mariusz jędrzejko -...
TRANSCRIPT
Mariusz Jędrzejko
Młody człowiek
w ponowoczesnym
świecie?
O wartości wychowania
w granicach i normach
Nowości wydawnicze
2013
Randka
z ryzykiem
Kluczowe problemy prezentowane w wykładzie:
• Co jest przyczyną nasilania się zjawiska zaburzeń
zachowania, zachowań ryzykownych i uzależnień?
• Dlaczego coraz więcej młodych ludzi ryzykuje?
• Czy odrzucanie aksjologii w wychowaniu i
podejścia antropologicznego w ocenie dewiacji ma
wpływ na rozwój „pokolenia ryzyka”?
Hipotezy:
1. „Płynna nowoczesność” – ponowoczesność wprowadza do
relacji międzyludzkich te same mechanizmy jakie utrwaliła w
wymianie handlowej (rynku): zmienność, relatywizm,
indywidualizm, konsumeryzm.
2. Jesteśmy świadkami wdrażania strategii rewolucji
obyczajowej.
3. Uczyniliśmy z dzieci dorosłych.
Żyjemy w dziwnym świecie…
Dychotomizm
Lepiej wykształceni –
coraz bardziej
ryzykujemy
Jest nas coraz więcej i …
Teza: potencjał profilaktyczny powinien
sprzyjać ograniczaniu zaburzeń
1989-2013
- pedagogów – 3 razy więcej
- psychologów 3 razy więcej
Żyjemy w dziwnym świecie…
Dychotomizm Lepiej wykształceni – coraz bardziej ryzykujemy
Powszechna profilaktyka
– więcej uzależnionych
Żyjemy w dziwnym świecie…
Dychotomizm Lepiej wykształceni – coraz bardziej ryzykujemy
Powszechna profilaktyka – więcej uzależnionych
Coraz bogatsi – coraz
więcej biedy
Żyjemy w dziwnym świecie…
Dychotomizm Lepiej wykształceni – coraz bardziej ryzykujemy
Powszechna profilaktyka – więcej uzależnionych
Coraz bogatsi – coraz więcej biedy
Powszechny dostęp
do wiedzy –
coraz głupsi
Masowo otwieramy nowe puszki „Pandory”….
1.Mówimy dzieciom
– stańcie się jak
najszybciej
dorosłe
Nowości wydawnicze
2013
Randka
z ryzykiem
Kto to jest dziecko? Szkoła podstawowa TAK? NIE? Gimnazjum
TAK? NIE?
Szkoła ponadgimnazjalna TAK? NIE?
Czy ktoś, kto ma 1-20 lat jest dorosły?
Masowo otwieramy nowe puszki „Pandory”….
1. Mówimy dzieciom – stańcie się jak najszybciej dorosłe
2.Pozwalamy im
– na wszystko
Masowo otwieramy nowe puszki „Pandory”….
1. Mówimy dzieciom – stańcie się jak najszybciej dorosłe
2. Pozwalamy im – na wszystko
3.Piją, oglądają,
jedzą –
to co my
Masowo otwieramy nowe puszki „Pandory”….
1. Mówimy dzieciom – stańcie się jak najszybciej dorosłe
2. Pozwalamy im – na wszystko
3. Piją, oglądają, jedzą – to co my
4. Zmieniliśmy ich
rytm życia –
śpią coraz krócej
Masowo otwieramy nowe puszki „Pandory”….
1. Mówimy dzieciom – stańcie się jak najszybciej dorosłe
2. Pozwalamy im – na wszystko
3. Piją, oglądają, jedzą – to co my
4. Zmieniliśmy ich rytm życia –
śpią coraz krócej
5. Dajemy im coraz
więcej praw –
zapominając o
obowiązkach
Co się stało,
że tak
się dzieje?
Kluczowe procesy i zjawiska
Rewolucja technologiczna – media cyfrowe
Zwielokrotnienie czynników zewnętrznych
Zmiana modeli pracy
Wyższy standard ekonomiczny
Odejście od modeli aksjologicznych na rzecz
modeli liberalnych – rewolucja obyczajowa
WYNIK:
wielopostaciowa
zmiana
społeczna –
„inny człowiek”:
1. Cyfrowi
Tubylcy
2. Młodzi
„Dorośli”
3. Ludzie „Wolni”
Siatki negatywnych obrazów
Odwrót od sfery duchowej w kierunku
wielopostaciowej cielesności
Wiek 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Adolescencja
„stare” dzieci
Wiek 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Adolescencja
cukier
tłuszcze
chemia żywność
„nowe” dzieci
Wiek XXI – zwiększonego ryzyka
tytoń
alkohol
Kumulacja używania substancji
Tytoń
Alkohol
Narkotyki
8 10 12 13 14 15 16 17 18 19
Substancje wzmacniająco
- pobudzające
Środki zastępcze – dopalacze
Leki
kumulacja
Młodzi ludzie zawsze eksperymentowali
Lata 80-90. XX wieku - eksperymenty
12 13 14 15 16 17 18 19 20
tytoń
alkohol
narkotyki
Człowiek
i
wielkie procesy społeczno-
ekonomiczne
czyli…
kiedy cywilizacja
wyprzedza kulturę
Wektor „przesuniętego czasu” – mamy mniej czasu dla własnych dzieci
Warszawa
Codziennie 100-120 tys.
Codziennie
ok. 50-100 tys.
Inne miasta o podobnych cechach: Wrocław, Poznań, Trójmiasto, Aglomeracja Śląska,
Olsztyn, Szczecin, Kraków, Łódź, Lublin, Aglomeracja Śląska
do 120 km
Źródła patologii i zachowań destrukcyjnych
Rodzina, szkoła, kościół,
harcerstwo, aktywność
społeczna, media
dzieci młodzież dorośli
Zmiana modelu wychowania – mniej granic i norm
Źródła patologii i zachowań destrukcyjnych
Rodzina, szkoła,
media - idole,
środowisko
rówieśnicze,
dzieci młodzież dorośli
Zmiana modelu wychowania – mniej granic i norm
dzieci dorosłe dzieci - dorośli
Nieobecność
rodziców,
cyberświat,
Styl życia to „... kulturowo uwarunkowany sposób realizacji potrzeb, nawyków i norm. Jest on regulowany przez układy wartości – czyli dynamiczne lub statyczne zasady odróżniające poszczególne style. Zasady stylów życia umożliwiają ludziom zarówno tu i teraz, jak i w perspektywach czasowych lub przestrzennych odczuwanie siebie i swojego życia jako względnie spójnych i sensownych...” (Fatyga, 2012, s.20)
1. Powszechny, niczym nie ograniczony dostęp
do informacji
2. Doba ma ciągle 24 godziny
3. Zanik trój podziału dzieci-młodzież-dorośli
4. Rodzina ryzyka
5. Nowe „wartości”
6. Wszystko można kupić – wszystko można
sprzedać
7. Wszystko jest speed
1. Powszechny, niczym nie ograniczony dostęp
do informacji
Informacja
Informacja
Informacja
Informacja
Informacja
?
?
1. Powszechny, niczym nie ograniczony dostęp
do informacji
Informacja
Informacja
Informacja
Informacja
Informacja
Wiedza
?
1. Powszechny, niczym nie ograniczony dostęp
do informacji
Informacja
Informacja
Informacja
Informacja
Informacja
Wiedza
Mądrość
Paradoks 1 – wiemy więcej a jesteśmy głupsi
Nowe „kody” informacyjne: …to nie było do mnie, to dla psa Ramony
…Jarek i Tadek mogą być małżeństwem
…Basia może być tatą
…masz 13 lat, jesteś już dorosłą
…żyjesz tylko raz
… e-papierosy są zdrowsze
…jestem wolny
Paradoks 1 – wiemy więcej a jesteśmy głupsi
Nowe „kody” informacyjne: …to nie było do mnie, to dla psa Ramony
…Jarek i Tadek mogą być małżeństwem
…Basia może być tatą
…masz 13 lat, jesteś już dorosłą
…żyjesz tylko raz
… e-papierosy są zdrowsze
…jestem wolny
2. Doba ma ciągle 24 godziny i raczej się nie wydłuży
Krócej śpią
Oszukują zmęczenie
Dzień bez Internetu to dzień tracony
Lawina informacyjna
Później idą spać
Paradoks 2 – coraz więcej śmieciowej wiedzy
Inna wiedza dzieci: …wiem dużo!!! ale, co naprawdę wiesz
… informacja = wiedza
… wiedza przekraczająca zdolności
emocjonalne i poznawcze
…trudność odróżnienia fałszu od wiedzy
…falsyfikacje
3. Zanik trójpodziału dzieci-młodzież-dorośli
Dzieci Dorośli Młodzież
• Co wolno, czego się nie powinno • Granice przestrzeni i granice czasu • Konstytucyjna rola stołu • Nauka, wypoczynek, praca • Prawa i obowiązki
Paradoks 3 – wiemy, ze szkodzi, ale może nie zaszkodzi…
Dajemy społeczne i rodzinne
przyzwolenie na
przekraczanie granic.
Czy istnieją jeszcze granice?
Styl życia to „... kulturowo uwarunkowany sposób realizacji potrzeb, nawyków i norm. Jest on regulowany przez układy wartości – czyli dynamiczne lub statyczne zasady odróżniające poszczególne style. Zasady stylów życia umożliwiają ludziom zarówno tu i teraz, jak i w perspektywach czasowych lub przestrzennych odczuwanie siebie i swojego życia jako względnie spójnych i sensownych...” (Fatyga, 2012, s.20)
1. Powszechny, niczym nie ograniczony dostęp
do informacji
2. Doba ma ciągle 24 godziny
3. Zanik trój podziału dzieci-młodzież-dorośli
4. Rodzina ryzyka
5. Nowe „wartości”
6. Wszystko można kupić – wszystko można
sprzedać
7. Wszystko jest speed
4. Rodzina ryzyka
- będzie więcej dzieci z rozwiedzionych
rodzin (także z drugich rozwodów)
- skutki migracji zawodowych
- więcej rodzin dysfunkcyjnych
- rozpieszczenie materialne
5. Nowe „wartości” • kupowanie dzieci
• gadżet jak przyjaciel
• ucieczka od tradycji
6. Wszystko można kupić – wszystko można
sprzedać • człowiek jako towar
7. Wszystko jest speed • nietrwałe rzeczy, rozwiązania, związki
• nowość goni nowość
• Nowy świat wyznacza zasadę „albo z nami albo
ciebie neie ma”
Randka
z ryzykiem
9 konserwatywnych zasad rodziców
1. Nie krzyczę, nie biję, nie szarpię, nie straszę – mówię
i tak się stanie jak powiedziałem
2. Jako rodzice mamy jedno zdanie
3. Doba ma 24 godziny – nigdy nie będzie dłuższa
4. Jutro też jest dzień – nie rób wszystkiego dzisiaj
5. Nie wszystko co jest w Internecie jest prawdą
6. Nie będziesz „Dodą” ani „Pudzianem”
7. Bogatym czynią nauka i praca
8. Życie jest drogie – żyje się tylko raz
9. Mądrym czyni myślenie
W relacji z dzieckiem (uczniem)
trzeba być:
1. Uczciwym
2. Stałym
3. Przewidywalnym
zawrotne tempo zmian lawinowy przyrost informacji i niemal stały do nich dostęp płynność rzeczywistości społecznej wielokierunkowość zmian fragmentacja pracy i sfery osobistego funkcjonowania jednostek niejednoznaczność, nieprzejrzystość, chaos w rzeczywistości
społecznej, aksjologiczny relatywizm i kulturowy pluralizm poszerzający się zakres wolności tworzący zagrożenie dla kategorii
dobra wspólneg i swobód innych osób, życie w hiperrzeczywistości medialnej i wirtualnej wszechogarniający konsumpcjonizm globalizacja świata kultury, polityki i gospodarki nieustanny rozwój procesów technologicznych i automatyzacji
gospodarki oraz zmiany charakteru i jakości pracy - formuła 20:80
Źródła
współczesnych
zaburzeń Abyście nie byli Bogami…
Cecha: silne rozbudzenie podniet: wzrok, słuch,
dotyk, zapach + interwał
Wynik 1: podekscytowanie: - nieustanne napięcie
- nieustanna presja
- nieustanna zmiana
Wynik 2: antykultura podniety
Źródła
współczesnych
zaburzeń Abyście nie byli Bogami…
Cecha: silne rozbudzenie podniet: wzrok, słuch,
dotyk, zapach + interwał
Wynik 2: zmiany w
wychowaniu i socjalizacji • zmniejszenie oddziaływania rodziców
• ofensywna mega-reklama
• tempo i stresogenność życia
Źródła
współczesnych
zaburzeń Abyście nie byli Bogami…
Cecha: silne rozbudzenie podniet:
wzrok, słuch, dotyk, zapach +
interwał
Wynik 3: zanika wychowanie
moralne + masowy atak na
fundamenty aksjologiczne Polaków
Konkluzja pedagogiczna:
1. Nadaliśmy dzieciom tak rozliczne prawa, że
zaczynają się w tym gubić, nie rozumieją ścisłej
zależności prawa-obowiązki
2. Dzieci chcą być szybko dorosłymi – we
wszystkich sferach
Twarde zasady dobrego wychowania
1. Życie jest jednorazowe
2. Wiedz, że wszystkiego mieć
nie można
3. Jak coś powiem, to tak
będzie - zanim powiem,
zastanawiam się czy to
realne, możliwe, wykonalne
4. Nazywaj rzeczy po imieniu
Jestem konserwatywnym tatą/mamą
i konserwatywnym nauczycielem/ką
1. Wyznaczam dzieciom granice i określam
normy
2. Wymagam aby pomagały i pracowały
3. Wymagam by się uczyli i przestrzegali norm
kultury
4. Nie toleruję ściągania – ściągasz nie zdasz
5. Dzieciom i uczniom mówię nieustannie – jesteście super, jestem z was dumny/a