùæt ra möåt aánh saáng lúâ múâ boáng nhêîy dûúái nhûäng tia saáng mùåt trúâi, laâ böëi caãnh cuãa möåt viïåc tûå àöång êm ó vaâ khöng ngûâng; tiïëng thúã döëc cuãa chuáng töi laâ tiïëng loâ xo cuãa böå maáy; möi chuáng töi khö, àêìu chuáng töi nùång trôu hún caã sau möåt àïm say rûúåu. Chñnh trong caái traång thaái êëy maâ chuáng töi laão àaão tiïën lïn; möåt hònh aãnh àaä thêm nhêåp




möåt caách àau àúán xeá loâng vaâo têm höìn chuáng töi, caái têm höìn löím chöím nhû nhûäng caái möi húát boåt; àoá laâ hònh aãnh daäy àêët nêu naây vúái aánh mùåt trúâi boáng nhêîy naây, vúái nhûäng ngûúâi lñnh chïët vaâ thoi thoáp àang nùçm kia, nhû möåt söë phêån khöng thïí naâo traánh khoãi, hoùåc toám lêëy chên chuáng töi vaâ kïu gaâo lïn trong khi chuáng töi nhaãy qua xaác hoå.

Chuáng töi àaä mêët hïët caã tònh àöìng àöåi. Chuáng töi chó thoaáng nhêån ra nhau khi hònh aãnh cuãa ngûúâi khaác àêåp vaâo àöi mùæt cuãa chuáng töi, cuãa con thuá bõ sùn àuöíi. Chuáng töi laâ nhûäng ngûúâi chïët vö tri vö giaác, do möåt thûá pheáp laå vaâ möåt thûá buâa chuá nguy haåi, coân àuã sûác chaåy vaâ giïët.

Möåt tïn Phaáp treã tuåt laåi àùçng sau; noá bõ àuöíi kõp, noá giú tay lïn; trong möåt baân tay vêîn coân khêíu suáng luåc, ngûúâi ta khöng hiïíu noá àõnh bùæn hay àõnh haâng.

Möåt nhaát xeãng cheã mùåt noá ra laâm hai. Möåt tïn khaác tröng thêëy vêåy toan chaåy, nhûng möåt lûúäi lï rñt lïn, cùæm phêåp vaâo lûng noá. Noá chöìm lïn, hai caánh tay giang ra, möìm haá höëc vaâ ruá lïn, noá laão àaão trong khi chiïëc lûúäi lï rung rinh úã xûúng söëng noá. Tïn thûá ba vûát khêíu suáng vaâ neáp mònh xuöëng àêët, hai tay bõt mùæt. Chuáng töi àïí noá laåi àùçng sau, cuâng vúái mêëy tuâ binh khaác àïí khiïng thûúng binh.

Àöåt nhiïn, trong khi truy kñch, chuáng töi túái phoâng tuyïën àõch. Chuáng töi baám saát àõch àïën nöîi chuáng töi gêìn nhû loåt vaâo àêëy cuâng möåt luác vúái chuáng. Nhúâ thïë, chuáng töi khöng bõ thiïåt haåi mêëy. Möåt khêíu suáng maáy bùæt àêìu suãa, nhûng möåt quaã lûåu àaån bùæt noá cêm hoång ngay. Tuy vêåy, chó trong coá mêëy giêy noá hoaåt àöång cuäng àuã laâm thuãng buång nùm ngûúâi bïn chuáng töi.

Giaáng caái baáng suáng, Caát àêåp vúä mùåt möåt trong nhûäng thùçng bùæn suáng maáy chûa bõ thûúng. Chuáng töi àêm nhûäng thùçng khaác bùçng lûúäi lï trûúác khi chuáng ruát àûúåc lûåu àaån. Thïë röìi, khaát quaá, chuáng töi nöëc ûâng ûåc nûúác trong bònh laâm nguöåi suáng.

Khùæp núi, laách taách tiïëng kòm cùæt dêy theáp àang hoaåt àöång; khùæp núi, nhûäng têëm vaán àùåt bûâa lïn trïn àöëng cöng sûå ngöín ngang, chuáng töi nhaãy xuöëng caác chiïën haâo qua nhûäng cûãa vaâo nhoã




heåp. Hai cùæm phêåp lûúäi xeãng cuãa noá vaâo cöí hoång möåt thùçng Phaáp àöì söå vaâ neám quaã lûåu àaån àêìu tiïn; chuáng töi nêëp vaâi giêy sau möåt bûác luyä; sau àoá, têët caã khoaãng chiïën haâo chaåy doåc trûúác mùåt chuáng töi trúã nïn tröëng röîng. Lûåu àaån chuáng töi veâo veâo xiïn vaâo caác ngoác ngaách, thïë laâ queát saåch. Vûâa chaåy, chuáng töi vûâa neám lûåu àaån vaâo caác hêìm chuáng töi chaåy qua. Àêët rung chuyïín; chó coân laâ khoái, laâ tiïëng gêìm vaâ tiïëng nöí. Chuáng töi vêëp, trûúåt trïn nhûäng taãng thõt, nhûäng thên ngûúâi mïìm nhuän; töi ngaä xuöëng möåt caái buång phanh toaác ra, trïn uáp möåt caái muä sô quan múái toang vaâ rêët saåch.

Trêån àaánh dõu ài. Sûå tiïëp giaáp vúái quên àõch bõ giaán àoaån. Vò chuáng töi khöng thïí giûä chöî naây àûúåc lêu nïn ngûúâi ta laåi àiïìu chuáng töi vïì võ trñ cuä, dûúái sûå che chúã cuãa phaáo binh. Vûâa àûúåc biïët lïånh thoaái triïåt, chuáng töi vöåi vaâng xöng vaâo caác hêìm gêìn àêëy àïí khoùæng têët caã nhûäng àöì höåp nhòn thêëy, nhêët laâ nhûäng höåp thõt boâ ûúáp vaâ bú, röìi múái leo ra khoãi chiïën haâo.

Chuáng töi ruát lui trong nhûäng àiïìu kiïån thuêån lúåi. Luác êëy, khöng coá àúåt têën cöng naâo cuãa àõch nûäa. Trong hún möåt tiïëng àöìng höì, chuáng töi nùçm daâi ra, thúã höìng

höåc, chùèng noái chùèng rùçng gò caã. Chuáng töi mïåt àûâ àïën nöîi àoái caâo àoái cêëu maâ cuäng chùèng thiïët gò àïën àaám àöì höåp kia. Röìi dêìn dêìn, chuáng töi múái trúã laåi gêìn nhû nhûäng con ngûúâi.

Moán thõt boâ ûúáp cuãa àöëi phûúng nöíi tiïëng khùæp mùåt trêån. Thêåm chñ, coá lêìn caái moán ùn êëy laâ lyá do chñnh cuãa möåt trong nhûäng àúåt xuêët kñch bêët thònh lònh cuãa chuáng töi, vò thûác ùn cuãa chuáng töi thûúâng laâ töìi; chuáng töi luön luön bõ àoái.

Chuáng töi vúá àûúåc nùm höåp têët caã. So vúái chuáng töi laâ nhûäng àûáa àoái meo chó coá moán xu haâo nêëu nhûâ, thò nhûäng thùçng bïn kia àûúåc ùn khoaái quaá; úã bïn chuáng noá, thõt thaâ ï hïì; chó cêìn chòa tay ra laâ coá ngay. Ngoaâi ra, Hai coân vúá àûúåc möåt caái baánh mò trùæng, troân lûng lûãng cuãa boån Phaáp, noá giùæt vaâo thùæt lûng y nhû möåt caái xeãng. Möåt àêìu baánh húi vêëy maáu, nhûng cùæt ài cuäng dïî thöi.

Bêy giúâ chuáng töi àaä coá caái ùn ngon, thêåt laâ haånh phuác; chuáng töi coân cêìn àïën sûác nhiïìu, ùn cho no cuäng coá ñch nhû coá möåt




caái hêìm töët, vò vêåy chuyïån ùn uöëng múái laâm bêån têm chuáng töi àïën thïë, thûåc tïë noá coá thïí cûáu söëng chuáng töi.

Jaàún laåi coân vúá thïm àûúåc hai bònh rûúåu Cö nhùæc. Chuáng töi chuyïìn cho nhau uöëng.

Phaáo binh ban phûúác laânh buöíi töëi cho chuáng töi. Àïm àïën, nhûäng àaám sûúng muâ tûâ nhûäng höë traái phaá dêng lïn. Ngûúâi ta ngúä rùçng nhûäng caái höë êëy chûáa chêët àêìy nhûäng sûå kyâ dõ, giöëng nhû ma quaái.

Laân húi trùæng, trûúân ài àêy àoá möåt caách ruåt reâ, trûúác khi daám dêng lïn miïång höë, röìi nhûäng taâ aáo daâi nheå moãng keáo lï tûâ höë naây sang höë khaác.

Trúâi laånh. Töi àûáng gaác vaâ nhòn trên trên vaâo boáng töëi. Töi thêëy mïåt moãi raä rúâi nhû sau möîi trêån àaánh; vò thïë khi phaãi àûáng leã loi vúái nhûäng yá nghô cuãa mònh töi thêëy thêåt laâ khöí. Noái cho àuáng, àoá khöng phaãi laâ nhûäng yá nghô, maâ laâ nhûäng kyá ûác luác naây àang aám aãnh töi trong phuát yïëu loâng, àang kñch àöång töi möåt caách kyâ laå. Nhûäng quaã phaáo saáng voåt lïn trúâi vaâ töi thêëy hiïån lïn trong töi möåt hònh aãnh: möåt buöíi chiïìu heâ, töi àûáng trong khu kñn cuãa nhaâ thúâ, töi ngùæm nhûäng cêy höìng cao núã hoa giûäa maãnh vûúân nhoã, núi àïí chön caác thêìy tu. Chung quanh laâ nhûäng tûúång àaá cuãa caác chùång àûúâng thaánh giaá. Khöng möåt boáng ngûúâi. Yïn lùång hoaân toaân ngûå trõ trïn maãnh vûúân núã hoa êëy; mùåt trúâi hun nhûäng taãng àaá lúán maâu xaám: töi àùåt tay lïn vaâ caãm thêëy chuáng noáng quaá. ÚÃ àêìu bïn phaãi cuãa caái maái lúåp àaá àen ngoån thaáp maâu xanh cuãa nhaâ thúâ vûún lïn trong maâu xanh nhaåt vaâ múâ àuåc cuãa chiïìu taâ. Giûäa nhûäng cöåt nhoã, boáng bêíy, chaåy quanh khùæp khu kñn, traân ngêåp caái boáng töëi maát rûúåi chó caác nhaâ thúâ múái coá; töi àûáng àoá, im lòm, nghô àïën chuyïån nùm hai mûúi tuöíi, töi seä àûúåc biïët nhûäng niïìm raåo rûåc vúái àaân baâ.

Do möåt hiïån tûúång laå luâng, caái hònh aãnh êëy àïën saát bïn töi, gêìn nhû chaåm vaâo töi, trûúác khi bõ xoaá nhoaâ dûúái aánh lûãa cuãa chiïëc phaáo hiïåu sau.

Töi cêìm lêëy khêíu suáng vaâ kiïím tra laåi. Noâng suáng êm. Töi àùåt tay lïn, nùæm chùåt laåi, vaâ lêëy ngoán tay lau noâng suáng.




Giûäa nhûäng àöìng coã, phña sau thaânh phöë cuãa chuáng töi, coá möåt haâng cêy baåch dûúng giaâ chaåy doåc theo möåt ngoâi nûúác. Tûâ rêët xa, ngûúâi ta àaä nhòn thêëy chuáng vaâ thûúâng goåi laâ con àûúâng baåch dûúng mùåc dêìu chó coá möåt haâng cêy. Ngay höìi coân beá, chuáng töi àaä rêët thñch haâng baåch dûúng êëy, bõ chuáng thu huát maâ khöng hiïíu taåi sao. Chuáng töi suöët ngaây quêën quñt bïn nhûäng göëc cêy, nghe chuáng thò thêìm nheå nhaâng. Chuáng töi ngöìi dûúái boáng cêy, trïn búâ ngoâi, taã chên xuöëng doâng nûúác trong veo vaâ chaãy xiïët.

Nhûäng laân húi nûúác thanh khiïët vaâ tiïëng gioá du dûúng trong nhûäng caânh baåch dûúng, bao truâm caã têm trñ chuáng töi. Sao maâ yïu chuáng thïë! Hònh aãnh cuãa nhûäng ngaây êëy trûúác khi xoaá múâ, coân laâm tim töi thöín thûác. Thêåt laâ laå luâng, têët caã nhûäng kyá ûác gúåi laåi trong long chuáng töi àïìu coá hai tñnh chêët. Nhûäng kyã niïåm êëy trêìm lùång, àoá laâ caái àùåc àiïím roä rïåt nhêët, vaâ duâ cho trong thûåc tïë, coá khaác ài nûäa, chuáng vêîn gêy cho ta caãm giaác nhû vêåy. Àoá laâ nhûäng hònh aãnh cêm, chuáng thêìm lùång noái vúái töi bùçng mùæt, bùçng cûã chó, chùèng cêìn àïën lúâi; vaâ sûå thêìm lùång êëy, xuác àöång xiïët bao, khiïën töi phaãi ghò lêëy tay aáo vaâ khêíu suáng, àïí khoãi rúi mònh vaâo chöî mú maâng, chan chûáa, maâ thïí xaác töi muöën nheå nhaâng buöng thaã àïí chaåy theo caái sûác maånh cêm lùång êín sau sûå vêåt êëy.

Nhûäng boáng hònh êëy yïn lùång, chñnh vò sûå yïn lùång laâ möåt hiïån tûúång chuáng töi khöng hiïíu àûúåc. ÚÃ mùåt trêån, khöng coá yïn lùång, vaâ aãnh hûúãng cuãa mùåt trêån bao truâm àïën nöîi chuáng töi khöng thïí naâo thoaát khoãi noá. Ngay caã úã nhûäng traåm xa hoaã tuyïën, nhûäng núi chuáng töi quay vïì nghó, tiïëng gêìm theát vaâ tiïëng öìn aâo àaä dõu ài cuãa hoaã lûåc, cuäng vêîn coân vùng vùèng bïn tai. Khöng bao giúâ chuáng töi àûúåc ài xa hún àïí khoãi phaãi nghe thêëy noá. Nhûng, têët caã nhûäng ngaây gêìn àêy, thêåt laâ khöng chõu nöíi.

Sûå yïn lùång êëy laâ lyá do taåi sao nhûäng hònh aãnh quaá khûá thûác tónh trong chuáng töi nhiïìu buöìn rêìu hún laâ mong ûúác, möåt möëi sêìu mïnh möng vaâ cuöìng loaån. Nhûäng caái àoá àaä coá thêåt, nhûng seä khöng quay laåi nûäa. Chuáng àaä qua röìi, vaâ thuöåc vïì möåt quaäng àúâi àaä troån veån àöëi vúái chuáng töi. Trong nhûäng sên traåi lñnh, chuáng kñch thñch möåt yá muöën dûä túån vaâ ngöî ngûúåc; thïë laâ chuáng coân gùæn boá vúái chuáng töi, chuáng töi coân thuöåc vïì chuáng vaâ chuáng coân thuöåc




vïì chuáng töi, duâ rùçng giûäa chuáng töi vaâ nhûäng hònh aãnh êëy àaä coá sûå caách biïåt. Nhûäng hònh aãnh êëy coân nöíi lïn trong nhûäng baâi ca cuãa lñnh maâ chuáng töi thûúâng haát khi ài têåp úã àöìng hoang, chên bûúác giûäa aánh bònh minh vaâ nhûäng hònh daáng àen töëi cuãa rûâng sêu; chuáng taåo nïn möåt kyã niïåm maänh liïåt úã trong chuáng töi vaâ cuäng toaát caã ra ngoaâi chuáng töi.

Nhûng úã àêy, trong nhûäng chiïën haâo, kyã niïåm êëy bõ mêët ài. Noá khöng dêng lïn trong chuáng töi nûäa; chuáng töi àaä chïët vaâ noá úã têån xa tñt phña chên trúâi; noá nhû möåt thûá hiïån hònh, möåt aánh höìi quang huyïìn diïåu àïën vúái chuáng töi; chuáng töi súå noá maâ laåi yïu noá, bùçng möåt möëi tònh tuyïåt voång. Kyã niïåm êëy maänh liïåt vaâ loâng mong muöën cuãa chuáng töi cuäng maänh liïåt; nhûng chuáng töi biïët rùçng khöng vúái àûúåc túái noá. Noá cuäng haäo huyïìn nhû caái hy voång trúã nïn àaåi tûúáng.

Vaâ duâ ngûúâi ta coá traã laåi chuáng töi caái phong caách êëy cuãa thúâi thú êëu, chuáng töi cuäng chùèng biïët duâng noá àïí laâm gò. Nhûäng sûác maånh tïë nhõ vaâ kñn àaáo maâ noá kñch thñch trong chuáng töi, khöng thïí söëng laåi àûúåc nûäa. Chuáng töi tha höì maâ söëng, maâ cûåa quêåy trong noá, chuáng töi tha höì maâ nhúá laåi, maâ quyá mïën noá, maâ xuác àöång trûúác hònh boáng àoá, nhûng cuäng chùèng khaác naâo bûác aãnh cuãa möåt ngûúâi baån àaä chïët xêm chiïëm yá nghô chuáng ta; àoá laâ neát mùåt anh ta, laâ khuön mùåt anh ta, laâ nhûäng ngaây söëng chung vúái anh ta; chung söëng laåi trong oác chuáng ta möåt caách giaã taåo, nhûng khöng phaãi laâ chñnh anh ta.

Chuáng töi seä chùèng coân gùæn boá vúái caái phong caãnh êëy nhû trûúác àêy nûäa. Khöng phaãi sûå hiïíu biïët veã àeåp vaâ têm höìn cuãa noá àaä löi cuöën chuáng töi àïën vúái noá, maâ laâ sûå caãm thöng, yá thûác vïì möåt möëi tònh ruöåt thõt vúái nhûäng sûå vêåt vaâ biïën cöë cuãa baãn thên chuáng töi, möëi tònh ruöåt thõt êëy ngùn caách chuáng töi, thûúâng laâm cho chuáng töi khöng hiïíu nöíi caái thïë giúái cuãa caác bêåc cha meå; vò coá thïí noái rùçng chuáng töi luön luön tha thiïët mï say vaâ bõ laäng quïn trong caái thïë giúái riïng cuãa chuáng töi, vaâ nhûäng sûå vêåt nhoã beá nhêët àöëi vúái chuáng töi bao giúâ cuäng têån cuâng úã con àûúâng vö têån. Coá leä, àoá chó laâ caái àùåc ên cuãa thúâi niïn thiïëu; thúâi êëy chuáng töi chûa nhòn thêëy möåt giúái haån naâo, vaâ chuáng töi chùèng cho àêu laâ àñch caã;




chuáng töi coá trong ngûúâi caái men say cuãa doâng maáu kïët húåp chuáng töi vúái bûúác àûúâng àúâi chuáng töi.

Ngaây mai, coá leä chuáng töi seä àïën thùm phong caãnh thúâi thú êëu nhû nhûäng ngûúâi du khaách. Chuáng töi àaä bõ sûå àúâi laâm cho tiïìu tuyå, chuáng töi biïët phên biïåt nhûäng chi tiïët nhû nhûäng gaä laái buön, vaâ thêëy àûúåc nhu cêìu nhû nhûäng tay baán thõt. Chuáng töi khöng coân vö tû lûå nûäa, chuáng töi laånh luâng möåt caách àaáng súå. Chuáng töi seä úã àêy, nhûng coá phaãi chuáng töi söëng khöng?

Chuáng töi bú vú nhû nhûäng àûáa treã vaâ thaåo àúâi nhû nhûäng cuå giaâ; chuáng töi thö löî, u sêìu vaâ húâi húåt, töi cho rùçng chuáng töi àaä hoãng hïët.

Baân tay töi laånh toaát vaâ da nöíi gai lïn. Vêåy maâ, àïm vêîn noáng, chó coá laân sûúng muâ laâ laånh leäo, caái sûúng muâ quaái gúã êëy boâ xung quanh nhûäng ngûúâi chïët trûúác mùåt chuáng töi vaâ huát lêëy gioåt söëng cuöëi cuâng coân dêëu kñn. Ngaây mai, hoå seä nhúåt nhaåt, maáu hoå seä tñm àen vaâ àoáng cuåc. Nhûäng phaáo saáng vêîn bay lïn trúâi vaâ toaã aánh saáng taân nhêîn trïn caái quaãng caãnh sûäng súâ àêìy höë hònh phïîu, möåt aánh saáng laånh leäo nhû aánh trùng. Doâng maáu chaãy trong ngûúâi töi chûáa àûång nöîi lo êu kinh haäi cuãa nhûäng yá nghô yïëu àuöëi vaâ run rêíy; chuáng àoâi hoãi sûác noáng vaâ sûå söëng.

Chuáng khöng thïí cêìm cûå àûúåc nïëu khöng coá nguöìn an uãi vaâ ûúác mú; chuáng röëi loaån trûúác hònh aãnh trùæng trúån cuãa tuyïåt voång.

Nghe coá tiïëng xoong nöìi lñch kñch, töi theâm thûác ùn noáng quaá. Noá seä laâm cho töi dïî chõu vaâ bònh tônh laåi. Töi àaânh phaãi khöí têm chúâ àïën luác àöíi gaác.

Röìi töi xuöëng hêìm vaâ thêëy coá möåt baát chaáo böåt àïí phêìn töi. Coá caã múä, ngon thêåt; töi ùn thong thaã. Nhûng töi vêîn im lùång, mùåc dêìu nhûäng ngûúâi khaác coá veã tûúi hún vò trêån phaáo kñch àaä ngúát.

Ngaây laåi ngaây tröi qua, vaâ möîi giúâ tröi qua vûâa khoá hiïíu laåi vûâa roä raâng, minh baåch. Nhûäng àúåt têën cöng xen vúái nhûäng àúåt phaãn cöng, xaác chïët chöìng chêët bïn caác höë àaåi baác giûäa caác tuyïën. Thûúâng thûúâng chuáng töi coá thïí ài tòm nhûäng ngûúâi bõ thûúng nùçm




khöng xa quaá: nhûng duâ sao vêîn coân nhiïìu ngûúâi phaãi nùçm àoá thêåt lêu vaâ chuáng töi nghe thêëy hoå chïët.

Coá möåt ngûúâi chuáng töi ra sûác tòm àaä hai ngaây höm nay. Coá leä hùæn ta nùçm sêëp vaâ khöng trúã mònh àûúåc. Àoá laâ nguyïn nhên duy nhêët khiïën chuáng töi khöng taâi naâo tòm ra àûúåc chöî hùæn nùçm, vò khi goåi maâ möìm àïí saát àêët, thò thêåt khoá maâ biïët tiïëng goåi tûâ àêu túái. Chùæc hùèn hùæn ta bõ möåt vïët thûúng nùång, möåt vïët thûúng tai aác, khöng àïën nöîi nùång quaá àïí coá thïí àaánh guåc anh ngay vaâ laâm anh chïët trong cún mï saãng, nhûng laåi quaá nùång khiïën anh khöng chõu nöíi àau àúán vaâ khöng mong gò chûäa khoãi. Caát cho rùçng hùæn bõ gêîy xûúng chêåu hoùåc bõ möåt phaát vaâo xûúng söëng. Chùæc khöng phaãi bõ thûúng úã ngûåc; nïëu bõ, thò laâm gò coá nhiïìu húi àïën thïë àïí kïu. Nïëu vïët thûúng úã chöî khaác, têët nhiïn hùæn àaä phaãi trúã mònh.

Dêìn dêìn, tiïëng kïu trúã nïn khaân khaân. Caái êm thanh phaát ra oaái oùm àïën nöîi ngûúâi ta tûúãng noá tûâ caã böën phûúng bay laåi; hoå tûúãng àaä tòm àuáng hûúáng vaâ hoå boâ vïì phña êëy, nhûng khi lùæng tai, thò tiïëng kïu laåi tûâ phña khaác voång àïën.

Hoå tòm kiïëm cho maäi àïën saáng vêîn vö ñch. Ban ngaây, chuáng töi suåc saåo àõa thïë bùçng öëng nhoâm; nhûng khöng thêëy gò hïët. Ngaây thûá hai, tiïëng kïu cuãa hùæn, yïëu hún; chuáng töi biïët laâ möi vaâ miïång hùæn àaä khö röìi!

Viïn chó huy àaåi àöåi chuáng töi hûáa cho ngûúâi naâo tòm thêëy hùæn seä àûúåc nghó pheáp trûúác kyâ haån, laåi àûúåc thïm ba ngaây nûäa. Àoá laâ nguöìn àöång viïn rêët maånh, nhûng dêîu chùèng coá caái êëy, thò chuáng töi cuäng vêîn cöë hïët sûác tòm vò nhûäng tiïëng kïu êëy nghe khiïëp quaá. Coá möåt lêìn Caát vaâ Cöëp àang buöíi chiïìu cuäng ra ài tòm. Anbe bõ möåt viïn àaån xeão mêët möåt mêíu tai. Taáo baåo vö ñch, chuáng noá cuäng chùèng tha àûúåc hùæn vïì. Tuy vêåy, chuáng töi vêîn hiïíu roä hùæn kïu nhûäng gò.

Àêìu tiïn hùæn khöng ngûâng goåi ngûúâi àïën cûáu; àïm thûá hai, coá leä hùæn húi bõ söët; hùæn noái vúái vúå vaâ caác con; chuáng töi luön luön nghe thêëy tïn Elidú. Höm nay, hùæn chó khoác. Chiïìu nay, gioång hùæn tùæt ài vaâ chó coân tiïëng rïn. Nhûng hùæn vêîn coân than thúã khe kheä suöët caã àïm. Chuáng töi nghe thêëy rêët roä, vò gioá thöíi vïì phña chiïën




haâo chuáng töi. Saáng höm sau, luác chuáng töi tûúãng hùæn àaä yïn nghó tûâ lêu, thò möåt tiïëng rïn uá ûá trong cöí hoång laåi möåt lêìn nûäa bay àïën phña chuáng töi...

Ban ngaây noáng boãng, maâ nhûäng ngûúâi chïët vêîn nùçm kia, chi chñt liïìn nhau. Chuáng töi khöng thïí mang hoå ài hïët; chuáng töi cuäng khöng biïët laâm thïë naâo vúái hoå nûäa. Chñnh nhûäng viïn àaån traái phaá seä chön hoå. Thónh thoaãng, buång hoå trûúng lïn nhû möåt quaã boáng. Hoå phò ra, oi lïn vaâ cûåa quêåy. Àoá laâ nhûäng luöìng húi coân rêåm rõch trong ngûúâi hoå.

Trúâi xanh, khöng möåt boáng mêy. Buöíi chiïìu nùång nïì vaâ húi noáng tûâ mùåt àêët böëc lïn. Khi thöíi vïì phña chuáng töi, gioá laåi mang àïën cho chuáng töi muâi maáu, caái muâi nùång nïì, nhaåt nheäo kinh túãm êëy, caái muâi chïët choác böëc lïn tûâ nhûäng höë àaåi baác, giöëng nhû möåt thûá thuöëc mï tröån lêîn vúái muâi thöëi rûäa, laâm cho chuáng töi khoá chõu.

Nhiïìu àïm àaä trúã laåi yïn tônh, chuáng töi bùæt àêìu ài luâng nhûäng chiïëc àai àöìng cuãa àaån traái phaá vaâ chuáng chiïëc duâ luåa phaáo saáng cuãa quên Phaáp. Thûåc ra, chùèng ai hiïíu taåi sao nhûäng chiïëc àai àaån traái phaá laåi quyá àïën thïë. Nhûäng tay sûu têìm chó quaã quyïët möåt àiïìu laâ chuáng coá giaá trõ. Coá nhûäng cêåu khuên nhiïìu àïën nöîi khi xuöëng haâo, phaãi cuái gêåp caã ngûúâi laåi vò nùång quaá.

Riïng Hai, ñt ra noá cuäng coá möåt lyá do: noá àõnh gûãi nhûäng chiïëc àai àaån êëy vïì cho vúå chûa cûúái cuãa noá àïí laâm nõt bñt têët!

Nghe thêëy vêåy, têët nhiïn mêëy anh chaâng quï xûá Phridú cûúâi nhû nùæc neã; chuáng noá vûâa vöî àuâi vûâa noái: "Àïën chïët cûúâi chûá khöng phaãi. Laåy Chuáa töi, caái anh chaâng Hai naây thïë maâ dñ doãm quaá quùæt!” Nhêët laâ Jaàún, noá khöng nhõn àûúåc, noá cêìm caái àai àaån to nhêët röìi luön luön cho chên vaâo àïí xem coân röång bao nhiïu nûäa. "Hai naây, chùæc rùçng coá nhûäng caái bùæp chên... phaãi, nhûäng caái bùæp chên phaãi noái rùçng yá nghô cuãa noá coân lïn cao hún caái àiïìu êëy möåt chuát - vaâ chùæc naâng cuäng phaãi coá nhûäng caái möng àñt, phaãi, nhû... nhû möåt con voi!" Vúái caái àaâ vui nhöån êëy, noá coân àuâa dai maäi, "aái chaâ, vúái cö naâng, túá chó muöën chúi caái troâ vöî chên gioâ nhau thöi, thêåt àêëy..." Hai ta phöíng caã muäi. Vò khöng ngúâ vúå chûa cûúái cuãa noá




laåi tröåi àïën thïë, vaâ àùæc yá noá noái goån loãn: "Gaái ra gaái nheá!" Nhûäng caái duâ luåa coá ñch lúåi thiïët thûåc hún. Tuyâ theo khöí ngûúâi, ba hay böën chiïëc laâ àûúåc möåt caái aáo khoaác. Cöëp vaâ töi lêëy laâm khùn tay. Nhûäng àûáa khaác thò gûãi vïì nhaâ. Nïëu caác baâ maâ biïët nöîi nguy hiïím thûúâng xêíy ra khi ài luâng nhûäng miïëng gieã raách moãng maãnh naây, chùæc caác baâ êëy phaãi súå run lïn.

Caát bêët chúåt gùåp Jaàún àang thaãn nhiïn àêåp möåt viïn àaån traái phaá khöíng löì àïí thaáo lêëy àai. Vaâo tay ngûúâi khaác, caái moán êëy nhêët àõnh phaãi nöí röìi, nhûng Jaàún, bao giúâ cuäng coá söë may.

Hai con bûúám vaâng nhúãn nhú suöët buöíi chiïìu trûúác chiïën haâo chuáng töi, caánh chuáng löëm àöëm àoã. Caái gò àaä löi keáo chuáng àïën àêy? Khöng coá qua möåt caái cêy, möåt böng hoa naâo quanh vuâng caã. Chuáng àöî xuöëng haâm rùng möåt caái soå ngûúâi. Nhûäng con chim cuäng vö tû lûå nhû thïë, tûâ lêu chuáng noá àaä quen vúái chiïën tranh. Saáng saáng, nhûäng con chim sún ca bay tñt lïn trúâi, giûäa phoâng tuyïën àõch. Möåt nùm trûúác, chuáng töi àaä thêëy nhûäng con chim êëy àang êëp vaâ chuáng cuäng nuöi àûúåc con nûäa.

Trong chiïën haâo, luä chuöåt àaä àïí chuáng töi yïn. Chuáng töi biïët taåi sao chuáng úã phña trûúác mùåt. Luä chuöåt beáo

muáp ra. Thêëy con naâo laâ chuáng töi bùæn ngay. Ban àïm chuáng töi laåi nghe thêëy tiïëng êìm ô úã phña bïn kia. Ban ngaây, chó coá nhûäng trêån phaáo kñch bònh thûúâng, nïn chuáng töi coá thïí sûãa chûäa laåi chiïën haâo. Cuäng coá caã troâ giaãi trñ nûäa. Tuåi phi cöng àoáng vai chñnh. Haâng ngaây, nhûäng trêån khöng chiïën rêët laâ àùæt khaách. Chuáng töi khöng bûåc mònh lùæm vïì nhûäng maáy bay chiïën àêëu, nhûng chuáng töi gheát cay gheát àùæng caái luä maáy bay thaám thñnh, vò chuáng chó àiïím cho phaáo binh. Chó vaâi phuát sau khi chuáng noá xuêët hiïån laâ y nhû coá möåt trêån mûa àaån súraápnen (Shrapnel: möåt loaåi traái phaá coá nhiïìu àaån nhoã úã trong) vaâ traái phaá.

Vò thïë, chó trong möåt ngaây chuáng töi thiïåt mûúâi möåt ngûúâi, trong söë àoá coá nùm cûáu thûúng. Hai ngûúâi bõ tan xaác àïën nöîi Jaàún noái rùçng ngûúâi ta coá thïí lêëy thòa naåo nhûäng chöî coân dñnh úã vaách hêìm, vaâ duâng möåt caái nöìi laâm quan taâi. Möåt ngûúâi khaác bõ tiïån vùng mêët caái buång dûúái vaâ hai chên. Anh ta chïët, nûãa mònh dûång




àûáng trong chiïën haâo, mùåt maâu vaâng chanh vaâ àiïëu thuöëc vêîn lêåp loeâ trong böå rêu; àiïëu thuöëc coân àoã cho àïën khi chaåm möi anh ta múái thöi. Chuáng töi taåm thúâi àùåt nhûäng ngûúâi chïët vaâo möåt höë traái phaá lúán. Cho àïën bêy giúâ, àaä coá àïën ba lûúåt chöìng chêët lïn nhau röìi.

Àöåt nhiïn, hoaã lûåc laåi bùæt àêìu êìm êìm dûä döåi. Thïë laâ chùèng mêëy chöëc, chuáng töi laåi rúi vaâo tònh traång cùng thùèng, lo êu, chúâ àúåi möåt caách thuå àöång.

Têën cöng, phaãn cöng, xung kñch, phaãn kñch, àoá chó laâ nhûäng tûâ ngûä, nhûng chuáng chûáa àûång biïët bao yá nghôa nûäa? Chuáng töi thiïåt rêët nhiïìu ngûúâi, nhêët laâ tên binh. Trong khu vûåc chuáng töi, nhûäng chöî tröëng àaä àûúåc viïån binh lêëp vaâo. Do àoá, chuáng töi nhêån àûúåc möåt trung àoaân trong söë nhûäng trung àoaân vûâa múái töí chûác, hêìu nhû toaân böå laâ nhûäng cêåu treã mùng thuöåc caác toaán lñnh múái möå. Trûúác khi ra trêån, chuáng noá chó àûúåc huêën luyïån qua loa, chó múái biïët nhûäng àöång taác cú baãn. Chùæc chuáng noá cuäng hiïíu thïë naâo laâ quaã lûåu àaån, nhûng chuáng biïët rêët ñt vïì caách êín nêëp, nhêët laâ thiïëu sûå tinh nhanh. Mùåt àêët phaãi göì lïn àïën nùm mûúi phên, chuáng noá múái nhêån ra.

Duâ rùçng viïån binh àöëi vúái chuáng töi laâ rêët cêìn nhûng nhûäng cêåu lñnh múái chó töí laâm bêån chuáng töi hún laâ giuáp ñch chuáng töi. Trong khu vûåc chiïn àêëu aác liïåt naây, chuáng noá bõ mêët hïët tinh thêìn, ngaä nhû sung ruång (Nguyïn vùn baãn tiïëng Phaáp: ngaä nhû ruöìi). Chiïën tranh trêån àõa ngaây nay àoâi hoãi ngûúâi lñnh phaãi coá kiïën thûác vaâ kinh nghiïåm; phaái nùæm àûúåc àõa hònh, tai nghe phaãi biïët phên biïåt caác loaåi àaån vaâ biïët taác haåi cuãa chuáng; phaãi biïët tñnh trûúác viïn àaån seä rúi xuöëng àêu, phaåm vi phaá hoaåi cuãa noá bao nhiïu, vaâ phaãi êín nêëp ra sao.

Dô nhiïn têët caã nhûäng cêåu lñnh treã naây hêìu nhû chûa biïët gò vïì nhûäng caái àoá. Caác cêåu chïët nhiïìu laâ vò chûa biïët phên biïåt àaån xò vúái àaån nöí; chuáng noá chïët nhû raå laâ vò chuáng höët hoaãng chùm chuá nghe tiïëng gêìm cuãa nhûäng "hoâm than" vö haåi vaâ seä rúi rêët xa coân caái tiïëng rò raâo, xò xò nheâ nheå cuãa nhûäng con quaái vêåt nhoã beá, nöí tung ngay saát mùåt àêët thò chuáng noá laåi khöng nghe thêëy. Àaáng




leä phaãi taãn ra thò chuáng noá laåi neáp vaâo nhau nhû àaân cûâu, caã àïën nhûäng cêåu àaä bõ thûúng röìi maâ vêîn coân àïí cho tuåi phi cöng bùæn chïët nhû bùæn thoã. Chao öi ! Nhûäng böå mùåt khúâ daåi xaám ngoeát êëy, nhûäng baân tay co quùæp àaáng thûúng êëy, sûå can trûúâng thaãm haåi êëy cuãa nhûäng con choá khöën khöí êëy bêët chêëp sûå àúâi, vêîn xöng lïn vaâ têën cöng; nhûäng con choá khöën khöí êëy, nhûäng con choá can àaãm êëy, bõ àe doaå àïën nöîi khöng daám kïu lïn vaâ mùåc dêìu chên, tay, ngûåc, buång àaä bõ raách naát, cuäng chó daám rïn lïn khe kheä goåi meå, nhûng khi ngûúâi ta vûâa nhòn chuáng thò chuáng laåi im ngay tûác khùæc. Nhûäng khuön mùåt cuãa chuáng nhoån hoùæt, àêìy löng to vaâ chïët cûáng, thiïëu möåt caách àaáng súå caái thêìn sùæc cuãa nhûäng xaác treã con.

Chuáng töi ngheån ngaâo khi nhòn thêëy chuáng noá chöìm lïn, chaåy vaâ ngaä xuöëng. Chuáng töi muöën àaánh cho chuáng möåt trêån vò chuáng noá ngu quaá, laåi cuäng muöën öm chuáng vaâo loâng vaâ mang chuáng ài khoãi caái núi khöng phaãi laâ cuãa chuáng. Chuáng noá mùåc quêìn aáo maâu xaám, ài uãng lñnh, nhûng vúái söë àöng thò böå quên phuåc röång quaá, lêåt phêåt quanh tay chên, vai chuáng noá gêìy quaá, mònh chuáng nhoã quaá, khöng coá thûá quên phuåc naâo vûâa cúä boån treã con êëy caã.

Möåt anh lñnh cuä ngaä xuöëng, thò cuäng phaãi tûâ nùm àïën mûúâi chuá tên binh chïët.

Möåt trêån têën cöng bêët thònh lònh bùçng húi ngaåt àaä giïët haåi möåt söë lúán. Thêåm chñ, chuáng noá khöng biïët caã àïën sûå nguy hiïím coá thïí xêíy ra nûäa. Chuáng töi thêëy möåt cùn hêìm àêìy nhûäng caái àêìu xaám ngoeát, nhûäng cùåp möi tñm àen laåi. Trong möåt höë àaåi baác, chuáng noá àaä boã mùåt naå ra súám quaá. Chuáng noá khöng biïët rùçng húi ngaåt àoång laåi trong nhûäng chöî truäng lêu hún; khi thêëy nhûäng ngûúâi lñnh khaác àûáng phña trïn khöng àeo mùåt naå, chuáng noá àaä vöåi boã mùåt naå ra vaâ àaä hñt phaãi söë lûúång húi ngaåt àuã laâm chaáy phöíi.

Tònh traång cuãa chuáng noá thêåt laâ tuyïåt voång; nhûäng baäi maáu khaåc ra nhû xeá phöíi, vaâ nhûäng cún tûác thúã nhêët àõnh seä dêîn chuáng noá àïën chöî chïët.




Trong möåt àoaån chiïën haâo, àöåt nhiïn töi chaåm traán Himmenxtöt. Hai ngûúâi cuâng nêëp trong möåt caái hêìm. Moåi ngûúâi àïìu nùçm xuöëng, thúã höín hïín, vaâ chúâ àúåi luác tiïën àaánh.

Luác ra khoãi hêìm, tuy töi bõ kñch àöång, nhûng möåt yá nghô vêîn thoaáng qua trong oác; töi khöng tröng thêëy Himmenxtöt nûäa? Töi vöåi vaâng löån trúã xuöëng, vaâ thêëy hùæn chui vaâo möåt xoá; hùæn chó húi trêìy da möåt chuát, nhûng hùæn laâm ra böå bõ thûúng. Nhòn mùåt hùæn, ngûúâi ta tûúãng hùæn vûâa bõ ai nïån cho möåt trêån. Hùæn àang lïn cún súå: phaãi noái rùçng úã àêy hùæn laâ ma múái. Nhûng caái àiïìu laâm töi tûác àiïn lïn laâ nhûäng tên binh àaä ra ngoaâi caã röìi maâ hùæn laåi nùçm chuái úã àêy cú chûá!

Töi àiïn tiïët quaát lïn: - Ra ngay ! Hùæn khöng nhuác nhñch, möi hùæn run lïn vaâ böå rêu meáp phêåp

phöìng. - Ra ngay ! Hùæn duäi cûáng chên ra, neáp saát vaâo tûúâng vaâ nhe rùng ra, y

nhû möåt con choá. Töi toám lêëy tay hùæn vaâ àõnh bùæt hùæn phaãi àûáng dêåy. Thïë laâ

hùæn khoác. Töi phaát àiïn lïn. Töi nùæm lêëy cöí hùæn, lùæc nhû lùæc bõ, àïën nöîi caái àêìu hùæn vêåt bïn noå sang bïn kia. Töi quaát vaâo giûäa mùåt hùæn.

- Àöì khöën naån, maây coá ra khöng thò baão. Àöì choá, àöì boâ caái, maây muöën tröën phaãi khöng?

Mùæt hùæn trúã nïn lúâ àúâ, töi àêåp àêìu hùæn vaâo tûúâng: "Àöì cûát!". Töi àaá cho hùæn möåt cuá vaâo caånh sûúân: "Àöì con lúån!". Töi àuân hùæn lïn, àêíy àêìu hùæn ra trûúác.

Vûâa vùån luác êëy, möåt àúåt caác baån töi ài qua. Trong söë àoá coá möåt trung uyá; öng ta nhòn chuáng töi vaâ heát:

- Tiïën lïn! Tiïën lïn ! Döìn haâng laåi! Döìn haâng laåi!




Thêåt laâ nhûäng quaã àêëm cuãa töi àaä khöng coá hiïåu lûåc bùçng caái tiïëng êëy. Himmenxtöt àaä nghe thêëy tiïëng cêëp trïn cuãa hùæn; hùæn nhòn quanh, nhû chúåt tónh laåi vaâ chaåy theo nhûäng ngûúâi khaác...

Töi chaåy theo hùæn vaâ thêëy hùæn chöìm lïn. Hùæn àaä trúã laåi caái gaä Himmenxtöt sùæc nhoån cuãa sên traåi. Hùæn àaä bùæt kõp caã viïn trung uyá vaâ ài ngay úã haâng àêìu...

Bùæn döìn, bùæn raâo, lûúäi lûãa, mòn, húi ngaåt, xe tùng, suáng maáy, lûåu àaån, àoá chó laâ nhûäng tûâ ngûä, nhûäng tûâ ngûä, nhûng chuáng chûáa àûång têët caã sûå khuãng khiïëp trïn àúâi.

Mùåt chuáng töi àoáng vêíy dêìy cöåp; tû tûúãng chuáng töi àaä bõ huyã hoaåi; chuáng töi mïåt chïët ài àûúåc. Khi têën cöng nöí ra, coá nhiïìu àûáa phaãi àêëm cho möåt quaã múái tónh laåi vaâ chaåy theo àûúåc. Mùæt àoã ngêìu, baân tay raách naát, àêìu göëi rûúám maáu, khuyãu tay dêåp naát.

Coá phaãi nhûäng tuêìn, nhûäng thaáng, nhûäng nùm àaä tröi qua nhû thïë chùng? Chó laâ nhûäng ngaây maâ thöi. Chuáng töi thêëy thúâi gian tröi qua, bïn chuáng töi trïn khuön mùåt mêët sùæc cuãa nhûäng keã hêëp höëi; thòa chuáng töi àöí thûác ùn vaâo cú thïí cuãa chuáng töi, chuáng töi chaåy, chuáng töi neám lûåu àaån, chuáng töi bùæn suáng, chuáng töi giïët, chuáng töi baå àêu nùçm àêëy, chuáng töi àaä kiïåt quïå vaâ trúã nïn àêìn àöån; chó coá möåt àiïìu an uãi chuáng töi: “coân coá nhûäng keã kiïåt quïå hún, àêìn àöån hún, huyã hoaåi hún, mùæt múã thao laáo nhòn chuáng töi nhû nhûäng võ thêìn, chuáng töi, nhûäng keã àöi khi coá thïí thoaát chïët.

Trong nhûäng giúâ nghó ngúi rêët hiïëm, chuáng töi lïn lúáp cho chuáng noá: “naây, cêåu nhòn caái nöìi (tiïëng loáng chó viïn àaån àaåi baác rêët to) àang lêåp loeâ kia nheá? êëy laâ möåt quaã mòn sùæp bay àïën àêëy.

Cûá nùçm im, noá seä rúi thêåt xa. Nhûng nïëu noá nhû thïë naây naây, thò phaãi cuát ngay. Chaåy thêåt mau coá thïí traánh kõp àêëy!" Chuáng töi luyïån cho tai chuáng noá quen vúái tiïëng rò rêìm aác haåi cuãa nhûäng viïn àaån cúä nhoã rêët khoá nghe thêëy, cêìn phaãi cho chuáng noá nhêån ra caái tiïëng muöîi vo vo cuãa nhûäng viïn àaån êëy giûäa àaám êìm êìm

höîn loaån; chuáng töi daåy cho chuáng noá biïët nhûäng viïn àaån êëy nguy hiïím hún nhûäng viïn lúán maâ ngûúâi ta nghe thêëy trûúác khaá




lêu. Chuáng töi chó dêîn cho chuáng noá caách traánh con mùæt tuåi phi cöng, caách giaã vúâ chïët, khi boån xung kñch vûúåt qua, caách àêåp kñp lûåu àaån àïí cho noá nöí àuáng nûãa giêy trûúác khi chaåm àñch.

Chuáng töi laåi daåy chuáng noá caách lao ngûúâi thêåt nhanh xuöëng höë àaåi baác khi gùåp loaåi àaån nöí bùæn túái. Chuáng töi, baây cho chuáng noá caách queát saåch möåt chiïën haâo bùçng lûåu àaån chuâm; chuáng töi cùæt nghôa cho chuáng noá hiïíu lûåu àaån àõch khaác lûåu àaån ta vïì thúâi gian chaáy möìi nhû thïë naâo; chuáng töi lûu yá chuáng noá vïì tiïëng nöí cuãa lûåu àaån húi ngaåt, vaâ chuáng töi giaãng cho chuáng noá têët caã nhûäng maánh khoeá àïí coá thïí thoaát chïët àûúåc. Chuáng lùæng nghe boån töi, toã ra dïî daåy, nhûng khi trêån àaánh laåi bùæt àêìu, chuáng thûúâng xuác àöång quaá laâm sai beát caã.

Hai Vethut bõ gêîy xûúng söëng, phaãi khiïng ài; möîi lêìn noá thúã, phöíi noá laåi phêåp phöìng qua vïët thûúng. Töi vêîn coân bùæt tay noá àûúåc. "Chïët mêët, Pön aå!” Noá vûâa rïn ró, vûâa cùæn vaâo caánh tay vò àau quaá.

Chuáng töi thêëy coá nhûäng ngûúâi àaä bõ mêët soå maâ vêîn söëng; chuáng töi thêëy coá nhûäng ngûúâi lñnh àaä bõ àaån tiïån àûát hai chên maâ vêîn chaåy; hoå laão àaão lïët trïn nhûäng khuác chên cuåt rêåp naát cho àïën caái höë traái phaá gêìn àêëy; möåt anh binh nhêët boâ bùçng hai tay suöët hai cêy söë, lï theo cùåp àêìu göëi vúä toaát; möåt anh khaác, hai tay öm böå ruöåt loâng thoâng, ài àïën têån traåm cûáu thûúng; chuáng töi thêëy nhûäng ngûúâi khöng coá möìm, khöng coá haâm dûúái, khöng coá mùåt; chuáng töi àaä gùåp möåt anh lêëy rùng cùæn thêåt chùåt maåch maáu úã caánh tay, trong hai giúâ liïìn, àïí khoãi mêët hïët maáu; mùåt trúâi moåc, àïm töëi àïën, traái phaá rñt lïn, sûå söëng ngûâng laåi.

Tuy vêåy, caái maãnh àêët raách naát maâ chuáng töi àang úã, vêîn coân giûä vûäng àûúåc, mùåc dêìu trûúác nhûäng lûåc lûúång tröåi hún vaâ chó phaãi hy sinh coá möåt trùm thûúác àêët thöi. Nhûng möîi thûúác àêët laâ möåt maång ngûúâi.

Chuáng töi àûúåc thay phiïn. Baánh xe lùn dûúái chên chuáng töi, chúã chuáng töi vïì hêåu tuyïën. Chuáng töi àûáng trïn xe y nhû ngûúâi mêët höìn; möîi khi coá tiïëng "Chuá yá, dêy àêëy!" Chuáng töi co göëi laåi, cuái thêëp ngûúâi xuöëng. Daåo trûúác, chuáng töi qua àêy laâ muâa haå; cêy




cöëi coân xanh; bêy giúâ, chuáng nhuöåm veã thu, trúâi àïm xaám vaâ êím. Àoaân xe àöî laåi, chuáng töi bûúác xuöëng, möåt duám ngûúâi bõ neám ra möåt caách löån xöån, phêìn soát laåi cuãa bao nhiïu tïn ngûúâi. Hai bïn àûúâng, trong boáng töëi, ngûúâi ta goåi söë hiïåu caác trung àoaân vaâ caác àaåi àöåi. Sau möîi tiïëng goåi, möåt töëp nhoã taách ra khoãi àaám ngûúâi, möåt duám lñnh bêín thóu, nhúåt nhaåt, möåt con söë àaä bõ giaãm ài möåt caách kinh khuãng, möåt caái cùån coân laåi vö cuâng ñt oãi. Naây àêy, coá ngûúâi hö to söë hiïåu chuáng töi; chuáng töi nhêån ra tiïëng viïn chó huy àaåi àöåi. Thïë laâ öng ta àaä trúã vïì. Chuáng töi ài laåi phña öng ta vaâ töi nhêån ra Caát vaâ Anbe. Chuáng töi àûáng saát bïn nhau, chuáng töi tûåa vaâo nhau vaâ chuáng töi nhòn nhau. Vaâ laåi möåt lêìn nûäa, laåi möåt lêìn nûäa ngûúâi ta goåi söë hiïåu chuáng töi. Ngûúâi ta coá thïí goåi thêåt lêu; trong nhûäng traåm cûáu thûúng, trong nhûäng höë traái phaá nûäa, khöng ai nghe thêëy gò caã.

Laåi möåt lêìn nûäa: "Àaåi àöåi hai, laåi àêy!" Röìi thêëp gioång hún: "Àaåi àöåi hai khöng coân ai nûäa aâ?" öng ta im lùång. Gioång öng húi laåc ài, khi öng ta hoãi: "Àuã röìi chûá?" Vaâ öng ta ra lïånh: "Àiïím söë".

Buöíi saáng xaám àuåc; khi chuáng töi ra ài, coân laâ muâa heâ vaâ coá möåt trùm nùm mûúi ngûúâi. Bêy giúâ chuáng töi caãm thêëy laånh- chuáng muâa thu; laá cêy rò raâo, nhûäng gioång mïåt moãi cêët lïn: “möåt, hai, ba, böën...". Sau con söë ba mûúi hai, laâ im bùåt...

Yïn lùång möåt luác lêu, röìi möåt gioång cêët lïn: "Coân ai nûäa khöng?" Àúåi möåt luác, röìi cuäng caái gioång êëy noái kheä: "Ài tûâng töí!" Thïë nhûng, caái gioång êëy ngûâng ài vaâ noái hïët cêu möåt caách khoá nhoåc: "Àaåi àöåi hai... àaåi àöåi hai, ài thûúâng, bûúác!"

Möåt doâng ngûúâi, möåt doâng ngûúâi ngùæn nguãi lêìn bûúác trong buöíi trúâi mai.

Ba mûúi hai ngûúâi


mặt trận miền tây vẫn còn yên tĩnh- erich maria remarque

Documents