mart, 2012
DESCRIPTION
Ergenlik Dönemi Gelişim Özellikleri Çocuk İhmali ve İstismarı Ergenlik Döneminde Görülen Psikiyatrik Bozukluklar Psik. Dan. İnci ÇAĞLAR Psik. Dan. Sahra ZENGER. Mart, 2012. ERGENLİK DÖNEMİ. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Ergenlik Dönemi Gelişim Özellikleri
Çocuk İhmali ve İstismarı
Ergenlik Döneminde Görülen Psikiyatrik Bozukluklar
Psik. Dan. İnci ÇAĞLARPsik. Dan. Sahra ZENGER
Mart, 2012
ERGENLİK DÖNEMİ
Ergenlik belirtileri kızlarda 8-13 yaş, erkeklerde 9-14 yaş arasında başlar. Kızlar ergenlik dönemine erkeklerden daha erken girer ve cinsel olgunluğa da daha önce ulaşır.
Ülkemizde ergenlik dönemi kızlarda 10-12, erkeklerde 12-14 yaşlar arasında başlayıp, 20 yaşlarına kadar devam eder.
ERGENLİK DÖNEMİBu dönemde ergenlerde,
Cinsiyet rolünü kabullenme ve bu role uygun davranışlar ortaya koyma,
Duygusal bağımsızlık kazanma ve kendisiyle ilgili önemli kararlar verme,
Akranları arasında kabul görme ve arkadaşlık, işbirliği ve liderlik gibi yetenekler geliştirme,
Kendi yaşına özgü bir yaşam felsefesi oluşturma,
Bir meslek için hazırlanma,
Özkimliğine ulaşma ve kabullenme,
Evlilik ve aile hayatına hazırlanma önem kazanır.
ERGENLİK DÖNEMİ
Ergenlerde ortaya çıkan değişiklikler: bedensel zihinsel duygusal sosyal
ERGENLİK DÖNEMİ
Bedensel Değişiklikler:
Büyüme hormonları salgılanır Boy uzar, ağırlık artar, kemikler ve kaslar gelişir Cinsiyet hormonları salgılanır, kıllanma oluşur
Ses değişikliği olur
Yağlanmaya bağlı kilo artışı ve sivilceler görülür
(K) Yumurtalıklar üretime başlar, göğüslerde büyüme olur, kalçalarda büyüme ve yağlanma başlar, adet kanaması başlar
(E) Cinsel organda büyüme olur, sperm üretimi başlar
Ergenlik Sivilceleri
Beden Algısı
ERGENLİK DÖNEMİZihinsel Değişiklikler:
Kararlarında atak davranır
Elindekiyle yetinemez, mutlu olmaz
Eleştirmeye başlar
Hayatta farklı seçeneklerin olduğunun farkına varır
Düşünme yeteneği artar
Sosyal düşünce biçimi gelişir, düşünceyi sorgulamasında, yönlendirmesinde artış görülür
ERGENLİK DÖNEMİ
Duygusal Değişiklikler
Duyguları değişiklik gösterir Kendi öz kimliğini arayış içindedir, “ Ben kimim?” sorusuna
cevap arar Bocalama, çelişki ve bunalımlar içindedir, tepkilerinde iniş-
çıkışlar vardır Bağımsızlık isteği vardır, anne - babasını eleştirmeye
başlar Çevresine başkaldırır, başına buyruk olmak ister Kaygı hali oldukça fazladır İçe kapanabilir
Kimlik Arayışı
ERGENLİK DÖNEMİ
Sosyal Değişiklikler
Aileden kopar, dış çevreye yönelir, Arkadaş çevresi oldukça önemlidir, Toplumsal olaylara ve politikaya ilgi artar, Aileye ve kurallara karşı baş kaldıran
davranışlarda bulunur, Argo konuşmalar başlayabilir, İlgilerde çeşitlenme görülür.
ÇOCUK İHMALİ VE İSTİSMARI
Çocuk İhmali ve İstismarı
İhmal çocuğun beslenme, bakılma, korunma gibi temel gereksinimlerinin ailesi tarafından yeterince karşılanmamasıdır. Çoğu kez ciddi bir yaralanma ve ölüm ile sonuçlanmamış ise göz ardı edilmektedir. Çocukların sakat kalmaları ve ölmeleri araştırıldığında ihmalin sorumluluğunu bir şekilde yerine getiremeyen yetişkinler tarafından oluştuğu bilinmektedir.
Çocuk istismarı ise çocukların, sağlıklarına zarar veren, fiziksel, duygusal, zihinsel ya da sosyal gelişimlerini olumsuz etkileyen tutum ve davranışlara maruz kalmalarıdır.
Çocuk İhmali ve İstismarı
İstismar
Fiziksel İstismar Cinsel İstismar Duygusal İstismar
Çocuk İhmali ve İstismarı
Fiziksel İstismar
Çocuğun dayak atma, yakma, ısırma, sarsma, haşlanma gibi olaylar sonucunda kaza dışı her türlü yaralanmasıdır.
Anne, baba, öğretmen, bakıcı gibi çocuğa bakıp yetiştirmekle yükümlü kişiler tarafından gerçekleştirilebilir. Çocuğu terbiye etmek amacıyla ya da öfke ile yetişkinin kontrolünü kaybetmesi sonucunda gelişebilir.
Çocuk İhmali ve İstismarı
Fiziksel istismara uğramış çocuklarda görülebilen problemler; Yakın ilişki kurmakta güçlük Daha çatışmalı, duygusal yoğunluğu az, yoğun öfke
ve istismar davranışı içeren ilişkiler kurma Düşük özsaygı, Okul başarısızlıkları, Okul aktivitelerine katılmama, Bir yetişkinin dokunmasından korkma, eve gitmekten
anne babasından aşırı korkma, Ağrılı işlemlere tepki vermeme, kolay kolay
ağlamama.
Çocuk İhmali ve İstismarı
Hangi yaralanmalarda fiziksel istismardan şüphelenilmelidir?
Bir şekle benzeyen yaralar Simetrik yanıklar Aynı çocukta birden fazla kırık Aynı çocukta farklı zamanlara ait çok sayıda berelenme
Çocuk İhmali ve İstismarı
Cinsel İstismar Çocuğun yaşına uygun olmayan cinsel içerikli söz,
görüntü ve davranışlara uğratılmasıdır. Genellikle saldırgan bir erkek, kurban ise kız
çocuktur. Ancak erkek çocuklar da kurban olabilmektedir.
Örseleyen kişi çoğu kez çocuğun güvenini kazanabilen, tanıdığı bir kişi, hatta yakın akrabasıdır.
Sessiz, içe kapanık, öz güveni iyi olmayan, ailesinden yeterli sevgi ve şefkat görmeyen çocuklar daha fazla risk altındadır.
Çocuk İhmali ve İstismarı
Aile içi yasak cinsel ilişki (ensest) ise mağdurda en kalıcı ve olumsuz etkiler bırakan istismar türüdür. Özellikle;
İstismar çocuk küçükken başlayıp uzun yıllar sürmüşse,
Suçlu, baba veya üvey baba ise, Cinsel birleşme olmuşsa Zor kullanılmışsa Olay uzun süre gizli kalmışsa sonuçlar çok
ciddi olmaktadır.
Çocuk İhmali ve İstismarıCinsel İstismar ile ilgili Gerçekler Çocuklar istismar hakkında yalan söylemezler. Bu
konuda hikaye uyduranlarına çok az rastlanır. İstismarın kısa ve uzun süreli etkileri çocuğun
duygusal ve fiziksel sağlığı açısından çok önemlidir. Böyle bir olay çocuğun tüm yaşamını etkileyebilir.
Çocukların görünüşü ya da davranışı istismara neden olmaz. Anlamını dahi bilmedikleri olayları kışkırtmaktan dolayı çocuklar suçlanamaz.
İstismarla karşılaştığında çocuk bağırarak yardım istemeli, koşarak kaçmalıdır.
Çocuk İhmali ve İstismarı İstismarcının tercih ettiği yer genelde çocuğun
tanıdığı, bildiği yerlerdir. Çocuğun kendini rahat hissettiği anlar; oyun zamanı, banyo zamanı ya da yatma saati istismarcının tercih ettiği zamanlardır.
Olguların %80-95'inde istismarcı, çocuğun tanıdığı biridir. Yirmi- kırk yaşlarında, evli, sosyal hayatı olan, şüphe çekmeyen bir aile babası dahi olabilmektedir.
Kadın istismarcılar erkeklere oranla sayı olarak daha azdır ama vardır.
Çocuk İhmali ve İstismarı
Aileler ne yapmalı?
Soğukkanlı olun. Çocuğunuza inanın. Çocuğunuzu suçlamayın. Doğru yardım alın. Çocuğunuza güven verin. Her şeyi unutmaya
çalışmayın. Merakla gözlemeyin.
Fazla koruyucu olmamaya çalışın.
Çocuğunuzu eskisi gibi sevin.
Cinsel istismar hakkında çocuğunuzu eğitin.
Diğer çocuklarınızı unutmayın.
Çocuk İhmali ve İstismarı
Güvenliklerini sağlamayı öğretin: Çocuklara güvende olma hakları olduğunu ve kimsenin bunu ellerinden alamayacağını söyleyin.
Bedenlerini korumayı öğretin: Çocuklara bedenlerinin kendilerine ait olduğunu, özellikle mayo ile kapatılan bölgelerin çok özel bölgeler olduğunu ve kimsenin bu bölgelere dokunmaya haklarının olmadığını anlatın.
Çocuk İhmali ve İstismarı
Hayır demeyi öğretin: Çocuklara herhangi birisi onları incitmeye kalkarsa “Hayır” demeleri gerektiğini söyleyin. Çünkü birçok çocuğa büyüklerin söylediklerine itaat etmeleri öğretilmiştir.
Yardım istemeyi öğretin: Birisi onlara kötü, rahatsız edici bir şey yaparsa arkadaşlarından ya da büyüklerden yardım istemeyi öğretin.
Yardım istediklerinde onlara kızmayacağınızı söyleyin.
Çocuk İhmali ve İstismarı
Onlara inandığınızı öğretin: Çocuğunuza inanın, yardım istiyorsa bunu geri çevirmeyin. Çocuklar bu konularda yalan söylemezler.
Sır saklamamasını öğretin: Çocuklarınıza BAZI sırların hiçbir zaman saklanmaması gerektiğini söyleyin. Onlara istemeseler dahi bunların açıklanması gerektiğini anlatın.
Çocuk İhmali ve İstismarı
Dokunulmayı reddetmeyi öğretin: Çocuklarınıza kendilerinin ellenmesi ve öpülmesi durumunda eğer hoşlanmıyorlarsa bunu reddetmelerini söyleyin. Eğer birisi eller ve bunun sır olarak saklanması gerektiğini söylerse, mutlaka size bildirmesi gerektiğini anlatın
Yabancılarla konuşmamayı öğretin: Çocuklarınıza, güvenliklerini korumak için gerekirse kendilerine zarar veren kişiden kaçmak, yüksek sesle bağırmak ve onu tekmelemek gibi bazı kural dışı davranışlarda bulunabileceklerini anlatın
Çocuk İhmali ve İstismarıAdli Kanıt Toplama
Çocuk muayeneden önce banyo yapmamalı ve giysilerini değiştirmemelidir
Giysiler çıkartılınca kağıt bir torbaya konarak adli tıp kurumuna gönderilmelidir.
Vajinal, penil, anal sürüntü ve yaymalar, tükürük ve kan örnekleri, kurumuş salgı örnekleri, kürdanla tırnak altı kazıntısı alınmalıdır.
Çocuk İhmali ve İstismarıDuygusal İstismar Çocuğun ruh sağlığını etkileyen, reddetme,
aşağılama, tehdit etme, suçlama, gibi davranışlara maruz kalması ve yaşına, özelliklerine uygun olmayan beklentiler taşınmasıdır.
Diğer örselenme tipleri olmadığı halde tek başına duygusal örselenme olabileceği gibi, diğer örselenme tiplerine de hemen her zaman eşlik eder. Belirlemesi ve tedavisi en zor örselenme türüdür.
Çocuk İhmali ve İstismarıDuygusal İstismar Korkutma, yıldırma, tehdit etme, Suça yöneltme, Duygusal bakımdan ihtiyaçlarını karşılamama, Sık eleştirme, Çocuktan yaşı ve gelişimsel kapasitesinin üzerinde beklentilerde bulunmak, Kardeşler arasında ayrım yapma, Küçük düşürme, alay etme, lakap takma Aşırı baskı ve otorite kurma
ERGENLİK DÖNEMİNDE GÖRÜLENPSİKİYATRİK BOZUKLUKLAR
Ergenlik Döneminde Görülen Psikiyatrik Bozukluklar
• Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu• Davranış bozuklukları (zıtlaşma, suç eğilimleri) • Duygulanım boz.(Manik depresif boz. ve depresyon) • Anksiyete (Kaygı Bozuklukları) Obsesif kompulsif bozukluklar - “takıntılar”
Fobiler Panik ataklar
• Uyum bozuklukları (çevre, aile ve okul) • Yeme bozuklukları • Tik bozuklukları • Uyuşturucu madde ve alkol kullanımı • Okuma ve öğrenme bozuklukları • Kişilik bozuklukları
Ergenlik Döneminde Görülen Psikiyatrik Bozukluklar
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu aşırı hareketlilik, fevrilik, dikkat problemleri, ders başarısızlığı
söz konusudur.
Ergenlikte tedavi edilmeyen vakalarda
madde kullanımı riski görülebilir.
Ergenlik Döneminde Görülen Psikiyatrik Bozukluklar
Davranış bozuklukları
Ergenlik döneminde oldukça sık olarak görülen ve başkalarına zarar verici davranışların yanı sıra toplumsal kural ve normların sürekli bir şekilde ihlal edildiği bir bozukluktur.
Ergenlik Döneminde Görülen Psikiyatrik Bozukluklar
Davranış bozukluğunun ortaya çıkışındaki çeşitli etmenler:düşük sosyoekonomik düzeyparçalanmış ailetutarsız ilgi ve hoşgörüdisiplinsizlik
Ergenlik Döneminde Görülen Psikiyatrik Bozukluklar
Depresyon Aile içi sorunlar, olumsuz yaşam deneyimleri, düşük benlik algısı ve okul başarısızlığı
depresyona neden olabilir.
Ergenlik Döneminde Görülen Psikiyatrik Bozukluklar
Depresyon Belirtileri kendini değersiz bulma, kendini suçlama, üzüntülü ve ümitsiz olma, öfke ve hırçınlık gösterme uyku bozuklukları, iştahsızlık intiharı düşünme
Ergenlik Döneminde Görülen Psikiyatrik Bozukluklar
Bu dönemde ergene yapılabilecek en etkin yardım onun sevildiğini, anlaşıldığını, kabul edildiğini, fark edildiğini, gerekli olduğunu, önemli olduğunu hissettirmek, ona bağımsızlık ve sorumluluk verildiğini vurgulamaktır.
Ergenlik Döneminde Görülen Psikiyatrik Bozukluklar
Yeme bozuklukları Kilo alma korkusu ile yedikleri
yiyeceklerin kalorilerini hesaplarlar ve ciddi kilo kaybı görülebilir.
Anoreksiya nervoza ve bulumiya nervoza diye iki tipi vardır.
Ergenlik Döneminde Görülen Psikiyatrik Bozukluklar
Anoreksiya nervoza(manken hastalığı)
Kilo almaktan aşırı korkma, bireyin
vücut ağırlığını ve biçimini yanlış
değerlendirmesi, bir deri bir kemik haline
geldiği halde kendini hala şişman olarak
değerlendirme gibi belirtilerle görülen bir
ruhsal rahatsızlıktır.
Ergenlik Döneminde Görülen Psikiyatrik Bozukluklar
Bireyler vücut ağırlığının artmasını engellemek için
zorlu egzersizler (yürümek, bisiklete binmek, yüzmek vb.)
sıkı diyet kendini kusturma gibi yöntemler kullanırlar.
Ergenlik Döneminde Görülen Psikiyatrik Bozukluklar
Bulumiya nervoza
Fazla yemekten sonra, kişinin istemediği fazla kalorilerden kurtulmak için kusma yolunu seçtiği bir hastalıktır.
Birey zayıflama hapları alma yada aşırı egzersiz yapma yollarını da seçebilir.
Ergenlik Döneminde Görülen Psikiyatrik Bozukluklar
Yaptığını kendi de anlamlandıramayan birey içe kapanış yaşar ve bunu başkalarından da gizlemek ister. Bu yüzden aileler yıllarca bu durumdan habersiz kalabilir.
Ergenlik Döneminde Görülen Psikiyatrik Bozukluklar
Uyuşturucu madde ve alkol kullanımı • Anne ya da baba sigara veya alkol kullanıyorsa, • Arkadaş grubunda sigara ve alkol kullanan
varsa, • Öğretmenlerinin sigara veya alkol kullandığını
okulda veya dışarıda görüyorsa, gencin bu maddeleri kullanmaya başlama riski deartmaktadır.
Ergenlik Döneminde Görülen Psikiyatrik Bozukluklar
Uyuşturucu madde kullanımının belirtileri:Birden ortaya çıkan davranış değişikliği,Zaman zaman aşırı sinirlilik, gereksiz tepki, anlamsız kaygı, sıkıntı,Ağızda kuruluk, salyada azalma,Konuşmada güçlük, peltek konuşma,Yürümede dengesizlik, ellerde titreme,Uyuklama, dalgınlık,Halsizlik, yorgunluk, terleme,Alışılmış arkadaş çevresi dışında yeni arkadaşlar edinme,Sorumluluklardan kaçma,Aşırı para harcama.
Ergenlik Döneminde Görülen Psikiyatrik Bozukluklar
İntiharBaşlıca nedenleri Uzun süreli aile problemleri Sosyal ilişkilerde kopukluk ya da bozukluk Duyguların zayıf kontrolü Sorunları çözmede başarısız çabalar Ailede veya gencin kendisinde depresyon veya
diğer ruhsal bozukluklar