“ยทธศาสตรของมหาวทยาลยแมโจ-แพร เฉลมพระเกยรต เนนเรองดน นำา ปา และอาหาร

ปลอดภย ซงสอดคลองกบยทธศาสตรมหาวทยาลยแมโจ ยทธศาสตรจงหวด และยทธศาสตรประเทศ

แมโจ-แพรฯ เปนสถาบนการศกษาในพนทจงหวดแพรและทำางานในพนท ซงปนไดรบ

งบประมาณบรณาการจากรฐบาลใหดำาเนนโครงการสงเสรมและพฒนาระบบเกษตรอนทรย ภายใต

โครงการนมกจกรรมยอยทงหมด 14 กจกรรม ประกอบดวยการใหความรเกยวกบการทำาระบบเกษตร

แบบอนทรย การตลาด และการแปรรปผลผลตใหเปนผลตภณฑ เพอเพมมลคาใหกบสนคาเกษตรอนทรย

นน ๆ แกชมชนในจงหวดภาคเหนอตอนบน มหาวทยาลยจะนำารองใหเกษตรกรในชมชนทำาระบบ

เกษตรอนทรยกอนและจะชวยเตมเตมองคความรในสงทเกษตรกรในชมชนขาดเพอเพมศกยภาพ

เมอเกษตรกรในชมชนผานกระบวนการของโครงการแลวจะสามารถนำาความรมาปรบใชและ

เผยแพรความรสเครอขายได นอกจากน มหาวทยาลยจะสงเสรมเกษตรกรในชมชนทผานการ

อบรมการทำาระบบเกษตรอนทรยแลว ใหสามารถดำาเนนกจกรรมไดดวยตนเองตอไป โดยยด

หลก “กนด อยด มสข” และสามารถนำาไปตอยอดในชวตประจำาวนได”

อาจารย ดร.ศกร อยสข

คณบดมหาวทยาลยแมโจ - แพร เฉลมพระเกยรต

สวสดครบทานผอานท เคารพทกทาน จดหมายขาวฉบบน เปนฉบบปฐมฤกษ ซงกระผมขออญเชญพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช รชกาลท 9 ซงกระผมไดยดถอมาเปนแบบอยางในการทำางาน ตลอดชวงเวลาทกระผมไดทำางาน ณ มหาวทยาลยแมโจ-แพร เฉลมพระเกยรต อนเปนมหาวทยาลยทเปนรากฐานสำาคญหนงดานเกษตรกรรมของประเทศและเปนแรงบนดาลใจใหกระผมเขยน “โครงการสงเสรมและพฒนาระบบเกษตรอนทรยเพอเสรมศกยภาพและยกระดบคณภาพชวตของเกษตรกร” หรออาจจะเรยกสน ๆ วา “โครงการเกษตรอนทรย ม.แมโจ-แพรฯ” เพอขอรบทนสนบสนนจากสำานกงบประมาณ ประจำาป 2561 ซงโครงการนมพนทดำาเนนโครงการในจงหวดแพร นาน พะเยา และเชยงราย การพฒนาศนยเรยนรภายในมหาวทยาลยแมโจ-แพร เฉลมพระเกยรต ไดแบงออกเปน 4 กลมกจกรรมคอ กลมท 1 กจกรรมเพอสรางเครอขายผผลตเกษตรอนทรยใหเขมแขงอยางยงยน กลมท 2 กจกรรมการถายทอดองคความรเกษตรอนทรยสเกษตรกร กลมท 3 กจกรรมพฒนาและสงเสรมการตลาด สนคา และผลตภณฑเกษตรอนทรย และกลมท 4 กจกรรมพฒนาศนยเรยนรเกษตรอนทรย ม.แมโจ-แพรฯ ซงในทง 4 กลมนไดแบงออกเปน 14 กจกรรมยอย เพอ

ใหตอบสนองตอยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต (2559-2564) โดยกระผมและทมงานจากม.แมโจ- แพรฯ ไดชวยกนคนควาหาความรและใชองคความรทมอยหรอทสรางขนใหมเพอเผยแพรสพนองเกษตรกรใหเปนผทมความรจรง รลก และรกวางตามหลกวชาการ กระผมในฐานะของหวหนาโครงการขอขอบพระคณคณาจารย นกวชาการ และเจาหนาททกสวนทกทาน ทเขามาเปนสวนหนงของคณะทำางาน เพอใหพนองเกษตรกรมคณภาพชวตของพนองเกษตรกรใหดขนอยางยงยน และเพอความเจรญรงเรองและมนคงของประเทศไทยสบตอไป ขอขอบพระคณครบ

แนะนำ�และแนวท�งก�รดำ�เนนง�นโครงก�รเกษตรอนทรย ม.แมโจ-แพรฯ

ผชวยศาสตราจารย ดร.ตะวน ฉตรสงเนน สำาเรจการศกษาในระดบปรญญาเอก ดานเทคโนโลยชวภาพ ณ Massey University ประเทศนวซแลนด ดำารงตำาแหนงผชวยศาสตราจารย ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยการอาหารและดานเทคโนโลยชวภาพ (คมจ.ท

1321/2550 ลว.18 ม.ย. 2550) ปจจบนสงกดสาขาวชาเทคโนโลยชวภาพดานอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยแมโจ-แพรฯ มความชำานาญ

ดานเทคโนโลยการหมก เทคโนโลยชวภาพของสาหราย (microalgae) การผลตและการใชจลนทรยเพอการเกษตร มประสบการณในการ

วจยดานจลนทรยและมผลงานวจยตพมพทงระดบชาตและนานาชาต และไดรบรางวลเชญชเกยรต “เมธสงเสรมนวตกรรม ประจำาป 2552

(Innovation Ambassador 2009)” ดาน BIO-BUSINESS จากสำานกงานนวตกรรมแหงชาต (สนช.) กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มหาวทยาลยแมโจ-แพร เฉลมพระเกยรตถอเปนหนวยงานทมความพรอมทงทางดานพนทและบคลากรในการสงเสรมระบบเกษตรอนทรยซงจะชวยสงเสรมและถายทอดองคความรใหแกเกษตรกร ใหสามารถผลตพชอนทรยไดตามมาตรฐานทตลาดตองการหรอมาตรฐาน GAP และ ตามยทธศาสตรจงหวดแพรในประเดนยทธศาสตรท 4 คอ สงเสรมอาชพตามแนวพระราชปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและการสรางมลคาสนคาเกษตรและผลตภณฑชมชนใหมความปลอดภยและไดมาตรฐาน ซงจากการดำาเนนงานของมหาวทยาลยแมโจ-แพร เฉลมพระเกยรต ยงขาด การสนบสนนงบประมาณในการดำาเนนงานและเครองมอทมประสทธภาพเพอสนบสนนและพฒนาการสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจใหกบการทำาเกษตรอนทรย ซงจะเปนการขบเคลอนการพฒนาระบบเกษตรอนทรย และการทำาเกษตรอนทรยสความมนคงทางสขภาพและเศรษฐกจอยางยงยน อกทงยงสามารถเปนแหลงเรยนรใหกบชมชนโดยเฉพาะในกลมจงหวดแพร นาน พะเยา และเชยงราย

พรอมทงนำาองคความรไปใชประโยชนตอยอดในการพฒนาผลตภณฑ และนวตกรรมตาง ๆ ตอไปในอนาคต ซงวตถประสงคของโครงการฯ เพอเตรยมความพรอมเกษตรกรในเขตภาคเหนอเพอรองรบระบบเกษตรอนทรยและสรางเครอขายในเอเชยตะวนออกเฉยงใตเพอสงเสรมตลาดการคาเกษตรอนทรย โดยจะทำาใหเกดกระบวนการปรบเปลยนและยกระดบเกษตรกรเขาสระบบเกษตรอนทรย พรอมทงพฒนาและอนรกษจลนทรย สมนไพร พนธพช และพนธสตวพนถน เพอใหเกดความปลอดภยและมนคง

ทางดานอาหาร เพอพฒนาเกษตรอนทรยอยางยงยนโดยใชจลนทรย สมนไพร พนธพช และพนธสตว พนถนเปนฐานในการพฒนาอนจะนำาไปสการเกษตรทมนคงและยงยน

1. เตรยมความพรอมเกษตรกรในเขตภาคเหนอเพอรองรบระบบเกษตรอนทรยและสรางเครอขาย ในเอเชยตะวนออกเฉยงใตเพอสงเสรมตลาดการคาเกษตรอนทรย โดยจะทำาใหเกดกระบวนการปรบเปลยนและยกระดบเกษตรกรเขาสระบบเกษตรอนทรย 2. พฒนาและอนรกษเชอพนธพช พนธสตว พนถน เพอเกดความปลอดภยและความมนคงทางดานอาหาร 3. เพอพฒนาระบบเกษตรอนทรยอยางยงยนโดยใชจลนทรย สมนไพร พนธพช และพนธสตวพนถนเปนฐานในการพฒนาการเกษตรอยางมนคงและยงยน

ภายใตโครงการสงเสรมและพฒนาระบบเกษตรอนทรยเพอเสรมศกยภาพและยกระดบคณภาพชวต มกจกรรมยอยภายในโครงการอก 14 กจกรรม อาท กจกรรมพฒนาเตรยมความพรอมใหกบผผลตเกษตรอนทรยไทยเพอการสรางเครอขายเกษตรอนทรยนานาชาต กจกรรมอบรมและสงเสรมการผลตปศสตวอนทรย (สตวเลก/ สตวใหญ) และกจกรรมอบรมและสงเสรมการแปรรปผลตภณฑจากผลผลตเกษตรอนทรย เปนตน

> วนท 2-3 ธนวาคม 2560 กจกรรมศนยเรยนรการอบรมและสงเสรมการผลตพชเศรษฐกจแบบผสมผสาน เพอสรางรายไดอยางยงยน จดอบรมใหความรแกชมชน ณ บานกาศผาแพร อำาเภอรองกวาง จงหวดแพร วนท 6 ธนวาคม 2560 กจกรรมศนยเรยนรและสงเสรมคณภาพมาตรฐานเกษตรอนทรย ศกษาดงานศนยเกษตรอนทรย ณ สวนพฤษศาสตร อำาเภอหางดง จงหวดเชยงใหม> วนท 16-17 ธนวาคม 2560 กจกรรมศนยเรยนรการอบรมและสงเสรมการผลตพชเศรษฐกจแบบผสมผสาน เพอสรางรายไดอยางยงยน อำาเภอวงชน จงหวดแพร วนท 3 - 5 มกราคม 2561 โครงการฝกอบรม Training of Trainers ระบบมาตรฐานเกษตรอนทรย ณ มหาวทยาลยแมโจ เชยงใหม

1. สำารวจองคความรเพมเตมเตรยมความพรอมดานความรความ

เขาใจ ทศนคต และสรางเครอขาย

2. การพฒนาเตรยมความพรอมใหกบผผลตเกษตรอนทรยไทย

เพอการสรางเครอขายเกษตรอนทรยนานาชาต

3. ศนยเรยนรการอบรมและสงเสรมการผลตพชเศรษฐกจแบบ

ผสมผสาน เพอสรางรายไดอยางยงยน

4. ศนยเรยนรและสงเสรมการใชจลนทรยเกษตรเพอพฒนาการ

ผลตในระบบอนทรยและลดการพงพาเคมภณฑเกษตร

5. อบรมและสงเสรมการผลตปศสตวอนทรย (สตวปก)

6. อบรมและสงเสรมการผลตปศสตวอนทรย (สตวเลก/สตวใหญ)

7. สงเสรมการแปรรปผลตภณฑจากผลผลตเกษตรอนทรย

8. พฒนาสงเสรมตลาดสนคาเกษตรอนทรยภาคเหนอ

9. ศนยเมลดและทอนพนธพชเกษตรอนทรยภาคเหนอ

10. ศนยรวมพรรณไมและพชผกทองถนจงหวดแพรและภาคเหนอ

ตอนบน

11. ศนยเรยนรและสงเสรมคณภาพตามมาตรฐานเกษตรอนทรย

12. การตอยอดเกษตรอนทรยสการเพมรายไดและพฒนาความ

เปนอยและคณภาพชวตโดยการพฒนาเสนทางการทองเทยว

เชงเกษตรอนทรย

13. การประชมเสวนาเพอสรางเครอขายเกษตรอนทรยภาคเหนอ

อยางเขมแขงและยงยน

14. โครงการสนบสนนการดำาเนนงาน ตดตาม และประเมนผล

13 กจกรรม และพฒนาศกยภาพขนสงใหกบบคลากรแมโจ

เพอใหการสนบสนนและการชวยเหลอแกเกษตรกรและกลม

เกษตรกร

กจกรรม

ปฏทนกจกรรม

กจกรรมไดจดอบรมเกษตรกร จำานวน 2 ครง ไดแก ครงท 1 ขนเมอวนท 2-3 ธนวาคม 2560 ณ บานกาศผาแพร ตำาบลรองกวาง อำาเภอรองกวาง จงหวดแพร ครงท 2 ขนเมอวนท 16-17 ธนวาคม 2560 ณ บานมวงคำา ตำาบลสรอย อำาเภอวงชน จงหวดแพร โดยมนายกตพงษ วฒญาณ นกวชาการเกษตร และ นายธวชชย ชยธวชวถ นกวทยาศาสตร เปนวทยากรบรรยายใหความรเกยวกบการปลกพชแบบผสมผสาน การแบงสดสวนของการปลกพชอาหารสตว พรอมทงใหคำาปรกษาแกเกษตรกรทมปญหาดานการปลกผกและวธแกปญหาการเกดโรคในผก ในกจกรรมนคณะทำางานไดนำาดนในพนทเกษตรของเกษตรกรมาตรวจสอบหาสารเคมในดน กจกรรมนไดรบความรวมมออยางดเยยมจากเกษตรกรผเขารวมอบรมจำานวน 120 คน

ศนยเรยนรและสงเสรมคณภาพตามมาตรฐานเกษตรอนทรย นำาโดยอาจารย ดร.กฤษดา พงษการณยภาส ศกษาดงาน ศนยเกษตรอนทรย ณ สวนพฤษศาสตร อำาเภอหางดง จงหวดเชยงใหม เมอวนท 6 ธนวาคม 2560 เพอเปนแนวทางในการจดทำากจกรรมพรอมทงแลกเปลยนความรและประสบการณการทำางาน

วนท 3 มกราคม 2561 รองศาสตราจารย ดร.อนวต เพงอน ผอำานวยการสถาบนตรวจสอบคณภาพและมาตรฐานผลตภณฑ มหาวทยาลยแมโจ ไดใหเกยรตบรรยาย เรอง “มาตรฐานเกษตรอนทรยสากล” และนำาเยยมชมกจการตาง ๆ ของสถาบน ดงน - เยยมชมหองปฏบตการมาตรฐาน IQS/IEC 17025 - เยยมชมหอง Organic Rice Gallery - เยยมชมนทรรศการผลตผลและผลตภณฑทไดรบการรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรยสากล - เยยมชมหองโรงงานแปรรปผลตภณฑอาหารตามมาตรฐานเกษตรอนทรยสากล - เยยมชมโรงงานตนแบบผลตหวเชอจลนทรยชวภาพทางการเกษตรและสงแวดลอม

วนท 3- 5 มกราคม 2561 คณะทำางานโครงการสงเสรมและพฒนาระบบเกษตรอนทรย เพอเสรมศกยภาพและยกระดบคณภาพชวต มหาวทยาลยแมโจ-แพร เฉลมพระเกยรต ไดเขารวมโครงการฝกอบรม Training of Trainers ระบบมาตรฐานเกษตรอนทรย พรอมทงเขาเยยมชมหองปฏบตการ โรงงานผลตจลนทรย การใชมอถอรดนำาผก และการสาธตการทำาปยหมกชวภาพ ณ สถาบนตรวจสอบคณภาพและมาตรฐานผลตภณฑ (IQS) มหาวทยาลยแมโจ จงหวดเชยงใหม

วนท 4 มกราคม 2561 คณะทำางานไดเขารบการอบรมเกยวกบขอกำาหนดมาตรฐานเกษตรอนทรยสากล บรรยายโดย นายชนอศเรศ ฐตชาตนนท นกวชาการเกษตร สถาบนบรการตรวจสอบคณภาพและมาตรฐานผลตภณฑ มหาวทยาลย แมโจ พรอมทงไดเรยนรการจดทำาเอกสารระบบควบคมภายใน (internal Control System : ICS) และเยยมชมแปลงผลตผกอนทรยทไดรบการรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรยสากล ณ สาขาวชาพชผก คณะผลตกรรมการเกษตร

วนท 5 มกราคม 2561 คณะทำางานไดเขารบการอบรมเกยวกบการจดทำาปจจยการผลตเพอทดแทนการใชสารเคม บรรยายโดย นายพฒน โกจนอก นกวทยาศาสตร สถาบนบรการตรวจสอบคณภาพและมาตรฐานผลตภณฑ มหาวทยาลยแมโจ พรอมทงชมการสาธตการทำานำาหมกจากผกผลไมสกและการทำาปยหมกจลนทรย ซงเปนหนงในปจจยการผลตเพอทดแทนการใชสารเคมในการเกษตร

เกรดความร

ปยหมก หมายถงปยอนทรยทไดจากหมกบมสารอนทรยดวยจลนทรยททำาหนาทยอยสลายอนทรยวตถใหสลายตวและผพงไปบางสวน ทำาใหปยทไดมสคลำาดำา มลกษณะเปนผงละเอยด และใหธาตอาหารแกพช จงเหมาะสำาหรบการปรบปรงดน

สวนผสมในการทำาปยหมกอนทรยชวภาพ 1. เศษใบไม – กงไม 600 กโลกรม 2. มลสตว 200 กโลกรม 3. แกลบ 100 กโลกรม 4. รำาละเอยด 100 กโลกรม 5. หวเชอจลนทรยกลมยอยสลาย

ขนตอนการทำาปยหมกอนทรยชวภาพ 1. นำาเศษใบไม – กงไมสบใหละเอยด และนำาไปตากใหแหง 2. นำาสวนผสมตาง ๆ มาผสมเขาดวยกนในอตราสวนทกำาหนด 3. คนใหสวนผสมเขากน และหมกไวประมาณ 15 วน จนกระทงปยหมกกลายเปนสดำา

ปยหมกทยอยสลายไดดแลวจะมลกษณะเปนเมดละเอยดสนำาตาลดำา มความรวนซย และมกลนฉนของการหมก เมอนำาปยหมกไปใชในแปลงเกษตรกจะ ชวยเพมความอดมสมบรณของดน ทงยงชวยเพมแรธาต อนทรยวตถ ปรบสภาพความเปน กรด-ดาง และชวยใหดนอมนำาไดดขน

ขอขอบคณอาจารยประไพพรรณ กวเกษม และคณสทน สามาทอง ในการพสจนอกษรและอานตรวจสอบตนฉบบ