maswavleblis wigni - mes.gov.ge 1 masc. cigni.pdf · gresuli pedagogikuri praqtika. acnobs...

71
manana vardiaSvili, marine WeliZe, irma avaliani, giorgi gedeniZe bunebismetyveleba I klasi maswavleblis wigni gamomcemloba inteleqti

Upload: others

Post on 07-Sep-2019

28 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

manana vardiaSvili, marine WeliZe,

irma avaliani, giorgi gedeniZe

bunebismetyveleba

I klasi

maswavleblis wigni

gamomcemloba inteleqti

3

Sinaarsi

zogadi informacia saxelmZRvanelos Sesaxeb ..........................................................5

maswavleblis wignis mimoxilva ......................................................................................7

swavlebis ZiriTadi meTodebi da rekomendaciebi, romelTac

eyrdnoba saxelmZRvanelo ...............................................................................................9

moswavlis Sefasebis saxeebi, principebi da meqanizmebi .......................................12

Sinaarsisa da miznebis ruka. saswavlo drois ganawileba Temebis mixedviT .....20

gakveTilis scenarebi ........................................................................................................28

Sinaarsisa da miznebis ruka, saswavlo drois ganawileba

Temebis mixedviT. Tavi II. SegrZnebis organoebi .....................................................73

II Tavis zogadi miznebi: ...................................................................................................79

gakveTilis scenarebi........................................................................................................81

Semajamebeli samuSaos Sefasebis rubrika ................................................................102

Sinaarsisa da miznebis ruka, saswavlo drois ganawileba

Temebis mixedviT. Tavi III. cocxali sxeulebi .........................................................103

III Tavis zogadi miznebi ...................................................................................................108

gakveTilis scenarebi ........................................................................................................111

Sinaarsisa da miznebis ruka, saswavlo drois ganawileba

Temebis mixedviT. Tavi IV. cvlilebebi garemoSi ....................................................133

IV Tavis zogadi miznebi ...................................................................................................137

Sefasebis sqemebi ................................................................................................................139

gakveTilis scenarebi........................................................................................................141

Sinaarsisa da miznebis ruka. saswavlo drois ganawilebis

Temebis mixedviT. V Tavi. sxeulebi da masalebi ........................................................160

gakveTilis scenarebi ........................................................................................................169

5

zogadi informacia saxelmZRvanelos Sesaxeb

madlobas gixdiT, rom kiTxulobT da afasebT Cven mier warmodgenil kom pleqts.I-IV klasis kompleqtSi Sedis oTxive klasis saxelmZRvanelo, I-II klasis samuSao

rveuli da oTxive klasis maswavleblis wigni.Cven mier Seqmnili saxelmZRvaneloebi asrulebs Semdeg ZiriTad didaqtikur

funqciebs:• codnis gadacemis funqcia• unar-Cvevebis formirebis funqcia• damokidebulebebis Camoyalibebis funqcia• cnebiTi azrovnebis ganviTarebis funqcia• sabunebismetyvelo enis (terminebis) dauflebis funqcia• specifikuri da gamWoli kompetenciebis formirebis funqcia• motoruli unarebis ganviTarebis funqcia• nebisyofis Camoyalibebisa da ganviTarebis funqcia

saxelmZRvaneloSi didaqtikur erTeuls warmoadgens paragrafi. paragrafebi Tematikis mixedviT erTiandeba Tavebad.

yoveli paragrafi iwyeba samotivacio aqtivobiT. es aris kvleviTi xasiaTis davaleba, rebusi, damaintrigebeli foto an naxati, msjeloba suraTis mixedviT, obieqtebis Sedareba, SekiTxvebze pasuxi da sxva.

samotivacio davalebebi xSir SemTxvevaSi moiTxovs varaudis gamoTqmasa da hipoTezis Camoyalibebas. varaudebi ki mowmdeba paragrafis teqstze muSaobiT. sa-motivacio davalebis Semdeg moswavleebi waikiTxaven paragrafis saTaurs, Semdeg ki paragrafis teqsts.

paragrafis aseTi struqtura uzrunvelyofs imas rom moswavlis mier gamoTqmu-li azrebiT, Camoyalibebuli hipoTezebiT gansazRvruli iyos paragrafis saTauri da, Sesabamisad, misi Sinaarsic.

es aris erTgvari intriga, meToduri svla, romelic aZlierebs moswavleTa mo-tivacias.

yoveli paragrafi mTavrdeba rubrikiT `vici, rom~, romelic ajamebs paragra-fis Sinaarss.

xSir SemTxvevaSi paragrafi `gaWrilia~ Sidateqsturi davalebiT, romelic da-matebiTi biZgia imisTvis, rom moswavlem iazrovnos, raTa misi gonebrivi qmedebebi iyos produqtiuli da ara reproduqtiuli, anu man Tavad SeZlos codnis mopoveba da misi organizeba. Semdeg mocemulia davalebebi, romlebic unda Sesruldes ro-gorc individualurad, ise jgufebad da wyvilebad. saxelmZRvaneloSi mocemuli davalebebis umravlesoba xels uwyobs refleqsuri azrovnebis ganviTarebas da pasuxobs blumis taqsonomis zeda doneebs: analizis, sinTezisa da Sefasebis (cxa-dia, aris codna-gagebisa da gamoyenebis davalebebic). calkea rubrika, romelic iTvaliswinebs cdas, saSinao cdas an dakvirvebas.

calke rubrikiTaa gamoyofili situaciuri amocanebi, romlebic moswavlisa-gan moiTxovs analizisa da daskvnis gamotanis unarebis gamovlenas. yoveli Tavi mTavrdeba Semajamebeli davalebebiT, romlebic gamoirCeva mravalferovnebiT. zogierT SemTxvevaSi es aris erTi movlena an faqti, romlis irgvliv dasmuli mra-valmxrivi SekiTxvebi xels uwyobs codnis gaxsenebas, ganzogadebas da sistematize-

6

bas. zogierT SemTxvevaSi es aris proeqti, testebi, didaqtikuri TamaSebi, fizikur aqtivobasTan Sexamebuli anu aqtiuri savarjiSoebi da a. S.

saxelmZRvaneloSi erTi paragrafi ZiriTadad erT gaSlil gverdzea warmodge-nili.

I–II klasebis saxelmZRvanelos axlavs samuSao rveuli, romelSic TiTo para-grafs TiTo gverdi aqvs daTmobili.

samuSao rveuli ar aris saxelmZRvanelos damateba. es aris misi organuli nawi-li, romelSic mocemulia mravalferovani davalebebi. maT Soris, SemoqmedebiTi, am davalebebis Sesrulebisas moswavles uviTardeba ara mxolod saazrovno, aramed motoruli unarebic, es davalebebia: daakavSireT, daasruleT suraTi, gaaferade, amoWeri da daawebe, daxate, Casvi gamotovebuli sityvebi. Camoayalibe werilobiT, amoicani principi, Seavse krosvordi da a.S.

maswavleblis wignis boloSi, aseve, aris baraTebi, romelTa gamoyeneba maswavle-blis mier gaamravalferovnebs saswavlo process da moswavleebisaTvis ufro sain-teresos gaxdis mas. imaves Tqma SeiZleba sxvadasxva didaqtikur TamaSebze, romle-bic ganxilulia maswavleblis wignSi da maTi miznobrivi gamoyeneba gauadvilebs moswavles axali masalis aRqmasa da SeTvisebas.

7

maswavleblis wignis mimoxilva

I-IV klasis kompleqtis nawilia maswavleblis wigni.maswavleblis wignis daniSnulebaa gauadvilos maswavlebels sagnis swavleba,

daexmaros mas, rom saswavlo procesi iyos mravalferovani da saintereso, stan-dartiT gansazRvruli Sedegi ki – miRweuli. Cven mier Seqmnili maswavleblis wigni acnobs maswavlebels swavlebis Tanamedrove strategiebsa da midgomebs, ubiZgebs mas Tamamad gadaabijos stereotipebs da danergos swavlebaSi Tanamedrove, pro-gresuli pedagogikuri praqtika. acnobs moswavlis Sefasebis formebs, rogorc Zi-riTad, ise damatebiT didaqtikur masalas, davalebebis garTulebis gzebs, SSm-sT-vis gankuTvnil davalebebs.

maswavlebels sruli ufleba aqvs gamoiyenos maswavleblis wignSi ganxiluli rekomendaciebi an, saerTod, gverdi auaros maT da gakveTili Caataros Tavisi Sexedulebebis Sesabamisad. isic SesaZlebelia, rom Cven mier miwodebuli reko-mendaciebi gaamdidros Tavisi gamocdilebidan dagrovili momentebiT, – mTava-ria, miRweuli iyos gakveTilis mizani, Catardes is saxalisod da sainteresod. maswavleblis wignis saSualebiT maswavlebels vTavazobT gakveTilebis scenarebs – pirvel klasSi yvela paragrafis, xolo momdevno klasebSi SerCeviT ramdenime paragrafis scenars. Tumca danarCeni gakveTilebisTvisac aRwerilia gakveTilis ZiriTadi momentebi.

gakveTilis scenarSi miTiTebulia gakveTilis Tema, mizani, kavSiri standart-Tan; aqtivobebi, romlebic emsaxureba miznis miRwevas; codnis, unarebisa da da-mokidebulebebis CamonaTvali, romlis gamovlenasa da ganviTarebasac es aqtivobe-bi emsaxureba. winare codna, romelic unda gaaCndes moswavles da romelic unda gaaaqtiuros maswavlebelma imisaTvis, rom moxdes axali masalis efeqtiani aTvise-ba.

yoveli gakveTili dayofilia epizodebad, epizodebad miCneulia erTi rome-lime saxis aqtivoba, davarqvaT mas nabiji, yoveli nabijisaTvis scenari gaweri-lia: dro, resursebi, moswavleTa organizebis forma (individualuri, wyviluri, jgufuri), moswavlisa da maswavleblis aqtivoba – aseTi midgoma uzrunvelyofs yovel scenaris teqnologiurobas da, maSasadame, zrdis gakveTilis Sedegianobas. scenarebi moicavs gakveTilis Semajamebel etapsac, aseve, rekomendaciebs saSinao davalebisaTvis.

scenaris bolos ganxilulia aqtivobebi niWieri moswavleebisaTvis da SSm-saT-vis. scenars axlavs Sefasebis kriteriumebi da Sefasebis sqema, aseve, davalebebis pasuxebisa da teqstis nimuSebi.

maswavleblis wignSi mocemulia yvela davalebis pasuxi, es pasuxebi ar aris mSrali, aramed gaSlilia da, rig SemTxvevebSi, moicavs am konkretul davalebaze muSaobasaTvis saWiro meTodur rekomendaciebs.

maswavleblis wignSi asaxulia iseTi didaqtikuri masalac, romelic ar Sedis moswavlis saxelmZRvaneloSi an moswavlis rveulSi. es aris sxvadasxva didaqtiku-ri TamaSebi, eqskursiebi. xelsaqme, gamofenebis mowyoba, gacvliTi bazrobis mowy-oba. sxvadasxva xelsawyos damzadeba (magaliTad, naleqsazomi xelsawyo) da a.S.

maswavleblis wignis boloSi ganTavsebulia baraTebi, romelTa gamoyenebiT maswavlebeli gansxvavebul, saxaliso aqtivobebs sTavazobs moswavleebs.

Cven mier maswavleblis wigniT, moswavlis wigniTa da rveuliT SeTavazebuli aqtivobebi imdenad mravalferovania, rom maswavlebels aqvs saSualeba, ar gamoiye-nos yvela da SearCios alternatiuli.

8

maswavlebelma axali masala ZiriTadad klasSi unda daamuSaos da moswavlemac klasSi unda aiTvisos. gakveTilze unda moxdes moswavlis wignSi ganxiluli da-valebebis Sesruleba, Tu moeswro, SesaZloa samuSao rveulis davalebac klasSi Sesruldes, Tumca Cveni rekomendaciebiT samuSao rveulis davalebebi – unda Ses-ruldes saxlSi.

aseTi midgoma Cven Segnebulad avirCieT, radgan bunebis gakveTilebi kviraSi orjeraa da wina dRiT davalebaze muSaoba aaqtiurebs moswavlis winare codnas da amzadebs mas axali masalis asaTviseblad.

maswavleblis wignSiO aseve warmodgenilia davalebebi wlis ganmavlobaSi Casa-tarebeli yvela Semajamebeli samuSaoebisaTvis.

9

swavlebis ZiriTadi meTodebi da rekomendaciebi, romelTaceyrdnoba saxelmZRvanelo

bunebismetyvelebis swavlebis erTiani sistemis mniSvnelovani rgolia bune-bismetyvelebis saxelmZRvanelo.

Cven mier warmodgenili saxelmZRvanelo xels uwyobs moswavlis mier Teoriu-li codnis aTvisebas da kvleviTi unarebis formirebas, aseve, nebismieri gonebrivi qmedebis (aqtivobis) gansaxorcieleblad saWiro xerxebis aTvisebas.

moswavle imyofeba saswavlo procesis srulfasovani subieqtis poziciaSi, yvela etaps axorcielebs damoukideblad, TviTon swavlobs, TviTon gamoaqvs daskvna, TviTon afasebs sakuTar namoqmedars, maswavlebeli ki aZlevs mimarTule-bas da exmareba mas am saqmianobaSi. saswavlo procesi isea dagegmili, rom mTlianad moswavlezea orientirebuli, maswavlebeli jer iniciatoris rolSi gvevlineba, iwyebs gonebriv ieriSs, Semdeg partniori da TanamSromelia gaazreba/siRrmiseuli wvdomis fazaSi, sabolood ki, roca moswavle swavlebaze pasuxismgeblobas iba-rebs, fasilitatori da gezis mimTiTebeli xdeba.

saxelmZRvanelo srulad pasuxobs ganmaviTarebeli swavlebis ideas, moswavle mudmivad imyofeba `uaxloesi ganviTarebis zonaSi~, am `zonis~ farglebi ki gan-sazRvrulia moswavleTa asakobrivi Taviseburebebis Sesabamisad.

paragrafebi Sinaarsobrivad da struqturulad isea agebuli, rom moswavlem bunebas da masSi mimdinare procesebs Sexedos ara gareSe damkvirveblis pozicii-dan, aramed gaacnobieros sakuTari Tavi da adgili am procesSi, Seicnos Tavisi roli da pasuxismgebloba, gaiazros bunebaSi arsebuli wesrigi da gauCndes masSi monawileobis survili, Camouyalibdes, erTi mxriv, garemosTan urTierTobis kul-tura, meore mxriv, kulturul bunebriv garemoSi cxovrebis moTxovnileba. Tana-medroveobam kidev ufro gamokveTa garemoSi arsebuli kanonzomierebebis Secno-bis aucilebloba, garemosadmi zrunva, mdgradi ganviTarebis principebis adreuli saskolo asakidanve gaazrebis saWiroeba. iswavle da ifiqre momavalze, es is qve-teqstia, romelic safuZvels uyris ekologiur cnobierebas, afarToebs moswavlis Tvalsawiers momavlis Sesaxeb, exmareba igrZnos pasuxismgebloba, Camoayalibos ga-remosdacviTi pozicia.

bunebismetyvelebis saxelmZRvanelos erT-erTi mniSvnelovani funqciaa cne-bebiT azrovnebis ganviTareba da bunebaSi mimdinare movlenebis sabunebismetyve-lo disciplinebisaTvis damaxasiaTeEbeli samecniero terminologiiT aRweris una-ris formireba. am midgomiT saxelmZRvanelo srulad pasuxobs ganmaviTarebeli swavlebis ideas, radgan cnebis formireba da misi fiqsacia weriT da zepir mety-velebaSi ganmaviTarebeli swavlebis umniSvnelovanesi amocanaa – moswavlis mier cnebis swori aRqma, gamoyeneba da gafarToeba metyvelebaSi ganixileba, rogorc moswavlis ganviTarebis erT-erTi mniSvnelovani maCvenebeli.

saxelmZRvaneloSi SeTavazebuli aqtivobebi saSualebas aZlevs moswavles Se-qmnas sakuTari portfolio (am TvalsazrisiT, gansakuTrebiT aRsaniSnavia Sema-jamebeli aqtivobebi da samuSao rveulis aqtivobebi), romelSic igi Tavs uyris namuSevrebs mocemuli Temis irgvliv, drodadro amuSavebs, afasebs da saSualebas aZlevs mas sabolood wardges Tanaklaselebisa da maswavleblis winaSe saukeTeso rakursiT.

moswavlis saxelmZRvanelos axlavs samuSao rveuli, romelic aZlierebs saxelmZRvanelos refleqsur xasiaTs, rac imiT gamoixateba, rom moswavles mud-mivad uxdeba Tavisi saqmianobis gaazreba.

10

saxelmZRvaneloSi da samuSao rveulSi mocemuli praqtikuli aqtivobebi, xSir SemTxvevaSi, SemoqmedebiTi xasiaTisaa da moswavles ubiZgebs, dafiqrdes naswavl-ze, winare codniTa da axlis daSenebiT miRebuli codnis safuZvelze ganaxor-cielos axali aqtivoba, gamoiyenos naswavli codna axal garemoebebSi, iazrovnos SemoqmedebiTad da ipovos problemis gadawyvetis miseuli gzac. samuSao rveuliT sargeblobisas moswavles ugrovdeba SemoqmedebiTi refleqsiis gamocdileba, rac ganaTlebasTan erTad, aris umniSvnelovanesi aRmzrdelobiTi momenti – pirovnebis formirebis fuZemdebeli elementi.

saxelmZRvaneloSi masala interpretirebulia sxvadasxva formiT, maT Soris ,TiTqmis yvela paragrafSia cda, dakvirveba an modelireba.

Ggamoyenebuli gvaqvs modelirebis sami tipi, obieqtebis modelireba, movlenis modelireba da situaciis modelireba.

davalebebi, romlebic moswavlem unda Seasrulos, moiTxovs Sedarebas, klasi-ficirebas, dakvirvebas, gaanalizebas, gazomvas, cdis Catarebas, modelis Seqmnas da daxvewas, msjelobas dakvirvebis an piradi gamocdilebis safuZvelze, daskvnis gamotanas.

dimitri uznaZe Tavisi `sinaTlis~ skolis koncefciaSi miuTiTebda, rom swavla/swavlebis umniSvnelovanesi mizania, moswavles Camouyalibdes nebisyofa. amis ganxorcielebis erT-erT meTodad mas xelsaqme miaCnda. swored am mizniT man swavlebaSi CarToO specialuri sagani `qargva~.

Cven, ra Tqma unda, qargvas swavlebaSi ver gamoviyenebT, Tumca CavrTeT iseTi aqtivobebi, romlebic moiTxovs rogorc gonebrivi, ise fizikuri qmedebebis Serwy-mul, gaazrebul ganxorcielebas, rutinul Sromas, ase, magaliTad, patara qvebiT da kenWebiT sagnebis gaformeba, polieTilenis sagnebisagan sxva sagnebis damzade-ba, formatze sxvadasxva obieqtis Seqmna, situaciis modelireba, grZelvadian proe-qtebze muSaoba, fazlis awyoba da sxva. aseTi midgomiT xdeba ara mxolod nebisyo-fis Camoyalibeba, aramed motoruli unarebis ganviTarebac, xels uwyobs saklaso rutinis, rogorc samuSao garemos formirebas gakveTilze.

saxelmZRvaneloSi aRwerili gakveTilebis struqtura msgavsia da iTvaliswi-nebs samotivacio SekiTxvas an saklaso cdas sagakveTilo procesis dasawyisSive, ilustrirebulia miznobrivad, axlavs Sigateqsturi da teqstis gasaazrebeli sa-diskusio kiTxvebi, praqtikuli samuSaoebi emsaxureba Teoriuli codnis gaazre-bas, saSinao davalebebi iZleva axali masalis gadacemisaTvis winare codnis dagro-vebisa da Semzadebis saSualebas.

saxelmZRvanelos TiToeuli Tavi logikurad ukavSirdeba Semdegs, iTvaliswine-bs naswavl masalas da Temis dasawyisSi moswavles miuTiTeEbs, Tu ra sakiTxebis gaxseneba da Seswavla mouwevs. Tema sruldeba SejamebiT `Seamowme Seni codna~, rac maswavlebelsa da moswavles saSualebas aZlevs, gansazRvros, ramdenad aiTvisa moswavlem konkretul TavSi gadmocemuli masala. SeTavazebulia mravalferovani Semajamebeli samuSaoebi.

GgakveTilebi dagegmilia swavlebis iseTi strategiebiT, rogorebicaa: diskusia da argumentirebuli msjeloba, provocireba kiTxviT, saklaso cdiT, situaciuri amocaniTa da suraTiT, kvleva, naxatis an suraTis mixedviT moTxrobis Sedgena, daasrule fraza, TamaSi, videoCveneba ganxilviT, gamofena, gaseirneba galereaSi, viqtorina, teqstis analizi, modelireba, saswavlo gaCerebebi, praqtikuli samu-Saoebi, proeqtze, kvlevaze an problemur situaciaze muSaoba, gamocanebi, rebuse-bi, krosvordebi, sainformacio baraTebi, maTgan gvxvdeba saavtoro teqnikebic – `Temis gmiri~, `hkiTxe ufrosebs~, `amoicani, aRwere, axseni~, `Savi yuTi~ da sxva.

11

`Temis gmiri~ erTdroulad emsaxureba sxvadasxva saswavlo mizans. erTi mxriv, zrdis moswavlis dainteresebas, moiTxovs akademiuri codnisa da unar-Cvevebis ganviTarebas, meore mxriv, Tavad moswavles exmareba dainaxos sakuTari progresi, dagegmos gaumjobesebis gzebi, gaTvalos amisaTvis saWiro dro. maswavleblisaTvis igi SeiZleba moqnil saklaso ganmaviTarebel Sefasebad iqces, romelSic aisaxeba moswavlis individualuri miRwevebi da klasis saerTo suraTic, amasTan, aRniSnu-li meTodi maswavlebels aZlevs saSualebas, Tavad dagegmos misaRwevi minimumi, TvalsaCinod dainaxos swavlis Sedegebi konkretuli Temis swavlebis dros, mar-Tos Sefasebis procesi moswavleebTan erTad. dDa bolos, moswavlis dagrovebuli bonusebis raodenoba gamosaxulia erTgvari jildos an stikeris saxiT, romlis dadebiT zegavlenas dawyebiTi safexuris moswavleebze mravalwliani pedagogiuri gamocdileba adasturebs.

`amoicani, aRwere, axseni~ – moswavles exmareba nacnobi obieqtidan/movlenidan organulad gadavides interpretaciamde, axsnis dros mas uwevs mimarTebebis dad-gena, Sedareba funqcionaluri maxasiaTeblebis mixedviT, msjelobisas argumente-bis moZebna, ganWvreta, Sefaseba. Aaqtivoba xels uwyobs kognitur ganviTarebas, moswavlis winsvlas dabali saazrovno unarebidan maRali saazrovno unarebisaken.

`hkiTxe ufrosebs~ aqtivobaa, romelsac saswavlo procesSi kidev erTi mxare – mSobeli, meurve, eqsperti, ufrosi da an Zma Semohyavs, igi mizanmimarTuli kav-Siria, romelic saswavlo Sedegebis gaumjobesebas emsaxureba, xels uwyobs mSobel-Ta pedagogizacias, romlis lokaluri mizani moswavleze da Sedegze orientaciaa, ufro farTo gagebiT ki xels uwyobs saerTo saganmanaTleblo poziciis Camoya-libebas.

inteleqtualuri TamaSidan Semoabija aqtivobam `Savi yuTi~. mimaniSnebe-li aRweriT martivi, farTod gavrcelebuli sagnebisa Tu masalebis gamocnoba moswavleebs uRvivebs cnobismoyvareobas, fantazias, xels uwyobs rogorc lo-gikuri, paraleluri, aseve, lateraluri, SemoqmedebiTi azrovnebis ganviTarebas.

saintereso meTodikaa saswavlo gaCerebebiT swavleba, rac gakveTils mra-valferovans, dinamikurs, moswavleze orientirebuls xdis, meTodurad iZleva di-ferencirebuli midgomis SesaZleblobas, zrdis resursebis simwirisas calkeul resursze Tanabar xelmisawvdomobas, maswavlebels aZlevs saSualebas, daakvirdes moswavlis Tu moswavleTa jgufis swavlebis stils, maT sakomunikacio Tu socia-luri unarebis formirebis process.

saxelmZRvanelo iTvaliswinebs teqstze muSaobis unarebis ganviTarebasac. sa-Sinao davalebebSi CarTulia nawyvetebi vaJa-fSavelas moTxrobebidan, legendebi-dan, romlebsac Tan axlavs teqstis gasaanalizebeli kiTxvebi.

vfiqrobT, aRniSnuli aqtivobebis gamoyeneba gakveTils xalisiansa da dina-mikurs gaxdis, xels Seuwyobs moswavlis motivaciis amaRlebas, pasuxismgeblobis grZnobis Camoyalibebas, warmoSobs survils, ukeT Seimecnon da ukeTesi gaxadon samyaro.

gakveTilis scenarebSi miTiTebuli dro sarekomendacioa, maswavlebelma unda moargos is sakuTar klass profilis gaTvaliswinebiT. gaTvaliswinebulia sarezer-vo saaTic TiToeul Tavze, Temis zogad miznebs Tan axlavs sarekomendacio da al-ternatiuli aqtivobebic.

Mmaswavleblis wignis, moswavlis wignisa da moswavlis samuSao rveulis sainfor-macio danamatia eleqtronuli resursebi, sadac masalebi organizebulia `saoca-ri samyaros~ eleqtronuli prezentaciebisa da teqsturi informaciebis saxiT. Mmaswavleblis wignSi miTiTebulia linkebi, romelzec maswavlebeli ipovis swavle-bisTvis sasargeblo vizualur resursebs.

12

moswavlis Sefasebis saxeebi, principebi da meqanizmebi

obieqturi, sando, validuri da gamWvirvale Sefasebis sistemis Camoyalibeba mniSvnelovania rogorc saklaso, ise saskolo doneze.

arsebobs Sefasebis tradiciuli da alternatiuli meTodebi da, cxadia, Se-fasebis sagani mxolod qulis dawera ar aris – is moicavs pedagogiuri praqtikis Sefasebas, sagakveTilo Sefasebas, saSinao davalebas da mSoblebTan komunikacias.rac ufro msgavsia dasaxelebuli Sefasebebi, miT ufro vuaxlovdebiT avTentur Sefasebas.

Sefaseba sxvadasxva procesze dakvirvebas moicavs, maT Soris, – moswavleebis muSaobaze dakvirvebas, saSinao davalebebis realizacias, maTiU pasuxebis mosmenas diskusiis ganmavlobaSi, aseve, maswavleblisa da standartuli testis Sedegebis Sefasebas. maswavlebeli agrovebs informacias sxvadasxva gziT, es araformaluri Sefasebaa, Tumca umniSvnelovanesia misi SinaarsiTa da mravalmxrivi sargebliT. swored igi gvaZlevs saSualebas, SevafasoT moswavle ganmaviTarebeli SefasebiT, mivceT mas is konkretuli maniSnebeli, mokle samoqmedo gegma, romelic saswavlo miznamde miiyvans. ganmaviTarebeli Sefaseba swavlebis procesSi warmoebs, misi mi-zani drouli, efeqturi da moswavleze morgebuli intervenciaa. maswavleblisagan igi sistematur dakvirvebas da sxvadasxva instrumentis gamoyenebas gulisxmobs: xe-lis signalebi, baraTebis sistema, SuqniSani, strategia 3, 2,1, mikrofoni, moswavle-Ta TviTSefaseba, werilobiTi da zepiri komentarebi da sxva. mMaswavleblis wignSi arsebuli scenarebi iTvaliswinebs ganmaviTarebeli Sefasebis mudmiv warmoebas, amasTan, miTiTebul teqnikebs informaciis Sesagroveblad sarekomendacio xasiaTi aqvs, maswavlebels SeuZlia, Tavad airCios da moargos klasis profils sxvadasxva saxis ganmaviTarebeli Sefaseba. formaluri Sefaseba niSnavs informaciis Segrove-bas swavlebis Sedegis Sesamowmeblad: testebis, qvizebis, kvlevis angariSebis, cdis oqmebis, saSinao davalebebis meSveobiT, raTa ganisazRvros, ra iswavles moswavlee-bma. es Sefaseba ganmsazRvrelia, warmoebs garkveuli Temis, semestris, wlis bo-los, iwereba qula. Sefasebis orive forma mniSvnelovania, radgan maswavlebels sxvadasxva saxis informacias awvdis. Sefasebis Sedegebis gaanalizebis safuZvelze maswavlebeli saxavs samomavlo gegmebs, iazrebs pedagogiur praqtikas, cvlis da aumjobesebs strategias.

pedagogikis eqspertebi gamoyofen efeqturi Sefasebis damaxasiaTebel oTx princips: validurobas, obieqturobas, sandoobasa da gamWvirvalobas.

mizanTan Sesabamisoba, anu validuroba, zustad unda zomavdes imas, ris Sesa-fasebladac is aris gansazRvruli. validuroba aseve unda SevafasoT instruq-ciuli Tanmimdevrobis mixedviT. rodesac arsebobs logikuri kavSiri Sefasebis procedurebis, swavlebis miznisa da naswavl masalas Soris, e. i. orive komponenti – Tanmimdevrulobac da validurobac saxezea.

moswavleTa SefasebisaTvis gamoiyeneba rogorc tradiciuli, ise aratradi-ciuli meTodebi.

mraval qveyanaSi testebi codnis Sefasebis gavrcelebuli meqanizmia, Tumca xSirad kritikis obieqtic xdeba. mowinaaRmdegeebi miiCneven, rom tradiciuli tes-tireba ar afasebs moswavleTa unar-Cvevebs, gamoiyenon SemoqmedebiTi azrovneba cxovrebiseuli problemebis gadasaWrelad, is fokusirebulia mxolod informa-ciis codnaze, ar moiTxovs gamWriaxobas azrovnebis procesSi.

13

vinaidan qarTvel maswavlebelebs Soris maRalia testis, rogorc moswavlis codnis meqanizmis gamoyenebis maCvenebeli, gagacnobT ramdenime rekomendacias, romelTa gaTvaliswinebasac eqspertebi urCeven maswavleblebs:

• miuxedavad imisa, rom kargad Sedgenili testSi moswavlis codnisa da gage-bis unaris Sesaxeb informaciis swrafad miRebis erT-erTi efeqturi saSualebaa, maswavlebeli unda ecados, Semajamebeli Sefasebisas mxolod mis Sedegebs ar daeyrdnos;

• maswavlebeli unda darwmundes, rom swavleba da testireba erTmaneTs See-sabameba, es gulisxmobs, rom testSi mxolod konkretul ganvlil masalze unda daisvas aqcenti;

swavlebis da gameorebis dros maswavlebelma saSualeba unda misces moswavlee-bs, ivarjiSon iseTi magaliTebis amoxsnasa Tu davalebis SesrulebaSi, romlebic testSi iqneba mocemuli.

• testis Catarebis Semdeg moswavleebma umokles vadaSi unda miiRon informa-cia Sedegebis Sesaxeb, maswavlebelma unda amokribos ZiriTadi Secdomebi da klas-Tan erTad ganixilos isini, ra Tqma unda, ganzogadebiT, konkretuli moswavlis saxelisa Tu sxva maidentificirebeli niSnebis miuTiTeblad. maswavlebelma unda gaiTvaliswinos, rom moswavleebi swavloben ara Sedegebis gacnobisas, aramed tes-tis irgvliv gamarTuli diskusiis Sedegad. sasurvelia, naSromebze iyos ara gvari da saxeli, aramed cifruli kodi, romelic gazrdis sandoobisa da obieqturobis xarisxs, xolo sajarod ganxilvisas moxsnis konfidencialobis sakiTxs.

• testi imgvarad unda iyos agebuli, rom moswavleebs naswavlis gamomJRavne-bis saSualeba mieceT.

testis, rogorc Sefasebis instrumentis gamoyenebis mowinaaRmdegebi Sefasebis alternatiuli meTodebis gamoyenebas gvTavazoben. isini aRniSnaven, rom amgvari Sefaseba pirdapir zomavs moswavleTa aqtivobas cxovrebiseuli amocanebis sa-SualebiT.

alternatiul Sefasebas eqspertebi miakuTvneben:1. recenziis dawera skolis gazeTze;2. moswavlis portfolios Sedgena, romelSic Seva misi namuSevrebi da Sefasde-

ba misi susti da Zlieri mxareebi;3. wignis dawerasa da ilustrirebas patara mkiTxvelisaTvis; 4. proeqtis ganxorcielebas da a. S. eqspertebi alternatiuli Sefasebis or ZiriTad meTods gvTavazoben –

moswavlis portfolios DSefasebasa da moswavlis sagakveTilo aqtivobis Sefasebas. rogor moiqces maswavlebeli imisaTvis, rom misi Sefaseba ufro sando da va-

liduri gaxdes? – amaSi mas Sefasebis sistemis swori dagegmva daexmareba. dageg-mvisas mniSvnelovania, maswavlebelma gansazRvros: mosalodneli sasurveli Sede-gi, Sefasebis fokusi, SefasebisaTvis Sesaferisi garemo da dro, samuSao wesebi da procedurebi.

sasurveli Sedegis gansazRvra. Sefasebis sistemis Seqmnisas pirveli nabiji imis gacnobierebaa, risi Sefaseba surs maswavlebels, unar-Cvevis an procesis aRwera moswavleebs imis gagebaSi daexmareba, konkretulad ras moiTxoven misgan;

Sefasebis fokusis amorCeva. mas Semdeg rac aqtivobis mizani ganisazRvra, maswavlebelma unda gadawyvitos – Sefaseba procesze iqneba fokusirebuli Tu Se-degze, Tavdapirvelad fokusireba procesze xdeba, xolo mis dauflebasTan erTad nel-nela gadadis Sedegebze.

14

SefasebisaTvis sasurveli garemos Seqmna: sagakveTilo aqtivobis Sefasebis Rirebuleba realur amocanebTan mis kavSirzea damokidebuli. maswavleblis sabo-loo mizania, moswavles miRebuli codnis realur cxovrebaSi gamoyeneba. drois ukmarisobam, xarjebma da usafrTxoebis garantiis ararsebobam SesaZloa realuri procedurebis Catarebis saSualeba ar mogvces, amitom Sualedis povnaa saWiro.

Sefasebis procedurebis momzadeba. bunebrivi dgoma, TvalebiT kontaqti, Jestebis efeqturi gamoyeneba, gasagebi ena, adekvaturi toni, saTanado tempiT metyveleba, kargad organizebuli Temebi, msmenelTa interesebis gaRviZeba da Se-narCuneba – yovelive es maswavlebels Sefasebis procedurebis momzadebaSi daex-mareba.

alternatiuli Sefasebis meore yvelaze gavrcelebul meTodad eqspertebi moswavlis portfolios asaxeleben. isini amas uwodeben `moZrav suraTs~, rome-lic mkafiod asaxavs TiToeuli moswavlis individualur saWiroebebs. portfolio ori niSniT gansxvavdeba Sefasebis sxva formebisagan. pirveli – masSi namuSevrebi grovdeba gansazRvruli drois ganmavlobaSi, rac saSualebas iZleva, Tvali miva-devnoT moswavlis individualur progress, meore – portfolio rTavs moswavlee-bs momzadebis, Segrovebisa da Sefasebis procesSi. es namuSevrebi Semdeg SeiZleba gamoyenebuli iqnes mSoblebisa da maswavleblis Sexvedraze, aseve, uzrunvelyos moswavle gamoxmaurebiT.U moswavleebi CarTuli unda iyvnen gadawyvetilebis miRebis procesSi. magaliTad, gansazRvron, ra masalebi unda Sevides masSi da rogor unda Sefasdes. amiT maswavlebeli gaacnobs maT sakuTari zrdis Sefasebis sxvadasxva variants, ubiZgebs adekvaturi TviTSefasebis Camoyalibebisaken, es ki TviTregu-lirebis unar-Cvevebis ganviTarebis kidev erTi gzaa. Mmoswavlem unda SeZlos port-folioSi asaxuli swavlis progresi sakuTari sityvebiT obieqturad aRweros.

akademiuri moswrebis Sefaseba moswavlis codnis, unar-Cvevebis da Semoqme-debiTi azrovnebis Cvenebas moiTxovs. aRniSnuli Sefasebis ZiriTadi mizania ara Sefasebis Sedegebis sajarod gamotana, aramed moswavlis akademiuri moswrebis gaumjobeseba. Sefasebisadmi midgoma gulisxmobs maswavleblebis mier tradiciu-li testebis (mravalarCevniani testebisa da eseebis) CarTvas moswavleTa codnis perioduli monitoringis mizniT da, paralelurad, moswrebis Sefasebebis, rogorc swavlebis ganuyofeli nawilis gamoyenebas.

Sefasebebi unda asaxavdes ara mxolod im codnisa da unar-Cvevebis aRweras, rasac moswavleebi avlenen, aramed rogor unda Seicvalos swavlebis procesi da gaumjobesdes. moswavleebi, romlebic warmatebiT asruleben davalebebs, unda avlendnen maRal saazrovno unarebs (eqsperimentis, msjelobis, problemis ga-daWris saSualebiT, SefasebebiT, sakuTari poziciis CamoyalibebiT).

swavlebis Sedegebis Sesafaseblad mniSvnelovania Semajamebeli samuSaoebis warmoeba. amasTan, Semajamebeli samuSaoebi sasurvelia, iyos mravalferovani.

SemoTavazebuli saxelmZRvanelo mdidaria alternatiuli SefasebebiT. aq ipo-viT ara mxolod dasaxelebul sarekomendacio instrumentebs, aramed kvlevis an-gariSebs, dakvirvebis dRiurs, gamofenas prezentaciebiT, viqtorinas, Temis gmirs, argumentirebul eses da sxva. swored es aqtivobebi udevs safuZvlad Temis Se-jamebas da qmnis Semajamebeli samuSaoebis mdidar palitras, riTac xels uwyobs moswavlis SesaZleblobebis srulad gamovlenasa da ganviTarebas. Semajamebel samuSaoebs Tan axlavs Sefasebis sqemebi, romelTac sarekomendacio xasiaTi aqvs. maswavlebels SEuZlia, Tavad gansazRvros, romel kriteriums aniWebs upirateso-bas, Seqmnas holisturi an analitikuri rubrika. Semajamebeli samuSaoebis Sefase-

15

bis sqemebis/ rubrikebis Sedgenisas maswavlebelma unda gaiTvaliswinos ramdenime mniSvnelovani punqti:

• Semajamebelma davalebam unda Seafasos is, rac moswavleebma konkretuli Temis gavlis Sedegad iswavles;

• Sefasebis kriteriumebi winaswar cnobili unda iyos moswavleTaTvis;• Sefasebis kriteriumebi unda iyos naTeli da ar iZleodes interpretirebis

saSualebas;• Sefasebis rubrikaSi gaTvaliswinebuli unda iyos standartis is Sedegebi,

romelTa aTvisebasac emsaxureboda gavlili Tema;• Sefasebis kriteriumebs Soris qulebi gadanawilebuli unda iyos raciona-

lurad;• mravaldoniani Sefasebis rubrikis gamoyenebisas maswavlebelma unda gaiT-

valiswinos mosalodneli riskebi da SesaZlo Sedegebi.moswrebis saerTo Sefaseba Ria unda iyos. moswavleebi muSaobis dawyebamde

unda xedavdnen Sesafasebel amocanebs da qulebis gamoTvlis princips. isini ukeT iqnebian swavlaze koncentrirebuli, Tu ecodinebaT, ris winaSe dganan da ras unda elodnen. magaliTad, mravalqulian testebze muSaobis dawyebis win moswavlee-bma unda ganixilon qulebis gamoTvlis sistema TiToeuli amocanisaTvis, rac, garkveulwilad, daexmarebaT imis dadgenaSi, Tu ras elis maswavlebeli maTTgan. es maT muSaobis dawyebamde aZlevs ukukavSirs da exmareba obieqturi TviTSefasebis CamoyalibebaSi. moswavles manam SeuZlia Seafasos sakuTari namuSevari, sanam Ses-rulebul davalebas maswavlebels warudgens. amiT mas SesaZlebloba eZleva kvlav daubrundes davalebas da Seasworos igi rubrikis saSualebiT mowodebuli konkre-tuli ukukavSiris safuZvelze. yovelive zemoT aRniSnuli ganvixiloT erTi gak-veTilis magaliTze da davazustoT, ra nabijebis gadadgma mouwevs maswavlebels.

nabiji 1. bunebismetyvelebis maswavlebeli, Semajamebeli davalebis Catare-bamde moswavleebTan erTad detalurad ganixilavs Sefasebis rubrikas;

nabiji 2. moswavleebs saxlSi eZlevaT im tipis davaleba, romelic Semajamebeli samuSaos Sesrulebis dros iqneba gamoyenebuli;

nabiji 3. maswavlebeli moswavleebs urigebs Sefasebis rubrikaze dayrdnobiT SemuSavebul TviTSefasebis formebs da sTxovs, davalebis Sesrulebis Semdeg saku-Tari naSromebi Seafason Tavad.

nabiji 4. maswavlebeli Tavad afasebs moswavleTa namuSevrebs da saerTo Sec-domebsa da tendenciebs ganixilavs gakveTilze.

amgvari siRrmiseuli ganxilvis Semdeg moswavleebisaTvis naTeli xdeba, rogor Seasrulon Semajamebeli davaleba, rogor gamoiyenon Sefasebis formebi TviTSe-fasebisaTvis da rogor gaaumjobeson sakuTari miRwevebi.

rogor xvdeba maswavlebeli, rom moswavlem codnis standartul dones miaRwia? akademiuri moswrebis Sefasebebi moswavleTa warmatebis gazomvis erT-erTi gzaa. gazomvis mravaljeradi meTodebis CarTva moswavleebs aZlevs codnisa da unar-Cve-vebis sxvadasxva gziT gamovlenis SesaZleblobas, xolo maswavleblebs saSualeba eZlevaT, zustad warmoadginon moswavleebis realuri moswrebis angariSi standar-tul doneze.

yvelasaTvis cnobilia, rom moswavleebi gansxvavebuli tempebiT swavloben. Tu moswavleebs meti dro sWirdebaT amocanis Sesasruleblad, maT unda mieceT SesaZlebloba, rom miaRwion codnis konkretul dones, Tundac amisTvis saWiro gaxdes kidev erTi dRe da kidev erTi davaleba, Tundac imaves gaazreba. garda amisa,

16

saswavlo programa, swavlebis etapi, saswavlo wlis periodi da saskolo reJime-bi gavlenas axdens yvela Sesafasebeli davalebis dasrulebisaTvis saWiro drois xangrZlivobaze, magaliTad, seqtemberSi moswavleebs SeiZleba ufro meti meTva-lyureoba da dro dasWirdeT sakuTari codnis gadamowmebisaTvis, vidre aprilSi.

Sefasebis matricebis mravalgvari forma arsebobs, Tumca maT erTi saerTo maxasiaTebeli AaqvT – gamWvirvale Sefasebis sistemis danergva da moswavleebSi obieqturi TviTSefasebis damkvidreba.

Sefasebis sqemas/rubrikas sami Semadgeneli komponenti gansazRvravs: Sefasebis kriteriumi, miRwevis donis aRweriloba, miRwevis donis Sesabamisi Skala an xarisxi. Mmaswavlebeli Tavad gansazRvravs, sagakveTilo miznisa da klasis profilidan ga-momdinare, ras irCevs Sesafaseblad gakveTilze, moswavlis ra unarebi adasturebs konkretul codnas. Sefasebis kriteriumi, gakveTilis an aqtivobis saswavlo mizani unda eyrdnobodes Sesabamis sagnobriv da kvleviT standarts. swored standarti gansazRvravs, ra Sedegi da indikatori adasturebs saswavlo procesis Sedegiano-bas. M

mocemuli rubrikebi holisturia da sarekomendacio xasiaTi aqvs. ZiriTadi kriteriumebia: teqstis wakiTxva da gaazreba, samyaroSi mimdinare procesebis da-saxeleba, aRwera da urTierTkavSirebis dadgena, kvleviTi procedurebis Catareba, varaudis/sakuTari mosazrebis gamoTqma, daskvnis formireba, msjeloba da saku-Tari azris gamoxatva, jgufSi TanamSromloba, instruqciis Sesruleba. Sefasebis rubrikas Tan axlavs maswavleblis zogadi komentarebic.

17

ganmaviTarebeli Sefasebis rubrika

jerjerobiT uWirs

saSualoa kargia saukeTesoa

moswavles uWirs teqstis wakiTxva da damoukideblad gaazreba, movlenebis aRwera da erTmaneTTan dakavSireba, damoukideblad ver gamoTqvams varauds, ver akeTebs swor daskvnas, icavs, Tumca ver acnobierebs jansaRi cxovrebisa da higienis wesebs, srulad ver erTveba sagakveTilo procesSi, uWirs kiTxvebze pasuxis gacema da sakuTari azris dasabuTeba, saWiroebs drois marTvaSi daxmarebas, sxvadasxva samuSaos Sesrulebisas xSirad uSvebs Secdomebs.

moswavles uWirs daxmarebis gareSe teqstis gaazreba, movlenebis aRwera da erTmaneTTan dakavSireba; akvirdeba da asaxelebs movlenebs, Tumca uWirs swori varaudisa da daskvnis gakeTeba, ZiriTadad icavs jansaRi cxovrebis da higienis wesebs,nawilobriv CarTulia sagakveTilo procesSi da cdilobs kiTxvebze swori pasuxis gacemas, Tumca uWirs sakuTari azris gamoxatva da dasabuTeba, sworad ver anawilebs dros, sxvadasxva tipis samuSaoebs asrulebs nawilobriv, uSvebs Secdomebs.

moswavleZiriTadad sworad iazrebs teqsts, asaxelebs da aRwers movlenebs, akavSirebs maT erTmaneTTan, axorcielebs martiv kvlevas dakvirvebis safuZvelze, gamoTqvams varauds,akeTebs daskvnas,akavSirebs yoveldRiur cxovrebasTan, icavs jansaRi cxovrebis da higienis wesebs,CarTulia sagakveTilo procesSi; TanamSromlobs jgufis wevrebTan, asrulebs sakuTar funqcias, usmens da iRebs gansxvavebul azrs, xandaxan uSvebs umniSvnelo Secdomebs sxvadasxva samuSaos Sesrulebis dros.

moswavle kiTxulobs da iazrebs sabunebismetyvelo teqsts Sesabamisad, asaxelebs da aRwers samyaroSi mimdinare procesebs, akavSirebs maT erTmaneTTan, damoukideblad axorcielebs martiv kvlevas dakvirvebis safuZvelze, gamoTqvams varauds, akeTebs daskvnas, msjelobs mniSvnelobaze da akavSirebs yoveldRiur cxovrebasTan, acnobierebs jansaRi da usafrTxo cxovrebis mniSvnelobas, icavs higienis wesebs, aqtiurad aris CarTuli sagakveTilo procesSi; Tavad svams kiTxvebs da scems sxvebis mier dasmul kiTxvebze swor da srul pasuxebs, Tavisuflad da damoukideblad gamoxatavs sakuTar azrs da logikuri TanmimdevrobiT asabuTebs mas, pativs scems sxvis azrs, jgufuri muSaobisas aqtiurad TanamSromlobs sxva wevrebTan, asrulebs sakuTar funqcias, exmareba jgufis wevrebs, damoukideblad, srulad da sworad asrulebs sxvadasxva samuSaos, iSviaTad uSvebs umniSvnelo xasiaTis Secdomebs.

18

maswavleblis SesaZlo komentarebi

modi, erTad wavikiTxoT da davakvirdeT teqsts, Cven erTad SevZlebT Sesrulebas!kargad daakvirdi da SeZleb gansxvavebebis povnas!Zalian minda Seni mosazrebis gagebac!Tu moindomeb, Sen SeZleb swori daskvnis gakeTebas! amxanagebi elodebian Sensdaxmarebas! Sen es SegiZlia!

da sxva

girCev, yuradRebiT waikiTxo teqsti, ase met warmatebas miaRwev!dro rom ar dagekarga, ufro metis gagebas moaswrebdi!Sen SeZleb!Seni imedi maqvs!jer kargad dafiqrdi da Semdeg mogvawode Seni daskvna! Sens azrs damajerebloba aklia, ra magaliTs moiSvelieb?nu Cqarob, sanam davalebasCamabareb, kidev gadaxede!ufro metad iaqtiure!Sengan met siaxles velodebi! girCev, megobrebTan erTad kidev gaiazro jansaRi cxovrebis mniSvneloba!

da sxva

Sen kargad Seasrule davaleba, Tumca vfiqrob, kidev rom gadagexeda davalebisaTvis, Tაvაdაc აღmoაCეn-di Sეcdomას dა Tაvაdაc SეZlებ-di სwoრi pასუხiს povnას! mosawonia Seni aqtiuroba! momwons, rogor ayalibeb varauds! swori daskvnisken midixar! cota meti dakvirvebiT imuSave da saukeTeso Sedegs miaRwev! ufro Tu CauRrmavdebi, metis gagebas SeZleb! da sxva

yoCaR! maxareb! Sen sworad Seasrule da warmatebiT gaarTvi Tavi davalebas! Sen damoukideblad imuSave da SeZeli yvela sakiTxis uSecdomod Sesruleba!kargad ayalibeb varaudebs!Sen sazriani xar! misabaZia Seni aqtiuroba!kargad msjelob! Seni daskvna sworia!sworad gesmis jansaRi da usafrTxo wesis mniSvneloba!jgufis sasargeblo wevri xar!yoCaR, davaleba uSecdomod Segisrulebia!mosawonia Seni survili, meti rom icode!yoCaR, Sen gesmis bunebis dacvis mniSvneloba! mixaria, Sengan namdvili mkvlevari dadgeba!

da sxva

19

sami ram, ramac damainteresa

1.

2.

3.

Oori ram, ris Sesaxebac minda gavigo

1.

2.

erTi ram, ris Sesaxebac siamovnebiT vimsjelebdi

1.

`wriuli diagrama~ – jgufis wevrebis SefasebisaTvis (jgufis Ti-Toeuli wevri afasebs danarCen wevrebs Sesrulebuli samuSaos xvedriTi wiliT wris dayofiT sxvadasxva zomis seqtorebad).

abgdevzTiklmnopJrstufqRySCcZwWxjh

20

Si

na

ar

si

sa

da

mi

zn

eb

is

ru

ka

. sa

sw

av

lo

dr

oi

s g

an

aw

il

eb

a T

em

eb

is

mi

xe

dv

iT

I kl

asi.

I T

avi.

sk

ol

a

s

ul

9

s

T

#

Tem

is

das

axel

eba

stan

dar

tis

Ses

abam

isi

Sed

egeb

i d

a i

ndik

ato

reb

iin

dik

ato

ris

Ses

-r

ul

ebis

saS

ual

e-be

bi

akad

e-mi

ur

i sa

aTeb

is

rao

de-

noba

12

34

5

1.ma

rj

vniv

, ma

rc

xniv

bun.

I.1. m

osw

avl

em u

nda

SeZ

lo

s pr

aqt

iku

l a

qtiv

obe

bSi

mona

wil

eoba

d

a el

emen

tar

ul

i kv

lev

iTi

una

r-C

veve

bis

dem

ons

tr

ireb

a.Se

deg

i T

val

saCi

noa,

Tu

mo

swav

le:

•sv

ams

mar

tiv

kiT

xveb

s Se

sasw

avl

i sx

eul

is/m

ovl

enis

Ses

axeb

; •

akvi

rd

eba

Sesw

avl

is

obi

eqt

s sa

kuT

ari

Segr

Zneb

is

or

gano

ebis

an

mar

tiv

i xe

lsa

wyo

ebis

gam

oye

nebi

T;

•u

saf

rT

xoeb

is

wese

bis

dac

viT

mo

nawi

leo

bs

mar

tiv

pr

aqt

iku

l

aqt

ivo

bebS

i;

•am

oic

nobs

, aR

wer

s

da

axar

isxe

bs

sx

eul

ebs

an/d

a mo

vlen

ebs

ilu

str

acia

ze

an r

eal

oba

Si;

bun.

I.5. m

osw

avl

em u

nda

SeZ

lo

s l

oka

lu

ri

gar

emo

s aR

wer

a d

a ma

sSi

or

ient

ireb

a.Se

deg

i T

val

saCi

noa,

Tu

mo

swav

le:

•am

oic

nobs

da

Camo

Tvl

is

sasw

avl

o g

arem

oSi

(ma

g.,

sakl

aso

oT

axi,

sk

ol

is

der

efan

i,

sko

lis

ez

o,

spo

rt

ul

i d

arba

zi,

t

ual

eti,

bu

fet

i,

eqim

is

kabi

net

i,

adgi

li,

sa

dac

u

nda

dae

lo

do

s u

fr

oss

) ar

sebu

l o

bieq

teb

s d

a sa

ubr

obs

maT

dan

iSnu

leb

aze;

•iy

eneb

s Se

saba

mis

mima

rT

ebiT

ter

mine

bs (

mag.

, So

rs,

axl

os,

Cem

gan

mar

jvn

iv,

Cem

zem

oT

, qv

emo

T)

da

gan

saz

Rvr

avs

sko

lis

ter

ito

ria

ze

arse

bul

i o

bieq

teb

is m

deb

areo

bas

saku

Tar

i T

avis

mim

arT

;

• pr

aqt

iku

li

aq-

tiv

oba

• sa

uba

ri

1 sT

21

2

win-

uka

n,

Sor

s-ax

-l

os,

mar

-j

vniv

-mar

cx-

niv

bun.

I.1. m

osw

avl

em u

nda

SeZ

lo

s pr

aqt

iku

l a

qtiv

obe

bSi

mona

wil

eoba

d

a el

emen

tar

ul

i kv

lev

iTi

una

r-C

veve

bis

dem

ons

tr

ireb

a.Se

deg

i T

val

saCi

noa,

Tu

mo

swav

le:

•sv

ams

mar

tiv

kiT

xveb

s Se

sasw

avl

i sx

eul

is/m

ovl

enis

Ses

axeb

; •

akvi

rd

eba

Sesw

avl

is o

bieq

ts

saku

Tar

i Se

grZn

ebis

or

gano

ebis

an

mar

tiv

i xe

lsa

wyo

ebis

gam

oye

nebi

T;

•u

saf

rT

xoeb

is w

eseb

is d

acvi

T m

ona

wil

eobs

mar

tiv

pr

aqt

iku

l

aqt

ivo

bebS

i;

•am

oic

nobs

, aR

wer

s d

a ax

aris

xebs

sx

eul

ebs

an/d

a mo

vlen

ebs

ilu

str

acia

ze

an r

eal

oba

Si;

bun.

I.5. m

osw

avl

em u

nda

SeZ

lo

s l

oka

lu

ri

gar

emo

s aR

wer

a d

a ma

sSi

or

ient

ireb

a.Se

deg

i T

val

saCi

noa,

Tu

mo

swav

le:

•am

oic

nobs

da

Camo

Tvl

is

sasw

avl

o g

arem

oSi

(ma

g.,

sakl

aso

oT

axi,

sk

ol

is

der

efan

i,

sko

lis

ez

o,

spo

rt

ul

i d

arba

zi,

t

ual

eti,

bu

fet

i,

eqim

is

kabi

net

i,

adgi

li,

sa

dac

u

nda

dae

lo

do

s u

fr

oss

) ar

sebu

l o

bieq

teb

s d

a sa

ubr

obs

maT

dan

iSnu

leb

aze;

•iy

eneb

s Se

saba

mis

mima

rT

ebiT

ter

mine

bs (

mag.

, So

rs,

axl

os,

Cem

gan

mar

jvn

iv,

Cem

zem

oT

, qv

emo

T)

da

gan

saz

Rvr

avs

sko

lis

ter

ito

ria

ze

arse

bul

i o

bieq

teb

is m

deb

areo

bas

saku

Tar

i T

avis

mim

arT

;

• pr

aqt

iku

li

aq-

tiv

oba

• d

idaq

tik

ur

i T

amaS

i

• sa

uba

ri

1 sT

22

3Ce

mi s

kol

a

bun.

I.1. m

osw

avl

em u

nda

SeZ

lo

s pr

aqt

iku

l a

qtiv

obe

bSi

mona

wil

eoba

d

a el

emen

tar

ul

i kv

lev

iTi

una

r-C

veve

bis

dem

ons

tr

ireb

a.Se

deg

i T

val

saCi

noa,

Tu

mo

swav

le:

•sv

ams

mar

tiv

kiT

xveb

s Se

sasw

avl

i sx

eul

is/m

ovl

enis

Ses

axeb

; •

akvi

rd

eba

Sesw

avl

is

obi

eqt

s sa

kuT

ari

Segr

Zneb

is

or

gano

ebis

an

mar

tiv

i xe

lsa

wyo

ebis

gam

oye

nebi

T;

•u

saf

rT

xoeb

is

wese

bis

dac

viT

mo

nawi

leo

bs

mar

tiv

pr

aqt

iku

l

aqt

ivo

bebS

i;

•am

oic

nobs

, aR

wer

s

da

axar

isxe

bs

sx

eul

ebs

an/d

a mo

vlen

ebs

ilu

str

acia

ze

an r

eal

oba

Si;

bun.

I.5. m

osw

avl

em u

nda

SeZ

lo

s l

oka

lu

ri

gar

emo

s aR

wer

a d

a ma

sSi

or

ient

ireb

a.Se

deg

i T

val

saCi

noa,

Tu

mo

swav

le:

•am

oic

nobs

da

Camo

Tvl

is

sasw

avl

o g

arem

oSi

(ma

g.,

sakl

aso

oT

axi,

sk

ol

is

der

efan

i,

sko

lis

ez

o,

spo

rt

ul

i d

arba

zi,

t

ual

eti,

bu

fet

i,

eqim

is

kabi

net

i,

adgi

li,

sa

dac

u

nda

dae

lo

do

s u

fr

oss

) ar

sebu

l o

bieq

teb

s d

a sa

ubr

obs

maT

dan

iSnu

leb

aze;

•iy

eneb

s Se

saba

mis

mima

rT

ebiT

ter

mine

bs (

mag.

, So

rs,

axl

os,

Cem

gan

mar

jvn

iv,

Cem

zem

oT

, qv

emo

T)

da

gan

saz

Rvr

avs

sko

lis

ter

ito

ria

ze

arse

bul

i o

bieq

teb

is m

deb

areo

bas

saku

Tar

i T

avis

mim

arT

;•

asr

ul

ebs

da

Tav

adac

gas

cem

s ma

rt

iv i

nst

ru

qcie

bs,

ara

ume

tes

1-

2 mi

mar

Tu

leb

isa

(mag

., wi

n d

a ma

rj

vniv

)

sko

lis

t

erit

or

iaz

e o

rie

ntir

ebis

Tvi

s;•

dak

vir

vebi

s sa

fu

Zvel

ze

qmni

s sk

ol

is n

axat

s, s

aubr

obs

im

det

aleb

ze,

r

oml

ebma

c m

isi

gans

aku

Tr

ebu

li

int

eres

i ga

moiw

via;

• pr

aqt

iku

li

aq-

tiv

oba

su

raT

ze

da

rea

lu

r s

ivr

ceS

i

• aR

wer

a

• Se

dar

eba

• na

xat

is S

eqmn

a

1 sT

23

4va

Tva

lie

reb

sk

ol

as

bun.

I.1. m

osw

avl

em u

nda

SeZ

lo

s pr

aqt

iku

l a

qtiv

obe

bSi

mona

wil

eoba

d

a el

emen

tar

ul

i kv

lev

iTi

una

r-C

veve

bis

dem

ons

tr

ireb

a.Se

deg

i T

val

saCi

noa,

Tu

mo

swav

le:

•sv

ams

mar

tiv

kiT

xveb

s Se

sasw

avl

i sx

eul

is/m

ovl

enis

Ses

axeb

; •

akvi

rd

eba

Sesw

avl

is

obi

eqt

s sa

kuT

ari

Segr

Zneb

is

or

gano

ebis

an

mar

tiv

i xe

lsa

wyo

ebis

gam

oye

nebi

T;

•u

saf

rT

xoeb

is

wese

bis

dac

viT

mo

nawi

leo

bs

mar

tiv

pr

aqt

iku

l

aqt

ivo

bebS

i;

•am

oic

nobs

, aR

wer

s

da

axar

isxe

bs

sx

eul

ebs

an/d

a mo

vlen

ebs

ilu

str

acia

ze

an r

eal

oba

Si;

bun.

I.5. m

osw

avl

em u

nda

SeZ

lo

s l

oka

lu

ri

gar

emo

s aR

wer

a d

a ma

sSi

or

ient

ireb

a.Se

deg

i T

val

saCi

noa,

Tu

mo

swav

le:

•am

oic

nobs

da

Camo

Tvl

is

sasw

avl

o g

arem

oSi

(ma

g.,

sakl

aso

oT

axi,

sk

ol

is

der

efan

i,

sko

lis

ez

o,

spo

rt

ul

i d

arba

zi,

t

ual

eti,

bu

fet

i,

eqim

is

kabi

net

i,

adgi

li,

sa

dac

u

nda

dae

lo

do

s u

fr

oss

) ar

sebu

l o

bieq

teb

s d

a sa

ubr

obs

maT

dan

iSnu

leb

aze;

•iy

eneb

s Se

saba

mis

mima

rT

ebiT

ter

mine

bs (

mag.

, So

rs,

axl

os,

Cem

gan

mar

jvn

iv,

Cem

zem

oT

, qv

emo

T)

da

gan

saz

Rvr

avs

sko

lis

ter

ito

ria

ze

arse

bul

i o

bieq

teb

is m

deb

areo

bas

saku

Tar

i T

avis

mim

arT

;•

asr

ul

ebs

da

Tav

adac

gas

cem

s ma

rt

iv i

nst

ru

qcie

bs,

ara

ume

tes

1-

2 mi

mar

Tu

leb

isa

(mag

., wi

n d

a ma

rj

vniv

)

sko

lis

t

erit

or

iaz

e o

rie

ntir

ebis

Tvi

s;•

dak

vir

vebi

s sa

fu

Zvel

ze

qmni

s sk

ol

is n

axat

s, s

aubr

obs

im

det

aleb

ze,

r

oml

ebma

c m

isi

gans

aku

Tr

ebu

li

int

eres

i ga

moiw

via;

• o

rie

ntir

ebi

sko

-l

is t

erit

or

iaz

e

• aR

wer

a

• am

oc

noba

1 sT

24

5 S

in d

a sa

kla-

so o

Tax

Si

bun.

I.1. m

osw

avl

em u

nda

SeZ

lo

s pr

aqt

iku

l a

qtiv

obe

bSi

mona

wil

eoba

d

a el

emen

tar

ul

i kv

lev

iTi

una

r-C

veve

bis

dem

ons

tr

ireb

a.Se

deg

i T

val

saCi

noa,

Tu

mo

swav

le:

•sv

ams

mar

tiv

kiT

xveb

s Se

sasw

avl

i sx

eul

is/m

ovl

enis

Ses

axeb

; •

akvi

rd

eba

Sesw

avl

is

obi

eqt

s sa

kuT

ari

Segr

Zneb

is

or

gano

ebis

an

mar

tiv

i xe

lsa

wyo

ebis

gam

oye

nebi

T;

•u

saf

rT

xoeb

is

wese

bis

dac

viT

mo

nawi

leo

bs

mar

tiv

pr

aqt

iku

l

aqt

ivo

bebS

i;

•am

oic

nobs

, aR

wer

s

da

axar

isxe

bs

sx

eul

ebs

an/d

a mo

vlen

ebs

ilu

str

acia

ze

an r

eal

oba

Si;

•ag

ro

vebs

da

Cain

iSna

vs k

iTxv

aze

pasu

xis

gasa

cem

ad s

aWir

o m

ona

cem

ebs

(nax

ateb

is, p

iro

biT

i ni

Sneb

is s

aSu

aleb

iT);

•ef

uZn

eba

pir

ad

mosa

zr

ebeb

s an

/da

dak

vir

vebi

s Se

deg

ebs

das

mul

ki

Txv

aze

pasu

xis

gasa

cem

ad;

•iy

eneb

s ko

muni

kac

iis

sxva

das

xva

fo

rma

s (m

ag. n

axat

i, z

epir

met

yvel

eba,

is

t) s

aku

Tar

i mo

saz

reb

ebis

an/

da

kvl

evis

Sed

egeb

is w

ard

geni

sas.

bun.

I.5. m

osw

avl

em u

nda

SeZ

lo

s l

oka

lu

ri

gar

emo

s aR

wer

a d

a ma

sSi

or

ient

ireb

a.Se

deg

i T

val

saCi

noa,

Tu

mo

swav

le:

•am

oic

nobs

da

Camo

Tvl

is

sasw

avl

o g

arem

oSi

(ma

g.,

sakl

aso

oT

axi,

sk

ol

is

der

efan

i,

sko

lis

ez

o,

spo

rt

ul

i d

arba

zi,

t

ual

eti,

bu

fet

i,

eqim

is

kabi

net

i,

adgi

li,

sa

dac

u

nda

dae

lo

do

s u

fr

oss

) ar

sebu

l o

bieq

teb

s d

a sa

ubr

obs

maT

dan

iSnu

leb

aze;

•iy

eneb

s Se

saba

mis

mima

rT

ebiT

ter

mine

bs (

mag.

, So

rs,

axl

os,

Cem

gan

mar

jvn

iv,

Cem

zem

oT

, qv

emo

T)

da

gan

saz

Rvr

avs

sko

lis

ter

ito

ria

ze

arse

bul

i o

bieq

teb

is m

deb

areo

bas

saku

Tar

i T

avis

mim

arT

;•

asr

ul

ebs

da

Tav

adac

gas

cem

s ma

rt

iv i

nst

ru

qcie

bs,

ara

ume

tes

1-

2 mi

mar

Tu

leb

isa

(mag

., wi

n d

a ma

rj

vniv

)

sko

lis

t

erit

or

iaz

e o

rie

ntir

ebis

Tvi

s;•

dak

vir

vebi

s sa

fu

Zvel

ze

qmni

s sk

ol

is n

axat

s, s

aubr

obs

im

det

aleb

ze,

r

oml

ebma

c m

isi

gans

aku

Tr

ebu

li

int

eres

i ga

moiw

via;

• aR

wer

a

• Se

dar

eba

1 sT

25

5 S

in d

a sa

kla-

so o

Tax

Si

bun.

I.1. m

osw

avl

em u

nda

SeZ

lo

s pr

aqt

iku

l a

qtiv

obe

bSi

mona

wil

eoba

d

a el

emen

tar

ul

i kv

lev

iTi

una

r-C

veve

bis

dem

ons

tr

ireb

a.Se

deg

i T

val

saCi

noa,

Tu

mo

swav

le:

•sv

ams

mar

tiv

kiT

xveb

s Se

sasw

avl

i sx

eul

is/m

ovl

enis

Ses

axeb

; •

akvi

rd

eba

Sesw

avl

is

obi

eqt

s sa

kuT

ari

Segr

Zneb

is

or

gano

ebis

an

mar

tiv

i xe

lsa

wyo

ebis

gam

oye

nebi

T;

•u

saf

rT

xoeb

is

wese

bis

dac

viT

mo

nawi

leo

bs

mar

tiv

pr

aqt

iku

l

aqt

ivo

bebS

i;

•am

oic

nobs

, aR

wer

s

da

axar

isxe

bs

sx

eul

ebs

an/d

a mo

vlen

ebs

ilu

str

acia

ze

an r

eal

oba

Si;

•ag

ro

vebs

da

Cain

iSna

vs k

iTxv

aze

pasu

xis

gasa

cem

ad s

aWir

o m

ona

cem

ebs

(nax

ateb

is, p

iro

biT

i ni

Sneb

is s

aSu

aleb

iT);

•ef

uZn

eba

pir

ad

mosa

zr

ebeb

s an

/da

dak

vir

vebi

s Se

deg

ebs

das

mul

ki

Txv

aze

pasu

xis

gasa

cem

ad;

•iy

eneb

s ko

muni

kac

iis

sxva

das

xva

fo

rma

s (m

ag. n

axat

i, z

epir

met

yvel

eba,

is

t) s

aku

Tar

i mo

saz

reb

ebis

an/

da

kvl

evis

Sed

egeb

is w

ard

geni

sas.

bun.

I.5. m

osw

avl

em u

nda

SeZ

lo

s l

oka

lu

ri

gar

emo

s aR

wer

a d

a ma

sSi

or

ient

ireb

a.Se

deg

i T

val

saCi

noa,

Tu

mo

swav

le:

•am

oic

nobs

da

Camo

Tvl

is

sasw

avl

o g

arem

oSi

(ma

g.,

sakl

aso

oT

axi,

sk

ol

is

der

efan

i,

sko

lis

ez

o,

spo

rt

ul

i d

arba

zi,

t

ual

eti,

bu

fet

i,

eqim

is

kabi

net

i,

adgi

li,

sa

dac

u

nda

dae

lo

do

s u

fr

oss

) ar

sebu

l o

bieq

teb

s d

a sa

ubr

obs

maT

dan

iSnu

leb

aze;

•iy

eneb

s Se

saba

mis

mima

rT

ebiT

ter

mine

bs (

mag.

, So

rs,

axl

os,

Cem

gan

mar

jvn

iv,

Cem

zem

oT

, qv

emo

T)

da

gan

saz

Rvr

avs

sko

lis

ter

ito

ria

ze

arse

bul

i o

bieq

teb

is m

deb

areo

bas

saku

Tar

i T

avis

mim

arT

;•

asr

ul

ebs

da

Tav

adac

gas

cem

s ma

rt

iv i

nst

ru

qcie

bs,

ara

ume

tes

1-

2 mi

mar

Tu

leb

isa

(mag

., wi

n d

a ma

rj

vniv

)

sko

lis

t

erit

or

iaz

e o

rie

ntir

ebis

Tvi

s;•

dak

vir

vebi

s sa

fu

Zvel

ze

qmni

s sk

ol

is n

axat

s, s

aubr

obs

im

det

aleb

ze,

r

oml

ebma

c m

isi

gans

aku

Tr

ebu

li

int

eres

i ga

moiw

via;

• aR

wer

a

• Se

dar

eba

1 sT

6kl

asSi

wes

ri-

gia

bun.

I.1. m

osw

avl

em u

nda

SeZ

lo

s pr

aqt

iku

l a

qtiv

obe

bSi

mona

wil

eoba

d

a el

emen

tar

ul

i kv

lev

iTi

una

r-C

veve

bis

dem

ons

tr

ireb

a.Se

deg

i T

val

saCi

noa,

Tu

mo

swav

le:

•u

saf

rT

xoeb

is

wese

bis

dac

viT

mo

nawi

leo

bs

mar

tiv

pr

aqt

iku

l

aqt

ivo

bebS

i;

•ef

uZn

eba

pir

ad m

osa

zr

ebeb

s an

/da

dak

vir

vebi

s Se

deg

ebs

das

mul

ki

Txv

aze

pasu

xis

gasa

cem

ad;

bun.

I.1. m

osw

avl

em u

nda

SeZ

lo

s pr

aqt

iku

l a

qtiv

obe

bSi

mona

wil

eoba

d

a el

emen

tar

ul

i kv

lev

iTi

una

r-C

veve

bis

dem

ons

tr

ireb

a.Se

deg

i T

val

saCi

noa,

Tu

mo

swav

le:

•ag

ro

vebs

da

Cain

iSna

vs k

iTxv

aze

pasu

xis

gasa

cem

ad s

aWir

o m

ona

cem

ebs

(nax

ateb

is, p

iro

biT

i ni

Sneb

is s

aSu

aleb

iT);

• aR

wer

a

• sa

uba

ri

• am

oc

noba

1 sT

26

7Se

vxed

oT

sa

gzao

man

iSne

bleb

s

bun.

I.1. m

osw

avl

em u

nda

SeZ

lo

s pr

aqt

iku

l a

qtiv

obe

bSi

mona

wil

eoba

d

a el

emen

tar

ul

i kv

lev

iTi

una

r-C

veve

bis

dem

ons

tr

ireb

a.Se

deg

i T

val

saCi

noa,

Tu

mo

swav

le:

•sv

ams

mar

tiv

kiT

xveb

s Se

sasw

avl

i sx

eul

is/m

ovl

enis

Ses

axeb

; •

akvi

rd

eba

Sesw

avl

is

obi

eqt

s sa

kuT

ari

Segr

Zneb

is

or

gano

ebis

an

mar

tiv

i xe

lsa

wyo

ebis

gam

oye

nebi

T;

•u

saf

rT

xoeb

is

wese

bis

dac

viT

mo

nawi

leo

bs

mar

tiv

pr

aqt

iku

l

aqt

ivo

bebS

i;

•am

oic

nobs

, aR

wer

s

da

axar

isxe

bs

sx

eul

ebs

an/d

a mo

vlen

ebs

ilu

str

acia

ze

an r

eal

oba

Si;

•ag

ro

vebs

da

Cain

iSna

vs k

iTxv

aze

pasu

xis

gasa

cem

ad s

aWir

o m

ona

cem

ebs

(nax

ateb

is, p

iro

biT

i ni

Sneb

is s

aSu

aleb

iT);

•ef

uZn

eba

pir

ad m

osa

zr

ebeb

s an

/da

dak

vir

vebi

s Se

deg

ebs

das

mul

ki

Txv

aze

pasu

xis

gasa

cem

ad;

•iy

eneb

s ko

muni

kac

iis

sxva

das

xva

fo

rma

s (m

ag. n

axat

i, z

epir

met

yvel

eba,

is

t) s

aku

Tar

i mo

saz

reb

ebis

an/

da

kvl

evis

Sed

egeb

is w

ard

geni

sas.

bun.

I.5. m

osw

avl

em u

nda

SeZ

lo

s l

oka

lu

ri

gar

emo

s aR

wer

a d

a ma

sSi

or

ient

ireb

a.Se

deg

i T

val

saCi

noa,

Tu

mo

swav

le:

•amo

icno

bs d

a ga

nmar

tav

s qu

CaSi

mo

Zrao

bis

wese

bis

amsa

xvel

pir

o-

biT

NniS

nebs

, xs

nis

maT

i d

acvi

s au

cil

ebl

oba

s, s

aubr

obs

usa

fr

Txo

mo

Zrao

bis

wese

bis

dac

vis

auc

ileb

lo

baz

e.

• pr

aqt

iku

li

aq-

tiv

oba

• z

epir

i ka

rna

xi

• aR

wer

a

• T

amaS

i

1 sT

8Se

vxed

oT

Su

qniS

ans

un.

I.5. m

osw

avl

em u

nda

SeZ

lo

s l

oka

lu

ri

gar

emo

s aR

wer

a d

a ma

sSi

or

ient

ireb

a.Se

deg

i T

val

saCi

noa,

Tu

mo

swav

le:

•amo

icno

bs d

a ga

nmar

tav

s qu

CaSi

mo

Zrao

bis

wese

bis

amsa

xvel

pir

o-

biT

NniS

nebs

, xs

nis

maT

i d

acvi

s au

cil

ebl

oba

s, s

aubr

obs

usa

fr

Txo

mo

Zrao

bis

wese

bis

dac

vis

auc

ileb

lo

baz

e.

• pr

aqt

iku

li

aqt

ivo

ba

• aR

wer

a

• T

amaS

i

1 sT

27

9 Se

amo

wme

Seni

c

od

na

bun.

I.1. m

osw

avl

em u

nda

SeZ

lo

s pr

aqt

iku

l a

qtiv

obe

bSi

mona

wil

eoba

da

elem

ent

aru

li

kvl

eviT

i u

nar

-Cve

vebi

s d

emo

nst

rir

eba.

Sed

egi

Tva

lsa

Cino

a, T

u m

osw

avl

e:•

svam

s ma

rt

iv k

iTxv

ebs

Sesa

swav

li

sxeu

lis

/mo

vlen

is S

esax

eb;

•ak

vir

deb

a Se

swav

lis

obi

eqt

s sa

kuT

ari

Segr

Zneb

is o

rga

noeb

is a

n m

art

ivi

xel

sawy

oeb

is g

amo

yene

biT

;•

usa

fr

Txo

ebis

wes

ebis

dac

viT

mo

nawi

leo

bs m

art

iv p

raq

tik

ul

aqt

ivo

bebS

i;

•am

oic

nobs

, aR

wer

s d

a ax

aris

xebs

sxe

ul

ebs

an/d

a mo

vlen

ebs

ilu

str

acia

ze

an r

eal

oba

Si;

•ag

ro

vebs

da

Cain

iSna

vs k

iTxv

aze

pasu

xis

gasa

cem

ad s

aWir

o

mona

cem

ebs

(nax

ateb

is, p

iro

biT

i ni

Sneb

is s

aSu

aleb

iT);

•ef

uZn

eba

pir

ad m

osa

zr

ebeb

s an

/da

dak

vir

vebi

s Se

deg

ebs

das

mul

kiT

xvaz

e pa

suxi

s ga

sac

emad

;•

iyen

ebs

komu

nika

cii

s sx

vad

asxv

a f

or

mas

(mag

. nax

ati,

zep

irme

tyv

eleb

a, i

st)

saku

Tar

i mo

saz

reb

ebis

an/

da

kvl

evis

Sed

egeb

is w

ard

geni

sas.

bun.

I.5.

mosw

avl

em u

nda

SeZ

zl

os

lo

kal

ur

i g

arem

os

aRw

era

da

masS

i o

rie

ntir

eba.

Sed

egi

Tva

lsa

Cino

a, T

u m

osw

avl

e:•

amo

icno

bs d

a Ca

moT

vlis

sas

wavl

o g

arem

oSi

(mag

., sa

klas

o o

Tax

i, s

kol

is

der

efan

i,

sko

lis

ez

o,

spo

rt

ul

i d

arba

zi,

t

ual

eti,

bu

fet

i,

eqim

is

kabi

net

i, a

dgi

li,

sad

ac u

nda

dae

lo

do

s u

fr

oss

) ar

sebu

l

obi

eqt

ebs

da

sau

bro

bs m

aT d

aniS

nul

ebaz

e;•

iyen

ebs

Sesa

bami

s mi

mar

Teb

iT t

ermi

nebs

(mag

., So

rs,

axl

os,

Cem

gan

mar

jvn

iv,

Cem

zem

oT

, qv

emo

T)

da

ga

nsaz

Rvr

avs

sko

lis

t

erit

or

iaz

e ar

sebu

li

obi

eqt

ebis

md

ebar

eoba

s sa

kuT

ari

Tav

is m

imar

T;

•as

ru

leb

s d

a T

avad

ac

gasc

ems

mar

tiv

in

str

uqc

iebs

, ar

a u

met

es

1-2

mima

rT

ul

ebis

a (m

ag.,

win

da

mar

jvn

iv)

sk

ol

is

ter

ito

ria

ze

or

ient

ireb

isT

vis;

•d

akvi

rve

bis

saf

uZv

elz

e qm

nis

sko

lis

nax

ats,

sau

bro

bs i

m d

etal

ebz

e,

ro

mleb

mac

mis

i ga

nsak

uT

reb

ul

i in

ter

esi

gamo

iwvi

a;•

masw

avl

ebl

is d

amxa

reb

iT T

anak

las

eleb

Tan

er

Tad

aya

lib

ebs

da

icav

s l

oka

lu

r g

arem

oSi

(ma

g.,

klas

Si,

sko

laS

i, e

zo

Si,

quCa

Si,

saxl

IS)

qcev

ius

wese

bs (m

ag.,

icav

s sk

ol

is s

isu

fT

aves

);•

amo

icno

bs

da

ganm

art

avs

quCa

Si

moZr

aobv

is

wese

bis

amsa

xvel

pi

r-

niSn

ebs,

xni

s ma

Ti

dac

vis

auc

ileb

lo

bas,

su

abr

obs

usa

fr

TOxb

eis

wese

bis

dac

vis

auc

ileb

lo

abz

e, s

aubr

obs

usa

fr

Txo

mo

Zrao

bis

wese

bis

dac

vis

auc

ileb

lo

baz

e.

• am

oc

noba

• pr

aqt

iku

li

aq-

tiv

oba

• si

mul

aciu

ri

Tam

a-Si

1 sT

28

gakveTilis scenari I

gakveTilis Tema: Sesavali saubari `marjvniv-marcxniv~ terminebis Semotana

gakveTilis mizani: moswavlem SeZlos mimarTebiTi terminebis gamoyeneba konkre-tul situaciaSi.

miznis Sesabamisi aqtivobebi: moswavle imaxsovrebs mimarTebiT terminebs, mo-qmedebs instruqciis mixedviT.

aseve TviTon gascems instruqcias mimarTebiTi terminebis gamoyene-biT.

es aqtivobebi xels uwyobs Semdegi unarebis gamovlenasa da ganviTarebas: damaxsovrebis, gaazrebis, gaanalizebis, varaudis gamoTqmis, TanamS-romlobis.

Semdegi codnis dagrovebas: moswavles ecodineba mimarTebiTi terminebi, eco-dineba, rom nebismieri sagnis mdebareobis aRwera SesaZlebelia.

Semdegi damokidebulebis Camoyalibebas: garemosadmi interesi da emociuri damokidebuleba.

kavSiri standartTan: bun.I.1. moswavlem unda SeZlos praqtikul aqtivobebSi monawileoba da ele-

mentaruli kvleviTi unar-Cvevebis demonstrireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•svams martiv kiTxvebs Sesaswavli sxeulis/movlenis Sesaxeb; •akvirdeba Seswavlis obieqts sakuTari SegrZnebis organoebis an martivi xel-

sawyoebis gamoyenebiT;•usafrTxoebis wesebis dacviT monawileobs martiv praqtikul aqtivobebSi; • amoicnobs, aRwers da axarisxebs sxeulebs an/da movlenebs ilustraciaze

an realobaSi; bun.I.5. moswavlem unda SeZlos lokaluri garemos aRwera da masSi orien-

tireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•amoicnobs da CamoTvlis saswavlo garemoSi (mag., saklaso oTaxi, skolis de-

refani, skolis ezo, sportuli darbazi, tualeti, bufeti, eqimis kabineti, adgili, sadac unda daelodos ufross) arsebul obieqtebs da saubrobs maT daniSnule-baze;

• iyenebs Sesabamis mimarTebiT terminebs (mag., Sors, axlos, Cemgan marjvniv, Cem zemoT, qvemoT) da gansazRvravs skolis teritoriaze arsebuli obieqtebis mdebareobas sakuTari Tavis mimarT;

resursebi: saxelmZRvanelo, samuSao rveuli.

winare codna: SeeZlos sivrceSi sagnebis ganlagebis aRqma.

29

gakveTilis msvleloba:

moswavleebi maswavlebeli

orga-nizebis forma

droresurse-

biaqtivobebi aqtivobebi

I nabiji

individ-ualuri

3 wT

moswavleeebi gamoTq-vamen varaudebs da maT pasuxebSi gamoCndeba, ramdenad aqvT war-modgenili – ra unda iswavlon `bunebaSi~.

maswavlebeli moswavleebs warudgens sakuTar Tavs da sagans – `buneba~. pirvel-klaselebma praqtikuli gamocdilebidan intuiciis doneze mainc ician, ratom unda iswavlon maTematika an wera-kiTxva. am Tvalsaz-risiT, moswavleebi ukve motivirebulebi arian. magram, ra da ratom unda iswavlon bunebaSi, maTTvis SesaZloa Zalian bundovani iyos. amitom maswavlebeli svams pirvel SekiTxvas: 1) ras fiqrobT, ratom unda iswavlo buneba?

II nabiji

indi-vidual-

uri3 wT

moswavleebi asrule-ben maswavleblis mi-TiTebebs, furclaven wigns, gamoTqvamen varaudebs. erTi moswavlis pasuxs avsebs sxva moswavlis pasuxi da a. S.

maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, daaTva-lieron bunebis wigni. gadafurclon wigni da su-raTebis mixedviT gamoita-non azri – ras Seiswavlian bunebaSi. mas Semdeg rac moismens moswavleTa pasux-ebs maswavlebeli azustebs, rom bunebaSi isini gaecno-bian da, rac mTavaria, daak-virdebian yvelafers, rac maT irgvlivaa – sakuTar saxls, sayvarel cxovels, frinvels, yvavils, dRisa da Ramis monacvleobas, transports, romliTac mgzavroben, quCaSi moZrao-bis wesebs, skolas, saklaso oTaxs da a. S.

30

III nabiji

individ-ualuri

3 wTsaxelmZR-

vanelo

moswavleebi pasuxo-ben:1) suraTze gamo-saxulia varsklavi da ia

maswavlebeli gansakuTre-bul yuradRebas amaxvilebs saxelmZRvanelos pirvel gverdze da sTxovs mos-wavleebs, gamoTqvan azri suraTis Sesaxeb, romelzec megzurebia gamosaxuli.maswavlebeli moswavleebs mimarTulebas aZlevs Sem-degi SekiTxvebiT da mi-TiTebebiT:1) aRwereT, ra aris gamosax-uli suraTze,2) aRwereT varskvlavi,3) ras fiqrobT, sad midis varskvlavi?Semdeg maswavlebeli amc-nobs moswavleebs, rom varskvlavi da ia maTTan iqneba mTeli wlis gan-mavlobaSi da miexmareba bunebis SeswavlaSi.

IV nabiji

individ-ualuri

5 wTsaxelmZR-

vanelo

maswavlebeli moswavleebs ganumartavs saxelmZRvane-loSi gamoyenebul pirobiT niSnebs.

V nabiji

individ-ualuri

5 wT

moswavleebi ismenen maswavleblis saubars. afiqsireben saklaso oTaxis obieqtebs.

maswavlebeli moswavleebs acnobs klass mimarTebiTi terminebis gamoyenebiT: (saubrisas iSveliebs xe-lebs) magaliTad, me vdga-var dafis win, maswavle-belis magidis ukan, Cemgan marcxniv fanjaraa, Cemgan marjvniv ki kari!

31

VI nabiji

5 wT

moswavleebi asweven marcxena xels, Tu vin-mes SeeSala maswavle-beli Seusworebs maT. Semdeg asweven mar-jvena xels. am SemTx-vevaSic Tu vinmes SeeSala maswavlebeli usworebs mas.

maswavlebeli mimarTavs moswavleebs: daideT xeli im adgilas, sadac guli gicemT (am dros is Tvi-Tonac idebs gulze xels)mimarTavs mowavleebs `es marcxena xelia, yvelam as-wieT marcxena xeli.marcxena xelis mxares arse-buli sagnebi mdebareoben marcxniv, meore xeli ki marjvena xelia. marjvena xelis mxares moTavsebuli sagnebi mdebareoben mar-jvniv.

VII nabiji

individ-ualuri

5 wT

saxelmZR-vanelo,samuUSao rveuli

moswavleebi asrule-ben maswavleblis mi-TiTebas, deben bunebis wigns merxze marcxniv. moswavleebi bunebis wigns deben marjvniv, vinmes TuU SeeSala mas-wavlebeli usworebs.

maswavlebeli mimarTavs moswavleebs: 1) dadeT bunebis wigni Tqvengan win da marcxniv. rodesac pirvel davalebas yvela Seasrulebs maswav-lebeli moswavleebs aZlevs meore davalebas: 2) dadeT samuSao rveuli Tqvengan marjvniv. moswav-leebs, romelTac sworad Seasrules davaleba mas-wavlebeli aqebs, igi aqebs imaTac, visac SeeSala, mxolod amatebs, rom ufro meti yuradRebiT da mon-domebiT imuSaon.

32

VIII nabiji

wyvilu-ri

5 wT

moswavleebi asrule-ben maswavleblis miTiTebas da samuSao rveulis pirvel davalebas. pirvel suraTSi ujras Sesa-bamisad gaaferadeben, rodesac am davalebas yvela Seasrulebs, moswavleebi asrule-ben meore suraTis davalebas da svamen Sesabamis aRniSvnas (√), moswavleebi muSaoben fanqriT, raTa aras-wori pasuxis SemTx-vevaSi Seasworon.

maswavlebeli uTiTebs moswavleebs gadaSalon samuSao rveulebi (TviTon aCvenebs romelia samuSao rveuli) da Seasrulon pir-veli da meore davaleba. aRniSvnebs, romlebic unda gamoiyenon moswavleebma xatavs dafaze `+√~. xolo teqsts ukiTxavs etapo-brivad – jer pirveli sura-Tis mixedviT, Semdeg meore suraTis mixedviT. pirvel davalebas amowmebs ase: vin gaaferada wiTlLad, vin – lurjad. meore davalebas amowmebs ase: vin Cawera `+~, vin Cawera `√~? vinc sworad Seasrula – aqebs, vinc Sec-doma dauSva imaTac waaxal-isebs, eubneba, rom ufro yuradRebiT da bejiTad imuSaon.

IX nabiji

individ-ualuri

4 wT

moswavleebi pasuxo-ben: 1) bunebaSi Seiswav-leba yvelaferi rac garemoSi2) SeviswavleT `marcx-niv~, `marjvniv~, asaxavs sagnis mde-bareobas.

maswavlebeli ajamebs gakveTils Semdegi SekiTx-vebiT:1) ras SeviswavliT bunebaSi2) ra terminebi viswavleT3) ras NniSnavs `marjvniv~ `marcxniv?~

niWieri moswavleebi gansazRvraven TiTqmis yvela sagnis mdebareobas maT mi-

marT. magaliTad ramdeni merxi dgas mis marcxniv da win da ramdeni merxia mis marjvniv da ukan an piriqiT.

SSm – maswavlebelis daxmarebiT arkvevs romelia marjvena xeli da romeli marcxena da cdilobs sagnebis mdebareoba daafiqsiros amis mixedviT.

Sefasebis sagani SesaZloa iyos: ramdenad gaiazra da ramdenad SeuZlia CamoT-valos, ras Seiswavlis buneba, ramdenad gaerkva `marcxniv, marjvniv~ mimarTebiT terminebSi da SeuZlia am terminebiT sagnis mdebareobis aRwera.

33

saWiroebs gaumjobesebas kargi Zalian kargi

uWirs CamoTvalos, ras Seiwavlis buneba. sworad axasiaTebs sagnis mdebareobas mimarTebiTi terminebis `marjvniv – marcxniv~ gamoyenebiT mxolod calkeul SemTxvevaSi.

CamoTvlis, ras Seiswavlis buneba.sworad axasiaTebs sagnis mdebareobas mimarTebi-Ti terminebis `marjvniv, marcxniv~ gamoyenebiT umravles SemTxvevaSi.

vrclad CamoTvlis, ras Seiswavlis buneba.sworad axasiaTebs sagnis mdebareobas mimarTebi-Ti terminebis `marjvniv – marcxniv~ gamoyenebiT nebismier SemTxvevaSi.

P.S. samuSao rveulis davalebis instruqciebi1.suraTis ujra, romelzec wigni magidaze Sengan marcxniv devs, gaaferade wiTlad, xolo suraTis ujra, romelzec wigni Sengan marjvniv devs, gaaferade lurjad.

2. suraTi, romelzec varskvlavbiWuna magidis winaa, cariel CarCoSi aR-niSne ase `+~, sadac magidis ukanaa ase: `√~.

34

gakveTilis scenari II

gakveTilis Tema: varjiSi mimarTebiTi terminebis `win-ukan, mar-jvniv-marcxniv~ gamoyenebiT

gakveTilis mizani: varjiSi mimarTebiTi terminebis `win, ukan, mar-jvniv-marcxniv~, Sors-axlos~ gaazrebasa da gamoyenebaSi.

miznis Sesabamisi aqtivobebi: moswavlem gamoiyenos mimarTebiTi terminebi sa-gnis mdebareobis aRsawerad – gasces instruqcia, instruqciis mixe-dviT daafiqsiros sagani.

es aqtivobebi xels uwyobs Semdegi unarebis gamovlenasa da ganviTarebas: gaazrebis, analizis, azris mkafiod Camoyalibebis, instruqciis mixe-dviT moqmedebis, TanamSromlobis.

Semdegi codnis dagrovebas: ecodineba, rom sagnis mdebareobis aRwera Se-saZlebelia mimarTebiTi terminebiT.

Semdegi damokidebulebis Camoyalibebas: interesi garemosadmi.

kavSiri standartTan:bun.I.1. moswavlem unda SeZlos praqtikul aqtivobebSi monawileoba da

elementaruli kvleviTi unar-Cvevebis demonstrireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•svams martiv kiTxvebs Sesaswavli sxeulis/movlenis Sesaxeb; • akvirdeba Seswavlis obieqts sakuTari SegrZnebis organoebis an martivi

xelsawyoebis gamoyenebiT;•usafrTxoebis wesebis dacviT monawileobs martiv praqtikul aqtivobebSi; • amoicnobs, aRwers da axarisxebs sxeulebs an/da movlenebs ilustraciaze

an realobaSi; bun.I.5. moswavlem unda SeZlos lokaluri garemos aRwera da masSi orien-

tireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• amoicnobs da CamoTvlis saswavlo garemoSi (mag., saklaso oTaxi, skolis

derefani, skolis ezo, sportuli darbazi, tualeti, bufeti, eqimis kabineti, ad-gili, sadac unda daelodos ufross) arsebul obieqtebs da saubrobs maT da-niSnulebaze;

• iyenebs Sesabamis mimarTebiT terminebs (mag., Sors, axlos, Cemgan marjvniv, Cem zemoT, qvemoT) da gansazRvravs skolis teritoriaze arsebuli obieqtebis mdebareobas sakuTari Tavis mimarT;

resursebi: burTi, saxelmZRvanelo, samuSao rveuli.

winare codna: SeeZlos garemoSi arsebuli sagnebis aRqma-dafiqsireba.

35

gakveTilis msvleloba:

moswavleebi maswavlebeli

organize-bis forma

drore-

sursebiaqtivobebi aqtivobebi

I nabiji

individu-aluri

2 wT

moswavleebi usme-nen maswavlebels da ixseneben mimarTebiT terminebs: `marcx-niv-marjvniv, win-ukan~.

maswavlebeli kidev erT-xel aRwers saklaso oTaxs mimarTebiTi terminebis gamoyenebiT. magaliTad, `me vdgavar dafis win da maswav-lebelis magidis ukan, Cemgan marjvniv fanjaraa, Cemgan marcxniv ki – kari~.

II nabiji

individu-aluri

3 wT

moswavle (moswavlee-bi) afiqsireben maswav-leblis mdebareobas mimarTebiTi ter-minebis saSualebiT.

maswavlebeli icvlis pozi-cias, dgeba merxebs Soris da mimarTavs erT-erT moswav-les – `aRwere, sad vdgavar me, gamoiyene sityvebi: Cemgan marjvniv an marcxniv, ukan – win~.maswavlebeli am aqtivobas imeorebs sam-oTxjer.

III nabiji

wyviluri 5 wTsamuSao rveuli

moswavleebi asrule-ben samuSao rveulis meore davalebas.muSaoben fanqriT, rom Secdomis SemTx-vevaSi advilad da cxadad Seasworon.

maswavlebeli moswavleebs yofs wyvilebad da uTiTebs maT, Seasrulon samuSao rveu-lis meore davaleba, ukiTxavs maT davalebis pirobas, dafaze wers aRniSvnebs, romlebic moswavleebma unda gaakeTon. maswavlebeli moswavleTa namuSevrebs asworebs Semdegi SekiTxvebis saSualebiT:1) vin Cawera pirveli suraTis CarCoSi niSani `+~.2) vin Cawera meore suraTis CarCoSi `√~.maswavlebeli aqebs maT, vinc sworad Seasrula davale-ba, Tbili sityvebiT waaxal-isebs imaTac, vinc arasworad Seasrula davaleba da ganumar-tavs, rom ufro guldasmiT da yuradRebiT imuSaon.

36

IV nabiji

jgufuri 3 wTsamuSao rveuli

moswavleebi asrule-ben maswavleblis miTiTebebs.

maswavleblis miTiTebiT, moswavleebi asruleben samuSao rveulis me-2 para-grafis pirvel davalebas. maswavlebeli mxolod maSin Seafasebs pasuxebis sis-wores, rodesac yvela jgu-fis pasuxs moismens, sab-olood TviTon azustebs da ganmartavs:`magidis zemoT WaRia, qvemoT burTi da velosipedi, magi-daze devs wigni, fanqari da Wiqa~.

V nabiji

jgufuri 7 wT

formati, danarTi

#1 maswav-leblis

wignidan

moswavleebi as-ruleben maswav-leblis miTiTebas, jgufuri saubris Semdeg da jgufis gadawyvetilebiT erTi moswavle gadis dafasTan da aplika-cias awebebs iq, sadac unda iyos da maswav-leblis miTiTebiT ganmartavs, rom ia da varskvlavbiWuna magaliTad Rrublebs dainaxaven zemoT, xolo manqanas qvemoT.

maswavlebeli iyenebs maswav-leblis wignis danarTs (#1). formatze daawebebs saxls, saidanac ia da varskvlavbi-Wuna ixedebian, TiToeul jgufs urigebs TiTo aplika-cias – Rrubels, vertmfrens, manqanas, wylis sokos, for-mats akravs dafaze da sTx-ovs moswavleebs, daawebon aplikacia iq, sadac mas ia da varskvlavbiWuna dainaxaven, ganmarton, es maT mimarT zemoTaa Tu qvemoT.

VI nabiji

wyviluri 5 wTsamuSao rveuli

moswavleebi aRweren suraTs, iyeneben terminebs `Sors~, `axlos~.

maswavlebeli uTiTebs mos-wavleebs, Seasrulon samuSao rveulis me-2 paragrafis meore davaleba, ukiTxavs maT davalebis pirobas.

37

VII nabiji

mTeli klasi

12 wT burTi

moswavleebi ewyobian rigebad, TiToeul rigSi sami moswavlea. erTi moswavle awvdis burTs meores da eub-neba – gadaawode Sen-gan marcxniv da ukan, an Sengan marjvniv da win da a.S.

maswavlebeli organizebas ukeTebs TamaSs burTiT.sasurvelia, TuU am TamaSSi maswavlebelic miiRebs monawileobas da im rigSi Cadgeba, sadac yvelaze metad uWirT orientireba. maswavlebeli yuradRebas aqcevs, rom TamaSSi yvela moswavlem miiRos monawil-eoba.

IX nabiji

individu-aluri

3 wT

moswavleebi pasuxo-ben: `marjvniv, marcx-niv, zemoT, qvemoT, Sors, axlos~?

maswavlebeli ajamebs ga-kveTils. ekiTxeba moswav-leebs: romeli sityvebiT SeiZleba davaxasiaToT, sad mdebareobs sxeuli? pasuxebis mosmenis Semdeg maswavlebeli TviTonac azustebs.es sityvebia: `Cemgan marjvniv an marcxniv, Cemgan Sors an ax-los, Cemgan zeviT an qveviT~.

niWieri moswavleebi aRweren garemoSi arsebul nivTebs nebismieri poziciidan, magaliTad, dgas merxebis win da aRwers saklaso oTaxs, Semdeg Sebrun-deba merxebisaken zurgiT da kvlav aRwers saklaso oTaxs.

SSm – maswavleblis da klaselebis daxmarebiT sakuTar merxze moTavsebuli ori sagnis mixedviT aRwers, ras niSnavs maTi mdebareoba Sors – axlos, zemoT – qvemoT, marjvniv – marcxniv.

Sefasebis sagani SesaZloa gaxdes, Tu ramdenad SeuZlia moswavles orientireba sivrceSi instruqciis mixedviT: `Sors – axlos, win – ukan, zemoT – qvemoT~

ramdenad SeuZlia Tavad gasces instruqcia mimarTebiTi terminebis gamoyenebiT.

38

saWiroebs

gaumjobesebaskargi Zalian kargi

saTanadod ver iazrebs

mimarTebiTi terminebis

mniSvnelobas da uWirs

instruqciis mixedviT

moqmedeba.

uWirs gasces swori

da zusti instruqcia

mimarTebiTi terminebis

gamoyenebiT.

gaazrebuli aqvs mimarTebiTi

terminebis Sinaarsi da SeuZlia

instruqciis mixedviT moqmede-

ba umravles SemTxvevaSi.

gascems swor da zust in-

struqias mimarTebiTi ter-

minebis gamoyenebiT umravles

SemTxevvaSi.

zedmiwevniT aqvs gaaz-

rebuli mimarTebiTi

terminebis Sinaarsi da

SeuZlia instruqciis

mixevdiT moqmedeba

yvela SemTxvevaSi.

gascems swor da zust

instruqcias mimarTebi-

Ti tereminebis gamoy-

enebiT yvela SemTxveva-

Si.

P.S. samuSao rveulis davalebis instruqciebi

1. CamoTvale – ra aris moTavsebuli magidis qveS, ra devs magidaze, ra kidia magidis zemoT.

39

gakveTilis scenari III

gakveTilis Tema: es skolaa

gakveTilis mizani: moswavleebma daaTvalieron skola da mimdebare teritoria, aRweron is, yuradReba gaamaxvilon konkretul detalebze. mimarTe-biTi terminebis gamoyenebiT orientirdnen skolis ezoSi, skolis Se-nobaSi.

miznis Sesabamisi aqtivobebi: daafiqsiron, aRweron, daimaxsovron, gamosaxon, imoqmedon instruqciis mixedviT.

es aqtivobebi xels uwobs Semdegi unarebis gamovlenas da ganviTarebas: yu-radRebis koncentrirebis, damaxsovrebis, warmosaxvis, orientirebis.

Semdegi codnis dagrovebas: moswavles ecodineba misi skolis Senobis da ezos ZiriTadi maxasiaTeblebi.

Semdegi damokidebulebis Camoyalibebas: pozitiuri damokidebuleba skoli-sadmi.

kavSiri standartTan: bun.I.1. moswavlem unda SeZlos praqtikul aqtivobebSi monawileoba da ele-

mentaruli kvleviTi unar-Cvevebis demonstrireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•svams martiv kiTxvebs Sesaswavli sxeulis/movlenis Sesaxeb; •akvirdeba Seswavlis obieqts sakuTari SegrZnebis organoebis an martivi xel-

sawyoebis gamoyenebiT;•usafrTxoebis wesebis dacviT monawileobs martiv praqtikul aqtivobebSi; • amoicnobs, aRwers da axarisxebs sxeulebs an/da movlenebs ilustraciaze

an realobaSi; bun.I.5. moswavlem unda SeZlos lokaluri garemos aRwera da masSi orien-

tireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• amoicnobs da CamoTvlis saswavlo garemoSi (mag., saklaso oTaxi, skolis de-

refani, skolis ezo, sportuli darbazi, tualeti, bufeti, eqimis kabineti, adgili, sadac unda daelodos ufross) arsebul obieqtebs da saubrobs maT daniSnule-baze;

• iyenebs Sesabamis mimarTebiT terminebs (mag., Sors, axlos, Cemgan marjvniv, Cem zemoT, qvemoT) da gansazRvravs skolis teritoriaze arsebuli obieqtebis mdebareobas sakuTari Tavis mimarT;

• asrulebs da Tavadac gascems martiv instruqciebs, ara umetes 1-2 mimar-Tulebisa (mag., win da marjvniv) skolis teritoriaze orientirebisTvis;

• dakvirvebis safuZvelze qmnis skolis naxats, saubrobs im detalebze, romlebmac misi gansakuTrebuli interesi gamoiwvia;

resursebi: skolis Senoba da ezo, samuSao rveuli, saxelmZRvanelo.

40

winare codna: moswavlem icodes mimarTebiTi terminebis arsi da maTi gamoye-neba.

gakveTilis msvleloba:

moswavleebi maswavlebeli

organize-bis forma

droresurse-

biaqtivobebi aqtivobebi

I nabiji

wyviluri 2 wTsaxelmZR-

vanelo

moswavleebi upasuxe-ben zogadi frazebiT: `skola kargia, an sko-la lamazia da a.S.~

maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs: skolidan saxlSi dabrunebulebs da-Zma, megobrebi an bebia-ba-bua albaT gkiTxaven: `rogoria Seni skola~? ras upasuxebT Tqven?

II nabiji

wyviluri 2 wTsaxelmZR-

vanelo

moswavleebi aTva-liereben suraTebs. monaxaven ias da varskvlavbiWunas, afiqsireben, rom ias skola SeRebilia vard-isfrad da samsarTu-liania, aqvs yavisferi kari.

bavSvebis pasuxebis mos-menis Semdeg maswavle-beli ganmartavs, mod-iT axla vnaxoT ias da varskvlavbiWunas skola, is kiTxulobs gakveTilis saTaurs da moswavleebs mimarTavs monaxon sura-Tze ia da varskvlavbiWu-na. ias skolis aRwerisas maswavlebeli yuradRebas amaxvilebs Senobis fasa-dze Semdegi SekiTxvebiT: 1) ra feria ias skolis Senoba?2) ramden sarTuliania skola?3) ra feris kari aqvs?

III nabiji

3 wTsaxelmZR-

vanelo

moswavleebi aRweren ias skolis darefans, aRweren agreTve ias skolis mosacdels da skolis ezos, saTiTaod asaxeleben, ra saganebi dgas iq da ratom.

maswavlebeli uTiTebs moswavleebs daaTva-lieron saxelmZRvane-los momdevno suraTebi, TviTon ki ganmartavs: es ias skolis derefania – aRwereT is: es ias skolis mosacdelia – aRwereT is.es ias skolis ezoa –aRw-ereT is.

41

IV nabiji

mTeli klasi

2 wT

rigebad dawyobili moswavleebi gadian skolis Senobis da ezos dasaTvaliereblad.

maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, gavidnen skolis Senobidan da ezo daaTvalieron. maswavle-beli moswavleebs awyobs rigebad da uTanxmdeba: iaron uxmaurod, Sewyo-bilad da iyvnen yuradRe-biT. gzad gaivlian dere-fans da mosacdels, sadac SeCerdebian da maswav-lebeli ganmartavs, rom es derefania, aq araferi dgas, garda oTaxis mcenareebisa, imitom, rom saWiro ar aris(Tu derefanSi aris oTax-is mcenarebi).

V nabiji

mTeli klasi

13 wT

skolis Senoba

skolis ezo

moswavleebi pasuxoben maswavlebelis SekiTx-vebs Senobis fasadis Sesaxeb.

moswavleebi maswavleb-lis miTiTebiT asaxe-leben im sagnebs, rom-lebic skolis ezoSia.

es mosacdelia, aq dgas skamebi, raTa moswavlee-bi ufrosebs daelodon an piriqiT. maswavlebeli gansakuTrebul yuradRe-bas amaxvilebs skolis Se-nobis fasadze. ekiTxeba maT: 1) ra ferisaa kedle-bi? 2) ramden sarTuliania skola? 3) ra ferisaa kari? Semdeg gadian skolis ezo-Si. aqac maswavlebeli yur-adRebas amaxvilebs, ra sagnebia aq – aris Tu ara xeebi, buCqebi, yvavile-bi, skamebi, wylis soko, sportuli moedani da a.S. maswavlebeli aq kidev av-arjiSebs moswavleebs mimarTebiTi terminebis gamoyenebiT.

42

VI nabiji

individu-aluri

6 wTsamuSao rveuli

moswavleebi brundebi-an klasSi.maswavleblis mi-TiTebiT samuSao rveulSi xataven sko-lis Senobas.

klasSi dabrunebis Sem-deg maswavlebeli sTxovs moswavleebs, samuSao rveulSi daxaton skola da gaaferadon (samuSao rveulis pirveli davale-ba), exmareba SekiTxvebiT:1) ramden sarTuliania Cveni skola?2) ra ferisaa skolis ke-dlebi?3) ra ferisa kari?

VII nabiji

individu-aluri

4 wTsamuSao rveuli

maswavleblis mi-TiTebiT moswavleebi asruleben samuSao rveulis meore davale-bas.

maswavlebeli uTiTebs moswavleebs, gaixsenon ra sagnebia skolis ezoSi, Semdeg ki ipovon msgavsi sagnebi samuSao rveu-lis meore davalebaSi da gaaferadon.

VIII nabiji

individu-aluri

3 wT

pasuxoben maswavleb-lis SekiTxvebs,saubroben skolis Se-nobisa da skolis ezos Sesaxeb.

maswavlebeli skolisad-mi pozitiuri ganwyobis Ca moyalibebis mizniT ekiTxeba moswavleebs da ajamebs:1) ratom Semovidnen am skolaSi da ara sxvaSi?2) Tu ician skolis nomeri an visi saxelobisaa?3) xom ar swvalobdnen am skolaSi maTi mSoblebi?4) xom ar swavlobs am sko-laSi maTi da-Zma, mezobe-li, an naTesavi?5) aRwereT Tqveni skola da skolis ezo.

niWieri moswavleebi: aRniSnaven skolis kari ra ferisaa – figurebiania Tu sada, ra masalisaganaa – xis aris Tu rkinis, mimarTebiTi terminebis gamoye-nebiT damoukideblad aRweren skolis ezos, derefans, mosacdels. aR-niSnaven skolis ezoSi sportuli moedani xelovnuria Tu bunebrivi. afiqsireben, ra msgavseba-gansxvavebaa ias skolasa da mis skolas So-ris da a.S.

43

SSm – saubroben nanaxis Sesaxeb, samuSao rveulSi TiTiT aCveneben, ra sagnebi naxa skolis ezoSi.

Sefasebis sagani SesaZloa iyos: ramdenad imaxsovrebs moswavle skolis Senobis detalebs. ramdenad SeuZlia nanaxis asaxva naxatiT. ramdenad SeuZlia skolis ezoSi orientireba da mimarTebiTi terminebis gamoyeneba.

saWiroebs gaumjobesebas

kargi Zalian kargi

uWirs skolisaTvis damax-asiaTebeli detalebis da-maxsovreba da masze sau-bari. uWirs skolis ezoSi orientireba mimarTebiTi terminebis gamoyenebiT.

saubrobs skolisaT-vis damaxasiaTebel detalebze umravles SemTxvevaSi. adekvatu-rad SeuZlia skolis Senobis naxatis Seqmna. sworad SeuZlia sko-lis ezoSi orientire-ba mimarTebiTi ter-minebis gamoyenebiT umravles SemTxvevaSi.

zedmiwevniT saubrobs skoli-saTvis damaxasiaTebel de-talebze yvela SemTxvevaSi. adekvaturad SeuZlia sko-lis Senobis naxatis Seqmna. SeuZlia skolis ezoSi ori-entireba mimarTebiTi ter-minebis gamoyenebiT yvela SemTxvevaSi.

44

gakveTilis scenari IV

gakveTilis Tema: vaTvaliereb skolas

gakveTilis mizani: moswavlem amoicnos skolis SenobaSi arsebuli obieqtebi da isaubros maT daniSnulebaze. gansazRvros maTi mdebareoba mimarTe-biTi terminebis gamoyenebiT sakuTari Tavis mimarT.

miznis Sesabamisi aqtivobebi: aTvalierebs, msjelobs. gamoTqvams varauds, svams SekiTxvebs, orientirdeba skolis teritoriaze.

es aqtivobebi xel uwyobs Semdegi unarebis gamovlenas da ganviTarebas: va-raudis gamoTqmis, msjelobis, SekiTxvebis dasmis, instruqciis mixe-dviT garkveul teritoriaze orientirebis.

Semdegi codnis dagrovebas: ecodineba skolis SenobaSi arsebuli obieqtebis mdebareoba da maTi daniSnuleba.

Semdegi damokidebulebis Camoyalibebas: skolisadmi pozitiuri damokide-buleba.

kavSiri standartTan:

bun.I.1. moswavlem unda SeZlos praqtikul aqtivobebSi monawileoba da ele-mentaruli kvleviTi unar-Cvevebis demonstrireba.

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•svams martiv kiTxvebs Sesaswavli sxeulis/movlenis Sesaxeb; •akvirdeba Seswavlis obieqts sakuTari SegrZnebis organoebis an martivi xel-

sawyoebis gamoyenebiT;•usafrTxoebis wesebis dacviT monawileobs martiv praqtikul aqtivobebSi; • amoicnobs, aRwers da axarisxebs sxeulebs an/da movlenebs ilustraciaze

an realobaSi; bun.I.5. moswavlem unda SeZlos lokaluri garemos aRwera da masSi orien-

tireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•amoicnobs da CamoTvlis saswavlo garemoSi (mag., saklaso oTaxi, skolis de-

refani, skolis ezo, sportuli darbazi, tualeti, bufeti, eqimis kabineti, adgili, sadac unda daelodos ufross) arsebul obieqtebs da saubrobs maT daniSnule-baze;

• iyenebs Sesabamis mimarTebiT terminebs (mag., Sors, axlos, Cemgan marjvniv, Cem zemoT, qvemoT) da gansazRvravs skolis teritoriaze arsebuli obieqtebis mdebareobas sakuTari Tavis mimarT;

•asrulebs da Tavadac gascems martiv instruqciebs, ara umetes 1-2 mimarTule-bisa (mag., win da marjvniv) skolis teritoriaze orientirebisTvis;

•dakvirvebis safuZvelze qmnis skolis naxats, saubrobs im detalebze, romle-bmac misi gansakuTrebuli interesi gamoiwvia;

resursebi: saxelmZRvanelo, samuSao rveuli, skolis teritoria.

45

winare codna: SeeZlos suraTis aRwera, orientireba mimarTebiTi terminebis gamoyenebiT.

gakveTilis msvleloba:

moswavleebi maswavlebeli

orga-nizebis forma

drore-

sursebiaqtivobebi aqtivobebi

I nabiji

indi-vidua-luri

2 wT

moswavleebi ga-nasaxiereben: TuU igulisxmeba zeviT – xels maRla swev-en. Tu igulisxme-ba qveviT – xels dabla sweven.

gakveTili iwyeba gavlili masa-lis gameorebiT: maswavlebeli mimarTavs moswavleebs moifiqron, rogor ganasaxiereben moZraobas `zeviT da qveviT~.maswavlebeli ganmartavs, rom is warmoTqvams winadadebas – maT ki unda ganasaxieron es aris `zeviT~ Tu `qveviT~. es winadadebebi Sei-Zleba iyos: mTidan veSvebiT, mTaze avdivarT, Senobis saxuravze avdi-varT, metroSi CavdivarT, ias klas-Si avdivarT, ias klasidan Camovdi-varT.

II nabiji

indi-vidua-luri

5 wTsaxelmZ-Rvanelo

moswavleebi asaxe-leben obieqts da pasuxoben maswav-leblis SekiTx-vebs. savaraudod sworad mixvdebi-an, TiToeuli simbolo ras mianiSnebs, maswav-leblis SekiTxve-bze dayrdnobiT saubroben, ra daniSnuleba aqvs TiToeul obieqts.

maswavlebeli miuTiTebs moswavleebs daaTvalieron saxelZRvaneloSi su-raTebi da ivaraudon, ra aris am su-raTebze gamosaxuli.maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs:1) rogor mixvdiT, rom es eqimis kabine-tia? risTvisaa saWiro eqimis kabineti? rodis unda mimarToT eqimis kabinets?2) rogor mixvdiT, rom es bufetia? risTvisaa saWiro bufeti? rodis unda SexvideT bufetSi?3) rogor mixvdiT, rom es sportdarba-zia? risTvisaa saWiro sportdarbazi? ra SemTxvevaSi unda SexvideT sport-darbazSi?4) rogor mixvdiT rom es biblioTekaa? risTvisaa saWiro biblioTeka? rodis unda mimarToTO biblioTekas? bolos maswavlebeli yuradRebas amaxvilebs tualetze da aRniSvnebze `biWi-gogo~.

46

III nabiji

idivid-ualuri

15 wTskolis

terito-ria

moswavleebi pasuxoben, rom klasidan gadian derefanSi.moswavleebi ewyobian rigebad da gadian saklaso oTaxidan, aTva-liereben skolis SenobaSi arse-bul obieqtebs, akvirdebian, ra aRniSvnebia karze TiToeul SemTx-vevaSi.

maswavlebeli ekiTxeba moswav-leebs, sad gavdivarT klasidan, ra aris Cveni klasis gareT?(Tu pasuxma daagviana maswavlebeli sTxovs daaTvalieron wina para-grafis suraTebi da gaixsenon wina gakveTilis eqskursia). moswavleTa pasuxis mosmenis Semdeg maswav-lebeli sTavazobs moswavleebs dawyvildnen rigebad da wavidnen eqskursiaze skolis Senobis dasaT-valiereblad. Seaxsenebs moswav-leebs, rom unda iaron uxmaurod, Sewyobilad da iyvnen yuradRebiT,maswavlebeli aTvalierebinebs mos-wavleebs saWiro obieqtebs. iyenebs mimarTebiT teminebs, yuradRebas amaxvilebs aiares kibe Tu ara, ro-mel sarTulzea esa Tu is obieqti.

IV nabiji

7 wT

moswavleebi brun-debian klasSi da maswavleblis mi-TiTebiT asrule-ben samuSao rveu-lis davalebas.umjobesia mos-wavleebma jer zepirad ganmar-ton, ra da rogor unda Seasrulon da mxolod Semdeg daawebon.

klasSi dabrunebis Semdeg maswav-lebeli sTavazobs moswavleebs Seasrulon samuSao rveulis davaleba.maswavlebeli ismens moswavleTa mosazrebebs – Tu rogor unda Seasrulon davaleba, saWiroebis SemTxvevaSi azustebs da ufro vr-clad ganmartavs.

V nabiji

indi-vidua-luri

3 wT

moswavleebi Ca-moTvlian nanaxs, ganmartaven, ra sad mdebareobs. pasuxs usworeben erTmaneTs.

maswavlebeli ajamebs gakveTils, ekiTxeba moswavleebs: ra naxes da gaiges axali.maswavlebeli ismens moswavleTa pasuxebs, Tu saWiroa erTveba da azustebs.

47

VI nabiji

indi-vidua-luri

3 wT

moswavleebi pasuxoben maswav-leblis SekiTx-vebs, romelTa saSualebiTac ukeT gaiazreben TiToeuli obieq-tis daniSnulebas.

meti sicxadisaTvis svams alterna-tiul SekiTxvebs:1) maT sabavSvo baRSi iyo Tu ara mosacdeli? aRwereT.2) gaqvs Tu ara saxlSi derefani? aRwereT.3) gaqvs Tu ara saxlSi biblioTeka?4) gaqvs TuU ara saxlSi tualeti.

niWieri moswavleebi exmarebian sxva moswavleebs TiToeuli obieqtis aRwera-Si da mdebareobis gansazRvraSi mimarTebiTi terminebis saSualebiT. advilad afiqsireben sarTuls, iyeneben terminebs `derefnis SuaSi, dasawyisSi, boloSi~, zedmiwevniT aRweren TiToeuli obieqtis daniS-nulebas, agreTve iq qcevis wesebs.

SSm – maswavleblis da klaselebis daxmarebiT orientirdeba skolis SenobaSi, yuradRebas amaxvilebs, ra aRniSvnaa karze, rom mixvdes daniSnule-bas.

Sefasebis sagani SeiZleba iyos: ramdenad SeuZlia moswavles skolis SenobaSi arsebuli obieqtebis amocnoba da maTi mdebareobis aRwera mimarTe-biTi terminebis gamoyenebiT. maT daniSnulebaze msjeloba.

saWiroebs

gaumjobesebaskargi Zalian kargi

amoicnobs skolis

SenobaSi arsebul

obieqtebs da msje-

lobs maT daniSnule-

baze caleul SemTx-

vevebSi. uWirs maTi

mdebareobis aRwera

mimarTebiTi ter-

minebis gamoyenebiT.

amoicnobs skolis Seno-

baSi arsebul obieqtebs

da adekvaturad saubrobs

maT daniSnulebaze umrav-

les SemTxvevaSi. SeuZlia

maTi mdebareobis aRwera

mimarTebiTi terminebis ga-

moyenebiT umravles SemTx-

vevaSi

amoicnobs skolis SenobaSi ar-

sebul obieqtebs da adekvatu-

rad saubrobs maT daniSnule-

baze nebismier SemTxvevaSi,

SeuZlia maTi mdebareobis

aRwera mimarTebiTi terminebis

gamoyenebiT nebismier SemTx-

vevaSi.

P.S. samuSao rveulis davalebis instruqciebi

1. suraTebis mixedviT amoicani: bufeti, sport darbazi, eqimis kabi-

neti, biblioTeka. Semdeg ki, furclis bolos mocemuli suraTebi ga-

moWeri da Caawebe Sesabamis adgilas.

48

gakveTilis scenari VgakveTilis Tema: Sin da saklaso oTaxSi

gakveTilis mizani: moswavlem CamoTvalos saklaso oTaxSi arsebuli sagnebi, isaubros maT daniSnulebaze, Seadaros saxlSi arsebul sagnebs da ipovos msgavseba-gansxvaveba.

miznis Sesabamisi aqtivobebi: aTvalierebs da akvirdeba Tavis saklaso oTaxs, pasuxobs maswavleblis SekiTxvebs, gamoTqvams varaudebs da mosazre-bebs, aRwers, adarebs, gamoaqvs daskvna.

es aqtivobebi xels uwyobs Semdegi unarebis gamovlenasa da ganviTarebas: varaudis gamoTqmis, saazrovno, Sedarebis, analizis, daskvnis gamo-tanis, raodenobrivi kompetenciis.

Semdegi codnis dagrovebas: moswavles ecodineba – ra sagnebia saklaso oTaxSi, ra risTvisaa saWiro, ra msgavsebaa saxlsa da skolas Soris.

Semdegi damokidebulebis Camoyalibebas: pozitiuri damokidebuleba skoli-sadmi.

kavSiri standartTan: bun.I.1. moswavlem unda SeZlos praqtikul aqtivobebSi monawileoba da ele-

mentaruli kvleviTi unar-Cvevebis demonstrireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•svams martiv kiTxvebs Sesaswavli sxeulis/movlenis Sesaxeb; •akvirdeba Seswavlis obieqts sakuTari SegrZnebis organoebis an martivi xel-

sawyoebis gamoyenebiT;•usafrTxoebis wesebis dacviT monawileobs martiv praqtikul aqtivobebSi; • amoicnobs, aRwers da axarisxebs sxeulebs an/da movlenebs ilustraciaze

an realobaSi; •agrovebs da CainiSnavs kiTxvaze pasuxis gasacemad saWiro monacemebs (naxate-

bis, pirobiTi niSnebis saSualebiT);•efuZneba pirad mosazrebebs an/da dakvirvebis Sedegebs dasmul kiTxvaze pa-

suxis gasacemad;• iyenebs komunikaciis sxvadasxva formas (mag. naxati, zepirmetyveleba, ist)

sakuTari mosazrebebis an/da kvlevis Sedegebis wardgenisas.bun.I.5. moswavlem unda SeZlos lokaluri garemos aRwera da masSi orien-

tireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•amoicnobs da CamoTvlis saswavlo garemoSi (mag., saklaso oTaxi, skolis de-

refani, skolis ezo, sportuli darbazi, tualeti, bufeti, eqimis kabineti, adgili, sadac unda daelodos ufross) arsebul obieqtebs da saubrobs maT daniSnule-baze;

• iyenebs Sesabamis mimarTebiT terminebs (mag., Sors, axlos, Cemgan marjvniv, Cem zemoT, qvemoT) da gansazRvravs skolis teritoriaze arsebuli obieqtebis mdebareobas sakuTari Tavis mimarT;

•asrulebs da Tavadac gascems martiv instruqciebs, ara umetes 1-2 mimarTule-

49

bisa (mag., win da marjvniv) skolis teritoriaze orientirebisTvis;•dakvirvebis safuZvelze qmnis skolis naxats, saubrobs im detalebze, romle-

bmac misi gansakuTrebuli interesi gamoiwvia

resursebi: saxelmZRvanelo, samuSao rveuli, saklaso oTaxi.

winare codna: moswavlem unda icodes yofa-cxovrebaSi gavrcelebuli sagnebis amocnoba, suraTis aRwera, mimarTebiTi terminebis arsi.

gakveTilis msvleloba:

moswavleebi maswavlebeli

orga-

nizebis

forma

droresurse-

biaqtivobebi aqtivobebi

I nabiji

wyvilu-

ri5 wT

saxelmZR-

vanelo

moswavleebi aTvalier-

eben saxelmZRvaneloSi

ias saklaso oTaxs. mas-

wavleblis SekiTxvebze

pasuxis Semdeg CamoT-

vlian – ra sagnebi dgas

ias saklaso oTaxSi:

dafa, romelic kedel-

ze hkidia, karada,

merxebi. maswavlebelis

magida, urna, yvavilebi

fanjris rafaze.

maswavlebeli uTiTebs mos-

wavleebs daaTvalieron ias

da varskvlavbiWunas saklaso

oTaxi, CamoTvalon, ra dgas iq,

Tu pasuxi igvianebs maswavlebeli

exmareba bavSvebs da kiTxulobs

ias sametyvelo buStis Canawers:

`es merxia, es dafaa~. maswavlebe-

li ekiTxeba moswavleebs:

1) risTvis iyeneben dafas?

2) risTvisaa saWiro merxi?

50

II nabiji

wyvilu-

ri7 wT

saxelmZR-

vanelo

saklaso

oTaxi

moswavleebi adareben

saxelmZRvaneloSi

mocemul suraTs Tavis

saklaso oTaxs, amoic-

noben da asaxleben

sagnebs, romlebic maT

saklaso oTaxSicaa.

amave dros aRniSnaven,

rom maT klasSi igive

daniSnulebis sagnebi

gansxvavebulia: mag-

aliTad, sxvanairi dafa

hkidia, sxvanairi kara-

da da a.S.

Semdeg maswavlebeli sTavazobs

moswavleebs Tavisi saklaso

oTaxi Seadaron ias saklaso

oTaxs, risTvisac svams SekiTx-

vebs:

1) aris Tu ara dafa Cven klasSi?

2) aris Tu ara wignebis karada?

3) aris Tu ara merxebi Cven klas-

Si?

4) aris TuU ara urna?

5) aris Tu ara maswavlebelis

magida?

yvela SekiTxvis dasma aucile-

beli ar aris. sakmarisia daisvas

pirveli ori SekiTxva, danarCeni

sagnebis Sedareba ki moswavleeb-

ma TviTon unda SeZlon. yvela

zemoT CamoTvlil SekiTxvas

maswavlebeli svams ukidures

SemTxvevaSi. amave dros, maswav-

lebeli moswavleTa yuradRebas

amaxvilebs imaze, rom aRniSnon

– es sagnebi iseTivea, rogorc ias

saklaso oTaxSi, Tu gansxvavebu-

lia.

III nabiji

wyvilu-

ri5 wT

saxelmZR-

vanelo

moswavleebi suraTis

mixedviT CamoTvlian:

wignebis karada, magida,

skamebi, televizori,

savarZeli.

maswavlebeli uTiTebs moswav-

leebs daaTvalieron ias saxli,

CamoTvlian, ra dgas iq.

IV nabiji

2 wT

gantvirTvis mizniT

moswavleebi varjiSo-

ben

maswavlebeli moswavleebs as-

rulebinebs martiv fizikur

varjiSebs

51

V nabiji

indi-

vidua-

luri

10 wT

samuSao

rveuli

saklaso

oTaxi

moswavleebi ixseneben

da CamoTvlian, ra dgas

maT saxlSi. Semdeg ki

asruleben samuSao

rveulis davalebas.

maswavlebeli mimarTavs moswav-

leebs, gaixseneT, ra dgas Tqvens

saxlSi, Semdeg uTiTebs Seasru-

lon samuSao rveulis davaleba,

Semoxazon iseTi sagnebi, rome-

lic saxlSi aqvT da skolaSic

aris, sityvierad Camoayalibon,

ra msgavsebaa skolasa da saxls

Soris.

VI nabiji

jgufu-

ri6 wT

saklaso

oTaxi

gakveTilis Sejameba xdeba Tama-

SiT `vin mets daasaxelebs: maswav-

lebeli moswavleebs yofs jgufe-

bad. erTi jgufi asaxelebs erT

sagans, meore ganmartavs: risTvis

gamoiyeneba es sagani da, amave

dros, asaxelebs sxva sagans, rom-

lis mniSvnelobasac ganmartavs

sxva jgufi, TamaSi grZeldeba im

sagnebis CamoTvliT romelic

a) saxlSic aris da skolaSic

b) mxolod skolaSia da, amave

dros, ganmartaven, ratom ar aris

es sagnebi saxlSi

g) sagnebi, romlebic mxolod

saxlSia

d) daTvalon, ramdeni merxia maT

mwkrivSi.

maswavlebeli bolos azustebs:

maSasadame, zogierTi sagani sax-

lSic aris da skolaSic, zogi-

erTs mxolod skolaSi viyenebT,

zogierTs ki mxolod saxlSi.

niWieri moswavleebi: CamoTvlian iseT sagnebsac, romlebic suraTze ar Cans, magram maT klasSi aris – magaliTad, paltoebis sakidi, aRniSnavs, rom es sagani saxlSic aris, saxlSi aris agreTve – magaliTad urna, ro-melic, aseve, ar Cans suraTze. aRwers, ra aris gamofenili kedlebze klasSi da saxlSi da a.S. saubrobs skolasa da saxls Soris msgavse-ba-gansxvavebaze.

52

SSm – maswavleblis da klaselebis daxmarebiT amoicnobs – ra sagnebia skola-Si, romeli maTganis msgavsi sagnebia saxlSi, ra msgavsebaa saxlsa da skolas Soris.

Sefasebis sagani SesaZloa iyos: ramdenad SeuZlia moswavles klasSi arsebuli sagnebis CamoTvla da maT daniSnulebaze saubari, ramdenad SeuZlia saxlsa da skolaSi msgavsi sagnebis amocnoba. am sagnebis saWiroebis dasabuTeba saxlsa da skolaSi.

saWiroebs

gaumjobesebaskargi Zalian kargi

amoicnobs saklaso

oTaxSi ganlagebul

sagnebs, Tumca uWirs

maT daniSnulebaze

saubari. uWirs msgav-

si sagnebis amocnoba

saxlsa da skolaSi.

ver asabuTebs maT

saWiroebas.

amoicnobs saklaso oTaxSi

ganlagebul sagnebs, saubrobs

maT daniSnulebaze umravles

SemTxvevaSi.

SeuZlia msgavsi daniSnulebis

sagnebis amocnoba saxlsa da

skolaSi umravles SemTxvevaSi,

asabuTebs maT saWiroebas.

amoicnobs saklaso oTaxSi

ganlagebul sagnebs, sau-

brobs maT daniSnulebaze

nebismier SemTxvevaSi.

SeuZlia msgavsi daniSnulebis

sagnebis amocnoba saxlsa da

skolaSi. nebismier SemTxveva-

Si asabuTebs maT saWiroebas.

53

gakveTilis scenari VI

gakveTilis Tema: me da Cemi saklaso oTaxi

gakveTilis mizani: moswavlem gaacnobieros wesrigis mniSvneloba klasSi. mo-nawileoba miiRos klasSi qcevis wesebis CamoyalibebaSi. aRweros saklaso oTaxSi sagnebis ganlageba mimarTebiTi terminebis gamoyene-biT.

miznis Sesabamisi aqtivobebi: aRwers, msjelobs, gamoTqvams azrs, iyenebs mi-marTebiT terminebs saklaso oTaxSi sagnebis mdebareobis aRsawerad.

es aqtivobebi xels uwyobs Semdegi unarebis gamovlenas da ganviTarebas: se-miotikuri kompetenciis, msjelobis, azris gamoTqmis, analizis, Se-darebis, daskvnis gamotanis.

Semdegi codnis dagrovebas: moswavles ecodineba skolaSi qcevis wesebi.

Semdegi damokidebulebis Camoyalibebas: pasuxismgebloba skolis mimarT.

kavSiri standartTan: bun.I.1. moswavlem unda SeZlos praqtikul aqtivobebSi monawileoba da ele-

mentaruli kvleviTi unar-Cvevebis demonstrireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• svams martiv kiTxvebs Sesaswavli sxeulis/movlenis Sesaxeb; • akvirdeba Seswavlis obieqts sakuTari SegrZnebis organoebis an martivi xel-

sawyoebis gamoyenebiT;• usafrTxoebis wesebis dacviT monawileobs martiv praqtikul aqtivobebSi; • amoicnobs, aRwers da axarisxebs sxeulebs an/da movlenebs ilustraciaze

an realobaSi; • agrovebs da CainiSnavs kiTxvaze pasuxis gasacemad saWiro monacemebs (naxate-

bis, pirobiTi niSnebis saSualebiT);• efuZneba pirad mosazrebebs an/da dakvirvebis Sedegebs dasmul kiTxvaze pa-

suxis gasacemad;• iyenebs komunikaciis sxvadasxva formas (mag. naxati, zepirmetyveleba, ist)

sakuTari mosazrebebis an/da kvlevis Sedegebis wardgenisas.bun.I.5. moswavlem unda SeZlos lokaluri garemos aRwera da masSi orien-

tireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• amoicnobs da CamoTvlis saswavlo garemoSi (mag., saklaso oTaxi, skolis de-

refani, skolis ezo, sportuli darbazi, tualeti, bufeti, eqimis kabineti, adgili, sadac unda daelodos ufross) arsebul obieqtebs da saubrobs maT daniSnule-baze;

• iyenebs Sesabamis mimarTebiT terminebs (mag., Sors, axlos, Cemgan marjvniv, Cem zemoT, qvemoT) da gansazRvravs skolis teritoriaze arsebuli obieqtebis mdebareobas sakuTari Tavis mimarT;

• asrulebs da Tavadac gascems martiv instruqciebs, ara umetes 1-2 mimarTule-bisa (mag., win da marjvniv) skolis teritoriaze orientirebisTvis;

54

• dakvirvebis safuZvelze qmnis skolis naxats, saubrobs im detalebze, romle-bmac misi gansakuTrebuli interesi gamoiwvia.

resursebi: saxelmZRvanelo, samuSao rveuli, saklaso oTaxi.

winare codna: moswavles SeeZlos suraTis aRwera, esmodes mimarTebiTi ter-minebis arsi.

gakveTilis msvleloba:

moswavleebi maswavlebeli

organize-

bis formadro

re-

sursebiaqtivobebi aqtivobebi

I nabiji

wyviluri 4 wTsaxelmZ-

Rvanelo

moswavleebi aRweren

suraTs: `maswavlebeli

dgas dafasTan, moswav-

leebi sxedan merxebTan,

klasi mowesrigebulia~.

maswavlebeli mimarTavs

moswavleebs: daakvirdnen

pirvel suraTs saxelmZR-

vaneloSi da aRweron is.

II nabiji

individu-

aluri4 wT

saklaso

oTaxi

moswavleebi pasuxo-

ben, Cven klasSi msgavsi

situaciaa. moswavleebi

advilad mixvdebian,

rom ias klasSi da maT

klasSic mimdinareobs

gakveTili.

maswavlebeli ekiTxeba mos-

wavleebs:

1) hgavs TuU ara ias klasis

situacia maTi klasis situ-

acias?

2) ras fiqrobT, ias klasSi

gakveTili mimdinareobs Tu

dasvenebaa?

3) klasSi vin zis Sens ukan?

4) klasSi vin zis Sens win?

III nabiji

wyviluri 5 wTsaxelmZ-

Rvanelo

moswavleebi aRweren:

maswavlebeli klasSi ar

aris. moswavleebidan

zogierTi zis, zogierTi

fexze dgas da ise sau-

brobs. yvela sagani Tavis

adgilzea.

moswavleebi advilad

mixvdebian, rom suraTze

asaxulia dasveneba ias

klasSi.

moswavleebi akvirdebi-

an suraTs da gamoaqvT

daskvna, rom ias klasSi

wesrigia.

maswavlebeli mimarTavs mos-

wavleebs, aRweron ias klasi,

romelic meore suraTzea

gamosaxuli.

maswavlebeli ekiTxeba mos-

wavleebs:

1) am suraTze ias klasSi

dasvenebaa Tu gakveTili

mimdinareobs?

2) wesrigia TuU ara ias klasSi

dasvenebaze?

55

IV nabiji

wyviluri 4 wTsaxelmZ-

Rvanelo

moswavleebi akvirdebi-

an suraTs da aRweren

mouwesrigebel garemos

klasSi.

cxadia, maswavleblis

SekiTxvaze moswavleebi

upasuxeben, rom umjobe-

sia meore suraTze aRw-

erili garemo.

maswavlebeli mimarTavs mos-

wavleebs, rom daakvirdnen

mesame suraTs da aRweron.

maswavlebeli ekiTxeba mos-

wavleebs:

1) romeli garemoa maTTvis

mosawoni – meore suraTze

asaxuli Tu is, rac mesame

suraTze moCans?

V nabiji

individu-

aluri6 wT

formati

flomas-

terebi

moswavleebi usmenen

maswavlebels, gamoTq-

vamen mosazrebebs, raTa

Camoayalibon saklaso

oTaxSi qcevis wesebi:

1) dasvenebaze wynarad

vimoZraoT klasSi

2) vilaparakoT mSvidad

3) avkrifoT iatakze

dayrili furclebi da

movaTavsoT urnaSi

4) gavasworoT merxebi

5) drodadro wyali da-

vusxaT yvavilebs

6) gavwmindoT dafa.

maswavlebeli mimarTavs mos-

wavleebs: imisaTvis, rom Cven

klasSi yovelTvis wesrigi

iyos, SevTanxmdeT, rogor

unda moviqceT. amisaTvis

gaixseneT, rogor iqceviT

saxlSi, rogor icavT wes-

rigs.

erToblivad SemuSavebul

dasrulebul qcevis wesebs

maswavlebeli wers forma-

tze da moswavleebis damx-

arebiT akravs kedelze.

VI nabiji

individu-

aluri2 wT

moswavleebi asruleben

martiv fizikur var-

jiSebs.

gantvirTvis mizniT mas-

wavlebli fizikurad avar-

jiSebs moswavleebs.

56

VII nabiji

individu-

aluri6 wT

moswavleebi pasuxoben

maswavleblis SekiTxvebs

– kidev erTxel afiq-

sireben skolis teri-

toriaze mniSvnelovani

obieqtebis mdebareobas.

maswavlebeli kidev erTxel

imeorebs mimarTebiT ter-

minebs. ekiTxeba moswavleebs:

1) saklaso oTaxSi fanjara

Sengan marjvnivaa Tu marcx-

niv?

2) saklaso oTaxSi kari Sen-

gan marjvnivaa Tu marcxniv?

3) vin zis Sens ukan?

4) vin zis Sens win?

5) saklaso oTaxidan sad

gavdivarT?

6) Cven klasSi mosaxvedrad

kibe amoviareT Tu ara? ro-

mel sarTulzea Cveni klasi?

7) rogor movxvdeT mosac-

delidan Cvens klasSi?

8) romel sarTulzea eqimis

kabineti? sportdarbazi?

9) rogor movxdeT Cveni

klasidan bufetSi?

VIII nabiji

individu-

aluri4 wT

samuSao

rveuli

asruleben samuSao rveu-

lis meore davalebas.

zeviT-qveviT terminebis

gasameoreblad maswavle-

beli uTiTebs moswavleebs

Seasrulon samuSao rveulis

meore davaleba. maswavle-

beli martivad amowmebs

davalebas. ekiTxeba moswav-

leebs: vin gaaferada droSa

mwvaned? vin gaaferada urna

wiTlad? aqebs, vinc sworad

Seasrula davaleba, waaxal-

isebs imaTac, vinc ver SeZlo

sworad Sesruleba, amx-

nevebs da sTxovs, rom ufro

yuradRebiT da guldasmiT

imuSaon.

niWieri moswavleebi damoukideblad, maswavleblis daxmarebis gareSe ayali-bebs – rogor icavs wesrigs saxlSi da rogor unda moiqces saklaso oTaxsa Tu derefanSi, bufetSi, zogadad skolaSi.

57

SSm – moswavle maswavleblis damxarebiT suraTis mixedviT asxvavebs mowesrige-bul da mouwesrigebel saklaso oTaxs, afiqsirebs Tavis damokide-bulebas mowesrigebuli garemosadmi.

Sefasebis sagani SesaZloa iyos: ramdenad asxvavebs moswavle mowesrigebul ga-remos mouwesrigebelisagan. ramdenad SeuZlia skolaSi qcevis wesebis Camoyalibeba da dacva.

saWiroebs

gaumjobesebaskargi Zalian kargi

uWirs mowesrigebuli

garemos gasxvaveba mou-

wesrigeblisagan. uWirs

skolaSi qcevis wesebis

Camoyalibeba da maTi

dacva.

asxvavebs mowesrigebul

garemos mouwesrige-

blisagan, ayalibebs

skolaSi qcevis wesebs

da icavs maT umravles

SemTxvevaSi. saubrobs

qcevis wesebis dacvis

mniSvnelobaze.

detalurad asxvavebs mowes-

rigebul garemos mouwesrige-

blisagan, ayalibebs skolaSi

qcevis wesebs da icavs maT

nebismier SemTxvevaSi.

zedmiwevniT saubrobs qcevis

wesebis dacvis mniSvnelobaze

P.S. samuSao rveulis davalebis instruqciebi

2. daakvirdi suraTs, rac dafis zemoTa, gaaferade mwvaned, rac dafis

qve moTaa – wiTlad.

58

gakveTilis scenari VII

gakveTilis Tema: SevxedoT sagzao maniSneblebs

gakveTilis mizani: moswavlem gaacnobieris usafrTxo mgzavrobisaTvis sag-zao maniSneblebis aucilebloba. SeeZlos sagzao maniSneblebis arsis amocnoba da adekvaturi qmedeba.

miznis Sesabamisi aqtivobebi: amoicnos, daimaxsovros, gaanalizos, monawileo-ba miiRos simulaciur TamaSebSi, daamzados maniSneblebi.

es aqtivobebi xels uwyobs Semdegi unarebis gamovlenasa da ganviTarebas: da-maxsovrebis, gaanalizebis, motoruli, adekvaturi qmedebis.

kavSiri standartTan: bun.I.1. moswavlem unda SeZlos praqtikul aqtivobebSi monawileoba da ele-

mentaruli kvleviTi unar-Cvevebis demonstrireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•svams martiv kiTxvebs Sesaswavli sxeulis/movlenis Sesaxeb; •akvirdeba Seswavlis obieqts sakuTari SegrZnebis organoebis an martivi xel-

sawyoebis gamoyenebiT;•usafrTxoebis wesebis dacviT monawileobs martiv praqtikul aqtivobebSi; • amoicnobs, aRwers da axarisxebs sxeulebs an/da movlenebs ilustraciaze

an realobaSi; •agrovebs da CainiSnavs kiTxvaze pasuxis gasacemad saWiro monacemebs (naxate-

bis, pirobiTi niSnebis saSualebiT);•efuZneba pirad mosazrebebs an/da dakvirvebis Sedegebs dasmul kiTxvaze pa-

suxis gasacemad;• iyenebs komunikaciis sxvadasxva formas (mag. naxati, zepirmetyveleba, ist)

sakuTari mosazrebebis an/da kvlevis Sedegebis wardgenisas.bun.I.5. moswavlem unda SeZlos lokaluri garemos aRwera da masSi orien-

tireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• amoicnobs da ganmartavs quCaSi moZraobis wesebis amsaxvel pirobiT niSnebs,

xsnis maTi dacvis aucileblobas, saubrobs usafrTxo moZraobis wesebis dacvis aucileblobaze.

resursebi: muyao, flomasterebi, makrateli, webo.

winare codna: moswavles SeeZlos martivi gamosaxulebis arsis damaxsovreba, wesebis Sesabamisad moqmedeba.

59

gakveTilis msvleloba:

moswavleebi maswavlebeli

organize-

bis formadro resursebi aqtivobebi aqtivobebi

I nabiji

wyviluri 2 wT danarTi 2

moswavleebi, sa-

varaudod, advilad

mixvdebian, rom am

aRniSvnebidan erTi

krZalavs cecxlis dan-

Tebas, meore – sokos

dakrefas.

maswavlebeli moswavleebs

uCvenebs or amkrZalav niSans

(ix. danarTiU 2) da ekiTxeba

moswavleebs: ras krZalavs es

aRniSvnebi?

II nabiji

wyviluri 2 wT

moswavleebi gamoTq-

vamen varaudebs: TuU

cecxls davanTebT,

xanZari gaCndeba, soko

SeiZleba ar iyos sakve-

bad vargisi da a.S.

maswavlebeli ekiTxeba

moswavleebs: risTvisaa

saWiro es aRniSvnebi? TuU

moswavleTa pasuxebi ar aris

srulyofili, maswavlebeli

azustebs saboloo pasuxs,

rom maniSneblebi SemoRebu-

lia adamianTa sasikeTod.

III nabiji

individu-

aluri2 wT

saxelmZR-

vanelo

zogierTi moswavle,

gansakuTrebiT qalaq-

Si mcxovrebi ,advilad

daasaxelebs, rom tro-

tuari aris is adgili,

sadac manqanebi ar

moZraoben da moZrao-

ben mxolod fexiT

mosiaruleebi.

maswavlebeli uTiTebs

moswavleebs, gadaSalon

saxelmZRvanelo da daak-

virdnen suraTs. amave dros,

upasuxon SekiTxvas: ras NniS-

navs sityva trotuari?

IV nabiji

2 wT

moswavleebi ismenen

maswavleblis saubars.

maswavlebeli ganmartavs,

rom trotuarze moZraoba

usafrTxoa, xolo quCaze

siaruli, sadac manqanebi

moZraoben, adamianebisaTvis

saxifaToa, iqac ki, sadac

trotuari ar aris, arsebobs

viwro biliki quCis gaswvriv.

60

V nabiji

individu-

aluri3 wT

saxelmZR-

vanelo

1) moswavleebi pasuxo-

ben, rom suraTze gamo-

saxulia oTxi bavSvi

2) maTgan ori arRvevs

quCaSi moZraobis we-

sebs maT acviaT lurji

da wiTeli maisurebi

maswavlebeli uTiTebs mos-

wavleebs daakvirdnen mesame

suraTs.

svams SekiTxvebs:

1) ramdeni bavSvia gamosaxu-

li suraTze?

2) ramdeni bavSvi arRvevs

quCaSi moZraobis wesebs? ra

feris maisurebi acviaT maT?

3) ramdeni bavSvi ar arRvevs

quCaSi moZraobis wesebs?

ra feris maisurebi acviaT

maT?

VI nabiji

individu-

aluri5 wT

saxelmZR-

vanelo,

dafa.

carci

moswavleebi usme-

nen maswavlebels.

saxelmZRvaneloSi

suraTze amoicnoben

zebra gadasavlels da

furcelze an dafaze

gamosaxaven mis imita-

cias.

maswavlebeli moswavleebs

acnobs `zebra~ gadasavlels:

`quCis gadakveTa SeiZleba

ara yvelgan, aremed zolian

nawilSi, rasac zebra ewode-

ba. zolebi saWiroa imitom,

rom adamianma gadasasvle-

li SeniSnos da mZRolmac

icodes, rom aq SeiZleba

fexiT mosiarule gamoCndes~.

Semdeg sTavazobs moswav-

leebs amoicnon saxelmZR-

vaneloSi zebra gadasasvle-

lis suraTi, Semdeg ki dafaze

an furcelze gamosaxon misi

imitacia.

VII nabiji

wyviluri 5 wTsaxelmZR-

vanelo

moswavleebi pasuxoben

maswavleblis SekiTx-

vebs.

maswavlebeli moswavleebs

acnobs sxva sagzao maniSne-

blebsac saxelmZRvanelos

mixedviT.

1) romeli maniSnebeli aRniS-

navs miwisqveSa Casasvlels?

2) romeli maniSnebeli aRniS-

navs velosipediT moZrao-

bas?

3) romeli maniSnebeli aRniS-

navs qveiTis moZraobas?

61

VIII nabiji

individu-

aluri3 wT

samuSao

rveuli

moswavleebi asrule-

ben samuSao rveulis

Sesabamis davalebas.

ganmartaven, ratom

miiRes aseTi gad-

awyvetileba

maswavlebeli uTiTebs mos-

wavleebs Seasrulon samuSao

rveulis davaleba. davalebis

siswores maswavlebeli amow-

mebs individuarurad

IX nabiji

moswavleebi pasuxoben

maswavlebelis SekiTx-

vebs:

1) dRes gaecnen sagzao

niSnebs da quCaSi moZ-

raobis wesebs

2) sagzao niSnebi saW-

iroa usafrTxo moZ-

raobisaTvis

3) zebra gadasavleli

saWiroa erTi tro-

tuaridan meoreze

usafrTxo gadasvli-

saTvis

4) miwisqveSa gadasav-

leli saWiroa iq,

sadac bevri manqanebi

moZraobs da usafrTxo

gadasasvlelia saWiro

maswavlebeli ajamebs ga-

kveTils SekiTxvebiT:

1) ra gaiges dRes axali?

2) risTvisaa saWiro sagzao

maniSneblebi?

3) risTvisa saWiro zebra

gadasasvleli?

4) risTvisa saWiro miwisqveSa

gadasasvleli?

niWieri moswavleebi amoicnoben sxva maniSneblebsac, magaliTad, `miwiszeda gadasavleli~, `manqaniT moZraoba akrZalulia~, `fexiT mosiarulis moZraoba akrZalulia~ da sxva.

SSm – klaselebisa da maswavleblis daxmarebiT Rebulobs monawileobas simula-ciur TamaSSi, amoicnobs sagzao maniSneblebs.

Sefasebis sagani SeiZleba iyos: ramdenad acnobierebs moswavle sagzao maniSneb-lebis aucileblobas usafrTxo moZraobisaTvis.

ramdenad SeuZlia sagzao niSnebis amocnoba da adekvaturi qmedeba.

62

saWiroebs

gaumjobesebaskargi Zalian kargi

uWirs saubari sagzao

maniSneblebis mniSvn-

elobis Sesaxeb usa-

frTxo moZraobisaTvis,

amoicnobs sagzao

maniSneblebs mxolod

calkeul SemTxvevaSi.

saubrobs sagzao maniSneb-

lebis mniSvnelobis Sesaxeb

usafrTxod moZraobisaT-

vis, gansazRvrulad amoic-

nobs sagzao maniSneblebs,

umravles SemTxvevaSi moq-

medebs sagzao maniSneblis

arsis Sesabamisad.

zedmiwevniT saubrobs da

asabuTebs sagzao maniSne-

blebis mniSvnelobas usa-

frTxod moZraobisaTvis,

gansazRvrulad amoicnobs

sagzao maniSneblebs yvela

SemTxvevaSi da moqmedebs

sagzao maniSneblebis arsis

Sesabamisad.

63

gakveTilis scenari VIII

gakveTilis Tema: SevxedoT SuqniSans

gakveTilis mizani: moswavlem gaacnobieris SuqniSnis mniSvneloba quCaSi usa-frTxo moZraobisaTvis.

SeZlos SuqniSnis ferebis arsis amocnoba da adekvaturi qmedeba

miznis Sesabamisi aqtivobebi: amoicnos, daimaxsovros, gaanalizos, monawileo-ba miiRos simulaciur TamaSSi, daamzados maniSneblebi

es aqtivobebi xels uwyobs Semdegi unarebis gamovlenasa da ganviTarebas: analizis, mizez-Sedegobrivi kavSirebis damyarebis, TanamSromlobis,

komunikaciis, motoruli, raodenobrivi kompetenciis.

Semdegi codnis dagrovebas: moswavles daugrovdeba gansazRvruli codna qu-CaSi usafrTxo moZraobis wesebis Sesaxeb

Semdegi damokidebulebis Camoyalibebas: pasuxismgebliani damokidebuleba sakuTari Tavis, sxvebisa da garemos mimarT.

kavSiri standartTan:

bun.I.1. moswavlem unda SeZlos praqtikul aqtivobebSi monawileoba da ele-mentaruli kvleviTi unar-Cvevebis demonstrireba.

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•svams martiv kiTxvebs Sesaswavli sxeulis/movlenis Sesaxeb; •akvirdeba Seswavlis obieqts sakuTari SegrZnebis organoebis an martivi xel-

sawyoebis gamoyenebiT;•usafrTxoebis wesebis dacviT monawileobs martiv praqtikul aqtivobebSi; • amoicnobs, aRwers da axarisxebs sxeulebs an/da movlenebs ilustraciaze

an realobaSi; •agrovebs da CainiSnavs kiTxvaze pasuxis gasacemad saWiro monacemebs (naxate-

bis, pirobiTi niSnebis saSualebiT);•efuZneba pirad mosazrebebs an/da dakvirvebis Sedegebs dasmul kiTxvaze pa-

suxis gasacemad;• iyenebs komunikaciis sxvadasxva formas (mag. naxati, zepirmetyveleba, ist)

sakuTari mosazrebebis an/da kvlevis Sedegebis wardgenisas.bun.I.5. moswavlem unda SeZlos lokaluri garemos aRwera da masSi orien-

tireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•amoicnobs da ganmartavs quCaSi moZraobis wesebis amsaxvel pirobiT niSnebs,

xsnis maTi dacvis aucileblobas, saubrobs usafrTxo moZraobis wesebis dacvis aucileblobaze.

winare codna: moswavlem icodes, rom quCaSi usafrTxod moZraobisaTvis Se-moRebulia maniSneblebi

64

resursebi: muyao, flomasterebi, makrateli, webo.

gakveTilis msvleloba:

moswavleebi maswavlebeli

organize-

bis formadro resursebi aqtivobebi aqtivobebi

I nabiji

wyviluri 3 wTsaxelmZR-

vanelo

zogierTi moswavle,

gansakuTrebiT qa-

laqSi mcxovrebi, ad-

vilad da asaxelebs,

rom es aris Suqni-

Sani

maswavlebeli uTiTebs mos-

wavleebs gadaSalon saxelmZ-

Rvanelo da daasaxelon, ra

aris gamosaxuli suraTze.

Tu moswavles uWirs pasuxis

gacema maswavlebeli uxsnis

mas, rom es aris SuqniSani,

romelic quCaSi adamianebi-

sa da manqanebis moZraobas

awesrigebs.

imisaTvis, rom quCa gadaWra

da erTi trotuaridan meo-

reze usafrTxod gadaxvide

saWiroa vuyuroT SuqniSans,

fexiT mosiarules gadasv-

la maSin SeuZlia, rodesac

anTia mwvane Suqi, Tu wiTeli

anTia quCis gadakveTa ar

SeiZleba, am dros manqanebi

moZraoben, yviTeli gvaval-

debulebs movicadoT – ra

ainTeba wiTeli Tu mwvane da

Sesabamisad moviqceT.

II nabiji

wiTeli 3 wTsaxelmZR-

vanelo

moswavleebi afiq-

sireben – ra SemTx-

vevaSia quCis gada-

kveTa usafrTxo da

pasuxoben maswav-

lebels, rom ia icavs

quCaSi usafrTxo

moZraobis wesebs.

maswavlebeli uTiTebs mos-

wavleebs: Sexedon suraTs

saxelmZRvaneloSi da upa-

suxon – sworad iqceva Tu

ara ia quCis gadakveTisas.

65

III nabiji

individu-

aluri5 wT

samuSao

rveuli

moswavleebi as-

ruleben samuSao

rveulis davalebas,

pirvel SuqniSans

aferadeben mwvaned

da meores wiTlad.

maswavlebeli uTiTebs mos-

wavleebs Seasrulon samuSao

rveulis davaleba. maswav-

lebeli advilad amowmebs

davalebas Semdegi SekiTxve-

biT:

1) vin gaaferada pirveli

SuqniSani mwavned?

2) vin gaaferada meore Suqni-

Sani wiTlad?

IV nabiji

jgufuri 5 wT

muyao,

makrateli,

webo

moswavleebi gamoW-

rian sagzao maniS-

neblebs da awebeben

muyaoze

maswavlebeli iyenebs dara-

narT 3-ze mocemul sagzao

maniSneblebs, is urigebs am

sagzao maniSneblebs moswav-

leebs da miuTiTebs: gamoW-

ran es maniSneblebi da daawe-

bon muyaoze cal-calke.

VII nabiji

mTeli

klasi2 wT

asruleben martiv

fizikur varjiSs

gantvirTvis mizniT maswav-

lebeli moswavleebs as-

rulebinebs martiv fizikur

varjiSs.

VIII nabiji

jgufuri 5 wTsagzao maniS-

neblebi

moswavleebi as-

ruleben maswavleb-

lis miTiTebebs,

erTvebian zepir

karnaxSi, rac gana-

mtkicebs maT codnas

quCaSi usafrTxod

moZraobis wesebis

Sesaxeb

maswavlebeli atarebs ze-

pir karnaxs. aCvenebs sazgao

niSans moswavleebs, isini ki

asaxeleben – ras aRniSnavs

es niSani. Semdeg piriqiT –L

is asaxelebs mniSvnelobas,

moswavleTa jgufi ki aswevs

Sesabamis niSans.

66

IX nabiji

jgufuri 12 wT

danarTi,

mcire zomis

saTamaSo

kacunebi,

mcire zomis

saTamaSo

manqanebi.

moswavleebi as-

ruleben maswavleb-

lis miTiTebebs.

maswavlebeli urigebs mos-

wavleTa jgufs me-4 da me-5

danarTs, sadac gamosaxulia

carieli quCa da aseve tro-

tuarebi, saTamaSo kacunebs

(5 c) da saTamaSo manqanebs (2

c).

me-4 danarTze `zebra~ ga-

dasavleli ar aris,

me-5 danarTze aris `zebra~

gadasasvleli.

uTiTebs moswavleebs:

a) ganaTavson quCaze fexiT

mosiaruleebi da manqanebi

ise, rom yvela icavdes usa-

frTxod moZraobis wess.

b) ganaTavsos fexiT mosiaru-

leebi ise, rom ori maTgani

arRvevdes quCaSi moZraobis

wess.

g) ganaTavson fexiT mo-

siarulebi ise, rom yvela

icavdes moZraobis usafrTx-

oebis wess

d) ganalagon fexiT mosiaru-

leebi ise, rom ori maTgani

arRvevdes quCaSi moZraobis

usafrTxoebis wess. maswav-

lebeli davalebas amowmebs

jgufebs Soris CamovliT.

niWieri moswavleebi simulaciuri TamaSis dros qmnis gansxvavebul situaciebs

da ganmartavs mas. magaliTad, xazavs gzajvaredins, aRwers SuqniSnis moqmedebis princips gzajvaredinze.

SSm – klaselebisa da maswavlebelis daxmarebiT Rebulobs monawileobas simu-laciur TamaSSi, zepir karnaxSi.

Sefasebis sagani SesaZloa iyos: ramdenad SeuZlia moswavles amoicnos da gan-martos SuqniSnis moqmedebis principi. daicvas SuqniSnis Sesabamisad moZraobis usafrToxebis wesebi.

gaanalizos sagzao situacia SuqniSnis ferebisa da sxva sagzao maniS-neb lebTan mimarTebiT.

67

saWiroebs

gaumjobesebaskargi Zalian kargi

uWirs SuqniSanSi ferebis

cvlilebis gaazreba da

adekvaturad qmedeba.

uWirs simulaciur

TamaSSi monawileoba da

sazgao situaciis gaanal-

izeba SuqniSnis ferebTan

da sxva sagzao maniSneb-

lebTan mimarTebiT.

gaazrebuli aqvs SuqniSnis

ferebis cvlilebis mniSvn-

eloba da moqmedebs adek-

vaturad umravles SemTx-

vevaSi,

erTveba simulaciur

TamaSSi, gaiazrebs sag-

zao situacias SuqniSnis

ferebTan da sxva sag-

zao maniSneblebTan

mimarTebiT.

zedmiwevniT aqvs gaazre-

buli SuqniSanSi ferebis

cvlilebis mniSvneloba da

moqmedebs adekvaturad nebi-

smier SemTxvevaSi. aqtiurad

erTveba simulaciur TamaSSi,

aanalizebs sagzao situa-

cias SuqniSnis ferebTan da

sxva sagzao maniSneblebTan

mimarTebiT nebismier SemTx-

vevaSi.

68

gakveTilis scenari IX

gakveTilis Tema: Seamowme Seni codna

gakveTilis mizani: gavlili masalis gameoreba. moswavlis codnis sistematize-ba.

miznis Sesabamisi aqtivobebi: moswavlem gaixsenos naswavli, aRmofxvras codna-Si arsebuli xarvezebi, erTmaneTTan daakavSiros Seswavlili cnebebi.

es aqtivobebi xels uwyobs Semdegi unarebis gamovlenas da ganviTarebas: informacias reproduqciis, analizis, mizezSedegobrivi kavSiris damyarebis, varaudis gamoTqmis da dasabuTebis.

Semdegi codnis dagrovebas: codnis gaRrmaveba skolisa da mimdebare terito-riaze arsebuli obieqtebisa da quCaSi moZraobis wesebis Sesaxeb.

Semdegi damokidebulebis Camoyalibebas: pasuxismgebluri damokidebuleba sakuTari Tavis, sxvebis da garemos mimarT.

kavSiri standartTan: bun.I.1. moswavlem unda SeZlos praqtikul aqtivobebSi monawileoba da ele-

mentaruli kvleviTi unar-Cvevebis demonstrireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•svams martiv kiTxvebs Sesaswavli sxeulis/movlenis Sesaxeb; •akvirdeba Seswavlis obieqts sakuTari SegrZnebis organoebis an martivi xel-

sawyoebis gamoyenebiT;•usafrTxoebis wesebis dacviT monawileobs martiv praqtikul aqtivobebSi; • amoicnobs, aRwers da axarisxebs sxeulebs an/da movlenebs ilustraciaze

an realobaSi; •agrovebs da CainiSnavs kiTxvaze pasuxis gasacemad saWiro monacemebs (naxate-

bis, pirobiTi niSnebis saSualebiT);•efuZneba pirad mosazrebebs an/da dakvirvebis Sedegebs dasmul kiTxvaze pa-

suxis gasacemad;• iyenebs komunikaciis sxvadasxva formas (mag., naxati, zepirmetyveleba, ist)

sakuTari mosazrebebis an/da kvlevis Sedegebis wardgenisas.bun.I.5. moswavlem unda SeZlos lokaluri garemos aRwera da masSi orien-

tireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•amoicnobs da CamoTvlis saswavlo garemoSi (mag., saklaso oTaxi, skolis de-

refani, skolis ezo, sportuli darbazi, tualeti, bufeti, eqimis kabineti, adgili, sadac unda daelodos ufross) arsebul obieqtebs da saubrobs maT daniSnule-baze;

• iyenebs Sesabamis mimarTebiT terminebs (mag., Sors, axlos, Cemgan marjvniv, Cem zemoT, qvemoT) da gansazRvravs skolis teritoriaze arsebuli obieqtebis mdebareobas sakuTari Tavis mimarT;

•asrulebs da Tavadac gascems martiv instruqciebs, ara umetes 1-2 mimarTule-bisa (mag., win da marjvniv) skolis teritoriaze orientirebisTvis;

69

•dakvirvebis safuZvelze qmnis skolis naxats, saubrobs im detalebze, romle-bmac misi gansakuTrebuli interesi gamoiwvia;

•maswavleblis daxmarebiT, TanaklaselebTan erTad ayalibebs da icavs loka-lur garemoSi (mag., klasSi, skolaSi, ezoSi, quCaSi, saxlSi) qcevis wesebs (mag., icavs skolis sisufTaves);

• amoicnobs da ganmartavs quCaSi moZraobis wesebis amsaxvel pirobiT niSnebs, xsnis maTi dacvis aucileblobas, saubrobs usafrTxo moZraobis wesebis dacvis aucileblobaze.

resursi: saxelmZRvanelo, formati, makrateli, flomasteri, webo

winare codna: moswavlem unda icodes skolis teritoriaze arsebuli obieqtis daniSnuleba, mimarTebiTi terminebis gamoyeneba, gansazRvruli sag-zao maniSneblebis amocnoba da adekvaturi moqmedeba.

gakveTilis msvleloba:

moswavleebi maswavlebeli

organize-

bis formadro resursebi aqtivobebi aqtivobebi

jgufuri 10 wTsaxelmZR-

vanelo

moswavleebi akvirdebian

suraTebs da varaudoben,

rom pirvel SemTxvevaSi ia

imyofeba bufetSi (asabuTe-

ben: radgan ia Wams da saWmeli

iyideba bufetSi).

meore SemTxvevaSi ia imyofeba

eqimis kabinetSi (dasabuTeba:

radgan ias TiTs uxveven da

TeTrxalaTiani eqimia).

mesame SemTxvevaSi

varskvlavbiWuna imyofeba

sportdarbazSi (dasabuTe-

ba: burTi da sxva sportuli

sagnebi dgas).

meoTxe SemTxvevaSi ia zis

mosacdlSi (dasabuTeba: didi

oTaxia, sadac ufrosebic ari-

an bavSvebTan erTad).

mexuTe SemTxvevaSi

varskvlavbiWuna zis bib-

lioTekaSi (dasabuTeba: am

oTaxSi bevri wignebia).

maswavlebeli

uTiTebs moswavleebs,

saxelmZRvaneloSi

mocemuli suraTebis

mixedviT imsjelon,

sad imyofeba ia an

varskvlavbiWuna.

TiToeul SemTxvevaSi

maswavlebeli ekiTx-

eba moswavleebs, TuU

ratom fiqroben ase,

agreTve, sad mdebare-

obs es obieqti.

70

II nabiji

jgufuri 8 wT

formati

3 c.

flomas-

teri,

webo,

makrate-

li,

muyao.

moswavleebi amzadeben sam

formats. erTze awebeben or

nacrisfer rgols da SuaSi

yviTels, meoreze or nacris-

fer rgols da qvemoT wiTels,

mesameze or nacrisfers da

zeda mwvane rgols. maSasa-

dame, TiToeul formatze sami

rgolia, romelTagan mxolod

erTi `anaTebs~.

maswavleblis mi-

TiTebiT da monaw-

ileobiT moswav-

leebi gamoWrian

cxra rgols, maTgan

erTs gaaferade-

ben mwvaned, meores

wiTlad, mesames

yviTlad, danarCen

rgolebs aferadeben

nacrisfrad, awebeben

muyaoze.

III nabiji

17 wT

formati

`Suqni-

Sani~ 3 c.

carci.

moswavleebi ezoSi carciT

xataven zebras da damzadebu-

li `SuqniSnebiT~ monawil-

eoben simulaciur TamaSSi

sagzao wesebis Sesaxeb.

maswavlebels moswav-

leebi gahyavs ezoSi

niWieri moswavleebi saubroben, ramdenad Sorsaa maTi skola sabavSvo baRTan SedarebiT, romelSic dadiodnen, saubroben skolis teritoriaze arsebuli obieqtebis mdebareobaze mimarTebiTi terminebis gamoye-nebiT. amoicnoben ramdenime iseT sagzao niSans, romelic gakveTilze ar ganxilula. amJRavneben gzaze moZraobis wesebis codnas da icaven maT konkretul situciaSi.

SSm – maswavleblis da Tanaklaselebis daxmarebiT amoicnobs ramdenime obie-qts, mag. bufets, tualets. xsnis SuqniSnis ferebis Sesabamisi qmede-bebis siswores.

Sefasebis sagani SeiZleba iyos: ramdenad xsnis moswavle skolis teritoriaze arsebuli obieqtis daniSnulebas da mdebareobas mimarTebiTi ter-minebis gamoyenebiT.

ramdenad SeuZlia moswavles sagzao niSnebis mniSvnelobis dasabuTe-ba, amocnoba da adekvaturi qmedeba.

71

saWiroebs

gaumjobesebaskargi Zalian kargi

uWirs skolis teritori-

aze arsebuli obieqtebis

amocnoba da maT mniS-

vnelobaze msjeloba.

aRwers maT mdebareobas

mimarTebiTi terminebiT

mxolod calkeul SemTx-

vevaSi. uWirs sagzao

maniSneblebis amocnoba da

adekvaturi qmedeba.

amoicnobs skolis teri-

toriaze arsebul obi-

eqtebs da msjelobs maT

mniSvnelobaze umravles

SemTxvevaSi. aRwers maT

mdebareobas mimarTebi-

Ti terminebiT mxolod

umravles SemTxvevaSi.

asabuTebs sagzao man-

iSneblebis arsebobas,

amoicnobs maT da mo-

qmedebs adekvaturad

umravles SemTxvevaSi.

amoicnobs skolis terito-

riaze arsebul obieqtebs da

msjelobs maT mniSvnelobaze

nebismier SemTxvevaSi. aRwers

maT mdebareobas mimarTebi-

Ti terminebiT nebismier

SemTxvevaSi. asabuTebs sag-

zao maniSneblebis arsebobis

aucileblobas, amoicnobs maT

da moqmedebs adekvaturad

umravles SemTxvevaSi.

I klasi. I Tema. skolasimulaciuri TamaSi `sad vimyofebi~

1) maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs, romel obieqtebs gaecnen skolis teri-toriaze eqskursiis dros.

moswavleebi CamoTvlian: biblioTeka, eqimis kabineti, sportdarbazi, bufeti, mosacdeli, skolis ezo.

(Tu ver CamoTvales, maswavlebeli exmareba, rom CamonaTvali srulyofili iyos).

2) maswavlebeli survilis mixedviT iZaxebs moswavles, an moswavleebs (2-3 moswavle), romlebic ganasaxiereben TiToeuli obieqtis daniSnulebas, magaliTad, sportdarbazSi iTamaSeben burTiT, danarCenebma ki unda amoicnon, sad imyofebian es moswavle/moswavleebi.

moswavleebma isic unda ganmarton, sad mdebareobs esa Tu is obieqti da aRwe-ron, ra gza unda gaiaron saklaso oTaxidan am obieqtamde.

mosacdelSi _ ori-sami moswavle CanTebianad sxedan wynarad, mijriT dadg-mul skamebze da icdian.

• sportdarbazSi _ ori an sami moswavle TamaSobs burTiT, an ori TamaSobs da mesame fizikurad varjiSobs.

• biblioTekaSi _ ori-sami moswavle wigns kiTxulobs, an ramdenime wigni devs da iqidan irCeven wignebs.

• bufetSi _ erTjeradi TefSidan erTjeradi CangliT an kovziT kvebas gana-saxiereben.

• eqimis kabinetSi _ erTi moswavle meores uxvevs xels an akravs dasawebebels, `santaviks~.

72

I klasi. I Tavi. skola

Sefasebis sqema (Seamowme Seni codna)

kriteriumisaWiroebs gaum-

jobesebaskargi Zalian kargi

suraTze

skolis

obieqtebis

amocnoba

damatebiTi miniSne-

bebiT SeuZlia erTi

an ori obieqtis

sworad amocnoba.

sworad amoicnobs

obieqtebs umravles

SemTxvevaSi.

sworad amoicnobs

obieqtebs yvela

SemTxvevaSi.

obieqtebis

daniSnule-

baze msje-

loba

uWirs obieqtis

daniSnulebaze msj-

eloba

sworad msjelobs

obieqtis daniSnule-

baze umravles SemTx-

vevaSi.

sworad msjelobs

obieqtis daniSnule-

baze yvela SemTx-

vevaSi.

obieqtis

mdebareo-

bis aRwera

ver aRwers obieqtis

mdebareobas Tavis

skolaSi. uWirs aR-

weros, rogor mi-

vides am obieqtamde.

aRwers obieqtis mde-

bareobas Tavis sko-

laSi. aRwers, rogor

mivides am obieqtem-

de. aRweraSi SeiniSne-

ba mcire xarvezebi.

sworad aRwers

obieqtis mdebareo-

bas Tavis skolaSi.

sworad aRwers,

rogor mivides am

obieqtamde.